hongjaewfongkoem nomark
DESCRIPTION
เจ้าฟองคำ,รูปแบบสถาปัตยกรรมโฮงเจ้าฟองคำ,ศรัทธาและความเชื่อของเจ้าฟองคำTRANSCRIPT
![Page 1: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/1.jpg)
โฮงเจาฟองค�า
นายณฏฐกร เงนวงศนย
![Page 2: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/3.jpg)
โฮงเจาฟองค�า
![Page 4: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/4.jpg)
2 โฮงเจาฟองค�า
![Page 5: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/5.jpg)
โฮงค�าวา “โฮง” คออาคารขนาดใหญทมคนอยอาศย
ดวยกนจ�านวนมาก และโฮงยงหมายถงกฏซงเรยกทจ�าวดของ
พระสงฆหรอกฏวดวา “โฮงตเจา” และเรยกสถานศกษาหรอ
โรงเรยนวา “โฮงเฮยน” เรยกโรงหนงวา “โฮงหนง”
สวนค�าวา “โฮงเจานาย” นนกคออาคารทพกขนาด
ใหญของชนชนปกครอง ซงนยมเรยกกนในพนทจงหวดนาน
สวนในพนทอนๆใภาคเหนอนนจะเรยก “คมเจานาย” ซงตอ
มาภายหลงจงหวดนานกไดน�ามาใชเรยกทอยชนชนปกครอง
วาคมเชนเดยวกนเชน คมเจาเทพมาลา คมเจาราชบตร
เปนตน
โฮงเจาฟองค�า
โฮงเจาฟองค�า 3
![Page 6: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/6.jpg)
เจาฟองค�า เกดเมอเดอนมนาคม พ.ศ. 2452
ณ บานพระเกด ต�าบลในเวยง อ�าเภอเมอง จงหวดนาน
เจาฟองค�า
4 โฮงเจาฟองค�า
![Page 7: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/7.jpg)
เจาฟองค�าเขารบการศกษาขนตน ณ โรงเรยนบาน
พระเนตร (สามคควทยาคาร) แลวตอมาจากนนกไดไปอยใน
อปการะดแลของพอเจาราชบตร (หมอกฟา ณ นาน)
และแมเจาบญสม ณ นาน ณ คมบานหวขวง จนกระทงสมรส
กบนายถวล คงกระจาง (อดตครใหญโรงเรยนจมปวนดาภรณ
และโรงเรยนศรเสรมกสกร) มบตรธดา ทงหมด7คน
1. รท.สวช คงกระจาง (เสยชวต)
2. นางนาฏสคนธ กฤษดานรกษ (เสยชวต)
3. นางสาววรนตย คงกระจาง (เสยชวต)
4. นายทรงวฒน คงกระจาง (เสยชวต)
5. นายมณฑล คงกระจาง
6. นางภทราภรณ ปราบรป
7. นางวสฐศร โมนาแฮน
โฮงเจาฟองค�า 5
![Page 8: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/8.jpg)
6 โฮงเจาฟองค�า
![Page 9: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/9.jpg)
โฮงเจาฟองค�าไดรบการตงชอเพอเปนเกยรตแกเจาฟองค�า
ผอนรกษไวใหลกหลานไดเหนความเปนอยของคนในยคนน
เจาฟองค�าเปนบคคลทมความสามารถในการท�างานฝมอไมวา
จะเปนการทอผา เยบปกทกรอยมอยครงหนงทเจาฟองค�าไดทอ
ผาเพอทจะแลกกบโคมไฟจากกรงเทพซงเปนของหายาก ถอวา
เจาฟองค�าเปนสตรแบบเมองนานทสมบรณแบบและกไดสงเสย
กบบตรธดาไมใหท�าการรอถอนบานทอยอาศยจนกวาตนจะเสย
ชวตซงหลงจากทเจาฟองค�าไดถงแกกรรม
โฮงเจาฟองค�า 7
![Page 10: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/10.jpg)
8 โฮงเจาฟองค�า
![Page 11: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/11.jpg)
โฮงเจาฟองค�าเปนเรอนทพกแบบเรอนเครองสบ หนหนา
ไปทางตะวนออกเฉยงเหนอ ในพนท 1 ไรกบอก 66 ตารางวา
มการใชไมสกสรางยกพนสงไมไดหรหราแบบคมเจานายทอนๆ
และไมไดเรยกวา "คมเจาฟองค�า" ดวยเหตผลวา "คม" เปนศพท
ทมายคหลง มาจากทางตอนลางแถวเชยงใหม จงเรยกวา "โฮง
เจาฟองค�า" เปนรปแบบบานของชาวลานนาทวไปทมลานบานท
เรยกวา "จาน" หรอ "ชาน" เปนลานกจกรรม และมการยกพน
บานในสวนทเปนทสวนตวหองพกขนสงกวาจานหรอพนทท�า
กจกรรม
ลกษณะโฮงเจาฟองค�า
โฮงเจาฟองค�าเปนเรอนทพกแบบเรอนเครองสบ หนหนา
ไปทางตะวนออกเฉยงเหนอ ในพนท 1 ไรกบอก 66 ตารางวา
มการใชไมสกสรางยกพนสงไมไดหรหราแบบคมเจานายทอนๆ
และไมไดเรยกวา "คมเจาฟองค�า" ดวยเหตผลวา "คม" เปนศพท
ทมายคหลง มาจากทางตอนลางแถวเชยงใหม จงเรยกวา "โฮง
เจาฟองค�า" เปนรปแบบบานของชาวลานนาทวไปทมลานบานท
เรยกวา "จาน" หรอ "ชาน" เปนลานกจกรรม และมการยกพน
บานในสวนทเปนทสวนตวหองพกขนสงกวาจานหรอพนทท�า
กจกรรม
ลกษณะโฮงเจาฟองค�า
โฮงเจาฟองค�า 9
![Page 12: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/12.jpg)
มสวนขางๆ บานทตดกบชานบานตรงหนาบานเลยซงเดมคอท
เกบขาวหรอทเรยกวาหลองขาว ซงสรางตดกบเรอนแตใน
ปจจบนไดท�าการปรบเปลยนใหเปนหองจดนทรรศการแกผท
สนใจ ในอดตตรงหลองขาวมการเขาไมทสวยและแนนหนาถด
ไปขางๆ หลองขาวอกฝงจะมหองเลกๆ เพอเปนหองนอนของ
ผชายเพอทจะใหเฝาดแลขาว
แตเดมทแลวโฮงเจาฟองค�าจะมขนาดใหญกวานปจจบนมสวนท
เปนชานบานทตอออกไปขางหลงและจะพบเรอนหลงใหญทใหญ
กวาเรอนปจจบนแตไดรนถอนไปแลวเมอประมาณป 2514-
2515
10 โฮงเจาฟองค�า
![Page 13: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/13.jpg)
ป 2548 ไดมการรอเอากระเบองดนขอลงมาลางใหม
เปลยนไมระแนง และไดเปลยนไมทผผงหรอเกา จดท�าหอง
นทรรศการ ในปจจบนไมทเปลยนไปคดเปนเปอรเซนตร
ประมาณ35% แตกมการปรบปรงยอยมาเรอยๆตามอรรถภาพ
เพราะในพนทนเปนพนทสวนบคคลและ และบรเวรใตถนบาน
ทเดมทจะเปนลานโลงๆกมการปรบทขนปกระเบองเปดเปน
ศนยการเรยนรผาทอทลานบานขางลางและกนหองเปนสวนท
จ�าหนายสนคาประเภทสงทกทอ และมการสรางหองขนเปน
พนทเกบของทส�าคญโฮงเจ าฟองค�าไดรบรางวลอนรกษ
สถาปตยกรรมดเดน ประเภทบานพกอาศย (คมเจา) ประจ�าป
2555 โดย สมาคมสถาปนกสยามในพระบรมราชปถมภ
ป 2548 ไดมการรอเอากระเบองดนขอลงมาลางใหม
เปลยนไมระแนง และไดเปลยนไมทผผงหรอเกา จดท�าหอง
นทรรศการ ในปจจบนไมทเปลยนไปคดเปนเปอรเซนตร
ประมาณ35% แตกมการปรบปรงยอยมาเรอยๆตามอรรถภาพ
เพราะในพนทนเปนพนทสวนบคคลและ และบรเวรใตถนบาน
ทเดมทจะเปนลานโลงๆกมการปรบทขนปกระเบองเปดเปน
โฮงเจาฟองค�า 11
![Page 14: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/14.jpg)
12 โฮงเจาฟองค�า
![Page 15: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/15.jpg)
ในสวนของการระบายอาการโฮงเจาฟองค�านนไดถก
ออกแบบใหสวนของดานหนาหนหนาไปทางทศเหนอแลว
ขางหลงจะอยทางทศใตและท�าการเปดชองลมใหเขาทาง
ทศใตโดยการวางโครงหลงคาเฉยงไปทางทศใตเพราะลม
จะมาในทางทศใต และในสวนตวหองทกนกมการเอาไม
มาเขาเปนชองใหลมถายเทสะดวกถอเปนการออกแบบ
ทพกอาศยใหเขากบสภาพอากาศและภมประเทศ
โฮงเจาฟองค�า 13
![Page 16: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/16.jpg)
ความศรทธา
ในพทธศาสนา
และความเชอ
ของเจาฟองค�า
14 โฮงเจาฟองค�า
![Page 17: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/17.jpg)
ความศรทธา
ในพทธศาสนา
และความเชอ
ของเจาฟองค�า
แถบจะทกบานทจะมเรองของความเชอและสงทยดเหนยวจตใจ
กเชนเดยวกบโฮงเจาฟองค�าทปลกสรางบานเรองกตองหาสง
ศกดสทธมาคมครองกจะมหงพระเจา ไวในการกราบไหว หงจะ
ตงอยบรเวณหนาหองหองโถง ตดกบลานกจกรรม (จาน) อย
กอนประตทางเขาหองนอน ถาบานไหนมลกผชายเมอเปนหนม
หรอโตพอทจะออกเรอนกจะใหนอนบรเวณน
โฮงเจาฟองค�า 15
![Page 18: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/18.jpg)
แมวาพทธศาสนาจะเขามาเพอเปนสงทคอยยดเหนยว
จตใจแตในทางภาคเหนอเดมทแลวจะนบถอสงศกดสทธทมอง
ไมเหนเชน แมน�า ล�าคลอง ปาไม รวมไปถงบรรพบรษทเสยไป
แลวจะเรยกรวมๆวา “ผ” ในบานของคนลานนากจะมสงทเรยก
วาผ คอยปกปกรกษาใหบานเรอนอยเยนเปนสข โดยจะมการตง
หงบรรพบรษไวในหองนอนโฮงเจาฟองค�ากเชนเดยวกนกมหง
ของบรรพบรษตงอยในหองนอนใหญ เพราะคนภาคเหนอจะให
ความส�าคญกบครอบครวและจะใหการเคารพเรยกไดวาเปน
ความกตญตอบรรพบรษ โดยคนทจะดแลผบรรพบรษนนจะ
ตองเปนลกผหญงเปนทมาของ “วฒนธรรมสายแม” ทจะให
ลกสาวคนโตดแลเรอนและรบเอาลกเขยเขามาชวยใหความ
ส�าคญกบผหญง เทาทไดรบขอมลมาโฮงเจาฟองค�ากมคนทคอย
ดแลบานลวนแลวแตกสบสายผหญงทงนน เรมจากเจาบญยน
ธดาของเจามโนและเจาศรตมมาผสรางเรอน และเจาบญยนกได
ใหเรอนหลงนไวกบเจาฟองค�าซงในปจจบนคณภทราภรณ ปราบ
รปลกสาวของเจาฟองค�ากไดดแลอย จะเหนไดวาเรองของความ
เชอและวฒนธรรมสายแมทสบตอมายงมความเหนยวแนน
ความเชอเรองผ
16 โฮงเจาฟองค�า
![Page 19: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/19.jpg)
สงส�าคญอกอยางหนงของการสรางเรอนในภาคเหนอคอ
“ห�ายนต” ห�ายนตคอไมแกะสลกใหเกดลวดลายวจตรงดงาม
แลวจะตดห�ายนตไวทหนาหองนอนเพอเปนการบอกอาณาเขต
ของบาน วาตรงนคอพนทสวนบคคลคนนอกหรอคนทไมได
เกยวของกบบานหามเขาโดยเดดขาด ถาเขาไปโดยไมไดรบ
อนญาตกถอวาผดผ ผในทนกคอผบรรพบรษ
โฮงเจาฟองค�า 17
![Page 20: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/21.jpg)
โฮงเจาฟองค�า
2015 (พ.ศ. 2558) โดย ณฏฐกร เงนวงศนย
สงวนลขสทธ
พมพครงแรกเมอ ตลาคม พ.ศ. 2558
จดพมพโดย ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม
เรยบเรยงและออกแบบโดย ณฏฐกร เงนวงศนย
ออกแบบโดยใชฟอนท FreesiaUPC
หนงสอเลมนเปนสวนหนงของการเรยนการสอน เพอสงเสรม
และตอยอดศกยภาพการศกษา ภายในภาควชาศลปะไทย
คณะวจตรศลป มหาวทยาลยเชยงใหม
![Page 22: Hongjaewfongkoem nomark](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022020521/57906ef61a28ab687496a4d4/html5/thumbnails/22.jpg)