Alrik Vos

Master of Theology VU Amsterdam 2012

Inleiding

Grote woorden, grote aantallen…

• Peter Wagner stelt dat het planten van nieuwe kerken de meest effectieve evangelisatiemethode is die er bestaat.

• Robert Logan “New churches are the most effective at reaching unchurched pre-Christians”

• Tim Keller“Dozens of denominational studies <> the average new church gains most of its new members (60-80%) from the ranks of people who are not attending any worshipping body, while churches over 10-15 years of age gain 80-90% of new members by transfer from other congregations.”.

Nederlandse kerkplanters • Theo Visser (RD 2011)‘Nieuwe kerken blijken het best in staat om nieuwe doelgroepen

te bereiken. Tientallen onderzoeken laten zien dat de aanwas van een gemiddelde missionaire gemeentestichting voor 60 tot 80 procent bestaat uit mensen die nog geen kerkganger waren, terwijl de aanwas van oudere kerken voor 80 tot 90 procent afkomstig is uit andere kerken.

Ontdekking 1

Onderzoek niet terug te vinden “)

Vos: “Ik was benieuwd naar deze ‘tientallen’ (engelstalige) onderzoeken. Ik wilde ze lezen en nagaan hoe ze waren uitgevoerd, zodat ik daar mijn voordeel mee kon doen voor mijn eigen onderzoek. Tot mijn verbazing kon ik deze onderzoeken nergens vinden.”

<>

“Onderzoeken die helder aantonen dat jongere kerken meer niet-kerkelijken bereiken dan oudere kerken heb ik niet kunnen vinden, terwijl ik veel vooraanstaande kerkplanters en kerkplantorganisaties benaderd heb”

ONDERZOEKSVRAAG

In hoeverre bereiken kerkplantingen meer niet-kerkelijken dan oudere kerken en welke verklaringen zijn daarvoor te geven?

1. Behoort het streven naar kwantitatieve groei door het planten van nieuwe kerken, Bijbels-theologisch gezien, tot de natuur van de kerk van Christus?

2. In hoeverre slagen oudere kerken erin om niet-kerkelijken te bereiken?

3. In hoeverre slagen kerkplantingsinitiatieven erin om niet-kerkelijken te bereiken?

4. Bereiken kerkplantingsinitiatieven meer niet-kerkelijken dan oudere kerken?

5. Welke verklaringen zijn daarvoor te geven? 6. Welke aanbevelingen volgen hieruit?

Literatuur / Theologische inbedding

Het belangrijkste speerpunt van de kerkgroeibeweging is het streven naar kwantitatieve groei door toetreding van bekeerlingen. Ze geloven dat dit streven normatief is voor de kerk van Christus, en dat dit streven zo effectief mogelijk uitgevoerd dient te worden

Argumenten Kwantitatief (‘cijfers staan voor geredde mensen…’)

• God is een missionaire God• De kerk is een groep gezonden mensen

Normatieve motieven• De kerk en Gods redding • Het scheppingsmotief • Het uitverkiezingsmotief • Het barmhartigheidsmotief • Het universaliteitsmotief • Het navolgingsmotief

1. Behoort het streven naar kwantitatieve groei door het planten van nieuwe kerken, Bijbels-theologisch gezien, tot de natuur van de kerk van Christus?

Citaten (pg 33 en 34)

“We hebben ontdekt dat het streven naar reproductie tot het wezen van de kerk behoort. Maar dat betekent niet dat we aan de hand van groeicijfers conclusies kunnen trekken ten aanzien van de kwaliteit van een kerk of ten aanzien van Gods zegen. Het is niet zo dat iedere kerk die krimpt automatisch ziek is of onder Gods oordeel is of tegen Gods wil ingaat, en iedere kerk die groeit automatisch gezond is en de wil van God doet en Zijn zegen ontvangt”

<>

“Aan groeicijfers zelf geen conclusies worden verbonden. Alleen in combinatie met meerdere aanwijzingen en geoefendheid is het mogelijk om iets over de kwaliteit van een kerk te zeggen. Vandaar dat dit onderzoek meer bevat dan alleen cijfers.”

Lastig de cijfers te krijgen en te interpreteren…

Moeilijk te achterhalenSoms verdwenenVaak niet voldoende specifiek…Lage responses

Uit de handboekjes van de• Nederlands Gereformeerde Kerken• Christelijke Gereformeerde Kerken• Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt

DAN VOLGT EEN AFBAKENING VAN TERMEN Definities van oude kerk, nieuw kerk Nieuwe toetreder, herintreder

1. In hoeverre slagen oudere kerken erin om niet-kerkelijken te bereiken?

2. In hoeverre slagen kerkplantingsinitiatieven erin om niet-kerkelijken te bereiken?

3. Bereiken kerkplantingsinitiatieven meer niet-kerkelijken dan oudere kerken?

1e RESULTATEN

• 143 oudere kerken - 57.842 betrokkenen. >>In 5 jaar gemiddeld • 71 nieuwe intreders (inclusief kinderen) • 43 herintreders (inclusief kinderen) per jaar bereikt.

• 13 kerkplantingen - 1.378 betrokkenen. >> In 5 jaar gemiddeld • 57 nieuwe intreders (inclusief kinderen) • 48 herintreders (inclusief kinderen) per jaar bereikt.

>> Gewogen ! <<Uitschieters niet meegerekend.

ConclusieKerkplantingen binnen de NGK, CGK en GKV in Nederland blijken effectiever te zijn in het bereiken van de niet-kerkelijken dan oudere kerken.

Oude kerkenNW: 1 op 815Her: 1 op 1339

Nieuwe kerken(gewogen)NW: 1 op 40Her: 1 op 47

Uitschieters in de RESULTATEN

• De 13 meest effectieve oudere kerken >>In 5 jaar gemiddeld • 18 nieuwe intreders (incl. kinderen) per jaar (1:198 betrokkenen). • 15 herintreders (incl. kinderen) per jaar (1:221 betrokkenen). Dat is flink meer dan de oudere kerken als geheel maar minder dan de kerkplantingen.

CitaatKerkplanting kan zorgen voor kwantitatieve groei van een kerkverband (door het toetreden van niet-kerkelijken). Bijbels theologisch gezien is het God die de wasdom geeft. Wij kunnen alleen planten en begieten. Of God wasdom wil geven is aan Hem.

Top 13 Oude kerkenNW: 1 op 198Her: 1 op 221

Nieuwe kerken(gewogen)NW: 1 op 40Her: 1 op 47

Oude kerkenNW: 1 op 815Her: 1 op 1339

Waarom zijn jonge kerken ‘effectiever’? (1 van 4)

Hypothese 1: locaties? NEE

Hypothese 2: Theologische inzicht?

Zeer weinig…

Het enige verschil qua overtuiging van leiders…Heeft de kerk de taak om de cultuur te vernieuwen, of niet? (Incarnational Church?)

• Kerkplanters vinden meestal van wel (93%)• Deel voorgangers oudere kerken vindt van niet (39%)

Effectiever (2 van 4)? HYPOTHESE 3: Nieuwe kerken bereiken meer niet-kerkelijken dan oudere kerken omdat ze meer doelgericht missionair zijn dan oudere kerken

8-12-2011

De conclusies

• Jonge kerken werken doelgerichter

• Beleid is er meer op gericht

• Er worden meer ‘harde’ middelen ingezet

• Voorgangers besteden er in preken en werk meer aandacht aan

Effectiever (3 van 4)? HYPOTHESE 4: Nieuwe kerken bereiken meer niet-kerkelijken dan oudere kerken omdat hun leiders specifieke competenties hiertoe bezitten.

Oude kerkDocent

Jonge kerkOndernemer

8-12-2011

• Werken vaker in een team en overleggen vaker over methoden en leerlingen.

• Meer mensgericht en laten het tempo meer door anderen bepalen. Ze zijn meer deel van het geheel.

• Het docentschap heeft meer vastigheid in zich.• Docenten werken meer in termen van ‘wat wil ik

kwijt’. Ze zijn meer leerstofgericht.

• Vaker onafhankelijk. Ze trekken meer hun eigen plan en handelen daarnaar.

• Meer resultaatgericht, zien vaker kansen en houden dingen minder vaak bij het oude.

• Meer avontuurlijk van aard.• Meer klantgericht.

Ze denken in termen van ‘wat vraagt de markt’.

Effectiever (4 van 4)? Het profiel van de leider

Kerkplanters blijken bepaalde eigenschappen te hebben die behulpzaam zijn om in een pionierssituatie goed te kunnen functioneren en niet-kerkelijken te bereiken. Ze zien zichzelf vaker als ondernemer. Predikanten van oudere kerken zien zichzelf vaker als docent.

Verschillen:• Avontuurlijk (75 <> 32), • Optimistische t.o.v. missionaire kansen (94 <> 47) • sterk roepingsbesef t.a.v. bereiken niet-kerkelijken

(100 <> 47) • Het gevoel dat mensen van hen verwachten dat ze

niet-kerkelijken bereiken (89 <> 19).

Dit zijn de factoren die significante verschillen lieten zien. Het is aannemelijk dat deze factoren meespelen in het verschil in missionaire effectiviteit tussen de jongere en de oudere kerken.

8-12-2011

GKv Dokkum - Gemeentavond KerkSpiegel

Zelfonderzoek…Vragen voor kerken en kerkverbanden

ALRIK VOS GEEFT DE VOLGENDE VRAGEN …

1. Als God alle mensen op het oog heeft, welke rol speelt de voorganger en de plaatselijke kerk dan in Zijn missie?

2. Waarom / waaraan besteden we onze middelen?1. Blijkt uit bestedingen dat we idealen

als gastvrijheid en dienstbaarheid echt belangrijk vinden?

3. Zijn de dingen die we doen (pastoraat, diaconaat, verkondiging etc. toegankelijk voor niet-kerkelijken? )

4. Hoe zit het met onze verwachtingen? 1. Zijn lage verwachtingen met betrekking

tot het bereiken van de niet-kerkelijken terecht? 2. Vertrouwen we er echt op

dat het evangelie mensenlevens kan veranderen?

Kerkplanting confronteert kerkverbanden met belangrijke vragen en geven zodoende niet alleen de mogelijkheid tot kwantitatieve groei, maar ook tot kwalitatieve groei.

Highlights uit HOOPWat zijn de missionaire effecten van Kerkplantingen in NGK, CGK en GKV?1 Engelstalige onderzoeken naar

effectiviteit zijn niet terug te vinden

2 Vergelijkend onderzoek onder Oude (>10) en Jonge kerken (<10) laat zien dat jonge kerken missionair veel (Factor 10+) effectiever zijn

3 Belangrijke redenen1 VERWACHTING

God kan en zal mensen veranderen(bekeren)2 INTENTIE

Jonge kerken en planters richten zich op uitbreiding en werving

3 MIDDELENEr gaat meer geld, tijd en aandacht naar missionair werk in jonge kerken

4 PROFIEL LEIDERKerkplanters hebben andere competenties

Mijn conclusie

•De verwachting dat God mensen veranderd én•de intentie in the Mission of God te willen en kunnen delen•+ de inzet van harde middelen maakt jonge kerken 10* zo effectief als oudere t.a.v. toetreding

Peter WierengaAdviseur gemeenteopbouw, evangelisatie & kerkplanting

p.wierenga@centrum-g.nl PeterWiereng

linkedin.com/in/peterwierenga

centrum-g.nl