İbo proje bitmiş
TRANSCRIPT
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
1/33
NDEKLERNDEKLER 1
NSZ 3
ZET 3
1 . VERLEN BLGLER VE STENENLER : 4
2 . BALANGI N SELEN BLGLER : 4
3 . DL SAYILARININ HESABI : 5
4 . G HESABI : 5
5 . DNDRME MOMENTLER HESABI : 6
6 . MODLLERN VE DL ARKLARIN BOYUT HESAPLARI : 7
6 .1. BRNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI : 7
6. 2 . BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI : 9
6 . 3 .KNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI : 10
6. 4 . KNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI : 13
7 . D KUVVETLER VE YATAKLARA GELEN TEPKLER : 13
7 .1 YATAKLARA GELEN KUVVETLER : 14
1. Mil, A ve B yataklarna gelen kuvvetler : 14
2. Mil, C ve D yataklarna gelen kuvvetler : 16
3. Mil, E ve F yataklarna gelen kuvvetler : 19
8 . MLLERN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLER : 21
1.ML ( GR ML ) : 21
2 . ML ( ARA ML ) : 23
3.ML ( IKI ML ) : 25
8 . 1 . MLLERN DEFORMASYONLARININ KONTROL : 27
1 . ML ( burulma kontrol ) : 27
2 . ML ( burulma kontrol ) : 27
3 . ML ( burulma kontrol ) : 27
1
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
2/33
9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI: 28
10 . RULMANLI YATAKLARIN SELMES : 29
1 . MLN ( GR MLNN) YATAKLANMASI : 29
2 . MLN ( ARA MLN) YATAKLANMASI : 30
3 . ML ( IKI MLNN ) YATAKLANMASI : 31
11.SEHM HESAPLAMALARI : 32
12.YATAKLAMA VE YA : 33
13 .TABLOLAR: 34
Tablo 1 : Standart Modl Deerler 34
Tablo 2 : Di Form Faktr YF 35
Tablo 4 : Uygu Kamalarn Standart Boyutlar 37
13 .KAYNAK KTAPLAR: 38
2
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
3/33
NSZ
Dili arklar iki bin yldan daha fazla gemie sahip makina elemanlardr. Eski a ve orta
ada su ekmek, yk kaldrmak, deirmen tan dndrme gibi ilevlerde kullanlan dili arklar son
iki yzyln teknolojik gelimeleri sayesinde, hemen her makinada kullanlan bir eleman olmulardr.
Dili kutularndan, g ve hareket iletim eleman olarak faydalanlr. G ekil bana dayal
olarak iletilir. Dili kutular bir milden dier bir mile hareket ve g iletiminde devir saysn kltp
bytmekte ve momenti deitirerek iletmek iin kullanlrlar.
Bu proje almasnda ise dili ark mekanizmalarndan 2 kademeli ( dz ) dili kutusunun
mukavemet hesaplar ve izimi yaplmtr.
BRAHM GRAY GLER
ZET
Dili arklar dnen bir milden dier mile momentle hareketi iletirler. Dililer eksenleri paralel
olaca gibi eksenleri kesiebilir. Dili arklar evrim oran ( i ) > 1 ise hz azaltc yani Redktr,
evrim oran ( i ) < 1 ise hz azaltc, eer evrim oran ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.
. Tahrik edilen makinenin karakteristik zellikleri ok iyi bilinirse uygun Redktr seimi yaplabilir.
Redktrlerde kullanlan yalarn belli bir kalitede olmas gerekmektedir. Redktrde bulunan paralar
belli bir zaman sonunda sklp bakm yapldktan sonra temizlenerek montaj yaplmaldr.
ng = 1500 d/d , n = 73 d/d, P = 1000 kW ve 2 kademeli olarak bu bilgiler dorultusundadili arkn boyutlar hesaplanmtr. Ayrca sehim ve mukavemet hesaplar da yaplmtr.
Aratrma ve almalarmda bana yardmc olan deerli hocamz Yrd. Do. Dr. Mehmet
REN e teekkrlerimi arz ederim.
3
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
4/33
1 . VERLEN BLGLER VE STENENLER :
VERLENLER=
Giri gc = Pgiri = 1000 W Kademe says = 2
Giri mil devri = ng = 1500 devir/dakika 1.Kademe dili tipi = Dz dili ark
k mil devri = n = 73 devir/dakika 2.Kademe dili tipi = Dz dili ark
STENLENLER =
1 - Dili ark mekanizmasnn tam olarak hesab (dili arklar,miller,dili ark milbalantlar,yataklar) ve konstrksiyonu.
2-Giri milinde eilme nedeniyle ortaya kan sehimin hesab. ( 0,005 .m ) , ( m = modl )
3-Mekanizmann k miline taklacak elastik kavramann hesab ve konstrksiyonu
4-Mekanizmann giri ve k millerinin ve zerlerindeki dili arklarn imalat resimleri
5-Sistemin monte edilmi halde btn grntleri.
2 . BALANGI N SELEN BLGLER :
Birinci kademe dililerin malzemesi : Ck15 (Sementasyon elii)kinci kademe dililerin malzemesi : 16 MnCr5 (Sementasyon elii)
Birinci kademe dz dililerin verimi = 12 = 0,95kinci kademe dz dililerin verimi = 34 = 0,95Rulmanl yataklarn verimi = y = 0,97 alnd.
Bylece, toplam verim = toplam = 12 . 34 . y = 0,95. 0,95.0,97 = 0,875 bulundu.
4
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
5/33
3 . DL SAYILARININ HESABI :
evrim oran toplam ; giri mil devrinin k mil devrine blnmesiyle bulunur.
top = ng / n = 1500 / 73 = 20,548 bulundu.
Toplam hz d 1.kademedeki hz d, ve 2.kademedeki hz dnn arplmasylabulunabilir
top = 12 . 34Birinci kademedeki hz d iin 12 1,2 . top 12 = 5,439
34 = top / 12
34 =20,548 /5,439
34 =3,778 alnr.
BU DURUMDA
z1 = 20 seildi.
z2 = 109 ( z1 says 1. kademedeki hz d olan 12 ile arplrsa z2 elde edilir. )z3 = 22 seildi.
z4 = 83 ( z3 says 2. kademedeki hz d olan 34 ile arplrsa z4 elde edilir. )
4 . G HESABI :
Giri gc olan Pgiri = 1000 W idi
k gc olan Pk ; giri gc ile toplam verimin arplmas sonucunda bulunabilir.
Pk= Pgiri. top = 1000 . 0,875 = 875 W bulunur.Toplam redktrdeki g kayb ise Pgiri Pk= 1000 875 = 125 W olarak bulunur.
5
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
6/33
5 . DNDRME MOMENTLER HESABI :
Dndrme momentlerini hesaplamak iin ilk nce millerin dn hzlarn bulmamz iimizeyaracaktr.
ng = n1 = 1500 d/d idi.n2= 275,786 d/d ( kinci mildeki hz bulunurken n2 = n1 / 12 forml kullanlr. )n3 = n2 = 275,786 d/d ( Ayn mil olduklarndan dolay )n4 = n = 73 d / d
Md1 = P / w1
w1 = ( 2 . . n1 ) / 60w1 = ( 2 . . 1500 ) / 60w1 = 157,08 1 / s
Md1 = 1000 / 157,08Md1 = 6,366 N . m = 6366 N . mm
Md2 = 12 . Md1 . 12Md2 = 5,439 . 6366 . 0,95Md2 = 32893,44 N. mm
Md3 = 32893,44 N.mm ( Md2 ve Md3 eittir nk ayn mildir. )
Md4 = 34 . Md3 . toplamMd4 = 3,778 . 32893,44 . 0,875Md4 = 108737,49 N.mm
Mil ve dililerin boyutlandrlmasnda bu momentler S katsays ile arplarak muhtemel maksimum
momentler bulunacaktr.Emniyet darbe faktr S = 1,25 tercih edilmitir.
6
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
7/33
6 . MODLLERN VE DL ARKLARIN BOYUT HESAPLARI :
6 .1. BRNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :
Bir dili arkn m ve z deerleri bilindii takdirde, dier btn lleri hesaplanabilir.Burada mdeerinin (yani modln) hesaplanabilmesi iin bir takm seimler yapmamz gerekecek.
A - ) Genilik says ( ) :
Genilik says modle gre ( m), apa gre ( d), yada adma gre ( t), verilebilir.Burada
modle gre seim yaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18 20arasnda seilmesi uygundur.
m = 20 seildi.
B - ) Di Form faktr (Yf) :
= 20 iin z = 20 olmas durumundaTablo 2 : Di Form Faktr (YF) tablosuna baklarak bulunur.
Yf = 2.91 bulundu.
C - ) Kavrama oran ( ) :Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli almasn
istiyorsak kk alnmasnda fayda vardr.
= 1,3 seildi.
D - ) Malzeme :
Birinci kademe dililerin malzemesi olarak Ck 15
k = 740 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )HB = 1460 N/mm2 ( Brinel sertlik deeri )E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsays ) d = 407 N/mm2 ( Tam deiken mukavemet deeri )K = 1,4 ( Di kknde entik faktr ) em= d / K = 290 N/mm2 em= (0,2 0,4) . Hb = 0,35 . 1460 = 511 N/mm2
Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iin gerekentm deerler seilmi oldu.
7
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
8/33
Di kk mukavemetine gre modl :
m = 31
1
...
...2
emm
fd
z
KMS
= 3
290.3,1.20.20
91,2.6366.25,1.2= 0,675 mm
Di yzeyi ezilmesine gre modl :
m = 322
1
12
12
1
...
1....2
emm
d
z
i
iEMS
+
= 322
5
511.3,1.20.20
439,5
1439,5.10.1,2.6366.25,1.2
+
= 1,134 mm
m 0,675 Tablo 1de ki standart modl deeri m = 1,25 olarak seilir.m 1,134
Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmas asndankontrol etmek gerekir.
Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol :
evre kuvveti F = 2 . S .Md1 / d1 bantsyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi apdr ved1 = m . z1 bantsyla bulunabilir.
d1 = m . z1 = 1.25 . 20 = 25 mm
F= (2 . 1,25 . 6366 ) / 25 = 636,6 N alnr .
emax = Kf .bm
F
.. em olmal.Burada Kf = 2,91 b = m . m = 20 . 1,25 = 25 mm dur.
emax = 2,91.25.3,1.25,1
6,636= 45,6 290 N/mm2 olduundan EMNYETLDR
Yzey ezilmesi asndan kontrol :
Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr.
max = Km . K . K .
1
12
12
.
1
db
i
iF
+
em olmaldr.
Burada, malzeme katsays Km = E.35,0 bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn malzemesiayn seildii iin )
Yuvarlanma noktas katsays K = cos.sin1
bantsndan bulunabilir.Burada = 20
seilmiti.
8
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
9/33
Di uzunluk katsays K =
1bantsndan bulunabilir. = 1,3 alnmt.Bu durumda :
Km = 271,109K = 1,764K = 0,877 alnr .
max = 271,109 . 1,764 . 0.877 .
25.25
439,5
1439,5.6,636
+
= 460,56 511 N/mm2
olduu iin EMNYETLDR
6. 2 . BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :
Dndren dili (z1 = 20) Dndrlen dili (z2 =109)Modl (m) 1,25mm 1,25 mmAdm t = . m , ( taksimat (P) ) 3,927 mm 3,927 mm
Di genilii b = m . m 25 mm 25 mmYuvarlanma dairesi apd1,2 = m . z1,2
25 mm 136,25 mm
Ba dairesi apda1,2 = d1,2 + 2.m
27,5 mm 138,75 mm
Taban dairesi apdf1,2 = d1,2 2,5.m
21,875 mm 133,125 mm
Mil eksenleri arasndaki uzaklka = (d1 + d2 )/2
a = 80,625 mm
Di ba ykseklii =ha1,2 = ( da1,2 / 2 ) ( d1,2 / 2 ) = m 1,25 mm 1,25 mm
Di kalnl = s0 =P / 2 1,9635 mm 1,9635 mm
Di aral = e0 =P / 2 1,9635 mm 1,9635 mmTaban ykseklii =
hf1,2 1,2 . m 1,5 mm 1,25 mm
di ykseklii =h1,2 = ha1,2 + hf1,2 2,75 mm 2,75 mm
9
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
10/33
6 . 3 .KNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :
A - ) Genilik says ( ) :
Genilik says modle gre ( m), apa gre ( d), yada adma gre ( t), verilebilir.Buradamodle gre seim yaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18 20arasnda seilmesi uygundur.
m = 20 seildi.
B - ) Di Form faktr (Yf) :
= 20 iin z = 22 olmas durumundaTablo 2 : Di Form Faktr (YF) tablosuna baklarak bulunur..
Yf = 2,83 bulundu.
C - ) Kavrama oran ( ) :Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli almasn
istiyorsak kk alnmasnda fayda vardr.
= 1,3 seildi.
D - ) Malzeme
kinci kademe dililerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seilmiti
k = 880 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )HB = 1800 N/mm2 ( Brinel sertlik deeri )E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsays )
d = 484 N/mm2
( Tam deiken mukavemet deeri )K = 1,6 ( Di kknde entik faktr ) em= d / K = 302.5 N/mm2 em= (0,2 0,4) . Hb = 0,35 . 1800 = 630 N/mm2
Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iingereken tm deerler seilmi oldu.
10
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
11/33
Di kk mukavemetine gre modl :
m = 33
3
...
...2
emm
fd
z
KMS
=3
5,302.3,1.20.22
83,2.44,32893.25,1.2
= 1,104 mm
Di yzeyi ezilmesine gre modl :
m = 322
3
34
34
3
...
1....2
emm
d
z
i
iEMS
+
= 322
5
630.3,1.20.22
778,3
1778,3.10.1,2.44,32893.25,1.2
+
= 1,635 mm
m 1,104 Tablo 1de ki standart modl deeri m = 1,75 olarak seilir.m 1,635
Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmasasndan kontrol etmek gerekir.
Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol :
evre kuvveti F = 2 . S .Md3 / d3 bantsyla bulunabilir.Burada d3 yuvarlanma dairesi apdrve d3 = m . z3 bantsyla bulunabilir.
d3 = m . z3 = 1,75 . 22 = 38,5 mm
F= (2 . 1,25 . 32893,44) / 38,5 = 2135,94 N alnr .
emax = Kf .bm
F
.. em olmal.Burada Kf = 2,83 b = m . m = 20 . 1,75 = 35 mm dir.
emax = 2,83.35.3,1.75,1
94,2135= 75,91 302,5 N/mm2 olduundan EMNYETLDR
11
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
12/33
Yzey ezilmesi asndan kontrol :
Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr.
max = Km . K . K .
3
34
34
.
1
db
i
iF+
em olmaldr.
Burada, malzeme katsays Km = E.35,0 bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn malzemesiayn seildii iin )
Yuvarlanma noktas katsays K = cos.sin
1 bantsndan bulunabilir.Burada = 20
seilmiti.
Di uzunluk katsays K =
1bantsndan bulunabilir. = 1,3 alnmt.Bu durumda :
Km = 271,109K = 1,764K = 0,877 alnr .
max = 271,109 .1,764 . 0,877 .
5,38.35
778,3
1778,3.94,2135
+
= 593,833 630 N/mm2 olduu iin
EMNYETLDR
12
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
13/33
6. 4 . KNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :
Dndren dili (z3 = 22) Dndrlen dili (z4 =83)Modl (m) 1,75 mm 1,75 mm
Adm t = . m , ( taksimat (P) ) 5,498 mm 5,498 mmDi genilii b = m . m 35 mm 35 mmYuvarlanma dairesi apd3,4 = m . z3,4
38,5 mm 145,25 mm
Ba dairesi apda3,4 = d3,4 + 2.m
42 mm 148,75 mm
Taban dairesi apdf3,4 = d3,4 2,5.m
34,125 mm 140,875 mm
Mil eksenleri arasndaki uzaklka = (d3 + d4 )/2
a = 91,875 mm
Di ba ykseklii =ha3,4 = ( da3,4 / 2 ) ( d3,4 / 2 ) = m 1,75 mm 1,75 mm
Di kalnl = s0 =P / 2 2,749 mm 2,749 mm
Di aral = e0 =P / 2 2,749 mm 2,749 mm
Taban ykseklii =hf3,4 1,2 . m 2,1 mm 2,1 mm
di ykseklii =h3,4 = ha3,4 + hf3,4 3,85 mm 3,85 mm
7 . D KUVVETLER VE YATAKLARA GELEN TEPKLER :
Di kuvvetleri ve yataklara gelen tepkileri hesaplamak iin aada sembolleri ile gsterilen kuvvetlerihesaplamamz gerekir.Kuvvetler ark numaralar ile birlikte belirtileceklerdir.
Fz = Di kuvveti, Fr= Radyal kuvvet, Fe = Eksenel kuvvet, Fn = Normal kuvvet,F = evresel kuvvet
arklarn birbirlerine uyguladklar
evresel kuvvetler :
F21 = -F12 = 2 . S . Md1 / d1 = 2 . 1,25 . 6366 / 25 = 636,6 NF34 = -F43 = 2 . S . Md2 / d3 = 2 . 1,25 . 32893,44 / 38,5 = 2135,938 N
13
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
14/33
Radyal kuvvetler :
Fr21 = -Fr12 = F21 . tg = 636,6 . tg 20 = 231,703 NFr43 = -Fr34 = F34 . tg = 2135,938 . tg 20 = 777,418 N
Eksenel kuvvetler :
Fe12 = -Fe21 = 0Fe43= -Fe34 = 0
Btn dililer dz olduklar iin eksenel kuvvet oluturmazlar
A B
C D
E F
7 .1 YATAKLARA GELEN KUVVETLER :
1. Mil, A ve B yataklarna gelen kuvvetler :
Yataklar aras mesafe 100 mm alnd.(
AB = 100 mm)
(x y) dzleminde : Sadece radyal kuvvet vardr.
MA = 0;FBy . 100 Fr21 . 50 = 0FBy = 231,703 . 50 / 100 = 115,8515 NFAy= 231,703 - FBy = 231,703 115,8515 = 115,8515 N ( y = 0 olduu iin )Mey1 = 5792,575 N.mm bulunur.
14
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
15/33
50 50FAy FBy
A B
Fr21
115,8515N
115,8515 N
(-)Mey =5792,575 N.mm
(x z) dzleminde : Sadece evre kuvveti vardr.
MA = 0;-FBz . 100 +F21 . 50 = 0FBz = 636,6. 50 / 100 = 318,3 NFAz= 636,6- FBz = 318,3 N ( y = 0 olduu iin )Mez1 = 15915 N.mm bulunur
FAz FBz
A B
F21
318,3 N
318,3 N
15
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
16/33
(+)
MeZ=15915 N.mm
A ve B yatana gelen bileke radyal kuvvetler :
FAr =22
AzAy FF + =22 3,3188515,115 + = 338,728 N
FBr =22
BzBy FF + =22 3,3188515,115 + = 338,728 N
2. Mil, C ve D yataklarna gelen kuvvetler :
Yataklar aras mesafe 275 mm alnd..(
CD = 275 mm)
(x y) dzleminde (FCy , FDy ) :
Mc = 0 ;Fr12 . x1 - Fr43 . x2 + FDy . x3 = 0231,703 . 50 777,418.205 + FDy . 275 = 0FDy = 537,4 N
y = 0 ,FCy Fr12 + Fr43 FDy = 0FCy 231,703 + 777,418 537,4 = 0FCy = -8,315 N
50 155 70
Fr12FDy
16
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
17/33
FcyC D
Fr43
537,4 N
8,315 N
240,018 N
MeY1= 415,75 N.mm
MeY2= 37618 N.mm
(x z ) dzleminde ( FCz , FDz ) :
MC = 0 ;- F12 . x1 + F43 . x2 - FDz . x3 = 0-636,6 . 50 + 2135,938 . 205 -FDz . 275 = 0FDz = 1476,5 N
y = 0 ;FCz - F12 + F43 - FDz = 0FCz 636,6 + 2135,938 1476,5 = 0FCz = -22,883 N
F12
FDz
17
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
18/33
C D
FCzF43
1476,5 N
22,883 N
659,483 N
Mez=1144,15 N.mm
Mez= 103355 N.mm
C ve D yatana gelen bileke radyal kuvvetler :
FCr =22
CzCy FF + =22
883,22315,8 + = 24,35 N
FDr =22
DzDy FF + =22 5,14764,537 + = 1571,25 N
3. Mil, E ve F yataklarna gelen kuvvetler :
Yataklar aras mesafe 140 mm alnd..(
EF = 140 mm)
(x y) dzleminde ( FEy, FFy ) :
18
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
19/33
ME = 0 ;-Fr34 . 70 + FFy . 140 = 0-777,418. 70 + FFy . 140= 0FFy = 388,709 N
y = 0 ,FEy Fr34+FFy = 0FEy 777,418+ 388,709 = 0FEy =388,709 N
70 Fr34 70
E F
FFy
FEy
388,709 N
388,709 N
Mey =27209,63 N.mm
(+)
(x z ) dzleminde ( FEz , FFz ) :
ME = 0 ;- F34 . x1 + FFz . x3 = 0
19
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
20/33
-2135,938 .70+FFz . 140= 0FFz = 1067,969 N
y = 0 ;FEz -F34 + FFz = 0FEz 2135,938 + 1067,969 =0
FEz = 1067,969 N
F43
E F
FEz FFz
FEz = 1067,969 N
FFz = 1067,969 N
Mez= 74757,83 N.mm
(+)
E ve F yatana gelen bileke radyal kuvvetler :
FEr =22
EzEy
FF + = 22 969,1067709,388 + = 1136,508 N
FFr =22
FzFy FF + =22
969,1067709,388 + = 1136,508 N
20
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
21/33
8 . MLLERN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLER :
1.ML (GR ML ) :
Malzeme : Ck 15 seildi.z1 ark ile yekpare retilecektir.
AK () = 440 N / mm2 D (e) = 370 N / mm2 AK = 250 N / mm2
eT = 420 N / mm2
eTD = 280 N / mm2
T = 210 N / mm2
TD = 180 N / mm2
1.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :
Me1 = Memax1 =2
1
2
1 ezey MM + =22 15915575,5792 + = 16936,386 N.mm (ark merkezinde)
Mbmax = S . Md1 = 1,25 . 6366 = 7957,5 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays)
Mil ap iin n hesap :
em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2
d > 3 max833,20.
.16
bM = 12,48 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)
A ve B yatann oturaca mil ap ve yataklar aras mil ap 20 mm seildi.
Z1 kesitinin srekli mukavemet kontrol :
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.
Analitik yntem :
21
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
22/33
Eilme gerilmesi e =W
Me =)20.(
32
386,16936
3 = 21,56 N/ mm2
Burulma gerilmesi b =p
b
W
M=
)20.(16
5,7957
3 = 5,065 N / mm2
hesap = em = 5,065 = T / S
( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 5,065 .12 = 60,8 N / mm2
T = 210 > 60,8 N / mm
2
muk = 22 .2 +
muk = 22 065,5*256,21 +
muk = 22,72 N / mm2
muk em = muk hesap / S ( S = 5 )
muk hesap = muk em . S
muk hesap = 22,72 . 5
muk hesap = 113,6 N / mm2
eT D = 280 > 113,6 N / mm2 olduu iin EMNYETLDR
2 . ML ( ARA ML ) :
Malzeme : 16 MnCr5 seildi.
AK () = 640 N / mm2 D (e) = 440 N / mm2
22
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
23/33
AK = 360 N / mm2
eT = 700 (840 ) N / mm2
eTD = 420 N / mm
T = 430 N / mm2 TD = 270 N / mm
z2 dilisi mile kamalanacaktr.z3 dilisi ise mille yekpare retilecektir.
2.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :
Me2 = Memax2 =2
2
2
2 ezey MM + =22 10335537618 + = 109988,04 N.mm
Me3 = Memax3 =2
3
2
3 ezey MM + =22 83,7475763,27209 + = 79555,5 N.mm
Mbmax = S . Md2 = 1,25 . 32893,44= 41116,8 N . mm
Mil ap iin n hesap :
em = AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2
d > 3 max30.
.16
bM = 19,111 mm
C ve D yatann oturaca mil ap 30 mm,yataklar aras mil ap 32 mm seildi.
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.
Eilme gerilmesi e = W
Me = )30.(
32
04,109988
3 = 41,5 N / mm2
23
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
24/33
Burulma gerilmesi b =p
b
W
M=
)30.(16
8,41116
3 = 7,755 N / mm2
hesap = em = 7,755 = T / S9( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 7,755 . 12 = 93,07 N / mm2
T = 430 > 93,07 N / mm2
muk = 22 .2 +
muk = 22 755,7*25,41 +
muk =42,925 N / mm2
muk em = muk hesap / S ( S = 5 )
muk hesap = muk em . S
muk hesap = 42,925 . 5 muk hesap = 214,624 N / mm2
eTD = 280 > 214,624 N / mm2 olduu iin EMNYETLDR
3.ML (IKI ML )
Malzeme : Ck 15 seildi.z4 dilisi mile kamalanacaktr
AK () = 440 N / mm2 D (e) = 370 N / mm
2
AK = 250 N / mm2
24
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
25/33
eT = 420 N / mm2
eTD = 280 N / mm2
T = 210 N / mm2
TD = 180 N / mm2
3.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :
Me = Memax =22
ezey MM + =22 83,7475763,27209 + = 79555,62 N.mm (ark merkezinde)
Mbmax = S . Md4 = 1,25 . 108737,49 = 135921,87 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays)
Mil ap iin n hesap :
em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2
d > 3 max833,20.
.16
bM = 32,15 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)
E ve F yatann oturaca mil ap 35 mm,yataklar aras mil ap 40 mm seildi
Z4 kesitinin srekli mukavemet kontrol :
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.
Analitik yntem :
25
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
26/33
Eilme gerilmesi e =W
Me =)35.(
32
62,79555
3 =18,9 N / mm2
Burulma gerilmesi b =p
b
W
M
= )35.(16
87,135921
3 = 16,145 N/ mm2
hesap = em = 16,145 = T / S
( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 16,145 .12 = 193,74 N / mm2
T = 210 > 193,74 N / mm2
muk = 22 .2 +
muk = 22 145,16*29,18 +
muk =29,64 N / mm2
muk em = muk hesap / S ( S = 5 )
muk hesap = muk em . S
muk hesap = 29,64 . 5
muk hesap =148,2 N / mm2
eTD = 280 > 148,2 N / mm2 olduu iin EMNYETLDR
8 . 1 . MLLERN DEFORMASYONLARININ KONTROL :
1 . ML (burulma kontrol ) :
max em olmal
Ip = . d4 / 32 = . (25)4 / 32 = 38349,5 mm4
26
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
27/33
max = Mbmax . L / (G . Ip )= 7957,5 . 100 /( 80000 . 38349,5 ) = 0,000633
em =Gr
l
S
AK 1..
=80000
1.
10
100.
12
250= 0,0026
max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.
2 . ML (burulma kontrol) :
max em olmal
Ip = . d4 / 32 = . (30)4 / 32 = 79521,6 mm4
max = Mbmax . L / (G . Ip ) = 41116,8 . 275 / (80000 . 79521,6) = 0,00178
em =Gr
l
S
AK 1..
=80000
1.
15
275.
12
360= 0,006875
max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.
3 . ML ( burulma kontrol ) :
max em olmal
Ip = . d4 / 32 = . (35)4 / 32 = 147323,5 mm4
max = Mbmax . L / (G . Ip )= 135921,87. 140 /(80000 . 147323,5) = 0,00161
em =Gr
l
S
AK 1..
=80000
1.
5,17
140.
12
250= 0,00208
max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.
9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI :
z2 ve z4 dili arklar kamalarla balanmtr.Kama malzemeleri olarak St37 2 alnd.Kamalar milve diliden daha yumuak alnd iin ezilme kontrolleri sadece kama asndan yaplacaktr.
AK = 240 N / mm2 AK = 140 N / mm2 em em = 120 N / mm2 em = 70 N / mm2
27
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
28/33
z2 arkn balayan kama :
Mil ap d = 35 mm iin kama genilii b =10 mm , h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm Tablo 4denokundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.
F = 2 . S . Md2 / d = 2 . 1,25 . 32893,44 / 35 = 2349,53 N
Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi :
=lb
F
. em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.
L 2349,53 / ( 10 . 70 ) = 3,356 mm
z2 arknn gbek genilii (35 mm) de gz nne alnarak standart bir boy olarak tablodan l = 22 mmalnd.
Ezilme kontrol :
=2
.. tl
F=
3,3.22
53,2349= 32,36 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR.
z4 arkn balayan kama :
Mil ap d = 40 mm iin kama genilii b =12 mm, h = 8mm , t1 = 5,0 mm, t2 = 3,3 mm Tablo 4denokundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.
F = 2 . S . Md4 / d = 2 . 1,25 . 108737,49 / 40 = 6796,09 N
Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi :
=lb
F
. em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.
L 6796,09 / ( 12 . 70 ) = 8,09 mm
z4 arknn gbek genilii (40 mm) de gz nne alnarak standart bir boy olarak tablodan l = 30 mm
alnd.
28
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
29/33
Ezilme kontrol :
=2
.. tl
F=
3,3.30
09,6796= 68,64 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR .
10 . RULMANLI YATAKLARIN SELMES :
1 . MLN ( GR MLNN) YATAKLANMASI :
Eksenel yk yoktur.
n1 = ngiri = 1500 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamikyk says
A yatann seimi :
Yatan oturaca ap =20 mm dir .
FA r = 338,728 N
L = ( Lh . n1 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 1500 . 60 ) / 106
L = 1080 milyon devirL = ( C / FAr ) => 1080 = (C / 338,728)3
C = 3475,3 NC = 3,4753 kN
Tablo 3den ap 20 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 7,20 kN )D=D ap=42mmB=Genilik=12mm
6004 numaral sabit bilyal yatak seildi .
B yatann seimi :
Yatan oturaca ap =20 mm dir .
FBr = 338,728 N
L = ( Lh . n1 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 1500 . 60 ) / 106
L = 1080 milyon devir
29
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
30/33
L = ( C / FAr ) => 1080 = (C / 338,728)3
C = 3475,3 NC = 3,4753 kN
Tablo 3den
ap 20 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 7,20 kN )D=D ap=42mmB=Genilik=12mm
6004 numaral sabit bilyal yatak seildi .
2 . MLN ( ARA MLN) YATAKLANMASI :
n2 = n3 = 275,786 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yk says
Eksenel yk yoktur.
C yatann seimi :
Yatan oturaca ap =30 mm dir .
FCr = 24,35 N
L = ( Lh . n2 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 275,786 . 60 ) / 106
L = 198,56 milyon devir
L = ( C / FCr ) => 198,56 = ( C / 24,35 )3
C = 142,058 NC = 0,142058 kN
Tablo 3den ap 30 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C =8,65 kN )D=D ap=55mmB=Genilik=9 mm
16006 numaral sabit bilyal yatak seildi .
D yatann seimi :
Yatan oturaca ap = 30 mm dir .
FDr = 1571,25 N
L = ( Lh . n3 . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 275,786 . 60 ) / 106
L = 198,56 milyon devir
30
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
31/33
L = ( C / FDr ) => 198,56 = ( C / 1571,25 )3
C = 9166,62 NC = 9,16662 kN
Tablo 3den ap 30 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 9,80 kN )
D=D ap=55mmB=Genilik=13 mm
6006 numaral sabit bilyal yatak seildi .
3. ML (IKI MLNN ) YATAKLANMASI :
n4 = nk = 73 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamikyk says
Eksenel yk yoktur.
E yatann seimi :
Yatan oturaca ap = 35 mm dir .
FE r = 1136,508 N
L = ( Lh . n . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 73 . 60 ) / 106
L = 52,56 milyon devir
L = ( C / FEr ) => 52,56 = ( C / 1136,508 )3
C = 4257,2 NC = 4,2572 kN
Tablo 3den ap 35 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 9,50 kN )D=D ap=62 mmB=Genilik=9 mm
16007 numaral sabit bilyal yatak seildi.
F yatann seimi :
Yatan oturaca ap = 35 mm dir .
FFr = 1136,508 N
L = ( Lh . n . 60 ) / 106
L = ( 12000 . 73 . 60 ) / 106
L = 52,56 milyon devir
31
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
32/33
L = ( C / FEr ) => 52,56 = ( C / 1136,508 )3
C = 4257,2 NC = 4,2572 kN
Tablo 3den ap 35 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 9,50 kN )
D=D ap=62 mmB=Genilik=9 mm
16007 numaral sabit bilyal yatak seildi.
11.SEHM HESAPLAMALARI :
A-B Mili iin :
12.YATAKLAMA VE YA :
Yalama Ve Ya
Yalamann amac di yzeylerindeki srtnmeyi ve anmay mmkn olduu kadarazaltmak ve ayrca srtnme ssn dar atmaktr. Redktrlerin uzun mrl olmas ve iyiperformansl alabilmesi iin kullanlan yan seiminin doru olmas ve belirtilen zamanlardadeiimlerinin yaplmas gerekir. Kullanlan ya ayn zamanda dililere yataklara ve keelere zararvermemeli ve yeteri kadar uzun mrl olmaldr.
Bu gaye iin en uygunu bilhassa madeni yalardr (katkl veya katksz).Dililerin verilenevre hzlarnda ve ykleme durumlarnda yaklak olarak sv srtnmeyi (di yzeylerinin mekanik
olarak birbirine temas etmemesi) elde etmek iin vizkoziteleri yeterli ise madeni yalarla srtnme gkayb ok azaltlabilir.
32
YGUNU00565,0f
64
20**10*1,2*48
100*677,45f
**48*Ff
mm50
mm50.
mm100
45,677
20cos/6,63620cos/
00625,0
25,1*005,0
1,25m
005,0
45
3
3
2
1
12
mm
IEl
l
l
l
NF
FFF
f
f
f
=
=
=
=
=
=
=
==
=
-
8/7/2019 bo Proje Bitmi
33/33
Ancak bu art yerine getirilemiyorsa (kk evre hzlarnda)gresle yalamay bavurulur; okkk evre hzlarnda duruma gre kat yalama maddesi de (r: Mobilden-Dislfid) gibi kullanlabilir.Bununla beraber her iki halde de , srtnme katsays sv srtnme blgesindeki yalamadakindendaha yksek olur ve stelik burada yan srtnme ssn iletmesi hemen hemen sfr olur.
Yalama ekli
Genellikle dili arklarn yalanmasnda , nemsiz ve dk hzlarda elle,orta hzlardadaldrmal ve sratmal ve yksek hzlarda pskrtmeli ve ya sisi ile yalama yntemlerikullanlmaktadr.
-Daldrmal veya sratmal yntem Yaptm bu projemde de daldrmal ve sratmal yntemkabul edilmitir. Rulman ve yataklarn yalanmas da diliden srayan yala yaplmas kabul edilmitir