UNIVERZITET U NOVOM SADUPRIRODNO-MATEMATIČKI FAKULTET

DEPARTMAN ZA GEOGRAFIJU TURIZAM I HOTELIJERSTVODEPARTMAN ZA GEOGRAFIJU, TURIZAM I HOTELIJERSTVO

MESTO I ULOGA MESTO I ULOGA TURISTIČKIH AGENCIJA NA

TURISTIČKOM TRŽIŠTUTURISTIČKOM TRŽIŠTU

Dr Kristina Košić

Karakteristike turističkog tržišta

Sva tržišta se baziraju na osnovnim elementima (tržišni subjekt objekt razmene i cena)subjekt, objekt razmene i cena)

Jedno od posebnih vrsta tržišta- turističko tržište

“Turističko tržište je skup odnosa potražnje i ponude, koji su usmereni na razmenu robe i usluga, posredstvom novca, i to u razmeri što ga određuje cena tih roba i usluga”razmeri što ga određuje cena tih roba i usluga .

Specifičnosti turističkog tržišta:

1. Veći broj ponuđača usluga u odnosu na jednog tražioca turističkih uslugaturističkih usluga.

2. Sezonska koncentracija u turističkom prometuj p

3. Kretanje turističke tražnje prema ponudi

4. Turistička tražnja zavisna od kretanja nacionalnog i ličnog dohotka- što je karakteristično i za ostale sekundarne potrebedohotka što je karakteristično i za ostale sekundarne potrebe

Turističko tržište se može posmatrati u zavisnosti od:

1. Svrhe (razlog) putovanja:a.) Tržište godišnjih odmora) g jb.) Tržište kulturnih turističkih kretanjac.)Tržište kongresnih putovanja….

2. Starosne strukture učesnika u turističkim kretanjima:

3. Upotreba transportnih sredstava

4. Radijus kretanja

Turistička ponuda i tražnjaTuristička ponuda i tražnja

Turistička ponuda počiva na tri frupe faktora:Atraktivni, receptivni i komunikativni

Glavne karakteristike turističke ponude: neelastičnost i rigidnostneelastičnost i rigidnost

Z č j l t t d k d iZnačajan elemenat tur. ponude – kadrovi zaposleni u turizmu

Mnogobrojni faktori turističke tražnje:

a.) Populacija

b.) Starosna struktura stanovništva)

c.) Polna struktura stanovništva

d.) Ukupan prihod društva (nac. dohodak, standard)

e.) Distribucija prihoda u društvu

f.) Stepen urbanizacije

g.) Stepen industrijalizacije zemlje, resursi i prirodna bogatstva zemlje

h ) Ni t h l šk j ljh.) Nivo tehnološkog razvoja zemlje

i.) Sociopolitička struktura zemlje

j ) Sistem porezaj.) Sistem poreza

H t t t i tičk t ž jHeterogenost turističke tražnje

Najvažniji elementi su: j j

1 Fizička raznovrsnost turističke tražnje1. Fizička raznovrsnost turističke tražnje

2. Socijalni, kulturni i nacionalni sastav

3 Upotreba saobraćajnih sredstava3. Upotreba saobraćajnih sredstava

4. Struktura smeštajnih objekata

5 Sastav turističke tražnje s gledišta organizacije putovanja5. Sastav turističke tražnje s gledišta organizacije putovanja

6. Ekonomska struktura turističke tražnje

Ukoliko posmatramo posebno elemente kompleksa turističkih usluga (smeštaj, transport, ishranu i ostale elemente) primer smeštajnih kapaciteta:elemente), primer smeštajnih kapaciteta:

Izraženija tražnja za smeštajnim kapacitetima u toku l i t i tički ti ( jč šć i j )glavne sezone, i u turističkim mestima (najčešće primorje)

Uč i i l i ji i j i ž ij ž jUčesnici u poslovnim putovanjima imaju izraženiju tražnju za smeštajnim kapacitetima u gradskim centrima.

MESTO I ULOGA TURISTIČKIH AGENCIJA NAMESTO I ULOGA TURISTIČKIH AGENCIJA NA TURISTIČKOM TRŽIŠTU

Tur. Agencija kao posrednik- nastala na određenom stepenu razvoja turizma,odnosno turističkog tržištarazvoja turizma,odnosno turističkog tržišta

ZAŠTO?

ZNAČAJ tur. Agencija

SMISAO posredničke funkcije

Raniji naziv- putnička agencija

T i tičk ij ifič t i tičkTuristička agencija-specifično turističko preduzeće

Hunziker: “Turističko preduzeće je ona privredna jedinica posebne ili pojedinačne privredne grane koja putemposebne ili pojedinačne privredne grane, koja putem stalne povezanosti prikladnih proizvodnih sredstava stavlja na raspolaganje robne i nerobne turističke usluge

i d i či ”na privredni način”

Tipska turistička preduzeća: hoteli oporavilišta i lečilištaTipska turistička preduzeća: hoteli, oporavilišta i lečilišta, putničke agencije

“Turistička privreda obuhvata one odnose i pojave koje proizilaze iz zajedničkog delovanja pojedinih tur.

d ć ”preduzeća”

Turističke agencijeT i ičk ij k i ij iTurističke agencije- usko vezane i orijentisane na turističko tržište→ turizam jednim delom uslovljen radom turističkih aencijaj

Bit egzistencije tur. agencija sadržan u pružanju raznovrsnih usluga turistimausluga turistima

Privredni organ uslužnog karakteraPrivredni organ uslužnog karaktera

Tur. Agencija- deluje i na drugim tržištima izvan turizma ( b ć j l i lj k l )(saobraćajne usluge, ugostiteljske usluge...)

Pojam agencije u turizmu menjao se tokom vremenaPojam agencije u turizmu menjao se tokom vremena.

Turističke agencijeUloga turističkih agencija u savremenom turizmu

Najveći deo tur. Agencija nalaze se u najvažnijim emitivnim turističkim zemljama sveta

Brojne definicije:

- Bührer: “Turistička agencija je privredno preduzeće čij k ij l kti t b h t t ičija komercijalna aktivnost obuhvata tri osnovne funkcije: posredničku, organizatorsku i snabdevačku, različitih turističkih usluga”različitih turističkih usluga

Američka definicija: “To je biro ili preduzeće za prodaju, organizaciju i informisanje o prevozu putnika, odnosno putovanja”putovanja

Međunarodna akademija za turizam: “Tur Agencija jeMeđunarodna akademija za turizam: Tur. Agencija je preduzeće čiji su zadaci: da obavlja poslove koji obuhvataju prevoz, hotelijerstvo i sve druge vrsteobuhvataju prevoz, hotelijerstvo i sve druge vrste turističkih aktivnosti; da organizuje za paušalnu cenu pojedinačna ili grupna putovanja, bilo po programu koji sastavlja agencija, bilo po želji gosta”

Eckermann: “posrednik između saobraćajnih objekata (prevozioca) i saobraćajnih subjekata (turista)”

S đ i Z M k ić “ ifič i d i ijSrđan i Zora Marković: “specifične privredne organizacije koje se u ekonomskom i organizacionom smislu svrstavaju u turističku privredu, ali imaju poseban položaj i prema turističkoj tražnji i prema tur. ponudi”

Dr Milan Mazi: “Putnička agencija je privredno preduzećeDr Milan Mazi: Putnička agencija je privredno preduzeće koje posreduje ili samo proizvodi usluge kojima se podmiruju potrebe lica prilikom privremenog menjanja mesta boravka;

t l di id d j k l d ihona te usluge nudi u vidu posredovanja kao usluge drugih preduzeća ili pak, novim kombinacijama, kao svoje sopstvene usluge”.

M. Dragošević: “Specifična privredna (ekonomska) jedinica, preduzeće specijalizovano u oblasti turističkih putovanjapreduzeće specijalizovano u oblasti turističkih putovanja, preko koje turisti mogu dobiti informacije koje se odnose na transport i boravak”

G. Browell: “robna kuća putovanja, deluje u ime dobavljača (kao šrto su avio kompanije i druge saobraćajne organizacije hoteli i druge organizacije”saobraćajne organizacije, hoteli i druge organizacije

Heinz Klatt Jurgen Fischer: “To je: privredno preduzećeHeinz Klatt, Jurgen Fischer: To je: privredno preduzeće koje usluge trećih preduzeća koje su (usluge) potrebne za putovanje i boravak, posreduje turistima, ili te uslugeza putovanje i boravak, posreduje turistima, ili te usluge nudi u posebnim kombinacijama kao nove “sopstvene usluge”.

Hunziker: “preduzeće koje tokom putovanja i boravka turista samo posreduje u nabavljanju usluga drugih lica i (ili) turističke usluge nudi u kombinaciji kao novi integralni i sopstveni proizvod”integralni i sopstveni proizvod”

P i t t ij t iPravni status agencija u turizmuPromene u razvoju turističkih agencija- od posrednika- ka organizatorima→ menjao se i pravni status agencija u turizmuturizmuDo Drugog svetskog rata- trgovačko preduzeće

Posle Drugog svetskog rata- priznavanje profesionalne aktivnosti tur. agentag

Sa omasovljenjem turizma→zloupotrebe→potreba donošenja propisa

U š j lji Z k t iU našoj zemlji- Zakon o turizmu