TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNGTRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNGTỔ NGỮ VĂNTỔ NGỮ VĂN______________________________

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP THI TỐT NGHIỆP-ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP THI TỐT NGHIỆP-MÔN VĂN 12MÔN VĂN 12 -NH 2010 - 2011-NH 2010 - 2011

**********************

PHẦN I-PHẦN I- VĂN HỌC VIỆT NAMVĂN HỌC VIỆT NAM

Bài 1Bài 1. . KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 8-1945 KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 8-1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XXĐẾN HẾT THẾ KỈ XXA. KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 8-1945 ĐẾN A. KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 8-1945 ĐẾN 197519751 -1 -Hoàn cảnh lịch sửHoàn cảnh lịch sử- 9.1945, nước ta được hoàn toàn độc lập. Nước Việt Nam DCCH ra đời.- 9.1945, nước ta được hoàn toàn độc lập. Nước Việt Nam DCCH ra đời.- 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi bằng chiến thắng Điện - 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi bằng chiến thắng Điện Biên Phủ.Biên Phủ.- 7.1954 đất nước bị chia cắt làm 2 miền. - hai nhiệm vụ chiến lược: vừa sản xuất, - 7.1954 đất nước bị chia cắt làm 2 miền. - hai nhiệm vụ chiến lược: vừa sản xuất, vừa chiến đấu, xây dựng và bảo vệ miền Bắc hậu phương, chi viện cho miền Nam vừa chiến đấu, xây dựng và bảo vệ miền Bắc hậu phương, chi viện cho miền Nam tiền tuyến lớn anh hùng.tiền tuyến lớn anh hùng.- Hiện thực cách mạng ấy đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và phong phú của nền Văn - Hiện thực cách mạng ấy đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và phong phú của nền Văn học Việt Nam hiện đại từ sau Cách mạng tháng Tám 1945.học Việt Nam hiện đại từ sau Cách mạng tháng Tám 1945.2-2-Những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975Những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975. Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu nặng với . Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu nặng với vận mệnh chúng của đất nước: văn hóa nghệ thuật trở thành một mặt trận, văn học vận mệnh chúng của đất nước: văn hóa nghệ thuật trở thành một mặt trận, văn học trở thành vũ khí phục vụ sự nghiệp kháng chiến, nhà văn lấy tư tưởng cách mạng và trở thành vũ khí phục vụ sự nghiệp kháng chiến, nhà văn lấy tư tưởng cách mạng và mẫu hình chiến sĩ l, tiêu chuẩn cầm bút. Tinh thần tự giác, tự nguyện gắn bó với dânmẫu hình chiến sĩ l, tiêu chuẩn cầm bút. Tinh thần tự giác, tự nguyện gắn bó với dân tộc, nhân dân của nhà văn được đề cao. Văn học tập trung vào đề tài Tổ quốc và tộc, nhân dân của nhà văn được đề cao. Văn học tập trung vào đề tài Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội, thể hiện tình đồng chí, đồng đội, tình quân dân...chủ nghĩa xã hội, thể hiện tình đồng chí, đồng đội, tình quân dân.... Nền văn học hướng về đại chúng, tìm đến những hình thức nghệ thuật quen thuộc . Nền văn học hướng về đại chúng, tìm đến những hình thức nghệ thuật quen thuộc với nhân dân:Văn học lấy đại chúng làm đối tượng phản ánh và đối tượng phục vụ với nhân dân:Văn học lấy đại chúng làm đối tượng phản ánh và đối tượng phục vụ đại chúng cung cấp, bổ sung lực lượng sáng tác cho văn học. Cách mạng và kháng đại chúng cung cấp, bổ sung lực lượng sáng tác cho văn học. Cách mạng và kháng chiến đem lại cách hiểu mới về nhân dân, về đất nước. Người cầm bút quan tâm đến chiến đem lại cách hiểu mới về nhân dân, về đất nước. Người cầm bút quan tâm đến đời sống của nhân dân. Nền văn học mới có tính nhân dân sâu sắc.đời sống của nhân dân. Nền văn học mới có tính nhân dân sâu sắc.. Một nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.Văn . Một nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.Văn học đề cập đến số phận chung của cộng đồng, của dân tộc, phản ánh những vấn đề học đề cập đến số phận chung của cộng đồng, của dân tộc, phản ánh những vấn đề cơ bản nhất, có ý nghĩa sống còn của đất nước. Nhà văn quan tâm chủ yếu đến cơ bản nhất, có ý nghĩa sống còn của đất nước. Nhà văn quan tâm chủ yếu đến những sự kiện có ý nghĩa lịch sử, nhìn con người và lịch sử bằng cái nhìn khái quát, những sự kiện có ý nghĩa lịch sử, nhìn con người và lịch sử bằng cái nhìn khái quát, có tầm vóc dân tộc và thời đại. Văn học thời kì này còn tràn đầy cảm hứng lãng có tầm vóc dân tộc và thời đại. Văn học thời kì này còn tràn đầy cảm hứng lãng

mạn. Nhân vật tiêu biểu cho lí tưởng chung của dân tộc, gắn bó số phận mình với sốmạn. Nhân vật tiêu biểu cho lí tưởng chung của dân tộc, gắn bó số phận mình với số phận đất nước, kết tinh những phảm chất cao đẹp của cả cộng đồng. Con người chủ phận đất nước, kết tinh những phảm chất cao đẹp của cả cộng đồng. Con người chủ yếu được khám phá ở bổn phận, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, ý thức chính trị, sởyếu được khám phá ở bổn phận, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, ý thức chính trị, sở lẽ sống lớn và tình cảm lớn. Trong gian khổ, hi sinh, nhưng họ vẫn tràn đầy ước mơ lẽ sống lớn và tình cảm lớn. Trong gian khổ, hi sinh, nhưng họ vẫn tràn đầy ước mơ và luôn hướng về lí tưởng, về tương lai tươi sáng của dân tộc.và luôn hướng về lí tưởng, về tương lai tươi sáng của dân tộc.3- 3- Những nét lớn về thành tựuNhững nét lớn về thành tựu- Đội ngũ nhà văn ngày một đông đảo, xuất hiện nhiều thế hệ nhà văn trẻ tài - Đội ngũ nhà văn ngày một đông đảo, xuất hiện nhiều thế hệ nhà văn trẻ tài năng.Nhà văn mang tâm thế: nhà văn - chiến sĩ, có sự kế thừa và phát triển liên tục.năng.Nhà văn mang tâm thế: nhà văn - chiến sĩ, có sự kế thừa và phát triển liên tục.- Về đề tài và nội dung sáng tác- Về đề tài và nội dung sáng tác- Hiện thực cách mạng rộng mở, đề tài đa dạng, bám lấy hiện thực cách mạng để - Hiện thực cách mạng rộng mở, đề tài đa dạng, bám lấy hiện thực cách mạng để phản ánh.phản ánh.- Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, truyền thống anh hùng của đất nước và con - Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, truyền thống anh hùng của đất nước và con người Việt Nam.người Việt Nam.- Tình nhân ái, mối quan hệ cộng đồng tốt đẹp của con người mới.- Tình nhân ái, mối quan hệ cộng đồng tốt đẹp của con người mới.- Lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.- Lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.4. 4. Về mặt hình thức thể loại và tác phẩmVề mặt hình thức thể loại và tác phẩm- Tiếng Việt hiện đại giàu có, trong sáng, nhuần nhị, lối diễn đạt khúc chiết, thanh - Tiếng Việt hiện đại giàu có, trong sáng, nhuần nhị, lối diễn đạt khúc chiết, thanh thoát.thoát.- Thơ là thành tựu nổi bật nhất. Thơ anh hùng ca, thơ trữ tình. Chất trí tuệ, trong thơ.- Thơ là thành tựu nổi bật nhất. Thơ anh hùng ca, thơ trữ tình. Chất trí tuệ, trong thơ. Mở rộng câu thơ. Hình tượng người lính và người phụ nữ trong thơ.Mở rộng câu thơ. Hình tượng người lính và người phụ nữ trong thơ.- Truyện ngắn, tiểu thuyết, các loại ký… phát triển mạnh, có nhiều tác phẩm hay nói - Truyện ngắn, tiểu thuyết, các loại ký… phát triển mạnh, có nhiều tác phẩm hay nói về con người mới trong sản xuất, chiến đấu, trong tình yêu. Nghệ thuật kể chuyện, về con người mới trong sản xuất, chiến đấu, trong tình yêu. Nghệ thuật kể chuyện, bố cục, xây dựng nhân vật… đổi mới và hiện đại…bố cục, xây dựng nhân vật… đổi mới và hiện đại…- Nghiên cứu, phê bình văn học, dịch thuật… có nhiều công trình khai thác tính - Nghiên cứu, phê bình văn học, dịch thuật… có nhiều công trình khai thác tính truyền thống của văn học dân tộc và tinh hoa văn học thế giới.truyền thống của văn học dân tộc và tinh hoa văn học thế giới.B. KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 1975 - XXB. KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG 1975 - XX1- 1- Hoàn cảnh lịch sửHoàn cảnh lịch sử- 1975, đất nước hoàn toàn độc lập.- 1975, đất nước hoàn toàn độc lập.- 1986, đất nước bước sang giai đoạn đổi mới và phát triển- 1986, đất nước bước sang giai đoạn đổi mới và phát triển- Đời sống và hiện thực xã hội đã có nhiều chuyển biến tích cực- Đời sống và hiện thực xã hội đã có nhiều chuyển biến tích cực> Hiện thực cách mạng ấy đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và phong phú của nền văn > Hiện thực cách mạng ấy đã tạo nên sức sống mạnh mẽ và phong phú của nền văn họchọc2- 2- Những chuyển biến và một số thành tựu ban đầu của văn học từ 1975 - XXNhững chuyển biến và một số thành tựu ban đầu của văn học từ 1975 - XX- Về đề tài và khuynh hướng sáng tác:- Về đề tài và khuynh hướng sáng tác:+ Khuynh hướng đi sâu vào hiện thực đời sống, đi sâu vào cái tôi cá nhân với những+ Khuynh hướng đi sâu vào hiện thực đời sống, đi sâu vào cái tôi cá nhân với nhữngmưu thuẫn, những mối quan hệ của đời sống xã hội.mưu thuẫn, những mối quan hệ của đời sống xã hội.+ Khuynh hướng nhìn lại chiến tranh với những góc độ khác nhau, nhiều chiều+ Khuynh hướng nhìn lại chiến tranh với những góc độ khác nhau, nhiều chiều+ Khuynh hướng nhạy cảm với hiện thực với những vấn đề mới mẻ đặt ra cho hiện + Khuynh hướng nhạy cảm với hiện thực với những vấn đề mới mẻ đặt ra cho hiện thực đời sống xã hội..thực đời sống xã hội..- Về tác phẩm và thể loại:- Về tác phẩm và thể loại:

+ Nhiều tác phẩm đã có bước chuyển biến về sự đổi mới trong nghệ thuật+ Nhiều tác phẩm đã có bước chuyển biến về sự đổi mới trong nghệ thuật+ Thơ ca và truyện ngắn đã có những đóng góp tích cực trong công cuộc đổi mới + Thơ ca và truyện ngắn đã có những đóng góp tích cực trong công cuộc đổi mới văn họcvăn học+ Những tác giả trẻ đã có những bước đột phá, tìm tòi để cách tân trong nghệ thuật+ Những tác giả trẻ đã có những bước đột phá, tìm tòi để cách tân trong nghệ thuậtKIẾN THỨC TRỌNG TÂM: NKIẾN THỨC TRỌNG TÂM: Những thành tựu chủ yếu của mỗi chặng, các đặc hững thành tựu chủ yếu của mỗi chặng, các đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến năm 1975.1975.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BÀI 2: NGUYỄN ÁI QUỐC - HỒ CHÍ MINHBÀI 2: NGUYỄN ÁI QUỐC - HỒ CHÍ MINHA- A- Phần tác giảPhần tác giả: cần nắm kiến thức cơ bản sau:: cần nắm kiến thức cơ bản sau:1. 1. Quan điểm sáng tác văn họcQuan điểm sáng tác văn học::- HCM coi văn học là một vũ khí chiến đấu lợi hại, phụng sự cho sự nghiệp cách - HCM coi văn học là một vũ khí chiến đấu lợi hại, phụng sự cho sự nghiệp cách mạng.Người quan niệm: nhà văn là chiến sĩ - văn hoá văn nghệ là một mặt trận.mạng.Người quan niệm: nhà văn là chiến sĩ - văn hoá văn nghệ là một mặt trận.- Người đặc biệt chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của văn học. Theo Người - Người đặc biệt chú trọng tính chân thật và tính dân tộc của văn học. Theo Người tính chân thật là cái gốc nảy nở nhiều vấn đề “chớ mơ mộng nhiều quá mà cái chất tính chân thật là cái gốc nảy nở nhiều vấn đề “chớ mơ mộng nhiều quá mà cái chất thật của sinh hoạt rất ít”thật của sinh hoạt rất ít”- - Khi cầm bút, HCM bao giờ cũng xuất phát từ mục đích, đối tượng tiếp nhận để - - Khi cầm bút, HCM bao giờ cũng xuất phát từ mục đích, đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm.quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm.2. 2. Sự nghiệp văn họcSự nghiệp văn học: : Những đặc điểm cơ bản về sự nghiệp văn học của Người?Những đặc điểm cơ bản về sự nghiệp văn học của Người?-Văn chính luận: nhằm mục đích đấu tranh chính trị. Đó là những áng văn chính luận-Văn chính luận: nhằm mục đích đấu tranh chính trị. Đó là những áng văn chính luận mẫu mực, lí lẽ chặt chẽ đanh thép đầy tính chiến đấu. (Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu mẫu mực, lí lẽ chặt chẽ đanh thép đầy tính chiến đấu. (Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, Bản án chế độ thực dân Pháp)gọi toàn quốc kháng chiến, Bản án chế độ thực dân Pháp)-Truyện và kí: chủ yếu viết bằng tiếng Pháp rất đặc sắc, sáng tạo và hiện đại. (Lời -Truyện và kí: chủ yếu viết bằng tiếng Pháp rất đặc sắc, sáng tạo và hiện đại. (Lời than vãn của bà Trưng Trắc, Vi hành...)than vãn của bà Trưng Trắc, Vi hành...)-Thơ ca: (lĩnh vực nổi bật trong giá trị sáng tạo văn chương HCM) phản ánh khá -Thơ ca: (lĩnh vực nổi bật trong giá trị sáng tạo văn chương HCM) phản ánh khá phong phú tâm hồn và nhân cách cao đẹp của người chiến sĩ CM trong nhiều hoàn phong phú tâm hồn và nhân cách cao đẹp của người chiến sĩ CM trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.cảnh khác nhau.3. 3. Phong cách nghệ thuật:Phong cách nghệ thuật:Đặc điểm phong cách nghệ thuật trong văn chương của NAQ HCMĐặc điểm phong cách nghệ thuật trong văn chương của NAQ HCM-Phong cách đa dạng mà thống nhất, kết hợp sâu sắc giữa ctrị và văn chương, giữa tư-Phong cách đa dạng mà thống nhất, kết hợp sâu sắc giữa ctrị và văn chương, giữa tư tưởng và nghệ thuật, giữa truyền thống và hiện đại. ở mỗi loại lại có phong cách tưởng và nghệ thuật, giữa truyền thống và hiện đại. ở mỗi loại lại có phong cách riêng, độc đáo hấp dẫn.riêng, độc đáo hấp dẫn.+Văn chính luận: bộc lộ tư duy sắc sảo, giàu tri thức văn hoá, gắn lí luận với thực +Văn chính luận: bộc lộ tư duy sắc sảo, giàu tri thức văn hoá, gắn lí luận với thực tiễn.tiễn.+Truyện kí rất chủ động và sáng tạo. lối kể chân thực, tạo không khí gần gũi,có khi +Truyện kí rất chủ động và sáng tạo. lối kể chân thực, tạo không khí gần gũi,có khi giọngđiệu châm biếm, sắc sảo, thâm thuý và tinh tế. Truyện ngắn của Người rất giàugiọngđiệu châm biếm, sắc sảo, thâm thuý và tinh tế. Truyện ngắn của Người rất giàu chất trí tuệ và tính hiện đại.chất trí tuệ và tính hiện đại.+Thơ ca có phong cách đa dạng: nhiều bài cổ thi hàm súc, uyên thâm đạt chuẩn mực+Thơ ca có phong cách đa dạng: nhiều bài cổ thi hàm súc, uyên thâm đạt chuẩn mực cao về nghệ thuật, có những bài là lời kêu gọi ... dễ hiểu.cao về nghệ thuật, có những bài là lời kêu gọi ... dễ hiểu.

B. B. Phần tác phẩm “Tuyên ngôn độc lập”Phần tác phẩm “Tuyên ngôn độc lập”1- 1- Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh sáng tác::- CM tháng Tám thắng lợi, chính quyền HN về tay nhân dân. Ngày 26/9/1945. Chủ - CM tháng Tám thắng lợi, chính quyền HN về tay nhân dân. Ngày 26/9/1945. Chủ tịch HCM từ chiến khu VB trở về HN. Tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Bác soạntịch HCM từ chiến khu VB trở về HN. Tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Bác soạnthảo TNĐL. Ngày 2/9/1945 tại quảng trường BĐ HN thay mặt Chính phủ lâm thời thảo TNĐL. Ngày 2/9/1945 tại quảng trường BĐ HN thay mặt Chính phủ lâm thời nước VN DCCH, Người đọc bản TNĐL. TNĐL tuyên bố trước quốc dân và thế giới nước VN DCCH, Người đọc bản TNĐL. TNĐL tuyên bố trước quốc dân và thế giới về sự ra đời của nước VN DC CH đồng thời đập tan luận điệu xảo trá của bọn đế về sự ra đời của nước VN DC CH đồng thời đập tan luận điệu xảo trá của bọn đế quốc Mĩ, Anh, Pháp.quốc Mĩ, Anh, Pháp.2- 2- Nội dungNội dung::+ Tác giả trích dẫn hai bản tuyên ngôn của Pháp, Mĩ làm cơ sở lí luận cho bản + Tác giả trích dẫn hai bản tuyên ngôn của Pháp, Mĩ làm cơ sở lí luận cho bản Tuyên ngôn.Tuyên ngôn.+ Đưa ra những dẫn chứng xác thực tố cáo tội ác thực dân Pháp để vạch trần luận + Đưa ra những dẫn chứng xác thực tố cáo tội ác thực dân Pháp để vạch trần luận điệu cướp nước của chúng.điệu cướp nước của chúng.+ Khẳng định và tuyên bố quyền độc lập chính đáng của nhân dân VN. Tác giả + Khẳng định và tuyên bố quyền độc lập chính đáng của nhân dân VN. Tác giả khẳng định chính người Việt Nam đã tự dành được quyền độc lập và sẽ bảo vệ nó khẳng định chính người Việt Nam đã tự dành được quyền độc lập và sẽ bảo vệ nó đến cùng.đến cùng.3- 3- Nghệ thuậtNghệ thuật- TNĐL là một văn bản chính luận mẫu mực, bố cục chặt chẽ, dân chứng xác thực, lí- TNĐL là một văn bản chính luận mẫu mực, bố cục chặt chẽ, dân chứng xác thực, lí lẽ đanh thép, lập luận chặt chẽ....lẽ đanh thép, lập luận chặt chẽ....* * Câu hỏi, đề luyện tậpCâu hỏi, đề luyện tập1- Trình bày ngắn gọn nội dung, hoàn cảnh ra đời và đối tượng hướng tới của bản "1- Trình bày ngắn gọn nội dung, hoàn cảnh ra đời và đối tượng hướng tới của bản " Tuyên ngôn độc lập"Tuyên ngôn độc lập"2- Phân tích văn phong chính luận mẫu mực của Hồ Chí Minh qua bản Tuyên ngôn 2- Phân tích văn phong chính luận mẫu mực của Hồ Chí Minh qua bản Tuyên ngôn độc lập.độc lập.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 3Bài 3: : Nguyễn Đình Chiểu- ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc - PhạmNguyễn Đình Chiểu- ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc - Phạm Văn ĐồngVăn ĐồngI/ Tác giả Phạm Văn ĐồngI/ Tác giả Phạm Văn Đồng ( 1906-2000) ( 1906-2000) - Nhà CM, CT, NG lỗi lạc của cách mạng VN thế kỉ XX- Nhà CM, CT, NG lỗi lạc của cách mạng VN thế kỉ XX- Nhà giáo dục, nhà lí luận vhoá văn nghệ.- Nhà giáo dục, nhà lí luận vhoá văn nghệ.II/ Văn bản II/ Văn bản 1- 1- Hoàn cảnh, mục đích sáng tácHoàn cảnh, mục đích sáng tác - 7/1963- Kỉ niệm 75 năm ngày mất NĐC - 7/1963- Kỉ niệm 75 năm ngày mất NĐC - Để tưởng nhớ NĐC; định hướng, điều chỉnh cách nhìn nhận, đánh giá về NĐC và- Để tưởng nhớ NĐC; định hướng, điều chỉnh cách nhìn nhận, đánh giá về NĐC và thơ văn của ông; khơi dậy tinh thần yêu nước trong thời đại chống Mĩ cứu nướcthơ văn của ông; khơi dậy tinh thần yêu nước trong thời đại chống Mĩ cứu nước2- 2- Luận điểm và nội dung chínhLuận điểm và nội dung chính..a- Mở bài: NĐC, nhà thơ lớn của dân tộc cần phải được nghiên cứu, tìm hiểu và đềa- Mở bài: NĐC, nhà thơ lớn của dân tộc cần phải được nghiên cứu, tìm hiểu và đề cao hơn nữa.cao hơn nữa.- Văn chương của NĐC có ánh sáng lạ thường - Văn chương của NĐC có ánh sáng lạ thường - Vẫn còn những cách nhìn nhận chưa thoả đáng về thơ văn NĐC - Vẫn còn những cách nhìn nhận chưa thoả đáng về thơ văn NĐC

=> Bằng so sánh liên tưởng-> nêu vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa định hướng cho việc=> Bằng so sánh liên tưởng-> nêu vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa định hướng cho việc nghiên cứu, tiếp cận thơ văn NĐC: cần có cách nhìn nhận sâu sắc, khoa học, hợp lí nghiên cứu, tiếp cận thơ văn NĐC: cần có cách nhìn nhận sâu sắc, khoa học, hợp lí b- Thân bài b- Thân bài - - Con người và quan niệm sáng tác thơ văn của NĐCCon người và quan niệm sáng tác thơ văn của NĐC - Hoàn cảnh nước, nhà đau thương- Hoàn cảnh nước, nhà đau thương-> khí tiết của người chí sĩ càng cao cả, rạng rỡ-> khí tiết của người chí sĩ càng cao cả, rạng rỡ- Qn văn chương là vũ khí chiến đấu, văn là người - Qn văn chương là vũ khí chiến đấu, văn là người => Tác giả chỉ nhấn mạnh vào khí tiết, qnst của NĐC -> NĐC luôn gắn cuộc đời=> Tác giả chỉ nhấn mạnh vào khí tiết, qnst của NĐC -> NĐC luôn gắn cuộc đời mình với vận mệnh đất nước, ngòi bút của một nhà thơ mù nhưng lại rất sáng suốt.mình với vận mệnh đất nước, ngòi bút của một nhà thơ mù nhưng lại rất sáng suốt.- - Thơ văn yêu nước của NĐCThơ văn yêu nước của NĐC- Tái hiện một thời đau thương, khổ nhục mà vĩ đại của đất nước, nhân dân- Tái hiện một thời đau thương, khổ nhục mà vĩ đại của đất nước, nhân dân- Ca ngợi......., than khóc......- Ca ngợi......., than khóc......- VTNSCG là một đóng góp lớn - VTNSCG là một đóng góp lớn + Khúc ca của người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang+ Khúc ca của người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang+ Lần đầu tiên, người nông dân di vào văn học viết, là hình tượng nghệ thuật trung+ Lần đầu tiên, người nông dân di vào văn học viết, là hình tượng nghệ thuật trung tâm.tâm.=> PVĐ đã đặt thơ văn yêu nước của NĐC trong mqh với hoàn cảnh lịch sử dất=> PVĐ đã đặt thơ văn yêu nước của NĐC trong mqh với hoàn cảnh lịch sử dất nước -> khẳng định: giá trị phản ánh hiện thực của thơ văn yêu nước của NĐC //nước -> khẳng định: giá trị phản ánh hiện thực của thơ văn yêu nước của NĐC // ngợi ca, trân trọng tài năng, bầu nhiệt huyết, cảm xúc chân thành của một “Tâm hồnngợi ca, trân trọng tài năng, bầu nhiệt huyết, cảm xúc chân thành của một “Tâm hồn trung nghĩa” trung nghĩa” vốn hiểu biết sâu rộng, xúc cảm mạnh mẽ thái độ kính trọng, cảm vốn hiểu biết sâu rộng, xúc cảm mạnh mẽ thái độ kính trọng, cảm thông sâu sắc của người viết thông sâu sắc của người viết - - Truyện LVTTruyện LVT - Khẳng định cái hay cái đẹp của tác phẩm về cả nội dung và hình thức văn chương- Khẳng định cái hay cái đẹp của tác phẩm về cả nội dung và hình thức văn chương- Bác bỏ một số ý kiến hiểu chưa đúng về tác phẩm LVT- Bác bỏ một số ý kiến hiểu chưa đúng về tác phẩm LVT=> Thao tác “đòn bẩy” -> định giá tác phẩm LVT không thể chỉ căn cứ ở bình diện=> Thao tác “đòn bẩy” -> định giá tác phẩm LVT không thể chỉ căn cứ ở bình diện nghệ thuật theo kiểu trau truốt, gọt dũa mà phải đặt nó trong mối quan hệ với đờinghệ thuật theo kiểu trau truốt, gọt dũa mà phải đặt nó trong mối quan hệ với đời sống nhân dân.sống nhân dân.c- Kết bàic- Kết bài- Khẳng định,ngợi ca, tưởng nhớ NĐC - Khẳng định,ngợi ca, tưởng nhớ NĐC - Bài học về mối quan hệ giữa vhọc- nthuật và đời sống, về sứ mạng của người chiến- Bài học về mối quan hệ giữa vhọc- nthuật và đời sống, về sứ mạng của người chiến sĩ trên mặt trận văn hoá, tư tưởng sĩ trên mặt trận văn hoá, tư tưởng => Cách kết thúc ngắn gọn nhưng có ý nghĩa gợi mở, tạo sự đồng cảm ở người đọc.=> Cách kết thúc ngắn gọn nhưng có ý nghĩa gợi mở, tạo sự đồng cảm ở người đọc.3- 3- Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuậtĐánh giá chung về nội dung và nghệ thuật- - Nội dungNội dung: : Mới mẻ, sâu sắc, xúc độngMới mẻ, sâu sắc, xúc động- Nghệ thuật: Hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ. Sử dụng nhiều thao tác lập luận- Nghệ thuật: Hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ. Sử dụng nhiều thao tác lập luận . Đậm màu sắc biểu cảm: ngôn từ trong sáng, giàu hình ảnh, cảm hứng ngợi ca,. Đậm màu sắc biểu cảm: ngôn từ trong sáng, giàu hình ảnh, cảm hứng ngợi ca, giọng điệu hùng hồngiọng điệu hùng hồn*Câu hỏi, đề luyện tập: *Câu hỏi, đề luyện tập: 1- Tìm những luận điểm chính trong bài viết.1- Tìm những luận điểm chính trong bài viết.

2- Nhận ra những " ánh sáng khác thường" nào của ngôi sao sáng Nguyễn Đình 2- Nhận ra những " ánh sáng khác thường" nào của ngôi sao sáng Nguyễn Đình Chiểu ?Chiểu ?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BÀI 4: TÂY TIẾN – QUANG DŨNGBÀI 4: TÂY TIẾN – QUANG DŨNG1. 1. Hoàn cảnh sáng tác.Hoàn cảnh sáng tác.-“Tây Tiến” là đơn vị bộ đội được thành lập đầu năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp -“Tây Tiến” là đơn vị bộ đội được thành lập đầu năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào ,tiêu hao lực lượng địch ở thượng Lào với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào ,tiêu hao lực lượng địch ở thượng Lào cũng như miền Tây Bắc bộ VN.cũng như miền Tây Bắc bộ VN.- Địa bàn hoạt động khá rộng từ Châu Mai, Châu Mộc sang Sầm Nứa rồi vòng về - Địa bàn hoạt động khá rộng từ Châu Mai, Châu Mộc sang Sầm Nứa rồi vòng về ThanhHóa. Lính Tây Tiến phần đông là sinh viện, học sinh Hà Nội. Quang Dũng là ThanhHóa. Lính Tây Tiến phần đông là sinh viện, học sinh Hà Nội. Quang Dũng là đại đội trưởng. Năm 1948, sau một năm hoạt động đoàn bình Tây Tiến về Hoà Bình đại đội trưởng. Năm 1948, sau một năm hoạt động đoàn bình Tây Tiến về Hoà Bình thành lập trung đoàn 52, Quang Dũng chuyển sang đơnvị khác.thành lập trung đoàn 52, Quang Dũng chuyển sang đơnvị khác.- Tại đại hội thi đua toàn quân (Phù Lưu Chanh) Quang Dũng viết bài thơ, lúc đầu - Tại đại hội thi đua toàn quân (Phù Lưu Chanh) Quang Dũng viết bài thơ, lúc đầu có tên “NHỚ TÂY TIẾN” .Bài thơ in lần đầu năm 1949 – đến năm 1957 được in lại có tên “NHỚ TÂY TIẾN” .Bài thơ in lần đầu năm 1949 – đến năm 1957 được in lại và đổi tên“TÂY TIẾN” .và đổi tên“TÂY TIẾN” .22. Nội dung và nghệ thuật. Nội dung và nghệ thuật1. 1. Đoạn 1Đoạn 1 : : 14 câu đầu 14 câu đầu Nhớ những ngày tháng chiến đấu gian khổ gian khổ nhưngNhớ những ngày tháng chiến đấu gian khổ gian khổ nhưng đáng tự hào.đáng tự hào.a. a. Hai câu mở đầuHai câu mở đầu : : bộc lộ cảm xúc chủ đạo: nỗi nhớ TT bộc lộ cảm xúc chủ đạo: nỗi nhớ TT . . -Cách diễn tả + điệp từ “nhớ”, nhấn mạnh cảm xúc nhớ thương mãnh liệt.-Cách diễn tả + điệp từ “nhớ”, nhấn mạnh cảm xúc nhớ thương mãnh liệt.+ “Nhớ chơi vơi”- cách dùng từ độc đáo, cụ thể hoá nỗi nhớ, nỗi nhớ dường như lan+ “Nhớ chơi vơi”- cách dùng từ độc đáo, cụ thể hoá nỗi nhớ, nỗi nhớ dường như lan toả, dáng hình, đang bồng bềnh trong không gian, thời gian.toả, dáng hình, đang bồng bềnh trong không gian, thời gian.+Từ cảm +Từ cảm “ơi”,“ơi”, bắt vần với từ láy bắt vần với từ láy “chơi vơi“chơi vơi”, tạo âm hưởng mênh mang, da diết.”, tạo âm hưởng mênh mang, da diết. b b. 12 câu tiếp theo. 12 câu tiếp theo : Nhớ con đường hành quân của người lính qua núi rừng Tây : Nhớ con đường hành quân của người lính qua núi rừng Tây Bắc:Bắc:--Điều kiện thời tiết khắc nghiệtĐiều kiện thời tiết khắc nghiệt: : “Sài Khao…..đêm hơi“Sài Khao…..đêm hơi “ “ +Những hình ảnh đối lập: “sương lấp”, “đêm hơi”+ liệt kê những địa danh lạ “Sài +Những hình ảnh đối lập: “sương lấp”, “đêm hơi”+ liệt kê những địa danh lạ “Sài Khao”, “Mường Lát”…, gợi lên sự khắc nghiệt của thời tiết, vẽ nên con đường hành Khao”, “Mường Lát”…, gợi lên sự khắc nghiệt của thời tiết, vẽ nên con đường hành quân cụ thể mà rộng khắp.. Nhưng trong “sương lấp”, “đêm hơi” đoàn hùng binh quân cụ thể mà rộng khắp.. Nhưng trong “sương lấp”, “đêm hơi” đoàn hùng binh vẫn dũng cảm vượt qua những nẻo đường chiến đấu. vẫn dũng cảm vượt qua những nẻo đường chiến đấu. --Địa hình hiểm trở, dữ dộiĐịa hình hiểm trở, dữ dội: “: “Dốc lên…….xa khơiDốc lên…….xa khơi””+Những từ láy: +Những từ láy: khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hútkhúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút + những hình ảnh đối lập: “ + những hình ảnh đối lập: “dốc lên dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm, ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” khúc khuỷu, dốc thăm thẳm, ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” Câu thơ giàu chất tạo hình vẽ ra cái thế gập ghềnh, cheo leo của dốc núi như thử Câu thơ giàu chất tạo hình vẽ ra cái thế gập ghềnh, cheo leo của dốc núi như thử thách ý chí can trường của người lính. Nhưng các anh vẫn phơi phới, lạc quan, yêu thách ý chí can trường của người lính. Nhưng các anh vẫn phơi phới, lạc quan, yêu đời, vẫn hồn nhiên, tinh nghịch trong tư thế “đời, vẫn hồn nhiên, tinh nghịch trong tư thế “Heo hút cồn mây súng ngửi trời”.Heo hút cồn mây súng ngửi trời”.-Sự phối thanh, ngắt nhịp lịnh hoạt đã tạo nên âm điệu lạ:-Sự phối thanh, ngắt nhịp lịnh hoạt đã tạo nên âm điệu lạ:+Những thanh trắc: nghe nhọc nhằn, vất vả, giống như con đường hành quân gian +Những thanh trắc: nghe nhọc nhằn, vất vả, giống như con đường hành quân gian khổ mà người lính phải trải qua.khổ mà người lính phải trải qua.

+Những câu thơ phân nhịp bẻ đội, như hoạ lại con đường hành quân gian khổ ở độ +Những câu thơ phân nhịp bẻ đội, như hoạ lại con đường hành quân gian khổ ở độ cao, độ sâu chóng mặt.cao, độ sâu chóng mặt.+Những thanh bằng: nghe êm ái, nhẹ nhàng, như tâm hồn lâng lâng của người lính +Những thanh bằng: nghe êm ái, nhẹ nhàng, như tâm hồn lâng lâng của người lính khi đã chiếm lĩnh được những độ cao tuyệt đối. khi đã chiếm lĩnh được những độ cao tuyệt đối. - - Thiên nhiên hoang dại, dữ dội chứa đầy bí mật: Thiên nhiên hoang dại, dữ dội chứa đầy bí mật: Chiều chiều…đêm đêm”Chiều chiều…đêm đêm”+Những âm thanh ghê rợn: tiếng thác “gầm thét”, tiếng cọp “ trêu người” + những từ +Những âm thanh ghê rợn: tiếng thác “gầm thét”, tiếng cọp “ trêu người” + những từ láy đối ứng nhau “chiều chiều”, “đêm đêm”, gợi tả cái bí mật quyền uy ghê gớm của láy đối ứng nhau “chiều chiều”, “đêm đêm”, gợi tả cái bí mật quyền uy ghê gớm của rừng thiêng. Nơi đây cái chết đang rình rập, đe doạ mạng sống con người.rừng thiêng. Nơi đây cái chết đang rình rập, đe doạ mạng sống con người.--Trên chặng đường hành quân gian khổ, có những người lính đãTrên chặng đường hành quân gian khổ, có những người lính đã : :““không bước nữa”không bước nữa”, đã “, đã “gục lên súng mũ bỏ quên đờigục lên súng mũ bỏ quên đời”.”.+ Âm điệu câu thơ trũi xuống như một tiếng khóc thầm. Trong gian khổ, dãi dầu, có + Âm điệu câu thơ trũi xuống như một tiếng khóc thầm. Trong gian khổ, dãi dầu, có đồng đội đã không bước nữa, vĩnh biệt đoàn binh, nằm lại nơi chân đèo góc núi.đồng đội đã không bước nữa, vĩnh biệt đoàn binh, nằm lại nơi chân đèo góc núi.+ Những từ: “+ Những từ: “không bước nữakhông bước nữa”, “”, “Gục lên súng mũGục lên súng mũ” & “” & “bỏ quên đời”bỏ quên đời” được dùng được dùng thay thế cho cái chết nhưng người đọc vẫn cảm nhận rất sâu sắc nỗi xót xa thương thay thế cho cái chết nhưng người đọc vẫn cảm nhận rất sâu sắc nỗi xót xa thương tiếc đồng đội như trào lên trong lòng nhà thơ.tiếc đồng đội như trào lên trong lòng nhà thơ.+ Nhưng đây là những câu thơ được viết với cảm hứng + Nhưng đây là những câu thơ được viết với cảm hứng bi trángbi tráng, nhằm ca ngợi cái , nhằm ca ngợi cái chết đẹp của người chiến sĩ Tây Tiến vốn xuất thân từ những trí thức tiểu tư sản.chết đẹp của người chiến sĩ Tây Tiến vốn xuất thân từ những trí thức tiểu tư sản.c.Hai câu cuối đoạn : diễn tả những kỉ niệm ấm áp tình quân dân .c.Hai câu cuối đoạn : diễn tả những kỉ niệm ấm áp tình quân dân .+Câu thơ chứa đựng hình ảnh đẹp, hương vị ngọt ngào, giọng điệu êm nhẹ như xua +Câu thơ chứa đựng hình ảnh đẹp, hương vị ngọt ngào, giọng điệu êm nhẹ như xua tan không khí mệt mỏi, lạnh lẽo, chết chóc & tạo ra cảm giác êm ái, dễ chịu, ấm cả tan không khí mệt mỏi, lạnh lẽo, chết chóc & tạo ra cảm giác êm ái, dễ chịu, ấm cả lòng người .lòng người .2. Đoạn 2 : 8 câu tiếp theo : 2. Đoạn 2 : 8 câu tiếp theo : một Tây Bắc tài hoa tươi mát & mĩ lệmột Tây Bắc tài hoa tươi mát & mĩ lệ..a. 4 câu trên :a. 4 câu trên : gợi nhớ lại đêm liên hoan văn nghệ của đơn vịgợi nhớ lại đêm liên hoan văn nghệ của đơn vị..+ Đêm liên hoan diễn ra trong không khí ấm áp tình người : có ánh sáng, có âm + Đêm liên hoan diễn ra trong không khí ấm áp tình người : có ánh sáng, có âm thanh, có màu sắc. Con người rạo rực bốc men say.thanh, có màu sắc. Con người rạo rực bốc men say.+ Từ “bừng” là một nét vẽ có thần, chỉ ánh sáng của lửa đuốc, của lửa trại, còn có + Từ “bừng” là một nét vẽ có thần, chỉ ánh sáng của lửa đuốc, của lửa trại, còn có nghĩa chỉ sự từng bừng rộn ràng của tiếng khèn, tiếng trống.nghĩa chỉ sự từng bừng rộn ràng của tiếng khèn, tiếng trống.+ Sự xuất hiện của”em”trong bộ xiêm áo rực rỡ, với điệu múa uyển chuyển, cặp mắt + Sự xuất hiện của”em”trong bộ xiêm áo rực rỡ, với điệu múa uyển chuyển, cặp mắt tình tứ, dáng điệu e thẹn đã làm xao xuyến tâm hồn các chàng lính trẻ.tình tứ, dáng điệu e thẹn đã làm xao xuyến tâm hồn các chàng lính trẻ.b. 4 câu saub. 4 câu sau : : Nhớ cảnh sông nước đầy chất thơNhớ cảnh sông nước đầy chất thơ : :- Nhớ dáng người trên thuyền độc mộc.- Nhớ dáng người trên thuyền độc mộc.- Nhớ hoa rừng trôi dong đưa trên dòng lũ- Nhớ hoa rừng trôi dong đưa trên dòng lũ- Nhớ hồn lau phất phơ nẻo bến bờ.- Nhớ hồn lau phất phơ nẻo bến bờ.- Âm điệu đoạn thơ trầm bổng, lâng lâng, như đưa hồn người vào cõi mộng, chất - Âm điệu đoạn thơ trầm bổng, lâng lâng, như đưa hồn người vào cõi mộng, chất nhạc, chất hoạ, chất thơ toát lên từ vần thơ, cho thấy tính thẩm mĩ độc đáo của ngòi nhạc, chất hoạ, chất thơ toát lên từ vần thơ, cho thấy tính thẩm mĩ độc đáo của ngòi bút Quang Dũng, đồng thời khắc hoạ vẻ đẹp tâm hồn các chiến sĩ TT : trong gian bút Quang Dũng, đồng thời khắc hoạ vẻ đẹp tâm hồn các chiến sĩ TT : trong gian khổ & thử thách, trong gian truân & chết chóc, họ vẫn lạc quan, yêu đời, hồn nhiên, khổ & thử thách, trong gian truân & chết chóc, họ vẫn lạc quan, yêu đời, hồn nhiên, mơ mộng. Phải sống hết mình với đời lính, Quang Dũng mới viết được những vần mơ mộng. Phải sống hết mình với đời lính, Quang Dũng mới viết được những vần thơ mang hương sắc núi rừng xa lạ, tươi đẹp & thơ mộng như thế.thơ mang hương sắc núi rừng xa lạ, tươi đẹp & thơ mộng như thế.

3. 3. Đoạn 3Đoạn 3 : 8 câu tiếp theo : 8 câu tiếp theo : : dựng lại bức chân dung người chiến sĩ TT khá hoàn dựng lại bức chân dung người chiến sĩ TT khá hoàn chỉnh với vẻ đẹp bi trángchỉnh với vẻ đẹp bi tráng..a. 4 câu trên : Bức chân dung được dựng, tả bằng bút pháp hiện thực & lãng mạn, a. 4 câu trên : Bức chân dung được dựng, tả bằng bút pháp hiện thực & lãng mạn, bằng cảm hứng bi tráng.bằng cảm hứng bi tráng.+ + Ngoại hình đối lập với tính cáchNgoại hình đối lập với tính cách : đầu trọc, da xanh vì gian khổ, thiếu thốn, vì : đầu trọc, da xanh vì gian khổ, thiếu thốn, vì bệnh sốt rét hoành hành . Nhưng tư thế khi xung trận thì “dữ oai hùm”, “mắt trừng”.bệnh sốt rét hoành hành . Nhưng tư thế khi xung trận thì “dữ oai hùm”, “mắt trừng”.Ba nét vẽ chính xác, dựng lên bức chân dung về người lính với vẻ đẹp hào hùng, lẫmBa nét vẽ chính xác, dựng lên bức chân dung về người lính với vẻ đẹp hào hùng, lẫm liệt. Bằng cái nhìn lãng mạn thì cái bi đã trở thành cái hùng.liệt. Bằng cái nhìn lãng mạn thì cái bi đã trở thành cái hùng.+ + Tâm hồn : hào hoa lãng mạn, tình tứTâm hồn : hào hoa lãng mạn, tình tứ. Trong Ct ác liệt, người lính đã sưởi ấm . Trong Ct ác liệt, người lính đã sưởi ấm tâm hồn mình bằng một thoáng mơ mộng về “dáng kiều thơm”- dáng đẹp của người tâm hồn mình bằng một thoáng mơ mộng về “dáng kiều thơm”- dáng đẹp của người con gái HN thanh lịch. Đó là nét khám phá của Quang Dũng khi vẽ chân dung anh con gái HN thanh lịch. Đó là nét khám phá của Quang Dũng khi vẽ chân dung anh bộ đội cụ Hồ tiểu tư sản thời chống Pháp.bộ đội cụ Hồ tiểu tư sản thời chống Pháp.+ Tính cách : gan dạ, dũng cảm, sẵn sàng chấp nhận hi sinh “chắng tiếc đời xanh”- + Tính cách : gan dạ, dũng cảm, sẵn sàng chấp nhận hi sinh “chắng tiếc đời xanh”- coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.b. 4 câu dưới :Sự mất mát, tổn thất của chiến tranh được Quang dũng tiếp tục khai b. 4 câu dưới :Sự mất mát, tổn thất của chiến tranh được Quang dũng tiếp tục khai thác bắng bút pháp lãng mạn & màu sắc bi tráng .thác bắng bút pháp lãng mạn & màu sắc bi tráng .- Bi : những nấm mồ nằm rải rác biên cương, người lính hi sinh không một manh - Bi : những nấm mồ nằm rải rác biên cương, người lính hi sinh không một manh chiếu để liệm thân.chiếu để liệm thân.- Hùng : qua cái nhìn qua cái nhìn lãng mạn của nhà thơ thì họ lại được bọc trong - Hùng : qua cái nhìn qua cái nhìn lãng mạn của nhà thơ thì họ lại được bọc trong những chiếc áo bào sang trọng- cái bi đã trở thành cái hùng.những chiếc áo bào sang trọng- cái bi đã trở thành cái hùng.- Các từ Hán Việt xuất hiện liên tiếp, bất ngờ. gợi màu sắc cổ kính, tráng liệt uy nghi- Các từ Hán Việt xuất hiện liên tiếp, bất ngờ. gợi màu sắc cổ kính, tráng liệt uy nghi khi nói về sự hi sinh của người lính.khi nói về sự hi sinh của người lính.4. 4. 4 Câu kết4 Câu kết : : Lời thề son sắtLời thề son sắt - Âm hưởng trầm hùng thể hiện ý chí quyết tâm của người lính với tinh thần một đi - Âm hưởng trầm hùng thể hiện ý chí quyết tâm của người lính với tinh thần một đi không trở về- sẵn sàng cảm tử cho Tổ quốc quyết sinhkhông trở về- sẵn sàng cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh- Từ ngữ, hình ảnh cổ kính, gợi liên tưởng đến chất uyên hùng của các tráng sĩ thời - Từ ngữ, hình ảnh cổ kính, gợi liên tưởng đến chất uyên hùng của các tráng sĩ thời phong kiến.phong kiến.5- Đánh giá chung.5- Đánh giá chung.- Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của người chiến sĩ xuất thân từ tầng lớp tiểu tư sản : tâm - Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của người chiến sĩ xuất thân từ tầng lớp tiểu tư sản : tâm hồn trong sáng, chân thực, gan dạ, dũng cảm, giàu lòng hi sinh. Vẻ đẹp của người hồn trong sáng, chân thực, gan dạ, dũng cảm, giàu lòng hi sinh. Vẻ đẹp của người lính TT cũng là vẻ đẹp của thời đại.lính TT cũng là vẻ đẹp của thời đại.- Cảm hứng lãng mạn & sắc thái bị tráng đã làm nên vẻ đẹp độc đáo & sức hấp dẫn - Cảm hứng lãng mạn & sắc thái bị tráng đã làm nên vẻ đẹp độc đáo & sức hấp dẫn riêng cho bài thơ.riêng cho bài thơ.- TT còn là sự kết tinh nghệ thuật của thơ ca thời kháng chiến chống Pháp.- TT còn là sự kết tinh nghệ thuật của thơ ca thời kháng chiến chống Pháp. * * MỘT SỐ ĐỀ BÀI VÀ GỢI Ý MỘT SỐ ĐỀ BÀI VÀ GỢI Ý Đề 1:Đề 1: Phân tích bốn câu thơ sau đây trong bài Tây Tiến của Quang Dũng:Phân tích bốn câu thơ sau đây trong bài Tây Tiến của Quang Dũng:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳmHeo hút cồn mây súng ngửi trờiHeo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuốngNhà ai Pha Luông mưa xa khơi.Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

- Hai câu thơ đầu: Diễn tả được sự hiểm trở, trùng điệp và độ cao ngất trời của núi - Hai câu thơ đầu: Diễn tả được sự hiểm trở, trùng điệp và độ cao ngất trời của núi đèo Tây Bắc (chú ý các từ đầy giá trị tạo hình: khúc khuỷu, thăm thẳm, cồn mây, đèo Tây Bắc (chú ý các từ đầy giá trị tạo hình: khúc khuỷu, thăm thẳm, cồn mây, súng ngửi trời). Câu thứ nhất nghe như- có hơi thở nặng nhọc của người lính. Cách súng ngửi trời). Câu thứ nhất nghe như- có hơi thở nặng nhọc của người lính. Cách dùng từ “ngửi trời” của câu thơ thứ hai táo bạo, đồng thời có chất tinh nghịch của dùng từ “ngửi trời” của câu thơ thứ hai táo bạo, đồng thời có chất tinh nghịch của người lính.người lính.- Hai câu thơ sau: Câu thứ ba như bẻ đôi, diễn tả dốc vút lên, đổ xuống gần như - Hai câu thơ sau: Câu thứ ba như bẻ đôi, diễn tả dốc vút lên, đổ xuống gần như thẳng đứng. Đọc câu thứ tư, có thể hình dung đoàn quân tạm dừng chân bên một dốcthẳng đứng. Đọc câu thứ tư, có thể hình dung đoàn quân tạm dừng chân bên một dốc núi, phóng tầm mắt ra xa thấy nhà ai thấp thoáng qua một không gian mịt mùng núi, phóng tầm mắt ra xa thấy nhà ai thấp thoáng qua một không gian mịt mùng sương rừng mưa núi. Hai câu 3 và 4 phối hợp với nhau tạo ra một âm hưởng đặc biệtsương rừng mưa núi. Hai câu 3 và 4 phối hợp với nhau tạo ra một âm hưởng đặc biệt (câu thứ 4 toàn thanh bằng). Có thể liên hệ đến âm hưởng của hai câu thơ của Tản (câu thứ 4 toàn thanh bằng). Có thể liên hệ đến âm hưởng của hai câu thơ của Tản Đà trong bài Thăm mả cũ bên đường: “Tài cao phận thấp chí khí uất - Giang hồ mê Đà trong bài Thăm mả cũ bên đường: “Tài cao phận thấp chí khí uất - Giang hồ mê chơi quên quê hương” (Tản Đà tả tình,còn Quang Dũng tả cảnh).chơi quên quê hương” (Tản Đà tả tình,còn Quang Dũng tả cảnh).Đề 2Đề 2. . Phân tích hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ thứ ba của bài Tây Phân tích hình tượng người lính Tây Tiến trong đoạn thơ thứ ba của bài Tây TiếnTiến- Đây là hình tượng tập thể của người lính Tây Tiến. Quang Dũng đã chọn lọc những- Đây là hình tượng tập thể của người lính Tây Tiến. Quang Dũng đã chọn lọc những nét tiêu biểu của từng người lính để tạc nên bức tượng đài tập thể mang tinh thần nét tiêu biểu của từng người lính để tạc nên bức tượng đài tập thể mang tinh thần chung của cả đoàn quân.chung của cả đoàn quân.- Bốn câu thơ đầu nói về vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến. Quang Dũng, khi- Bốn câu thơ đầu nói về vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến. Quang Dũng, khi viết về người lính Tây Tiến không hề che giấu những khó khăn gian khổ, chỉ có viết về người lính Tây Tiến không hề che giấu những khó khăn gian khổ, chỉ có điều, những cái đó đều đ-ược nhìn bằng con mắt lãng mạn.điều, những cái đó đều đ-ược nhìn bằng con mắt lãng mạn.- Bốn câu thơ sau nói tới vẻ đẹp bi tráng của người lính Tây Tiến. Cái bi thương ở - Bốn câu thơ sau nói tới vẻ đẹp bi tráng của người lính Tây Tiến. Cái bi thương ở đây bị mờ đi trước lí tưởng quên mình của người lính (Chiến trường đi chẳng tiếc đây bị mờ đi trước lí tưởng quên mình của người lính (Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh). Cái sự thật bi thảm những người lính gục ngã bên đường không có đến cả đời xanh). Cái sự thật bi thảm những người lính gục ngã bên đường không có đến cả manh chiếu để che thân được vợi đi nhờ cách nói giảm (anh về đất) và rồi bị át hẳn manh chiếu để che thân được vợi đi nhờ cách nói giảm (anh về đất) và rồi bị át hẳn đi trong tiếng gầm thét dữ dội của dòng sông Mã. Thiên nhiên đã tấu lên khúc nhạc đi trong tiếng gầm thét dữ dội của dòng sông Mã. Thiên nhiên đã tấu lên khúc nhạc hào hùng để tiễn đ-ưa linh hồn những người lính Tây Tiến:hào hùng để tiễn đ-ưa linh hồn những người lính Tây Tiến:Áo bào thay chiếu anh về đấtÁo bào thay chiếu anh về đấtSông Mã gần lên khúc độc hành.Sông Mã gần lên khúc độc hành.**Câu hỏi, đề luyện tậpCâu hỏi, đề luyện tập1- Nêu hoàn cảnh ra đời để hiểu thêm về tác phẩm.1- Nêu hoàn cảnh ra đời để hiểu thêm về tác phẩm.2- Trình bày ngắn gọn về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.2- Trình bày ngắn gọn về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.3- Phân tích vẻ đẹp của hình tượng người lính trong bài thơ.3- Phân tích vẻ đẹp của hình tượng người lính trong bài thơ.4- Cảm nhận về hình ảnh thiên nhiên Tây Bắc qua đoạn thơ đầu.4- Cảm nhận về hình ảnh thiên nhiên Tây Bắc qua đoạn thơ đầu.5- Phân tích vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thứ 3.5- Phân tích vẻ đẹp bi tráng của hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thứ 3.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 5Bài 5: Việt Bắc- Tố Hữu.: Việt Bắc- Tố Hữu.A- A- Phần tác giảPhần tác giả :: Cần thuộc, nắm vữngCần thuộc, nắm vững: quá trình sáng tác, phong cách nghệ thuật : quá trình sáng tác, phong cách nghệ thuật của nhà thơ, chú ý thêm chất trữ tình chính trị, tính dân tộc trong hình thức nghệ của nhà thơ, chú ý thêm chất trữ tình chính trị, tính dân tộc trong hình thức nghệ thuật.thuật.1-1- Đôi nét về tiểu sử: Đôi nét về tiểu sử: Xem sách giáo khoa. Xem sách giáo khoa.

2-2-Con đường thơCon đường thơ:: Con đường thơ của TH gắn liền với sụ nghiệp CM, phản ánh từng chặng đường Con đường thơ của TH gắn liền với sụ nghiệp CM, phản ánh từng chặng đường CM, thể hiện sự vận động tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ, gồm 7 tập thơ.CM, thể hiện sự vận động tư tưởng và nghệ thuật của nhà thơ, gồm 7 tập thơ.- Tập thơ Từ ấy ( 1937-1946- Tập thơ Từ ấy ( 1937-1946)): là niềm hân hoan của một tâm hồn trẻ gặp ánh sáng lí : là niềm hân hoan của một tâm hồn trẻ gặp ánh sáng lí tưỏng, tìm lẽ sống.tưỏng, tìm lẽ sống.- Tập thơ việt Bắc ( 1947- 1954): phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp - Tập thơ việt Bắc ( 1947- 1954): phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc, phát hiện vẻ đẹp cảu nhân dân, thể hiện những tình cảm lớn của con của dân tộc, phát hiện vẻ đẹp cảu nhân dân, thể hiện những tình cảm lớn của con người VN mà bao trùm là lòng yêu nước.người VN mà bao trùm là lòng yêu nước.- Tập thơ Gió lộng ( 1955-1961): ngợi ca cuộc sống mới, con ngưòi mói, ngọi ca - Tập thơ Gió lộng ( 1955-1961): ngợi ca cuộc sống mới, con ngưòi mói, ngọi ca Đảng, Bác Hồ, cổ vũ cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà, khẳng định tình cảm quốcĐảng, Bác Hồ, cổ vũ cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà, khẳng định tình cảm quốc tế vô sản..tế vô sản..- Tập thơ Ra trận ( 1962-1971), Máu và hoa ( 1972-1977- Tập thơ Ra trận ( 1962-1971), Máu và hoa ( 1972-1977)): là khúc ca ra trận, là lời : là khúc ca ra trận, là lời ca ngọi CN anh hùng CM VN.ca ngọi CN anh hùng CM VN.- Tập thơ Một tiếng đờn (1992), Ta với ta(1999- Tập thơ Một tiếng đờn (1992), Ta với ta(1999)): tình cảm gia đình, tình bạn bè, tình : tình cảm gia đình, tình bạn bè, tình yêu và nỗi buồn sâu lắng của con người.yêu và nỗi buồn sâu lắng của con người.33- Phong cách nghệ thuật thơ.- Phong cách nghệ thuật thơ.- Thơ TH là thơ trữ tình chính trị, quan tâm thể hiện những vấn đề lớn, lẽ sống lớn, - Thơ TH là thơ trữ tình chính trị, quan tâm thể hiện những vấn đề lớn, lẽ sống lớn, tình cảm lớn của Cm và con người Cm. Khuynh hướng sử thi nổi bật trong những tình cảm lớn của Cm và con người Cm. Khuynh hướng sử thi nổi bật trong những sáng tác từ cuối cuộc kháng chiến chống Pháp trở về sau.sáng tác từ cuối cuộc kháng chiến chống Pháp trở về sau.- Thơ TH tràn đầy cảm hứng lãng mạn, luôn hướng người đọc tới một chân trời tươi - Thơ TH tràn đầy cảm hứng lãng mạn, luôn hướng người đọc tới một chân trời tươi sáng.sáng.- Thơ TH có giọng tâm tình, ngọt ngào, tha thiết, giọng của tình thương mến. Nhiều - Thơ TH có giọng tâm tình, ngọt ngào, tha thiết, giọng của tình thương mến. Nhiều vấn đề chính trị, Cm đã được thể hiện như những vấn đề của tình cảm muôn đời.vấn đề chính trị, Cm đã được thể hiện như những vấn đề của tình cảm muôn đời.- Thơ TH đậm đà tinh dân tộc không chỉ trong nội dung mà còn trong nghệ thuật - Thơ TH đậm đà tinh dân tộc không chỉ trong nội dung mà còn trong nghệ thuật biểu hiện: các thể thơ và thi liệu truyền thống được sử dụng nhuần nhuyễn, ngôn từ biểu hiện: các thể thơ và thi liệu truyền thống được sử dụng nhuần nhuyễn, ngôn từ giản dị, vần điệu phong phú, nhạc điệu phong phú, nhạc tính dồi dào...giản dị, vần điệu phong phú, nhạc điệu phong phú, nhạc tính dồi dào...B- Phần tác phẩmB- Phần tác phẩm11. Hoàn cảnh sáng tác. Hoàn cảnh sáng tác : :- Việt Bắc là quê hương cách mạng, là căn cứ địa vững chắc của cuộc kháng - Việt Bắc là quê hương cách mạng, là căn cứ địa vững chắc của cuộc kháng chiến,nơi đã che chở đùm bọc cho Đảng, Chính Phủ, bộ đội trong suốt những năm chiến,nơi đã che chở đùm bọc cho Đảng, Chính Phủ, bộ đội trong suốt những năm kháng chiến chống Pháp gian khổ.kháng chiến chống Pháp gian khổ.- Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, tháng 7 năm 1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông - Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, tháng 7 năm 1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được kí kết, hòa bình trở lại, miền Bắc nước ta được giải phóng.Dương được kí kết, hòa bình trở lại, miền Bắc nước ta được giải phóng.- Tháng 10 năm 1954, các cơ quan Trung ương của Đảng và Chính phủ rời chiến - Tháng 10 năm 1954, các cơ quan Trung ương của Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc về thủ đô Hà Nội.khu Việt Bắc về thủ đô Hà Nội.- Một trang sử mới của đất nước và một giai đoạn mới của cách mạng được mở - Một trang sử mới của đất nước và một giai đoạn mới của cách mạng được mở ra.Nhân sự kiện trọng đại này, Tố Hữu viết bài thơ Việt Bắc.ra.Nhân sự kiện trọng đại này, Tố Hữu viết bài thơ Việt Bắc.2- 2- Nội dung và nghệ thuậtNội dung và nghệ thuật1- 1- Lời của nhân dân VB đối với người về xuôi. ( 20 câu đầu)Lời của nhân dân VB đối với người về xuôi. ( 20 câu đầu)aa- Giai điệu gợi sự nhớ thương- Giai điệu gợi sự nhớ thương..

- Khổ thơ mở đầu:- Khổ thơ mở đầu:* Tác giả hóa thân vào VB để hỏi người cán bộ về xuôi.* Tác giả hóa thân vào VB để hỏi người cán bộ về xuôi.+ Chi tiết: mười lăm năm ấy: gợi không khí truyện Kiều và nói đến thời gian của + Chi tiết: mười lăm năm ấy: gợi không khí truyện Kiều và nói đến thời gian của cuộc kháng chiến.cuộc kháng chiến.+ Hình ảnh: núi, nguồn: không gian VB, gợi cội nguồn Cm.+ Hình ảnh: núi, nguồn: không gian VB, gợi cội nguồn Cm.> nội dung VB hỏi: mình về có nhớ VB, có nhớ cội nguồn Cm không.> nội dung VB hỏi: mình về có nhớ VB, có nhớ cội nguồn Cm không.+ Sử dụng đại từ: + Sử dụng đại từ: mình- tamình- ta rất uyển chuyển, biến quan hệ tình yêu man nữ thành tình rất uyển chuyển, biến quan hệ tình yêu man nữ thành tình cảm Cm, vì thế mà nó trở nên sâu sắc.cảm Cm, vì thế mà nó trở nên sâu sắc.+ Điệp từ: nhớ tạo ra âm hưởng chủ đạo bài thơ: lưu luyến thương nhớ tha thiết.+ Điệp từ: nhớ tạo ra âm hưởng chủ đạo bài thơ: lưu luyến thương nhớ tha thiết.* Lời thơ mượt mà, ngôn ngữ dung dị kết hợp với lối điệp từ, điệp câu, nhà thơ đã * Lời thơ mượt mà, ngôn ngữ dung dị kết hợp với lối điệp từ, điệp câu, nhà thơ đã giúp ngưòi đọc cảm nhận về một thời, một vùng kháng chiến.giúp ngưòi đọc cảm nhận về một thời, một vùng kháng chiến.- Khổ 2- Khổ 2+ TH nhập vai người cán bộ về xuôi để đáp lại tấm lòng của VB.+ TH nhập vai người cán bộ về xuôi để đáp lại tấm lòng của VB.- Câu hỏi tu từ: tiếng ai tha thiết...> trĩu nặng cảm xúc thể hiện sự tinh ý của cán bộ, - Câu hỏi tu từ: tiếng ai tha thiết...> trĩu nặng cảm xúc thể hiện sự tinh ý của cán bộ, nhận ra tấm lòng và dụng ý của VB.nhận ra tấm lòng và dụng ý của VB.- Cặp từ láy: bâng khuâng, bồn chồn, kết hợp nhuần nhị diễn tả đúng tâm trạng lúc - Cặp từ láy: bâng khuâng, bồn chồn, kết hợp nhuần nhị diễn tả đúng tâm trạng lúc chia tay.chia tay.- Hình ảnh: cầm tay nhau, dấu chấm lửng cuối câu và ngắt nhịp có thay đổi 3/3/2 so - Hình ảnh: cầm tay nhau, dấu chấm lửng cuối câu và ngắt nhịp có thay đổi 3/3/2 so với câu trước> tình ý và mức độ xúc động quá lớn nên không nói được thành lời.với câu trước> tình ý và mức độ xúc động quá lớn nên không nói được thành lời.* Với giai điệu tha thiết, lời tho giàu chất trữ tình, nhà thơ đã khảng định tấm lòng * Với giai điệu tha thiết, lời tho giàu chất trữ tình, nhà thơ đã khảng định tấm lòng son sắt thủy chung của người cán bộ kháng chiến.son sắt thủy chung của người cán bộ kháng chiến.- Khổ 3,4,5- Khổ 3,4,5+ TH lại nhập vai VB và khơi dậy nỗi nhớ: bằng hàng câu hỏi đồng dạng về mặt cấu + TH lại nhập vai VB và khơi dậy nỗi nhớ: bằng hàng câu hỏi đồng dạng về mặt cấu trúc và kết cấu trùng điệp:trúc và kết cấu trùng điệp:- Câu lục: Lúc thì - Câu lục: Lúc thì mình đi...mình đi...lúc thì lúc thì mình vềmình về...Câu hỏi nào cũng gắn với từ nhớ nhằm ...Câu hỏi nào cũng gắn với từ nhớ nhằm khắc sâu tâm trạng.khắc sâu tâm trạng.- Câu bát: gợi nỗi nhớ cụ thể:- Câu bát: gợi nỗi nhớ cụ thể:+ Kỉ niệm về một thời kháng chiến: + Kỉ niệm về một thời kháng chiến: mưa nguồn, suối lũ, những mây cùng mù, miếng mưa nguồn, suối lũ, những mây cùng mù, miếng chấm muối, mối thù nặng vaichấm muối, mối thù nặng vai> hình ảnh thơ chân thực, gợi cảm> nỗi gian lao vất vả > hình ảnh thơ chân thực, gợi cảm> nỗi gian lao vất vả và tinh thần đoàn kết cùng chống kẻ thù chung.và tinh thần đoàn kết cùng chống kẻ thù chung.+ Tình nghĩa đồng bào: Nhà thơ mượn cái + Tình nghĩa đồng bào: Nhà thơ mượn cái thừa trám bùi để rụng, măng mai..thừa trám bùi để rụng, măng mai...để nói .để nói cái thiếu hụt của tình cảm do phải chia xa.cái thiếu hụt của tình cảm do phải chia xa.+ Hình thức đối lập+ Hình thức đối lập: hắt hiu lau xám>< đậm đà lòng son: hắt hiu lau xám>< đậm đà lòng son> Tuy cuộc sống còn nghèo> Tuy cuộc sống còn nghèo khó, gian nan nhưng giàu nghĩa tình, luôn thể hiện tấm lòng thủy chung gắn bó với khó, gian nan nhưng giàu nghĩa tình, luôn thể hiện tấm lòng thủy chung gắn bó với CM của VB.CM của VB.+ Di tích lịch sử trong không khí thiêng liêng, trang trọng.+ Di tích lịch sử trong không khí thiêng liêng, trang trọng.> Với những chi tiết, hình ảnh đậm đà trữ tình dân tộc, nhà thơ không chỉ cảm động > Với những chi tiết, hình ảnh đậm đà trữ tình dân tộc, nhà thơ không chỉ cảm động trước tấm lòng thủy chung nặng tình, nặng nghĩa mà còn bày tỏ tấm lòng biết ơn sâu trước tấm lòng thủy chung nặng tình, nặng nghĩa mà còn bày tỏ tấm lòng biết ơn sâu sắc của mình với VB.sắc của mình với VB.bb- Giai điệu nhắn nhủ.- Giai điệu nhắn nhủ.

Minh đi, mình có nhớ mìnhMinh đi, mình có nhớ mình- Cái độc đáo của câu thơ : chữ mình ở ngôi thứ hai được lặp lại ba lần với ý nghĩa - Cái độc đáo của câu thơ : chữ mình ở ngôi thứ hai được lặp lại ba lần với ý nghĩa rất sâu:rất sâu:+ Không quên VB và đừng đánh mất chính mình.+ Không quên VB và đừng đánh mất chính mình.+ Dự báo về những diễn biến tư tưởng trong giai đoạn hòa bình.+ Dự báo về những diễn biến tư tưởng trong giai đoạn hòa bình.22- VB qua Lời của người ra đi- nỗi nhớ của người ra đi. ( đoạn còn lại)- VB qua Lời của người ra đi- nỗi nhớ của người ra đi. ( đoạn còn lại)a- a- Nhớ cảnh và nhớ ngườiNhớ cảnh và nhớ người..- Người cán bộ về xuôi mang theo nỗi nhớ nhung tha thiết.- Người cán bộ về xuôi mang theo nỗi nhớ nhung tha thiết.* * Nhớ cảnh:Nhớ cảnh: cảnh đẹp và thi vị rất VB. cảnh đẹp và thi vị rất VB.+ + Bản, khói, sương, bếp lửa, rừng nứa, trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương, Bản, khói, sương, bếp lửa, rừng nứa, trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương, mơ nở trắng rừng, tiếng ve kêu, tiếng mõ, tiếng chày nứơc giã gạo.mơ nở trắng rừng, tiếng ve kêu, tiếng mõ, tiếng chày nứơc giã gạo...> một thiên ..> một thiên nhiên đẹp, thú vị, nên thơ, rực rỡ, tràn ngập ánh sáng, màu sắc , đường nét đặc tả nhiên đẹp, thú vị, nên thơ, rực rỡ, tràn ngập ánh sáng, màu sắc , đường nét đặc tả thiên nhiên bốn mùa.( Chọn đoạn thơ hay từ câu: ta về, mình có nhớ ta> nhớ ai tiếngthiên nhiên bốn mùa.( Chọn đoạn thơ hay từ câu: ta về, mình có nhớ ta> nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung để phân tích rõ, cụ thể hơn, đấy là phong cảnh núi rừng qua hát ân tình thủy chung để phân tích rõ, cụ thể hơn, đấy là phong cảnh núi rừng qua bốn mùa, mỗi mùa là một phác họa mang vẻ đẹp riêng)bốn mùa, mỗi mùa là một phác họa mang vẻ đẹp riêng)* * Nhớ người:Nhớ người:+ + Chia xẻ bắp ngô củ sắn, địu con lên rẫy, nguời đan nón, cô em hái măng.Chia xẻ bắp ngô củ sắn, địu con lên rẫy, nguời đan nón, cô em hái măng...> con ..> con người VB đáng yêu vì sống có tình có nghĩa, cần cù nhẫn nại chịu đựng hi sinh để người VB đáng yêu vì sống có tình có nghĩa, cần cù nhẫn nại chịu đựng hi sinh để che chở nuôi nấmg cán bộ. Sinh hoạt của đồng bào và cán bộ Cm cực kì thiếu thốn che chở nuôi nấmg cán bộ. Sinh hoạt của đồng bào và cán bộ Cm cực kì thiếu thốn nhưng vẫn tràn đầy lạc quan, tin tưởng.nhưng vẫn tràn đầy lạc quan, tin tưởng.> Trong nỗi nhớ của người ra đi, con người và thiên nhiênhòa quỵên khiến cho > Trong nỗi nhớ của người ra đi, con người và thiên nhiênhòa quỵên khiến cho những kỉ niệm ấy trở nên thân thương và da thiết, được tái hiện qua lựa chọn từ ngữ,những kỉ niệm ấy trở nên thân thương và da thiết, được tái hiện qua lựa chọn từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi, nghệ thuật điệp từ, điệp cấu trúc câu...hình ảnh giàu sức gợi, nghệ thuật điệp từ, điệp cấu trúc câu...b- b- Nhớ về VB anh hùng.Nhớ về VB anh hùng.+ Phác họa bức tranh VB vừa chân thực vừa hoành tráng- thiên nhiên cùng con + Phác họa bức tranh VB vừa chân thực vừa hoành tráng- thiên nhiên cùng con người đánh giặc cứu nước.người đánh giặc cứu nước.+ Nhớ cảnh tượng hào hùng, sôi động, đầy khí thế của cuộc kháng chiến toàn dân ở + Nhớ cảnh tượng hào hùng, sôi động, đầy khí thế của cuộc kháng chiến toàn dân ở chiến khu VB. Cảnh tượng đó được nhà thơ đặc tả sinh động qua hình ảnh các con chiến khu VB. Cảnh tượng đó được nhà thơ đặc tả sinh động qua hình ảnh các con đường VB trong những đêm kháng chiến, nổi bật là sức mạnh và niềm lạc quan của đường VB trong những đêm kháng chiến, nổi bật là sức mạnh và niềm lạc quan của những lực lượng kháng chiến ( 8 câu đầu)những lực lượng kháng chiến ( 8 câu đầu)+ Nhớ về những niềm vui chiến thắng trên khắp mọi miền đất nước( bằng cách nhắc + Nhớ về những niềm vui chiến thắng trên khắp mọi miền đất nước( bằng cách nhắc lại những tên đất, tên làng, tên sông, tên núi.. ghi lại nhưng trận đánh từ nhỏ đến lớn lại những tên đất, tên làng, tên sông, tên núi.. ghi lại nhưng trận đánh từ nhỏ đến lớn và ngày càng dội đến kết thúc thắng lợi.)và ngày càng dội đến kết thúc thắng lợi.)+ + Nghệ thuật:Nghệ thuật: sử dụng nhuần nhuyễn thể thơ lục bát, giọng thơ hào hùng, sôi nổi, sử dụng nhuần nhuyễn thể thơ lục bát, giọng thơ hào hùng, sôi nổi, chọn lựa những hình ảnh có sức gợi cảm, sử dụng linh hoạt, thành công các biện chọn lựa những hình ảnh có sức gợi cảm, sử dụng linh hoạt, thành công các biện pháp tu từ: hoán dụ, đối lập, láy từ, điệp âm, thậm xưng...> nổi bật cảm hứng ngợi capháp tu từ: hoán dụ, đối lập, láy từ, điệp âm, thậm xưng...> nổi bật cảm hứng ngợi ca VB, ngọi ca cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt của nhân dân ta.VB, ngọi ca cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt của nhân dân ta.* Nhớ về VB là căn cứ địa vững chắc và là cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến. * Nhớ về VB là căn cứ địa vững chắc và là cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến. Bốn dòng từ : Ở đâu >chí bền, ý thơ khẳng định vị trí quan trọng của VB, lòng tin Bốn dòng từ : Ở đâu >chí bền, ý thơ khẳng định vị trí quan trọng của VB, lòng tin của toàn dân, toàn Đảng đối với lãnh tụ kính yêu mà nhà thơ gọi một cách vừa tôn của toàn dân, toàn Đảng đối với lãnh tụ kính yêu mà nhà thơ gọi một cách vừa tôn

kính vừa thân thương là Cụ Hồ. Để khắc sâu tình cảm và ấn tượng trên, có thể PT kính vừa thân thương là Cụ Hồ. Để khắc sâu tình cảm và ấn tượng trên, có thể PT thủ pháp đối lập, Ở đâu u ám><Cụ Hồ sáng soi, điệp từ Ở đâu..ở đâu.thủ pháp đối lập, Ở đâu u ám><Cụ Hồ sáng soi, điệp từ Ở đâu..ở đâu.33- Đánh giá chung- Đánh giá chung-Thông qua nỗi nhớ về chiến khu VB, tác giả khẳng định lòng biết ơn, lòng thủy -Thông qua nỗi nhớ về chiến khu VB, tác giả khẳng định lòng biết ơn, lòng thủy chung sắc son của người cán bộ kháng chiến đối với nghĩa tình sâu nặng của quê chung sắc son của người cán bộ kháng chiến đối với nghĩa tình sâu nặng của quê hương và con người VB.hương và con người VB.- Việt Bắc- bài thơ có màu sắc dân tộc đậm đà, tiêu biểu cho P/C thơ TH. Viết bằng - Việt Bắc- bài thơ có màu sắc dân tộc đậm đà, tiêu biểu cho P/C thơ TH. Viết bằng thể thơ lục bát, giọng thơ tâm tình, ngọt ngào, dễ ngâm, dễ hát. Thấm đượm ở đề tài, thể thơ lục bát, giọng thơ tâm tình, ngọt ngào, dễ ngâm, dễ hát. Thấm đượm ở đề tài, nội dung, hình thức nghệ thuật, đặc biệt là tình cảm của nhân vật trữ tình ở chiều sâunội dung, hình thức nghệ thuật, đặc biệt là tình cảm của nhân vật trữ tình ở chiều sâu tư tưởng, cảm xúc.tư tưởng, cảm xúc.* * ĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐề bài: Anh/ chị hãy phân tích đoạn thơ sau:Đề bài: Anh/ chị hãy phân tích đoạn thơ sau:

Ta về mình có nhớ taTa về mình có nhớ ta…. Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung…. Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung

Gợi ýGợi ýa. Đoạn này được xem là đặc sắc nhất Việt Bắc. 10 câu lục bát thu gọn cả sắc màu 4 a. Đoạn này được xem là đặc sắc nhất Việt Bắc. 10 câu lục bát thu gọn cả sắc màu 4 mùa, cả âm thanh cuộc sống, cả thiên nhiên con người Việt Bắc.mùa, cả âm thanh cuộc sống, cả thiên nhiên con người Việt Bắc.

Ta về mình có nhớ taTa về mình có nhớ taTa về ta nhớ những hoa cùng người.Ta về ta nhớ những hoa cùng người.

Tố Hữu lựa chọn thật đắt hình ảnh đối xứng : hoa - người. Hoa là vẻ đẹp tinh tuý Tố Hữu lựa chọn thật đắt hình ảnh đối xứng : hoa - người. Hoa là vẻ đẹp tinh tuý nhất của thiên nhiên, kết tinh từ hương đất sắc trời, tương xứng với con người là hoanhất của thiên nhiên, kết tinh từ hương đất sắc trời, tương xứng với con người là hoa của đất. Bởi vậy đoạn thơ đư-ợc cấu tạo: câu lục nói đến thiên nhiên, câu bát nói tới của đất. Bởi vậy đoạn thơ đư-ợc cấu tạo: câu lục nói đến thiên nhiên, câu bát nói tới con người. Nói đến hoa hiển hiện hình người, nói đến người lại lấp lóa bóng hoa. Vẻcon người. Nói đến hoa hiển hiện hình người, nói đến người lại lấp lóa bóng hoa. Vẻ đẹp của thiên nhiên và con người hòa quyện với nhau tỏa sáng bức tranh thơ. Bốn đẹp của thiên nhiên và con người hòa quyện với nhau tỏa sáng bức tranh thơ. Bốn cặp lục bát tạo thành bộ tứ bìnhcặp lục bát tạo thành bộ tứ bìnhđặc sắc.đặc sắc.b. Trước hết đó là nỗi nhớ mùa đông Việt Bắc - cái mùa đông thuở gặp gỡ ban đầu, b. Trước hết đó là nỗi nhớ mùa đông Việt Bắc - cái mùa đông thuở gặp gỡ ban đầu, đến hôm nay vẫn sáng bừng trong kí ức.đến hôm nay vẫn sáng bừng trong kí ức.

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươiRừng xanh hoa chuối đỏ tươiĐèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.

Câu thơ truyền thẳng đến người đọc cảm nhận về một màu xanh lặng lẽ, trầm tĩnh Câu thơ truyền thẳng đến người đọc cảm nhận về một màu xanh lặng lẽ, trầm tĩnh của rừng già. Cái màu xanh ngằn ngặt đầy sức sống ngay giữa mùa đông tháng giá. của rừng già. Cái màu xanh ngằn ngặt đầy sức sống ngay giữa mùa đông tháng giá. Cái màu xanh chứa chất bao sức mạnh bí ẩn “Nơi thiêng liêng rừng núi hóa anh Cái màu xanh chứa chất bao sức mạnh bí ẩn “Nơi thiêng liêng rừng núi hóa anh hùng”. Màu xanh núi rừng Việt Bắc:hùng”. Màu xanh núi rừng Việt Bắc:

Rừng giăng thành lũy thép dàyRừng giăng thành lũy thép dàyRừng che bộ đội rừng vây quân thù.Rừng che bộ đội rừng vây quân thù.

Trên cái nền xanh ấy nở bừng bông hoa chuối đỏ tơi, thắp sáng cả cánh rừng đại Trên cái nền xanh ấy nở bừng bông hoa chuối đỏ tơi, thắp sáng cả cánh rừng đại ngàn làm ấm cả không gian, ấm cả lòng người. Hai chữ “đỏ tươi” không chỉ là từ ngàn làm ấm cả không gian, ấm cả lòng người. Hai chữ “đỏ tươi” không chỉ là từ ngữ chỉ sắc màu, mà chứa đựng cả một sự bừng thức, một khám phá ngỡ ngàng, mộtngữ chỉ sắc màu, mà chứa đựng cả một sự bừng thức, một khám phá ngỡ ngàng, một rung động rất thi nhân. Có thể thấy cái màu đỏ trong câu thơ Tố Hữu như điểm sáng rung động rất thi nhân. Có thể thấy cái màu đỏ trong câu thơ Tố Hữu như điểm sáng

hội tụ sức mạnh tiềm tàng chốn rừng xanh đại ngàn, lấp lóa một niềm tin rất thật, rất hội tụ sức mạnh tiềm tàng chốn rừng xanh đại ngàn, lấp lóa một niềm tin rất thật, rất đẹp. Trên cái phông nền hùng vĩ và thơ mộng ấy, hình ảnh con người xuất hiện thật đẹp. Trên cái phông nền hùng vĩ và thơ mộng ấy, hình ảnh con người xuất hiện thật vững trãi, tự tin. Đó là vẻ đẹp của con người làm chủ núi rừng, đứng trên đỉnh trời vững trãi, tự tin. Đó là vẻ đẹp của con người làm chủ núi rừng, đứng trên đỉnh trời cùng tỏa sáng với thiên nhiên, “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.cùng tỏa sáng với thiên nhiên, “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.c. Cùng với sự chuyển mùa (mùa đông sang mùa xuân) là sự chuyển màu trong bức c. Cùng với sự chuyển mùa (mùa đông sang mùa xuân) là sự chuyển màu trong bức tranh thơ: Màu xanh trầm tĩnh của rừng già chuyển sang màu trắng tinh khôi của hoatranh thơ: Màu xanh trầm tĩnh của rừng già chuyển sang màu trắng tinh khôi của hoa mơ khi mùa xuân đến. Cả không gian sáng bừng lên sắc trắng của rừng mơ lúc sang mơ khi mùa xuân đến. Cả không gian sáng bừng lên sắc trắng của rừng mơ lúc sang xuân.xuân.

Ngày xuân mơ nở trắng rừng.Ngày xuân mơ nở trắng rừng.Trắng cả không gian “trắng rừng”, trắng cả thời gian “ngày xuân”. Hình ảnh Trắng cả không gian “trắng rừng”, trắng cả thời gian “ngày xuân”. Hình ảnh

này khá quen thuộc trong thơ Tố Hữu, hình ảnh rừng mơ sắc trắng cũng đi vào này khá quen thuộc trong thơ Tố Hữu, hình ảnh rừng mơ sắc trắng cũng đi vào trường ca Theo chân Bác gợi tả mùa xuân rất đặc trưng của Việt Bắc:trường ca Theo chân Bác gợi tả mùa xuân rất đặc trưng của Việt Bắc:

Ôi sáng xuân nay xuân 41Ôi sáng xuân nay xuân 41Trắng rừng biên giới nở hoa mơ.Trắng rừng biên giới nở hoa mơ.

Cái sắc trắng tinh khôi bừng nở mỗi độ xuân về làm ngơ ngẩn người ở, thẫn Cái sắc trắng tinh khôi bừng nở mỗi độ xuân về làm ngơ ngẩn người ở, thẫn thờ kẻ đi. Người đi không thể không nhớ sắc trắng hoa mơ nơi xuân rừng Việt Bắc, thờ kẻ đi. Người đi không thể không nhớ sắc trắng hoa mơ nơi xuân rừng Việt Bắc, và lại càng không thể không nhớ đến con người Việt Bắc, cần cù uyển chuyển trong và lại càng không thể không nhớ đến con người Việt Bắc, cần cù uyển chuyển trong vũ điệu nhịp nhàng của công việc lao động thầm lặng mà cần mẫn tài hoa:vũ điệu nhịp nhàng của công việc lao động thầm lặng mà cần mẫn tài hoa:

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang.Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang."Hai chữ “chuốt từng” gợi lên dáng vẻ cẩn trọng tài hoa, dường như bao yêu "Hai chữ “chuốt từng” gợi lên dáng vẻ cẩn trọng tài hoa, dường như bao yêu

thương đợi chờ mong ngóng đã gửi vào từng sợi nhớ, sợi thương kết nên vành nón. thương đợi chờ mong ngóng đã gửi vào từng sợi nhớ, sợi thương kết nên vành nón. Cảnh thì mơ mộng, tình thì đợm nồng. Hai câu thơ lưu giữ lại cả khí xuân, sắc xuân, Cảnh thì mơ mộng, tình thì đợm nồng. Hai câu thơ lưu giữ lại cả khí xuân, sắc xuân, tình xuân vậy. Tài tình như thế thật hiếm thấy.tình xuân vậy. Tài tình như thế thật hiếm thấy.d. Bức tranh thơ thứ 3 chuyển qua rừng phách - một loại cây rất thường gặp ở Việt d. Bức tranh thơ thứ 3 chuyển qua rừng phách - một loại cây rất thường gặp ở Việt Bắc hơn bất cứ nơi đâu. Chọn phách cho cảnh hè là sự lựa chọn đặc sắc, bởi trong Bắc hơn bất cứ nơi đâu. Chọn phách cho cảnh hè là sự lựa chọn đặc sắc, bởi trong rừng phách nghe tiếng ve ran, ngắm sắc phấn vàng giữa những hàng cây cao vút, ta rừng phách nghe tiếng ve ran, ngắm sắc phấn vàng giữa những hàng cây cao vút, ta như cảm thấy sựhiện diện rõ rệt của mùa hè. Thơ viết mùa hè hay xưa nay hiếm, nênnhư cảm thấy sựhiện diện rõ rệt của mùa hè. Thơ viết mùa hè hay xưa nay hiếm, nên ta càng thêm quí câu thơ của Tố Hữu:ta càng thêm quí câu thơ của Tố Hữu:

Ve kêu rừng phách đổ vàngVe kêu rừng phách đổ vàngNhớ cô em gái hái măng một mìnhNhớ cô em gái hái măng một mình

Ở đây có sự chuyển đổi cảm giác rất thú vị: Tiếng ve kêu ấn tượng của thính giác đãỞ đây có sự chuyển đổi cảm giác rất thú vị: Tiếng ve kêu ấn tượng của thính giác đã đemlại ấn tượng thị giác thật mạnh. Sự chuyển mùa được biểu hiện qua sự chuyển đemlại ấn tượng thị giác thật mạnh. Sự chuyển mùa được biểu hiện qua sự chuyển màu trên thảo mộc cỏ cây: Những ngày cuối xuân, cả rừng phách còn là màu xanh, màu trên thảo mộc cỏ cây: Những ngày cuối xuân, cả rừng phách còn là màu xanh, những nụ hoa còn náu kín trong kẽ lá, khi tiếng ve đầu tiên của mùa hè cất lên, những nụ hoa còn náu kín trong kẽ lá, khi tiếng ve đầu tiên của mùa hè cất lên, những nụ hoa nhất tề đồng loạt trổ bông, đồng loạt tung phấn, cả rừng phách lai lángnhững nụ hoa nhất tề đồng loạt trổ bông, đồng loạt tung phấn, cả rừng phách lai láng sắc vàng. Chữ đổ được dùng thật chính xác, tinh tế. Nó vừa gợi sự biến chuyển mau sắc vàng. Chữ đổ được dùng thật chính xác, tinh tế. Nó vừa gợi sự biến chuyển mau lẹ của sắc màu, vừa diễn tả tài tình từng đợt mưa hoa rừng phách khi có ngọn gió lẹ của sắc màu, vừa diễn tả tài tình từng đợt mưa hoa rừng phách khi có ngọn gió thoảng qua, vừa thể hiện chính xác khoảng khắc hè sang. Tác giả sử dụng nghệ thuậtthoảng qua, vừa thể hiện chính xác khoảng khắc hè sang. Tác giả sử dụng nghệ thuật âm thanh để gọi dậy màu sắc, dùng không gian để miêu tả thời gian. Bởi vậy cảnh âm thanh để gọi dậy màu sắc, dùng không gian để miêu tả thời gian. Bởi vậy cảnh thực mà vô cùng huyền ảo.Trên nền cảnh ấy, hình ảnh cô em gái hiện lên xiết bao thực mà vô cùng huyền ảo.Trên nền cảnh ấy, hình ảnh cô em gái hiện lên xiết bao

thơ mộng, lãng mạn: “Cô em gái hái măng một mình” nghe ngọt ngào thân thương thơ mộng, lãng mạn: “Cô em gái hái măng một mình” nghe ngọt ngào thân thương trìu mến. Nhớ về em, là nhớ cả một không gian đầy hương sắc. Người em gái trong trìu mến. Nhớ về em, là nhớ cả một không gian đầy hương sắc. Người em gái trong công việc lao động hàng ngày giản dị: hái măng. Vẻ đẹp lãng mạn thơ mộng ấy còn công việc lao động hàng ngày giản dị: hái măng. Vẻ đẹp lãng mạn thơ mộng ấy còn được tô đậm ở hai chữ “một mình” nghe cứ xao xuyến lạ, như bộc lộ thầm kín niềm được tô đậm ở hai chữ “một mình” nghe cứ xao xuyến lạ, như bộc lộ thầm kín niềm mến thương của tác giả. Nhớ về em, nhớ về một mùa hoa...mến thương của tác giả. Nhớ về em, nhớ về một mùa hoa...e. Khép lại bộ tứ bình là cảnh mùa thu. Đây là cảnh đêm thật phù hợp với khúc hát e. Khép lại bộ tứ bình là cảnh mùa thu. Đây là cảnh đêm thật phù hợp với khúc hát giao duyên trong thời điểm chia tay giã bạn. Hình ảnh ánh trăng dọi qua kẽ lá dệt lêngiao duyên trong thời điểm chia tay giã bạn. Hình ảnh ánh trăng dọi qua kẽ lá dệt lên mặt đất một thảm hoa trăng lung linh huyền ảo.Dưới ánh trăng thu, tiếng hát ân tình mặt đất một thảm hoa trăng lung linh huyền ảo.Dưới ánh trăng thu, tiếng hát ân tình càng làm cho cảnh thêm ấm áp tình người. Đại từ phiếm chỉ “ai” đã gộp chung càng làm cho cảnh thêm ấm áp tình người. Đại từ phiếm chỉ “ai” đã gộp chung người hát đối đáp với mình làm một, tạo một hòa âm tâm hồn đầy bâng khuâng lưu người hát đối đáp với mình làm một, tạo một hòa âm tâm hồn đầy bâng khuâng lưu luyến giữa kẻ ở, người đi, giữa con người và thiên nhiên.luyến giữa kẻ ở, người đi, giữa con người và thiên nhiên.g. Mỗi câu lục bát làm thành một bức tranh trong bộ tứ bình. Mỗi bức tranh có vẻ g. Mỗi câu lục bát làm thành một bức tranh trong bộ tứ bình. Mỗi bức tranh có vẻ đẹp riêng hòa kết bên nhau tạo vẻ đẹp chung. Đó là sự hài hòa giữa âm thanh, màu đẹp riêng hòa kết bên nhau tạo vẻ đẹp chung. Đó là sự hài hòa giữa âm thanh, màu sắc... Tiếng ve của mùa hè, tiếng hát của đêm thu, màu xanh của rừng già, sắc đỏ củasắc... Tiếng ve của mùa hè, tiếng hát của đêm thu, màu xanh của rừng già, sắc đỏ của hoa chuối, trắng tinh khôi của rừng mơ, vàng ửng của hoa phách... Trên cái nền hoa chuối, trắng tinh khôi của rừng mơ, vàng ửng của hoa phách... Trên cái nền thiên nhiên ấy, hình ảnh con người hiện lên thật bình dị, thơ mộng trong công việc thiên nhiên ấy, hình ảnh con người hiện lên thật bình dị, thơ mộng trong công việc lao động hàng ngày.lao động hàng ngày.* Câu hỏi, đề luyện tập* Câu hỏi, đề luyện tập::1- Nêu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời bài thơ Việt Bắc.1- Nêu ngắn gọn hoàn cảnh ra đời bài thơ Việt Bắc..2- Cảm nhận vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc?.2- Cảm nhận vẻ đẹp của cảnh và người Việt Bắc?3- Phân tích đoạn thơ: Mình về mình có nhớ ta...tiếng hát ân tình thủy chung.3- Phân tích đoạn thơ: Mình về mình có nhớ ta...tiếng hát ân tình thủy chung.4- Chọn và phân tích một số đoạn thơ khác...4- Chọn và phân tích một số đoạn thơ khác...------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 6Bài 6:: Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm.Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm.I. I. Tác giả:Tác giả: - NKĐ là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống - NKĐ là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ. Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa cảm xúc nồng nàn và suy tưMĩ. Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng về đất nước, con người Việt Nam.sâu lắng về đất nước, con người Việt Nam.- Tác phẩm: - Tác phẩm: Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng, Ngôi nhà có lửa ấm...Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng, Ngôi nhà có lửa ấm...II. II. Hoàn cảnh ra đờiHoàn cảnh ra đời của tác phẩm và xuất xứ của đoạn trích của tác phẩm và xuất xứ của đoạn trích Đất nước:Đất nước:a. Trường ca a. Trường ca Mặt đường khát vọngMặt đường khát vọng đựoc hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên 1971. đựoc hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên 1971. Tác phẩm thể hiện sự thức tỉnh của thế hệ thanh niên thời kì chống Mĩ, về tráchTác phẩm thể hiện sự thức tỉnh của thế hệ thanh niên thời kì chống Mĩ, về trách nhiệm đối với quê hương đất nước.nhiệm đối với quê hương đất nước.b. Đoạn trích b. Đoạn trích Đất NướcĐất Nước thuộc phần đầu chương V trong tác phẩm, được xem là một thuộc phần đầu chương V trong tác phẩm, được xem là một trong những đoạn thơ hay về đề tài quê hương đất nước của thơ ca VN hiện đại.trong những đoạn thơ hay về đề tài quê hương đất nước của thơ ca VN hiện đại.III. III. Nội dung và nghệ thuậtNội dung và nghệ thuật::a. Đoạn 1: Từ đầu …… a. Đoạn 1: Từ đầu …… muôn đời:muôn đời: Cảm nhận - lí giải của NKĐ về đất nướcCảm nhận - lí giải của NKĐ về đất nước* Đất nước có từ bao giờ ?* Đất nước có từ bao giờ ?

- Với NKĐ, Đất Nước có từ bao giờ chỉ có thể cảm nhận chứ không thể trả lời bằng- Với NKĐ, Đất Nước có từ bao giờ chỉ có thể cảm nhận chứ không thể trả lời bằng con số thời gian. con số thời gian. Khi ta lớn lên đất nước đã có rồiKhi ta lớn lên đất nước đã có rồi nghĩa là Đất Nước đã có từ nghĩa là Đất Nước đã có từ lâu.lâu.- Cơ sở cảm nhận:- Cơ sở cảm nhận: + Yếu tố văn hoá vật chất và tinh thần (Giọng điệu cổ tích, phong tục tập quán, tên + Yếu tố văn hoá vật chất và tinh thần (Giọng điệu cổ tích, phong tục tập quán, tên sự vật gần gũi gắn bó con người…).sự vật gần gũi gắn bó con người…). + Lối sống đẹp của con người (tình nghĩa thuỷ chung, đức tính cần cù trong lao + Lối sống đẹp của con người (tình nghĩa thuỷ chung, đức tính cần cù trong lao động, ý thức chiến đấu bảo vệ Tổ quốc).động, ý thức chiến đấu bảo vệ Tổ quốc).=> Nhận xét: Cách cảm nhận mới lạ nhưng không xa lạ. Cách cảm nhận theo quá=> Nhận xét: Cách cảm nhận mới lạ nhưng không xa lạ. Cách cảm nhận theo quá trình sống và trưởng thành trong nhận thức của mỗi con người.trình sống và trưởng thành trong nhận thức của mỗi con người.* Đất Nước là gì ?* Đất Nước là gì ?- Đất nước là không gian gần gũi gắn bó với con người (kỉ niệm tuổi thơ, tình yêu- Đất nước là không gian gần gũi gắn bó với con người (kỉ niệm tuổi thơ, tình yêu niềm thương, nỗi nhớ…).niềm thương, nỗi nhớ…).- Đất nước là không gian bao la rộng lớn (núi bạc, biển khơi).- Đất nước là không gian bao la rộng lớn (núi bạc, biển khơi).- Đất nước được hình thành cùng với quá trình lịch sử của cộng đồng dân tộc Việt- Đất nước được hình thành cùng với quá trình lịch sử của cộng đồng dân tộc Việt ( nơi đồng bào ta ra đời, đoàn tụ).( nơi đồng bào ta ra đời, đoàn tụ).- Đất nước là sự thống nhất giữa quá khứ với hiện tại (- Đất nước là sự thống nhất giữa quá khứ với hiện tại (Những ai đã khuất, những aiNhững ai đã khuất, những ai bây giờbây giờ…)…)=> Cách lí giải rất độc đáo:=> Cách lí giải rất độc đáo: + Dùng hình thức chiết tự - Tổng hợp. + Dùng hình thức chiết tự - Tổng hợp. + Sử dụng chất liệu văn hoá dân gian rất gần gũi với đời sống con người. + Sử dụng chất liệu văn hoá dân gian rất gần gũi với đời sống con người.* Ý thức và trách nhiệm công dân:* Ý thức và trách nhiệm công dân:- Đoàn kết cộng đồng.- Đoàn kết cộng đồng.- Đem sức lực tài năng để xây dựng đất nước.- Đem sức lực tài năng để xây dựng đất nước. Trong lời kêu gọi đó, tác giả sử dụng nhiều hình thức nghệ thuật: điệp cấu trúc, Trong lời kêu gọi đó, tác giả sử dụng nhiều hình thức nghệ thuật: điệp cấu trúc, tăng tiến, ẩn dụ kết hợp với lời thơ có ý nghĩa khẳng định và giọng điệu trữ tìnhtăng tiến, ẩn dụ kết hợp với lời thơ có ý nghĩa khẳng định và giọng điệu trữ tình chính luận.chính luận.b. Đoạn 2: Tư tưởng Đất Nước của nhân dânb. Đoạn 2: Tư tưởng Đất Nước của nhân dân..- Liệt kê địa danh ở 3 miền Trung - Nam - Bắc. Mỗi địa danh ấy đều gắn với một- Liệt kê địa danh ở 3 miền Trung - Nam - Bắc. Mỗi địa danh ấy đều gắn với một cuộc đời, một số phận cụ thể của nhân dân.cuộc đời, một số phận cụ thể của nhân dân.=> Chiều sâu cái nhìn của nhà thơ về Đất Nước.=> Chiều sâu cái nhìn của nhà thơ về Đất Nước.- Khẳng định nhân dân có vai trò to lớn trong việc gìn giữ, bảo vệ đất nước.- Khẳng định nhân dân có vai trò to lớn trong việc gìn giữ, bảo vệ đất nước. Sự tồn tại của Đất Nước trong 4000 năm lịch sử, tác giả đặc biệt đề cao người anh Sự tồn tại của Đất Nước trong 4000 năm lịch sử, tác giả đặc biệt đề cao người anh hùng vô danh hùng vô danh Họ đã sống và chết giản dị và bình tâmHọ đã sống và chết giản dị và bình tâm..- Từ nhận thức trên tác giả đã đi đến kết luận - Từ nhận thức trên tác giả đã đi đến kết luận Đất Nước này là Đất nước của nhânĐất Nước này là Đất nước của nhân dândân. Tư tưởng trên tập trung sâu sắc nhất là ở . Tư tưởng trên tập trung sâu sắc nhất là ở ca dao thần thoạica dao thần thoại (chứa đựng vẻ đẹp (chứa đựng vẻ đẹp tâm hồn - lẽ sống của nhân dân - cụ thể là tình nghĩa thuỷ chung, trách nhiệm côngtâm hồn - lẽ sống của nhân dân - cụ thể là tình nghĩa thuỷ chung, trách nhiệm công dân đối với đất nước dân đối với đất nước đánh bại nội thù - chống ngoại xâmđánh bại nội thù - chống ngoại xâm).).- Thể hiện tư tưởng - Thể hiện tư tưởng Đất Nước của Nhân dân Đất Nước của Nhân dân tác giả sử dụng nhiều nghệ thuật :liệttác giả sử dụng nhiều nghệ thuật :liệt kê, điệp từ, điệp câu, vận dụng ca dao.kê, điệp từ, điệp câu, vận dụng ca dao.

=> Tóm lại tư tưởng Đất Nước của Nhân dân là cái cốt lõi làm nên cảm xúc chủ đạo=> Tóm lại tư tưởng Đất Nước của Nhân dân là cái cốt lõi làm nên cảm xúc chủ đạo của chương thơ.của chương thơ.MỘT SỐ ĐỀ VÀ GỢI ÝMỘT SỐ ĐỀ VÀ GỢI ÝĐề 1. Phân tích và phát biểu cảm nghĩ của mình về đoạn sau:Đề 1. Phân tích và phát biểu cảm nghĩ của mình về đoạn sau:

Trong anh và em hôm nayTrong anh và em hôm nay

....Làm nên đất n-ước muôn đời.......Làm nên đất n-ước muôn đời...Gợi ýGợi ý

Trong phần đầu của đoạn thơ, tác giả đã cảm nhận về đất nước một cách trọn Trong phần đầu của đoạn thơ, tác giả đã cảm nhận về đất nước một cách trọn vẹn, tổng hợp từ nhiều bình diện: thời gian lịch sử và không gian địa lý, huyền thoại,vẹn, tổng hợp từ nhiều bình diện: thời gian lịch sử và không gian địa lý, huyền thoại, truyền thuyết và đời sống sinh hoạt hàng ngày của mỗi gia đình. Đất nước được cảm truyền thuyết và đời sống sinh hoạt hàng ngày của mỗi gia đình. Đất nước được cảm nhận vừa thiêng liêng, sâu xa lại vừa gần gũi thân thiết. Những dòng thơ ở cuối phầnnhận vừa thiêng liêng, sâu xa lại vừa gần gũi thân thiết. Những dòng thơ ở cuối phần là một sự cảm nhận sâu sắc và phát hiện mới mẻ của tác giả về đất nước trong sự là một sự cảm nhận sâu sắc và phát hiện mới mẻ của tác giả về đất nước trong sự sống, tình yêu, trong vận mệnh và tráchnhiệm của mỗi cá nhân.sống, tình yêu, trong vận mệnh và tráchnhiệm của mỗi cá nhân.

Trong anh và em hôm nayTrong anh và em hôm nayĐều có một phần đất nước.Đều có một phần đất nước.

Đất nước không chỉ là núi sông, rừng, biển, không chỉ là lịch sử dựng nước vàĐất nước không chỉ là núi sông, rừng, biển, không chỉ là lịch sử dựng nước và giữ nướcmà Đất nước còn được kết tinh và tồn tại trong sự sống của mỗi cá nhân, giữ nướcmà Đất nước còn được kết tinh và tồn tại trong sự sống của mỗi cá nhân, mỗi chúng ta hôm nay. Quả vậy, sự sinh thành của mỗi cá nhân đều có cội nguồn mỗi chúng ta hôm nay. Quả vậy, sự sinh thành của mỗi cá nhân đều có cội nguồn sâu xa từ dân tộc và được thừa hưởng thành quả vật chất và tinh thần do bao thế hệ sâu xa từ dân tộc và được thừa hưởng thành quả vật chất và tinh thần do bao thế hệ tạo dựng lên. Nhưng sự sống của mỗi cá nhân chỉ có thể tồn tại và có ý nghĩa trong tạo dựng lên. Nhưng sự sống của mỗi cá nhân chỉ có thể tồn tại và có ý nghĩa trong sự hài hòa với những cá nhân khác và toàn thể cộng đồng: sự hài hòa với những cá nhân khác và toàn thể cộng đồng:

Khi hai đứa cầm tay …..Khi hai đứa cầm tay …..Đất nước vẹn toàn to lớn.Đất nước vẹn toàn to lớn.

Đất nước được trường tồn qua sự tiếp nối của các thế hệ và các thế hệ mai sau Đất nước được trường tồn qua sự tiếp nối của các thế hệ và các thế hệ mai sau sẽ đưa đất nước tới sự phát triển xa hơn, đến“Những tháng ngày mơ mộng”.Những sẽ đưa đất nước tới sự phát triển xa hơn, đến“Những tháng ngày mơ mộng”.Những câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm đã phát hiện một chân lí giản dị mà sâu sắc về đấtcâu thơ của Nguyễn Khoa Điềm đã phát hiện một chân lí giản dị mà sâu sắc về đấtnước. Đất nước không chỉ là một khách thể ở ngoài mỗi chúng ta mà tồn tại ngay nước. Đất nước không chỉ là một khách thể ở ngoài mỗi chúng ta mà tồn tại ngay trong cơ thể, trong sự sống mỗi người. Đất nước trở nên hết sức thiêng liêng mà gần trong cơ thể, trong sự sống mỗi người. Đất nước trở nên hết sức thiêng liêng mà gần gũi với mỗi người. Chân lí ấy một lần nữa được tác giả nhắc lại như lời nhắn nhủ thagũi với mỗi người. Chân lí ấy một lần nữa được tác giả nhắc lại như lời nhắn nhủ tha thiết “Em ơiem, đất nước là máu xương của mình”. Từ đó dẫn đến lời nhắc nhở về thiết “Em ơiem, đất nước là máu xương của mình”. Từ đó dẫn đến lời nhắc nhở về trách nhiệm thiêng liêng của mỗi người với đất nước.trách nhiệm thiêng liêng của mỗi người với đất nước.

“Phải biết gắn bó và san sẻ“Phải biết gắn bó và san sẻ Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên đất nước muôn đời”. Làm nên đất nước muôn đời”.

Đề 2.Đề 2. Đoạn thơ có sử dụng nhiều chất liệu của văn học dân gian. Hãy nêu một số ví Đoạn thơ có sử dụng nhiều chất liệu của văn học dân gian. Hãy nêu một số ví dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu dân gian của tác giả?dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu dân gian của tác giả?

Gợi ýGợi ý

Đoạn thơ đã sử dụng đậm đặc chất liệu văn hóa dân gian trong đó có văn học Đoạn thơ đã sử dụng đậm đặc chất liệu văn hóa dân gian trong đó có văn học dân gian.Từ các truyền thuyết vào loại xa xưa nhất của dân tộc ta như- Lạc Long dân gian.Từ các truyền thuyết vào loại xa xưa nhất của dân tộc ta như- Lạc Long Quân và Âu Cơ,Thánh Gióng, Hùng Vương đến truyện cổ tích, Trầu Cau, đặc biệt làQuân và Âu Cơ,Thánh Gióng, Hùng Vương đến truyện cổ tích, Trầu Cau, đặc biệt là nhiều câu ca dao, dân ca, của nhiều miền đất nước:nhiều câu ca dao, dân ca, của nhiều miền đất nước:Ví dụ: “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” Là từ câu ca dao:Ví dụ: “Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” Là từ câu ca dao: Tay bưng chén muối đĩa gừng Tay bưng chén muối đĩa gừng

Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau“Dạy anh biết yêu em từ thuở trong nôi” gợi nhớ đến câu ca dao“Dạy anh biết yêu em từ thuở trong nôi” gợi nhớ đến câu ca dao “Yêu em từ thuở trong nôi “Yêu em từ thuở trong nôi

Em nằm em khóc anh ngồi anh ru”Em nằm em khóc anh ngồi anh ru”“Biết quí trọng công cầm vàng những ngày lặn lội” là được rút từ câu ca dao“Biết quí trọng công cầm vàng những ngày lặn lội” là được rút từ câu ca dao Cầm vàng mà lội qua sông Cầm vàng mà lội qua sông

Vàng rơi chẳng tiếc, tiếc công cầm vàng. Vàng rơi chẳng tiếc, tiếc công cầm vàng.Chất liệu văn học dân gian đã được tác giả sử dụng vào đoạn thơ một cách Chất liệu văn học dân gian đã được tác giả sử dụng vào đoạn thơ một cách

linh hoạt và sáng tạo. Không lặp lại hoàn toàn các câu ca dao, dân ca, nhà thơ linh hoạt và sáng tạo. Không lặp lại hoàn toàn các câu ca dao, dân ca, nhà thơ thường chỉ dùng một hình ảnh hoặc một phần của các câu ca đó để đưa vào tạo nên thường chỉ dùng một hình ảnh hoặc một phần của các câu ca đó để đưa vào tạo nên câu thơ của mình. Các truyềnthuyết và truyện cổ tích cũng đư-ợc sử dụng theo cách câu thơ của mình. Các truyềnthuyết và truyện cổ tích cũng đư-ợc sử dụng theo cách gợi nhắc tới bằng một hình ảnh hoặc tên gọi. Tác giả vừa đưa người đọc nhập cả vàogợi nhắc tới bằng một hình ảnh hoặc tên gọi. Tác giả vừa đưa người đọc nhập cả vào môi trường văn hóa, văn học dân gian đồng thời lại thể hiện đ-ược sự đánh giá, cảm môi trường văn hóa, văn học dân gian đồng thời lại thể hiện đ-ược sự đánh giá, cảm nhận đ-ược phát hiện của tác giả về kho tàngvăn hoá tinh thần ấy của dân tộc.nhận đ-ược phát hiện của tác giả về kho tàngvăn hoá tinh thần ấy của dân tộc.

* * Câu hỏi, đề luyện tập:Câu hỏi, đề luyện tập:1- Tư tưởng đất nước của nhân dân qua đoạn trích trong sách giáo khoa.1- Tư tưởng đất nước của nhân dân qua đoạn trích trong sách giáo khoa.2- Phân tích một số đoạn thơ tiêu biểu, chẳng hạn:2- Phân tích một số đoạn thơ tiêu biểu, chẳng hạn: a- Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi a- Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi .... Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ tổ. .... Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ tổ.b- Trong anh và em hôm nayb- Trong anh và em hôm nay ...Làm nên đất nước muôn đời. ...Làm nên đất nước muôn đời.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 7Bài 7: : Sóng- Xuân Quỳnh.Sóng- Xuân Quỳnh.A. A. Vài nét về XQVài nét về XQ::

Xuân Quỳnh là nhà thơ của hạnh phúc đời thư-ờng. Thơ chị là tiếng lòng của Xuân Quỳnh là nhà thơ của hạnh phúc đời thư-ờng. Thơ chị là tiếng lòng của một tâm hồn tươi trẻ, luôn khát khao tình yêu, “nâng niu chi chút” từng hạnh phúc một tâm hồn tươi trẻ, luôn khát khao tình yêu, “nâng niu chi chút” từng hạnh phúc bình dị đời thường.Trong số các nhà thơ hiện đại Việt Nam, Xuân Quỳnh xứng đángbình dị đời thường.Trong số các nhà thơ hiện đại Việt Nam, Xuân Quỳnh xứng đáng được gọi là nhà thơ tìnhyêu. Chị viết nhiều, viết hay về tình yêu trong đó “Sóng” là được gọi là nhà thơ tìnhyêu. Chị viết nhiều, viết hay về tình yêu trong đó “Sóng” là một bài thơ đặc sắc.một bài thơ đặc sắc.

Đặc điểm nổi bật trong thơ tình yêu của Xuân Quỳnh là chị vừa khát khao mộtĐặc điểm nổi bật trong thơ tình yêu của Xuân Quỳnh là chị vừa khát khao một tình yêu lý tưởng và hướng tới một hạnh phúc bình dị thiết thực: “Đến Xuân Quỳnh, tình yêu lý tưởng và hướng tới một hạnh phúc bình dị thiết thực: “Đến Xuân Quỳnh, thơ hiện đại Việt Nam mới có một tiếng nói bày tỏ trực tiếp những khát khao tình thơ hiện đại Việt Nam mới có một tiếng nói bày tỏ trực tiếp những khát khao tình yêu vừa hồn nhiên chân thực, vừa mãnh liệt sôi nổi của một trái tim phụ nữ.yêu vừa hồn nhiên chân thực, vừa mãnh liệt sôi nổi của một trái tim phụ nữ.

“Sóng” là bài thơ đã kết tinh những gì sở trường của hồn thơ Xuân Quỳnh. “Sóng” là bài thơ đã kết tinh những gì sở trường của hồn thơ Xuân Quỳnh. Như-ng thành công đáng kể nhất là Xuân Quỳnh đã m-ượn hình t-ượng sóng để diễnNhư-ng thành công đáng kể nhất là Xuân Quỳnh đã m-ượn hình t-ượng sóng để diễn tả những cảm xúc vừa phong phú phức tạp, vừa thiết tha sôi nổi của một trái tim phụtả những cảm xúc vừa phong phú phức tạp, vừa thiết tha sôi nổi của một trái tim phụ nữ đang rạo rực khao khát yêu đương.nữ đang rạo rực khao khát yêu đương.B. B. Kiến thức cơ bản:Kiến thức cơ bản:1. 1. Xuất xứXuất xứ::- “Sóng” (được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”- 1968) là bài thơ tiêu biểu cho hồn - “Sóng” (được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”- 1968) là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ của Xuân Quỳnh. Bài thơ bộc lộ một khát vọng vừa hồn nhiên, chân thật vừa da thơ của Xuân Quỳnh. Bài thơ bộc lộ một khát vọng vừa hồn nhiên, chân thật vừa da diết, sôi nổi về tình yêu mãnh liệt rộng lớn và vĩnh hằng của trái tim người phụ nữ.diết, sôi nổi về tình yêu mãnh liệt rộng lớn và vĩnh hằng của trái tim người phụ nữ.2. 2. Ý nghĩa hình tượng sóng:Ý nghĩa hình tượng sóng:- “Sóng” là hiện tượng ẩn dụ của tâm trạng người phụ nữ đang yêu. Sóng là một sự - “Sóng” là hiện tượng ẩn dụ của tâm trạng người phụ nữ đang yêu. Sóng là một sự hòa nhập và phân tán của nhân vật trữ tình “ em”. Nhà thơ đã sáng tạo hình tượng hòa nhập và phân tán của nhân vật trữ tình “ em”. Nhà thơ đã sáng tạo hình tượng sóng khá độc đáo nhằm thể hiện những cung bậc tình cảm và tâm trạng của người sóng khá độc đáo nhằm thể hiện những cung bậc tình cảm và tâm trạng của người phụ nữ đang yêu.phụ nữ đang yêu.- Cả bài thơ được kiến tạo bằng thể thơ 5 chữ với một âm hưởng đều đặn, luân phiên- Cả bài thơ được kiến tạo bằng thể thơ 5 chữ với một âm hưởng đều đặn, luân phiên như nhịp vỗ của sóng.như nhịp vỗ của sóng.3. 3. Trạng thái tâm lýTrạng thái tâm lý đặc biệt của người phụ nữ đang yêu (khổ 1+2): đặc biệt của người phụ nữ đang yêu (khổ 1+2):- Sóng được nhà thơ hình tượng hóa, thể hiện những trạng thái tâm lý đặc biệt của - Sóng được nhà thơ hình tượng hóa, thể hiện những trạng thái tâm lý đặc biệt của người phụ nữ đang yêu:người phụ nữ đang yêu:

Dữ dội và dịu êmDữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽỒn ào và lặng lẽ

- Sóng thể hiện khát vọng vươn tới, tìm kiếm trong tình yêu của người phụ nữ:- Sóng thể hiện khát vọng vươn tới, tìm kiếm trong tình yêu của người phụ nữ:Sóng không hiểu nổi mìnhSóng không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểSóng tìm ra tận bể- Đối diện với biển, nhà thơ liên tưởng đến sự bất diệt của khát vọng tình yêu. Biển - Đối diện với biển, nhà thơ liên tưởng đến sự bất diệt của khát vọng tình yêu. Biển muôn đời cồn cào xáo động, như tình yêu muôn đời vẫn “bồi hồi trong ngực trẻ” (Ôimuôn đời cồn cào xáo động, như tình yêu muôn đời vẫn “bồi hồi trong ngực trẻ” (Ôi con sóng ngày xưa. Và ngày sau vẫn thế. Nỗi khát vọng tình yêu. Bồi hồi trong ngựccon sóng ngày xưa. Và ngày sau vẫn thế. Nỗi khát vọng tình yêu. Bồi hồi trong ngực trẻ).trẻ).- Người con gái trong bài thơ muốn cắt nghĩa nguồn gốc của sóng để tìm lời giải đáp- Người con gái trong bài thơ muốn cắt nghĩa nguồn gốc của sóng để tìm lời giải đáp cho câu hỏi về sự khởi nguồn của tình yêucho câu hỏi về sự khởi nguồn của tình yêutrong trái tim mình:trong trái tim mình:

Trước muôn trùng sóng bểTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Từ nơi nào sóng lên?

Nhưng tình yêu muôn đời vẫn là điều bí ẩn, không dễ cắt nghĩa. Xuân Quỳnh thú Nhưng tình yêu muôn đời vẫn là điều bí ẩn, không dễ cắt nghĩa. Xuân Quỳnh thú nhận sự bất lực ấy một cách rất dễ thương: “Em cũng không biết nữa. Khi nào ta yêunhận sự bất lực ấy một cách rất dễ thương: “Em cũng không biết nữa. Khi nào ta yêu nhau”.nhau”.4. 4. Nỗi nhớ trong tình yêuNỗi nhớ trong tình yêu (khổ 5): (khổ 5):- Người con gái đang yêu nhờ sóng diễn tả nỗi nhớ trong lòng mình:- Người con gái đang yêu nhờ sóng diễn tả nỗi nhớ trong lòng mình:

Con sóng dưới lòng sâuCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcCon sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcNgày đêm không ngủ được

- Nhân vật em còn trực tiếp diễn tả nỗi nhớ da diết của mình: “Lòng em nhớ đến - Nhân vật em còn trực tiếp diễn tả nỗi nhớ da diết của mình: “Lòng em nhớ đến anh. Cả trong mơ còn thức”.anh. Cả trong mơ còn thức”.=> Nỗi nhớ dâng trào, tràn ngập trong không gian và thời gian, nỗi nhớ hiện về trong=> Nỗi nhớ dâng trào, tràn ngập trong không gian và thời gian, nỗi nhớ hiện về trong ý thức và trong tiềm thức.ý thức và trong tiềm thức.5. 5. Sự thủy chungSự thủy chung (khổ 6+7): (khổ 6+7):- Hình tượng sóng còn là sự biểu hiện của một tình yêu thiết tha, bền chặt, thủy - Hình tượng sóng còn là sự biểu hiện của một tình yêu thiết tha, bền chặt, thủy chung của người phụ nữ:chung của người phụ nữ:

Dẫu xuôi về phương bắcDẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namDẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩNơi nào em cũng nghĩHướng về anh - một phươngHướng về anh - một phương

- Hình tượng sóng là minh chứng cho một tình yêu chân chính, một tình yêu vượt - Hình tượng sóng là minh chứng cho một tình yêu chân chính, một tình yêu vượt qua mọi cách trở để đến bên nhau vớimột niềm tin mãnh liệt:qua mọi cách trở để đến bên nhau vớimột niềm tin mãnh liệt:

Ở ngoài kia đại dươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở.Dù muôn vời cách trở.

6. 6. Khát vọng tình yêu vĩnh hằngKhát vọng tình yêu vĩnh hằng: (khổ 8+9):: (khổ 8+9):- Người con gái khi yêu cũng bộc lộ một thoáng lo âu:- Người con gái khi yêu cũng bộc lộ một thoáng lo âu:

Cuộc đời tuy dài thếCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngNhư biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa.Mây vẫn bay về xa.- Nhà thơ ý thức được sự hữu hạn của đời người và sự mong manh của hạnh phúc - Nhà thơ ý thức được sự hữu hạn của đời người và sự mong manh của hạnh phúc nên có khát vọng hóa thân vào sóng để được trường tồn, bất diệt:nên có khát vọng hóa thân vào sóng để được trường tồn, bất diệt:

Làm sao tan được raLàm sao tan được raThành trăm con sóng nhỏThành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêuGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗĐể ngàn năm còn vỗ

C. C. Kết luậnKết luận::- Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh là tiếng nói trái tim của những con người đang - Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh là tiếng nói trái tim của những con người đang yêu, biết yêu và biết giữ mãi tình yêu cao đẹp của mình.yêu, biết yêu và biết giữ mãi tình yêu cao đẹp của mình.- Sóng là bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh giai đoạn đầu. Một bài - Sóng là bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh giai đoạn đầu. Một bài thơ vừa xinh xắn duyên dáng vừa ý nhị sâu xa, mãnh liệt mà hồn nhiên, sôi nổi mà thơ vừa xinh xắn duyên dáng vừa ý nhị sâu xa, mãnh liệt mà hồn nhiên, sôi nổi mà đằm thắm. Sau này nếm trải nhiều cay đắng trong tình yêu, giọng thơ Xuân Quỳnh đằm thắm. Sau này nếm trải nhiều cay đắng trong tình yêu, giọng thơ Xuân Quỳnh còn phơi phới bốc mensay những khát vọng tình yêu luôn khắc khoải trong trái tim còn phơi phới bốc mensay những khát vọng tình yêu luôn khắc khoải trong trái tim

nữ thi sĩ. Trái tim “mãi yêu anh” ngay cả khi ngừng đập, bởi cái chết có thể kết thúcnữ thi sĩ. Trái tim “mãi yêu anh” ngay cả khi ngừng đập, bởi cái chết có thể kết thúc một cuộc đời chứ không thể kết thúc một tình yêu.một cuộc đời chứ không thể kết thúc một tình yêu.ĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐề : Phân tích bài “Sóng” của Xuân QuỳnhĐề : Phân tích bài “Sóng” của Xuân QuỳnhI.Đặt vấn đềI.Đặt vấn đề

Biển và sóng là những đề tài quen thuộc của thơ ca. Mỗi nhà thơ nhìn biển Biển và sóng là những đề tài quen thuộc của thơ ca. Mỗi nhà thơ nhìn biển theo cảm hứng riêng của mình. V.Hugo trong “Đêm đại d-ương” khi đứng tr-ước theo cảm hứng riêng của mình. V.Hugo trong “Đêm đại d-ương” khi đứng tr-ước biển cả mênh mông sâu thẳm, đã nghe đư-ợc”Những tiếng ng-ười tuyệt vọng kêu biển cả mênh mông sâu thẳm, đã nghe đư-ợc”Những tiếng ng-ười tuyệt vọng kêu la”. Puskin thì liên t-ưởng những đợt sóng thét gào với nỗi cay đắng trong tình yêu. la”. Puskin thì liên t-ưởng những đợt sóng thét gào với nỗi cay đắng trong tình yêu. Xuân Quỳnh tìm đ-ược những suy nghĩ tinh tế và thú vị về tình yêu qua hình ảnh Xuân Quỳnh tìm đ-ược những suy nghĩ tinh tế và thú vị về tình yêu qua hình ảnh những con sóng biển.những con sóng biển.II.Giải quyết vấn đềII.Giải quyết vấn đề1.Sóng biển và tình yêu1.Sóng biển và tình yêu

Tác giả đã nhìn thấy sóng qua hai tính cách gần như- đối lập nhau “dữ dội”, Tác giả đã nhìn thấy sóng qua hai tính cách gần như- đối lập nhau “dữ dội”, “ồn ào” với “êm dịu”, “lặng lẽ”. Đấy là hình ảnh thực tế về sóng biển. Như-ng nhà “ồn ào” với “êm dịu”, “lặng lẽ”. Đấy là hình ảnh thực tế về sóng biển. Như-ng nhà thơ còn hình dung ra sóng như- thể một con ngư-ời, con ngư-ời của suy t-ư, tìm thơ còn hình dung ra sóng như- thể một con ngư-ời, con ngư-ời của suy t-ư, tìm kiếm:kiếm: Dữ dội và êm dịu………. Sóng tìm ra tận bể Dữ dội và êm dịu………. Sóng tìm ra tận bể

Từ hình ảnh sóng đi ra khơi xa rồi sóng lại vỗ vào bờ, nhà thơ liên t-ưởng tới Từ hình ảnh sóng đi ra khơi xa rồi sóng lại vỗ vào bờ, nhà thơ liên t-ưởng tới tình yêu:tình yêu: Ôi con sóng ngày x-a…………. Bồi hồi trong ngực trẻ Ôi con sóng ngày x-a…………. Bồi hồi trong ngực trẻ

Đây là một liên t-ưởng thú vị, bởi vì cũng nh-ư sóng biển tự bao giờ cho tới Đây là một liên t-ưởng thú vị, bởi vì cũng nh-ư sóng biển tự bao giờ cho tới nay, tình yêu vẫn luôn luôn là nỗi khao khát của con ng-ười. Nếu tình yêu là nỗi khátnay, tình yêu vẫn luôn luôn là nỗi khao khát của con ng-ười. Nếu tình yêu là nỗi khát vọng của con ng-ười thì đối với tuổi trẻ, tình yêu càng trở nên thân thiết đến nỗi có vọng của con ng-ười thì đối với tuổi trẻ, tình yêu càng trở nên thân thiết đến nỗi có thể tuổi trẻ gắn liền với tình yêu. Đấy phải chăng là điều mà Xuân Diệu từng phát thể tuổi trẻ gắn liền với tình yêu. Đấy phải chăng là điều mà Xuân Diệu từng phát biểu:Làm sao sống đ-ược mà không yêu /Không nhớ không th-ương một kẻ nào.biểu:Làm sao sống đ-ược mà không yêu /Không nhớ không th-ương một kẻ nào.2.Tình yêu của anh và em2.Tình yêu của anh và em

Cả đoạn thơ trên nói về sóng biển và tình yêu một cách chung, nh-ư một quy Cả đoạn thơ trên nói về sóng biển và tình yêu một cách chung, nh-ư một quy luật của cuộc sống. Đến đoạn thơ tiếp theo, tình yêu trở nên cụ thể, đó là tình yêu luật của cuộc sống. Đến đoạn thơ tiếp theo, tình yêu trở nên cụ thể, đó là tình yêu của anh và của em. ý thơ phát triển rất hợp lý, tứ thơ sâu sắc làm nên dáng nét suy t-của anh và của em. ý thơ phát triển rất hợp lý, tứ thơ sâu sắc làm nên dáng nét suy t-ư trong thơ của Xuân Quỳnh:ư trong thơ của Xuân Quỳnh:

Tr-ước muôn trùng sóng bể ……….. Từ nơi nào sóng lênTr-ước muôn trùng sóng bể ……….. Từ nơi nào sóng lên

Tại sao “tr-ước muôn trùng sóng bể”, “em nghĩ về anh, em” ?Thắc mắc về Tại sao “tr-ước muôn trùng sóng bể”, “em nghĩ về anh, em” ?Thắc mắc về biển cả, chính là thắc mắc về tình yêu. Bởi vì tình yêu chính là thắc mắc về ng-ười biển cả, chính là thắc mắc về tình yêu. Bởi vì tình yêu chính là thắc mắc về ng-ười mình yêu. Đó là một hiện t-ượng tâm lý thông thư-ờng trong tình yêu - yêu có nghĩa mình yêu. Đó là một hiện t-ượng tâm lý thông thư-ờng trong tình yêu - yêu có nghĩa là hiểu rất rõ về ng-ười mình yêu và đồng thời ng-ười yêu vẫn là một ẩn số kỳ thú là hiểu rất rõ về ng-ười mình yêu và đồng thời ng-ười yêu vẫn là một ẩn số kỳ thú đối với mình.Cũng như- vậy, ngư-ời đang yêu rất hiểu về tình yêu nh-ưng đồng thời đối với mình.Cũng như- vậy, ngư-ời đang yêu rất hiểu về tình yêu nh-ưng đồng thời vẫn luôn luôn tự hỏi không biết thế nào là tình yêu. ở đây, nhà thơ Xuân Quỳnh đã vẫn luôn luôn tự hỏi không biết thế nào là tình yêu. ở đây, nhà thơ Xuân Quỳnh đã liên hệ tâm lý ấy bằng hình tư-ợng nghệ thuật hồn nhiên, dễ th-ương và gợi cảm:liên hệ tâm lý ấy bằng hình tư-ợng nghệ thuật hồn nhiên, dễ th-ương và gợi cảm:

Sóng bắt đầu từ gió ……… Khi nào ta yêu nhau. Sóng bắt đầu từ gió ……… Khi nào ta yêu nhau.Yêu, rõ ràng là thế mà đôi khi cũng không biết nó là gì. Nó cụ thể mà mơ hồ, Yêu, rõ ràng là thế mà đôi khi cũng không biết nó là gì. Nó cụ thể mà mơ hồ,

nó gần gũi mà xa xôi, nó đơn giản mà phức tạp. Nó là con sóng. Nhà thơ lại trở về nó gần gũi mà xa xôi, nó đơn giản mà phức tạp. Nó là con sóng. Nhà thơ lại trở về nghệ thuật nhânhóa:nghệ thuật nhânhóa:

Con sóng d-ưới lòng sâuCon sóng d-ưới lòng sâuCon sóng trên mặt nư-ớcCon sóng trên mặt nư-ớc

Ôi con sóng nhớ bờÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đ-ượcNgày đêm không ngủ đ-ược

Tư-ởng t-ượng đã giúp nhà thơ lý giải một hiện t-ượng của thiên nhiên: con Tư-ởng t-ượng đã giúp nhà thơ lý giải một hiện t-ượng của thiên nhiên: con sóng nhớ biển nhớ bờ cho nên ngày đêm liên tục vỗ vào bờ. Đâu đây có hình ảnh ý sóng nhớ biển nhớ bờ cho nên ngày đêm liên tục vỗ vào bờ. Đâu đây có hình ảnh ý thơ của Xuân Diệu:Bờ đẹp đẽ cát vàng/Thoai thoải hàng thông đứng/Như- lặng lẽ thơ của Xuân Diệu:Bờ đẹp đẽ cát vàng/Thoai thoải hàng thông đứng/Như- lặng lẽ mơ màng/Suốt ngàn năm bênsóng (Biển) Cũng nh-ư vậy, yêu có nghĩa là nhớ. Nhớ mơ màng/Suốt ngàn năm bênsóng (Biển) Cũng nh-ư vậy, yêu có nghĩa là nhớ. Nhớ cả trong mơ cũng như- khi còn thức. Yêu anh có nghĩa là nghĩ đến nay, luôn luôn cả trong mơ cũng như- khi còn thức. Yêu anh có nghĩa là nghĩ đến nay, luôn luôn nghĩ đến anh:nghĩ đến anh:

Lòng em nghĩ đến anhLòng em nghĩ đến anhCả trong mơ còn thứcCả trong mơ còn thức

Phải chăng đó là điều mà Nguyễn Bính đã thể hiện một cách duyên dáng qua Phải chăng đó là điều mà Nguyễn Bính đã thể hiện một cách duyên dáng qua hình thức thơ dân dã của mình:hình thức thơ dân dã của mình:

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn ĐôngThôn Đoài ngồi nhớ thôn ĐôngMột ngư-ời chín nhớ mư-ời mong một ngư-ờiMột ngư-ời chín nhớ mư-ời mong một ngư-ời

Cái nhớ của tình yêu chính là nỗi khát khao vô hạn, là nỗi nhớ không nguôi:Cái nhớ của tình yêu chính là nỗi khát khao vô hạn, là nỗi nhớ không nguôi:Uống xong lại khát là tìnhUống xong lại khát là tình

Gặp rồi lại nhớ là mình của taGặp rồi lại nhớ là mình của ta(Xuân Diệu)(Xuân Diệu)

Những liên t-ưởng trên đây giúp ta thấy cách diễn tả của Xuân Quỳnh chân Những liên t-ưởng trên đây giúp ta thấy cách diễn tả của Xuân Quỳnh chân thật và hồn nhiên biết chừng nào. ở thơ của Xuân Quỳnh có sự liên kết giữa cái hồn thật và hồn nhiên biết chừng nào. ở thơ của Xuân Quỳnh có sự liên kết giữa cái hồn nhiên chân thật ấy với chất suy t-ư một cách tinh tế và chặt chẽ làm cho bài thơ ánh nhiên chân thật ấy với chất suy t-ư một cách tinh tế và chặt chẽ làm cho bài thơ ánh lên vẻ đẹp của một tâmhồn suy nghĩ.Ngư-ời ta nói yêu nhau tức là cùng nhau nhìn lên vẻ đẹp của một tâmhồn suy nghĩ.Ngư-ời ta nói yêu nhau tức là cùng nhau nhìn về một h-ướng. Còn nhà thơ Xuân Quỳnh của chúng ta thì lại bảo:về một h-ướng. Còn nhà thơ Xuân Quỳnh của chúng ta thì lại bảo:

Dẫu xuôi về phư-ơng BắcDẫu xuôi về phư-ơng BắcDẫu ng-ợc về phư-ơng NamDẫu ng-ợc về phư-ơng NamNơi nào em cũng nghĩNơi nào em cũng nghĩ

H-ướng về anh - một ph-ươngH-ướng về anh - một ph-ươngHình ảnh “h-ướng về anh một phư-ơng” làm ta nhớ tới mấy câu ca dao:Hình ảnh “h-ướng về anh một phư-ơng” làm ta nhớ tới mấy câu ca dao:

Quay tơ thì giữ mối tơQuay tơ thì giữ mối tơDẫu trăm nghìn mối vẫn chờ mối anhDẫu trăm nghìn mối vẫn chờ mối anh

Đó phải chăng, từ nỗi nhớ trong tình yêu, nhà thơ muốn làm nổi bật tình cảm Đó phải chăng, từ nỗi nhớ trong tình yêu, nhà thơ muốn làm nổi bật tình cảm thủy chung duy nhất của ng-ười con gái. Dù đi đâu, dù xuôi ng-ược bốn phư-ơng, thủy chung duy nhất của ng-ười con gái. Dù đi đâu, dù xuôi ng-ược bốn phư-ơng, tám h-ướng, thì emcũng chỉ h-ướng về một phư-ơng của anh, có anh, cho anh. Nhà tám h-ướng, thì emcũng chỉ h-ướng về một phư-ơng của anh, có anh, cho anh. Nhà

thơ lại trở về với hình ảnh những con sóng để làm điểm tựa cho ý t-ưởng của mình. thơ lại trở về với hình ảnh những con sóng để làm điểm tựa cho ý t-ưởng của mình. Bởi vì, dù có xa vời cách trở bao nhiêu, con sóng vẫn tới đ-ược bờ:Bởi vì, dù có xa vời cách trở bao nhiêu, con sóng vẫn tới đ-ược bờ:

Ở ngoài kia đại dương.....Ở ngoài kia đại dương.....Dù muôn vời cách trởDù muôn vời cách trở

3.Tình yêu và cuộc đời ở trên, tác giả liên t-ưởng sóng với tình yêu. Đoạn thơ cuối 3.Tình yêu và cuộc đời ở trên, tác giả liên t-ưởng sóng với tình yêu. Đoạn thơ cuối cùng so sánh cuộc đời và biển cả:cùng so sánh cuộc đời và biển cả:

Cuộc đời tuy dài thế........Cuộc đời tuy dài thế........Mây vẫn bay về xaMây vẫn bay về xa

Tình yêu là một biểu hiện của cuộc đời. Tình yêu chính là cuộc sống. Cho nênTình yêu là một biểu hiện của cuộc đời. Tình yêu chính là cuộc sống. Cho nên đoạnthơ cuối cùng mở rộng tứ thơ - tình yêu không phải chỉ là của anh và em mà đoạnthơ cuối cùng mở rộng tứ thơ - tình yêu không phải chỉ là của anh và em mà tình yêu phải hòa trong biển lớn nhà thơ gọi là Biển lớn tình yêu:tình yêu phải hòa trong biển lớn nhà thơ gọi là Biển lớn tình yêu:

Làm sao tan đ-ược raLàm sao tan đ-ược raThành trăm con sóng nhỏThành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêuGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗĐể ngàn năm còn vỗ

III.Kết luậnIII.Kết luậnBài thơ trữ tình tình yêu như-ng không quá hời hợt, dễ dãi. Từ âm điệu cho tớiBài thơ trữ tình tình yêu như-ng không quá hời hợt, dễ dãi. Từ âm điệu cho tới

tứ thơ. “Sóng” toát lên phong cách của Xuân Quỳnh. Bài thơ giúp ta hiểu sâu sắc ý tứ thơ. “Sóng” toát lên phong cách của Xuân Quỳnh. Bài thơ giúp ta hiểu sâu sắc ý nghĩa tìnhyêu trong cuộc đời.D-ường như- biển cả bao la luôn luôn thu hút cảm nghĩa tìnhyêu trong cuộc đời.D-ường như- biển cả bao la luôn luôn thu hút cảm hứng của Xuân Qùnh. Biển là tìnhyêu, sóng là nỗi nhớ, và cả sóng biển sẽ giúp nhà hứng của Xuân Qùnh. Biển là tìnhyêu, sóng là nỗi nhớ, và cả sóng biển sẽ giúp nhà thơ xua đi bao điều cay cực:thơ xua đi bao điều cay cực:

Biển sẽ xóa đi bao nhiêu cay cựcBiển sẽ xóa đi bao nhiêu cay cựcNư-ớc lại dềnh trên sóng những lời ru.Nư-ớc lại dềnh trên sóng những lời ru.

Câu hỏi, đề luyện tập:Câu hỏi, đề luyện tập:1- Cảm nhận của em về hình tượng sóng. 1- Cảm nhận của em về hình tượng sóng. 2- Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ.2- Phân tích vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ.3- Cảm nhận khổ thơ thứ 5 và 6.3- Cảm nhận khổ thơ thứ 5 và 6.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 8Bài 8: : Đàn ghi-ta của Lorca- Thanh Thảo.Đàn ghi-ta của Lorca- Thanh Thảo.I/ Tác giả:I/ Tác giả: - Là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời- Là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.đại.- Thể hiện sự cách tân thơ Việt: đào sâu cái tôi nội cảm; cách biểu đạt mới với câu- Thể hiện sự cách tân thơ Việt: đào sâu cái tôi nội cảm; cách biểu đạt mới với câu thơ tự do, xoá bỏ ràng buộc khuôn sáo bằng nhịp điệu, cách gieo vần…thơ tự do, xoá bỏ ràng buộc khuôn sáo bằng nhịp điệu, cách gieo vần…II- II- Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản1/ Vẻ đẹp của hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:1/ Vẻ đẹp của hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:a/a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị vàLor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật TBN: nghệ thuật TBN: -Hiện lên trong tâm tưởng nhà thơ với vẽ đẹp kì vĩ.-Hiện lên trong tâm tưởng nhà thơ với vẽ đẹp kì vĩ.

- Áo choàng đỏ:- Áo choàng đỏ:+ Gợi bản sắc văn hoá + Gợi bản sắc văn hoá TBNTBN..+ H/ả Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị TBN độc tài+ H/ả Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị TBN độc tài lúc bấy giờ.lúc bấy giờ.- Tiếng đàn:”những tiếng đàn bọt nước” đó là thứ âm thanh có hình khốidường như - Tiếng đàn:”những tiếng đàn bọt nước” đó là thứ âm thanh có hình khốidường như tròn trịa, trẻ trung, mỏng manh nhưng không thể bị tiêu diệt (lúc hiện, lúc tròn trịa, trẻ trung, mỏng manh nhưng không thể bị tiêu diệt (lúc hiện, lúc tan)→cảm nhận riêng của nhà thơ về tiếng đàn của Lor-catan)→cảm nhận riêng của nhà thơ về tiếng đàn của Lor-ca+ Ghi ta: nhạc cụ của người TBN.+ Ghi ta: nhạc cụ của người TBN.+ Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật (đối lập với nền+ Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật (đối lập với nền nghệ thuật già nua Tây Ban Nha)nghệ thuật già nua Tây Ban Nha)- - Đi lang thang; vầng trăng chếnh choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát nghêu ngao; liĐi lang thang; vầng trăng chếnh choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát nghêu ngao; li la…:la…:+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật TBN già cỗi.+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật TBN già cỗi.b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:- Hình ảnh:- Hình ảnh:+ + Áo choàng bê bết đỏÁo choàng bê bết đỏ – Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca. – Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca.+Bị điệu về bãi bắn+Bị điệu về bãi bắn+Đi như người mộng du+Đi như người mộng du→cuộc hành trình đi đến cái chết→cuộc hành trình đi đến cái chết+ + Tiếng ghi ta:Tiếng ghi ta: . . nâu:nâu: trầm tĩnh, nghĩ suy. trầm tĩnh, nghĩ suy. . . xanh:xanh: thiết tha, hy vọng. thiết tha, hy vọng. . . tròn bọt nướctròn bọt nước  vỡ tan:vỡ tan: bàng hoàng, tức tưởi. bàng hoàng, tức tưởi. . . ròng ròng máu chảy:ròng ròng máu chảy: sự đau đớn, nghẹn ngào. sự đau đớn, nghẹn ngào.=> Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể. Thể hiện sự kiện=> Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể. Thể hiện sự kiện thảm khốc theo lối tượng trưngthảm khốc theo lối tượng trưng- Biện pháp nghệ thuật:- Biện pháp nghệ thuật:+ Đối lập: + Đối lập: Hát nghêu ngao Hát nghêu ngao >< >< áo choàng bê bết đỏáo choàng bê bết đỏ khát vọng >< hiện thực phũ phàng (giữa tiếng hát yêu đời vô tư , giữa tình khát vọng >< hiện thực phũ phàng (giữa tiếng hát yêu đời vô tư , giữa tình yêu cái Đẹp và hành động tàn ác, dã man).yêu cái Đẹp và hành động tàn ác, dã man).+ Nhân hoá: Tiếng ghi ta… máu chảy.+ Nhân hoá: Tiếng ghi ta… máu chảy.+ Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta + Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta Lor-ca.Lor-ca.+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta vỡ ra thành màu sắc, hình khối, hành+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta vỡ ra thành màu sắc, hình khối, hành động…động…* * Với việc sử dụng bpnt tài tình, tác giả đã khắc hoạ thật ấn tượng về cái chết đầy biVới việc sử dụng bpnt tài tình, tác giả đã khắc hoạ thật ấn tượng về cái chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.→Thể hiện tấm lòng đau xót, tiếc thương trân trọng của tác giả→Thể hiện tấm lòng đau xót, tiếc thương trân trọng của tác giả

2/ Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:2/ Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:- Lời Lor-ca (đề từ): - Lời Lor-ca (đề từ): “Khi tôi chết …cây đàn.”“Khi tôi chết …cây đàn.”+ Niềm đam mê nghệ thuật và tình yêu xứ sở Tây Ban cầm+ Niềm đam mê nghệ thuật và tình yêu xứ sở Tây Ban cầm+ Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới.+ Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới.- - “Không ai chôn cất… cỏ mọc hoang”“Không ai chôn cất… cỏ mọc hoang”+ Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có sức sống và lưu truyền mãi mãi như + Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có sức sống và lưu truyền mãi mãi như “cỏ mọc“cỏ mọc hoang”hoang”..+ Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ, thần tượng để làm nên nghệ thuật mới.+ Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ, thần tượng để làm nên nghệ thuật mới.- - Giọt nước mắt …trong đáy giếng:Giọt nước mắt …trong đáy giếng:+ Vầng trăng nơi đáy giếng+ Vầng trăng nơi đáy giếngsự bất tử của cái Đẹp.sự bất tử của cái Đẹp.- - Đường chỉ tay:Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã. ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã.-... d-... dòng sông, ghi ta màu bạc...òng sông, ghi ta màu bạc... gợi cõi chết, siêu thoát. gợi cõi chết, siêu thoát.- Các hành động: - Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim: ném lá bùa, ném trái tim: có ý nghĩa tượng trưng cho một sự giãcó ý nghĩa tượng trưng cho một sự giã từ, một sự lựa chọn. Hành động ném lặp lạitừ, một sự lựa chọn. Hành động ném lặp lại→biểu tượng về cái chết bi thảm nhưng cũng đầy tính chất bi tráng dũng mãnh→biểu tượng về cái chết bi thảm nhưng cũng đầy tính chất bi tráng dũng mãnh** Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với người nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca. Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với người nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca.3/Yếu tố âm nhạc trong bài thơ:3/Yếu tố âm nhạc trong bài thơ:- Chuỗi âm thanh “Li la- li la- li la” luyến láy ở đầu và cuối như khúc dạo đầu và kết- Chuỗi âm thanh “Li la- li la- li la” luyến láy ở đầu và cuối như khúc dạo đầu và kết thúc bản nhạc. thúc bản nhạc. - Sự kính trọng và tri âm Lor-ca- nghệ sĩ thiên tài.- Sự kính trọng và tri âm Lor-ca- nghệ sĩ thiên tài.3- 3- Đánh giá chungĐánh giá chung Nghệ thuật:Nghệ thuật:- Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc.- Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu mở đầu, kết thúc.- Sử dụng h/ả, biểu tượng - siêu thực có sức chứa lớn về nội dung.- Sử dụng h/ả, biểu tượng - siêu thực có sức chứa lớn về nội dung.- Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và nhạc.- Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và nhạc. Nội dung: Nội dung: - Khắc hoạ cuộc đời nghệ sĩ Lor-ca với lý tưởng cách tân nghệ thuật và cái chết oan- Khắc hoạ cuộc đời nghệ sĩ Lor-ca với lý tưởng cách tân nghệ thuật và cái chết oan khuất. khuất. -Thể hiện niềm ngưỡng mộ và xót thương của tác giả đối với Lor-ca.-Thể hiện niềm ngưỡng mộ và xót thương của tác giả đối với Lor-ca.III-Câu hỏi, đề luyện tập:III-Câu hỏi, đề luyện tập:1- Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ gì?1- Hình tượng tiếng đàn trong bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ gì?2- Nêu cảm nhận của anh/ chị khi đọc đoạn thơ 2- Nêu cảm nhận của anh/ chị khi đọc đoạn thơ Không ai chôn cất tiếng đàn Không ai chôn cất tiếng đàn ....trên chiếc ghi ta màu bạc. ....trên chiếc ghi ta màu bạc.3- Cảm nhận của em về hình ảnh Lor-ca qua bài thơ.3- Cảm nhận của em về hình ảnh Lor-ca qua bài thơ.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 9Bài 9:: . NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ - Nguyễn Tuân . NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ - Nguyễn Tuân

I- Kiến thức cơ bản:I- Kiến thức cơ bản:1- Nhà văn1- Nhà văn

- Nguyễn Tuân sinh ra trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn. Ông là người - Nguyễn Tuân sinh ra trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn. Ông là người tính tình phóng khoáng và giàu lòng yêu nước.tính tình phóng khoáng và giàu lòng yêu nước.-Nguyễn Tuân cầm bút từ đầu những năm 30 của thế kỉ XX. Ông để lại một sự -Nguyễn Tuân cầm bút từ đầu những năm 30 của thế kỉ XX. Ông để lại một sự nghiệpvăn học vô cùng phong phú, độc đáo và đầy tài hoa. Với những đóng góp lớn nghiệpvăn học vô cùng phong phú, độc đáo và đầy tài hoa. Với những đóng góp lớn cho văn học nghệ thuật, năm 1996, Nguyễn Tuân được nhà nước tặng Giải thưởng cho văn học nghệ thuật, năm 1996, Nguyễn Tuân được nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.- Các tác phẩm tiêu biểu: Một chuyến đi, Vang bóng một thời, Sông Đà, Hà Nội ta- Các tác phẩm tiêu biểu: Một chuyến đi, Vang bóng một thời, Sông Đà, Hà Nội tađánh Mĩ giỏi...đánh Mĩ giỏi...2- 2- Tác phẩmTác phẩm::1. Hoàn cảch sáng tác: Người lái đò Sông Đà là kết quả của nhiều dịp đến với Tây 1. Hoàn cảch sáng tác: Người lái đò Sông Đà là kết quả của nhiều dịp đến với Tây Bắc của nhà văn, đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958. Đây là một trong số 15 tuỳ Bắc của nhà văn, đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958. Đây là một trong số 15 tuỳ bút của Nguyễn Tuân in trong tập Sông Đà xuất bản năm 1960. Lần xuất bản đầu bút của Nguyễn Tuân in trong tập Sông Đà xuất bản năm 1960. Lần xuất bản đầu tiên, bài này có tên là Sông Đà, năm 1982 khi cho in lại trong tập 2 bộTuyển tập tiên, bài này có tên là Sông Đà, năm 1982 khi cho in lại trong tập 2 bộTuyển tập Nguyễn Tuân, tác giả có sửa đổi tên thành “Người lái đò sông Đà”Nguyễn Tuân, tác giả có sửa đổi tên thành “Người lái đò sông Đà”a. a. Nội dungNội dung::a.1. a.1. Con sông Đà dưới ngòi bút Nguyễn Tuân trở thành một sinh thể vừa hung Con sông Đà dưới ngòi bút Nguyễn Tuân trở thành một sinh thể vừa hung bạo vừa trữ tình.bạo vừa trữ tình.a. a. Sông Đà - con sông hung bạo, nham hiểmSông Đà - con sông hung bạo, nham hiểm: :

Nhà văn đã không quản ngại công phu quan sát, tìm hiểu kĩ càng, vận dụng Nhà văn đã không quản ngại công phu quan sát, tìm hiểu kĩ càng, vận dụng biện pháp nhân hoá để miêu tả sự hung bạo ấy trên nhiều dáng vẻ:lúc thể hiện trong biện pháp nhân hoá để miêu tả sự hung bạo ấy trên nhiều dáng vẻ:lúc thể hiện trong phạm vi một lòng sông hẹp, như chiếc yết hầu bị đá bờ sông chẹt cứng; khi thì lại phạm vi một lòng sông hẹp, như chiếc yết hầu bị đá bờ sông chẹt cứng; khi thì lại hiện ra trong khung cảnh mênh mông hàng cây số của một thế giới đầy gió gùn ghè, hiện ra trong khung cảnh mênh mông hàng cây số của một thế giới đầy gió gùn ghè, đá giăng đến chân trời và sóng bọt tung trắng xoá; khi thì mặt thác với dòng nước đá giăng đến chân trời và sóng bọt tung trắng xoá; khi thì mặt thác với dòng nước như hùm beo lồng lộn; khi thì là những hòn đá sông lập lờ cạm bẫy, lúc lại là những như hùm beo lồng lộn; khi thì là những hòn đá sông lập lờ cạm bẫy, lúc lại là những cái hút nước xoáy tít lôi tuột mọi vật xuống đáy sâu. Đến âm thanh của sóng thác cái hút nước xoáy tít lôi tuột mọi vật xuống đáy sâu. Đến âm thanh của sóng thác sông Đà cũng luôn luônthay đổi: mới oán trách nỉ non đã chuyển sang khiêu khích, sông Đà cũng luôn luônthay đổi: mới oán trách nỉ non đã chuyển sang khiêu khích, chế nhạo rồi đột ngột rống lên,thét gầm lên...chế nhạo rồi đột ngột rống lên,thét gầm lên...

Bên cạnh biện pháp nghệ thuật nhân hoá, nhà văn còn mượn ở các ngành, các Bên cạnh biện pháp nghệ thuật nhân hoá, nhà văn còn mượn ở các ngành, các bộ môn trong và ngoài nghệ thuật để làm nên hàng loạt liên tưởng, so sánh, tưởng bộ môn trong và ngoài nghệ thuật để làm nên hàng loạt liên tưởng, so sánh, tưởng tượng rất kì lạ , bất ngờ như đoạn miêu tả cái hút nước quãng Tà Mường Vát “nước tượng rất kì lạ , bất ngờ như đoạn miêu tả cái hút nước quãng Tà Mường Vát “nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc” lại “ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào” hayở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc” lại “ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào” hay như sự tưởng tượng xuất thần của nhà văn “thành giếng xây toàn bằng nước sông như sự tưởng tượng xuất thần của nhà văn “thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thuỷ tinh khối đúc dày...” Nguyễn Tuân nói nhiều đến sự hung bạo xanh ve một áng thuỷ tinh khối đúc dày...” Nguyễn Tuân nói nhiều đến sự hung bạo của một con sông Đà đầy đá nổi, đá chìm vàthác dữ. Nhưng ông vẫn cho chúng ta của một con sông Đà đầy đá nổi, đá chìm vàthác dữ. Nhưng ông vẫn cho chúng ta nhận thấy, bên cạnh, và cả bên trong sự hung bạo ấy,hình ảnh con sông vẫn nổi bật nhận thấy, bên cạnh, và cả bên trong sự hung bạo ấy,hình ảnh con sông vẫn nổi bật lên như một biểu tượng về sức mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất lên như một biểu tượng về sức mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước.( biết chọn một số dẫn chứng tiêu biểu và bình luận. Chẳng hạn đoạn, nó rống nước.( biết chọn một số dẫn chứng tiêu biểu và bình luận. Chẳng hạn đoạn, nó rống lên như ngàn con trâu mộng.....)lên như ngàn con trâu mộng.....)b. b. Sông Đà- một dòng chảy trữ tìnhSông Đà- một dòng chảy trữ tình

Dòng Đà giang chỉ thực sự trữ tình khi đã chảy qua Chợ Bờ,và đã để lại những hòn Dòng Đà giang chỉ thực sự trữ tình khi đã chảy qua Chợ Bờ,và đã để lại những hòn đáthác xa xôi trên thượng nguồn Tây Bắc.đáthác xa xôi trên thượng nguồn Tây Bắc.- Hình dáng: Sông Đà mềm mại, duyên dáng như một thiếu nữ kiều diễm: tuôn dài - Hình dáng: Sông Đà mềm mại, duyên dáng như một thiếu nữ kiều diễm: tuôn dài tuôndài như một áng tóc trữ tình..tuôndài như một áng tóc trữ tình..- Màu sắc: biến đổi theo mùa rất sinh động. Mùa Xuân nước sông Đà xanh màu xanh- Màu sắc: biến đổi theo mùa rất sinh động. Mùa Xuân nước sông Đà xanh màu xanhngọc bích, rồi cứ mỗi độ thu về nó lại “lừ lừ chín đỏ”ngọc bích, rồi cứ mỗi độ thu về nó lại “lừ lừ chín đỏ”- Không gian thơ mộng mơ mànglặng tờ / tịnh không một bóng người bờ sông hoang- Không gian thơ mộng mơ mànglặng tờ / tịnh không một bóng người bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử, phảng phất nỗi niềm cổ tích…dại như một bờ tiền sử, phảng phất nỗi niềm cổ tích…- Cảnh vật: ngô non/ cỏ gianh đồi búp đãm sương đêm/ đàn hươu thơ ngộ/ đàn cá vọt- Cảnh vật: ngô non/ cỏ gianh đồi búp đãm sương đêm/ đàn hươu thơ ngộ/ đàn cá vọt lên bụng trắng như rơi thoi.lên bụng trắng như rơi thoi.Tóm lại: Con sông mang vẻ đẹp thơ mộng, kì thú, tự nhiên như chẳng vướng trần, Tóm lại: Con sông mang vẻ đẹp thơ mộng, kì thú, tự nhiên như chẳng vướng trần, khơi nhiều cảm xúc cho con người -> như một cố nhân.khơi nhiều cảm xúc cho con người -> như một cố nhân..( biết chọn một số dẫn chứng tiêu biểu và bình luận, nhất là đoạn thuyền tôi trôi trên.( biết chọn một số dẫn chứng tiêu biểu và bình luận, nhất là đoạn thuyền tôi trôi trên Sông Đà...)Sông Đà...)* Kết luận:* Kết luận:- Đặc điểm sông Đà: vừa hung bạo, nham hiểm vừa thơ mộng, trữ tình.- Đặc điểm sông Đà: vừa hung bạo, nham hiểm vừa thơ mộng, trữ tình.- Kết tinh phong cách Nguyễn Tuân: Khám phá sông Đà bằng kiến thức của nhiều - Kết tinh phong cách Nguyễn Tuân: Khám phá sông Đà bằng kiến thức của nhiều lĩnh vực; tài hoa trong sử dụng ngôn ngữ. Có thể thấy nhà văn đã sử dụng một loạt lĩnh vực; tài hoa trong sử dụng ngôn ngữ. Có thể thấy nhà văn đã sử dụng một loạt biện pháp nghệ thuật để mô tả thiên nhiên: nới rộng cấu trúc câu văn, nghệ thuật so biện pháp nghệ thuật để mô tả thiên nhiên: nới rộng cấu trúc câu văn, nghệ thuật so sánh độc đáo, biện pháp nhân hoá tài tình. Đặc biệt cách liên tư-ởng đẹp, bất ngờ, sánh độc đáo, biện pháp nhân hoá tài tình. Đặc biệt cách liên tư-ởng đẹp, bất ngờ, táo bạo cùng với nhiều chi tiết gợi cảm.táo bạo cùng với nhiều chi tiết gợi cảm.- Con người nhà văn: tình yêu với thiên nhiên, non sông đất nước.- Con người nhà văn: tình yêu với thiên nhiên, non sông đất nước.b..1. Hình tượng ông lái đò :b..1. Hình tượng ông lái đò :Người lái đò là một người lao động, nhưng là nghệ sĩ trong lao động, hơn nữa là mộtNgười lái đò là một người lao động, nhưng là nghệ sĩ trong lao động, hơn nữa là mộtdũng tướng trong cuộc thuỷ chiến thường xuyên với thác nước sông Đàdũng tướng trong cuộc thuỷ chiến thường xuyên với thác nước sông Đà- Đó là một con người bình thường, hiền lành với những nét phát hoạ: “cái đầu - Đó là một con người bình thường, hiền lành với những nét phát hoạ: “cái đầu bạc...cái đầu quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao to và gọn quánh như chất bạc...cái đầu quắc thước ấy đặt trên một thân hình cao to và gọn quánh như chất sừng, chất mun”, “tay ônglêu nghêu như một cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh sừng, chất mun”, “tay ônglêu nghêu như một cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh gò lại...”khuỳnh gò lại...”- Đó là một con người dũng cảm, say mê sông nước, say mê những cảm giác mạnh:- Đó là một con người dũng cảm, say mê sông nước, say mê những cảm giác mạnh:+ Trên dòng thác dữ, ông đò hiện lên hiên ngang, mưu trí, ngoan cường. “Ông đã+ Trên dòng thác dữ, ông đò hiện lên hiên ngang, mưu trí, ngoan cường. “Ông đãnắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá”, “ông đã thuộc lòng con sông như- lòng nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá”, “ông đã thuộc lòng con sông như- lòng bàn tay mình”. Thật là một nghệ sĩ sông nước.bàn tay mình”. Thật là một nghệ sĩ sông nước.+ Ông đò đối đầu với thác ghềnh hung bạo mà bình tĩnh, ung dung. Xử lí các tình+ Ông đò đối đầu với thác ghềnh hung bạo mà bình tĩnh, ung dung. Xử lí các tìnhhuống nguy hiểm vừa dũng cảm, quyết liệt, vừa thông minh, táo bạo… Vậy mà sau huống nguy hiểm vừa dũng cảm, quyết liệt, vừa thông minh, táo bạo… Vậy mà sau khi v-ượt thác, ngừng chèo, lại ung dung “đốt lửa trong hang đá, nư-ớng ống cơm khi v-ượt thác, ngừng chèo, lại ung dung “đốt lửa trong hang đá, nư-ớng ống cơm lam và toàn bàn tánvề cá anh vũ…”lam và toàn bàn tánvề cá anh vũ…”- Lưu ý những nét riêng của ông lái đò bị tỉnh lược gần hết: không tên, không tiểu - Lưu ý những nét riêng của ông lái đò bị tỉnh lược gần hết: không tên, không tiểu sử,rất ít nét ngoại hình… Điều này không phải ngẫu nhiên. Nhà văn muốn dựng lên sử,rất ít nét ngoại hình… Điều này không phải ngẫu nhiên. Nhà văn muốn dựng lên một chândung vô danh để chứng tỏ rằng những con ng-ười như thế không phải là một chândung vô danh để chứng tỏ rằng những con ng-ười như thế không phải là

đặc biệt, có thể tìm thấy ở bất cứ đâu trong cuộc sống hàng ngày. Khi chở đò , ông làđặc biệt, có thể tìm thấy ở bất cứ đâu trong cuộc sống hàng ngày. Khi chở đò , ông là nhà nghệ sĩ, là dũng tướng tài ba ( Đưa con thuyền vượt dòng sông dữ là cả một nhà nghệ sĩ, là dũng tướng tài ba ( Đưa con thuyền vượt dòng sông dữ là cả một nghệ thuật cao c-ường, đầy tài hoa, trí dũng. Chỉ một chút lỡ tay, loá mắt là phải trả nghệ thuật cao c-ường, đầy tài hoa, trí dũng. Chỉ một chút lỡ tay, loá mắt là phải trả giá bằng mạng sống của mình) .Kết thúc công việc ông lại là người bình thường Vẻ giá bằng mạng sống của mình) .Kết thúc công việc ông lại là người bình thường Vẻ đẹp và chủ nghĩa anh hùng được thể hiện trong con người bình thường, làm công đẹp và chủ nghĩa anh hùng được thể hiện trong con người bình thường, làm công việc bình thường là chở đò trên sông.Điều đáng chú ý là con người bình thường ấy việc bình thường là chở đò trên sông.Điều đáng chú ý là con người bình thường ấy lại được ví với chất vàng mười đẹp đẽ và quý báu.lại được ví với chất vàng mười đẹp đẽ và quý báu.c. Nghệ thuật:c. Nghệ thuật:- Đặc điểm nổi bật của tuỳ bút Nguyễn Tuân là uyên bác và tài hoa.Ông vận dụng - Đặc điểm nổi bật của tuỳ bút Nguyễn Tuân là uyên bác và tài hoa.Ông vận dụng kiến thức lịch sử, địa lí, hội hoạ, điện ảnh, quân sự thể thao...Ông luôn có cảm hứng kiến thức lịch sử, địa lí, hội hoạ, điện ảnh, quân sự thể thao...Ông luôn có cảm hứng đặc biệt trước những hiện tượng phi thường , gây cảm giác mạnh, say mê khá phá vàđặc biệt trước những hiện tượng phi thường , gây cảm giác mạnh, say mê khá phá và thưởng thức cái đẹp.thưởng thức cái đẹp.- Nhà văn dùng các biện pháp nhân hoá, so sánh, biến hoá trong cách đặt câu, dùng - Nhà văn dùng các biện pháp nhân hoá, so sánh, biến hoá trong cách đặt câu, dùng từ là cho ngôn ngữ trong tác phẩm vừa có giá trị tạo hình vừa gợi cảm phong phú.từ là cho ngôn ngữ trong tác phẩm vừa có giá trị tạo hình vừa gợi cảm phong phú.d. Kết luận: Người lái đò sông Đà chính là khúc hùng ca ca ngợi con người, ca ngợi d. Kết luận: Người lái đò sông Đà chính là khúc hùng ca ca ngợi con người, ca ngợi ý chí của con người, ca ngợi lao động vinh quang đã đưa con người tới thắng lợi huyý chí của con người, ca ngợi lao động vinh quang đã đưa con người tới thắng lợi huy hoàng trước sức mạnh tựa thánh thần của dòng sông hung dữ . Đấy chính là những hoàng trước sức mạnh tựa thánh thần của dòng sông hung dữ . Đấy chính là những yếu tố làm nên chất vàng mười của nhâ dân Tây Bắc và của những người lao động yếu tố làm nên chất vàng mười của nhâ dân Tây Bắc và của những người lao động nói chung.nói chung.II- Câu hỏi, đề luyện tậpII- Câu hỏi, đề luyện tập::1- Phân tích hình tượng ông lái đò để làm rõ những nét độc đáo trong cách miêu tả 1- Phân tích hình tượng ông lái đò để làm rõ những nét độc đáo trong cách miêu tả nhân vật của Nguyễn Tuân.nhân vật của Nguyễn Tuân.2- Vẻ đẹp của hình ảnh thiên nhiên.2- Vẻ đẹp của hình ảnh thiên nhiên.3- Phân tích và phát biểu cảm nghĩ về một đoạn văn khiến anh/chị thấy yêu thích, 3- Phân tích và phát biểu cảm nghĩ về một đoạn văn khiến anh/chị thấy yêu thích, say mê nhất.say mê nhất.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BÀI 10. AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG? -Hoàng Phủ Ngọc TườngBÀI 10. AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG? -Hoàng Phủ Ngọc TườngI. I. Tác giảTác giả::- Cuộc đời tác giả gắn liền với Huế nên tình cảm, tâm hồn thấm đẫm nền văn hoá - Cuộc đời tác giả gắn liền với Huế nên tình cảm, tâm hồn thấm đẫm nền văn hoá của mảnh đất này.của mảnh đất này.- Phong cách nghệ thuật:- Phong cách nghệ thuật:* Là cây bút uyên bác, giàu chất trí tuệ.* Là cây bút uyên bác, giàu chất trí tuệ.* Tài hoa, trí tưởng tượng phong phú lãng mạn đậm chất thơ.* Tài hoa, trí tưởng tượng phong phú lãng mạn đậm chất thơ.* Lối viết hướng nội, xúc tích, có chiều sâu văn hoá, cảm hứng nhân văn.* Lối viết hướng nội, xúc tích, có chiều sâu văn hoá, cảm hứng nhân văn.+ Tác phẩm chính: (SGK)+ Tác phẩm chính: (SGK)2. 2. Tác phẩm – Thể loạiTác phẩm – Thể loại..- Xuất xứ: - Hoàn cảnh ra đời - Cảm hứng sáng tác:- Xuất xứ: - Hoàn cảnh ra đời - Cảm hứng sáng tác:- Vị trí đoạn trích: bài kí gồm 3 phần, đoạn trích nằm ở đoạn đầu và đoạn kết của bài- Vị trí đoạn trích: bài kí gồm 3 phần, đoạn trích nằm ở đoạn đầu và đoạn kết của bài kí.kí.-> Là tác phẩm tiêu biểu cho đặc trưng thể loại và văn phong của HPNT.-> Là tác phẩm tiêu biểu cho đặc trưng thể loại và văn phong của HPNT.

II- II- Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản1. 1. Vẻ đẹp của dòng Sông HươngVẻ đẹp của dòng Sông Hươnga. Vẻ đẹp được phát hiện từ cảnh sắc thiên nhiên.a. Vẻ đẹp được phát hiện từ cảnh sắc thiên nhiên.* * Từ Thượng nguồnTừ Thượng nguồn- Khi qua dãy Trường Sơn hùng vĩ.- Khi qua dãy Trường Sơn hùng vĩ.+ Sông Hương là bản tình ca của rừng già.+ Sông Hương là bản tình ca của rừng già.Rầm rộ và mãnh liệt…Dịu dàng và say đắm….Rầm rộ và mãnh liệt…Dịu dàng và say đắm….-> Sự hợp âm của những nốt bổng, nốt trầm để mãi ngân nga vang vọng giữa đại -> Sự hợp âm của những nốt bổng, nốt trầm để mãi ngân nga vang vọng giữa đại ngàn của Trường Sơn.ngàn của Trường Sơn.+ Sông Hương như 1 cô gái Di gan phóng khoáng man dại.+ Sông Hương như 1 cô gái Di gan phóng khoáng man dại.Rừng già đã hun đúc cho nó 1 bản tính gan dạ, 1 tâm hồn tự do, phóng khoáng. Rừng già đã hun đúc cho nó 1 bản tính gan dạ, 1 tâm hồn tự do, phóng khoáng. Cũng chính rừng già nơi đây đã chế ngự sức mạnh bản năng của người con gái Sông Cũng chính rừng già nơi đây đã chế ngự sức mạnh bản năng của người con gái Sông Hương.Hương.-> Vẻ đẹp của một sức sống trẻ trung, mãnh liệt và hoang dại.-> Vẻ đẹp của một sức sống trẻ trung, mãnh liệt và hoang dại.- Khi ra khỏi rừng già.- Khi ra khỏi rừng già.+ Đóng kín phần tâm hồn sâu thẳm của mình ở cửa rừng…+ Đóng kín phần tâm hồn sâu thẳm của mình ở cửa rừng…+ Mang 1 sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của 1 vùng văn hoá + Mang 1 sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của 1 vùng văn hoá xứ sở.xứ sở.-> Vẻ đẹp đầy bí ẩn, sâu thẳm của dòng sông.-> Vẻ đẹp đầy bí ẩn, sâu thẳm của dòng sông.Nhận xétNhận xét: Bằng óc quan sát tinh tế và trí tưởng tượng phong phú, bằng việc sử dụng: Bằng óc quan sát tinh tế và trí tưởng tượng phong phú, bằng việc sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hoá tài hoa, táo bạo, HPNT đã phát hiện và khắc hoạ vẻ nghệ thuật so sánh, nhân hoá tài hoa, táo bạo, HPNT đã phát hiện và khắc hoạ vẻ đẹp mạnh mẽ, trẻ trung đầy cá tính của dòng sông, gợi lên ở người đọc những liên đẹp mạnh mẽ, trẻ trung đầy cá tính của dòng sông, gợi lên ở người đọc những liên tưởng kì thú gợi cảm xác đáng đầy sức hấp dẫn.tưởng kì thú gợi cảm xác đáng đầy sức hấp dẫn.*Bình một số chi tiết đặc sắc.*Bình một số chi tiết đặc sắc.(+ Bản tình ca của rừng già.(+ Bản tình ca của rừng già.+ Cô gái di gan phóng khoáng man dại…)+ Cô gái di gan phóng khoáng man dại…)* * Về Châu thổVề Châu thổ- Sông Hương tìm đến Huế.- Sông Hương tìm đến Huế.+ Chuyển dòng một cách liên tục, uốn mình theo những đường cong thật mềm. Từ + Chuyển dòng một cách liên tục, uốn mình theo những đường cong thật mềm. Từ ngã ba Tuần -> chảy theo hướng Nam -Bắc qua Hòn Chén.Chuyển hướng sang Tây- ngã ba Tuần -> chảy theo hướng Nam -Bắc qua Hòn Chén.Chuyển hướng sang Tây- Bắc vòng qua Nguyệt Biển, Lương Quán. Đột ngột rẽ 1 hình cung thật tròn về phía Bắc vòng qua Nguyệt Biển, Lương Quán. Đột ngột rẽ 1 hình cung thật tròn về phía đồng bằng ôm lấy chân đồi Thiên Mục, xuôi dần về Huế.đồng bằng ôm lấy chân đồi Thiên Mục, xuôi dần về Huế.-> Như 1 cuộc tìn kiếm có ý thức để đi gặp thành phố tương lai của nó.-> Như 1 cuộc tìn kiếm có ý thức để đi gặp thành phố tương lai của nó.+ Vẻ đẹp của dòng sông trở nên biến ảo vô cùng.+ Vẻ đẹp của dòng sông trở nên biến ảo vô cùng.Qua Tam Thai, Vọng Cảnh. Dòng sông mềm như tấm lụa…Qua Tam Thai, Vọng Cảnh. Dòng sông mềm như tấm lụa…DS như 1 tấm gương phản chiếu màu sắc…Đến vùng rừng thông u tịch, lăng tẩm DS như 1 tấm gương phản chiếu màu sắc…Đến vùng rừng thông u tịch, lăng tẩm của vua chúa triều Nguyễn: DS mang vẻ đẹp cổ kính,trầm mặc như triết lí, như cổ của vua chúa triều Nguyễn: DS mang vẻ đẹp cổ kính,trầm mặc như triết lí, như cổ thi. Tới ngoại ô Kim Long: vẻ đẹp tươi vui….thi. Tới ngoại ô Kim Long: vẻ đẹp tươi vui….Nhận xétNhận xét: Sông Hương qua cái nhìn đầy lãng mạn của HPNT như 1 cô gái dịu dàng : Sông Hương qua cái nhìn đầy lãng mạn của HPNT như 1 cô gái dịu dàng mơ mộng đang khao khát đi tìm thành phố tình yêu theo tiếng gọi vang vọng từ trái mơ mộng đang khao khát đi tìm thành phố tình yêu theo tiếng gọi vang vọng từ trái

tim. Với NT so sánh cân đối, hài hoà đậm chất thơ, với sự phong phú về ngôn ngữ tim. Với NT so sánh cân đối, hài hoà đậm chất thơ, với sự phong phú về ngôn ngữ hình tượng, nhà văn đã khắc hoạ được vẻ đẹp dòng sông huyền ảo, lung linh sắc hình tượng, nhà văn đã khắc hoạ được vẻ đẹp dòng sông huyền ảo, lung linh sắc màu, người đọc đặc biệt ấn tượng về vẻ đẹp trầm mặc, cổ kính của Sông Hương gắn màu, người đọc đặc biệt ấn tượng về vẻ đẹp trầm mặc, cổ kính của Sông Hương gắn với thành quán lăng tẩm của vua chúa thủa trước.với thành quán lăng tẩm của vua chúa thủa trước.*Chọn những hình ảnh so sánh, những câu văn giàu màu sắc, tạo hình và ấn tượng.*Chọn những hình ảnh so sánh, những câu văn giàu màu sắc, tạo hình và ấn tượng.- Cuộc gặp gỡ giữa Sông Hương – Huế- Cuộc gặp gỡ giữa Sông Hương – HuếSông HươngSông Hương+ Cầu Tràng Tiền = vành trăng non in + Uốn 1 cánh cung rất nhẹ = 1 tiếng vang + Cầu Tràng Tiền = vành trăng non in + Uốn 1 cánh cung rất nhẹ = 1 tiếng vang vọng gần trên nền trời. nói ra của tgiả.vọng gần trên nền trời. nói ra của tgiả.-> một trong những biểu tượng của -> Vẻ e thẹn, ngượng ngùng khi gặp người -> một trong những biểu tượng của -> Vẻ e thẹn, ngượng ngùng khi gặp người trongHuế như mơ màng chờ đợi, như vẫy mong đợi, sự thuận tình mà không nói ra.trongHuế như mơ màng chờ đợi, như vẫy mong đợi, sự thuận tình mà không nói ra.gọi dòng sông.gọi dòng sông.+ Các nhánh sông toả đi khắp thành phố như:+ Các nhánh sông toả đi khắp thành phố như:+ Những lâu đài của đất cố đô soi muốn ôm trọn Huế vào lòng.+ Những lâu đài của đất cố đô soi muốn ôm trọn Huế vào lòng.bóng xuống dòng sông xanh biếc.bóng xuống dòng sông xanh biếc.+ Sông Hương và Huế hoà vào làm 1, HS làm nên vẻ mộng mơ của Huế, Huế làm + Sông Hương và Huế hoà vào làm 1, HS làm nên vẻ mộng mơ của Huế, Huế làm nên vẻ đẹp trầm tư sâu lắng của Sông Hương.nên vẻ đẹp trầm tư sâu lắng của Sông Hương.+ Sông Hương giảm hắn lưu tốc, suôi đi thực chậm… yên tĩnh, khát vọng được gắn + Sông Hương giảm hắn lưu tốc, suôi đi thực chậm… yên tĩnh, khát vọng được gắn bó, lưu lại mãi với mảnh đất nơi đây.bó, lưu lại mãi với mảnh đất nơi đây.Nhận xétNhận xét: Cuộc gặp gỡ của Huế và Sông Hương được tác giả cảm nhận như cuộc : Cuộc gặp gỡ của Huế và Sông Hương được tác giả cảm nhận như cuộc hội ngộ của tình yêu. Sông Hương được HPNT khám phá, phát hiện từ góc độ tâm hội ngộ của tình yêu. Sông Hương được HPNT khám phá, phát hiện từ góc độ tâm trạng: Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn của tình yêu sau 1 hành trạng: Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn của tình yêu sau 1 hành trình dài trở nên vui tươi và mềm mại. Sông Hương qua NT so sánh đầy mới lạ, bất trình dài trở nên vui tươi và mềm mại. Sông Hương qua NT so sánh đầy mới lạ, bất ngờ trở nên có linh hồn, sự sống như 1 cô gái si tình đang say đắm trong tình yêu.ngờ trở nên có linh hồn, sự sống như 1 cô gái si tình đang say đắm trong tình yêu.*Chọn những hình ảnh, chi tiết đặc sắc để bình.*Chọn những hình ảnh, chi tiết đặc sắc để bình.(Cầu Tràng Tiền = Vành trăng non. S.Hương uốn cong = tiếng vang không nói ra…(Cầu Tràng Tiền = Vành trăng non. S.Hương uốn cong = tiếng vang không nói ra…Lưu tốc S.Hương = Slow tình cảm dành cho Huế).Lưu tốc S.Hương = Slow tình cảm dành cho Huế).- Tạm biệt Huế để ra đi Sông Hương:- Tạm biệt Huế để ra đi Sông Hương:+ Rời khỏi kinh thành, Sông Hương ôm + Quanh năm mơ màng trong sương khói và+ Rời khỏi kinh thành, Sông Hương ôm + Quanh năm mơ màng trong sương khói và lấy đảo Cồn Huế, lưu luyến ra đi…biêng biếc màu xanh của tre trúc, vườn cau.lấy đảo Cồn Huế, lưu luyến ra đi…biêng biếc màu xanh của tre trúc, vườn cau.+ Đột ngột rẽ ngoặt lại để gặp thành phố + Thị trấn bao quanh là nơi Huế dõi theo 10+ Đột ngột rẽ ngoặt lại để gặp thành phố + Thị trấn bao quanh là nơi Huế dõi theo 10 yêu dấu 1 lần cuối dặm trường đình.yêu dấu 1 lần cuối dặm trường đình.Nhận xét:Nhận xét: Sự lưu luyến, bịn rịn của đôi tình nhân trong chia biệt. Gợi liên tưởng đến Sự lưu luyến, bịn rịn của đôi tình nhân trong chia biệt. Gợi liên tưởng đến mối tình Kim Trọng- Thuý Kiều. Sông Hương giống như nàng Kiều trong đêm tình mối tình Kim Trọng- Thuý Kiều. Sông Hương giống như nàng Kiều trong đêm tình tự với chàng Kim với nỗi vấn vương, lẳng lơ, kín đáo của tình yêu, như tấm lòng tự với chàng Kim với nỗi vấn vương, lẳng lơ, kín đáo của tình yêu, như tấm lòng chung tình của người dân nơi Châu Hoá với quê hương xứ sở.chung tình của người dân nơi Châu Hoá với quê hương xứ sở.b. Vẻ đẹp văn hoá của dòng sôngb. Vẻ đẹp văn hoá của dòng sông- Dòng sông âm nhạc + là người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya.- Dòng sông âm nhạc + là người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya.+ Là nơi sinh thành ra toàn bộ nền âm nhạc có điểm của Huế.+ Là nơi sinh thành ra toàn bộ nền âm nhạc có điểm của Huế.+ Là cảm hứng để Nguyễn Du viết lên khúc đàn của nàng Kiều.+ Là cảm hứng để Nguyễn Du viết lên khúc đàn của nàng Kiều.

- Dòng sông thi ca-> 1 dòng sông thơ ca lặp lại mình.- Dòng sông thi ca-> 1 dòng sông thơ ca lặp lại mình.+ Là vẻ đẹp mơ màng “Dòng sông trắng lá cây xanh” trong thơ Tản Đà.+ Là vẻ đẹp mơ màng “Dòng sông trắng lá cây xanh” trong thơ Tản Đà.+ Vẻ đẹp hùng tráng “như kiếm dựng trời xanh” của Cao Bá Quát.+ Vẻ đẹp hùng tráng “như kiếm dựng trời xanh” của Cao Bá Quát.+ Là nỗi quan hoài vạn cổ trong thơ bà Huyện Thanh Quan.+ Là nỗi quan hoài vạn cổ trong thơ bà Huyện Thanh Quan.+ Là sức mạnh phục sinh tâm hồn trong thơ Tố Hữu+ Là sức mạnh phục sinh tâm hồn trong thơ Tố Hữu-> Sông Hương luôn đem đến nguồn cảm hứng mới mẻ, bất tận cho các thi nhân.-> Sông Hương luôn đem đến nguồn cảm hứng mới mẻ, bất tận cho các thi nhân.- Dòng sông gắn với những phong tục, với vẻ đẹp tâm hồn của người dân xứ Huế.- Dòng sông gắn với những phong tục, với vẻ đẹp tâm hồn của người dân xứ Huế.+ Màn sương khói trên Sông Hương = màu áo điền lục, 1 sắc áo cưới của các cô dâu+ Màn sương khói trên Sông Hương = màu áo điền lục, 1 sắc áo cưới của các cô dâu trẻ trong tiết sương giáng.trẻ trong tiết sương giáng.+ Vẻ trầm mặc sâu lắng của sông Hương cũng như 1 nét riêng trong vẻ đẹp tâm hồn + Vẻ trầm mặc sâu lắng của sông Hương cũng như 1 nét riêng trong vẻ đẹp tâm hồn của người xứ Huế: “rất dịu dàng và rất trầm tư…”của người xứ Huế: “rất dịu dàng và rất trầm tư…”c. Dòng S.Hương với lịch sử hào hùng của mảnh đất Cố đô.c. Dòng S.Hương với lịch sử hào hùng của mảnh đất Cố đô.* Là 1 dòng sông anh hùng.* Là 1 dòng sông anh hùng.- Từ xa xưa: là 1 DS biên thuỳ xa xôi của đất nước của các vua Hùng.- Từ xa xưa: là 1 DS biên thuỳ xa xôi của đất nước của các vua Hùng.- Thời trung đại: + Dòng Linh Giang đã chiến đấu oanh liệt để bảo vệ biên giới phía - Thời trung đại: + Dòng Linh Giang đã chiến đấu oanh liệt để bảo vệ biên giới phía nam tổ quốc Đại Việt.nam tổ quốc Đại Việt.+ Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ.+ Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ.-Thời chống Pháp:-Thời chống Pháp:+ Sống hết lịch sử bi tráng với máu của các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần + Sống hết lịch sử bi tráng với máu của các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương.Vương.+ Đi vào thời đại CMT8 với những chiến công rung chuyển.+ Đi vào thời đại CMT8 với những chiến công rung chuyển.- Thời chống Mĩ: + Góp mình vào chiến dịch Mùa xuân 1968 Mậu Thân.- Thời chống Mĩ: + Góp mình vào chiến dịch Mùa xuân 1968 Mậu Thân.* SH cùng với thành phố Huế cũng chịu nhiều đau thương mất mát.* SH cùng với thành phố Huế cũng chịu nhiều đau thương mất mát.-> Sông Hương là dòng sông có bề dày lịch sử như 1 người con gái anh hùng, khi tổ -> Sông Hương là dòng sông có bề dày lịch sử như 1 người con gái anh hùng, khi tổ quốc gọi nó tự biết hiến đời mình làm 1 chiến công. Sông Hương là dòng sông của quốc gọi nó tự biết hiến đời mình làm 1 chiến công. Sông Hương là dòng sông của sử thi viếtsử thi viếtgiữa màu cỏ lá xanh biếc.giữa màu cỏ lá xanh biếc.-> Sử thi mà trữ tình, bản hùng ca mà cũng là bản tình ca dịu dàng tươi mát. Đó là -> Sử thi mà trữ tình, bản hùng ca mà cũng là bản tình ca dịu dàng tươi mát. Đó là nét độc đáo của xứ Huế, của Sông Hương được tác giả khám phá và khắc hoạ từ góc nét độc đáo của xứ Huế, của Sông Hương được tác giả khám phá và khắc hoạ từ góc độ lịch sử.độ lịch sử.d. Ai đã đặt tên cho dòng sông.d. Ai đã đặt tên cho dòng sông.Bài kí mở đầu và kết luận bằng 1 câu hỏi “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”Bài kí mở đầu và kết luận bằng 1 câu hỏi “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”- Mang nghĩa hỏi: Chính nội dung bài kí là câu trả lời, 1 câu trả lời dài như 1 bài kí - Mang nghĩa hỏi: Chính nội dung bài kí là câu trả lời, 1 câu trả lời dài như 1 bài kí ca ngợi vẻ đẹp, chất thơ của dòng sông có cái tên cũng rất đẹp và phù hợp với nó: ca ngợi vẻ đẹp, chất thơ của dòng sông có cái tên cũng rất đẹp và phù hợp với nó: Sông Hương.Sông Hương.- Mang tính chất biểu cảm.- Mang tính chất biểu cảm.+ Là cái cớ để nhà văn đi vào miêu tả, ca ngợi vẻ đẹp của dòng sông Hương gắn với + Là cái cớ để nhà văn đi vào miêu tả, ca ngợi vẻ đẹp của dòng sông Hương gắn với mảnh đất cố đô cổ kính tươi đẹp.mảnh đất cố đô cổ kính tươi đẹp.

+ Thể hiện tình cảm ngỡ ngàng ngưỡng mộ thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả với+ Thể hiện tình cảm ngỡ ngàng ngưỡng mộ thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả với dòng sông Hương, thành phố Huế thân yêu. Vì quá yêu mà bật thành câu hỏi “Ai đã dòng sông Hương, thành phố Huế thân yêu. Vì quá yêu mà bật thành câu hỏi “Ai đã đặt tên chođặt tên chodòng sông!”dòng sông!”2. 2. Hình tượng cái tôi của tác giảHình tượng cái tôi của tác giả..- Tình yêu thiết tha đến say đắm của tác giả đối với cảnh và người nơi xứ Huế.- Tình yêu thiết tha đến say đắm của tác giả đối với cảnh và người nơi xứ Huế.- Phong cách viết kí của HPNT: Phóng túng, tài hoa, giàu thông tin văn hoá, địa lí, - Phong cách viết kí của HPNT: Phóng túng, tài hoa, giàu thông tin văn hoá, địa lí, lịch sử và giàu chất trữ tình lãng mạn.lịch sử và giàu chất trữ tình lãng mạn.3. 3. Đánh giá chungĐánh giá chung- Cảm nhận và hiểu được vẻ đẹp của Huế, của tâm hốn người Huế qua sự quan sát - Cảm nhận và hiểu được vẻ đẹp của Huế, của tâm hốn người Huế qua sự quan sát sắc sảo của HPNT về dòng sông Hương-> HPNT xứng đáng là một thi sĩ của thiên sắc sảo của HPNT về dòng sông Hương-> HPNT xứng đáng là một thi sĩ của thiên nhiên, một cuốn từ điển sống về Huế, một cây bút giàu lòng yêu nước và tinh thần nhiên, một cuốn từ điển sống về Huế, một cây bút giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.dân tộc.- Bài kí góp phần bồi dưỡng tình yêu, niềm tự hào đối với dòng sông và cũng là với - Bài kí góp phần bồi dưỡng tình yêu, niềm tự hào đối với dòng sông và cũng là với quê hương đất nước.quê hương đất nước.* * Câu hỏi, đề luyện tậpCâu hỏi, đề luyện tập .. 1- Hãy chỉ ra sự thống nhất trong các khám phá và thể hiện vẻ đẹp Sông Hương của 1- Hãy chỉ ra sự thống nhất trong các khám phá và thể hiện vẻ đẹp Sông Hương của tác giả.tác giả.2- So sánh vẻ đẹp của Sông Hương với Sông Đà -> Chỉ ra nét riêng trong văn phong2- So sánh vẻ đẹp của Sông Hương với Sông Đà -> Chỉ ra nét riêng trong văn phong của 2tác giả: HPNT và Nguyễn Tuân.của 2tác giả: HPNT và Nguyễn Tuân.3- So sánh vẻ đẹp của sông Hương trong “Ai đã đặt tên cho một dòng sông” (Hoàng 3- So sánh vẻ đẹp của sông Hương trong “Ai đã đặt tên cho một dòng sông” (Hoàng Phủ Ngọc Tường) với vẻ đẹp của sông Đà trong tùy bút “Người lái đò sông Phủ Ngọc Tường) với vẻ đẹp của sông Đà trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”(Nguyễn Tuân).Đà”(Nguyễn Tuân).4- Sự đồng cảm của anh (chị) về những cảm xúc tinh tế và tấm chân tình đậm đà của4- Sự đồng cảm của anh (chị) về những cảm xúc tinh tế và tấm chân tình đậm đà của người nghệ sĩ trong “Ai đã đặt tên cho một dòng sông” (Hoàng Phủ Ngọc Tường).người nghệ sĩ trong “Ai đã đặt tên cho một dòng sông” (Hoàng Phủ Ngọc Tường).--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 11Bài 11: VỢ CHỒNG A PHỦ - Tô Hoài: VỢ CHỒNG A PHỦ - Tô HoàiI- I- Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản11. Tác giả. Tác giả- Là một nhà văn lớn, có khối lượng tác phẩm lớn.- Là một nhà văn lớn, có khối lượng tác phẩm lớn.-Sáng tác của Tô Hoài thể hiện vốn hiểu biết phong phú về đời sống và phong tục, -Sáng tác của Tô Hoài thể hiện vốn hiểu biết phong phú về đời sống và phong tục, chất tạo hình và chất thơ qua miêu tả và kể chuyện đầy thú vị. Là một nhà văn viết chất tạo hình và chất thơ qua miêu tả và kể chuyện đầy thú vị. Là một nhà văn viết truyện về miền núi rất thành công.truyện về miền núi rất thành công.2. 2. Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh sáng tác : :+ Năm 1952,Tô Hoài đi cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc- Truyện Tây Bắc là kết+ Năm 1952,Tô Hoài đi cùng bộ đội vào giải phóng Tây Bắc- Truyện Tây Bắc là kết quả của chuyến đi đóquả của chuyến đi đó+Vợ chồng A Phủ in trong tập truyện Tây Bắc (Cứu đất cứu Mường, Mường Giơn, +Vợ chồng A Phủ in trong tập truyện Tây Bắc (Cứu đất cứu Mường, Mường Giơn, Vợ chồng A Phủ. )Vợ chồng A Phủ. )> Thể hiện cuộc sống tủi nhục của đồng bào miền núi Tây Bắc dưới ách PK-TD, họ > Thể hiện cuộc sống tủi nhục của đồng bào miền núi Tây Bắc dưới ách PK-TD, họ đã vùng lên tìm sự sống –CM đã đến & họ thức tỉnh .đã vùng lên tìm sự sống –CM đã đến & họ thức tỉnh .

3. 3. Tóm tắt: Chuyện kể về Mỵ và A PhủTóm tắt: Chuyện kể về Mỵ và A Phủ..-Mỵ là một cô gái nghèo trẻ,đẹp,có khát vọng tự do,hp ,bị bắt làm con dâu gạt nợ -Mỵ là một cô gái nghèo trẻ,đẹp,có khát vọng tự do,hp ,bị bắt làm con dâu gạt nợ cho nhà thống lý Pá Tra.Ở nhà PáTra Mỵ sống như một cái xác không hồn “lùi lũi cho nhà thống lý Pá Tra.Ở nhà PáTra Mỵ sống như một cái xác không hồn “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”…như con rùa nuôi trong xó cửa”…-A Phủ,một chàng trai khoẻ mạnh,lao động giỏi,đi chơi tết dám đánh con quan,nên -A Phủ,một chàng trai khoẻ mạnh,lao động giỏi,đi chơi tết dám đánh con quan,nên bị bắt,bị phạt vạ,trở thành tôi tớ trong nhà thống lý Pá Tra.Vì để hổ vồ mất bò,A Phủbị bắt,bị phạt vạ,trở thành tôi tớ trong nhà thống lý Pá Tra.Vì để hổ vồ mất bò,A Phủ bị trói đứng đến gần chết.bị trói đứng đến gần chết.- Mỵ cởi trói cho A Phủ và hai người trốn sang Phiềng Sa thành vợ,thành chồng và - Mỵ cởi trói cho A Phủ và hai người trốn sang Phiềng Sa thành vợ,thành chồng và trở thành du kích cùng đồng đội bảo vệ quê hương.trở thành du kích cùng đồng đội bảo vệ quê hương.4. 4. Giá trị hiện thựcGiá trị hiện thực : :- Phản ánh sự dã man , tàn ác của phong kiến tay sai miền núi Tây Bắc :cấu kết với - Phản ánh sự dã man , tàn ác của phong kiến tay sai miền núi Tây Bắc :cấu kết với giặc pháp ,cho vay nặng lãi, dùng sức mạnh thần quyền trói buộc và bóc lột người giặc pháp ,cho vay nặng lãi, dùng sức mạnh thần quyền trói buộc và bóc lột người dân lao động.dân lao động.- Số phận tủi cực ,khổ nhục của người dân : Mị với kiếp làm dâu gạt nợ ,sống khổ - Số phận tủi cực ,khổ nhục của người dân : Mị với kiếp làm dâu gạt nợ ,sống khổ nhục hơn trâu ngựa, Aphủ bị phạt vạ trở thành tôi tớ trong nhà thống lí- bị trói đứng nhục hơn trâu ngựa, Aphủ bị phạt vạ trở thành tôi tớ trong nhà thống lí- bị trói đứng đến chết vì để mất bò.đến chết vì để mất bò.5.5.Giá trị nhân đạoGiá trị nhân đạo : :- Cảm thông, chia sẻ với cuộc sống nghèo khổ, tối tăm, bị vùi dập, đọa đày của - Cảm thông, chia sẻ với cuộc sống nghèo khổ, tối tăm, bị vùi dập, đọa đày của người dân nghèo miền núi trong xã hội cũ.người dân nghèo miền núi trong xã hội cũ.- Tố cáo , lên án phong kiến tay sai miền núi Tây Bắc đã vùi dập, bóc lột con người - Tố cáo , lên án phong kiến tay sai miền núi Tây Bắc đã vùi dập, bóc lột con người hết sức tàn ác.hết sức tàn ác.- Ngợi ca sức sống tiềm tàng của con người và con đường họ tự giải phóng, đi theo - Ngợi ca sức sống tiềm tàng của con người và con đường họ tự giải phóng, đi theo cách mạng .cách mạng .6. 6. Nhân vật MịNhân vật Mị : :Sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật Mỵ .Sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật Mỵ .Diễn biến tâm lí của Mị trong đêm tình mùa xuân .Diễn biến tâm lí của Mị trong đêm tình mùa xuân .a.Cuộc đời làm dâu gạt nợ:a.Cuộc đời làm dâu gạt nợ:- bị hành hạ ,biến thành vật sở hữu ,bị cầm tù- bị hành hạ ,biến thành vật sở hữu ,bị cầm tù+ lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa…chết thì thôi ,tưởng mình là con trâu ,con + lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa…chết thì thôi ,tưởng mình là con trâu ,con ngựa , không bằng con trâu, con ngựa....ngựa , không bằng con trâu, con ngựa....- tinh thần tê liệt :- tinh thần tê liệt :+ ta là …đợi ngày rũ xương ở đây thôi+ ta là …đợi ngày rũ xương ở đây thôi+chỉ cúi mặt nghĩ ngợi,nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau+chỉ cúi mặt nghĩ ngợi,nhớ đi nhớ lại những việc giống nhau+ không còn ý thức về thời gian,tuổi tác và cuộc sống : Ở cái buồng Mỵ…không biết+ không còn ý thức về thời gian,tuổi tác và cuộc sống : Ở cái buồng Mỵ…không biết là sương hay nắng → cái ngục tăm tối của áp bứclà sương hay nắng → cái ngục tăm tối của áp bức=>Mỵ tê liệt mọi giác quan, sống trong nhà thống lí Mỵ chỉ sống = thể xác còn tâm =>Mỵ tê liệt mọi giác quan, sống trong nhà thống lí Mỵ chỉ sống = thể xác còn tâm hồn đã chết từ lâu .hồn đã chết từ lâu .b. Sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật Mỵ:b. Sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân vật Mỵ:- Sức sống, tinh thần phản kháng mãnh liệt trong bản chất:- Sức sống, tinh thần phản kháng mãnh liệt trong bản chất:+ Khi bị gả ép, Mỵ chống lại.+ Khi bị gả ép, Mỵ chống lại.

+ Khi phải về làm dâu nhà Pá tra, Mỵ khóc mấy tháng; Mỵ tìm cách tự tử.+ Khi phải về làm dâu nhà Pá tra, Mỵ khóc mấy tháng; Mỵ tìm cách tự tử.- Hồi sinh thực sự trong đêm tình mùa xuân :- Hồi sinh thực sự trong đêm tình mùa xuân :+Hình ảnh mùa xuân ,tiếng sáo ->tâm hồn Mỵ thức tỉnh. (Mỵ thấy thiết tha bổi hổi, +Hình ảnh mùa xuân ,tiếng sáo ->tâm hồn Mỵ thức tỉnh. (Mỵ thấy thiết tha bổi hổi, Mỵ nhẩm thầm bài hát, )Mỵ nhẩm thầm bài hát, )+ uống rượu để nhớ về quá khứ tươi đẹp , Mỵ thấy lòng mình phơi phới trở lại+ uống rượu để nhớ về quá khứ tươi đẹp , Mỵ thấy lòng mình phơi phới trở lại+ hành động quyết liệt :+ hành động quyết liệt :~ Mỵ muốn chết ngay- ý thức được tình cảnh đau xót~ Mỵ muốn chết ngay- ý thức được tình cảnh đau xót~ Mỵ muốn thắp đèn cho sáng → Mỵ đã yêu đời trở lại :~ Mỵ muốn thắp đèn cho sáng → Mỵ đã yêu đời trở lại :~ Mỵ quấn lại tóc, lấy váy hoa để chuẩn bị đi chơi → cái khao khát được tự do được ~ Mỵ quấn lại tóc, lấy váy hoa để chuẩn bị đi chơi → cái khao khát được tự do được hoà nhập.hoà nhập.~ Khi bị trói đứng nhưng Mị không nghĩ mình bị trói - tâm hồn Mỵ thả ra bên ngoài ~ Khi bị trói đứng nhưng Mị không nghĩ mình bị trói - tâm hồn Mỵ thả ra bên ngoài cùng với tiếng sáo, đắm say trong hương vị mùa xuân .cùng với tiếng sáo, đắm say trong hương vị mùa xuân .- cởi trói cho A Phủ:- cởi trói cho A Phủ:+ vô cảm vô thức (thản nhiên thổi lửa hơ tay )+ vô cảm vô thức (thản nhiên thổi lửa hơ tay )+quyết định cởi trói cho A Phủ, chạy trốn cùng A Phủ.+quyết định cởi trói cho A Phủ, chạy trốn cùng A Phủ.> hành động đó là kết quả tất yếu của sức sống mãnh liệt vốn tiềm ẩn trong chính > hành động đó là kết quả tất yếu của sức sống mãnh liệt vốn tiềm ẩn trong chính tâm hồn người phụ nữ tưởng như suốt đời nhẫn nhụctâm hồn người phụ nữ tưởng như suốt đời nhẫn nhụccam chịu thân phận làm nô lệ .cam chịu thân phận làm nô lệ .7. 7. Nhân vật A PhủNhân vật A Phủ : :- Người thanh niên mạnh mẽ :- Người thanh niên mạnh mẽ :+ A Phủ mạnh mẽ từ khi còn nhỏ…, lao động giỏi.+ A Phủ mạnh mẽ từ khi còn nhỏ…, lao động giỏi.+ Nhiều con gái ao ước có người chồng như A Phủ..+ Nhiều con gái ao ước có người chồng như A Phủ..- Một cuộc đời bi thảm dưới ách thống trị của chế độ phong kiến miền núi:- Một cuộc đời bi thảm dưới ách thống trị của chế độ phong kiến miền núi:+Aphủ nghèo không lấy nổi vợ .+Aphủ nghèo không lấy nổi vợ .+ APhủ đánh A Sử - bị phạt ép trở thành nô lệ nhà thống lí+ APhủ đánh A Sử - bị phạt ép trở thành nô lệ nhà thống lí+Vì để mất bò → Aphủ bị Pá Tra trói đứng, nếu không có Mỵ cứu thì Aphủ sẽ bị +Vì để mất bò → Aphủ bị Pá Tra trói đứng, nếu không có Mỵ cứu thì Aphủ sẽ bị chết .chết .> A Phủ là hiện thân cuộc đời những chàng trai nghèo miền núi trước c/m. A Phủ là > A Phủ là hiện thân cuộc đời những chàng trai nghèo miền núi trước c/m. A Phủ là minh chứng cho thân phận của Mị không phải là hiện tượng cá biệt mà là phổ biến minh chứng cho thân phận của Mị không phải là hiện tượng cá biệt mà là phổ biến trong xh pk miền núi trước c/m.trong xh pk miền núi trước c/m.8. 8. So sánh tính cách và số phận của Mị và A Phủ.So sánh tính cách và số phận của Mị và A Phủ.a) Sự giống nhau:a) Sự giống nhau:- Về tính cách: Cả hai đều là những người lao động, có những phẩm chất tốt đẹp, cả- Về tính cách: Cả hai đều là những người lao động, có những phẩm chất tốt đẹp, cả hai đềuhai đềucòn trẻ.còn trẻ.- Về số phận:- Về số phận:+ Cả hai đều là những người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột và cuối cùng, kẻ thì thành+ Cả hai đều là những người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột và cuối cùng, kẻ thì thành con dâu gạt nợ, kẻ thì thành đứa ở gạt nợ cho nhà thống lý Pa Tra.con dâu gạt nợ, kẻ thì thành đứa ở gạt nợ cho nhà thống lý Pa Tra.

+ Sau một thời gian bị vùi dập, cả hai đều an phận, chấp nhận cuộc sống tôi đòi.+ Sau một thời gian bị vùi dập, cả hai đều an phận, chấp nhận cuộc sống tôi đòi. Nhưng cuối cùng, cả hai đều đi từ đấu tranh tự phát, tự giải phóng cho mình và cuốiNhưng cuối cùng, cả hai đều đi từ đấu tranh tự phát, tự giải phóng cho mình và cuối cùng đi đến đấu tranh tự giác.cùng đi đến đấu tranh tự giác.b) Sự khác nhau:b) Sự khác nhau:- Về tính cách :- Về tính cách :+ Mị là cô gái có tâm hồn nhạy cảm (nhắc lại những vấn đề về sự hồi sinh trong tâm+ Mị là cô gái có tâm hồn nhạy cảm (nhắc lại những vấn đề về sự hồi sinh trong tâm hồn cô trong đêm xuân và việc cởi trói cho A Phủ.)hồn cô trong đêm xuân và việc cởi trói cho A Phủ.)+ Phủ cứng cỏi, gan dạ, ngay thẳng (với A Phủ, tác giả chủ yếu miêu tả hành động+ Phủ cứng cỏi, gan dạ, ngay thẳng (với A Phủ, tác giả chủ yếu miêu tả hành động hơn là biểu hiện nội tâm)hơn là biểu hiện nội tâm)- Về số phận.- Về số phận.+ Mỵ tiêu biểu cho những người phụ nữ miền núi, thân phận thấp hơn cả con ngựa+ Mỵ tiêu biểu cho những người phụ nữ miền núi, thân phận thấp hơn cả con ngựa trong nhà thống lý.trong nhà thống lý.+ A Phủ tiêu biểu cho người thanh niên nghèo miền núi, là công cụ lao động cho+ A Phủ tiêu biểu cho người thanh niên nghèo miền núi, là công cụ lao động cho những kẻ bóc lột.những kẻ bóc lột.99. Nghệ thuật. Nghệ thuật : :- Thành công tiêu biểu là đã miêu tả một cách logic quá trình phát triển nội tâm của- Thành công tiêu biểu là đã miêu tả một cách logic quá trình phát triển nội tâm của nhân vật, đặc biệt là tính cách nhân vật Mị.nhân vật, đặc biệt là tính cách nhân vật Mị.- Là một cây bút có biệt tài trong việc tả cảnh vật, thiên nhiên. Thiên nhiên trong tác- Là một cây bút có biệt tài trong việc tả cảnh vật, thiên nhiên. Thiên nhiên trong tác phẩm sống động, có hồn, khêu gợi, góp phần đắc lực cho việc biểu hiện nội tâmphẩm sống động, có hồn, khêu gợi, góp phần đắc lực cho việc biểu hiện nội tâm nhân vật.nhân vật.- Sử dụng thành thạo lời nửa trực tiếp, đó là lời kể của tác giả nhưng người đọc vẫn- Sử dụng thành thạo lời nửa trực tiếp, đó là lời kể của tác giả nhưng người đọc vẫn cảmnhận như chính lời của nhân vật đang tự bộc lộ “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mịcảmnhận như chính lời của nhân vật đang tự bộc lộ “Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi”..., có nhiều chi tiết giàu chất thơ.muốn đi chơi”..., có nhiều chi tiết giàu chất thơ.10. Kết luận:10. Kết luận:- Truyện có giá trị nhân đạo sâu sắc : Phát hiện và ngợi ca sức sống tiềm tàng mãnh- Truyện có giá trị nhân đạo sâu sắc : Phát hiện và ngợi ca sức sống tiềm tàng mãnh liệt của con người. Giá trị nhân đạo của “Vợ chồng A Phủ” gắn liền với đường lốiliệt của con người. Giá trị nhân đạo của “Vợ chồng A Phủ” gắn liền với đường lối cách mạng vàchính sách dân tộc của Đảng : Giải phóng cho những người lao động bịcách mạng vàchính sách dân tộc của Đảng : Giải phóng cho những người lao động bị áp bức bóc lột, đemđến cho họ một cuộc sống tốt đẹp hơn.áp bức bóc lột, đemđến cho họ một cuộc sống tốt đẹp hơn.- Qua hai nhân vật Mỵ và A Phủ, tác phẩm cho thấy : Xã hội phong kiến miền núi dù- Qua hai nhân vật Mỵ và A Phủ, tác phẩm cho thấy : Xã hội phong kiến miền núi dù có tàn bạo đến đâu cũng không giam hãm được khát vọng sống của con người.có tàn bạo đến đâu cũng không giam hãm được khát vọng sống của con người.ĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐỀ BÀI VÀ GỢI ÝĐề 2: Phân tích Nhân vật Mị :Đề 2: Phân tích Nhân vật Mị :a/ Là cô gái trẻ , đẹp , tài hoa :a/ Là cô gái trẻ , đẹp , tài hoa :

Thổi sáo giỏi, thổi kèn cũng hay như thổi sáo .Có bao nhiêu người mê, ngàyThổi sáo giỏi, thổi kèn cũng hay như thổi sáo .Có bao nhiêu người mê, ngày đêm đi theo Mỵ “đứng nhẵn vách buồng nhà Mị” Mị có đủ phẩm chất được sốngđêm đi theo Mỵ “đứng nhẵn vách buồng nhà Mị” Mị có đủ phẩm chất được sống hạnh phúc . Tâm hồn Mỵ đầy ắp hạnh phúc , ước mơ.hạnh phúc . Tâm hồn Mỵ đầy ắp hạnh phúc , ước mơ.b/ Là cô gái có số phận bất hạnh :b/ Là cô gái có số phận bất hạnh :

Vì bố mẹ không trả nổi tiền thống lí Pá Tra – Mỵ phải trở thành con dâu gạtVì bố mẹ không trả nổi tiền thống lí Pá Tra – Mỵ phải trở thành con dâu gạt nợ chịu tủinhục , cực khổ .Bị đối xử chẳng khác nào nô lệ , bị đánh đập , trói đứngnợ chịu tủinhục , cực khổ .Bị đối xử chẳng khác nào nô lệ , bị đánh đập , trói đứng

cả đêm , suốt ngày quần quật làm việc. Mỵ tưởng mình là con trâu , con ngựa . Mấtcả đêm , suốt ngày quần quật làm việc. Mỵ tưởng mình là con trâu , con ngựa . Mất hết cảm giác, thậm chí mất hết ý thức sống, sống mà như đã chết“lúc nào mặt cũnghết cảm giác, thậm chí mất hết ý thức sống, sống mà như đã chết“lúc nào mặt cũngbuồn rười rượi”. Không mong đợi điều gì , cũng chẳ ng còn ý niệm về thời gian ,buồn rười rượi”. Không mong đợi điều gì , cũng chẳ ng còn ý niệm về thời gian , không gian . “suốt ngày lùi lũi như con rùa xó cửa” > thân phận nghèo khổ bị ápkhông gian . “suốt ngày lùi lũi như con rùa xó cửa” > thân phận nghèo khổ bị áp bức. . Cái buồng Mỵ ở kín mít ,cửa sổ “lỗ vuông bằng bàn tay, lúc nào trông ra cũngbức. . Cái buồng Mỵ ở kín mít ,cửa sổ “lỗ vuông bằng bàn tay, lúc nào trông ra cũng thấy trăng trắng ,không biết là sương hay nắng” căn buồng Mỵ gợi không khí nhàthấy trăng trắng ,không biết là sương hay nắng” căn buồng Mỵ gợi không khí nhà giam .giam .c/ Sức sống tiềm tàng , khát vọng hạnh phúc của MỴ :c/ Sức sống tiềm tàng , khát vọng hạnh phúc của MỴ :- Lần 1 : lúc mới làm con dâu gạt nợ .- Lần 1 : lúc mới làm con dâu gạt nợ .* Mỵ định ăn lá ngón tự tử ( ý thức về đời sống tủi nhục của mình) à không chấp* Mỵ định ăn lá ngón tự tử ( ý thức về đời sống tủi nhục của mình) à không chấpnhân cuộc sống đó .nhân cuộc sống đó .* Tìm đến cái chết như một phương tiện giải thoát , là khẳng định lòng ham* Tìm đến cái chết như một phương tiện giải thoát , là khẳng định lòng hamsống ,khát vọng tự do của mìnhsống ,khát vọng tự do của mình-Lần 2 : trong đêm tình mùa xuân .-Lần 2 : trong đêm tình mùa xuân .Lòng ham sống ,niềm khao khát hạnh phúc lứa đôi được đánh thức .Tiếng sáo gọiLòng ham sống ,niềm khao khát hạnh phúc lứa đôi được đánh thức .Tiếng sáo gọi bạn làm Mỵ nhớ lại những ngày tháng tươi đẹp trong quá khứ .Mỵ lấy rượu ra uốngbạn làm Mỵ nhớ lại những ngày tháng tươi đẹp trong quá khứ .Mỵ lấy rượu ra uống “ ừng ực từng bát một” –như uống những khao khát , ước mơ ,căm hận vào lòng .“ ừng ực từng bát một” –như uống những khao khát , ước mơ ,căm hận vào lòng . Mỵ cảm thấy “phơi phới đến góc nhà lấy ống mỡ , xắn một miếng bỏ thêm vào đĩaMỵ cảm thấy “phơi phới đến góc nhà lấy ống mỡ , xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho sáng”à thắp sáng niềm tin ,giã từ bóng tối . Mỵ lấy váy áo định đi chơiđèn cho sáng”à thắp sáng niềm tin ,giã từ bóng tối . Mỵ lấy váy áo định đi chơi nhưng ngay lập tức bị A Sử trói vào cột nhà, nhưng vẫn thả hồn theo cuộc vui .nhưng ngay lập tức bị A Sử trói vào cột nhà, nhưng vẫn thả hồn theo cuộc vui .-Lần 3 : cởi trói cho A Phủ .-Lần 3 : cởi trói cho A Phủ .Chứng kiến cảnh A Phủ bị trói, bị hành hạ có nguy cơ chết , lúc đầu Mỵ không quanChứng kiến cảnh A Phủ bị trói, bị hành hạ có nguy cơ chết , lúc đầu Mỵ không quantâm “dù A Phủ có là cái xác chết đứng đấy cũng vậy thôi”. Nhưng thấy “một dòngtâm “dù A Phủ có là cái xác chết đứng đấy cũng vậy thôi”. Nhưng thấy “một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã đen xám lại” của A Phủ. Mỵ xúc động ,nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã đen xám lại” của A Phủ. Mỵ xúc động , thương mình, thương người . à Mỵ quyết định cởi trói A Phủ. Đứng lặn trong bóngthương mình, thương người . à Mỵ quyết định cởi trói A Phủ. Đứng lặn trong bóng tối , rồi chạy theo A Phủ cùng trốn khỏi Hồng Ngài > hành động mang tính tự phát .tối , rồi chạy theo A Phủ cùng trốn khỏi Hồng Ngài > hành động mang tính tự phát .. Quá trình phát triển tính cách phong phú , phức tạp . Cởi trói cho A Phủ cũng. Quá trình phát triển tính cách phong phú , phức tạp . Cởi trói cho A Phủ cũngchính là cởi trói cho cuộc đời mình . Chấp nhận cuộc sống trâu ngựa và khao khátchính là cởi trói cho cuộc đời mình . Chấp nhận cuộc sống trâu ngựa và khao khát được sống cuộc sống con người , nhẩn nhục và phản kháng là hai mặt mâu thuẫnđược sống cuộc sống con người , nhẩn nhục và phản kháng là hai mặt mâu thuẫn trong con người Mỵ . Cuối cùng tinh thần phản kháng , khát vọng hạnh phúc đãtrong con người Mỵ . Cuối cùng tinh thần phản kháng , khát vọng hạnh phúc đã chiến thắng .chiến thắng .Giá trị tư tưởng , nhân đạo của tác phẩm :Giá trị tư tưởng , nhân đạo của tác phẩm :- Phản ánh cuộc sống cơ cực , bị đè nén bởi áp bức nặng nề của người dân miền núi- Phản ánh cuộc sống cơ cực , bị đè nén bởi áp bức nặng nề của người dân miền núiTây Bắc dưới ách thống trị của bọn phong kiến câu kết thực dân Pháp .Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn phong kiến câu kết thực dân Pháp .- Mở ra lối thoát cho nhân vật vùng lên làm CM, xóa bỏ chế độ PK – gắn cuộc đấu- Mở ra lối thoát cho nhân vật vùng lên làm CM, xóa bỏ chế độ PK – gắn cuộc đấutranh tự giải phóng cá nhân với cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp , giải phóng dântranh tự giải phóng cá nhân với cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp , giải phóng dân tộc.tộc.+ Nghệ thuật :+ Nghệ thuật :Đậm đà màu sắc dân tộc .Khắc họa bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ thơ mộngĐậm đà màu sắc dân tộc .Khắc họa bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ thơ mộng với phong tục độc đáo, hình ảnh người dân TB hồn nhiên chân thật .với phong tục độc đáo, hình ảnh người dân TB hồn nhiên chân thật .

Thành công trong việc xây dựng nhân vật , diễn biến tâm lý phức tạp .Thành công trong việc xây dựng nhân vật , diễn biến tâm lý phức tạp .* Qua việc khắc họa nhân vật Mỵ , Tô Hoài tố cáo chế đ6ï PK miền núi ,ca ngợi* Qua việc khắc họa nhân vật Mỵ , Tô Hoài tố cáo chế đ6ï PK miền núi ,ca ngợi phẩm chất cao đẹp của người vùng cao nói chung ,của thanh niên Mèo nói riêng .Họphẩm chất cao đẹp của người vùng cao nói chung ,của thanh niên Mèo nói riêng .Họ biết yêu cái đẹp , cái lẽ phải để rồi vượt lên tìm lại chính mình .biết yêu cái đẹp , cái lẽ phải để rồi vượt lên tìm lại chính mình .* Sức sống của nhân vật Mỵ được Tô Hoài khắc họa hết sức tài tình , độc đáo . Từ* Sức sống của nhân vật Mỵ được Tô Hoài khắc họa hết sức tài tình , độc đáo . Từmột con người dường như bị mất hết quyền làm người , tâm hồn Mỵ dường nhưmột con người dường như bị mất hết quyền làm người , tâm hồn Mỵ dường như không còn tồn tại . Thế nhưng , với một nghị lực phi thường , một lòng ham sốngkhông còn tồn tại . Thế nhưng , với một nghị lực phi thường , một lòng ham sống mãnh liệt ,Mỵ đã tìm thấy` hạnh phúc cho bản thân , dám đấu tranh với những thửmãnh liệt ,Mỵ đã tìm thấy` hạnh phúc cho bản thân , dám đấu tranh với những thử thách để rồi vượt qua. Nguyễn Khải đã từng triết lý “hạnh phúc bắt nguồn từ nhữngthách để rồi vượt qua. Nguyễn Khải đã từng triết lý “hạnh phúc bắt nguồn từ những hi sinh gian khổ . Ở đời không con đường cùng mà chỉ có những ranh giới . Điềuhi sinh gian khổ . Ở đời không con đường cùng mà chỉ có những ranh giới . Điều quan trọng là phải có sức mạnh để vượt qua thử thách đó”.quan trọng là phải có sức mạnh để vượt qua thử thách đó”.Câu hỏi, đề luyện tập:Câu hỏi, đề luyện tập:1- Trong bài Cảm nghĩ về truyện " Vợ chồng A Phủ", Tô Hoài viết:" Nhưng điều kì 1- Trong bài Cảm nghĩ về truyện " Vợ chồng A Phủ", Tô Hoài viết:" Nhưng điều kì diệu là dẫu trong cùng cực đến thế mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức diệu là dẫu trong cùng cực đến thế mọi thế lực của tội ác cũng không giết được sức sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt." Phân tích nhân vật Mị để làm sáng tỏ nhận xét trên.liệt." Phân tích nhân vật Mị để làm sáng tỏ nhận xét trên.2- Anh/ chị hãy phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm cởi trói cho A 2- Anh/ chị hãy phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật Mị trong đêm cởi trói cho A Phủ.Phủ.3- Phân tích giá trị nhân đạo sâu sắc.3- Phân tích giá trị nhân đạo sâu sắc.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 12Bài 12: : VỢ NHẶT - Kim LânVỢ NHẶT - Kim Lân1. 1. Nhà vănNhà văn- Là cây bút viết truyện ngắn xuất sắc, thế giới nghệ thuật của ông tập trung ở khung - Là cây bút viết truyện ngắn xuất sắc, thế giới nghệ thuật của ông tập trung ở khung cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân.cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân.- Tác phẩm chính : Nên vợ nên chồng (1955 ), Con chó xấu xí (1962 )- Tác phẩm chính : Nên vợ nên chồng (1955 ), Con chó xấu xí (1962 )2. Anh / chị hãy cho biết ý nghĩa nhan đề truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim 2. Anh / chị hãy cho biết ý nghĩa nhan đề truyện ngắn “Vợ nhặt” của nhà văn Kim Lân?Lân?Gợi ýGợi ý+ vừa thể hiện thảm cảnh của người nông dân trong nạn đói 1945+ vừa thể hiện thảm cảnh của người nông dân trong nạn đói 1945+vừa bộc lộ sự cưu mang ,đùm bọc lẫn nhau,khát vọng hướng tới cuộc sống gia đình+vừa bộc lộ sự cưu mang ,đùm bọc lẫn nhau,khát vọng hướng tới cuộc sống gia đình và niềm tin của con người trong cảnh khốn cùng. (Giữa những ngày chết đói bi và niềm tin của con người trong cảnh khốn cùng. (Giữa những ngày chết đói bi thảm, vẫn “nhặt vợ”, họ không nghĩ đến cái chết, vẫn lạc quan tin tưởng nghĩ đến cáithảm, vẫn “nhặt vợ”, họ không nghĩ đến cái chết, vẫn lạc quan tin tưởng nghĩ đến cái sống, nghĩ đến ngày mai tươi sáng )sống, nghĩ đến ngày mai tươi sáng )3- Trong truyện ngắn “ Vợ nhặt” nhà văn Kim Lân đã tạo ra đ-ược một tình huống 3- Trong truyện ngắn “ Vợ nhặt” nhà văn Kim Lân đã tạo ra đ-ược một tình huống truyện độc đáo và đặc sắc. Theo anh (chị) tình huống này có ý nghĩa như thế nào?truyện độc đáo và đặc sắc. Theo anh (chị) tình huống này có ý nghĩa như thế nào?Gợi ýGợi ý- Nạn đói hoành hành : người chết như ngả rạ, người sống đi lại như bóng ma, trẻ - Nạn đói hoành hành : người chết như ngả rạ, người sống đi lại như bóng ma, trẻ con không muốn nô đùacon không muốn nô đùa- Tràng đột nhiên “nhặt vợ ”,nhà tăng thêm một miệng ăn <=> đẩy họ đến gần với - Tràng đột nhiên “nhặt vợ ”,nhà tăng thêm một miệng ăn <=> đẩy họ đến gần với cái chết hơncái chết hơn

+Dân xóm ngụ cư ngạc nhiên bàn tán lo lắng : biết có nuôi nổi nhau sống qua được +Dân xóm ngụ cư ngạc nhiên bàn tán lo lắng : biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này khôngcái thì này không+ Bà cụ Tứ - ngạc nhiên rồi nín lặng với nỗi lo riêng mà rất chung : biết rằng chúng + Bà cụ Tứ - ngạc nhiên rồi nín lặng với nỗi lo riêng mà rất chung : biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát nàynó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát nàykhôngkhông+ Tràng cũng bất ngờ với chính hạnh phúc của mình.+ Tràng cũng bất ngờ với chính hạnh phúc của mình.=> tình huống truyện éo le bất ngờ mà hợp lí.Nó thể hiện giá trị hiện thực ,giá trị => tình huống truyện éo le bất ngờ mà hợp lí.Nó thể hiện giá trị hiện thực ,giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuật của tác phẩmnhân đạo và giá trị nghệ thuật của tác phẩm4. 4. Giá trị nhân đạoGiá trị nhân đạo : :- Tố cáo tội ác da man của thực dân phát xít qua bức tranh xám xịt về nạn đói khủng - Tố cáo tội ác da man của thực dân phát xít qua bức tranh xám xịt về nạn đói khủng khiếp 1945 :khiếp 1945 :+ đoàn người lũ lượt dắt díu nhau “xanh xám như những bóng ma” , quạ bay lượn + đoàn người lũ lượt dắt díu nhau “xanh xám như những bóng ma” , quạ bay lượn trên bầu trời, người chết như ngả rạ....trên bầu trời, người chết như ngả rạ....+ cái đói khiến con người mất tất cả : nhân vật thị – tên tuổi, gia đình, quê hương , + cái đói khiến con người mất tất cả : nhân vật thị – tên tuổi, gia đình, quê hương , lòng tự trọng...lòng tự trọng...- Ngợi ca tình người cao đẹp, khát vọng sống và hi vọng vào một tư-ơng lai tư-ơi - Ngợi ca tình người cao đẹp, khát vọng sống và hi vọng vào một tư-ơng lai tư-ơi sáng :sáng :+Tràng nhặt vợ giữa lúc cái đói đe dọa tính mạng mà : phởn phơ khác thường, mắt +Tràng nhặt vợ giữa lúc cái đói đe dọa tính mạng mà : phởn phơ khác thường, mắt sáng lên lấp lánh, thấy có trách nhiệm với gia đình...sáng lên lấp lánh, thấy có trách nhiệm với gia đình...+ vợ nhặt thất vọng trước gia cảnh nhà chồng nhưng rồi hăng hái bắt tay vào thu dọn+ vợ nhặt thất vọng trước gia cảnh nhà chồng nhưng rồi hăng hái bắt tay vào thu dọn , trở thành người đàn bà hiền hậu đúng mực ...., trở thành người đàn bà hiền hậu đúng mực ....+ bà cụ Tứ lo lắng , xót xa, ái ngại nhưng chính bà nói nhiều nhất về tương lai tốt + bà cụ Tứ lo lắng , xót xa, ái ngại nhưng chính bà nói nhiều nhất về tương lai tốt đẹp giữa bữa cháo cám đón nàng dâu.đẹp giữa bữa cháo cám đón nàng dâu.5.5.Diễn biến tâm lí của nhân vật TràngDiễn biến tâm lí của nhân vật Tràng : :- trên đường dẫn thị về nhà :- trên đường dẫn thị về nhà :+ lúc đầu băn khoăn : chợt nghĩ thóc gạo…+ lúc đầu băn khoăn : chợt nghĩ thóc gạo…+ sau đó chặc lưỡi : kệ…+ sau đó chặc lưỡi : kệ…+ mặt phởn phơ sung sướng cười nụ,vênh vênh tự đắc với mình, chỉ còn tình nghĩa + mặt phởn phơ sung sướng cười nụ,vênh vênh tự đắc với mình, chỉ còn tình nghĩa với người đàn bà đi bên...với người đàn bà đi bên...-->sự đấu tranh giữa hp,khao khát hạnh phúc > < nỗi sợ hãi cái chết – hạnh phúc đã -->sự đấu tranh giữa hp,khao khát hạnh phúc > < nỗi sợ hãi cái chết – hạnh phúc đã chiến thắng.chiến thắng.- về nhà :- về nhà :+ ngạc nhiên vì hạnh phúc bất ngờ : mong u về,ngồi ngây ra+ ngạc nhiên vì hạnh phúc bất ngờ : mong u về,ngồi ngây ra+ hạnh phúc của vợ chồng Tràng chìm trong không khí thê lương chết chóc :tiếng + hạnh phúc của vợ chồng Tràng chìm trong không khí thê lương chết chóc :tiếng trống thu sưu,tiếng hờ khóc..trống thu sưu,tiếng hờ khóc..- sáng hôm sau ,Tràng biến đổi hẳn :- sáng hôm sau ,Tràng biến đổi hẳn :+ thấy mình nên người,niềm vui sướng tràn ngập,ao ước sinh con đẻ cái – ý thức + thấy mình nên người,niềm vui sướng tràn ngập,ao ước sinh con đẻ cái – ý thức trách nhiệm ,gắn bó với tổ ấmtrách nhiệm ,gắn bó với tổ ấm->lòng khao khát hp của Tràng mạnh hơn cái chết->lòng khao khát hp của Tràng mạnh hơn cái chết

- trong bữa cơm gia đình :giữa tiếng trống thu sưu,miếng cám đắng chát trong - trong bữa cơm gia đình :giữa tiếng trống thu sưu,miếng cám đắng chát trong miệng- Tràng nghĩ đến đoàn người phá kho thóc Nhậtmiệng- Tràng nghĩ đến đoàn người phá kho thóc Nhật6. 6. Diễn biến tâm trạng bà cụ TứDiễn biến tâm trạng bà cụ Tứ : :- khi mới về nhà- bà ngạc nhiên- khi mới về nhà- bà ngạc nhiên- khi biết Tràng có vợ - bà vừa mừng vui ,vừa xót tủi,lo lắng :- khi biết Tràng có vợ - bà vừa mừng vui ,vừa xót tủi,lo lắng :+ thương con trai nghèo không cưới nổi vợ , thương con dâu khốn quẫn mới lấy con + thương con trai nghèo không cưới nổi vợ , thương con dâu khốn quẫn mới lấy con mình.mình.+ lo lắng vì cái đói đe dọa : biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn + lo lắng vì cái đói đe dọa : biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không.đói khát này không.+ mừng vì con mình xấu xí cũng có vợ+ mừng vì con mình xấu xí cũng có vợ- trong bữa cơm đầu tiên ,bà nói nhiều về tương lai tốt đẹp : toàn chuyện vui ,toàn - trong bữa cơm đầu tiên ,bà nói nhiều về tương lai tốt đẹp : toàn chuyện vui ,toàn chuyện sung sướng về sau này, mua lấy đôi gà…chả mấy mà ta có đàn gàchuyện sung sướng về sau này, mua lấy đôi gà…chả mấy mà ta có đàn gà= > tấm lòng của bà cụ Tứ không chỉ là thương con mà còn là đức tính vị tha cao = > tấm lòng của bà cụ Tứ không chỉ là thương con mà còn là đức tính vị tha cao cả.Đó chính là vẻ đẹp tâm hồn của người mẹ nghèo khổVN.cả.Đó chính là vẻ đẹp tâm hồn của người mẹ nghèo khổVN.7. 7. Diễn biến tâm trạng người vợ nhặtDiễn biến tâm trạng người vợ nhặt : :a. Ngoại hình: áo quần rách tả tơi như tổ đỉa, người gày sọp, khuôn mặt lưỡi cày xáma. Ngoại hình: áo quần rách tả tơi như tổ đỉa, người gày sọp, khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn hai con mắtxịt chỉ còn hai con mắtb. Tâm trạng:b. Tâm trạng:* Hai lần gặp Tràng:* Hai lần gặp Tràng:- Lần 1: Đùa cợt hồn nhiên chao chát , chỏng lỏn.- Lần 1: Đùa cợt hồn nhiên chao chát , chỏng lỏn.- Lần 2 : thô lỗ ,táo tợn ,trơ tráo ,ăn liền một lúc bốn bát bánh đúc, theo Tràng làm - Lần 2 : thô lỗ ,táo tợn ,trơ tráo ,ăn liền một lúc bốn bát bánh đúc, theo Tràng làm vợ nhặt vì đóivợ nhặt vì đói* Khi về với Tràng:* Khi về với Tràng:+ trên đg về : bẽn lẽn+ trên đg về : bẽn lẽn+ đến nhà : khép nép, lo lắng+ đến nhà : khép nép, lo lắng+ sáng hôm sau :Thị...thông cảm, thương yêu, trở nên hiền hậu đảm đang là vợ hiền, + sáng hôm sau :Thị...thông cảm, thương yêu, trở nên hiền hậu đảm đang là vợ hiền, dâu thảo → hạnh phúc mới làm thị hoàn toàn thay đổi.dâu thảo → hạnh phúc mới làm thị hoàn toàn thay đổi.88- Nghệ thuật đặc sắc- Nghệ thuật đặc sắc+ Cách dựng truyện : tự nhiên, đơn giản nhưng chặt chẽ . Kim Lân khéo làm nổi bật+ Cách dựng truyện : tự nhiên, đơn giản nhưng chặt chẽ . Kim Lân khéo làm nổi bật sự đối lập giữa hoàn cảnh và tính cách.sự đối lập giữa hoàn cảnh và tính cách.+ Giọng Văn ; mộc mạc, giản dị . Ngôn ngữ gần với khẩu ngữ, nhưng có sự chắt lọc+ Giọng Văn ; mộc mạc, giản dị . Ngôn ngữ gần với khẩu ngữ, nhưng có sự chắt lọc kĩ lưỡng , có sức gợi đáng kể : bước “ngật ngưỡng”, đường “khẳng khiu, nhấpkĩ lưỡng , có sức gợi đáng kể : bước “ngật ngưỡng”, đường “khẳng khiu, nhấp nhỉnh”, vẻ mặt “ phớn phở”, dãy phố “úp súp, dật dờ “… Cách viết như thế tạo nênnhỉnh”, vẻ mặt “ phớn phở”, dãy phố “úp súp, dật dờ “… Cách viết như thế tạo nên một phong vị và sức lôi cuốn riêng.một phong vị và sức lôi cuốn riêng.+ Nhân vật : Kim Lân khắc họa được hình tượng sinh động . Bà cụ Tứ, Tràng tiêu+ Nhân vật : Kim Lân khắc họa được hình tượng sinh động . Bà cụ Tứ, Tràng tiêu biểu cho những người lao động cơ cực, nhưng vẫn nguyên vẹn tấm lòng nhân hậu,biểu cho những người lao động cơ cực, nhưng vẫn nguyên vẹn tấm lòng nhân hậu, trong sáng . Hạnh phúc của cả cái gia đình khốn khổ ấy làm cho người đọc xúc độngtrong sáng . Hạnh phúc của cả cái gia đình khốn khổ ấy làm cho người đọc xúc động 9. Chủ đề: Vợ Nhặt là tác phẩm ca ngợi tình yêu cuộc sống ngay giữa mùa chết chóc9. Chủ đề: Vợ Nhặt là tác phẩm ca ngợi tình yêu cuộc sống ngay giữa mùa chết chóc . Khẳng định vai trò của cách mạng tháng 8 đối với cuộc đời của bao kiếp lầm than. Khẳng định vai trò của cách mạng tháng 8 đối với cuộc đời của bao kiếp lầm thanĐề bài và gợi ýĐề bài và gợi ý::

Phân tích tâm trạng của bà cụ Tứ trong “Vợ nhặt” của Kim Lân.Phân tích tâm trạng của bà cụ Tứ trong “Vợ nhặt” của Kim Lân.1- Bà cụ Tứ vốn là một nông dân từng trải, trung hậu. Cụ hiểu rõ hoàn cảnh của gia1- Bà cụ Tứ vốn là một nông dân từng trải, trung hậu. Cụ hiểu rõ hoàn cảnh của gia đình mình;Con trai mình trong những ngày tháng bị cái đói hành hạ ghê gớm.Khiđình mình;Con trai mình trong những ngày tháng bị cái đói hành hạ ghê gớm.Khi trông thấy người đàn bà ở trong nhà với con mình, bà cụ Tứ vô cùng ngạc nhiêntrông thấy người đàn bà ở trong nhà với con mình, bà cụ Tứ vô cùng ngạc nhiên “Quái,sao lại có người đàn bà nào ở trong nhà nhỉ? (…) Sao lại chào mình bằng u“Quái,sao lại có người đàn bà nào ở trong nhà nhỉ? (…) Sao lại chào mình bằng u (…) Ai thế nhỉ? (…) Ô hay, thế là thế nào nhỉ?”. Đến lúc biết được người đàn bà kia(…) Ai thế nhỉ? (…) Ô hay, thế là thế nào nhỉ?”. Đến lúc biết được người đàn bà kia chính là vợ của con trai mình, tâm trạng của bà cụ diễn biến khá phức tạp, phongchính là vợ của con trai mình, tâm trạng của bà cụ diễn biến khá phức tạp, phong phú.phú.2-Trước hết, nghĩ đến cảnh túng thiếu, đói khát của gia đình mình cụ Tứ thấy tủi2-Trước hết, nghĩ đến cảnh túng thiếu, đói khát của gia đình mình cụ Tứ thấy tủi thân, tủi phận. Cụ ý thức rất rõ lấy vợ cho con trai lẽ ra phải thế này, thế nọ; nhưngthân, tủi phận. Cụ ý thức rất rõ lấy vợ cho con trai lẽ ra phải thế này, thế nọ; nhưng cái khó bó cái khôn nên chỉ còn cách nghĩ ngợi tủi thân, tủi phận. Rồi cụ thương concái khó bó cái khôn nên chỉ còn cách nghĩ ngợi tủi thân, tủi phận. Rồi cụ thương con đẻ, thương đến cả con dâu. Cụ biết duyên cớ vì đâu người ta phải theo con mìnhđẻ, thương đến cả con dâu. Cụ biết duyên cớ vì đâu người ta phải theo con mình (“Bà lão nhìn người đàn bà lòng đầy thương xót”, và cụ nói với vợ chồng Tràng(“Bà lão nhìn người đàn bà lòng đầy thương xót”, và cụ nói với vợ chồng Tràng “Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá”.“Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá”.3-Việc Tràng “nhặt” được vợ vừa là nỗi buồn rầu lo lắng, vừa là niềm vui mừng của3-Việc Tràng “nhặt” được vợ vừa là nỗi buồn rầu lo lắng, vừa là niềm vui mừng của bà lão tội nghiệp này. Mừng vì người con thô lậu, quê kệch đã có vợ. Lo vì đúng lúcbà lão tội nghiệp này. Mừng vì người con thô lậu, quê kệch đã có vợ. Lo vì đúng lúc đói khát, chết chóc này, liệu lấy gì mà nuôi nhau. Tuy vậy, dẫu sao niềm vui vẫnđói khát, chết chóc này, liệu lấy gì mà nuôi nhau. Tuy vậy, dẫu sao niềm vui vẫn nhiều hơn. Bà lão “tươi tỉnh khác hẳn ngày thường, cái mặt bủng beo u ám của bànhiều hơn. Bà lão “tươi tỉnh khác hẳn ngày thường, cái mặt bủng beo u ám của bà rạng rỡ hẳn lên. Bà lão xăn xắn thu dọn quét tước nhà cửa”. Đến bữa ăn, bà cụ Tứrạng rỡ hẳn lên. Bà lão xăn xắn thu dọn quét tước nhà cửa”. Đến bữa ăn, bà cụ Tứ nói toàn chuyện vui, chuyện sung sướng về sau này. Cụ cố giấu cái lo, động viên cácnói toàn chuyện vui, chuyện sung sướng về sau này. Cụ cố giấu cái lo, động viên các con “nhà ta thì còn nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồicon “nhà ta thì còn nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông trời cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Córa may mà ông trời cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Có ra thì con cái chúng mày về sau”.Nhưng “nghĩ ngợi mãi”, “bà cụ nghẹn lời khôngra thì con cái chúng mày về sau”.Nhưng “nghĩ ngợi mãi”, “bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt chảy xuống ròng ròng”. Bởi bà cụ nghĩ đến ông lão, nghĩnói được nữa, nước mắt chảy xuống ròng ròng”. Bởi bà cụ nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đứa con gái út, nghĩ đến cuộc đời khổ cực của mình, nghĩ đến tương lai của conđến đứa con gái út, nghĩ đến cuộc đời khổ cực của mình, nghĩ đến tương lai của con trai và con dâu… và chẳng thể thoát ra khỏi không khítrai và con dâu… và chẳng thể thoát ra khỏi không khíchết chóc đang bủa vây xung quanh.chết chóc đang bủa vây xung quanh.4-Qua diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ. Chúng ta có thể nhận thấy biệt tài phát hiện4-Qua diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ. Chúng ta có thể nhận thấy biệt tài phát hiện và miêu tả tâm lí một cách chân thật và sắc sảo của Kim Lân. Điều này có tác dụngvà miêu tả tâm lí một cách chân thật và sắc sảo của Kim Lân. Điều này có tác dụng to lớn, khắc hoạ rõ nét chủ đề của tác phẩm: cho dù phải sống trong một tình thế hếtto lớn, khắc hoạ rõ nét chủ đề của tác phẩm: cho dù phải sống trong một tình thế hết sức bi đát, bà cụ Tứ nói riêng và những người lao động nói chung vẫn hướng tớisức bi đát, bà cụ Tứ nói riêng và những người lao động nói chung vẫn hướng tới tương lai, vẫn khao khát một mái ấm gia đình.tương lai, vẫn khao khát một mái ấm gia đình.Câu hỏi, đề luyện tập:Câu hỏi, đề luyện tập:1- Anh/ chị hãy giải thích tựa đề của tác phẩm.1- Anh/ chị hãy giải thích tựa đề của tác phẩm.2- Thuật lại và nhận xét ngắn gọn tình huống truyện.2- Thuật lại và nhận xét ngắn gọn tình huống truyện.3- Phân tích diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ, từ đó đánh giá đôi nét nghệ thuật 3- Phân tích diễn biến tâm trạng của bà cụ Tứ, từ đó đánh giá đôi nét nghệ thuật khác họa tâm lí nhân vật của nhà văn Kim Lân qua tác phẩm Vợ nhặt.khác họa tâm lí nhân vật của nhà văn Kim Lân qua tác phẩm Vợ nhặt.4- Phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm.4- Phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm.5- Phân tích vẻ đẹp của tình người và niềm hi vọng vào cuộc sống ở các nhân vật: 5- Phân tích vẻ đẹp của tình người và niềm hi vọng vào cuộc sống ở các nhân vật: Tràng, người vợ nhặt, bà cụ Tứ.Tràng, người vợ nhặt, bà cụ Tứ.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 13Bài 13: : RỪNG XÀ NU – Nguyễn Trung Thành RỪNG XÀ NU – Nguyễn Trung ThànhA. A. Tác giảTác giả : :- Nguyên Ngọc - Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu. Ông vốn là nhà- Nguyên Ngọc - Nguyễn Trung Thành tên thật là Nguyễn Văn Báu. Ông vốn là nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp với tiểu thuyết nổi tiếng Đất nướcvăn trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp với tiểu thuyết nổi tiếng Đất nước đứng lên. Đó là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên, có nhiều thành tựu nhấtđứng lên. Đó là ngòi bút gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên, có nhiều thành tựu nhất khi viết về Tây Nguyên.khi viết về Tây Nguyên.B. B. Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản::1. 1. Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh sáng tác: : Truyện ngắn Rừng xà nu được viết vào mùa hè năm 1965, khi đế quốc Mỹ đổ quânTruyện ngắn Rừng xà nu được viết vào mùa hè năm 1965, khi đế quốc Mỹ đổ quân ồ ạt vào miền Nam nước ta. Tác phẩm in lần đầu trên tạp chí Văn nghệ giải phóngồ ạt vào miền Nam nước ta. Tác phẩm in lần đầu trên tạp chí Văn nghệ giải phóng (số 2-1965). Sau in trong tập Truyện và kí Trên quê hương những anh hùngĐiện(số 2-1965). Sau in trong tập Truyện và kí Trên quê hương những anh hùngĐiện Ngọc (1969). Rừng xà nu mang đậm chất sử thi, viết về những vấn đề trọng đại củaNgọc (1969). Rừng xà nu mang đậm chất sử thi, viết về những vấn đề trọng đại của dân tộc; nhân vật trung tâm mang những phẩm chất chung tiêu biểu cho cộng đồng;dân tộc; nhân vật trung tâm mang những phẩm chất chung tiêu biểu cho cộng đồng; giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng.giọng điệu ngợi ca, trang trọng, hào hùng.2. 2. Hình tượng cây xà nu - rừng xà nuHình tượng cây xà nu - rừng xà nu::Đây là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà văn. Hình tượng cây xà nu - rừng xàĐây là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà văn. Hình tượng cây xà nu - rừng xà nu nổi bật, xuyên suốt tác phẩm, vừa mang ý nghĩa thực, vừa mang ý nghĩa tượngnu nổi bật, xuyên suốt tác phẩm, vừa mang ý nghĩa thực, vừa mang ý nghĩa tượng trưng.trưng.a. Cây xà nu được miêu tả cụ thể, gắn bó với con người Tây Nguyên:a. Cây xà nu được miêu tả cụ thể, gắn bó với con người Tây Nguyên:- Cây xà nu hiện lên trong tác phẩm trước hết như một loài cây đặc thù, tiêu biểu của- Cây xà nu hiện lên trong tác phẩm trước hết như một loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Mở đầu và kết thúc tác phẩm cũng bằng hình ảnh của cây xàmiền đất Tây Nguyên. Mở đầu và kết thúc tác phẩm cũng bằng hình ảnh của cây xà nu , rừng xà nu như chính dân làng Xô- Man, như người dân Tây Nguyên nơi núinu , rừng xà nu như chính dân làng Xô- Man, như người dân Tây Nguyên nơi núi rừng trùng điệp.rừng trùng điệp.- Cây xà nu gắn bó thân thiết với cuộc sống người dân Tây Nguyên trong sinh hoạt- Cây xà nu gắn bó thân thiết với cuộc sống người dân Tây Nguyên trong sinh hoạt hàng ngày, trong kí ức của người Xô Man, trong đấu tranh chống giặc; là lá chắnhàng ngày, trong kí ức của người Xô Man, trong đấu tranh chống giặc; là lá chắn bảo vệ làng Xô -Man trước đạn pháo giặc. .bảo vệ làng Xô -Man trước đạn pháo giặc. .b. Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người Tây Nguyên trongb. Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất và số phận con người Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ.kháng chiến chống Mỹ.- Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến- Thương tích mà rừng xà nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi nghĩ đến những mất mát đau thương mà đồng bào Xô- Man đã phải trải qua trong thời kì cáchnhững mất mát đau thương mà đồng bào Xô- Man đã phải trải qua trong thời kì cách mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt. .mạng miền Nam bị khủng bố khốc liệt. .- Trong bom đạn chiến tranh, thương tích đầy mình cây xà nu vẫn hiên ngang vươn- Trong bom đạn chiến tranh, thương tích đầy mình cây xà nu vẫn hiên ngang vươn lên mạnh mẽ như người dân Tây Nguyên kiên cường bất khuất, không khuất phụclên mạnh mẽ như người dân Tây Nguyên kiên cường bất khuất, không khuất phục trước kẻ thù. .trước kẻ thù. .- Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh nắng mặt trời tựa như người Xô man chân thật, mộc- Cây xà nu rắn rỏi, ham ánh nắng mặt trời tựa như người Xô man chân thật, mộc mạc, phóng khoáng yêu cuộc sống tự do.mạc, phóng khoáng yêu cuộc sống tự do.- Rừng xà nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính- Rừng xà nu bạt ngàn, rừng xà nu trùng trùng lớp lớp các thế hệ nối tiếp cũng chính là thể hiện sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợilà thể hiện sự gắn bó, sức mạnh đoàn kết và sự nối tiếp bất tận của các thế hệ, gợi liên tưởng đến sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man (Chú ý kếtliên tưởng đến sức sống vô tận, bền bỉ, bất diệt của con người Xô man (Chú ý kết

cấu vòng tròn : Mở đầu, kết thúc là hình ảnh của rừng xà nu, cùng với sự trở về củacấu vòng tròn : Mở đầu, kết thúc là hình ảnh của rừng xà nu, cùng với sự trở về của Tnú sau ba năm xa cách)Tnú sau ba năm xa cách)- Rừng xà nu tạo thành một bức tường vững chắc hiên ngang truớc bom đạn cũng là- Rừng xà nu tạo thành một bức tường vững chắc hiên ngang truớc bom đạn cũng là biểu trưng cho sức mạnh đoàn kết của người dân Tây Nguyên khiến kẻ thù phải kiếpbiểu trưng cho sức mạnh đoàn kết của người dân Tây Nguyên khiến kẻ thù phải kiếp sợ. sợ. c. Kết luận:c. Kết luận:- Cây xà nu tượng trưng cho số phận đau thương và phẩm chất anh hùng của dân- Cây xà nu tượng trưng cho số phận đau thương và phẩm chất anh hùng của dân làng Xô man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung trong cuộc kháng chiếnlàng Xô man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.chống Mĩ.- Được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn.- Được xây dựng với cảm hứng sử thi hoành tráng, bút pháp lãng mạn.- Kết tinh giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.- Kết tinh giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.3. 3. Hình tượng nhân dân làng Xô ManHình tượng nhân dân làng Xô Man : :

Được miêu tả tương ứng với rừng cây xà nu qua nhiều thế hệ, thể hiện sự nốiĐược miêu tả tương ứng với rừng cây xà nu qua nhiều thế hệ, thể hiện sự nối tiếp và trưởng thành của nhân dân Tây Nguyên trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước.tiếp và trưởng thành của nhân dân Tây Nguyên trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước.a) Cụ Mết: Là thế hệ đi trước, tham gia chống giặc từ thời chống Pháp.a) Cụ Mết: Là thế hệ đi trước, tham gia chống giặc từ thời chống Pháp.- Là cây xà nu đại thụ của làng Xô man (được miêu tả qua dáng vẻ, cách nói, bản- Là cây xà nu đại thụ của làng Xô man (được miêu tả qua dáng vẻ, cách nói, bản lĩnh, tấm lòng yêu thương đối với dân làng, đối với quê hương…). Hình ảnh biểulĩnh, tấm lòng yêu thương đối với dân làng, đối với quê hương…). Hình ảnh biểu tượng biểu tượng cho sức mạnh tinh thần có tính truyền thống, cội nguồn của cáctượng biểu tượng cho sức mạnh tinh thần có tính truyền thống, cội nguồn của các dân tộc Tây Nguyên.dân tộc Tây Nguyên.- Là linh hồn của cuộc chiến đấu, là gạch nối giữa Đảng và dân làng đến với Cách- Là linh hồn của cuộc chiến đấu, là gạch nối giữa Đảng và dân làng đến với Cách mạng ;vững vàng, gan góc trong đấu tranh ; yêu thương chăm sóc thế hệ tương lai ;mạng ;vững vàng, gan góc trong đấu tranh ; yêu thương chăm sóc thế hệ tương lai ; yêu quê hương, tự hào về quê hương của mình…). Cụ Mết tiêu biểu cho thế hệ giàyêu quê hương, tự hào về quê hương của mình…). Cụ Mết tiêu biểu cho thế hệ già làng trong cuộc đấu tranh của dân tộc.làng trong cuộc đấu tranh của dân tộc.b) Nhân vật Tnú: Được tác giả tập trung khắc họa tính cách lẫn số phận, mang ýb) Nhân vật Tnú: Được tác giả tập trung khắc họa tính cách lẫn số phận, mang ý nghĩa tiêu biểu cho số phận và con đường giải phóng của nhân dân Tây Nguyên.nghĩa tiêu biểu cho số phận và con đường giải phóng của nhân dân Tây Nguyên.* Số phận:* Số phận:- Nhỏ: mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống nhờ vào sự cưu mang đùm bọc của dân làng- Nhỏ: mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống nhờ vào sự cưu mang đùm bọc của dân làng- Trưởng thành: Số phận của Tnú giống như số phận của người làng Xô man: Có gia- Trưởng thành: Số phận của Tnú giống như số phận của người làng Xô man: Có gia đình, vợ, con nhưng đều bị giặc sát hại dã man.Bản thân Tnú cũng mang thương tíchđình, vợ, con nhưng đều bị giặc sát hại dã man.Bản thân Tnú cũng mang thương tích trên thân thể- hậu quả của những đòn tra tấn của kẻ thù: tấm lưng lằn ngang dọc, bàntrên thân thể- hậu quả của những đòn tra tấn của kẻ thù: tấm lưng lằn ngang dọc, bàn tay cụt mười ngón.tay cụt mười ngón.* Phẩm chất:* Phẩm chất:- Là một chú bé gan góc, táo bạo, trung thực, trung thành với Cách mạng (giặc- Là một chú bé gan góc, táo bạo, trung thực, trung thành với Cách mạng (giặc khủng bố dã man vẫn cùng Mai hăng hái vào rừng nuôi cán bộ, quyết tâm học tập đểkhủng bố dã man vẫn cùng Mai hăng hái vào rừng nuôi cán bộ, quyết tâm học tập để làm cán bộ, gan dạ dũng cảm khi làm giao liên, bị giặc bắt, bị tra tấn, quyết khônglàm cán bộ, gan dạ dũng cảm khi làm giao liên, bị giặc bắt, bị tra tấn, quyết không khai, chỉ tay vào bụng Cộng sản ở đây…). Khi lớn lên, Tnú trở thành người lãnh đạokhai, chỉ tay vào bụng Cộng sản ở đây…). Khi lớn lên, Tnú trở thành người lãnh đạo dân làng Xô man bình tĩnh vững vàng chống Mỹ Diệm.dân làng Xô man bình tĩnh vững vàng chống Mỹ Diệm.- Yêu thương vợ con, dân làng và quê hương (Chứng kiến cảnh vợ con bị kẻ thù- Yêu thương vợ con, dân làng và quê hương (Chứng kiến cảnh vợ con bị kẻ thù hành hạ,biết là thất bại, anh vẫn xông ra cứu. Xa làng Tnú nhớ làng, nhớ âm thanhhành hạ,biết là thất bại, anh vẫn xông ra cứu. Xa làng Tnú nhớ làng, nhớ âm thanh và nhịp điệu sinh hoạt của làng ; khi về, anh nhớ tất cả mọi người…).và nhịp điệu sinh hoạt của làng ; khi về, anh nhớ tất cả mọi người…).

- Biết vượt lên mọi đau đớn và bi kịch cá nhân để dũng cảm chiến đấu, trả thù cho- Biết vượt lên mọi đau đớn và bi kịch cá nhân để dũng cảm chiến đấu, trả thù cho quê hương và gia đình (Khi xông ra cứu vợ con, anh bị bắt, bị đốt mười đầu ngónquê hương và gia đình (Khi xông ra cứu vợ con, anh bị bắt, bị đốt mười đầu ngón tay, Tnú quyết không kêu van à tiếng thét của anh trở thành hiệu lệnh cho dân làngtay, Tnú quyết không kêu van à tiếng thét của anh trở thành hiệu lệnh cho dân làng giết giặc. Dù mất vợ con, dù hai bàn tay mỗi ngón chỉ còn hai đốt, Tnú vẫn nén đaugiết giặc. Dù mất vợ con, dù hai bàn tay mỗi ngón chỉ còn hai đốt, Tnú vẫn nén đau thương, tham gia lực lượng vũ trang để góp phần giải phóng quê hương…).thương, tham gia lực lượng vũ trang để góp phần giải phóng quê hương…).- Có tinh thần kỷ luật cao : Ba năm đi bộ đội, dù nhớ làng nhưng được phép cấp trên- Có tinh thần kỷ luật cao : Ba năm đi bộ đội, dù nhớ làng nhưng được phép cấp trên mới dám về thăm làng. Khi được về thăm làng, dù rất lưu luyến song anh chấp hànhmới dám về thăm làng. Khi được về thăm làng, dù rất lưu luyến song anh chấp hành đúng qui định, ở lại một đêm rồi ra đi…đúng qui định, ở lại một đêm rồi ra đi…* Tác giả đặc biệt miêu tả đôi bàn tay của Tnú, gây ấn tượng sâu sắc và đậm nét, qua* Tác giả đặc biệt miêu tả đôi bàn tay của Tnú, gây ấn tượng sâu sắc và đậm nét, qua đó hiện lên cả cuộc đời và tính cách nhân vật (bàn tay khi còn lành lặn là bàn tayđó hiện lên cả cuộc đời và tính cách nhân vật (bàn tay khi còn lành lặn là bàn tay trung thực, tình nghĩa: Cầm phấn học chữ, cầm đá mài giáo, đặt lên bụng khi bị tratrung thực, tình nghĩa: Cầm phấn học chữ, cầm đá mài giáo, đặt lên bụng khi bị tra tấn, cầm tay Mai; với hai bàn tay không xông ra cứu vợ con – Bàn tay bị giặc đốttấn, cầm tay Mai; với hai bàn tay không xông ra cứu vợ con – Bàn tay bị giặc đốt cụt, trở thành muời ngọn đuốc trở thành chứng tích tội ác của kẻ thù – Bàn tay còncụt, trở thành muời ngọn đuốc trở thành chứng tích tội ác của kẻ thù – Bàn tay còn hai đốt vẫn cầm được súng để bảo vệ quê hương…).hai đốt vẫn cầm được súng để bảo vệ quê hương…).Tóm lại:Tóm lại:- Tnú là nhân vật có tính chất sử thi: số phận và phẩm chất của anh tiêu biểu cho con- Tnú là nhân vật có tính chất sử thi: số phận và phẩm chất của anh tiêu biểu cho con ngườiXô man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung.ngườiXô man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung.- Cảm hứng, giọng điệu chủ đạo là ca ngợi.- Cảm hứng, giọng điệu chủ đạo là ca ngợi.- Làm phong phú thêm chân dung con người Vn anh hùng trong kháng chiến chống- Làm phong phú thêm chân dung con người Vn anh hùng trong kháng chiến chống Mĩ.Mĩ.c) Dít:c) Dít:Cùng với Tnú là đại diện cho thế hệ thanh niên, là lực lượng chiến đấu chính của dânCùng với Tnú là đại diện cho thế hệ thanh niên, là lực lượng chiến đấu chính của dân làng- những cây xà nu đã trưởng thành.làng- những cây xà nu đã trưởng thành.- Phẩm chất gan dạ, dũng cảm.- Phẩm chất gan dạ, dũng cảm.- Tôn trọng kỉ luật.- Tôn trọng kỉ luật.d) Bé Heng:d) Bé Heng:Đại diện cho thế hệ măng non sẵn sàng tiếp bước cha anh. Rất háo hức tham giaĐại diện cho thế hệ măng non sẵn sàng tiếp bước cha anh. Rất háo hức tham gia đánh giặc, rất thông thuộc, tự hào về trận địa của dân làng. Mai, Dít, bé Heng…làđánh giặc, rất thông thuộc, tự hào về trận địa của dân làng. Mai, Dít, bé Heng…là (sự dũng cảm của Mai, sự bình tĩnh, vững vàng của Dít và sự lạc quan trong sáng(sự dũng cảm của Mai, sự bình tĩnh, vững vàng của Dít và sự lạc quan trong sáng của bé Heng).của bé Heng).Tóm lại: Các thế hệ nhân dân Xôman tiếp nối trong cuộc chiến đấu, càng về sauTóm lại: Các thế hệ nhân dân Xôman tiếp nối trong cuộc chiến đấu, càng về sau càng lớn mạnh. Nhà văn đã xây dựng được hệ thống nhân vật tiêu biểu, có tác dụngcàng lớn mạnh. Nhà văn đã xây dựng được hệ thống nhân vật tiêu biểu, có tác dụng làm nổi bật chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân Tây Nguyên trong khánglàm nổi bật chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ.chiến chống Mỹ.4. 4. Nghệ thuậtNghệ thuật : Đặc sắc, đậm đà chất sử thi hùng tráng. Chất sử thi toát lên qua đề : Đặc sắc, đậm đà chất sử thi hùng tráng. Chất sử thi toát lên qua đề tài, chủ đề, cốt truyện, nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọngtài, chủ đề, cốt truyện, nhân vật, hình ảnh thiên nhiên, các chi tiết nghệ thuật, giọng điệu, ngôn ngữ của tác phẩm:điệu, ngôn ngữ của tác phẩm:-Đề tài, xung đột có ý nghĩa lịch sử : sự vùng dậy của dân làng Xô man chống Mỹ-Đề tài, xung đột có ý nghĩa lịch sử : sự vùng dậy của dân làng Xô man chống Mỹ Diệm.Diệm.

-Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng. Rừng xà nu làm nền cho bức tranh về-Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, hoành tráng. Rừng xà nu làm nền cho bức tranh về cuộc đấu tranh chống giặc ( Cả rừng …ào ào rung động, lửa cháy khắp rừng).cuộc đấu tranh chống giặc ( Cả rừng …ào ào rung động, lửa cháy khắp rừng).-Các nhân vật tiêu biểu được miêu tả trong bối cảnh trang nghiêm, hùng vĩ, vừa-Các nhân vật tiêu biểu được miêu tả trong bối cảnh trang nghiêm, hùng vĩ, vừa mang phong cách Tây Nguyên vừa mang phẩm chất của anh hùng thời đại.mang phong cách Tây Nguyên vừa mang phẩm chất của anh hùng thời đại.-Giọng điệu, cảm hứng : Chuyện về sự nổi dậy của dân làng và cuộc đời Tnú được-Giọng điệu, cảm hứng : Chuyện về sự nổi dậy của dân làng và cuộc đời Tnú được kể lại trong một đêm anh về thăm làng, qua lời cụ Mết, bên bếp lửa bập bùng -kể lại trong một đêm anh về thăm làng, qua lời cụ Mết, bên bếp lửa bập bùng - Giọng kể trang trọng như truyền cho thế hệ con cháu những trang sử bi thương vàGiọng kể trang trọng như truyền cho thế hệ con cháu những trang sử bi thương và anh hùng của cộng đồng. Chuyện về thời hiện tại được kể bằng giọng điệu và cảmanh hùng của cộng đồng. Chuyện về thời hiện tại được kể bằng giọng điệu và cảm hứng ngợi ca.hứng ngợi ca.C. C. Kết luậnKết luận::- Tác phẩm đã khắc họa được tập thể nhân dân anh hùng, gắn bó với nhau trong thời- Tác phẩm đã khắc họa được tập thể nhân dân anh hùng, gắn bó với nhau trong thời đại anh hùng, vừa mang dấu ấn của thời đại chống Mỹ, vừa mang phong cách củađại anh hùng, vừa mang dấu ấn của thời đại chống Mỹ, vừa mang phong cách của núi rừng Tâynúi rừng TâyNguyên.Nguyên.Câu hỏi, đề luyện tậpCâu hỏi, đề luyện tập::1- Ý nghĩa nhan đề.1- Ý nghĩa nhan đề.2- Bình luận bàn tay Tnú.2- Bình luận bàn tay Tnú.3- Nhân vật trong Rừng xà nu đều là những người con kiên cường bất khuất của núi 3- Nhân vật trong Rừng xà nu đều là những người con kiên cường bất khuất của núi rừng Tây Nguyên trong công cuộc chống Mỹ cứu nước, nhưng mỗi người lại mang rừng Tây Nguyên trong công cuộc chống Mỹ cứu nước, nhưng mỗi người lại mang những nét riêng, những vẻ đẹp riêng khó quên. Phân tích các nhân vật cụ Mết, Tnú, những nét riêng, những vẻ đẹp riêng khó quên. Phân tích các nhân vật cụ Mết, Tnú, Dít để làm sáng tỏ điều đó.Dít để làm sáng tỏ điều đó.4- Phân tích hình tượng cây xà nu.4- Phân tích hình tượng cây xà nu.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 14Bài 14: : Những đứa con trong gia đình- Nguyễn Thi.Những đứa con trong gia đình- Nguyễn Thi.I- Kiến Thức cơ bảnI- Kiến Thức cơ bản1- 1- Nhà vănNhà văn-Là nhà văn quân đội , hi sinh trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy Mậu thân 1968. -Là nhà văn quân đội , hi sinh trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy Mậu thân 1968. Sáng tác nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết. Ông được tặng giải thưởng Sáng tác nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết. Ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.- Phong cách nghệ thuật: đậm đà bản sắc dân gian mà hiện đại, lối kể chuyện tự - Phong cách nghệ thuật: đậm đà bản sắc dân gian mà hiện đại, lối kể chuyện tự nhiên như cách cảm cách nghĩ của người dân NB, xâydựng được những nhân vật nhiên như cách cảm cách nghĩ của người dân NB, xâydựng được những nhân vật thường ấn tượng : trẻ trung , bộc trực , mãnh liệt đáng yêu.thường ấn tượng : trẻ trung , bộc trực , mãnh liệt đáng yêu.2. 2. Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh sáng tác : :- Tác phẩm được viết vào tháng 2 năm 1966 tại chiến trường miền Nam khi đế quốc - Tác phẩm được viết vào tháng 2 năm 1966 tại chiến trường miền Nam khi đế quốc Mĩ đổ mấy chục vạn quân viễn chinh vào nhằm mục đích bình định và tìm diệt. Sau Mĩ đổ mấy chục vạn quân viễn chinh vào nhằm mục đích bình định và tìm diệt. Sau được in trong Truyện và kí, NXB Văn học Giải phóng, 1978.được in trong Truyện và kí, NXB Văn học Giải phóng, 1978.- Tp đã thể hiện dược khí thế ra trận của tuổi trẻ MN trong giờ phút lịch sử sôi sục - Tp đã thể hiện dược khí thế ra trận của tuổi trẻ MN trong giờ phút lịch sử sôi sục đóđó3. 3. Tóm tắtTóm tắt : :

- Truyện kể về Việt và Chiến -những đứa con trong một gia đình nông dân Nam Bộ - Truyện kể về Việt và Chiến -những đứa con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước. Hai chị em cùng vào bộ đội một ngày. Trong một trận có truyền thống yêu nước. Hai chị em cùng vào bộ đội một ngày. Trong một trận đánh lớn Việt đã tiêu diệt một chiếc xe tăng của địch , anh bị thương nặng và bị lạc đánh lớn Việt đã tiêu diệt một chiếc xe tăng của địch , anh bị thương nặng và bị lạc đơn vị.Giữa những lần mê tỉnh ,Việt nhớ về tuổi thơ về gia đình với chú Năm, ba máđơn vị.Giữa những lần mê tỉnh ,Việt nhớ về tuổi thơ về gia đình với chú Năm, ba má đã hi sinh, chị Chiến.Ba ngày sau đơn vị tìm thấy Việt - bị thương khắp ngườiđã hi sinh, chị Chiến.Ba ngày sau đơn vị tìm thấy Việt - bị thương khắp ngườivẫn ở tư thế sẵn sàng chiến đấu - và đưa về bệnh viện quân y.vẫn ở tư thế sẵn sàng chiến đấu - và đưa về bệnh viện quân y.4. 4. Tình huống truyệnTình huống truyện..-Nhân vật Việt rơi vào một tình huống đặc biệt: trong một trận đánh, bị thương nặng -Nhân vật Việt rơi vào một tình huống đặc biệt: trong một trận đánh, bị thương nặng phải nằm lại giữa chiến trường. Câu chuyện của gia đình được kể theo dòng nội tâm phải nằm lại giữa chiến trường. Câu chuyện của gia đình được kể theo dòng nội tâm của Việt khi đứt (ngất đi) khi nối (tỉnh lại)=> tình huống truyện dẫn đến một cách của Việt khi đứt (ngất đi) khi nối (tỉnh lại)=> tình huống truyện dẫn đến một cách trần thuật riêng của thiên truyện theo dòng ý thức của nhân vật.trần thuật riêng của thiên truyện theo dòng ý thức của nhân vật.5. 5. Chủ đềChủ đề : :Ca ngợi khí thế ra trận và khí phách anh hùng của tuổi trẻ miền nam trong cuộc k/c Ca ngợi khí thế ra trận và khí phách anh hùng của tuổi trẻ miền nam trong cuộc k/c chống Mĩ cứu nước.chống Mĩ cứu nước.6. 6. Chất sử thi của thiên truyệnChất sử thi của thiên truyện : :- thể hiện qua cuốn sổ của gia đình với truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy - thể hiện qua cuốn sổ của gia đình với truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương.chung son sắt với quê hương.+ Cuốn sổ là lịch sử gia đình mà qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc + Cuốn sổ là lịch sử gia đình mà qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ.trong cuộc chiến chống Mĩ.+ Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của + Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt.nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt.- Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng- Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.+ Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai + Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.7.7.Nét đặc sắc về nghệ thuậtNét đặc sắc về nghệ thuật : :- phương thức trần thuật đặc sắc: người trần thuật tự giấu mình nhưng cách nhìn và - phương thức trần thuật đặc sắc: người trần thuật tự giấu mình nhưng cách nhìn và lời kể lại theo giọng điệu của nhân vật.lời kể lại theo giọng điệu của nhân vật.* Lối trần thuật này có hai tác dụng về mặt nghệ thuật:* Lối trần thuật này có hai tác dụng về mặt nghệ thuật:- Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc tính cách nhân vật cũng được khắc - Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc tính cách nhân vật cũng được khắc họa.họa.- Câu chuyện dù không có gì đặc sắc cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua - Câu chuyện dù không có gì đặc sắc cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua con mắt, tấm lòng và bằng ngôn ngữ, giọng điệu riêng của nhân vật.con mắt, tấm lòng và bằng ngôn ngữ, giọng điệu riêng của nhân vật.- Ngôn ngữ phong phú, góc cạnh và đậm chất Nam Bộ.- Ngôn ngữ phong phú, góc cạnh và đậm chất Nam Bộ.8. 8. Truyền thống gia đìnhTruyền thống gia đình..

Đề:Đề: Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi có nêu Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi có nêu lên quan niệm: Chuyện gia đình cũng dài như sông, mỗi thế hệ phải ghi vào một lên quan niệm: Chuyện gia đình cũng dài như sông, mỗi thế hệ phải ghi vào một khúc. Rồi trăm con sông của gia đình lại cùng đổ về một biển, "mà biển thì rộng lắmkhúc. Rồi trăm con sông của gia đình lại cùng đổ về một biển, "mà biển thì rộng lắm […], rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta".[…], rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta".

Chứng minh rằng, trong thiên truyện của Nguyễn Thi, quả đã có một dòng Chứng minh rằng, trong thiên truyện của Nguyễn Thi, quả đã có một dòng sông truyền thống gia đình liên tục chảy từ những lớp người đi trước: tổ tiên, ông sông truyền thống gia đình liên tục chảy từ những lớp người đi trước: tổ tiên, ông cha, cho đến đời chị em Chiến, Việt.cha, cho đến đời chị em Chiến, Việt.Gợi ý Gợi ý - Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù ngùn ngụt bọn xâm lược và tinh thần - Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù ngùn ngụt bọn xâm lược và tinh thần chiến đấu cao đã gắn kết những con người trong gia đình với nhau.chiến đấu cao đã gắn kết những con người trong gia đình với nhau.a. Chú Năm: đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong a. Chú Năm: đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ).cuốn sổ).b. Má Việt cũng là hiện thân của truyền thống. - một con người chắc, khỏe, sực mùi b. Má Việt cũng là hiện thân của truyền thống. - một con người chắc, khỏe, sực mùi lúa gạo và mồ hôi, thứ mùi của đồng áng, của cần cù sương nắng.lúa gạo và mồ hôi, thứ mùi của đồng áng, của cần cù sương nắng.- ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.- ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.c. Hai chị em Chiến và Việt.c. Hai chị em Chiến và Việt.* Nét tính cách chung của hai chị em:* Nét tính cách chung của hai chị em:- sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương (cùng chứng kiến cái - sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương (cùng chứng kiến cái chết đau thương của ba và má).chết đau thương của ba và má).- có chung mối thù với bọn xâm lược, cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có- có chung mối thù với bọn xâm lược, cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.- Tình yêu thương , sự ngây thơ là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em (giành nhau ghi - Tình yêu thương , sự ngây thơ là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em (giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cùng khiêng bàn thờ tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cùng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm )má sang nhà chú Năm )- đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm, niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt - đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm, niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến là đánh giặc: "Hạnh phúc của tuổi trẻ làvà Chiến là đánh giặc: "Hạnh phúc của tuổi trẻ làtrên trận tuyến đánh quân thù".trên trận tuyến đánh quân thù".=> Chiến và Việt là khúc sông sau nên đi xa hơn trong cả dòng sông truyền thống.=> Chiến và Việt là khúc sông sau nên đi xa hơn trong cả dòng sông truyền thống.9.9.Nhân vật ViệtNhân vật Việt : :Đề: Nhân vật Việt giúp em hiểu gì về tuổi trẻ miền Nam những năm k/c chống Mĩ ?Đề: Nhân vật Việt giúp em hiểu gì về tuổi trẻ miền Nam những năm k/c chống Mĩ ?Cảm nhận của anh(chị) về nhân vật Việt trong truyện ngắn Những đứa con trong gia Cảm nhận của anh(chị) về nhân vật Việt trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi.đình của Nguyễn Thi.Gợi ýGợi ý1. Việt là một nhân vật đáng yêu, rất vô tư và dường như chưa bao giờ hết thơ ngây.1. Việt là một nhân vật đáng yêu, rất vô tư và dường như chưa bao giờ hết thơ ngây.- Có dáng vẻ vụng về, lộc ngộc của một câu bé mới lớn, chỉ thích bắt ếch, bắt cá, bắn- Có dáng vẻ vụng về, lộc ngộc của một câu bé mới lớn, chỉ thích bắt ếch, bắt cá, bắn chim…chim…- Trước ngày lên đường, Chiến bàn việc gia đình, Việt không mấy quan tâm mà chỉ - Trước ngày lên đường, Chiến bàn việc gia đình, Việt không mấy quan tâm mà chỉ mải chụp đom đóm, rồi ngủ lúc nào không hay.mải chụp đom đóm, rồi ngủ lúc nào không hay.- Vào bộ đội còn mang theo cây súng cao su.- Vào bộ đội còn mang theo cây súng cao su.- Ra trận không sợ chết nhưng lại sợ ma.- Ra trận không sợ chết nhưng lại sợ ma.- Gặp lại đồng đội mừng quá, khóc òa.- Gặp lại đồng đội mừng quá, khóc òa.2. Việt còn là một nhân vật rất đáng phục vì phẩm chất gan dạ, anh hùng.2. Việt còn là một nhân vật rất đáng phục vì phẩm chất gan dạ, anh hùng.- Từ nhỏ đã dám xông vào đá cái thằng đã giết cha mình.- Từ nhỏ đã dám xông vào đá cái thằng đã giết cha mình.

- Việt cùng với chị mình đã đã chủ động tìm giặc để đánh : bắn tàu giặc trên sông, - Việt cùng với chị mình đã đã chủ động tìm giặc để đánh : bắn tàu giặc trên sông, phá xe tăng địchphá xe tăng địch- Giành nhau với chị đi tòng quân để trả thù cho gia đình.- Giành nhau với chị đi tòng quân để trả thù cho gia đình.- Khi chỉ còn một mình trên chiến trường, mình đầy thương tích nhưng Việt vẫn - Khi chỉ còn một mình trên chiến trường, mình đầy thương tích nhưng Việt vẫn quyết sống mái với quân thù.quyết sống mái với quân thù.Dường như Việt là khúc sông đi xa hơn cả trong dòng sông truyền thống của một giaDường như Việt là khúc sông đi xa hơn cả trong dòng sông truyền thống của một gia đình cách mạng.đình cách mạng.9. 9. Nhân vật Chiến Nhân vật Chiến ::Đề :Cảm nhận của anh(chị) về nhân vật Chiến trong truyện ngắn Những đứa con Đề :Cảm nhận của anh(chị) về nhân vật Chiến trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi.trong gia đình của Nguyễn Thi.Gợi ýGợi ý- chững chạc,kiên nhẫn: Chiến có thể bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình. Chiến - chững chạc,kiên nhẫn: Chiến có thể bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình. Chiến không chỉ "nói in như má" mà còn học được cáchkhông chỉ "nói in như má" mà còn học được cáchnói "trọng trọng" của chú Năm,…nói "trọng trọng" của chú Năm,…- nhường nhịn : Tuy có lúc giành nhau với em tranh công bắt ếch, đánh tàu giặc, đi - nhường nhịn : Tuy có lúc giành nhau với em tranh công bắt ếch, đánh tàu giặc, đi tòng quân nhưng cuối cùng bao giờ cô cũng nhườngtòng quân nhưng cuối cùng bao giờ cô cũng nhườngem hết trừ việc đi tòng quân.em hết trừ việc đi tòng quân.- Căm thù giặc sâu sắc, gan dạ : xung phong ra trận với quyết tâm : hễ giặc còn thì - Căm thù giặc sâu sắc, gan dạ : xung phong ra trận với quyết tâm : hễ giặc còn thì tao mất ,bắn cháy tàu giặc trên sông.tao mất ,bắn cháy tàu giặc trên sông.10. 10. Nêu và cảm nhậNêu và cảm nhận về đoạn văn hay nhất trong truyện ngắn Những đứa con trong n về đoạn văn hay nhất trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi.gia đình của Nguyễn Thi.- không khí thiêng liêng hoán cải cả cảnh vật lẫn con người.- không khí thiêng liêng hoán cải cả cảnh vật lẫn con người.- Không khí thiêng liêng đã biến Việt thành người lớn. Lần đầu tiên Việt thấy rõ - Không khí thiêng liêng đã biến Việt thành người lớn. Lần đầu tiên Việt thấy rõ lòng mình (thương chị lạ, mối thù thằng Mĩ thì có thể rờlòng mình (thương chị lạ, mối thù thằng Mĩ thì có thể rờthấy vì nó đang đè nặng trên vai).thấy vì nó đang đè nặng trên vai).- Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể - Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mìnhgánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mìnhtrong dòng sông truyền thống gia đình, cứng cáp, trưởng thành và có thể đi xa hơn.trong dòng sông truyền thống gia đình, cứng cáp, trưởng thành và có thể đi xa hơn.II- II- Câu hỏi, đề luyện tậpCâu hỏi, đề luyện tập ::1- Phân tích và so sánh tính cách các nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối 1- Phân tích và so sánh tính cách các nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.truyền thống gia đình của những người con.2- Phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi qua Rừng xa nu và Những 2- Phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi qua Rừng xa nu và Những đứa con trong gia đình.đứa con trong gia đình.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 15Bài 15: CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA - Nguyễn Minh Châu: CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA - Nguyễn Minh ChâuI. I. Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản1- 1- Tác giảTác giả- Nguyễn Minh Châu (1930- 1989), quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn- Nguyễn Minh Châu (1930- 1989), quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn Hải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông “thuộc trong số những nhà văn mởHải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông “thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay"đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay"

- Sau 1975, khi văn chương chuyển hướng khám phá trở về với đời thường, Nguyễn- Sau 1975, khi văn chương chuyển hướng khám phá trở về với đời thường, Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâuMinh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thậtđời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phákhám phá sự thậtđời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phá nghệ thụât của ông là con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằnnghệ thụât của ông là con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tiền hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách.kiếm tiền hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách.2. 2. Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xaTruyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xaTruyện in đậm phong cách tự sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu choTruyện in đậm phong cách tự sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai.hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai.Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tênTruyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).3- 3- Nội dung và nghệ thuậtNội dung và nghệ thuậta. Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng của người nghệ sĩ nhiếp ảnha. Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng của người nghệ sĩ nhiếp ảnh- "Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu .... tôi tưởng chính mình vừa khám phá- "Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu .... tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cáichân lí của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần củathấy cáichân lí của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn".tâm hồn".- Đôi mắt tinh tường, "nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp “trời cho”- Đôi mắt tinh tường, "nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ gặp một lần. Ngườitrên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy anh chỉ gặp một lần. Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc - đó là niềm hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, củanghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc - đó là niềm hạnh phúc của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu . Trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa biển trờisự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu . Trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa biển trời mờ sương, anh đã cảm nhận cáiđẹp toàn bích, hài hoà, lãng mạn của cuộc đời, thấymờ sương, anh đã cảm nhận cáiđẹp toàn bích, hài hoà, lãng mạn của cuộc đời, thấy tâm hồn mình được thanh lọc.tâm hồn mình được thanh lọc.b. Phát hiện thứ hai đầy nghịch lí của người nghệ sĩ nhiếp ảnhb. Phát hiện thứ hai đầy nghịch lí của người nghệ sĩ nhiếp ảnh- Người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến: từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ- Người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến: từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu; một lão đàn ông thô kệch,bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu; một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải toả những uất ức, khổdữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải toả những uất ức, khổ đau... Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặpđau... Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.- Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh- Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu .... vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”.ngạc đến mức, trong mấy phút đầu .... vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Hành động đó nói lên nhiều điều.Hành động đó nói lên nhiều điều.c. Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyệnc. Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyệnLà câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng, Đẩu hiểu rõLà câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng, Đẩu hiểu rõ nguyên do của những điều tưởng như vô lí. Nhìn bề ngoài, đó là người đàn bàn quánguyên do của những điều tưởng như vô lí. Nhìn bề ngoài, đó là người đàn bàn quá nhẫn nhục, cam chịu, bị đánh đập... mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão chồng vũ phu.nhẫn nhục, cam chịu, bị đánh đập... mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão chồng vũ phu. Nhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đauNhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đau khổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi....Quakhổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi....Qua câu chuyện của người đàn bà làng chài, tác giả giúp người đọc hiểu rõ: không thể dễcâu chuyện của người đàn bà làng chài, tác giả giúp người đọc hiểu rõ: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của đời sống.dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của đời sống.d. Về các nhân vật trong truyệnd. Về các nhân vật trong truyện

- Về người đàn bà vùng biển: Tác giả gọi một cách phiếm định “người đàn bà”. Điều- Về người đàn bà vùng biển: Tác giả gọi một cách phiếm định “người đàn bà”. Điều tác giả gây ấn tượng chính là số phận của chị. Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiệntác giả gây ấn tượng chính là số phận của chị. Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”, người đàn bà gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn,với “khuôn mặt mệt mỏi”, người đàn bà gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêulam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêu một tiếng, không chống trả, không trốn chạy, “tình thương con cũng như nỗi đau, sựmột tiếng, không chống trả, không trốn chạy, “tình thương con cũng như nỗi đau, sự thâm trầm trong cái việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng để lộ ra bênthâm trầm trong cái việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng để lộ ra bên ngoài”.... Một sự cam chịu đáng chia sẻ, cảm thông. Thấp thoáng trong người đànngoài”.... Một sự cam chịu đáng chia sẻ, cảm thông. Thấp thoáng trong người đàn bà ấy là bóng dáng bao người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vịbà ấy là bóng dáng bao người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha.tha.- Về người đàn ông độc ác: Cuộc sống đói nghèo đã biến “anh con trai” cục tính- Về người đàn ông độc ác: Cuộc sống đói nghèo đã biến “anh con trai” cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu. Lão đàn ông “mái tóc tổnhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu. Lão đàn ông “mái tóc tổ quạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ vừa là nạn người của cuộc sốngquạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ vừa là nạn người của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình. Phải làmkhốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình. Phải làm sao để nâng cao cái phần thiện, cái phần người trong những kẻ thô bạo ấy.sao để nâng cao cái phần thiện, cái phần người trong những kẻ thô bạo ấy.- Chị em thằng Phác: Bị đẩy vào tình thế khó xửa khi ở trong hoàn cảnh ấy. Chị- Chị em thằng Phác: Bị đẩy vào tình thế khó xửa khi ở trong hoàn cảnh ấy. Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên taythằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên tay thằng em trai, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí. Cô bé là điểm tựa vững chắcthằng em trai, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí. Cô bé là điểm tựa vững chắc của người mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm dại dột củacủa người mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm dại dột của đứa em, lại biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến toà án huyện. Thằng Phác thươngđứa em, lại biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến toà án huyện. Thằng Phác thương mẹ theo kiểu một cậu bé con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. Nómẹ theo kiểu một cậu bé con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. Nó “lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trênkhuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những“lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trênkhuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chặng chịt”, “nó tuyên bố với các bác ởgiọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chặng chịt”, “nó tuyên bố với các bác ở xưởng đóng thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biểnnày thì mẹ nó không bị đánh”.xưởng đóng thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biểnnày thì mẹ nó không bị đánh”. Hình ảnh thằng Phác khiến người đọc cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.Hình ảnh thằng Phác khiến người đọc cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.- Người nghệ sĩ nhiếp ảnh: Vốn là người lính thường vào sinh ra tử, Phùng căm ghét- Người nghệ sĩ nhiếp ảnh: Vốn là người lính thường vào sinh ra tử, Phùng căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh xúcmọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh xúc động ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển lúc bình minh. Một ngườiđộng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển lúc bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra sự bạo hành của cáinhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra sự bạo hành của cái xấu, cái ác ngay sau cảnh đẹp huyền ảo trên biển. Hơn bao giờ hết, Phùng hiểu rõ:xấu, cái ác ngay sau cảnh đẹp huyền ảo trên biển. Hơn bao giờ hết, Phùng hiểu rõ: trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy làm ột người biết yêu ghéttrước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy làm ột người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứngvui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người.đáng với con người.e. Cách xây dựng cốt truyện độc đáoe. Cách xây dựng cốt truyện độc đáoTrong tác phẩm, đó là sự kiện Phùng chứng kiến lão đàn ông đánh vợ một cách tànTrong tác phẩm, đó là sự kiện Phùng chứng kiến lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo.Trước đó, anh nhìn đời bằng con mắt của người nghệ sĩ rung động, say mê trướcbạo.Trước đó, anh nhìn đời bằng con mắt của người nghệ sĩ rung động, say mê trước vẻ đẹphuyền ảo- thơ mộng của thuyền biển. Trong giây phút tâm hồn thăng hoavẻ đẹphuyền ảo- thơ mộng của thuyền biển. Trong giây phút tâm hồn thăng hoa những cảmxúc lãng mạn, Phùng phát hiện ra hiện thực nghiệt ngã của đôi vợ chồngnhững cảmxúc lãng mạn, Phùng phát hiện ra hiện thực nghiệt ngã của đôi vợ chồng bước ra từ con thuyền “thơ mộng” đó.bước ra từ con thuyền “thơ mộng” đó.Tình huống đó được lặp lại lần nữa: bên cạnh hình ảnh người đàn bà nhẫn nhục chịuTình huống đó được lặp lại lần nữa: bên cạnh hình ảnh người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng “đòn chồng”, Phùng còn được chứng kiến phản ứng của chị em thằng Phácđựng “đòn chồng”, Phùng còn được chứng kiến phản ứng của chị em thằng Phác

trước sự hung bạo của cha đối với mẹ. Từ đó, trong người nghệ sĩ đã có sự thay đổitrước sự hung bạo của cha đối với mẹ. Từ đó, trong người nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn đời. Anh thấy rõ những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài, hiểu sâucách nhìn đời. Anh thấy rõ những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài, hiểu sâu thêm tính chất người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu thêm người đồng đội (Đầu) vàthêm tính chất người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu thêm người đồng đội (Đầu) và hiểu thêm chính mình.hiểu thêm chính mình.Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mốiÝ nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quanhệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bướcquanhệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyệnngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sốngmang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sốngf. Ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩmf. Ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩm- Ngôn ngữ người kể chuyện: Thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả.- Ngôn ngữ người kể chuyện: Thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả. Chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăngChọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sứccường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.thuyết phục.- Ngôn ngữ nhân vật: Phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.- Ngôn ngữ nhân vật: Phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.g. Đánh giá chungg. Đánh giá chungVẻ đẹp của ngòi bút Nguyễn Minh Châu là vẻ đẹp toát ra từ tình yêu tha thiết đối vớiVẻ đẹp của ngòi bút Nguyễn Minh Châu là vẻ đẹp toát ra từ tình yêu tha thiết đối với con người. Tình yêu ấy bao hàm cả khát vọng tìm kiếm, phát hiện, tôn vinh nhữngcon người. Tình yêu ấy bao hàm cả khát vọng tìm kiếm, phát hiện, tôn vinh những vẻ đẹp con người còn tiềm ẩn, những khắc khoải, lo âu trước cái xấu, cái ác. Đóvẻ đẹp con người còn tiềm ẩn, những khắc khoải, lo âu trước cái xấu, cái ác. Đó cũng là vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm, đôn hậu, điềm đạm chiêm nghiệmcũng là vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm, đôn hậu, điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra những triết lí nhân sinh sâu sắc. Chiếc thuyền ngoài xa là một tronglẽ đời để rút ra những triết lí nhân sinh sâu sắc. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong số rất nhiều tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đã đặt ra những vấn đề có ý nghĩa vớisố rất nhiều tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đã đặt ra những vấn đề có ý nghĩa với mọi thời, mọi người.mọi thời, mọi người.II- Câu hỏi, đề luyện tậpII- Câu hỏi, đề luyện tập::1- Ý nghĩa nhan đề.1- Ý nghĩa nhan đề.2- Phân tích tình huống truyện.2- Phân tích tình huống truyện.3- Cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà, lão đàn ông, chị em thằng Phác, người 3- Cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà, lão đàn ông, chị em thằng Phác, người nghệ sĩ nhiếp ảnh.nghệ sĩ nhiếp ảnh.4- Thân phân và vẻ đẹp của các nhân vật nữ trong: Vợ chồng A phủ, Vợ nhặt và 4- Thân phân và vẻ đẹp của các nhân vật nữ trong: Vợ chồng A phủ, Vợ nhặt và Chiếc thuyền ngoài xa.Chiếc thuyền ngoài xa.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 16Bài 16: HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT: HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT- - Lưu Quang VũLưu Quang VũI. I. Kiến thức cơ bảnKiến thức cơ bản1- 1- Tác giảTác giả: :

Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, vẽ tranh, viết truyện, viết tiểuLưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, vẽ tranh, viết truyện, viết tiểu luận,… nhưng thành công nhất là kịch. Ông là một trong những nhà soạn kịch tàiluận,… nhưng thành công nhất là kịch. Ông là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.22. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt+ Vở kịch được Lưu Quang Vũ viết vào năm 1981, được công diễn vào năm 1984.+ Vở kịch được Lưu Quang Vũ viết vào năm 1981, được công diễn vào năm 1984.+ Từ một cốt truyện dân gian, tác giả đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại,+ Từ một cốt truyện dân gian, tác giả đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân văn sâu sắc.đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân văn sâu sắc.

+ Truyện dân gian gây kịch tính sau khi Hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt+ Truyện dân gian gây kịch tính sau khi Hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt dẫn tới "vụ tranh chấp" chồng của hai bà vợ phải đưa ra xử, bà Trương Ba thắngdẫn tới "vụ tranh chấp" chồng của hai bà vợ phải đưa ra xử, bà Trương Ba thắng kiện được đưachồng về. Lưu Quang Vũ khai thác tình huống kịch bắt đầu ở chỗ kếtkiện được đưachồng về. Lưu Quang Vũ khai thác tình huống kịch bắt đầu ở chỗ kết thúc của tích truyện dân gian. Khi hồn Trương Ba được sống "hợp pháp" trong xácthúc của tích truyện dân gian. Khi hồn Trương Ba được sống "hợp pháp" trong xác anh hàng thịt, mọi sự càng trở nên rắc rối, éo le để rồi cuối cùng đau khổ, tuyệt vọnganh hàng thịt, mọi sự càng trở nên rắc rối, éo le để rồi cuối cùng đau khổ, tuyệt vọng khiến Hồn Trương Ba không chịu nổi phải cầu xin Đế Thích cho mình được chếtkhiến Hồn Trương Ba không chịu nổi phải cầu xin Đế Thích cho mình được chết hẳn.hẳn.3. Đoạn trích là phần lớn cảnh VII. Đây cũng là đoạn kết của vở kịch, đúng vào lúc3. Đoạn trích là phần lớn cảnh VII. Đây cũng là đoạn kết của vở kịch, đúng vào lúc xung đột trung tâm của vở kịch lên đến đỉnh điểm. Sau mấy tháng sống trong tìnhxung đột trung tâm của vở kịch lên đến đỉnh điểm. Sau mấy tháng sống trong tình trạng "bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo", nhân vật Hồn Trương Ba ngày càngtrạng "bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo", nhân vật Hồn Trương Ba ngày càng trở nên xa lạ với bạn bè, người thân trong gia đình và tự chán ghét chính mình, muốntrở nên xa lạ với bạn bè, người thân trong gia đình và tự chán ghét chính mình, muốn thoát ra khỏi nghịch cảnh trớ trêu.thoát ra khỏi nghịch cảnh trớ trêu.4- 4- Nội dung và ý nghĩa đoạn tríchNội dung và ý nghĩa đoạn trícha- Xung đột giữa Hồn và Xáca- Xung đột giữa Hồn và Xác+ Trong cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí+ Trong cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí bởi xác nói những điều mà dù muốn hay không muốn Hồn vẫn phải thừa nhận (cáibởi xác nói những điều mà dù muốn hay không muốn Hồn vẫn phải thừa nhận (cái đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với "tay chân run rẩy", "hơi thở nóng rực",đêm khi ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với "tay chân run rẩy", "hơi thở nóng rực", "cổ nghẹn lại" và "suýt nữa thì…". Đó là cảm giác "xao xuyến" trước những món ăn"cổ nghẹn lại" và "suýt nữa thì…". Đó là cảm giác "xao xuyến" trước những món ăn mà trước đây Hồn cho là "phàm". Đó là cái lần ông tát thằng con ông "tóe máu mồmmà trước đây Hồn cho là "phàm". Đó là cái lần ông tát thằng con ông "tóe máu mồm máu mũi",…).máu mũi",…).+ Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thật ấy khiến Hồn càng cảm thấy xấu hổ,+ Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thật ấy khiến Hồn càng cảm thấy xấu hổ, cảm thấy mình ti tiện.cảm thấy mình ti tiện.+ Xác anh hàng thịt còn cười nhạo vào cái lí lẽ mà ông đưa ra để ngụy biện: "Ta vẫn+ Xác anh hàng thịt còn cười nhạo vào cái lí lẽ mà ông đưa ra để ngụy biện: "Ta vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn,…".có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn,…".+ Trong cuộc đối thoại này, xác thắng thế nên rất hể hả tuôn ra những lời thoại dài+ Trong cuộc đối thoại này, xác thắng thế nên rất hể hả tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng khi thì mỉa mai cười nhạo khi thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châmvới chất giọng khi thì mỉa mai cười nhạo khi thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo nhữngchọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu.tiếng than, tiếng kêu.b- Đối diện với những người thânb- Đối diện với những người thân+ Nỗi đau khổ, tuyệt vọng của Hồn Trương Ba càng được đẩy lên khi đối thoại với+ Nỗi đau khổ, tuyệt vọng của Hồn Trương Ba càng được đẩy lên khi đối thoại với những người thân.những người thân.- Người vợ mà ông rất mực yêu thương giờ đây buồn bã và cứ nhất quyết đòi bỏ đi. - Người vợ mà ông rất mực yêu thương giờ đây buồn bã và cứ nhất quyết đòi bỏ đi. - Cái Gái, cháu ông giờ đây đã không cần phải giữ ý. Nó một mực khước từ tình- Cái Gái, cháu ông giờ đây đã không cần phải giữ ý. Nó một mực khước từ tình thân.thân.- Chị con dâu là người sâu sắc, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt. Chị cảm thấy- Chị con dâu là người sâu sắc, chín chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt. Chị cảm thấy thương bố chồng trong tình cảnh trớ trêu. thương bố chồng trong tình cảnh trớ trêu. >Tất cả những người thân yêu của Hồn Trương Ba đều nhận ra cái nghịch cảnh trớ>Tất cả những người thân yêu của Hồn Trương Ba đều nhận ra cái nghịch cảnh trớ trêu. Họ đã nói ra thành lời bởi với họ cái ngày chôn xác Trương Ba xuống đất họtrêu. Họ đã nói ra thành lời bởi với họ cái ngày chôn xác Trương Ba xuống đất họ đau, họ khổ nhưng "cũng không khổ bằng bây giờ".đau, họ khổ nhưng "cũng không khổ bằng bây giờ".

+ Sau tất cả những đối thoại ấy, mỗi nhân vật bằng cách nói riêng, giọng nói riêng+ Sau tất cả những đối thoại ấy, mỗi nhân vật bằng cách nói riêng, giọng nói riêng của mình đã khiến Hồn Trương Ba cảm thấy không thể chịu nổi. Nỗi cay đắng vớicủa mình đã khiến Hồn Trương Ba cảm thấy không thể chịu nổi. Nỗi cay đắng với chính bản thânmình cứ lớn dần… lớn dần, muốn đứt tung, muốn vọt trào.chính bản thânmình cứ lớn dần… lớn dần, muốn đứt tung, muốn vọt trào.+ Nhà viết kịch đã để cho Hồn Trương Ba còn lại trơ trọi một mình với nỗi đau khổ,+ Nhà viết kịch đã để cho Hồn Trương Ba còn lại trơ trọi một mình với nỗi đau khổ, tuyệt vọng lên đến đỉnh điểm, một mình với những lời độc thoại đầy chua cháttuyệt vọng lên đến đỉnh điểm, một mình với những lời độc thoại đầy chua chát nhưng cũng đầy quyết liệt: "Mày đã thắng thế rồi đấy... Không cần!". Đây là lời độcnhưng cũng đầy quyết liệt: "Mày đã thắng thế rồi đấy... Không cần!". Đây là lời độc thoại có tính chất quyết định dẫn tới hành động châm hương gọi Đế Thích một cáchthoại có tính chất quyết định dẫn tới hành động châm hương gọi Đế Thích một cách dứt khoát.dứt khoát.c- Đối thoại với Đế Thích.c- Đối thoại với Đế Thích.+ Cuộc trò chuyện giữa Hồn Trương Ba với Đế Thích trở thành nơi tác giả gửi gắm+ Cuộc trò chuyện giữa Hồn Trương Ba với Đế Thích trở thành nơi tác giả gửi gắm những quan niệm về hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết. Hai lời thoại của Hồn trongnhững quan niệm về hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết. Hai lời thoại của Hồn trong cảnh này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng:cảnh này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng:- Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn- Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn…vẹn…- Sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái- Sống nhờ vào đồ đạc, của cải người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống,thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt. Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!.nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!.>ý nghĩa triết lí sâu sắc và thấm thía qua hai lời thoại này: >ý nghĩa triết lí sâu sắc và thấm thía qua hai lời thoại này: +Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có+Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chimột tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng của thân xác thì đừng chỉ đổ tội cho thân xác,phối bởi những nhu cầu bản năng của thân xác thì đừng chỉ đổ tội cho thân xác, không thể tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. không thể tự an ủi, vỗ về mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn. +Thứ hai, sống thực sự cho ra con người quả không hề dễ dàng, đơn giản. Khi sống+Thứ hai, sống thực sự cho ra con người quả không hề dễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì cuộc sống ấy thật vô nghĩa. nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì cuộc sống ấy thật vô nghĩa. >Những lời thoại của Hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức rõ>Những lời thoại của Hồn Trương Ba với Đế Thích chứng tỏ nhân vật đã ý thức rõ về tình cảnh trớ trêu, đầy tính chất bi hài của mình, thấm thía nỗi đau khổ về tìnhvề tình cảnh trớ trêu, đầy tính chất bi hài của mình, thấm thía nỗi đau khổ về tình trạng ngày càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng tỏ quyết tâm giảitrạng ngày càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng tỏ quyết tâm giải thoát nung nấu của nhân vật trước lúc Đế Thích xuất hiện.thoát nung nấu của nhân vật trước lúc Đế Thích xuất hiện.+ Quyết định dứt khoát xin tiên Đế Thích cho cu Tị được sống lại, cho mình được+ Quyết định dứt khoát xin tiên Đế Thích cho cu Tị được sống lại, cho mình được chết hẳn chứ không nhập hồn vào thân thể ai nữa của nhân vật Hồn Trương Ba là kếtchết hẳn chứ không nhập hồn vào thân thể ai nữa của nhân vật Hồn Trương Ba là kết quả của một quá trình diễn biến hợp lí. Hơn nữa, quyết định này cần phải đưa ra kịpquả của một quá trình diễn biến hợp lí. Hơn nữa, quyết định này cần phải đưa ra kịp thời vì cu Tị vừa mới chết. Hồn Trương Ba thử hình dung cảnh hồn của mình lạithời vì cu Tị vừa mới chết. Hồn Trương Ba thử hình dung cảnh hồn của mình lại nhập vào xác cu Tị để sống và thấy rõ "bao nhiêu sự rắc rối" vô lí lại tiếp tục xảy ra.nhập vào xác cu Tị để sống và thấy rõ "bao nhiêu sự rắc rối" vô lí lại tiếp tục xảy ra. Nhận thức tỉnh táo ấy cùng tình thương mẹ con cu Tị càng khiến Hồn Trương Ba điNhận thức tỉnh táo ấy cùng tình thương mẹ con cu Tị càng khiến Hồn Trương Ba đi đến quyết định dứt khoát. Qua quyết định này, chúng ta càng thấy Trương Ba là conđến quyết định dứt khoát. Qua quyết định này, chúng ta càng thấy Trương Ba là con người nhân hậu, sáng suốt, giàu lòng tự trọng. Đặc biệt, đó là con người ý thức đượcngười nhân hậu, sáng suốt, giàu lòng tự trọng. Đặc biệt, đó là con người ý thức được ý nghĩa của cuộc sống.ý nghĩa của cuộc sống.d- Đánh giá chúng : d- Đánh giá chúng :

Không chí có ý nghĩa triết lí về nhân sinh, về hạnh phúc con người, rong vở kịch nóiKhông chí có ý nghĩa triết lí về nhân sinh, về hạnh phúc con người, rong vở kịch nói chung và đoạn kết nói riêng, Lưu Quang Vũ muốn góp phần phê phán một số biểuchung và đoạn kết nói riêng, Lưu Quang Vũ muốn góp phần phê phán một số biểu hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ:hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ:-Thứ nhất, con người đang có nguy cơ chạy theo những ham muốn tầm thường về-Thứ nhất, con người đang có nguy cơ chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển.vật chất, chỉ thích hưởng thụ đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển.-Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống tinh thần là đáng trọng mà chẳng chăm lo-Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống tinh thần là đáng trọng mà chẳng chăm lo thích đáng đến sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì hạnh phúc toàn vẹn.thích đáng đến sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì hạnh phúc toàn vẹn.-Ngoài ra, vở kịch còn đề cập đến một vấn đề cũng không kém phần bức xúc, đó là-Ngoài ra, vở kịch còn đề cập đến một vấn đề cũng không kém phần bức xúc, đó là tình trạng con người phải sống giả, không dám và cũng không được sống là bản thântình trạng con người phải sống giả, không dám và cũng không được sống là bản thân mình. Đấy là nguy cơ đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi. Với tất cảmình. Đấy là nguy cơ đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi. Với tất cả những ý nghĩa đó, đoạn trích rất tiêu biểu cho phong cách viết kịch của Lưu Quangnhững ý nghĩa đó, đoạn trích rất tiêu biểu cho phong cách viết kịch của Lưu Quang Vũ.Vũ.II- Câu hỏi, đề luyện tậpII- Câu hỏi, đề luyện tập::1) Qua đối thoại, em có thêm bài học gì khi nhìn nhận, đánh giá con người?1) Qua đối thoại, em có thêm bài học gì khi nhìn nhận, đánh giá con người?2) Vì sao ta nghiêng về chỉ trích Xác hàng thịt, thương cảm cho Hồn Trương Ba?2) Vì sao ta nghiêng về chỉ trích Xác hàng thịt, thương cảm cho Hồn Trương Ba?3) Viết một đoạn kịch có nhan đề: Xác Trương Ba, Hồn hàng thịt.3) Viết một đoạn kịch có nhan đề: Xác Trương Ba, Hồn hàng thịt.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BÀI 17. NHIN VỀ VỐN VĂN HOA DÂN TÔC – TRẦN ĐINH HƯỢUBÀI 17. NHIN VỀ VỐN VĂN HOA DÂN TÔC – TRẦN ĐINH HƯỢU1- 1- Tác giảTác giả- Trần Đình Hượu (1927- 1995) là một chuyên gia về các vấn đề văn hóa, tư tưởng - Trần Đình Hượu (1927- 1995) là một chuyên gia về các vấn đề văn hóa, tư tưởng Việt Nam.Việt Nam.- Ông đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, tư tưởng có giá trị: Đến hiện - Ông đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, tư tưởng có giá trị: Đến hiện đại từ truyền thống (1994), Nho giáo và văn học Việt Nam trung cận đại (1995), Cácđại từ truyền thống (1994), Nho giáo và văn học Việt Nam trung cận đại (1995), Các bài giảng về tư tưởng phương Đông (2001),…bài giảng về tư tưởng phương Đông (2001),…2. 2. Nội dungNội dung- Tiến hành một sự phân tích, đánh giá khoa học đối với những đặc điểm nổi bật của - Tiến hành một sự phân tích, đánh giá khoa học đối với những đặc điểm nổi bật của văn hóa Việt Nam :văn hóa Việt Nam :+ Đặc điểm nổi bật của sáng tạo văn hóa Việt Nam là: "thiết thực, linh hoạt, dung + Đặc điểm nổi bật của sáng tạo văn hóa Việt Nam là: "thiết thực, linh hoạt, dung hòa".hòa".+ Thế mạnh của văn hóa truyền thống là tạo ra một cuộc sống thiết thực, bình ổn, + Thế mạnh của văn hóa truyền thống là tạo ra một cuộc sống thiết thực, bình ổn, lành mạnh với những vẻ đẹp dịu dàng, thanh lịch,lành mạnh với những vẻ đẹp dịu dàng, thanh lịch,những con người hiền lành, tình nghĩa, sống có văn hóa trên một cái nền nhân bản.những con người hiền lành, tình nghĩa, sống có văn hóa trên một cái nền nhân bản.+ Hạn chế của nền văn hóa truyền thống là không có khát vọng và sáng tạo lớn trong+ Hạn chế của nền văn hóa truyền thống là không có khát vọng và sáng tạo lớn trong cuộc sống, không mong gì cao xa, khác thường, hơn người, trí tuệ không được đề cuộc sống, không mong gì cao xa, khác thường, hơn người, trí tuệ không được đề cao.cao.> Cái đích xa mà chúng ta hướng đến: góp phần xây dựng một chiến lược phát triển> Cái đích xa mà chúng ta hướng đến: góp phần xây dựng một chiến lược phát triển mới cho đất nước thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, kém phát triển hiện thời.mới cho đất nước thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, kém phát triển hiện thời.( Trả lời các câu hỏi trong Luyện Tập- SGK)( Trả lời các câu hỏi trong Luyện Tập- SGK)------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(Lưu ý: Ngoài ra, học sinh cần nắm được những kiến thức cơ bản nhất của các (Lưu ý: Ngoài ra, học sinh cần nắm được những kiến thức cơ bản nhất của các bài đọc thêmbài đọc thêm) ) PHẦN BPHẦN B-- VĂN HỌC NƯỚC NGOÀIVĂN HỌC NƯỚC NGOÀI

Bài 1Bài 1: THUỐC : THUỐC 1. 1. Về tiểu sử và sự nghiệp văn họcVề tiểu sử và sự nghiệp văn học..+ Lỗ Tấn tên thật là Chu Thụ Nhân, quê :tỉnh Chiết Giang- Trung Quốc. Ông là nhà + Lỗ Tấn tên thật là Chu Thụ Nhân, quê :tỉnh Chiết Giang- Trung Quốc. Ông là nhà văn cách mạng lỗi lạc của Trung Quốc thế kỉXX. “Trước Lỗ tấn chưa hề có Lỗ Tấn; văn cách mạng lỗi lạc của Trung Quốc thế kỉXX. “Trước Lỗ tấn chưa hề có Lỗ Tấn; sau Lỗ Tấn có vô vàn Lỗ Tấn” (Quách Mạt Nhược)sau Lỗ Tấn có vô vàn Lỗ Tấn” (Quách Mạt Nhược)+ nhiều lần đổi nghề: từ nghề hàng hải đến khai mỏ rồi nghề y, cuối cùng làm văn + nhiều lần đổi nghề: từ nghề hàng hải đến khai mỏ rồi nghề y, cuối cùng làm văn nghệ để thức tỉnh quốc dân đồng bào.nghệ để thức tỉnh quốc dân đồng bào.+ Quan điểm sáng tác: phê phán những căn bệnh tinh thần khiến cho quốc dân mê + Quan điểm sáng tác: phê phán những căn bệnh tinh thần khiến cho quốc dân mê muội, tự thoả mãn “ngủ say trong một cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ”.muội, tự thoả mãn “ngủ say trong một cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ”.+ Tác phẩm chính: AQ chính truyện (Kiệt tác của văn học hiện đại Trung Quốc và + Tác phẩm chính: AQ chính truyện (Kiệt tác của văn học hiện đại Trung Quốc và thế giới), các tập Gào thét, Bàng hoàng, Truyện cũ viết theo lối mới, hơn chục tập thế giới), các tập Gào thét, Bàng hoàng, Truyện cũ viết theo lối mới, hơn chục tập tạp văn có giá trị phê phán, tính chiến đấu cao.tạp văn có giá trị phê phán, tính chiến đấu cao.2- 2- Về tác phẩmVề tác phẩm a.Hoàn cảnh sánga.Hoàn cảnh sáng- Thuốc được viết năm 1919, thời kì đất nước Trung Hoa bị các đế quốc Anh, Nga, - Thuốc được viết năm 1919, thời kì đất nước Trung Hoa bị các đế quốc Anh, Nga, Pháp, Đức, Nhật xâu xé, nhưng nhân dân lại an phậnPháp, Đức, Nhật xâu xé, nhưng nhân dân lại an phậnchịu nhục..chịu nhục..- Thuốc đã ra đời trong bối cảnh ấy với một thông điệp: cần suy nghĩ nghiêm khắc - Thuốc đã ra đời trong bối cảnh ấy với một thông điệp: cần suy nghĩ nghiêm khắc về một phương thuốc để cứu dân tộc.về một phương thuốc để cứu dân tộc.b. Tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấnb. Tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn-Sáng sớm mùa thu lão Hoa Thuyên đến pháp trường mua thuốc chữa bệnh lao cho -Sáng sớm mùa thu lão Hoa Thuyên đến pháp trường mua thuốc chữa bệnh lao cho con.Thuốc là chiếc bánh bao tẩm máu người chiến sĩcon.Thuốc là chiếc bánh bao tẩm máu người chiến sĩcách mạng Hạ Du. Bà Hoa cho con ăn bánh với niềm tin vững chắc con sẽ khỏi cách mạng Hạ Du. Bà Hoa cho con ăn bánh với niềm tin vững chắc con sẽ khỏi bệnh.bệnh.-Những người trong quán trà bàn về thuốc , về Hạ Du và cho anh là điên.-Những người trong quán trà bàn về thuốc , về Hạ Du và cho anh là điên.- Buổi sáng bình minh năm sau, bà Hoa và bà mẹ Hạ Du cùng đến thăm mộ con, họ - Buổi sáng bình minh năm sau, bà Hoa và bà mẹ Hạ Du cùng đến thăm mộ con, họ đồng cảm và ngạc nhiên khi thấy vòng hoa trên mộ Hạđồng cảm và ngạc nhiên khi thấy vòng hoa trên mộ HạDu.Du.c. Ý nghĩa nhan đề truyện và hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu :c. Ý nghĩa nhan đề truyện và hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu :- Nhan đề "Thuốc"- Nhan đề "Thuốc"+ "Thuốc" là phương thuốc truyền thống chữa bệnh lao-một phương thuốc u mê ngu + "Thuốc" là phương thuốc truyền thống chữa bệnh lao-một phương thuốc u mê ngu muội, đó là thứ thuốc mê tín.muội, đó là thứ thuốc mê tín.+ Bệnh của người dân Trung Quốc là bệnh mê muội, lạc hậu về chính trị của quần + Bệnh của người dân Trung Quốc là bệnh mê muội, lạc hậu về chính trị của quần chúng.chúng.

+Bệnh của người dân Trung Quốc còn là bệnh xa rời quần chúng của chính những +Bệnh của người dân Trung Quốc còn là bệnh xa rời quần chúng của chính những người làm cách mạng.người làm cách mạng.= > Do đó, nhan đề “Thuốc” khẳng định phải tìm một phương thuốc làm cho quần = > Do đó, nhan đề “Thuốc” khẳng định phải tìm một phương thuốc làm cho quần chúng giác ngộ cách mạng và làm cho cách mạng gắnchúng giác ngộ cách mạng và làm cho cách mạng gắnbó với quần chúng.bó với quần chúng.d. Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm:d. Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm:- Cốt truyện đơn giản nhưng hàm súc.- Cốt truyện đơn giản nhưng hàm súc.- Các chi tiết, hình ảnh đều giàu ý nghĩa t-ượng trưng. Đặc biệt là hình ảnh chiếc - Các chi tiết, hình ảnh đều giàu ý nghĩa t-ượng trưng. Đặc biệt là hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu, hình ảnh con đường, hình ảnh vònghoa trên mộ Hạ Du,...bánh bao tẩm máu, hình ảnh con đường, hình ảnh vònghoa trên mộ Hạ Du,...- Không gian, thời gian của truyện là một tín hiệu nghệ thuật có ý nghĩa :- Không gian, thời gian của truyện là một tín hiệu nghệ thuật có ý nghĩa :-Thời gian nghệ thuật có sự tiến triển: Hai cảnh đầu của truyện xảy ra vào mùa thu, -Thời gian nghệ thuật có sự tiến triển: Hai cảnh đầu của truyện xảy ra vào mùa thu, cảnh IV xảy ra vào mùa xuân, vào tết thanh minh.cảnh IV xảy ra vào mùa xuân, vào tết thanh minh.+Mùa thu lá vàng rơi+Mùa thu lá vàng rơi+Mùa xuân cây cỏ đâm chồi, nảy lộc+Mùa xuân cây cỏ đâm chồi, nảy lộc+Mùa thu HD và Thuyên chết.+Mùa thu HD và Thuyên chết.+Mùa xuân: Hai bà mẹ cùng đế thăm mộ và họ bước qua ranh giới đường mòn đến +Mùa xuân: Hai bà mẹ cùng đế thăm mộ và họ bước qua ranh giới đường mòn đến an ủi nhau, bắt đầu có sự đồng cảm->cái chết của Thuyên và HD do sự u mê của mọian ủi nhau, bắt đầu có sự đồng cảm->cái chết của Thuyên và HD do sự u mê của mọi người như hai chiếc lá lìa cành tích nhựa cho mùa xuân hi vọng.người như hai chiếc lá lìa cành tích nhựa cho mùa xuân hi vọng.3- 3- Câu hỏi luyện tậpCâu hỏi luyện tậpCâu 1: Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Lỗ Tấn.Câu 1: Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Lỗ Tấn.Câu 2: Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm.Câu 2: Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm.Câu 3: Ý nghĩa nhan đề.Câu 3: Ý nghĩa nhan đề.Câu 4: Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu người mang ý nghĩa gì?Câu 4: Hình tượng chiếc bánh bao tẩm máu người mang ý nghĩa gì?Câu 5: Nội dung, tư tưởng của truyện ngắn.Câu 5: Nội dung, tư tưởng của truyện ngắn.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 2Bài 2: : SỐ PHẬN CON NGƯỜI SỐ PHẬN CON NGƯỜI 1.1.Về tiểu sử và sự nghiệp văn họcVề tiểu sử và sự nghiệp văn học : :- M.Sô-lô-khốp (1905-1984) sinh tại một thị trấn của vùng sông Đông.- M.Sô-lô-khốp (1905-1984) sinh tại một thị trấn của vùng sông Đông.- Là nhà văn Xô viết lỗi lạc, tham gia cách mạng khá sớm.- Là nhà văn Xô viết lỗi lạc, tham gia cách mạng khá sớm.- Từng làm nhiều nghề để kiếm sống và luôn tự học.- Từng làm nhiều nghề để kiếm sống và luôn tự học.- Ông được vinh dự được nhận giải thưởng Nô-ben về văn học năm 1965.- Ông được vinh dự được nhận giải thưởng Nô-ben về văn học năm 1965.- Tác phẩm thể hiện cách nhìn cuộc sống và chiến tranh một cách toàn diện, chân - Tác phẩm thể hiện cách nhìn cuộc sống và chiến tranh một cách toàn diện, chân thực và sâu sắc.thực và sâu sắc.- Tác phẩm tiêu biểu: + Sông Đông êm đềm.+ Số phận con người.- Tác phẩm tiêu biểu: + Sông Đông êm đềm.+ Số phận con người.2. Hoàn cảnh sáng tác :2. Hoàn cảnh sáng tác :-Sáng tác 1956, TP đầu tiên của VH Xô viết nói về mất mát đau thương của chiến -Sáng tác 1956, TP đầu tiên của VH Xô viết nói về mất mát đau thương của chiến tranh.tranh.3- 3- Tóm tắt cốt truyệnTóm tắt cốt truyện-Khởi nguồn từ 1 câu chuyện có thực mà tác giả được nghe kể và chứng kiến năm -Khởi nguồn từ 1 câu chuyện có thực mà tác giả được nghe kể và chứng kiến năm 1946 Xô cô lốp- chiến sĩ hồng quân Nga – chịu nhiều nỗi đau do chiến tranh gây 1946 Xô cô lốp- chiến sĩ hồng quân Nga – chịu nhiều nỗi đau do chiến tranh gây

ra.Bản thân bị bắt làm tù binh,khi trốn thoát lại nghe tin vợ và con gái đã chết. Đứa ra.Bản thân bị bắt làm tù binh,khi trốn thoát lại nghe tin vợ và con gái đã chết. Đứa con trai –niềm hi vọng cuối cùng của anh cũng hi sinh đúng vào ngày chiến con trai –niềm hi vọng cuối cùng của anh cũng hi sinh đúng vào ngày chiến thắng.Kết thúc chiến tranh Xô cô lốp,về ở cùng gia đình một người bạn.Tại đây anh thắng.Kết thúc chiến tranh Xô cô lốp,về ở cùng gia đình một người bạn.Tại đây anh gặp Va ni a – đứa trẻ mồ côi lang thang- và đã nhận nuôi đứa bé.Xô cô lốp trở thành gặp Va ni a – đứa trẻ mồ côi lang thang- và đã nhận nuôi đứa bé.Xô cô lốp trở thành điểm tựa vững chắc của đứa bé và ngược lại nó cũng cho anh niềm vui và hi vọng điểm tựa vững chắc của đứa bé và ngược lại nó cũng cho anh niềm vui và hi vọng trong cuộc đời. Mặc dù nỗi đau chiến tranh vẫn dày vò tâm hồn, nhưng Xô cô lốp trong cuộc đời. Mặc dù nỗi đau chiến tranh vẫn dày vò tâm hồn, nhưng Xô cô lốp nén chịu ,dồn hết tình thương cho Va ni a. Một tai nạn rủi ro ập đến ,anh bị tước nén chịu ,dồn hết tình thương cho Va ni a. Một tai nạn rủi ro ập đến ,anh bị tước bằng lái xe, hai bố con tìm đến vùng đất mới sống bằng nghề thợ mộc.bằng lái xe, hai bố con tìm đến vùng đất mới sống bằng nghề thợ mộc.4- 4- Phẩm chất của người lính Nga Xô-cô-lốpPhẩm chất của người lính Nga Xô-cô-lốp::- Tấm lòng nhân ái đã giúp con người vượt lên trên nỗi cô đơn, đồng thời xoa dịu - Tấm lòng nhân ái đã giúp con người vượt lên trên nỗi cô đơn, đồng thời xoa dịu nỗi đau của con người.nỗi đau của con người.+ Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi để hai trái tim đau khổ sưởi ấm cho nhau.+ Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi để hai trái tim đau khổ sưởi ấm cho nhau.+ Tấm lòng nhân hậu, tình thương mộc mạc, bộc trực dành cho Va-ni-a đã đem lại+ Tấm lòng nhân hậu, tình thương mộc mạc, bộc trực dành cho Va-ni-a đã đem lạiniềm vui cho anh.niềm vui cho anh.- Xô-cô-lốp còn là một người có ý chí kiên cường cứng cỏi trong cuộc sống đời - Xô-cô-lốp còn là một người có ý chí kiên cường cứng cỏi trong cuộc sống đời thường đầy khó khăn:thường đầy khó khăn:+ Anh cố nén đau thương, chịu đựng một mình để không làm u ám tâm hồn đứa trẻ.+ Anh cố nén đau thương, chịu đựng một mình để không làm u ám tâm hồn đứa trẻ.+ Ban ngày anh bao giờ cũng trấn tĩnh được, không hở ra một tiếng thở dài dù ban + Ban ngày anh bao giờ cũng trấn tĩnh được, không hở ra một tiếng thở dài dù ban đêm gối đẫm nước mắt.đêm gối đẫm nước mắt.+ Con người có ý chí kiên cường đó sẽ vượt qua mọi thử thách trên con đường vươn+ Con người có ý chí kiên cường đó sẽ vượt qua mọi thử thách trên con đường vươntới hạnh phúc.tới hạnh phúc.* Truyện đã khám phá và ca ngợi tính cách Nga: kiên cường và nhân hậu.* Truyện đã khám phá và ca ngợi tính cách Nga: kiên cường và nhân hậu.5.5.Ý nghĩa truyệnÝ nghĩa truyện : :- Qua nhân vật Xôcôlốp và số phận của anh,tác giả khẳng định tính cách Nga, tâm - Qua nhân vật Xôcôlốp và số phận của anh,tác giả khẳng định tính cách Nga, tâm hồn Nga, biểu tượng của con người thế kỷ XX: kiên cường, dũng cảm, giàu lòng hồn Nga, biểu tượng của con người thế kỷ XX: kiên cường, dũng cảm, giàu lòng nhân ái, nhân vật mang tầm sử thi.nhân ái, nhân vật mang tầm sử thi.- Sô-lô-khốp suy nghĩ sâu sắc về số phận con người- :- Sô-lô-khốp suy nghĩ sâu sắc về số phận con người- :+tin tưởng vào nghị lực phi thường của con người cách mạng có thể vượt qua số +tin tưởng vào nghị lực phi thường của con người cách mạng có thể vượt qua số phận,phận,+quan tâm hơn đến sp con người trong cuộc sống, nhất là nạn nhân chiến tranh.+quan tâm hơn đến sp con người trong cuộc sống, nhất là nạn nhân chiến tranh.+ với lòng dũng cảm con người có thể vượt qua thử thách chiến tranh, lòng nhân ái + với lòng dũng cảm con người có thể vượt qua thử thách chiến tranh, lòng nhân ái giúp con người xoa dịu nỗi đau chiến tranh để lại.giúp con người xoa dịu nỗi đau chiến tranh để lại.6-6-Câu hỏiCâu hỏiCâu 1: Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Sô- lô- khốp.Câu 1: Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Sô- lô- khốp.Câu 2: Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm.Câu 2: Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm.Câu 3: Trình bày ý nghĩa tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật đoạn trích.Câu 3: Trình bày ý nghĩa tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật đoạn trích.Câu 4: Lòng nhân hậu của nhân vật Xô- cô- Lốp được thể hiện như thế nào trong Câu 4: Lòng nhân hậu của nhân vật Xô- cô- Lốp được thể hiện như thế nào trong đoạn trích.đoạn trích.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bài 3Bài 3: ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ (Trích): ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ (Trích)

1. 1. Về con người và sự nghiệp văn họcVề con người và sự nghiệp văn học- Tên là O-nit Hê-ming-uê (1899- 1961): Nhà văn Mĩ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn- Tên là O-nit Hê-ming-uê (1899- 1961): Nhà văn Mĩ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của nhiềuxuôi hiện đại phương Tây và góp phần đổi mới lối viết truyện, tiểu thuyết của nhiều thế hệ nhà văn trên thế giới.thế hệ nhà văn trên thế giới.+ Những tiểu thuyết nổi tiễng của Hê-ming-uê: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ+ Những tiểu thuyết nổi tiễng của Hê-ming-uê: Mặt trời vẫn mọc (1926), Giã từ vũ khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940).khí (1929), Chuông nguyện hồn ai (1940).+ Truyện ngắn của Hê-ming-uê được đánh giá là những tác phẩm mang phong vị+ Truyện ngắn của Hê-ming-uê được đánh giá là những tác phẩm mang phong vị độc đáo hiếm thấy. Mục đích của nhà văn là "Viết một áng văn xuôi đơn giả và trungđộc đáo hiếm thấy. Mục đích của nhà văn là "Viết một áng văn xuôi đơn giả và trung thực về con người".thực về con người".2. 2. Ông già và biển cả (The old man and the sea)Ông già và biển cả (The old man and the sea)+ Được xuất bản lần đầu trên tạp chí Đời sống.+ Được xuất bản lần đầu trên tạp chí Đời sống.+ Tác phẩm gây tiếng vang lớn và hai năm sau Hê-ming-uê được trao giải Nô-ben.+ Tác phẩm gây tiếng vang lớn và hai năm sau Hê-ming-uê được trao giải Nô-ben.+ Tóm tắt tác phẩm (SGK).+ Tóm tắt tác phẩm (SGK).+ Tác phẩm tiêu biểu cho lối viết "Tảng băng trôi": dung lượng câu chữ ít nhưng+ Tác phẩm tiêu biểu cho lối viết "Tảng băng trôi": dung lượng câu chữ ít nhưng "khoảng trống" được tác giả tạo ra nhiều, chúng có vai trò lớn trong việc tăng các"khoảng trống" được tác giả tạo ra nhiều, chúng có vai trò lớn trong việc tăng các lớp nghĩa cho văn bản (Tác giả nói rằng tác phẩm lẽ ra dài cả 1000 trang nhưng ônglớp nghĩa cho văn bản (Tác giả nói rằng tác phẩm lẽ ra dài cả 1000 trang nhưng ông đã rút xuống chỉ còn bấyđã rút xuống chỉ còn bấynhiêu thôi).nhiêu thôi).3. 3. Đoạn tríchĐoạn trích+ Đoạn trích nằm ở cuối truyện.+ Đoạn trích nằm ở cuối truyện.+ Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. Qua đó+ Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. Qua đó người đọc cảm nhận được nhiều tầng ý nghĩa đặc biệt là vẻ đẹp của con người trongngười đọc cảm nhận được nhiều tầng ý nghĩa đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mìnhvà ý nghĩa biểu tượngviệc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mìnhvà ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cá kiếm.của hình tượng con cá kiếm.4. 4. Nội dung, tư tưởng của đoạn tríchNội dung, tư tưởng của đoạn trích

Hình tượng con cá kiếm được phát biểu trực tiếp qua ngôn từ của người kểHình tượng con cá kiếm được phát biểu trực tiếp qua ngôn từ của người kể chuyện, đặc biệt là qua những lời trò chuyện của ông lão với con cá ta thấy ông lãochuyện, đặc biệt là qua những lời trò chuyện của ông lão với con cá ta thấy ông lão coi nó như một con người. Chính thái độ đặc biệt, khác thường này đã biến con cácoi nó như một con người. Chính thái độ đặc biệt, khác thường này đã biến con cá thành “nhân vật” chính thứ hai bên cạnh ông lão, ngang hàng với ông. Con cá kiếmthành “nhân vật” chính thứ hai bên cạnh ông lão, ngang hàng với ông. Con cá kiếm mang ý nghĩa biểu tượng. Nó là đại diện cho hình ảnh thiên nhiên tiêu biểu cho vẻmang ý nghĩa biểu tượng. Nó là đại diện cho hình ảnh thiên nhiên tiêu biểu cho vẻ đẹp , tính chất kiên hùng vĩ đại của tự nhiên. Trong mối quan hệ phức tạp của thiênđẹp , tính chất kiên hùng vĩ đại của tự nhiên. Trong mối quan hệ phức tạp của thiên nhiên với con người không phải lúc nào thiên nhiên cũng là kẻ thù. Con người vànhiên với con người không phải lúc nào thiên nhiên cũng là kẻ thù. Con người và thiên nhiên có thể vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơthiên nhiên có thể vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơ vừa bình thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con ngườivừa bình thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con người ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.5. 5. Nghệ thuật đoạn tríchNghệ thuật đoạn trích

Đặc điểm ngôn ngữ kể chuyện trong tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-Đặc điểm ngôn ngữ kể chuyện trong tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-minh-uê có ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ trực tiếp của ông già đượcminh-uê có ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ trực tiếp của ông già được thể hiện bằng: “lão nghĩ.....”, “lão nói ....”thể hiện bằng: “lão nghĩ.....”, “lão nói ....”+ Ngôn ngữ của người kể chuyện tường thuật khách quan sự việc.+ Ngôn ngữ của người kể chuyện tường thuật khách quan sự việc.

+ Lời phát biểu trực tiếp của ông lão. Đây là ngôn từ trực tiếp của nhân vật. Có lúc+ Lời phát biểu trực tiếp của ông lão. Đây là ngôn từ trực tiếp của nhân vật. Có lúc nó là độc thoại nội tâm. Nhưng trong đoạn văn trích nó là đối thoại. Lời đối thoạinó là độc thoại nội tâm. Nhưng trong đoạn văn trích nó là đối thoại. Lời đối thoại hướng tới con cá kiếm: “Đừng nhảy, cá”, lão nói. hướng tới con cá kiếm: “Đừng nhảy, cá”, lão nói. “Đừng nhảy”. “Cá ơi”, ông lão nói“Đừng nhảy”. “Cá ơi”, ông lão nói “cá này, dẫu sao thì mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à?”“Mày đừng“cá này, dẫu sao thì mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à?”“Mày đừng giết tao, cá à, ông lão nghĩ “ mày có quyền làm thế”. “Tao chưa từng thấy bất kỳ aigiết tao, cá à, ông lão nghĩ “ mày có quyền làm thế”. “Tao chưa từng thấy bất kỳ ai hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, cao thượng hơn mày, người anh em ạ”.hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, cao thượng hơn mày, người anh em ạ”.+ Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp:+ Ý nghĩa của lời phát biểu trực tiếp:- Đưa người đọc như đang trực tiếp chứng kiến sự việc.- Đưa người đọc như đang trực tiếp chứng kiến sự việc.- Hình thức đối thoại này chứng tỏ Xan-ti-a-gô coi con cá kiếm như một con người.- Hình thức đối thoại này chứng tỏ Xan-ti-a-gô coi con cá kiếm như một con người.- Nội dung đối thoại cho thấy ông lão chiêm ngưỡng nó thông cảm với nó và cảm- Nội dung đối thoại cho thấy ông lão chiêm ngưỡng nó thông cảm với nó và cảm thấy nuối tiếc khi tiêu diệt nó.thấy nuối tiếc khi tiêu diệt nó.- Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên- Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên- Ý nghĩa biểu tượng của con cá kiếm- Ý nghĩa biểu tượng của con cá kiếm- Vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi và đạt được ước mơ của mình.- Vẻ đẹp của con người trong hành trình theo đuổi và đạt được ước mơ của mình.6- 6- Đánh giá chungĐánh giá chung

Đoạn văn tiêu biểu cho phong cách viết độc đáo của Hê-minh-uê: luôn đặt conĐoạn văn tiêu biểu cho phong cách viết độc đáo của Hê-minh-uê: luôn đặt con người đơn độc trước thử thách. Con người phải vượt qua thử thách vượt qua giới hạnngười đơn độc trước thử thách. Con người phải vượt qua thử thách vượt qua giới hạn của chính mìnhđể luôn vươn tới đạt được mước mơ khát vọng của mình. của chính mìnhđể luôn vươn tới đạt được mước mơ khát vọng của mình. Hai hìnhHai hình tượng ông lão và con cá kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi ra nhiều tầng nghĩatượng ông lão và con cá kiếm đều mang ý nghĩa biểu tượng gợi ra nhiều tầng nghĩa của tác phẩm. Đoạn văn tiêu biểu cho nguyên lý “Tảng băng trôi “ của Hê-minh-uê.của tác phẩm. Đoạn văn tiêu biểu cho nguyên lý “Tảng băng trôi “ của Hê-minh-uê.77- Câu hỏi- Câu hỏiCâu 1:Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Hêminguê.Câu 1:Những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Hêminguê.Câu 2: Nêu nội dung, tư tưởng đoạn trích.Câu 2: Nêu nội dung, tư tưởng đoạn trích.Câu 3: Cảm nghĩ về nhân vật ông lão.Câu 3: Cảm nghĩ về nhân vật ông lão.Câu 4: Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích.Câu 4: Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN CPHẦN C.. NGHỊ LUẬN XÃ HỘINGHỊ LUẬN XÃ HỘI

1. NGHỊ LUẬN VỀ MÔT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ1. NGHỊ LUẬN VỀ MÔT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ

I, I, Kiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí và cách làmKiểu bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí và cách làm..a) Đối tượng được đưa ra nghị luận là một tư tưởng, đạo lí. Không phải là một hiệna) Đối tượng được đưa ra nghị luận là một tư tưởng, đạo lí. Không phải là một hiện tượng đời sống xã hội, cũng không phải là một vấn đề văn học. Thường được pháttượng đời sống xã hội, cũng không phải là một vấn đề văn học. Thường được phát biểu ngắn gọn, cô đọng, khái quát nhất.biểu ngắn gọn, cô đọng, khái quát nhất.b) Cách xây dựng văn bản nghị luận này gồm các bước sau :b) Cách xây dựng văn bản nghị luận này gồm các bước sau :Thứ nhất, giới thiệu vấn đề đưa ra bàn luận.Thứ nhất, giới thiệu vấn đề đưa ra bàn luận.Thứ hai, giải thích tư tưởng, đạo lí cần nghị bàn (nêu các khía cạnh nội dung của tưThứ hai, giải thích tư tưởng, đạo lí cần nghị bàn (nêu các khía cạnh nội dung của tư tưởng, đạo lí này).tưởng, đạo lí này).

Thứ ba, phân tích, chứng minh, bình luận các khía cạnh ; bác bỏ, phê phán những saiThứ ba, phân tích, chứng minh, bình luận các khía cạnh ; bác bỏ, phê phán những sai lệch liên quan.lệch liên quan.Thứ tư, khẳng định chung, nêu ý nghĩa, liên hệ, rút ra bài học nhận thức và hànhThứ tư, khẳng định chung, nêu ý nghĩa, liên hệ, rút ra bài học nhận thức và hành động.động.II-II-Đề bài và gợi ýĐề bài và gợi ý Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: “Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lý Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: “Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lý tưởng thìkhông có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì khôngtưởng thìkhông có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”.có cuộc sống”.Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lý tưởng và lý tưởng riêng của mình.Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lý tưởng và lý tưởng riêng của mình.Tìm hiểu đề:Tìm hiểu đề:- Nội dung: Suy nghĩ về vai trò của lý tưởng nói chung đối với mọi người và lý- Nội dung: Suy nghĩ về vai trò của lý tưởng nói chung đối với mọi người và lý tưởng riêng của mình.tưởng riêng của mình.+ Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường; không có lý tưởng thì không có cuộc sống.+ Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường; không có lý tưởng thì không có cuộc sống.+ Nâng vai trò của lý tưởng lên tầm cao ý nghĩa của cuộc sống.+ Nâng vai trò của lý tưởng lên tầm cao ý nghĩa của cuộc sống.+ Giải thích mối quan hệ lý tưởng và ngọn đèn, phương hướng và cuộc sống.+ Giải thích mối quan hệ lý tưởng và ngọn đèn, phương hướng và cuộc sống.- Phương pháp nghị luận: Phân tích, giải thích, bình luận, chứng minh.- Phương pháp nghị luận: Phân tích, giải thích, bình luận, chứng minh.- Phạm vi tư liệu: Cuộc sống.- Phạm vi tư liệu: Cuộc sống.Lập dàn ý:Lập dàn ý:a. Mở bài:a. Mở bài:Giới thiệu, dẫn dắt vấn đề tư tưởng, đạo lý cần nghị luận.Giới thiệu, dẫn dắt vấn đề tư tưởng, đạo lý cần nghị luận.b. Thân bài: (gợi ý)b. Thân bài: (gợi ý)- Lý tưởng là gì? Tại sao nói lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường? Ngọn đèn chỉ đường- Lý tưởng là gì? Tại sao nói lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường? Ngọn đèn chỉ đường là gì? Nóquan trọng như thế nào?là gì? Nóquan trọng như thế nào?(Lý tưởng giúp cho con người không đi lạc đường. Khả năng lạc đường trước cuộc(Lý tưởng giúp cho con người không đi lạc đường. Khả năng lạc đường trước cuộc đời là rất lớn nếu không có lý tưởng tốt đẹp.)đời là rất lớn nếu không có lý tưởng tốt đẹp.)- Lý tưởng và ý nghĩa cuộc sống:- Lý tưởng và ý nghĩa cuộc sống:Lý tưởng xấu có thể làm hại cuộc đời của một người và nhiều người. Không có lýLý tưởng xấu có thể làm hại cuộc đời của một người và nhiều người. Không có lý tưởng thì không có cuộc sống.tưởng thì không có cuộc sống.- Lý tưởng tốt đẹp , thực sự có vai trò chỉ đường.- Lý tưởng tốt đẹp , thực sự có vai trò chỉ đường.- Lý tưởng riêng của mỗi người.- Lý tưởng riêng của mỗi người.Vấn đề bức thiết đặt ra cho mỗi học sinh tốt nghiệp THPT là chọn ngành nghề, mộtVấn đề bức thiết đặt ra cho mỗi học sinh tốt nghiệp THPT là chọn ngành nghề, một ngưỡng cửa để bước vào thực hiện lý tưởng.ngưỡng cửa để bước vào thực hiện lý tưởng.c. Kết bàic. Kết bài- Khái quát lại vấn đề.- Khái quát lại vấn đề.- Nêu ý nghĩa và rút ra bài học nhận thức từ tư tưởng đạo lí đã nghị luận.- Nêu ý nghĩa và rút ra bài học nhận thức từ tư tưởng đạo lí đã nghị luận.IV-Một số câu hỏi, đề luyện tậpIV-Một số câu hỏi, đề luyện tậpCâu1: Anh. chị hãy trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu:Câu1: Anh. chị hãy trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu: Ôi! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn? Ôi! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn?Câu 2: Em suy nghĩ gì về quan niệm sống sau đây"Câu 2: Em suy nghĩ gì về quan niệm sống sau đây"

" Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là " Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn." (tôi toàn vẹn." (Hồn Trương Ba, da hàng thịt- Lưu Quang VũHồn Trương Ba, da hàng thịt- Lưu Quang Vũ))Câu 3: " Có ba điều trong cuộc đời mỗi người nếu đi qua sẽ không lấy lại được: thời Câu 3: " Có ba điều trong cuộc đời mỗi người nếu đi qua sẽ không lấy lại được: thời gian, lời nói và cơ hội." Nêu suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.gian, lời nói và cơ hội." Nêu suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.Câu 4: .Tình thương là hạnh phúc của con người.Câu 4: .Tình thương là hạnh phúc của con người.Câu 5: Viết bài văn ngắn, trình bày suy nghĩ của em về mối quan hệ thiện- ác trong Câu 5: Viết bài văn ngắn, trình bày suy nghĩ của em về mối quan hệ thiện- ác trong cuộc sống?cuộc sống?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. NGHỊ LUẬN VỀ MÔT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG2. NGHỊ LUẬN VỀ MÔT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNGI. I. Cách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sốngCách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sống..1. Tìm hiểu đề bài1. Tìm hiểu đề bài2. Lập dàn ý2. Lập dàn ýMở bài :Mở bài :Thân bài :Thân bài :Kết bài :Kết bài :II.II. Cách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sống Cách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sống- Nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn về một hiện tượng có ý nghĩa đối với- Nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn về một hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội.xã hội.- Bài nghị luận cần nêu rõ hiện tượng, phân tích các mặt đúng - sai, lợi - hại, chỉ ra- Bài nghị luận cần nêu rõ hiện tượng, phân tích các mặt đúng - sai, lợi - hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của người viết.nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của người viết.- Ngoài việc vận dụng các thao tác lập luận phân tích so sánh, bác bỏ, bình luận…- Ngoài việc vận dụng các thao tác lập luận phân tích so sánh, bác bỏ, bình luận… người viết cần diễn đạt giản dị ngắn gọn, sáng sủa nhất là phần nêu cảm nghĩ củangười viết cần diễn đạt giản dị ngắn gọn, sáng sủa nhất là phần nêu cảm nghĩ của riêng mình.riêng mình.III- III- Đề bài và gợi ýĐề bài và gợi ý Anh (chị), hãy trình bày quan điểm của mình trước cuộc vận động “Nói không với Anh (chị), hãy trình bày quan điểm của mình trước cuộc vận động “Nói không với nhữngnhữngtiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.1. Tìm hiểu đề.1. Tìm hiểu đề.- Nội dung bình luận: hiện tượng tiêu cực trong thi cử hiện nay.- Nội dung bình luận: hiện tượng tiêu cực trong thi cử hiện nay.- Kiểu bài:nghị luận xã hội với các thao tác bình luận, chứng minh…- Kiểu bài:nghị luận xã hội với các thao tác bình luận, chứng minh…- Tư liệu: trong đời sống xã hội.- Tư liệu: trong đời sống xã hội.2. Lập dàn ý (gợi ý)2. Lập dàn ý (gợi ý)a) Mở bài.a) Mở bài.Nêu hiện tượng, trích dẫn đề, phát biểu nhận định chung…Nêu hiện tượng, trích dẫn đề, phát biểu nhận định chung…b) Thân bài.b) Thân bài.- Phân tích hiện tượng.- Phân tích hiện tượng.+ Hiện tượng tiêu cực trong thi cử trong nhà trường hiện nay là một hiện tượng xấu+ Hiện tượng tiêu cực trong thi cử trong nhà trường hiện nay là một hiện tượng xấu cần xoá bỏ, nó làm cho học sinh ỷ lại, không tự phát huy năng lực học tập củacần xoá bỏ, nó làm cho học sinh ỷ lại, không tự phát huy năng lực học tập của mình…mình…+ Hiện tượng lấy tỉ lệ để nâng thành tích của nhà trường.+ Hiện tượng lấy tỉ lệ để nâng thành tích của nhà trường.

+ Hãy nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.+ Hãy nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.- Bình luận về hiện tượng.- Bình luận về hiện tượng.+ Đánh giá chung về hiện tượng.+ Đánh giá chung về hiện tượng.+ Phê phán các biểu hiện sai trái:+ Phê phán các biểu hiện sai trái:. Thái độ học tập gian lận.. Thái độ học tập gian lận.. Phê phán hành vi cố tình vi phạm, làm mất tính công bằng của các kì thi.. Phê phán hành vi cố tình vi phạm, làm mất tính công bằng của các kì thi.c) Kết bài.c) Kết bài.- Kêu gọi học sinh có thái độ đúng đắn trong thi cử.- Kêu gọi học sinh có thái độ đúng đắn trong thi cử.- Phê phán bệnh thành tích trong giáo dục.- Phê phán bệnh thành tích trong giáo dục.IIIIII-Một số câu hỏi, đề luyện tập-Một số câu hỏi, đề luyện tậpCâu 1: Tình trạng ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của người dân.Câu 1: Tình trạng ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của người dân.Câu 2: Tin học và thanh niên.Câu 2: Tin học và thanh niên.Câu 3: Tình trạng bạo lực học đường và trách nhiệm của mỗi học sinh.Câu 3: Tình trạng bạo lực học đường và trách nhiệm của mỗi học sinh.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN DPHẦN D- CẤU TRÚC ĐỀ THI CỦA BỘ GD - CẤU TRÚC ĐỀ THI CỦA BỘ GD ( năm 2010( năm 2010)) Câu I (2 điểm): Câu I (2 điểm): Tái hiện kiến thức về giai đoạn văn học, tác giả, tác phẩm văn học Tái hiện kiến thức về giai đoạn văn học, tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam và các tác giả văn học nước ngoài.Việt Nam và các tác giả văn học nước ngoài.

Yêu cầu: học sinh trình bày chuẩn xác, mạch lạc, gãy gọn. Trong khoảng nửa trang giấy thi trở lại. Không nên viết dông dài.( Người biên soạn)

Văn học Việt Nam:

- Khái quát văn học Việt Nam từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến hết thế kỷ 20

- Tuyên ngôn độc lập - Hồ Chí Minh

- Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh

- Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc- Phạm Văn Đồng.

- Tây Tiến - Quang Dũng

- Việt Bắc (trích) - Tố Hữu

- Đất nước (trích Trường ca Mặt đường khát vọng) - Nguyễn Khoa Điềm

- Sóng - Xuân Quỳnh

- Đàn ghi ta của Lorca- Thanh Thảo

- Người lái đò sông Đà (trích) - Nguyễn Tuân

- Ai đã đặt tên cho dòng sông? (trích) - Hoàng Phủ Ngọc Tường

- Vợ nhặt (Kim Lân)

- Vợ chồng A Phủ (trích) - Tô Hoài

- Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành

- Những đứa con trong gia đình- Nguyễn Thi

- Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu

- Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ

- Nhìn về vốn văn hóa dân tộc- Trần Đình Hượu

Văn học nước ngoài:

- Thuốc 

- Số phận con người (trích)

- Ông già và biển cả (trích) 

Câu II (3 điểm):

Vận dụng kiến thức xã hội và đời sống để viết bài nghị luận xã hội ngắn (không quá 400 từ):

- Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý.

- Nghị luận về một hiện tượng đời sống.

Yêu cầu: Viết thành một bài văn ngắn, khoảng 400 từ ( tương ứng 1 trang giấy thi), nhưng phải đủ kết cấu: mở bài- thân bài- kết bài.( Người biên soạn)

Câu III (5 điểm):

Nội dung đề thi nằm trong kiến thức liên quan đến các tác giả, tác phẩm văn học Việt Nam đã trình bày ở phần trên.

Yêu cầu: Tùy vào yêu cầu, nội dung của đề mà thể hiện, song chí ít cũng được 3 trang . Tất nhiên, phải xây dựng được một bài văn nghị luận thật sự , gồm: mở bài- thân bài- kết bài. Phải chú ý đưa ra các luận điểm, luận cứ xác đáng, mạch lạc. Biết cách lí lẽ, phân tích, đánh giá, nhận xét chi tiết, vấn đề. Nhất thiết phải nói được yếu tố nghệ thuật. Tránh kể lể dông dài, lan man. Chữ viết cẩn thận. Không được viết tắt, sai chính tả. Dùng từ chính xác, có hình ảnh. Câu văn gọn gàng, rõ ràng. Biết chấm, phẩy câu, xuống đoạn.( Người biên soạn)

PHẦN E. GIỚI THIỆU MỘT ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM

Thời gian làm bài: 150 phút

(Không kể thời gian giao đề)

I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH: (5,0 điểm)

Câu I. (2,0 điểm)

Anh ( chị ) hãy tóm tắt truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn.

Câu II. (3,0 điểm)

Hiện nay ở nước ta có nhiều cá nhân, gia đình, tổ chức thu nhận trẻ em cơ nhỡ, lang thang kiếm sống trong các thành phố, thị trấn về những mái ấm tình thương để nuôi dạy, giúp các em học tập, rèn luyện, vươn lên sống lành mạnh, tốt đẹp.

Anh (chị) hãy bày tỏ suy nghĩ về hiện tượng đó.

II. PHẦN RIÊNG (5,0 điểm)

Thí sinh học chương trình nào thì chỉ được làm câu dành riêng cho chương trình đó (câu III.a, hoặc III.b)

Câu III.a. Theo chương trình Chuẩn (5,0 điểm)

Cảm nhận của anh hoặc chị về nhân vật tôi trong tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Câu III.b. Theo chương trình Nâng cao (5,0 điểm)

Anh (chị) hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài Đàn ghita của Lor-ca của Thanh Thảo:

những tiếng đàn bọt nư-ớc

Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt

li-la li-la li-la

đi lang thang về miền đơn độc

với vầng trăng chếnh choáng

trên yên ngựa mỏi mòn

Tây Ban Nha

hát nghêu ngao

bỗng kinh hoàng

áo choàng bê bết đỏ

Lor-ca bị điệu về bãi bắn

chàng đi như- ngư-ời mộng du

tiếng ghi ta nâu

bầu trời cô gái ấy

tiếng ghi ta lá xanh biết mấy

tiếng ghi ta tròn bọt nư-ớc vỡ tan

tiếng ghi ta ròng ròng

máu chảy

(Ngữ văn 12 Nâng cao, tập một, NXB Giáo duc, 2008, tr.132)

------***------

HƯỚNG DẪN CHẤM THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT

I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH (5,0 điểm)

Câu I. (2,0 điểm)

a. Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, song cần nêu được các ý chính sau:

- Vợ chồng Hoa Thuyên- chủ một quán trà nghèo- có đứa con trai độc nhất mắc bệnh laonặng. Nhờ có người mách bảo, vào một đêm thu lúc trời chưa sáng hẳn, Lão Hoa Thuyên tìm tới pháp trường để mua chiếc bánh bao tẩm máu người vừa chịu án chém về cho con ăn vì cho rằng ăn như thế con sẽ khỏi bệnh.

- Vợ chồng Hoa Thuyên cho bé Thuyên ăn thuốc. Thằng bé thật tiều tuỵ, đáng thương. Vợ chồng Hoa Thuyên đặt hết niềm tin tưởng vào sự hiệu nghiệm của phương thuốc này.

- Trời vừa sáng, lúc bé Thuyên ăn thuốc xong, quán trà nhà lão Hoa Thuyên dần đông khách. Câu chuyện của bọn họ xoay quanh hai sự việc. Sự việc thứ nhất là tất thảy bọn họ đều tin tưởng vào công hiệu của phương thuốc bánh bao tẩm máu tươi mà thằng bé vừa ăn . Sự việc thứ hai là chuyện bàn tán về người tù bị chém sáng nay. Qua lời của Cả Khang thì người bị chém tên là Hạ Du. Hạ Du theo đuổi lí tưởng đánh đổ nhà Mãn Thanh, giành độc lập, chủ quyền cho người Trung Quốc (Thiên hạ nhà Mãn Thanh chính là của chúng ta). Hạ Du bị người bà con tố giác và bị bắt. Trong tù Hạ Du vẫn tuyên truyền tư tưởng cách mạng. Tuy nhiên, tất cả những người có mặt trong quán trà hôm đó không một ai hiểu đúng về Hạ Du. Bọn họ cho Hạ Du là điên, là giặc.

- Vào một buổi sáng của ngày Thanh minh năm sau, mẹ Hạ Du và bà Hoa Thuyên cùng đếnnghĩa địa ( dành cho người nghèo, người tù và người bị chém) viếng mộ con. Hai người mẹ đau khổbước đầu có sự đồng cảm . Họ rất ngạc nhiên khi thấy trên mộ Hạ Du có một vòng hoa. Mẹ Hạ Du đã bắt đầu hiểu ra việc làm của con bà và tin tưởng những kẻ giết hại Hạ Du nhất định sẽ bị quả báo.

b. Cách cho điểm:

- Điểm 2: Đáp ứng các yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt.

- Điểm 1: Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn đạt.

- Điểm 0: Hoàn toàn sai lạc.

Câu II. (3,0 điểm)

a. Yêu cầu về kỹ năng:

Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu bài văn chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.

b.Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể đưa ra những ý kiến riêng, quan trọng là cách hiểu và cách bàn luận phải xuất phát từ hiện tượng đề bài yêu cầu nghị luận, phù hợp với chuẩn mực đạo đức chung của xã hội. Cần tổ chức bài làm theo định hướng sau:

- Thực trạng trẻ em lang thang cơ nhỡ: Trẻ em lang thang, cơ nhỡ đang là vấn đề cần được toàn xã hội quan tâm. Bởi vì hiện nay vẫn còn rất nhiều trẻ em không nơi nương tựa, điều này ảnh hưởng tới sự phát triển chung của đất nước.

- Nguyên nhân: Do đói nghèo, do tổn thương tình cảm ( bị gia đình ruồng bỏ, từ chối hoặc đánh đập ), do mồ côi hoặc các trường hợp bố mẹ li hôn.

- Hiện nay, những " mái ấm tình thương" đang xuất hiện ngày càng nhiều ở nước ta. Điều này không chỉ có ý nghĩa xã hội, ý nghĩa kinh tế mà quan trọng hơn là giúp cho các em hướng thiện, đưa các em đi đúng với quỹ đạo phát triển tích cực của xã hội. Đây là tình cảm tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách... biểu hiện của truyền thống nhân đạo ngàn đời nay của dân tộc Việt Nam.

- Giới thiệu một vài điển hình: Tổ chức ( Làng trẻ em SOS, Làng trẻ em Hòa Bình ( Từ Dũ), Chùa Bồ Đề (Huế)...); cá nhân ( Mẹ Phạm Ngọc Oanh (Hà Nội) với 800 đứa con tình thương; Anh Phạm Việt Tuấn với mái ấm KOTO ( Hà Nội )...)

- Quan điểm và biện pháp nhân rộng

+ Quan điểm: Có cái nhìn đúng đắn về hiện tượng trẻ em lang thang cơ nhỡ từ đó nâng cao tình cảm và trách nhiệm đối với hiện tượng ấy. Lên án và kịp thời phát hiện, tố cáo những kẻ bóc lột sức lao động và xâm hại trẻ em.

+ Biện pháp nhân rộng: Dùng biện pháp tuyên truyền, kêu gọi các cá nhân, tổ chức, quyên góp tiền cho các hoạt động từ thiện, thành lập đội thanh niên tình nguyện...

c. Cách cho điểm:

- Điểm 3: Đáp ứng các yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt.

- Điểm 2: Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn đạt.

- Điểm 1: Nội dung sơ sài, diễn đạt yếu.

- Điểm 0: Hoàn toàn lạc đề.

II. PHẦN RIÊNG (5,0 điểm)

Câu III.a. Theo chương trình chuẩn (5,0 điểm)

a. Yêu cầu về kỹ năng:

Biết cách làm bài văn nghị luận văn học, vận dụng khả năng đọc- hiểu để trình bày cảm nhận về nhân vật trong tác phẩm kí. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.

b. Yêu cầu về kíên thức:

Trên cơ sở những hiểu biết về Hoàng Phủ Ngọc Tường và tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông, thí sinh biết cảm nhận được vốn tri thức, vốn văn hoá và tình cảm với Huế của nhân vật tôi. Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cần nêu bật những ý chính sau:

Nhân vật tôi trong tác phẩm là một trí thức gắn bó và say đắm sông Hương với kinh thành Huế. Nhân vật đã huy động vốn kiến thức tổng hợp về địa lí, lịch sử, văn

hoá,...trong và ngoài nước để miêu tả và cảm nhận những vẻ đẹp khác nhau của dòng sông.

- Nhân vật tôi nhìn dòng sông từ nhiều điểm nhìn khác nhau: thượng nguồn, trong kinh thànhHuế, ra ngoại vi thành phố; từ góc độ địa lí, văn hoá, lịch sử,...kết hợp đan xen điểm nhìn không gian và thời gian...

- Giọng điệu của nhân vật là giọng thủ thỉ, tâm tình, say đắm mà tỉnh táo, tự tin mà không áp đặt, sắc sảo mà giàu cảm xúc.

c. Cách cho điểm:

- Điểm 5: Đáp ứng được yêu cầu trên, có thể mắc vài lỗi nhỏ về diễn đạt.

- Điểm 3: Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn đạt.

- Điểm 1: Bài viết quá sơ sài, diễn đạt yếu.

- Điểm 0: Hoàn toàn lạc đề.

Câu III.b. Theo chương trình Nâng cao (5,0 điểm)

a. Yêu cầu về kỹ năng:

Biết cách làm bài nghị luận văn học, vận dụng khả năng đọc - hiểu để phân tích tác phẩm trữtình; kết cấu bài văn chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.

b. Yêu cầu về kiến thức:

Trên cơ sở hiểu biết về Thanh Thảo và bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca, thí sinh biết phân tích những chi tiết, hình ảnh tiêu biểu để làm nổi bật vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Lor-ca. Có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần nêu được những ý cơ bản sau:

- Hình ảnh người nghệ sĩ Lor-ca: con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị, văn hoá nghệ thuật Tây Ban Nha.

+ Mở đầu bài thơ, tác giả đã vẽ nên hình tượng một nhà nghệ sĩ Lor-ca bằng những nét chấm phá, phần nào chịu ảnh hưởng của trường phái ấn tượng.

+ Chi tiết “tiếng đàn bọt nước”: nghệ thuật chuyển đổi cảm giác: thính giác sang thị giác và thủ pháp lạ hóa tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ của tiếng đàn Lor-ca.

+ Hình ảnh tương phản gay gắt: gợi cảnh đấu trường giữa khát vọng dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa khát vọng cách tân nghệ thuật với nền nghệ thuật già nua.

+“Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt” . Đây là hình ảnh vừa thực vừa tượng trưng: đấu trường quyết liệt, nơi người nghệ sĩ đương đầu với những thế lực tàn bạo, hà khắc.

+ Nhạc thơ li-a li-a ... Nghệ thuật láy âm “li-la li-la li-la” gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta, gợi hình ảnh bông hoa buồn của phút chia ly, gợi chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ.

+ Từ ngữ “lang thang, miền đơn độc, yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chuếnh choáng” gợi lên cuộc hành trình đơn độc của người nghệ sĩ đang tranh đấu cho tự do và cái mới.

- Cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca, khát vọng cách tân nghệ thuật đành dang dở.

+ Tập trung thể hiện giây phút Lor-ca "bị điệu về bãi bắn" và cực tả nỗi đau đớn, xót xa trước cái chết của người nghệ sĩ. Thủ pháp đối lập, các biện pháp so sánh, nhân hóa, điệp ngữ được sử dụng triệt để nhằm khắc họa đậm nét ấn tượng về sự "kinh hoàng", nỗi đau đớn tột cùng của nhà thơ.

chi tiết “Tây Ban Nha/ hát nghêu ngao”,

từ ngữ “kinh hoàng”, hình ảnh “áo choàng bê bết đỏ”,

hình ảnh “Lor-ca bị điệu về bãi bắn/ chàng đi như người mộng du”

Thật bất ngờ, hồi tưởng lại cảnh tượng thảm khốc ấy, Thanh Thảo lại như nghe và cảm nhận thấy âm thanh tiếng ghi ta trên chặng đường lãng du của Lor-ca.

+ Từ ngữ chuyển đổi cảm giác “nâu, lá xanh, tròn bọt nước vỡ tan, ròng ròng /máu chảy”

+ Những điệp khúc tạo hình âm nhạc bằng chính nhịp điệu, và bằng hình ảnh (bọt nước, tròn bọt nước vỡ tan, ròng ròng, máu chảy) bằng màu sắc (nâu, xanh biết mấy), bằng liên tưởng (Tây BanNha áo choàng đỏ gắt, bầu trời cô gái ấy….). Sự kết hợp ngẫu hứng từ ngữ cũng là sự kết hợp mangtính chất âm nhạc. Đặc biệt, khi tiếng

ghita ròng ròng máu chảy, âm nhạc đã thành thân phận: nó là tiếng van vỉ than khóc của trái tim tử thương trong thơ Lor-ca, nó là chính định mệnh nghiệt ngã với Lorca.

- Đánh giá: Với nghệ thuật đặc sắc, đoạn thơ thể hiện sự đồng cảm, tiếc thương sâu sắc của tác giả đối với Lor-ca, người nghệ sĩ tài hoa có số phận bi tráng của đất nước Tây Ban Nha.

c) Cách cho điểm:

-Điểm 5: Đáp ứng được yêu cầu trên, có thể mắc vài lỗi nhỏ về diễn đạt.

-Điểm 3: Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, còn mắc một số lỗi diễn đạt.

-Điểm 1: Phân tích quá sơ sài, diễn đạt yếu.

-Điểm 0: Hoàn toàn lạc đề.

------------------------CHÚC CÁC EM ÔN TẬP TỐT- THI TỐT----------------