hướng-dẫn-chẩn-đoán-và-điều-trị-sản-phụ-khoa
TRANSCRIPT
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
1/285
1
BY T
!"# %" &!"'(" )*+, -.CC BNH SN PHKHOA
(Ban hnh km theo Quyt nh s315/Q-BYT ngy 29/01/2015)
H NI - 2015
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
2/285
B Y T
S: 315/Q-BYT
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAMc lp - T do - Hnh phc
H Ni, ngy29 thng 01 nm 2015
QUYT NHV vic ban hnh ti liu chuyn mn
Hng dn chn on v iu tr cc bnh snph khoa
B TRNG B Y T
Cn c Lut khm bnh, cha bnh nm 2009;
Cn c Ngh nh s 63/2012/N-CP ngy 31/8/2012 ca Chnh Ph quynh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Y t;
Theo ngh ca Cc trng Cc Qun l Khm,cha bnh,
QUYT NH:
iu 1. Ban hnh km theo Quyt nh ny ti liu chuyn mn Hng dnchn on v iu tr cc bnh sn ph khoa.
iu 2. Ti liu Hng dn chn on v iu tr cc bnh sn ph khoaban hnh km theo Quyt nh nyc p dng ti cc c s khm bnh, chabnh.
Cn c vo ti liu ny v iu kin c th ca n v, Gim c c s khmbnh, cha bnh xy dng v ban hnh ti liu hng dn chn on v iu tr ccbnh sn ph khoa ph hp thc hin ti n v.
iu 3.Quyt nh ny c hiu lc k t ngy k ban hnh.
iu 4.Cc ng, b: Chnh Vn phng B, Chnh Thanh tra B, Cc trng
Cc Qun l Khm, cha bnh,Cc trng v V trng cc Cc, Vthuc B Yt, Gim c cc bnh vin, vin c ging bnh trc thuc B Y t, Gim c SY t cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng, Th trng Y t cc B, Ngnh vTh trng cc n v c lin quan chu trch nhim thi hnh Quyt nh ny./.
Ni nhn:-Nh iu 4;- Btrng B Y t ( b/c);- Cc Th trng BYT;- Bo him X hi Vit Nam ( phi hp);
- Cng thng tin in t BYT;- Website Cc KCB;- Lu VT, KCB.
KT. B TRNGTH TRNG
( k)
Nguyn Vit Tin
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
3/285
2
Chbin:PGS.TS. Nguyn Vit Tin
Ban bin son:
PGS.TS. Nguyn c Hinh
PGS.TS. Lu ThHng
PGS.TS. L Hoi Chng
PGS.TS. Nguyn Quc Tun
PGS.TS. Trn Danh Cng
PGS.TS. L Thanh Vn
PGS.TS. Nguyn V Quc Huy
TS. V B Quyt
THS. L Quang Thanh
TS. L Thin Thi
TS. L Hong
TS. Nguyn Duy nh
Ths. Nguyn Minh Trc
Ths. Trn Diu Linh
Ban th k:
Ths. Nguyn
c Tin
Ths. ng ThHng Thin
Ths. Ng ThBch H
Ths. V Vn Khanh
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
4/285
3
CHVIT TT
aCL : AntiCardioLipin antibody
A : m o
AIDS : Acquired immunodeficiency Syndrom
AFI : Amnionic fluid index
aPL : AntiPhosphoLipid antibody
APS : AntiPhospholipid Syndrome
APTT : Activated partial thromboplastin time
ALT :Alanine aminotranferease
AST : Aspartate aminotransferaseCMV : Cytomegalovirus
CTM : Cng thc mu
CRP : C- Reaction Protein
HA : Huyt p
hCG : Human chorionic gonadotropin
HELLP:
H --hemolysis (the breakdown of red blood cells)
EL -- elevated liver enzymes
LP -- lowplatelet count
HIV :Human immunodeficiency virus
LA : Lupus Anticoagulant antibody
LDH :Lactate dehydrogenase
LMWH : Low-molecular-weight heparin
LNMTC : Lc ni mc tcung
MTX : MethotrexatMRI : Magnetic resonance imaging
NST : Nhim sc th
PET : Positron emission tomography
PGD : Preimplantation genetic diagnosis
TM : Tnh mch
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002372.htmhttp://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003647.htmhttp://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003647.htmhttp://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002372.htm -
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
5/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
6/285
5
27.NHIM KHUN HU SN ........................................................................107
CHNG 2: PHKHOA ...................................................................................113
1.P XE V .......................................................................................................113
2.CC TN THNG V ...............................................................................115
3.TN THNG LNH TNH CTCUNG ...............................................123
4.VIM PHN PH ..........................................................................................128
5.VIM M O ..............................................................................................132
6.CHA NGOI TCUNG .............................................................................135
7.CHA VT M ..........................................................................................141
8.SA SINH DC ................................................................................................143
9.U NANG BUNG TRNG ............................................................................149
10.U X TCUNG (FIBROID) .......................................................................154
11.LC NI MC TCUNG ..........................................................................157
12.TIN UNG TH V UNG TH M HTN THNG TIN UNG TH.163
13.UNG TH M H .......................................................................................164
14.CHA TRNG .............................................................................................16915.U NGUYN BO NUI ..............................................................................174
16.UNG TH CTCUNG ............................................................................178
17.UNG TH NIM MC TCUNG .............................................................183
18.UNG TH BUNG TRNG .......................................................................187
19.RONG KINH RONG HUYT ......................................................................195
20.V KINH .......................................................................................................201
21.MN KINHTIN MN KINH.................................................................206
22.V SINH N ................................................................................................210
23.V SINH NAM .............................................................................................215
CHNG 3: S SINH .........................................................................................220
1.CHM SC TRNON THNG ...................................................................220
2.HI SC S SINH NGT .............................................................................227
3.NHIM KHUN S SINH ............................................................................234
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
7/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
8/285
7
CHNG 1: SN KHOA
DA SY THAISY THAI
1. KHI NIM
Sy thai l hin tng kt thc thai nghn trc khi thai c thsng c. Vi
khi nim ny, sy thai c nh ngha l trng hp thai btng ra khi bung t
cung trc 22 tun hay cn nng ca thai di 500g.
2. CHN ON2.1. Lm sng: sy thai t nhin din ra 2 giai on: da sy thai v sy thai.
2.1.1. Da sy thai:
- C thai (chm kinh, nghn), ra mu m o (mu ti, ln t nhy, c khi
mu sm hay en, mu ra t mt, lin tip), au bng (thng khng au bng
nhiu, chc cm gic tc nng bng di hay au m vng hv).
- Khm: c tcung tm nhng cn di, ng kn, kch thc thn tcung to
tng xng vi tui thai.2.1.2. Sy thai
- C thai nh chm kinh, nghn
- Ra mu m o: mu , lng nhiu, mu long ln mu cc
- au bng: au bng nhiu tng cn vng hv
- Khm: ctcung xa, m, phn di tcung phnh to do bc thai by
xung pha c tcung lm cho c tcung c hnh con quay, i khi s thy bc
thai nm ng ctcung.
2.2. Cn lm sng
- hCG: dng tnh
- Siu m: c hnh nh ti i trong bung tcung, c m vang phi v tim thai
(khi thai > 6 tun bng siu m u d m o). Vi sy thai, c ththy hnh nh
ti thai tt xung thp hay trong ng ctcung.
2.3. Chn on thbnh
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
9/285
8
- Da sy thai
- Sy thai hon ton
Ngi bnh c du hiu ca c thai v ang sy thai. Sau khi au bng, ra
mu, thai ra cbc, sau ra mu t dn.Khm thy ctcung ng, tcung nh
hn tui thai. Siu m bung tcung sch.
- Sy thai khng hon ton
Ngi bnh c du hiu ca c thai v ang sy thai. Sau khi thy thai ra ri
vn cn au bng, cn ra mu ko di. Khm c t cung mv t cung cn to.
Siu m c hnh nh m vang khng ng nht trong bung tcung.
- Sy thai cht
+ Ngi bnh c du hiu ca c thai.
+ C du hiu ca thai cht lu: gim nghn, ra mu en ko di, khm thy t
cung nhhn tui thai, siu m thy hnh nh ti i mo m khng c m vang phi
hay c phi thai nhng khng thy hot ng ca tim thai.
+ C du hiu ca da sy thai, ang sy thai, sy thai hon ton hay khnghon ton.
- Sy thai lin tip
+ c nh ngha l c hin tng sy thai tnhin 2 ln.
+ 2 xt nghim c khuyn co: nhim sc ca 2 vchng v hi chng
khng phospholipid (AntiPhospholipid Syndrome - APS).
2.4. Chn on phn bit2.4.1. Cha ngoi tcungthgisy
C thai, au bng, ra mu, c tchc ging khi thai sy ra tbung tcung.
Phn bit: khm c khi cnh tcung n au, cng y, au. Siu m thy
khi cnh tcung. Gii phu bnh khi sy khng thy hnh nh gai rau m thy
mng rng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
10/285
9
2.4.2. Thai lu
Ngi bnh c thai, ra mu (mu en, t mt, ko di), khng au bng. Siu
m thy ti i bmo, khng c m vang thai hay c phi thai nhng khng c hot
ng ca tim thai. i khi rt kh phn bit khi tui thai cn nh. Xt nghim
hCG theo di v siu m li sau mt tun
2.4.3. Cha trng thoi trin
C thai, ra mu. Khm c th thy t cung to hn tui thai. Siu m thy
hnh nh rut bnh m, hCG cao > 200.000UI/L).
2.4.4. Rong kinh rong huyt
c bit trong trng hp ngi bnh c kinh nguyt khng u. Khm thy
tcung bnh thng, hay cng to hn bnh thng nhng chc (u x t cung), hCG
m tnh, siu m thy khng thy thai trong bung tcung. No nim mc tcung
xt nghim gii phu bnh l".
3. IU TR
3.1. Da sy thai:cha c liu php iu trda sy thai no c cho l ti u- Nm ngh, n nh, chn trnh gy to bn. Bsung vin st, a.folic
- Thuc gim co tht c trn nh papaverin 40mg, spasmaverin 40mg x 4 vin
chia 2 ln/ngy
- Thuc ni tit nh progesteron 25mg x 2 ng/tim bp/ngy, nu c bng
chng ca sthiu ht ni tit, hay dng progesteron lm mm c tcung.
- Khng sinh: chng nhim trng do hin tng ra mu.- Khu vng ctcung cp cu: trong trng hp thai trn 3 thng da sy,
nu c hin tng bin i ctcung, sau khi khng chnhim trng m o,
ctcung v cn co tcung, khu vng ctcung cp cu
3.2. ang sy thai v sy thai
- ang sy thai: bc thai nm trong m o hoc trong ng c tcung, gp
bc thai bng km qutim, sau no li bung tcung m bo khng st rau.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
11/285
10
Thuc co hi tcung sau khi no (oxytocin 10UI tim bp, hoc ergometrin 0,2mg
x 1 ng/tim bp). Khng sinh phng nhim khun
- Sy thai hon ton: kim tra bng siu m thy bung tcung sch, khng
no li. Cho khng sinh phng nhim khun.
- Sy thai khng hon ton: ty khi cn li trong bung tcung v ra mu m
o m tin hnh ht, no li bung tcung hay dng misoprostol 400mcg ngm
di li gip co hi tcung v tng nt tchc cn li. Cho khng sinh phng
nhim khun.
- Sy thai nhim khun: khng sinh liu cao, kt hp thuc co hi tcung. Sau6h dng khng sinh, nhit gim, tin hnh ht hay no li bung tcung. Ch
"ththut dgy thng tcung hn bnh thng. T vn cho ngi bnh v ngi
nh nguy c ct tcung nu tnh trng nhim khun khng c ci thin.
- Sy thai bng huyt: tch cc hi sc, truyn dch, truyn mu (nu cn
thit). Ht, no li bung tcung ly ht tchc cn st li. Dng thuc co hi t
cung gip tcung co tt. Cho khng sinh phng nhim khun.
3.3. Sy thai lin tip
- Tm nguyn nhn gy sy thai lin tip
- iu trtheo nguyn nhn:
+ Heo tcung: khu vng ctcung.
+ Thiu ht ni tit: bxung ni tit nh progesteron 25mg x 2 ng/tim bp
su / ngy, estrogen (progynova 2mg/ngy).
+ Mbhi chng khng phospholipid: dng thuc chng ng.
+ iu trcc bnh l"ton thn ca mnh i tho ng, giang mai, vim
thn hay cc bnh ni tit nh thiu nng gip trng, basedow
+ Mbc nhn x trong u x tcung, mct vch ngn tcung
+ Ri lon nhim sc th: nn tham kho li khuyn vdi truyn xem ngi
bnh c nn c thai li na khng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
12/285
11
5. TIN LNG V PHNG BNH
Tin lng v phng sy thai cho ln c thai sau ty thuc vo nguyn nhn
gy sy thai.
- Vi thiu ht ni tit: chng bsung ni tit ngay khi ngi bnh c thai.
- Vi heo tcung: khu vng ctcung chng ln c thai sau.
- Khi mbAPS: dng aspirin liu thp trc khi c thai, dng thuc chng
ng khi ngi bnh c thai.
- Chng iu trcc bnh l"ton thn ca m(nu c).
- Vi nguyn nhn bhoc mbri lon nhim sc th: tin lng c
con bnh thng rt kh khn, nn t vn vdi truyn xem c nn c thai na khng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
13/285
12
SY THAI LIN TIP
1. KHI NIM
Sy thai lin tip l hin tng c t2 ln sy thai lin tc trln, thai nhi b
tng xut khi bung tcung trc 22 tun.
Nguy c thay i ty theo sln sy thai, tng sinh con cn sng v c con
bdtt hay khng.
2. CHN ON
2.1 Lm sng
- Phn ln ngi bnh n khm khi ang c thai vi tin ssy thai, hay c
tin ssy thai lin tip
- ngoi thi k mang thai, khm lm sng c th pht hin c mt s
nguyn nhn gy sy thai lin tip nh u x t cung, h eo t cung, t cung nhi
tnh, tcung ddng, mc bnh l"ton thn
2.2. Cn lm sng
2.2.1. Nhim sc
C thpht hin c bt thng slng hay cu trc nhim sc thca mt
hay 2 vchng c tin ssy thai lin tip.
2.2.2. Khng thkhng phospholipid
- aPL: antiPhosphoLipid antibody: IgM v IgG
- aCL: antiCardioLipin antibody: IgM v IgG
+ Dng tnh: IgM v IgGcao hn trung bnh ko di > 6 tun
- LA: Lupus Anticoagulant antibody
+ Dng tnh: khi nng cao hn mc trung bnh ko di > 6 tun
+ Nhy cm vi cc trng hp c tin shuyt khi
- 2-GpI: Anti beta 2 Glycoprotein I:
+ Gi trtin on dng tnh cao (87,5%)
- Khc: khng thkhng nhn, khng thkhng DNA
+ Khng thng dng
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
14/285
13
+ p dng trong APS thpht
Trn lm sng, xt nghim aPL v aCL thc hin trc, nu hai xt nghim
ny m tnh stip tc thvi LA v 2-GpI. Hi chng khng PhosphoLipid c
chn on l dng tnh nu c t nht mt trong cc xt nghim trn dng tnh.
Cc xt nghim khc
- Siu m: pht hin cc trng hp bt thng tcung nh u x tcung,
tcung ddng, tcung nhi tnh
- Chp tcung: pht hin tcung ddng, tcung c vch ngn, dnh bung
tcung...
- Xt nghim ni tit: tm mt snhng ri lon ni tit nh i tho ng,
bnh tuyn gip, suy hong thsm
- Mt sxt nghim vim nhim khc: Toxoplasma, CMV, giang mai
3. IU TR
Da vo nguyn nhn gy sy thai lin tip
3.1. Ri lon nhim sc th
- T vn vdi truyn xem ngi bnh c nn c thai na hay khng.- Trng hp c thai tnhin: tin hnh cc xt nghim chn on trc sinh,
chc i hoc sinh thit gai rau cho tt c thai kc bhoc mmang bt thng
nhim sc th(NST).
- Trong thtinh trong ng nghim: tin hnh sinh thit chn on tin phi (k
thut PGD) nhm loi bnhng phi mang bt thng di truyn gy sy thai hoc
c nguy c gy dtt bm sinh cao.
3.2. Hi chng khng PhosphoLipid
3.2.1. Cc thuc sdng trong Hi chng khng PhosphoLipid
Thuc chng ng mu: Heparin trng lng phn tthp hoc Heparin khng t
on .Thi gian tc dng ko di tim 1 ln/ngy
+ Fraxiparin 5060UI/kg/ngy (bm 0,3ml/ngy - 2850UI, tim di da bng)
+ Lovenox 20 - 40mg/ngy tim di da
c chtiu cu: Aspirin (ASA)
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
15/285
14
- iu trliu thp: 75 - 100mg/ngy
- Theo di slng tiu cu, yu tng mu
-Ngi bnh c gim tiu cu: khng nn dng
c chmin dch
- Thng sdng cho APS thpht hay CAPS (catastrophic APS)
- Corticoid liu ti thiu 1mg/kg/ngy (1 lmethylped 40mg)
- Gammaglobulin:
+ Cc trng hp qu nng
+ Liu 0,4g/kg/ngytrong 5 ngy hoc 1g/kg/ngy trong 2 ngy
3.2.2. Phc iu tr
Bnh cnh Khng c thai C thai
Hi chng khng
PhosphoLipid vi bin
chng sn khoa
- Khng iu tr
- ASA liu thp
- LMWH + ASA liu thp
- Bsung Ca v Vit D
Hi chng khng
PhosphoLipid vi tin shuyt khi
Warfarin, duy tr
INR: 23
- ASA liu thp + Liu
LMWH ti a m khng quac rau thai (gp 3 - 4 ln)
Hi chng khng
PhosphoLipid thpht hay
CAPS
iu trtheo
chuyn khoa
c chmin dch nu cn thit
LMWH + ASA
3.2.3. Thi gian iu tr
+ ASA: ngay khi thhCG (+) nu trc khng dng
- Dng bt ckhi no sau 36 tun, nn dng 7 - 10 ngy trc khi ly thai
- Thai phc tin shuyt khi: tip tc dng ASA trong, sau (dphng
huyt khi quan trng hn so vi chy mu v ASA)
- Khng c mi lin quan gia ASA liu thp v bnh l ng sm ng ng
mch, chy mu sau
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
16/285
15
+ LMWH: dng khi siu m c tim thai hay ngay khi c thai
- Sut thi kc thai v dng trc khi ly thai 24h (ang nghin cu)
- APS c tin ssy thai, thai cht lu < 3thng + khng tin shuyt khi,
Doppler bnh thng tui thai 34 tun c thdng LMWH
- Thi ksau sinh: dng LMWH ko di sau 6 - 12 tun, sau c ththay
bng warfarin v theo di INR
3.2.4. Qun l"thai nghn
- T vn kvbnh l ny ngi bnh cng theo di: Du hiu ca huytkhi cc v tr, du hiu ca tin sn git, thai chm pht trin trong tcung, sy
thai, thai luv du hiu cc tc dng phca thuc
- Theo di thai: siu m Doppler 3 tun/ln ttui thai 18 tun (nu thai bnh
thng), hay theo ch nh nu Doppler nu c du hiu bt thng. Theo di
monitoring sn khoa thng xuyn ttui thai 20 tun
- Theo di tc dng phca thuc (tiu cu, APPT): 3 tun u 1ln / tun.Sau 4 tun/ln (nu khng c bt thng)
3.2.5. Kt thc thai nghn
- Thi im kt thc thai nghn: PARA + can thip sm
+ Thai bnh thng: tui thai 39 tun
+ Thai c bin chng: tin sn git, thai chm pht trin trong tcung theo ch
nh sn khoa + PARA + can thip sm.
- Phng php kt thc thai nghn: theo chnh ca sn khoa
- Gim au trong APSchnh binh thng nn dng LMWH trc 24h, xt
nghim ng mu bnh thng, tiu cu > 70G/l
3.3. iu trnguyn nhn khc
- Heo tcung: khu vng ctcung, gim co.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
17/285
16
- Thiu ht ni tit: bxung ni tit nh progesteron, estrogen.
- Mbc nhn x trong u x tcung, mct vch ngn tcung
- iu trcc bnh l"ton thn ca mnh i tho ng, giang mai, vim
thn hay cc bnh ni tit nh thiu nng gip trng, basedow
4. TIN LNG V PHNG BNH
Tin lng v phng sy thai cho ln c thai sau ty thuc vo nguyn nhn
gy sy thai lin tip.
- Vi thiu ht ni tit: chng bsung ni tit ngay khi ngi bnh c thai.- Vi heo tcung: khu vng ctcung chng ln c thai sau.
- Khi mbhi chng khng PhosphoLipid: dng aspirin liu thp trc khi
c thai, dng thuc chng ng khi ngi bnh c thai.
- Chng iu trcc bnh l"ton thn ca m(nu c).
- Vi nguyn nhn bhoc mbri lon nhim sc th: tin lng c con
bnh thng rt kh khn, nn t vn vdi truyn xem c nn c thai na khng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
18/285
17
DA NON, NON
1. KHI NIM:
- nh ngha: theo Tchc Y tthgii, non l cuc chuyn dxy ra t
tun th22 n trc tun 37 ca thai ktnh theo kinh cui cng.
- S sinh non thng c tltvong v mc bnh cao hn rt nhiu so vi tr
thng, nguy c cao bdi chng thn kinh vi t l1/3 trc tun 32, gim
xung 1/10 sau 35 tun. Dphng v iu trda non - non lun l mt vn
quan trng i vi sn khoa, s sinh v ton x hi.
- Ti Vit nam, cha c thng k trn ton quc, nhng theo nhng nghin
cu n l, tlnon khong 8-10%.
2. CHN ON:
2.1. Da non:
2.1.1. Triu chng c nng:
- au bng tng cn, khng u n, tc nng bng di, au lng
- Ra dch m o dch nhy, ln mu2.1.2. Triu chng thc th:
- Cn co tcung tha nh(2 cn trong 10 pht, thi gian co di 30 giy)
- Ctcung ng, hoc xa mdi 2cm
2.2. non:
- Triu chng c nng: au bng cn, u n, cc cn au tng dn. Ra dch
m o, dch nhy, mu, nc i
- Triu chng thc th: cn co tcung (tn s2-3, tng dn). Ctcung xa
trn 80%, mtrn 2cm. Thnh lp u i hoc vi.
2.3. Cn lm sng:
- Test fibronectin : test dng tnh khi nng fibronectin > 50ng/ml, kh
nng xy ra non trong vng 7 ngy nhng thai phny scao hn 27 ln so
vi nhng ngi c test m tnh.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
19/285
18
- o chiu di ctcung bng siu m ng bng, ng m o hoc tng
sinh mn. Di 35mm thai 28-30 tun th nguy c sinh non l 20%.
- nh lng hCG dch ctcung: trn 32mUI/ml nguy c non scao hn
xp x20 ln.
- Monitoring sn khoa: cho php theo di, nh gi tn s, di, cng
cn co tcung.
- Mt sxt nghim tm nguyn nhn v tin lng : xt nghim vi khun
ctcung, nc tiu, CRP, huyt hc, sinh ha mu, men gan...
2.4. Chn on phn bit :
- Cc tn thng ctcung, ng sinh dc di gy chy mu m o.
- Rau tin o, rau bong non, vtcung.
3. IU TR:
3.1. Nguyn tc chung:
- Tr hon chuyn diu trda non,
- Chuyn sn phn c sc khnng chm sc s sinh non thng
3.2. iu trcth:3.2.1. Nghngi tuyt i ti ging, nghing tri, trnh kch thch
3.2.2. Thuc gim - ct cn co tcung:
- Thuc hng b ta giao cm: Salbutamol.
Chng ch nh trong bnh tim, cng gip, tng huyt p, i tho ng
nng, chy mu nhiu, nhim khun i. Tc dng ph: tng nhp tim, tng ng
huyt, hKali mu. Dng thuc nu nhp tim >120ln/pht.
Salbutamol : 5mg pha trong 500ml Glucose 5%, truyn tnh mch 20 git/pht
(10mcg/pht), liu ti a 45 git/ pht. Khi ct c cn co, chuyn sang liu
duy tr : vin 4mg, ngm 1 - 2 vin/ngy.
- Thuc chn knh calci : c thdng 1 trong cc thuc sau :
+ Nifedipine : liu tn cng 20mg ngm di li trong 20 pht, ti a 03
liu. Sau khi ct cn co duy tr Nifedipine chm 20mg, ung 6-8h /ln. Theo di
huyt p khi dng thuc, chng chnh nu huyt p thp < 90/50mmHg.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
20/285
19
Tc dng ph: nng bng mt, bun nn, tt HA thong qua.
+ Magnesium Sulfate: liu tn cng 4-6g pha trong 100ml Glucose 5%, truyn
TM trong 20 pht. Liu duy tr: 2g/h truyn tnh mch trong 12h, sau 1g/h trong
24h. Tai bin: nng bng mt, gim phn xgn xng, c chh hp, ngng th,
ngng tim. Cn theo di nng ion Mg huyt thanh 5-7mg/dL.
+ Thuc i khng cnh tranh vi oxytocin: Atosiban c tc dng cnh tranh
vi oxytocin trn cc ththti mng tbo c tcung lm gim sp ng ca
ctcung vi oxytocin.
Chnh iu trda non ttun 24-33 ca thai k. Chng chnh: i v
non, thai suy, thai chm pht trin, chy mu nng, tin sn git, rau tin o, rau
bong non.
Liu dng : 75mg Atosiban (10ml) pha trong 90ml dung d ch Glucose 5%
hoc NaCl 0,9%. Truyn tnh mch 24ml/h, sau 3h gim xung 8ml/h. Thi gian
iu trkhng nn qu 48h, khng qu 3 t iu trtrong thai k.
3.2.3. Liu php Corticoid : tng cng sn xut surfactan, thc y s trng
thnh ca m lin kt, lm gim suy h hp trnon thng. Chnh cho thai t28n ht 34 tun tui, c thsdng mt trong cc thuc sau cc tuyn y t.
- Bethamethasone 12mg, 2 liu tim bp cch nhau 24h.
- Hoc Dexamethasone 6mg/ln, tim bp 4 ln cch nhau 12h.
3.2.4. Xtr non khi c chchuyn dkhng thnh cng :
- Trnh sang chn cho thai : bo vu i n khi ctcung mht, hn ch
sdng oxytocin, ct tng sinh mn rng, mly thai nu c chnh.
- Chng nhim khun nu i vsm, dphng st rau, chy mu sau .
- m bo hi sc, chm sc trs sinh non thng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
21/285
20
THAI CHT LU TRONG TCUNG
1. KHI NIM
Thai cht lu trong tcung l tt ccc trng hp thai bcht m cn lu li
trong tcung trn 48 gi.
2. CHN ON
2.1. Thai cht ludi 20 tun
2.1.1. Lm sng
- Nhiu trng hp khng c triu chng lm cho pht hin mun, mt s
trng hp ngi bnh thy bng b i hoc khng to ln d mt kinh lu.
- Bnh cnh lm sng hay gp:
+ Ngi bnh c du hiu ca c thai nh chm kinh, hCG dng tnh, siu
m thy c thai v hot ng ca tim thai.
+ Ra mu m o: mu ra tnhin, t mt, mu sm hay nu en.
+ au bng: thng khng au bng, chau bng khi da sy hay ang sy
thai lu.- Khm: thy tcung b hn tui thai, mt tcung i khi chc hn so vi
mt tcung c thai sng.
2.1.2. Cn lm sng
- hCG:
+ hCG trong nc tiu chm tnh sau khi thai cht mt thi gian.
+ Nng hCG: thp hn so vi tui thai hay tc tng ca hCG khng
theo qui lut ca thai sng.
- Siu m: l thm d c gi tr, cho chn on sm v chnh xc:
+ Thy m vang thai r rng m khng thy hot ng tim thai. Hnh nh ti
i rng (chnhn thy ti i m khng thy m vang thai), ti i rng vi b
mo m, khng u. Trong trng hp nghi ng, nn kim tra li sau 1 tun
xem tin trin ca ti i
+ C m vang thai : khng thy hot ng tim thai.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
22/285
21
2.1.3. Chn on phn bit
- Cha ngoi tcung: chm kinh, au bng, ra mu en m o, tcung nh
hn so vi tui thai. Trong cha ngoi t cung, siu m khng c ti i trong
bung t cung, cnh t cung thy khi bt thng nghi ng khi cha, c th c
dch cng .
- Cha trng: dnhm vi cha trng thoi trin v bnh cnh lm sng c th
ging y ht nhau. Gii phu bnh l"tchc no bung tcung cho chn on xc nh.
- Da sy thai: c bit khi tui thai nhhn 6 tun m siu m cha thy tim
thai. Phn bit: mu m o ti chkhng sm mu, thng c au bng km
theo. Siu m c thcha thy phi thai v tim thai nhng bti i cng trn, c ti
non hong. Siu m kim tra li sau 1 tun l cn thit.
- Tcung c u x:ra mu m o bt thng, tcung to hn tui thai. Siu
m c thai km u x tcung.
- Thai sng: phi lm thm khm, theo di trnh nhng chn on nhm ln
ng tic xy ra.
2.2. Thai cht lu trn 20 tun2.2.1. Lm sng: triu chng thng r rng lm ngi bnh phi i khm
ngay.
- Bnh cnh lm sng :
+ Du hiu c thai, c bit l c cng thai, snn thy phn thai, nghe
thy ting tim thai.
+ Ngi bnh khng thy thai cng na, khng thy bng to ln, thm ch
b i (nu thai cht lu ngy).
+ Hai v tit sa non.
+ Ra mu m o: him gp.
+ au bng: khi chun bsy , thai lu.
+ Nu ngi bnh b mt s bnh km theo nh nghn nng, tin sn git,
bnh tim...th bnh tthuyn gim, ngi bnh cm thy dchu hn.
- Khm:
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
23/285
22
+ Tcung b hn so vi tui thai, c bit c gi tr nu thy chiu cao t
cung gim i gia hai ln o.
+ Kh snn thy cc phn thai.
+ Khng nghe thy ting tim thai.
2.2.2. Cn lm sng
- Siu m: cho kt quchnh xc, chn on sm v chc chn. Khng thy
hot ng ca tim thai. u thai mo m, c ththy hin tng chng khp shay
du hiu hai vng xng sdo da u bbong ra. Nc i t hay ht i.
- Cc phng php thm d X quangnh chp bng khng chun b, chp
bung i...ngy nay khng cn c sdng do nguy him cho mv cho thai nu
thai cn sng.
- nh lng Fibrinogen trong mu: nh gi nh hng ca thai n qu trnh
ng mu. y l xt nghim quan trng v cn thit trc khi can thip cho thai ra.
2.2.3. Chn on phn bit:
t t ra vi thai trn 20 tun bcht lu v triu chng lm sng v siu m
cho kt quchnh xc.3. IU TR
!"#" i% &'(' )*(' )+(, +- ./n ng mu (nu c) tr& 0'- &1( )'-2 .3 )'1-
+ Fibrinogen truyn tnh mch.
+ Mu ti ton phn.
+ Cc thuc chng tiu sinh si huyt nh: transamine...
+ Heparin: liu 500010000UI/ngy. Cn nghin cu thm p dng iu
trm bo an ton cho ngi bnh.
3.2. Nong ctcung, no bung tcung
- p dng cho cc trng hp thai lu m thtch tcung b hn tcung c
thai 3 thng (hay chiu cao tcung di 8cm).
- Ththut kh hn no thai sng v rau thai lu x ha bm cht vo tcung.
Ch " phi gim au tt v ththut kh, chng dng thuc co hi tcung v
khng sinh sau no. Theo di chy mu
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
24/285
23
3.3. Gy sy thai, gy chuyn d- p dng cho tt ccc trng hp thai cht lu m thtch tcung to hn t
cung c thai 3 thng.
+ Phng php Stein ci tin: dng estrogen trong 10mg/ngy trong 3 ngy,
n ngy th t truyn oxytocin tnh mch gy cn co t cung, liu ti a
30UI/ngy, mi t 3 ngy lin, cc t cch nhau 7 ngy. Thng thng thai b
tng ra sau 1 n 2 ngy truyn u tin.
+ Truyn oxytocin tnh mch n thun: ging phng php Stein ci tin
nhng khng dng trc estrogen. u im ca phng php ny l rt ngn c
thi gian iu trm kt quthnh cng c vcng tng tnh Stein.
+ Dng Prostaglandin: l phng php c a chung nht hin nay. Cc
thuc hay c dng thuc nhm Prostaglandin E2. Liu thuc phthuc vo tui
thai. ng dng c thl t m o, t hu mn hay ngm di li.
Ch "cc chng chnh ca Prostaglandin v Oxytocin.+ Vi cc trng hp kh: nu khng c ri lon ng mu, khng c nhim
trng, chi chuyn dtnhin l thi c thchp nhn c
4. TIN TRIN V BIN CHNG
4.1. nh hng n tm l!, tnh cm ca ngi m
Thai cht lu bao gicng gy ra nhng hu qutm l"nng ncho ngi m
v mt i mt a con ang c mong i. Tm l"skhi mang ci thai cht.
Thy thuc cn gii thch cn k, lm an lng v thng cm vi ngi m.
4.2. Ri lon ng mu
- Nguyn nhn: thromboplastin c trong nc i v tchc thai cht i vo
tun hon mu m- c bit khi tcung c cn co, hay khi can thip vo bung t
cung, hot ha qu trnh ng mu gy ra ng mu ri rc trong lng mch, lm
fibrinogen trong mu tt xung thp.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
25/285
24
- Din bin: qu trnh ri lon ng mu c thdin ra ttvi thi gian tim
tng trn 4 tun hay cp tnh khi c cn co tcung hay can thip vo bung tcung.
- Lm sng: chy mu din ra t t, mu khng ng, xut hin sau khi can
thip vi gi. Hay chy mu nhiu, mu khng ng, gy mt mu cp tnh.
- Xt nghim: fibrinogen rt thp hay khng c, sn phm phn hy ca
fibrinogen tng cao, gim plasminogen, gim hot tnh yu tantithrombin III, gim
tiu cu.
4.3. Nhim trng
- Khi mng i cn: khng snhim trng.
- Khi i v, c bit khi i v lu: nhim trng s rt nhanh v nng v
ngoi cc vi khun thng gp cn c thnhim cc vi khun ym kh.
5. PHNG BNH
- Dphng thai cht lu l mt vn phc tp v khng tm thy nguyn nhn.
- Trong chn oncn thn trng c bit khi tui thai nh.- Trong iu tr: trnh vi vng cho thai ra m khng tm sot ri lon ng
mu v gy ra nhng bin chng ca vic no thai, thai lu.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
26/285
25
THAI CHM PHT TRIN TRONG TCUNG
1. NH NGHA
Khi nim thai nh cn l khi thai thng, trng lng thai lc sinh di
2500gr
Trong thc t, khi nim thai chm pht trin trong t cung bao gm trng
lng thai ti thi im thm khm v spht trin ca thai. xc nh thai thc
sc chm pht trin hoc ngng pht trin th phi o kch thc v c lng
trng lng thai t nht 2 ln thm khm lin tip cch nhau 01 tun. Ty tng tc
gi, ty tng nhm nghin cu m gii hn ca thai chm pht trin trong tcung
thay i, nm di ng bch phn vth10, th5 hoc th3.
2. CHN ON
2.1. Lm sng
Khng c du hiu c trng
C thc mt sgi ":
- Tin scon chm pht trin trong tcung- Mtng cn t hn bnh thng
- Chiu cao tcung nhhntui thai
- Pht hin c mt snguyn nhn: HA cao, mbbnh l"mn tnh
2.2. Siu m
L phng php gip chn on hu hiu
So snh i chiu cc kch thc ca thai nhi vi kch thc chun ( cc chs
vkch thc thai c xy dng da trn cc nghin cu m tct ngang) nh
gi thai chm pht trin trong tcung cn i hay khng cn i
2.2.1. Chs:ng knh lng nh
70% cc trng hp thai chm pht trin trong tcung c kch thc ng
knh lng nhnhhn so vi tui thai
2.2.2. Chs:chu vi bng
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
27/285
26
y l mt chsthng c sdng nht don thai chm pht trin
trong tcung. Chu vi bng c gi trdon thai chm pht trin trong tcung cao
hn chsng knh lng knh, chu vi u v chiu di xng i.
Tc tng trng ca ng knh chu vi bng ng vai tr quan trng trong
chn on thai chm pht trin trong tcung mt strng hp ngi mkhng nh
chnh xc ngy kinh, khng nh gi c tui thai, nu tc tng ca chu vi bng
di 10 mm trong 15 ngy th c thngh ti thai chm pht trin trong tcung.
2.2.3. Chs:chiu di xng i
Chsny khng c gi trc bit trong chn on thai chm pht trin trong
tcung.
2.2.4. Tnh trng nc i
C n 90% cc trng hp thai chm pht trin trong tcung c tnh trng
thiu i, ngc li nu km theo a i th phi ngh ti cc nguyn nhn thai bt
thng nh ri lon NST, bnh l"gen..
2.2.5.trng thnh bnh rau
Khng c nhiu gi trtrong chn on v dbo thai chm pht trin trong tcung.2.2.6. c lng trng lng thai
Rt kh c mt cng thc tnh chnh xc trng lng thai nhi trong tcung,
chng ta chc thc on trng lng thai trong khong cng tr10 % ca gi
tr trung bnh, i chiu vi biu pht trin trng lng thai theo tui thai
chn on thai chm pht trin trong tcung. Ngoi ra cn mt schstham kho
khc nh: chu vi i, tlgia chiu di xng i v chu vi i, tlgia chu vi
u v chu vi bng
2.2.7. ChsDoppler ng mch
- Doppler ng mch rn v ng mch tcung bnh thng : t nguy c bin
chng trong thi kchu sinh, thng gp trong thai chm pht trin trong tcung
do nguyn nhn bt thng NST
- Doppler ng mch tcung bt thng: l du hiu bnh l"h tun hon
ca ngi m, sn ph c nguy c tin sn git v ri lon tng huyt p trong
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
28/285
27
nhng thng cui dn ti thai chm pht trin trong tcung, nguy c thai cht lu
trong t cung. Theo di huyt p nh k, s lng tiu cu, chc nng gan thn
nhm pht hin sm nguy c cho mv thai c quyt nh chm dt thai nghn thi im thch hp.
3. THI XTR
- Hin nay cha c phng php iu trhu hiu
- Phi theo di rt cht chv t vn kcho sn phv gia nh
- iu trTHA vi nhng trng hp xc nh thai chm pht trin trong t
cung do mri lon THA thai k.
- Chnghngi, hn chlao ng nng
- Ci thin cung cp oxy cho mv truyn dung dch ng tng thtch tun
hon c khuyn co cho mt s trng hp thai chm pht trin trong tcung
nng cui qu"2 ca thai k, tuy nhin phng php ny cng khng cho kt qu
khquan.
- Tm nguyn nhn: nu xc nh thai bt thng nhim sc th, a d tt,
nhim CMV th nn nh ch thai nghn. Nu chc 1 d tt n c th hi chn
vi cc trung tm chn on trc sinh, vi bc sphu thut nhi c hng x
tr ngay sau khi sinh.
- Dng corticoid cho tui thai t28 n ht 34 tun: Bethamethasone 12mg, 2
liu tim bp cch nhau 24h. Hoc Dexamethasone 6mg/ln, tim bp 4 ln cch
nhau 12h.
- Theo di lin tc nhp tim thai bng Monitoring sn khoa:
+ Theo di ttui thai 26 tun
+ nh gi dao ng ca tim thai v bin i ca nhp tim thai.
- Theo di khng can thip: nhp tim thai dao ng km, thai di 28 tun, cn
nng di 800gr
- nh chthai nghn ( CTN)cht ra sau khi cn nhc tui thai, tnh trng
ca ngi m, tin ssn khoa, v c bit l cc bnh l"km theo kt hp vi mt
sbin i trn Monitoring. CTN t ra trong mt strng hp sau:
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
29/285
28
+ Tui thai trn 31 tun khi nhp tim thai dao ng km, dao ng khng
lin tc qua mt sln theo di, nhp chm n c, ko di, lp li nhiu ln
+ Tui thai t34 tun khi Doppler ng mch rn vi dng tm trng bngkhng v bt thng Doppler ng mch no, thai c biu hin ngng tin trin
+ Tui thai t37 tun khi bt thng Doppler ng mch rn, ng mch no,
monitor.
Lu : Doppler ng mch rn bnh thng kim tra li sau 8 ngy, nh gi
spht trin thai 15 ngy mt ln. Doppler ng mch rn bt thng nhng tc
dng tm trng cha bng khng, theo di nhp tim thai lin tc trn Monitoring 3
ln mt tun v nh gi spht trin thai, kt hp Doppler ng mch no.
- Cch thc : trng hp chuyn dtnhin hoc nh chthai nghn nu
khng c chng ch nh ng di th theo di nh mt cuc thng.
Trng hp suy thai, i gim, c thm cc yu tbt li khc nh ngi ngc, rau
bm thp th mly thai v lun phi c bc shi sc s sinh tham gia vo thi
im ly thai.
4. PHNG BNH
- T vn di truyn cho cp vchng nu xc nh nguyn nhn thai chm pht
trin trong tcung do bt thng NST hoc bnh l"gen cho cc ln mang thai tip
theo. Tbmt sthi quen xu nh nghin ht, ung ru, dng cht kch thch
trc khi mang thai. Ci thin chdinh dng v lm vic.
- Trng hp thai chm pht trin trong tcung do nguyn nhn tun hon
ca ngi mc thiu trdphng bng Aspirin liu thp ttun th15 ca
thai k.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
30/285
29
TIN SN GITSN GIT
1. KHI NIM
Tin sn git, sn git l bin chng ni khoa thng gp nht phn mang
thai vi tlt2% - 8%. Triu chng thng gp l ph, huyt p tng v protein
niu. L 1 trong nhng nguyn nhn chnh gy tvong cho mv thai.
Theo di v qun l"thai nghn, iu trthch hp tin sn git, sn git nhm
gim bin chng nng ncho mv thai.
2. PHN LOI V CHN ON
2.1. Tin sn git
2.1.1.Tin sn git nh
- Huyt p (HA) 140/90 mmHg sau tun 20 ca thai k.
- Protein/ niu 300 mg/24 gihay que thnhanh (+)
2.1.2.Tin sn git nng:
+ Huyt p 160/110 mm Hg.
+ Protein/ niu 5 g/24 gihay que th3+ (2 mu thngu nhin).+ Thiu niu, nc tiu < 500 ml/ 24 gi.
+ Creatinine / huyt tng > 1.3 mg/dL.
+ Tiu cu < 100,000/mm3.
+ Tng men gan ALT hay AST (gp i ngng trn gi trbnh thng).
+ Axt uric tng cao
+ Thai chm pht trin.
+Nhc u hay nhn m.
+ au vng thng vhoc hsn phi.
2.2. Sn git
Sn git c chn on khi c cn co git xy ra phnmang thai c triu
chng tin sn git v khng c nguyn nhn no khc gii thch. Cc cn co
git trong sn git thng l ton thn, c thxut hin trc, trong chuyn dhay
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
31/285
30
trong thi khu sn. Sn git c thdphng c bng cch pht hin v iu tr
sm tin sn git
2.2.1. Triu chng lm sng
Trn c sngi bnh btin sn git xut hin cn git 4 giai on:
- Giai on xm nhim .
- Giai on git cng
- Giai on git gin cch.
- Giai on hn m
2.2.2. Cn lm sng
+Tng phn tch tbo mu.
+Acid uric. Bilirubin (ton phn, gin tip, trc tip).
+AST-ALT.
+Chc nng thn.
+ng huyt.
+m huyt.
+
Protein niu 24 gi.+ng mu ton b.
+Soi y mt (nu c th).
3. IU TR
3.1. Tin sn git nh: chyu iu trngoi tr
3.1.1. iu trni khoa:
- Cho thai phnghngi, yn tnh chn nhiu m, nhiu rau v tri cy ti.
- Khm thai mi 3- 4 ngy/ln. Theo di tnh trng sc khe ca b m. Theo
di tnh trng thai nhi, siu m thai mi 34 tun, nc tiu 2 ln/ tun.
3.1.2.Nu HA > 149/ 90mmHg v Protein / niu ++: nhp vin.
- Lm sng:
+ Khm lm sng pht hin triu chng nh nhc u, ri lon thgic, au
thng v v tng cn nhanh, theo di cn nng lc nhp vin v mi ngy sau,
lng nc tiu.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
32/285
31
+ o huyt p t thngi 4 gi/ ln, trkhong thi gian tna m n sng.
- Thng xuyn nh gi sc khe thai: siu m thai, monitoring thai.
- Xt nghim:
+ Xt nghim protein / niu mi ngy hoc cch hai ngy.
+ nh lng creatinine mu, hematocrit, m tiu cu, men gan, LDH, acid
uric tng. (chlm xt nghim ng mu khi tiu cu gim v men gan tng).
3.1.3. Cch xtr tip theo ty thuc vo: nng ca tin sn git, tui thai.
Tnh trng ctcung. Tin sn git nhkt thc thai ktui thai 37 tun.
3.2. Tin sn git nng
- Dphng v kim sot cn co git bng magnesium sulfate.
- Hp khi huyt p cao: huyt p tm trng 100-110mm Hg, hoc huyt
p tm thu 150-160 mmHg (ACOG 2012).
- Chm dt thai ksau khi chng co git v hhuyt p 24 gi.
- Trnh sdng li tiu. Hn chtruyn dch trkhi c tnh trng mt nc nhiu.
3.2.1. Magnesium sulfate: dphng v chng co git, dng trc, trong v
duy tr ti thiu 24 gisau sinh.- Liu tn cng: 3- 4,5g Magnesium sulfate 15% /50ml glucose 5% tim tnh
mch chm 15-20 pht.
- Duy tr 1- 2g /gi truyn tnh mch. Pha 6g Magnesium sulfate 15% vi
Glucose 5% 500ml truyn tnh mch XXX git/ pht.
- Tim bp gin on: tim bp su mi gi 1g hoc mi 4 gi 5g, thm
Lidocain 2% gim au.
- Bm tim in: pha 6g Magnesium sulfate 15% + 2ml nc ct, 7ml/gi.
- Ngc Magnesium sulfate:
+ Theo di cc du hiu: phn x gn xng (c), nhp th (>16 ln/pht),
lng nc tiu (>100ml/ 4 gi).
+ Nguy c bng huyt sau sinh. Gim dao ng ni ti nhp tim thai.
+ o nng Mg huyt thanh mi 12 giv iu chnh liu duy tr gi
c nng Mg 4- 7mEq/L (4,8-8,4mg/dL).
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
33/285
32
+ Lin quan nng Magnesium/huyt thanh.
9,612mg/dl (4,05,0 mmol/L): mt phn xgn xng.
1218 mg/dl (5,07,5 mmol/L): lit c h hp.
-2430 mg/dl (1012,5 mmol/L): ngng tim
+ Xtr ngc Magnesium sulfate :
Ngng Magnesium sulfate.
Thuc i khng: calcium gluconate, tim tnh mch 1g.
t ni kh qun v thng kh cu sng ngi bnh nu c suy h hp,
ngng th.
3.2.2. Thuc hhuyt p
Thuc hp c thnh hng bt li trn cmv thai. nh hng trn thai
nhi hoc gin tip do gim lu lng tun hon tcung nhau hoc trc tip trn tim
mch. Do vy cn cn nhc gia li ch v nguy c khi sdng thuc hp.
-Chnh
Khi HA tm thu 150-160 mmHg, HA tm trng 100mmHg.
HA t sau iu tr: HA trung bnh khng gim qu 25% so vi ban u sau 2gi. HA tm thu mc 130150mmHg. HA tm trng mc 80100mmHg.
-Chng chnh trong thai k
Nitroprusside, thuc c chmen chuyn.
-Cc loi thuc hHA dng trong thai k: c thdng mt trong cc thuc sau
+ Labetalol (Beta Bloquant)
Bt u 20 mg tnh mch, cch 10 pht sau tnh mch 20 n 80mg. Tng
liu < 300 mg. V d: tnh mch 20mg, tip theo 40 mg, 80mg, tip 80mg. C th
truyn tnh mch 1mg - 2mg/pht. HA shsau 5-10 pht v ko di t3-6 gi.
+ Hydralazine
C thgy hhuyt p hn nhng thuc khc, khng phi l chn la s1
nhng c dng rng ri.
Tim tnh mch 5mg hydralazine/1-2 pht.Nu sau 15-20 pht khng h p
c cho 5- 10mg tnh mch tip. Nu tng liu 30 mg khng kim sot c HA
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
34/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
35/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
36/285
35
A I
1. KHI NIM
a i xut hin trong khong 1% thai k. Chn on xc nh da vo siu m.
Hu ht cc nh nghin cu nh ngha: a i khi chsi (amnionic fluid index: AFI)
ln hn 24 - 25cm; hay khi ln hn vbch phn th95 hay 97 theo tui thai.
Cch o AFI: chia t cung thnh 4 phn bng nhau, o su ln nht ca
mi khoang i, AFI l tng 4 so trn.
a i l mt trng hp thai nghn nguy c cao cho sn phv nguyn nhn
a i v cnh bo nguy c sinh non trong qu trnh thai nghn .2. CHN ON
a i cp c thdin tin mau trong vng vi ngy vi cc triu chng cp
nh au cng bng nhiu, kh th, i khi btm ti, nhp tim nhanh, nn, ph
ton thn (chi, m h, thnh bng, mt) . Him gp hn l tnh trng thiu niu
do niu qun btcung chn p. a i trong trng hp ph thai c thgy ra
hi chng gng thai ph(mirror syndrome), m tln u tin bi Ballantyne
nm 1892: tnh trng ca mbt chc thai nhi, nh ph, tiu m; v hu qul tin sn git.
a i mn, dch i gia tng dn nn thai phc thchu ng c tnh trng
cng chng bng.
Du hiu u tin trn lm sng gi "mt trng hp a i l tcung rt to so
vi tui thai, cng, dn n kh khn khi s nn cc phn thai v nghe tim thai.
Chn on phn bit a i vi cchng hay u bung trng to bng nhng hnh
nh trn siu m.3. HNG X TR
a i mc nhn trung bnh him khi i hi cc bin php can thip.
Cn thit nhp vin khi thai phkh th, au bng hay i li kh khn.
Nghngi ti ging, li tiu, hn chdch truyn v mui khng em li hiu
qur rt. Ht bt nc i cng gip ci thin triu chng kh ththai phng
thi ly dch i xt nghim di truyn hay xc nh strng thnh phi ca thai nhi.
Ththut ny c thgy tai bin nh: vi, nhim trng, hay rau bong non.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
37/285
36
Cn lu a i khng r nguyn nhn trong gn mt na cc trng hp a i l
sgia tng lng nc i khng lin quan vi bt thng bm sinh, tiu ng m,
cc bnh l"min dch, nhim trng, khi u ca thai nhi hay tnh trng a thai. Tuynhin, thm ch khi kho st hnh nh hc thai nhi bnh thng, vn nn tin lng mt
cch thn trng bi dtt thai nhi v bt thng nhim sc thc thgp.
3.1. a i xut hin ba thng gia thai k
" Chnh siu m kho st hnh thi hc thai nhi chuyn su tm cc dtt
bm sinh c thi km.
"Nghim php dung np ng cho thai 24-28 tun
"
Hi chn trung tm chn on trc sinh t vn, cn nhc tin hnh ccxt nghim di truyn tm nguyn nhn bt thng NST, nhim trng thai k.
"Nn tip tc theo di, qun l"thai knguy c cao (khm thai tin sn)
3.2. a i ba thng cui thai k
- Kim tra biu tng trng thai nhi.
" Loi trcc nguyn nhn bnh ni khoa ca m.
"Ty theo kt quxt nghim sng lc qu 1, 2: t vn hng xt nghim di
truyn cho thai nhi."Thuc trng thnh phi do nguy c non
- Can thip (ht bt dch i) khi cc triu chng a i cp nh hng n ton
trng ngi bnh ( kh th, chn p tim phi). T vn cc tai bin ca th thut
cho thai phv gia nh.
3.3. Chuyn d
Hay gp cc nguy c kh nh ngi bt thng, kh do ri lon cn co t
cung, tun thchnh bm i. phng rau bong non, bng huyt sau sinh.4. TAI BIN
Nhng bin chng thng gp nht cho thai phnhng thai kc km a i
l nhau bong non, ri lon cn g tcung hay bng huyt sau sinh. Ngoi ra, cn c
bin chng sa dy rn, ngi bt thng, tcung sau hay can thip phu thut.
Thai nhi bt thng thai, chn on c trong khi mang thai hay sau
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
38/285
37
THIU I
1. KHI NIM
Thiu i l tnh trng nc i t hn bnh thng, khi chsi (AFI) nhhn
5cm v mng i cn nguyn vn. T l xut hin thiu i c bo co t cc
nghin cu bnh hng bi skhc bit trong tiu chun chn on, dn snghin
cu (nguy c thp hay nguy c cao, siu m tm sot hay chn lc), tui thai ti
thi im siu m.
Nhn chung, thiu i xut hin sm trong thai kt gp v c tin lng ngho
nn. Ngc li, nhng thai qu ngy sinh, thai chm pht trin trong t cung, s
gim lng nc i c lthng gp hn.
Chn on xc nh chyu da vo siu m thai v nc i.
2. BIN CHNG CA THIU I
Sxut hin thiu i trong giai on sm ca thai klm tng nguy c thiu
sn phi cho thai nhi. Kilbride v cng s(1996) tin hnh quan st trn 115 thai
phbvi trc 29 tun, c 7 ca thai lu, 40 trs sinh tvong, v c tnh tltvong chu sinh l 409/1000. Nguy c thiu sn phi gy cht thai khong 20%.
Thiu i sm thng lin quan n nhng bt thng ca thai nhi. Tnh trng
nc i t cng gy trngi trong qu trnh kho st hnh thi hc ca thai nhi qua siu
m (nu c). Trong trong hp ny, chnh truyn i cng c thc cn nhc.
Bin chng thiu i xut hin mun trong thai kty thuc vo tui thai, mc
thiu i v tnh trng bnh l"km theo ca m. Hng dn sn phung nhiu
nc hay truyn dch cn nhiu tranh ci trong vic ci thin lng nc i.
H tr trng thnh phi cho thai nhi l cn thit trong trng hp thai non
thng. nh gi sc khe thai nhi.
3. HNG X TR
- Hi bnh sv xt nghim dch m o (Nitrazine test) loi trri/i v.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
39/285
38
- Siu m tin sn nhm kho st v pht hin cc bt thng hnh thi thai,
c bit bnh l"hniu ca bo thai nh cc trng hp lon sn thn, tc nghn
ng niu.
- T vn li ch v cc tai bin, tin hnh ththut truyn i trong trng hp
nc i qu t gy cn trcho qu trnh kho st hnh thi thai, ngoi ra c thng
thi ly nc i xt nghim min dch, di truyn, gim chn p cho dy rn, vn
ng ca thai nhi.
- Siu m tim thai, siu m Doppler (AFI, Doppler ng mch no gia),
monitor sn khoa trong trng hp c km thai chm pht trin trong tcung.
- Nu thai c dtt bm sinh hniu, chnh chm dt thai ktrong trng
hp nng chnn quyt nh sau khi tin hnh hi chn a chuyn khoa (bc s tin
sn, siu m tin sn, s sinh v phu thut nhi, nh di truyn hc). Theo di v
qun l"thai ti trung tm ln, chuyn khoa su trng hp thiu i xut hin sm.
- Chnh htrphi l cn thit.
- Phng php chm dt thai k:
+ Khi pht chuyn dchm dt thai kthai thiu i trng thnh hay liu htrphi thai non thng c thnui c.
+ Mly thai nhng thai ht i (AFI < 2cm) hoc c nhng du hiu nghi
ngthai suy cp, thiu i.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
40/285
39
RAU TIN O
1. KHI NIM
Rau tin o l rau bm mt phn hay ton bvo on di tcung gy chy
mu vo 3 thng cui ca thai k, trong chuyn dv sau . Rau tin o c th
gy tvong hoc bnh l"mc phi cho mv cho con do chy mu v non.
Theo gii phu rau tin o c chia thnh 5 loi l: rau tin o bm thp,
rau tin o bm bn, rau tin o bm mp, rau tin o bn trung tm, rau tin o
trung tm.
2. CHN ON
2.1. Triu chng lm sng:
2.1.1. Trc chuyn d:
- Triu chng c nng: chy mu m o vo 3 thng cui ca thai k, chy
mu t nhin bt ng, khng thy au bng, mu ti, c khi km mu cc,
lng mu c thchy nhiu, t, sau chy t dn v tcm d c hay khng
iu tr. Chy mu ti pht nhiu ln vi tn sut v mc ngy cng tng.- Triu chng ton thn: thiu mu ty thuc lng mu mt m sn phthy
mt mi, hoa mt, chng mt, chong
- Triu chng thc th: khng c triu chng c hiu, hay gp ngi u cao
hoc ngi ngang, ngi mng.
2.1.2. Khi chuyn d:
- Triu chng c nng: thng c qu trnh ra mu trong 3 thng cui thai k,
t nhin ra mu t, mu ti ln mu cc, c au bng do cn co tcung.
- Triu chng ton thn: thiu mu ty mc mt mu. Sn phc biu hin
chong nu mt mu nhiu.
- Triu chng thc th: nn ngoi c ththy ngi thai bt thng. Tim thai
c ththay i nu chy mu nhiu
- Khm m o bng mvt thy mu trong ctcung (CTC) chy ra, loi tr
cc tn thng CTC
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
41/285
40
- Thm: sthy rau qua ctcung
+ Rau tin o bm mp: thy mp di bnh rau bm ti ltrong ctcung.
+ Rau tin o bn trung tm: thy bnh rau che lp mt phn ltrong ct
cung nhng khng che ht.
+ Rau tin o trung tm: thy bnh rau che lp hon ton ltrong ctcung.
Ngi thai bt thng .
Ch "khng ckhm tm rau v gy chy mu.
2.2. Triu chng cn lm sng
- Cng thc mu: thiu mu ty theo lng mu mt.
- Siu m vi bng quang y xc nh vtr bm ca bnh rau:
+ Rau tin o trung tm: bnh rau bm hon ton vo on di tcung v
che lp ltrong ctcung.
+ Rau tin o bm mp: mp bnh rau bm n ltrong ctcung.
+ Rau tin bm bn, bm thp: khong cch gia mp di bnh rau n l
trong ctcung < 20mm.
- Siu m rt c gi trchn on trong trng hp rau tin o - rau ci rnglc vi cc hnh nh sau: mt khong sng sau rau ti vtr rau bm, phDoppler
mu thy cc mch mu i xuyn qua thnh c tcung hoc bng quang. Hnh nh
giu bng quang (bnh rau y li vo lng bng quang).
- Chp MRI cng xc nh c rau tin o ci rng lc nhng nhy
thp, hin t dng do c spht trin ca siu m chn on.
- Soi bng quang chnn tin hnh khi nghi ngrau ci rng lc m xuyn
c bng quang v ngi bnh c biu hin i mu.
3. XTR
3.1. Nguyn tc chung
- Cm mu cu ml chnh. Ty theo tui thai, mc mt mu v khnng
nui dng s sinh m quyt nh ko di tui thai hay ly thai ra. Lun lun nh
gi mc mt mu truyn b mu cho ph hp.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
42/285
41
- Khi nghi ngrau tin o phi chuyn ngi bnh ln tuyn huyn c trung
tm phu thut ; nghi nghoc chn on rau tin o - rau ci rng lc th chuyn
ngi bnh ln tuyn tnh hoc tuyn trung ng.
3.2. iu trcth
3.2.1. Khi cha chuyn d:
- Nghngi, hn chi li, n ung tng cng dinh dng.
- Thuc gim co nh: spasmaverin 40mg (1 4 vin/ ngy), Salbutamol,
progesterone
-Nn dng corticoid trng thnh phi thai nhi sm.
- Trng hp thai nhi thng: mly thai chng i vi trng hp rau
tin o trung tm. Cc trng hp rau tin o khc c thcn nhc theo di ch
chuyn d.
- Trng hp rau tin o chy mu nhiu e da tnh mng ngi mth m
ly thai bt k tui thai no.
3.2.2. Trong khi chuyn d:
- Rau tin o trung tm, rau tin o bn trung tm: mly thai.- Rau tin o bm mp: mly thai cp cu nu ra mu nhiu. ra mu t, ngi
thv ctcung thun li th bm i v x mng i vpha khng c bnh rau
cm mu, nu sau khi x mng i vn ra mu th nn mly thai, nu khng ra mu
th theo di ng m o.
- Rau tin o bm thp, bm bn: mly thai nu ra nhiu mu, nu ra mu t
hoc khng ra mu th theo di chuyn dnh cc trng hp thng thng khc.
- K thut cm mu khi m trong rau tin o: sau khi ly thai v rau m
chy mu th nn khu cm mu bng cc mi chX cm mu, vn chy mu th
nn ct tcung bn phn thp vi ngi bnh con.
Ngi bnh cha c con cn bo tn tcung: tht ng mch tcung
hoc tht ng mch hv, ng mch dy chng tcung bung trng; khu mi
B-lynch; chn bng hay gc vo bung tcung. Nu khng kt quth vn phi
ct tcung.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
43/285
42
3.2.3. Rau tin o - rau ci rng lc:
- Rau tin o - rau ci rng lc l hnh thi lm sng nng nnht ca rau
tin o v mch mu tng sinh on di t cung nhiu, m xuyn vo bng
quang, hay gp ngi c vt m c nn phu thut kh khn, mt mu rt
nhiu v thng tn thng bng quang.
- Chn on c rau tin o - rau ci rng lc th cn chuyn ngi bnh
ln tuyn tnh hoc tuyn trung ng nm vin iu tr.
- Mly thai chng khi thai thng. Cn chun bkp phu thut vin v
kp gy m hi sc c kinh nghim; chun bnhiu mu v cc phng tin hi sc
- Nn chng mdc thn tcung pha trn chrau bm hoc y tcung
ly thai, trnh rch vo bnh rau trc khi ly thai ra, sau khng bc rau v
chng ct tcung hn chti a lng mu mt.
4. BIN CHNG
4.1. Cho m
- Tvong do mt mu cp, thiu mu.
- Ct tcung cm mu.4.2. Cho con
Non thng, cht trong chuyn d, bnh l"trs sinh do thiu mu, non thng
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
44/285
43
RAU BONG NON
1. KHI NIM
1.1. nh ngha
Rau bong non l rau bm ng vtr nhng bong mt phn hay ton bbnh
rau trc khi sthai.
Rau bong non l mt cp cu sn khoa, thng xy ra 3 thng cui thi k
thai nghn, din bin nng e da tnh mng ca thai nhi v sn ph. y l bnh
l"ca hthng mao mch, xy ra t ngt c thtin trin rt nhanh tthnh
thnh thnng.
1.2. Phn loi: 4 ththeo hnh thi lm sng:
- Rau bong non thn
- Rau bong non thnh
- Rau bong non thtrung bnh
- Rau bong non thnng.
2. CHN ON2.1. Chn on xc nh
2.1.1. Triu chng c nng
- Thng c du hiu tin sn git: cao huyt p, ph, protein niu
- au: au t tcung sau lan khp bng, nhp cn au ngy cng mau
mnh, trng hp nng triu chng au bche lp do sc.
- Ra mu m o: mu thm, long, khng ng
2.1.2. Triu chng ton thn:
-Ngi bnh c biu hin chong do au v do mt mu: da xanh, nim mc
nht, v mhi, chi lnh, thnhanh, ..
- Huyt p thng khng thay i trong nhng giu (do ngi bnh thng
c tin scao huyt p ttrc), mch nhanh.
2.1.3. Triu chng thc th
- Tcung co cng lin tc hoc tcung co cng nh gtrong thnng.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
45/285
44
- Khng nn c cc phn thai nhi do tcung co cng.
- Chiu cao tcung tng dn do shnh thnh khi mu cc sau rau.
- Nghe: nhp tim thai chm, khng u, hoc mt tim thai trong thnng.
- Khm m o: ra mu m o, mu en, khng ng; u i cng phng,
nu i vthy nc i ln mu. Du hiu ton thn i khi khng ph hp vi s
lng mu chy ra ngoi m o.
2.1.4. Cn lm sng
- Siu m: thy khi mu tsau rau, thng l khi tng m vang hoc khi
m vang khng u. Tuy nhin siu m trong rau bong non tin cy khng cao v
nu siu m khng thy khi bt thng sau rau cng cha loi trrau bong non khi
c du hiu lm sng gi . Siu m cng thy sbin i ca nhp tim thai hoc
xc nh thai cht.
- Monitoring: nhp tim thai bin i: DIP I, DIP II, DIP bin i hoc khng
bt c nhp tim thai.
- Xt nghim mu: slng hng cu gim, haemoglobin gim, tiu cu gim,
fibrinogen gim, ATTP tng hn so vi mc bnh thng.- Xt nghim nc tiu thng c protein.
2.2. Cc thlm sng
2.2.1. Thn
Khng c du hiu lm sng r rt, cuc chuyn dbnh thng, s sinh khe
mnh. Chn on c sau khi s rau thy c mu t sau rau. Ngy nay nhiu
trng hp chn on c nhsiu m thy khi mu tsau rau.
2.2.2. Thnh
- Triu chng khng y , c thc tin sn git, cn co tcung hi cng
tnh, tim thai bnh thng hoc nhanh 160-170 ln/pht.
- Chn on c sau khi s rau thy c mu t sau rau hoc siu m thy
khi mu tsau rau.
2.2.3. Thtrung bnh
- Thng c tin sn git. C thchong nhhoc va.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
46/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
47/285
46
- iu trtriu chng nu c: HA cao, v niu, ri loan ng mu. Khng sinh
iu tr.
3.3. Xtr sn khoa- Nu c chn on l rau bong non th nn mly thai ngay cu con v
phng bin chng nng hn cho m. Bo tn tcung: nu tn thng nhi mu
tcung khng qu nhiu, tcung cn co#$c. Nu sn phcon, nhiu tui,
tn thng nhi mu tcung nng hay khng p ng vi thuc co c tcung th
nn ct tcung hon ton hay bn phn ngay trnh nguy c chy mu sau m.
- Nu chn on rau bong non sau khi sthai th tin hnh ngay cc bin php
dphng chy mu sau do ri lon ng mu.
4. BIN CHNG
4.1. Cho m
- Chong do mt mu v au. Ri lon ng mu. Hoi tcc tng do nhi
mu v thiu mu, nguy him nht l suy thn.
- Ct tcung.
- Tvong cmv con .4.2. Cho thai:
-Suy thai. Thai cht trong tcung. Non thng nhcn.
- Thiu mu.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
48/285
47
THAI QA NGY SINH
1. KHI NIM
Thai qu ngy sinh l nhng trng hp thai nghn ko di qu 42 tun hoc
qu 294 ngy tnh tngy u ca kkinh cui cng.
iu quan trng nht l phi xc nh c tui thai chnh xc bng ngy u
ca kkinh cui cng hoc siu m trong 12 tun u ca thai k.
2. CHN ON
- Da vo tui thai (tnh t ngy u ca kkinh cui, c gi trnu
vng kinh bnh thng).
- Da vo siu m xc nh tui thai i vi thai trc 20 tun nu ngy
u kkinh cui khng xc nh hoc kinh khng u.
- Xc nh tnh trng thai v phn phthai ( nc i, rau)
3. XTR .
3.1. Theo di:2 ngy mt ln
- Siu m
+ Theo di lng nc i: thiu i l du hiu ca suy tun hon rau-thai v
nguy c thiu oxy cho thai nhi.
+ Theo di qua siu m: c ng thai ( thn, chi, th), nhp tim thai, rau thai
v lng nc i.
- Monitoring theo di tim thai bng test khng kch. Nu khng p ng
th lm cc test kch (v nm v, truyn oxytocin).
3.2. Gy chuyn d: gy chuyn dthai 41 tun, khng nn chn 42 tun
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
49/285
48
- Nu ctcung thun li (chsBishop > 5) th gy chuyn dbng bm i
v truyn oxytocin tnh mch.
- Nu ctcung khng thun li (Bishop < 5) th lm chn mui ctcung bng:
+ Prostaglandin: Prostaglandin E2 (Dinoproston) 2,5ml dng gel t vo ng
ctcung. Nu sau 6 -12 ting, ctcung vn cha thun li th t li liu 2.
+ Phng php khc: nong ctcung bng ngn tay, cht ht m, t bng c
tcung
- Trong chuyn d: thai qu ngy sinh c nguy c suy thai v thai nhi a phn
su trong qu trnh chuyn d. Do cn theo di st thai nhi trong qu trnh chuyn
dbng monitor pht hin sm suy thai. Mly thai nu thai suy, nc i gim ,
ctcung khng thun li.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
50/285
49
BNH TIM MCH V THAI NGHN
1. KHI NIM:
Bnh tim phnmang thai gy ra nhiu nguy c cho mv con trong khi
mang thai, sau khi v c bit trong chuyn d. Tn sut mc bnh Vit nam
khong 1-2% phnmang thai. Theo di, tin lng, x tr bnh i hi sphi
hp cht chgia chuyn khoa sn v tim mch.
nh hng ca bnh tim mch v thai nghn:
- i vi thai:
+ Da sy thai, sy thai, da non, non
+ Thai chm pht trin trong tcung. Thai ddng
+ Thai cht lu trong tcung, thai cht trong chuyn d.
- i vi thai ph
+ Suy tim cp, ph phi cp
+ Ri lon nhp tim
+ Tc mch phi. Vim tc tnh mch sau 2. LM SNG V CHN ON:
2.1. Triu chng lm sng:
- Kh th: thng gp tqu"II thai k, c gi tr tin lng bnh, tng dn
theo tui thai. Kh thgng sc hay thng xuyn ckhi nm ngh.
- Hi hp, nh trng ngc, au tht ngc, chong ngt.
- Ho ra mu: khi tng p ng mch phi nng, ph phi cp
- i t, nc tiu sm mu
- Ph: khu tr chn, mm, n lm, khng thay i theo thi gian
- Tm mi v u chi, tin trin lu c ngn tay di trng, mng tay khum
- Gan to, tnh mch cni. Gan to kh pht hin do tcung chim chtrong bng
-Nghe tim: rung tm trng, thi tm thu, T1 anh, T2 tch i, ri lon nhp:
nhp tim nhanh, ngoi tm thu, lon nhp hon ton
- Nghe phi: r ro phnang gim, rales ngy, rales rt, rales m
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
51/285
50
2.2. Cn lm sng:
- Xquang: bng tim to, b ngang, rn phi m
- Siu m tim: thm d c gi tr cho php nh gi tn thng van, tn
thng bt thng bm sinh, chc nng cc tm tht, p lc ng mch phi..
- in tm : pht hin cc ri lon nhp, suy vnh
- Xt nghim ng mu: theo di iu trchng ng
2.3. Phn suy tim theo chc nng (NYHA- Hi tim mch New York):
- 1: cha bhn chhot ng thlc
- 2: kh thkhi gng sc, gim nhhot ng thlc
- 3: kh thkhi gng sc nh, hot ng thlc gim
- 4: kh thckhi nghngi, hot ng thlc gim nhiu.
2.4. Chn on phn bit:
- Thiu mu nng: kh th, nhp tim nhanh, thi tm thu, da nim mc nht,
xt nghim mu, in tm gip chn on phn bit
- Ri lon nc - in gii: khi mang thai c ph do ginc v mui.
- Thai phc bnh tim, tnh trng ny cng trm trng dgy bin chng suytim, ph phi cp.
3. IU TR
3.1. Nguyn tc chung: phi hp iu tr ni khoa, tim mch can thip v sn
khoa. Theo di, dphng cc tai bin, xtr sn khoa ty thuc vo mc bnh,
c cn nhc n nguyn vng sinh con ca thai ph.
3.2. iu trcth:
3.2.1. Qun l"thai nghn:
Qun l"thai nghn cht ch. Trnh hot ng thlc, nm nghing tri, thay
i t ththng xuyn. Hn chtng cn, chn trnh mui, ng; n y
cht dinh dng, chng thiu mu
3.2.2. iu trni khoa:
Trtim, li tiu, chng huyt khi, dphng nhim khun ty thuc giai on
mang thai, thbnh tim mch v mc bnh.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
52/285
51
Can thip tim mch: thc hin trong qu"2 ca thai kphthuc vo th, mc
bnh l"tim mch. Nong van, nong vnh qua da, t d bt lthng lin tht, lin nh.
3.2.3. Xtr sn khoa:
Trong khi c thai, cha c suy tim:
+ Thai phsinh ln u: theo di qun l"thai nghn cht ch, nhp vin sm
trc khi 2 tun.
+ Thai ph sinh ln 2 tr ln: nn nh ch thai nghn nu thai nh, di 3
thng. Nu thai ln, cn theo di cht chtim mch - sn khoa, githai n khi
thng, chchuyn dhtrththut hoc mly thai nu c chnh
Trong khi c thai c suy tim:
- Thai phsinh ln u:
+ Suy tim 1-2: thai nhdi 20 tun nn nh chthai nghn.
+ Nu thai trn 20 tun: theo di, iu tr, dphng bin chng. Nu khng
p ng iu trcn nh chthai nghn bt ktui thai no.
+ Suy tim 3- 4: nh chthai nghn bt ktui thai, iu trni khoa trc,
trong v sau khi nh ch.- Thai phsinh ln 2 trln: nn nh chthai nghn. Nu thai gn thng
nn iu trtch cc n thng ri mly thai chng.
+ La chn phng php nh chthai nghn:
Ht thai bng bm chn khng thng thng nu thai nh, di 12 tun
Gy chuyn dhoc phu thut ct tcung ckhi nu thai 12-20 tun.
- Gy chuyn dhoc mly thai tht hai vi tcung nu thai trn 20 tun.
+ Cn gim au tt. m bo v khun, khng sinh dphng trc v sau
phu thut - th thut hn chnhim khun. Chng ngn nga tc mch do
huyt khi sau phu thut - ththut bng thuc chng ng mu.
3.2.4. Khi chuyn d:
+ Htrng di c can thip ththut cn phi hp bc ssn khoa,
tim mch, s sinh v gy m hi sc cuc din ra an ton.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
53/285
52
+ Tip tc dng thuc trtim, chng ng, pht hin sm cc bin chng suy
tim cp, ph phi cp. Th oxy, an thn, hn ch truyn dich, nu cn dng
oxytocinpha m c trnh qu ti tun hon.
+ Khi sthai: htrsthai bng Forceps trnh gng sc cho sn ph
+ Trong thi ksrau: hthp chn, chn tnh mch chdi trnh mu v
tim t ngt gy suy tim cp. Kim tra kbnh rau trnh st rau.
+ M ly thai nu c chnh, nu c chnh cnh nn m ly thai ch
ng. dng thuc chng ng 1 tun trc khi phu thut.
3.2.5. Thi khu sn:
+ iu trkhng sinh chng nhim khun, t nht 1 tun. Nn sdng khng
sinh phi hp chng vi khun Gr m v kkh.
+ Dphng huyt khi: vn ng sm, thuc chng ng (Heparine,Dicoumaron).
+ C thcho con b nu cha suy tim hoc suy tim 1. Nu khng cho con
b nn ct sa bng Bromocriptine, khng sdng thuc c estrogene.
4. BIN CHNG
4.1. Ph phi cp: do tng p lc ng mch phi , suy tim phi cp- Triu chng: kh tht ngt, tc ngc, v mhi, chn tay lnh, tm mi
u chi, huyt p tt, kt. Nhp tim nhanh, c thpht hin ting bnh l"(rung tm
trng, nga phi). Rales m nhht y phi, cng ngy cng dng cao. p lc
tnh mch trung tm cao, Xquang phi m
- Xtr: hi sc, thoxy liu cao 8-12 l/pht, li tiu, trtim, Hhuyt p nu
c tng HA. C thhtrt ni kh qun, thmy.
+ Xtr sn khoa: mly thai cp cu
4.2. Lon nhp tim
- Lon nhp nhanh: thng gp nhp nhanh xoang >100 l/pht. C thgp cn
lon nhp nhanh kch pht trn tht
- Lon nhp chm: nhp tim < 60 l/pht. Hi chng Adam Stock, nhp tim 5% l nguy c cao.
- Lon nhp hon ton: thng gp trn cc ngi bnh mc bnh van tim lu
ngy, tn thng nng, thiu mu c tim, vim c tim. Tin lng nng
Xtr: dng thuc hp l v nh chthai nghn thi im thch hp, u tin
bo vsc khe v tnh mng ca thai ph.
4.3. Tc mch do huyt khi
Hay gp trong thi khu sn (75%), vim tc tnh mch chi di, ngoi ra c
thno, mch vnh, mch phi, mc treo rut..
- Ngi bnh c biu hin st, sng nng au vng bp chn dc theo
ng i tnh mch, ph tm chi di. Xt nghim huyt hc c bch cu tng cao,
siu m Doppler tnh mch chi di thy hnh nh gin tnh mch, gim lu lng
mu. Nu cc mu ng di chuyn gy tc mch cc ni khc nh no, mch vnh,
mch phi. c du hiu lit khu tr, au tht ngc, ho ra mu, tin lng nng n.
- iu trbng khng sinh liu cao, phi hp, ko di t nht 2 tun phi hp
thuc chng ng (Heparine, Dicoumaron).5. PHNG BNH V T VN
- Pht hin sm, qun l"thai nghn cht chcc thai phc bnh tim. Phi hp
gia chuyn khoa tim mch v sn khoa theo di, iu tr, tin lng ngi bnh.
- T vn cho thai ph cc du hiu bt thng, cc bin chng nguy him
trong khi mang thai v khi chuyn d, sau .
- T vn trnh thai, khng nn dng thuc trnh thai c estrogen.
Nn nh sn nu c con v bnh tim khng ci thin bng iu trni khoa.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
55/285
54
THIU MU V THAI NGHN
1. KHI NIM
- Thiu mu trong thai nghn khi t l hemoglobin (Hb) < 110g/l
- Thiu mu nng nu Hb < 70g/l mu.
- Thiu mu trong thai nghn chia thnh cc loi sau:
+ Thiu mu do thiu st
+ Thiu mu do thiu acid folic
+ Thiu mu do tan mu
2. CHN ON
2.1. Lm sng
- Thiu mu: da, nim mc nht nht, suy nhc c th, nhp tim nhanh, kh
th, tai, chng mt.
- C th vim li (3 thng cui thai k)
- Vng da nh: c th do thiu Folat
- C th thy lch to trong trng hp thiu mu do tan mu: Thalasemia, tanmu t min
2.2. Cn lm sng
- Cng thc mu: hngcu gim, Hemoglobin gim < 11g/100ml mu.
- Xt nghim huyt : hng cu nh, hng cu to, hng cu bnh thng ty
theo loi thiu mu.
- Xt nghim st huyt thanh, Acide folic, Folat u gim.
3. IU TR
-Nu t l Hb > 70g/l cho sn ph dng (st) Fe vi liu 200mg mi ngy l
. C th dng cc loi nh: Tardyferon 80 mg, Tardyferon B9, Ferrous sulfat,
Folvit, Felatum...
-Nu ngi bnh khng dng thuc st qua ng tiu ha (trong 3 thng u
thai nghn nu nn nhiu) c th dng ng tim truyn: Jectofer 100 mg,
Venofer
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
56/285
55
-Nu t l Hb < 70g/l c th truyn mu thm cho sn ph. Nn truyn mu
trc tun l th 36 hay trong iu tr da non, phi hp iu tr thm st ti
thiu mt thng phng mt b mu lc v sau s rau.
-iu tr d phng bng cch cho sn ph dng st sut thai k (c bit
nhm sn ph c nguy c thiu mu, thiu st : mang thai sinh i, bnh l ni
khoa, tin s thiu mu, rau tin o)
4. TIN LNG
4.1. Cho m
- Tnh trng thiu Oxygen lm m mt, nhp tim nhanh ln.
-Nu chy mu thm trong thai k, lc chuyn d, sau ... th tnh trng sn
ph nng hn so vi sn ph bnh thng.
- Trong giai on hu sn, thiu mu thng lm tng nguy c nhim trng
hu sn (vim tc tnh mch)
4.2. Cho con
- Nguy c non, suy dinh dng thai nhi.
-Nguy c thai bt thng- Tng th tch bnh rau.
5. PHNG BNH
-Pht hin nguy c thiu mu trong thai nghn
-Xt nghim cng thc mu: thng th t ca thai nghn
-Nu khm pht hin hay nghi ng c bnh l v mu th cn mi thm
chuyn khoa huyt hc truyn mu cng hi chn v iu tr.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
57/285
56
BASEDOW V THAI NGHN
1. I CNG
Khong 1-2% sphnmang thai c ri lon chc nng tuyn gip, tng mt
cch tng i ngi phnln tui
Do 2 nguyn nhn:
- Thiu Iot do thai nghn.
- Sthay i vmin dch do thai nghn dn n ri lon chc nng ca
tuyn gip.
2. CHN ON:
2.1. Lm sng
- Thai phc tin sgia nh, tin sbn thn hc thai phc bu gip
- Biu hin:
+ Mt li
+ Tim nhanh > 100 ln /pht
+ Run tay
+ Gim cn hay khng c tng cn v nn nng ko di.
+ Tuyn gip to ty giai on bnh
- Tin trin: cho mv thai ni chung l tt khi qun l thai nghn v thm
khm tuyn gip tt. Ni chung bnh Basedow c xu th c ci thin tt dn
trong qu trnh c thai bt u sau 20 tun do sn nh vmin dch. Cn nhngtrng hp khc, cc bin chng ca mv ca thai c thl thm ha, c bit l
na sau ca thai k.
2.2. Cn lm sng
- Nng TSH c ththp vo giai on u ca thai k
- nh lng T4 tdo m nng T4 tng nhiu trong trng hp cng gip.
- Trong trng hp khng tng thch cn bsung xt nghim T3 tdo.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
58/285
57
- Xt nghim vtim mch: in tm . siu m tim
- Chp v siu m tuyn gip
3. IU TRV THEO DI
3.1. iu tr
- Sdng cc thuc khng gip tng hp liu ti thiu t c mc
bnh gip.
- Sdng cc chphm ca Theo-Uracil (PTU, Basdne) v khnng qua rau
thai ca n thp v nguy c gy ra bt thng thai cng rt thp.
- Ct btuyn gip thng khng c chnh lm trong khi c thai
- Vic s dng phng php iu tr bng Iot phng x l chng ch nh
tuyt itrong sut thi gian c thai.
2.2. Theo di:
- ngi mtheo di nng T4 trong sut qu trnh c thai.
- thai nhi cn theo di siu m pht hin bu gip ca thai, theo di tin
trin ca n di iu trngi m.
4. TIN TRIN V BIN CHNG4.1. Cc bin chng vpha m:
- C thgp suy tim, tin sn git
- Thiu mu hay nhim trng.
- Cn cng gip khi chuyn d
4.2. nh hng n thai v trs sinh:
- Thai cht lu, cht trs sinh
- Chm pht trin
- Bt thng ca xng nh hp s, mt sddng khc nh thai v s, khe
hmi, mn hu, khng c hu mn, suy tim
- non chim 53% v bu gip trs sinh.
- Suy gip bm sinh
4.3. Cng gip thai nhi:
- Cng gip s sinh hay thai nhi rt him gp vi mt tl1/4000-1/40000.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
59/285
58
- Ly mu thai nhi c thc chnh trong nhng trng hp nghi ngc
ri lon chc nng tuyn gip vo tui thai 25-27 tun.
- S dng nhng thuc chng cng gip c th ci thin mt cch nhanh
chng tin trin ca cng gip thai nhi. Sdng PTU ( propyl-theo-uracil) tt
hn l methimazole.
4.4. Cng gip trs sinh
- Cng gip trs sinh gp 1% cc trm ngi mmang khng th
khng cc thcm quan ca TSH.
- Cng gip trs sinh c pht hin thng qua du hiu tng ng ca tr
s sinh, n nhiu nhng tng cn t, nn nhiu, a chy, st, tim nhp nhanh, tng
tit mhi v ban . Bu gip chc thgp mt na strng hp. Suy tim
trs sinh l mt trong nhng nguy c ca trs sinh cho nn cn phi chn on
v iu trsm trnh nguy s suy tim trs sinh
- iu tr mt cch kinh in l PTU 5-10mg/kg kt hp vi cc thuc
Betabloquant
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
60/285
59
I THO NG V THAI NGHN
1. I CNG
T thai nghn (TTN) l sgim dung np glucose hoc T (i tho
ng) c pht hin ln u trong lc mang thai (khng loi trngi bnh c
gim dung np glucose hoc T ttrc nhng cha c pht hin).
TTN t lpht hin chyu giai on mun ca thai k, phn ln cc
trng hp sau sinh glucose c thbnh thng trli. Tuy nhin nhng trng hp
c tin sTTN ny c nguy cpht trin thnh T tu"p 2 trong tng lai.
2. PHT HIN TTN
TTN thng khng c triu chng lm sng r, pht hin bnh cn thc
hin chng trnh sng lc chng.
Test sng lc c s dng hin nay c p dng bng cch cho sn ph
ung 50g glucose vo gia tun 24-28 ca thai kbt kthi im no trong ngy,
bt k thi gian no sau n. Nu glucose huyt 1 gi sau test 140mg/dL (7,8
mmol/L), nhng ngi ny cn tip tc lm nghim php dung np glucose bngng ung xc nh chn on T.
2.1. Chin lc tm sot pht hin TTN da trn cc nguy c:
- Nguy c thp: khng i hi test glucose thng quy nu c tt ccc c
im sau:
+ Thuc chng tc c tlTTN thp
+ Khng c ngi thn thuc gn (first degree) bT.
+ Tui dui 25.
+ Thtrng bnh thng trc thai k(BMI < 26kg/m2).
+ Khng c tin sbt thng chuyn ho glucose.
+ Khng c tin sxu vsn khoa.
- Nguy ctrung bnh: ngi bnh thiu 1 cc c im trn: thc hin test
glucose mu vo 24-28 tun, sdng mt trong 2 cch sau:
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
61/285
60
+ Thtc 2 bc: test 50g glucose, nu glucose trn chun sng lc, thc hin
tip nghim php dung np glucose.
+ Thtc 1 bc: thc hin nghim php dung np glucose trn tt ccc i tng.
- Nguy ccao: ngi bnh c 1cc c im sau:
+ Bo ph r (BMI > 40kg/m2)
+ Tin sgia nh T tp 2 r .
+ Tin sbn thn bTTN, gim dung np glucose, glucose niu.
+ Thc hin test glucose mu cng sm cng tt, p dng cc bc thtc nu trn.
+ Nu TTN cha c chn on, cn lm li vo 24-28 tun, hoc ti bt
kthi im no ngi bnh c biu hin gi tng glucose mu.
2.2. Chn on
Hi ngh quc tTTN ln th 4 ngh nn s dng tiu chun ca
Carpenter-Coustan vi test 100g glucose ung.
Tiu chun chn on TTN
OSullivan-Mahan
Mu ton Somogy-Nelson(mg/dl[mmol/l])
Nhm dkin T
quc giaHuyt tng
Tphn tch
(mg/dl[mmol/l])
Carpenter-Coustan
Huyt tng-Glucoseoxidase(mg/dl[mmol/l])
i 90 [5,0] 105[5,8] 95[5,3]
1 gi 165[9,2] 190[10,6] 180[10,0]
2 gi 145[8,1] 165[9,2] 155[8,6]
3 gi 125[6,9] 145[8,1] 140[7,8]
Test vi 100g glucose thc hin vo bui sng, nhn i qua m t nht 8
gi nhng khng qu 14 gi, sau 3 ngy n khng king ( 150g
carbohydrate/ngy) hot ng th lc bnh thng, i tng ngi ngh, khng
ht thuc trong qu trnh test.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
62/285
61
Ngi bnh c 2 trs glucose huyt tng bng hoc cao hn trs quy
nh l tiu chun chn on
3. IU TR T V THAI NGHN3.1. Theo di v iu trthng quy :
- i vi trng hp c tin s TTN: cn nh gi li khnng dung np
glucose trc khi mang thai c thi thch hp.
- i vi trng hp c T tp 2 trc lc mang thai: phi c iu tr
bng insulin.
- Ni chung tt ccc trng hp bit T t trc hoc TTN, mc
ch iu trl duy tr glucose huyt trc v sau n bnh thng nhm trnh nhng
nguy ctc thi v lu di cho thai nhi.
3.1.1. Theo di:
Cn tm ceton niu trc ba im tm nhm xem xt lng carbohydrate cung
cp nhu cu hay khng. Thai phc T ttrc nn tm ceton niu khi glucose
>150mg/dL. Vi TTN thnh thong nn theo di glucose i, 1 gi, 2 gisau n.
Ngi bnh dng insulin cn theo di glucose i v lc i ngiu chnh liu.Tt ci tng cn theo di HbA1C 3 thng u mang thai gip nh gi
nguy cdtt bm sinh.
3.1.2. Dinh dng:
- Nguyn tc cbn nhm gp phn kim sot tht cht chT sut trong
qu trnh mang thai l chv khoch n ung.
- Mi ngy cn chia ra 3 ba n chnh v 3 ba n phnhm trnh hglucose
huyt ban m v trc cc ba n.
- Trng hp bhglucose huyt, cn iu trtht hp l", khng lm dng lm
tng glucose thi qu gy hi cho thai. Trng hp hglucose huyt km ri lon tri
gic cn tim glucagon ( c thhng dn cho ngi thn thc hin khi cn).
3.1.3. iu trinsulin:
Yu cu iu tr: vi TTN yu cu kim sot glucose cht ch hn so vi
ngi bnh T ni chung, cthglucose huyt lc i: 60-95mg/dL, glucose huyt
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
63/285
62
sau n: 100-129mg/dL. Ngi bnh cn c o glucose huyt mao mch nhiu ln
mi ngy ti nh, ti ni lm vic iu chnh liu insulin iu trtht thch hp.
Yu cu glucose huyt cthcho cc giai on nhsau:
-Trc khi mang thai: xc nh glucose huyt sau n (GHSA).
-Ba thng u thai k: GHSA < 160mg/dL, gip lm gim nguy csy thai,
gim nguy cdtt, kim sot ceton mu.
-Ba thng gia thai k: GHSA < 130mg/dL, gip kim sot leucine, threonine,
acid bo tdo, tng thglucose huyt v gip gim nguy cthai ln.
-Ba thng cui thai k: GHSA < 130mg/dL gip gim nguy chi chng suy
kit h hp, thai lu, kim sot ceton mu
-Sau sinh: GHSA < 180mg/dL.
i vi t"p 1: cn iu trtch cc vi nhiu mi tim trong ngy , v d3 mi
insulin tc dng nhanh trc 3 ba n, 1 mi insulin chm lc 21 gi. iu chnh
liu lng mi 1-2 tun tu nhu cu, lu " gn cui 3 thng u nhu cu insulin
thng gim, sau tng dn ln vo 3 thng cui c thn gp 3 ln liu lng
dng trc lc mang thai.Cng c thtim 2 mi/ngy loi insulin hn hp: loi 70% insulin NPH v 30%
insulin tc dng nhanh cho trc n sng 2/3 tng liu ca ngy, loi 50% insulin NPH
v 50% insulin tc dng nhanh cho trc n chiu 1/3 tng liu ca ngy.
i vi tp 2: cng cn iu trvi insulin.
i vi TTN: cha c 1 chun mc no thng nht, tuy nhin a s ng
" dng insulin ngay, khi glucose huyt lc i 126mg/dL, ngay c vi glucose
huyt >105mg/dL v < 126mg/dL vi 2 ln xt nghim cch bit, cng nn dng
insulin sau khi tit thc tht bi.
3.1.4. Trong khi chuyn dv sau sinh:
Vi T ni chung, mc tiu iu tr l duy tr glucose mc sinh l"(70-
120mg/dL). trnh tng glucose mu, ngi bnh nn c hn chn ung v
truyn cc dch khc. Truyn tnh mch ng dextrose tc 5-8g/gi, dng
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
64/285
63
ng 10% truyn 50-80ml/gi. Tt c nhng dch truyn khc phi khng c
glucose. Theo di glucose mi 1-4 gi.
Insulin c cho theo nhu cu: hoc truyn tnh mch lin tc (0,01-0,04v/kg
cthhin ti/gi), hoc bng ng tim di da loi insulin nhanh mi 3-6 gi.
Nhu cu glucose, insulin iu chnh theo kt qu xt nghim glucose huyt
tng lc, thi gian v ng tim cui cng, v thi gian ca ln cung cp nng
lng trc lc sinh.
Tc ng ca vn ng thlc trong lc sinh nc thlm tng stiu th
glucose, nhng cng c thc iu chnh thng qua vic gy t tusng lin tc
trong cuc sinh.
Vi TTN thng khng cn dng insulin trong lc sinh, ngay ci vi
mt strng hp T tp 2 nhcng vy.
Nhu cu insulin gim nhanh chng ngay sau khi sinh( c thgim n 50-
90%) do liu insulin/ngy cn gim xung chcn khong 30% hoc gim hn
na so vi liu trc lc sinhNu nhu cu insulin vn cao sau sinh c th l du
hiu ca nhim trng hu sn.Insulin TM trc s nhanh chng ht tc dng, nn chuyn tTM qua
ng di da ngay sau khi sinh, thng th nhu cu insulin nhanh chng tr li
nhtrc khi sinh.
Sn phT phthuc insulin nhng ngy u sau sinh thng chcn liu
nhthm ch khng cn iu trinsulin
3.2. Cc phng tin iu trkhc:
Tp thdc thai phcn thn trng v c thgy co tht tcung, sinh non,
tim thai chm, nht l nhng thai phtrc y khng htp luyn. Du sao th
dc nhnhng nhi xe p tra an ton v hu ch.
4. TIN TRIN V BIN CHNG
4.1. Cho con
- Spht trin ca thai nhng ngi mT ni chung c thc nhng d
tt nh hng ln n tng lai ca tr:
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
65/285
64
+ Tn ng thn kinh
+ Dtt bm sinh tim v mt sthng tn khc.
- Thai qu pht trin do tng tch cha m, gia tng chiu di, gia tng t l
bng/u hoc ngc/u
- Thai km pht trin c thgy nhiu bin chng tc hi khc cho thai.
- a i, a i thng i lin vi thai to, gy kh chu v gy sinh non
- Mt snguy ckhc cho thai nhi c thgp do tng insulin nh: hi chng
suy h hp, hglucose huyt, tng billirubin mu, hcalci mu, km n.
4.2. Cho m
- Phnc bin chng tim mch v/hoc T l nguy cln vbnh tt v
tvong trong sut qu trnh mang thai.
- Nhiu bin chng bnh tt do T phnmang thai trli gp phn lm
ri lon thm chuyn ho t tc ng xu ln skim sot glucose huyt.
- Nhim toan ceton thng xy ra vo 6 thng sau ca thai k, y l giai on
smang thai c tc ng mnh nht ln T. Nhim toan ceton l mt nguy cgy
tvong cho mcng nhtvong chu sinh cho thai nhi.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
66/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
67/285
66
+ X gan, ung th gan.
+ Mmang khng nguyn HBsAg c th ly truyn cho con. Nu b nhim
trong 10 tun u thai nghn thng gy ddng thai, sy thai. Nu bnhim tsau
tun th12, trc thbvim gan cp, bnh hay xy ra thng th3 sau , khng
c du hiu lm sng, i khi chc du hiu gan to.
- Tin lng
+ Cho m: chy mu khi sy thai hay , gy ri lon ng mu v tvong.
Nu vim gan ti cp sbri lon chc nng gan dn n hn m gan, lu di c
thdn n x gan, ung th gan
+ Cho thai: tin lng d dt, sy thai, non, thai cht lu, vim gan.
Bng 1. Nguy c ly truyn virus vim gan B tmsang thai
Xt nghim khng th
ph n c thai 3 thng
cui
Nguy c ly truyn cho s
sinh khi hay sau
Hng xtr
HBsAg+/ HBeAg+
HBsAg+/ HBeAgHBsAg- /antiHBc+
HBsAg- / anti HBs+
90-100%
20%Cha bit, tlthp
Khng ly
Huyt thanh- vaccine
Huyt thanh- vaccineVaccine
vaccine
3. IU TR
- Cho n nay cha c iu trc hiu, chc iu trtriu chng v dphng,
thai phnghngi hon ton, dinh dng tt phng thiu mu, suy dinh dng
- Li tiu ng y.
- Trong thi gian mang thai khm chuyn khoa xt nghim PCR ti lng vi
rt trong mu , iu trthuc dit virus.
- iu trri lon ng mu nu c
- Trnh chn thng vng gan
- Trnh phu thut, ththut nu khng c chnh cp cu. Trong v sau
iu trchy mu, chun bhi sc v truyn mu.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
68/285
67
4. PHNG BNH
- Gim bnh ly truyn qua ng tnh dc
- Pht hin sm thai phc vim gan qun l v t vn khi c thai, trong
khi , v sau . Khuyn khm li chuyn khoa gan mt sau 3 thng.
- Khng cho b m
- Tim globulin min dch vim gan B v vaccine cho trs sinh, cho nhng
ngi chm sc.
Vaccin vim gan B: c 2 loi
+ Vaccin th h 1: sn xut t khng nguyn HbsAg ca virus trong huyt
thanh ngi bnh, mc an ton khng cao, hin nay t c sdng.
+ Vaccin th h 2: ly gene t virus cy vo nm men bia s cho mt sn
phm mi ging virus (ti thp ADN), an ton cao v hiu quto min dch
tt, ang c sdng rng ri
+ nhng ni c dch thc vim gan B cao, ngi nhim virus vim gan B
cao th khuyn khch tim vaccin vim gan B cho tt ccc em b m mkhng
c chn on sng lc+ Vaccin phi hp vi HBIg c chnh cho tt c con ca b mmang
virus vim gan B
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
69/285
68
HIV/AIDS V THAI NGHN
1. KHI NIM
-HIV (Human immunodeficiency virus) l virus gy suy gim min dch
ngi, tn cng h thng min dch ca c th, tiu hy dn cc tbo min dch
to thun li cho cc nhim trng c hi, ri lon thn kinh, v cc khi u gy t
vong cho ngi bnh.
-AIDS (acquired immunodeficiency syndrom): hi chng suy gim min dch
mc phi l hi chng nng n, giai on mun ca bnh do HIV gy nn.
Cc phng thc ly truyn:
+ Quan htnh dc: quan hng gii v khc gii.
+ ng mu: truyn mu b nhim (95%), nghin ma ty dng cng bm
tim (0,67%), cn by tbkim chm (0,4%).
+ Tmsang con: ly truyn HIV tmsang con (LTMC) l sly truyn t
ngi mb nhim HIV sang trs sinh trong cc giai on mang thai (trong t
cung), qu trnh chuyn d, cho con b. Nu khng c iu trdphng, tllytruyn HIV tmsang con l khong 25-40%.
2. CHN ON
2.1. Cc giai on lm sng: 4 giai on
- Giai on s nhim: hi chng gibnh tng bch cu n nhn nhim trng
hoc gicm: st, au u, mt mi, au c. Sng hch c, nch. Pht ban dng
si hoc sn nga trn da, vim mng no nc trong. Nhng biu hin ny sht
trong vng 7-10 ngy
- Giai on suy gim min dch sm (slng TB CD4 > 500 TB/ ml): ngi
bnh khng c biu hin g trn lm sng nhng trong mu c HIV v tr thnh
ngun ly cho ngi khc. Giai on ny ko di t5-20 nm hoc lu hn.
- Giai on suy gim min dch trung gian (200 < CD4 < 500 TB/ml): st ko
di trn 38oC, st cn di 10% trng lng c thm khng c l"do. Vim da,
nim mc ming, sn nga, vim nang lng, zona da.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
70/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
71/285
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
72/285
71
- iu trphng ly truyn mcon (LTMC): sdng ngn hn ARV gim ly
truyn HIV m-con. Nguyn tc: iu trARV cng sm cng tt..
- iu trbnh: sdng lu di ARV do sc khe ngi m(TCD4 350 t
bo /mm3 khng phthuc giai on lm sng; hoc giai on lm sng 3, 4, khng
phthuc TCD4) v cng c tc dng dphng LTMC.
Phc phng LTMC (By t, ban hnh ngy 2/11/2011):
M Khi mang thai
AZT (Zidovudine) 300mg x 2ln/ngy, ung
hng ngy ttun thai th14hoc ngay khi
pht hin nhim HIV sau tun thai th 14
cho n khi chuyn d
Khi chuyn d
- AZT 600mg + 3TC 150mg + NVP 200mg.
- Sau 12 gimt ln AZT 300mg + 3TC
150mg cho n khi .
Sau AZT 300mg + 3TC 150 mg ngy 2 ln trong
7 ngy
Con
M iu tr AZTtrc sinh trn 4
tun
NVP liu n 6mg ung mt ln ngay sausinh + AZT 4mg/kg ung ngy 2 ln
M iu tr AZT
trc sinh cha
4 tun
NVP liu n 6mg ung mt ln ngay sau
khi sinh + tip tc AZT 4mg /kg ung 2 ln
mt ngy trong 4 tun
3.2. Cc can thip sn khoa trong giai on chuyn dv sinh con
Mc ch: gim ti a sphi nhim ca thai nhi vi HIV tcc dch c th
ca m, v cc yu tnguy c LTMC.
- Tun thnguyn tc v khun chung. St khun ng sinh dc trong qu
trnh bng dung dch Chlorua de Benzalkonium hay Chlorhexidin 0,2.
- Cn by tm bo cuc chuyn dv sinh con an ton, nhit tnh, chu o
khng kth, phn bit i x.
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
73/285
72
- Hn chti a ththut gy tn thng da v nim mc cho mv con khi
chuyn d (khng bm i sm, Forceps, gic ht, t in cc vo u thai nhi,
khng ct TSM qu sm hn chchy mu).
- Mly thai: mly thai chng hoc trc khi vi c thlm gim nguy
c ly truyn mcon t50-80% khi phi hp vi ARV. Do nguy c ca phu thut,
khng khuyn co mly thai hthng cho sn phnhim HIV. BY Tquy nh
chmly thai khi c chnh sn khoa.
- Trm y tx khng c khnng iu trdphng ARV cho mv s sinh
khi chuyn dv sau do vy cn gii thiu sn phnhim HIV ti cc c ssn
khoa (ti thiu tuyn huyn) c cung cp dch vPLTMC.
3.3. Can thip sau sinh
- Chm sc sn khoa: theo di hu sn, co hi tcung, chy mu, nhim trng
- iu trdphng ly truyn HIV tip tc theo phc
- T vn v gii thiu chuyn tip n c schm sc v iu trHIV/AIDS
v khng nh tnh trng nhim HIV. T vn phng thc nui con an ton.
Chm sc s sinh:+ Ct rn sm ngay sau , cng sm cng tt.
+ Tm ngay sau khi ct rn hoc lau kh dch trn ngi trbng khn mm,
dthm nc, hn chlau v ktrn bmt da.
+ Hn ch ht dch ng mi - hu - hng, bng cc loi sonde mm, p
lc
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
74/285
73
ST TRONG KHI C THAI
1. KHI NIM
Sn phst (nhit 38C) trong thi kthai nghn hoc trong chuyn d
v sau .
2. CC HNH THI LM SNG, CHN ON
2.1. St do cc bnh ni/ ngoi khoa trong thi gian c thai
2.1.1. Vim rut tha cp:
- Chn on:
+ St, au hchu phi m v tng dn
+ Nn, bun nn, b trung i tin.
+ Phn ng hchu phi, Mac burney (+).
+ Tcung c thai bnh thng
- X tr: phu thut ct rut tha qua ni soi hay mm, khng sinh, thuc
gim cn co tcung, githai.
2.1.2. Vim ng tit niu:- Vim bng quang:
+ i kh, i au, i but, i rt, au bng vng sau mu.
+ Xt nghim nc tiu c hng cu, bch cu, protein
+ iu tr: Amoxicilin 500mg ung 4v/ngy trong 5-7 ngy. Nu ti pht c
thiu trtip n khi .
-Vim thnbthn cp:
+ St cao, rt run, i kh, i rt, au bng vng tht lng, n au ti
xng sn
+ Xt nghim bch cu a nhn trung tnh tng. Cy nc tiu tm vi khun.
+ Siu m i bthn gin, niu qun gin. Thai bnh thng.
+ iu tr: chng chong. iu trkhng sinh theo khng sinh , Unasyn 1,5g
x 2l. Tim TM, Metronidazol 1g truyn TM cho n khi ht st 48h chuyn sang
thuc ung Amoxicillin 1g x 3 ln /ngy trong 12 ngy
-
7/26/2019 Hng-dn-chn-on-v-iu-tr-Sn-ph-khoa
75/285
74
2.1.3. Vim phi
- Du hiu chnh: st, kh thnhanh, au ngc, ho c m
+ Hng xung huyt, phi c ran n, ran m.
+ Chp phi c hnh mthy phi (ch "tm ch bo vthai nhi).
- Xtr: cng sm cng tt, chuyn ni khoa iu trkhng sinh Erythromycin
500mg x 4 ln /ngy trong 7 ngy, kh dung xng hng.
2.1.4. St rt.
- Du hiu chnh
+ St rt khng c bin chng: rt run, st nng, ra mhi c chu k(hng
ngy hay cch ngy), nhc u, au khp, au c. C thlch to
+ St rt c tnh c bin chng nng: st rt km thm thiu mu, hn m, i
ra huyt sc t, c thco git, vng da.
- Xt nghim: phin mu ngoi vi tm k"sinh trng, test nhanh tm khng th.
- Xtr:
+ Chloroquin liu khi u 10mg/kg cn nng1 ln/ngy trong 2 ngy, sau
5mg/kg ngy th3.+ Sulfadoxin /pyrimethamin 3v ung liu duy nht.
+ Mui quinine 10mg/kg cn nng ung 3l/ngy trong 7 ngy
2.1.5. Thng hn.
- Triu chng: st tng dn, au u, to bn ban u, ho khan, mt mi, chn
n, lch to sau i ngoi phn lng. C du hiu bng ngoi khoa (thng rut). C
thm sng, dn.
- Cy phn, cy mu lm khng sinh
- X tr: khm v iu tr ti khoa truyn nhim. Ampicillin 1gx 4 ln/ngy
hay Amoxycillin 1g x3 ln/ ngy trong 14 ngy.
2.1.6. Vim gan do virus.