holland gram

161
С. А. МИРОНОВ НИДЕРЛАНДСКИЙ (ГОЛЛАНДСКИЙ) ЯЗЫК Калуга 2001

Upload: serge-lebrun

Post on 28-Sep-2015

38 views

Category:

Documents


7 download

DESCRIPTION

dUTCH GRAMMAR

TRANSCRIPT

  • . .

    ()

    2001

  • 81.432. 2-923 64

    .. . () :64 , 2- . : , 2001. 140. ISBN 5-93810-017-8

    , . .

    .

    ISBN 5-93810-017-8 81.432. 2-923 4()

    .. , 2001

    2

  • 3

  • , . MVV . , , , , , . , , , . , , .

    .. () . . , , , , . , , , . , , , .

    - , , , , .

    , , ( ) , . . , . . , , , . , .. .

    , . .

    , . :

    , - (Nataliya Bambura-Frissen), (Tatiana Beck), (Luba Moerman), a (Jan van der Waa), (van Ba), , (Nadiya Nkan),

    , .

    (Yulia van der Waa), - 2006.

    4

  • 1965 . , . . . . , -1. . : , , , , , . , , , , . , , . . . , - - , - . , . . ( ), . , ( *), . , , 60- . (. ) . - . , . . , . , , : , 119837, , , 38, . 92. : 248030, , / 623 e-mail greatriv @ kaluga . ru

    . , . .

    1 : . . , () : , .- - . -, 1965. 182 .

    5

  • .......................................................................................... ...................................................................... .............................................................................................. 1. ............................................................................................... ....................................................... 2. .............................................................................................. 3. ............................................................................................ 4 . ........................................................................................... 5. ................................................................. 6. ...............................................................................

    ....................................................................................... ............................................................................... 7. ................................................... 8. ...................................................................... 9. ...................................................................10. .................................................................................................11. ......................12. .................................................13. ...........................................................14. .................................................................................15. ................................................................................ ...................................................................................................16. ...................................17. .................................................................. ..................................................................................18. ..................................................................................19. ..............................................20. ........................ .........................................................................................21. .......................................................................22. ................................................................23. ..................................................................24. ......................................................25. ............................................................26. .......................................................27. .........................................................28. ........................29. het............................... ...................................................................................30. .....................................................31. ............................................................32. ..................................................................

    79

    1010101012121420

    232323232438404145454747445154

    5457596262646565666869717273737576

    6

  • 33. .................................................... ......................................................................................................34. ................................................................ .....................................................35. ............................................................................................................................................................................................36. ........................................................................... ....................................................................................37. ...........................................................38. ..........................................................................................39. ................................................................. ..........................................................................................40. I II..................................................................................41. I II..........................................................................................................................................................42. ..........................................................43. ...................................................................................................................................................................44. .................................................................... .........................................................................45. ......................................................................................46. .......................................................................................47. ...................................................................48. ..............................................................49. ..............................................................50. ........................................................................... ..................................................................................................51. ......................................................52. , ..............53. .........................................................54. ....................................................................55. ................................................................. .............................................................................56. ...........................................................................................57. ................................................................................................58. ...................................................................................

    ...................................... ..........................................................................59. , , .................................................60. .......................61. . .......................................................

    7778788586878791919396979799

    100101102104104106106107110111112114116116117119119121123123125128

    129129

    129130

    131

    7

  • .................................................................... ................................................................................. ..................................................................62. ...................................................................................63. .......................................................................................64.

    ........................................................................ ................................................65. ................................................................................66. ..................................................................................67. .................................................................................68 ..........................................................................69. ............................70. ..................................... .................................................................71. ..............................................72. ............................................73. ..............................74. ...............................................75. ....................................76. ...................................................................

    .................................................................De reus van Spaarnwoude........................................................................Multatuli. Max Havelaar............................................................................J. Boudier-Bakker. De Armoede...............................................................Theun de Vries. Rembrandt (XXIV)..........................................................Jacoba van Velde. De grote zaal................................................................ van Haeringen. Nederlands tussen Duits en Engels........................

    133133133133133

    134136136137137139141141142142143143144152153

    155155158163166168170

    8

  • () - - ( ) . . 20 . -. () .

    ( ) . 1 , IX . : (XII - XIV .) ( XVII .), XV - XVI . .

    . XIII . , . ( ) . XIV - XV . , . . , , .

    XV - XVI . - . . XVII . , - , XVII . ( . , . , . , . ). XVII . - ,

    1 - , . .

    9

  • . , . 1947, , , , , . - - - - . ( ) , , .

    . 1 , , , t, k ( pf, z f, , ch), 2 . 3 . 4 . ( ). , ( ). .

    1 - -. 2 - -. .3 , , , , . ., , . . , . . . , , , . . ., (. ). . . . , je parle , nous parlons , I work , I worked . . . . , . , .4 .

    10

  • . ., . . . Goed zo!: . ., 1997*. . , . . . . ., 1989; 3 . . ., 1995*. . , . . , . . . // : . . ., 2000*.

    A. Cohen, C. L. Ebeling, P. Eringa, K. Fokkema, A. G. F. van Holk. Fonologie van het Nederlands en Fries. - s Gravenhage, 1959.Donaldson B. C. Dutch Reference Grammar. Den Haag, 1981*.L. P. H. Eijkman. Phonetik van het Nederlands. - 2e dr. Haarlem, 1955Fontein A. M., Pescher - Ter Meer A. Nederlandse grammatica voor anderstaligen. Utrecht, 1985*.Geerts G., Haeseryn W., Rooij J. de, Toorn J. van den. Algemene Nederlandse Spraakkunst. Groningen; Leuven, 1984*.Houet H. Grammatica Nederlands. Utrecht; Antwerpen, 1988*.E. Kruisinga. Het Nederlands van nu. Amsterdam, 1938.E. Rijpma en F. G. Schuringa. Nederlandse Spaakkunst. - 16e dr. - Groningen, 1958.I. P. M. Tacx. Nederlandse Spaakkunst voor iedereen. 3e dr. - Utrecht; Antwerpen, 1963*.C. G. N. de Vooys. Nederlandse Spaakkunst. 4e dr. - Groningen, 1957.

    . . , . . , . . , . . . . 1: , . ., 2000*.. . , . . , . . . . 2: , . , 2001*.C. B. van Haeringen. Netherlandic Language Research. 2e dr. Leiden, 1960.M. Schonfeld. Historische grammatica van het Nederlands. 7e dr. Zutphen, 1964*.C. G. N. de Vooys. Geschiedenis van de Nederlandse taal. 5e dr. Groningen, 1952.

    A. A. Weijnen. Nederlandse Dialectkunde. Assen, 1966*.

    . . , . . , . . . - - . ., 1998*.- / . . . . ., 1987*.Van Dale. Groot Woordenboek der Nederlandsche taal. 13e ed. Utrecht; Antwerpen, 1999*.J. de Vries. Nederlands Etymologisch Woordenboek. Leiden, 1971*.A. A. Weijnen. Prisma-Woordenboek. Nederlands. 14e dr. Utrecht; Antwerpen, 1963*.

    11

  • 1. (alfabet)

    26 :

    A a N n b D d Q q R r F f S s G g T t H h U u [:]I i V v J j W w K k X x L I Y y M m Z z

    2. (klinkers)

    i y I () u() e (:) (:) (:) o a

    , , (de sterke inzet, de glottisslag), :

    ons [?ons] - , , ach [?ax] - ax!

    . (), - (). 1. () : [], [], [], []2, []3, [].

    1 - , - - .2 ( , , , m, n, t, s ) , u, [].3 [oe] [y].

    12

  • ( ) : [a], [e], [i] [i], [o]4, [], [u] [u]5, [y]. r : [a:], [e:], [i:], [o:], [:], [u:], [y:]. [x] (ch) . , , .

    [] [], [] [] ( 3, 4 ).

    , , [:], [:], [], [], [], []. , , , . [:]

    freule [fr:l] - . , . , . , .

    , :

    bom [bm] - , boom [bom] - , mes [ms] - , mees [mes] - ..

    . [i ()] [], [e] [], [o] [], [u ()] [] , : . [], [] [], . , [] [] , [] [] , .

    5 [y()], [] [y:] [:]. [], , [oe] [y], 6 [].4 [e] [o] [i] [u]. , been [be in], leer [le:ir], boom [boum], boor [bo:ur] (..)5 [i], [u] .3 - , ; .4 - , .5 - . - , .6 , . - ,

    13

  • [] [a] (), . , , [], [a], .

    3. (tweeklanken)

    1 . . [i], [u], [i] [y]. : [ai], [oi], [ui], [eu], [iu], [yu]. [, , ] [i], [y], [u]. [i] [u].

    4. (medeklinkers)

    --

    --

    -

    --

    --

    --

    --

    p b t d () k

    f v s z x h-

    m n () l

    -

    r (R )

    w j

    [p], [t], [k] () . [b], [d] [], [] , .

    [m] [n], [f] [s].

    .1 - , .

    14

  • 1 [r] 2 () [R].

    . j 3 [t], [d], [n], [c] ( t, k) [] ( n). , ., :

    kan je? [ka] - ? 4 . [] [], , ['] ['] . s + j, ,

    meisje [mi] - , was je [wa] - ?

    ..

    5 [g] 6. 7 [], [x], Ach-Laut`y. (, , ) [] [x], ( ) .

    [], , , [k], .:

    lang [la] - , brengen [br] - , bank [bak] - .

    [v] -8 , [w], - [f]. [w] 1 - .2 - , .3 - , .4 - , - - .5 - , .6 [k] b, d : bakboord [bagbo:rt] : ik denk [igdk], ik ben [igbn].7 - , .8 - - , , .

    15

  • ()1.

    2 [j], .

    [l] [], . [sx] [s] [x]. [h] 3.

    , :

    bed [bt] - .

    4: .

    [d] , :

    neder neer - , mede mee - , rode rooie - ,

    ( ) l, n, r , :

    arm [arm] - , melk [melk] -

    -n , :

    lezen [lez] - ..

    5.

    1947 .

    [], [], [], [], [] , , []. , :

    bal - , lachen - ,

    1 ( ) , ( ) . [z].2 - , .3 - , .4 - .

    16

  • pen - , kind - , bom - , put - .

    , , , :

    ballen - , pennen - , bommen - , putten - , de wand is wit - ,

    :

    dat is een witte wand - .

    [], [], [], [] ( r) , , :

    zaal - , ra - , steen - , boom - , instituut - ,

    : zalen - , stenen - , bomen - , instituten - , de kamer is groot - ,

    :

    dat is een grote kamer - .

    e. , [], , , , [], , :

    ree - , slee - , thee - , zee - , zeen - , zeeman - , twee - , tweede - ,

    17

  • tweemaal - , mee - , meewerken -

    . , :

    eega - (),

    -tje -, -, -u, : mamaatje ( mama) - , strootje ( stro) - , parapluutje ( paraplu) -

    ..

    :

    goochelen - , , goochem - , loochenen - ( ch).

    [i], [], [u] ( r) , 1: ie, eu, oe, :

    mier - , neus - , koek - , mieren - , neuzen - , koeken - .

    : i [i], :

    januari - , februari - , juni - , juli - , familie - , kilo - , solide - , traditie - principe - , republikein -

    , -isch neurin , krioelen

    .

    ,

    1 - , (., "ou", [u].

    18

  • oo:

    [i] ei ij, : hij zei - , zij - , ;

    [u] au (w) ou(w)1, : dauw - , mouw - ;

    [i], [y] ui2 , : muis - , kuit - .

    [ai], [oi], [ui], [eu), [iu], [yu] , aai, ooi, oei, eeu(w) ieu(w), uw1, :

    haai - , mooi - , groeien - , meeuw - , kieuwen - , uw - .

    , , , :

    taak - , taken - , lijn - , lijnen - , kuip - , kuipen - .

    [z] [v] . , a , [s] [f], , :

    rijzen - , het water rijst - ; hij rees - , beven - , beef niet - .

    [s] [f] , ,

    1 w, w , w , w , :

    vrouw - , vrouwen .

    2 , .

    19

  • [z] [v], , :

    roos - , rozen - , duif - , duiven - .

    :

    dans - , dansen - , kruis - , kruisen - , kaars - , kaarsen - , stof - , stoffen -

    .

    [] [] g ch, :

    geven - , pochen - .

    [sx], e , sch, :

    schoon - , schemeren - .

    . sch , , , [s] -isch [is], :

    historisch - , marxistisch - .

    o ( 1947 .) sch [s] , :

    wenschen - ( - wensen), wensch - ( - wens), tusschen - ( - tussen) , Nederlandsch - ( - Nederlands)

    ..

    , , , :

    enqute - , foyer - , failliet - , niveau - , volleybal -

    .

    :

    c - [s] ( , i, ij, y) :

    20

  • citeren -

    [k] (a, o, u) , l, r, t :

    comit - , doctor (, !) truc - ,

    k:

    - [ks] succes -

    [k] :

    accuraat .

    ch - [ ] :

    chauffeur - , crche - (e) ;

    air, er(e) - [] :

    militair - , misre - ;

    eau [] : cadeau - ;

    g () , -age:

    logeren - , stellage - ;

    j () : jus - , journaal - ;

    ou - [u]: douane - ;

    qu - kw ( kw, : kwadraat - ;

    x - [ks] [s]: index - ,

    xenon - ;

    y - [i] [i] :

    type - , pony - .

    21

  • :

    ) , :

    Jan Peter, Vondel, Van der Berg, Nederland, Frankrijk, Afrika, Moskou, Amsterdam, Maas;

    ) , , :

    Engels, Rotterdam, Berlijn;

    ) , , :

    Klein Nederlands Woordenboek , De Telegraaf, De Armoede, Zijne Excellentie.

    ) , : Pasen - , Pinksteren - .

    ) , : Turk - ; Turkse - ; Rus - , ; Russin - , ; Koerd - ; Koerdische - .

    6. (de klemtoon, het accent)

    1 (2) 1 , , , , . . . , , .2 ( . exspiro - ), , . 20 , .

    22

  • . ( , , , ) , :

    werker - , lezen - , vrede - , dertien - , mogelijk - , `s morgens -

    ..

    -in, -es, -ij, -age, -aan, -ant, -ast, -aat, -eur, -ent, -iek, -ist, -ier, -teit, -isme, -ment ( ) . -eren , :

    feliciteren - .

    aarts-, on-, oer-, wan- , :

    onzin - , wanhoop - .

    , on-, wan- , :

    onzinnig - , wanhopig - .

    , :

    oorspronkelijk - ( . orsprong), uitvoerig - (. uitvoeren ), praatlustig - (. praten) hartstochtelijk - (. hartstocht)

    .. -achtig , . deelachtig , grijsachtig - .

    , , () , :

    uitstekend - .

    :

    ( , ). . . , .

    23

  • onbetwist, onbetwist - , voortdurend, voortdurend -

    . , , :

    daarom, daarom - , waarheen, waarheen -

    .., , :

    nieuwjaar, nieuwjaar - .

    (be-, ge-, her-, ont-, ver-) , (aan-, af-, in-, op-, voor- ..) , , .

    , , :

    toeval - , beroep - .

    . , , :

    leerboek - , grasgroen - -, goedkeuren - .

    : hogeschool - , hoogleraar - , , burgemeester - , ouderwets -

    ..

    , , , :

    fabriek - , record - , reu - .

    24

  • (HET ZELFSTANDIG NAAMWOORD,

    HET SUBSTANTIEF)

    7.

    (eigennamen), : Jan - , Nederland -

    .., (sortnamen), : de leraar - , de stad -

    ..

    (concreta), :

    de student - , de tafel -

    .., (abstracta), : de vrijheid - , de breedte -

    .. , e (verzamelnamen of collectiva ), :

    het leger - , het gezin -

    .., (stofnamen), : het goud , het water

    ..

    , , , ( ).

    8. (het geslacht, het genus)

    : (mannelijk), (vrouwelijk), (onzijdig) . . . 1 2 . (de - , het - ), :

    de vader - , de moeder - ,

    1 - , ( ).2 .

    23

  • het kind - . .

    1 . , . , , ( de), , het, .

    ( ) (:

    de vaders - , de moeders - , de kinderen - ).

    (), .

    het wijf - , het hoofd - , het meisje -

    . .

    hij zij .

    2 , ( ).

    ( ) ( ) :

    :

    a) , : de man - , de vrouw - , de hengst - , de merrie - , de haan - , de hen - ;

    b) , ( ), : de zomer - ,

    :de lente - ( ), de mi - , de maandag - ;

    c) ( ), :

    de bank - , de fles - , de benzine - , de klei -

    1 , .2 - , .

    24

  • . .

    :

    , , : -aar, -er, -aard, -erd, -ing, -ling, -ik, -ier, -ist, -eur, -or , -ant, -ent, -aal, -aat, -aris, -air, -eet ( ), -in, -es, -is, -egge (-ei), -ster ( ), :

    de leraar - , de arbeider - , de boerin - , de lerares -

    . . (. 12);

    . -in, :

    de wolvin - , de berin -

    . .

    : -aan, -aar, (-naar), -er, -ier, -aard, -aat, -ing, -ees ( ), -se ( ), :

    de Amerikaan - , de Nederlander - , de Aziaat - , de Bulgaar - , de Parijzenaar - , de Vlaming - , de Zweeds - ;

    ) -te, -de, ( ), : de lengte - , de kou - , de liefde - ;

    -ing, -st, -t ( ), , :

    de handeling - , de ontvangst - , de vlucht - ,

    :

    de dienst - ( );

    ) , , -ij, -erij, -ernij ( ), :

    de bedelarij - , de drukkerij - , de slavernij - ;

    f) -heid, -nies, -ie, -tie, -iek, -uur (), -age, -teit, -theek ( ), :

    de veiligheid - , de gevangenis - ,

    25

  • de theorie - , de revolutie , de politiek - , de cultuur - , de bagage - , de universiteit - , de bibliotheek - .

    -dom ( ), -schap ( ), , :

    de rijkdom - , de eigenschap -

    . . :

    1. :

    ) , : het paard - , het zwijn, het varken - , het veulen - , het kalf - , het lam - ;

    b) , : het volk - , het proletariaat - , het vee - ;

    ) , : het koper - , het lood - , het robijn - (: de robijn - ), het diamant - (: de diamant - );

    , :

    het water - , het graan - , het fluweel - ;

    :

    de turf - , de kool - , de inkt - , de wol -

    ;

    ) , , : het westen - , (het) Moskou - , (het) Azie - .

    26

  • : de Krim - , de Elzas - , de Oekrane - , de Congo - .

    2. :

    ) -je, -tje, -pje, -ken, -ke, :

    het boekje - , het balletje - , het bloempje - , het kindeken - , het manneke(n) - ;

    b) -ge

    -te, : het gebergte - , het gevederte - ;

    ) -be, -ge, -ver, -onder, -ont , :

    het begrip - , het gebouw - , het verzet - , het onderwijs - , het ontslag - , het verraad - ;

    d) -sel, : het overblijfsel - , , het vijlsel - ();

    ) -eel, -ment, -um, -al, -isme, -aat ( ), :

    het tafereel - , het experiment - , het centrum - , het journaal - , het materialisme - , het plakkaat - ;

    f) -dom, -schap , , , , :

    het mensdom - , het gezelschap - o, het priesterschap - , het hertogdom - ;

    g) , , :

    het zingen - , het weten - .

    27

  • , :

    het handboek - (. de hand + het boek).

    :

    het kerkhof - (. de hof), het tijdstip (. de stip), het ogenblik (. de blik) - , het windas (. de as) - .

    (, , ), :

    de stof - het stof - de atlas - het atlas - de veer - , het veer - de blik - het blik - de patroon - () het patroon - , de want - het want - ( )

    .

    , :

    de/het afval - , , de/het altaar - , de/het figuur - , de/het gordijn - , , de/het hars - , de/het idee - , de/het zadel -

    . . :

    ter dood ( ) ten dode - .

    9. (het getal, de numerus)

    (het enkelvoud) (het meervoud) .

    (meervoudsvorming)

    : -s -en -n.

    -s , 1 (l, m, n, r) . , , -aar (), -aard, -age, -el, -er, -erd, -em, -en (), -je (), -ier, -je, -tje, -pje, -sel (), -ster, -tie (), :

    de arbeider () de arbeiders,

    de overwinnaar () de overwinnaars,

    1 c - c , .

    28

  • de luiaard () de luiaards,

    de bandage () de bandages,

    de beugel () de beugels,

    de staker () de stakers,

    de dikkerd () de dikkerds,

    de bezem () de bezems,

    de keten () de ketens ( ketenen),

    de discussie () de discussies,

    de vliegenier () de vliegeniers,

    het boekje () de boekjes,

    de naaister () de naaisters,

    de natie () de naties ( natin)

    ;

    1) de ra () de ras, 2) de eega () de eegas, 3) de kok () de koks, 4) de maat () de maats.

    :

    de amandel () de amandelen, de amandels,

    de engel () de engelen,

    de christen () de christenen,

    de lauwer () de lauweren,

    het middel () de middelen,

    het wonder () de wonderen.

    -en (-n) , ( )1, , -aan, -aar (), -de (), -dom, -es, -ie (), -is, -ik, -in, -ing, -ist, -ij, -ment, -nis, -schap, -sel (), -st, -t (), -teit, -tie (), :

    de boer () de boeren,

    de bal () de ballen,

    de stroom () de stromen,

    de Amerikaan () de Amerikanen,

    de leraar () de leraren,

    de wonde () de wonden,

    de rijkdom () de rijkdommen,

    de dienares () - de dienaressen,

    de theorie () - de theorien,

    1 , : de oom () de ooms, de zoon () de zonen, de zoons

    .

    29

  • de abdis () - de abdissen,

    de perzik () - de perziken,

    de leeuwin () - de leeuwinnen,

    de haring () - de haringen,

    de monopolist () - de monopolisten,

    de maatschappij () - de maatschappijen,

    het experiment () - de experimenten,

    de gebeurtenis () - de gebeurtenissen,

    de wetenschap () - de wetenschappen,

    het beginsel () - de beginselen ( beginsels),

    de vangst () - de vangsten,

    de hoogte (, ) - de hoogten ( de hoogstens),

    de universiteit () - de universiteiten,

    de natie () - de natin ( de naties).

    . , -s -f, ( + r, l, m, n) s, f z, v, :

    1. de roos () - de rozen, 2. de muis () - de muizen, 3. de kolf () de kolven.

    :

    de kous () - de kousen,

    de krans () - de kransen,

    het kruis () - de kruisen (: kruizen),

    de kans () - de kansen,

    de lans () - de lansen,

    de triomf () - de triomfen

    .

    -eren:

    het kind () de kinderen,

    het ei () de eieren,

    het kalf () de kalveren,

    het lam () de lammeren,

    het volk () de volkeren (de volken),

    het goed () de goederen,

    het blad () de bladeren, blaren, bladen ( ),

    het rund ( ) de runderen,

    30

  • het gemoed (, ) de gemoederen.

    . been () hoen () n d:

    het been de beenderen; . been benen (), het hoen de hoenders, de hoenderen.

    :

    het bad (, , ) de baden,

    het bedrag ( ) de bedragen,

    het bevel () - de bevelen,

    het blad () - de bladen,

    het dak () - de daken,

    de dag () - de dagen,

    het dal () - de dalen,

    het gat () - de gaten,

    het gelag (, ) - de gelagen,

    het glas (, ) - de glazen,

    de god (, ) - de goden,

    het gebed () - de gebeden,

    het graf () - de graven,

    het hol () - de holen

    het lot (e ) - de loten,

    het pad () - de paden,

    het slot (, ) - de sloten,

    de slag () - de slagen,

    het vat () - de vaten,

    het spel () - de spelen,

    het schot () - de schoten,

    de staf (, ) - de staven,

    de tred () - de treden,

    de weg () - de wegen.

    :

    de stad () - de steden,

    het gelid (, ) - de gelederen,

    het schip () - de schepen,

    de smid () - de smeden.

    -heid -heden, :

    mogelijkheid () - de mogelijkheden,

    de grofheid () - de grofheden.

    -ee, -ie

    31

  • -n, ; :

    de zee () - de zeen,

    de knie () - knien,

    -ie -en, , :

    het genie () - de genien.

    ( ) , -n, -e (), :

    de provincie () - de provincin

    .

    -oe, -o -ien, :

    de koe () - de koeien,

    de vlo () - de vlooien.

    -man, , , lieden - lui (), :

    de koopman () - de kooplieden, de kooplui,

    de staatsman ( ) - de staatslieden,

    de landsman () - de landslieden

    .

    :

    de leenman () - de leenmannen,

    de blindeman () - de blindemannen,

    . :

    de Engelsman () - de Engelsen,

    de Fransman () - de Fransen.

    ,

    ,

    ( ), :

    de appel () - de appelen, de appels,

    de leraar () - de leraren, de leraars

    . -s , -en.

    :

    32

  • het kleinood (, ) - de kleinoden de kleinodin,

    de lende () - de lenden de lendenen.

    , , - - :

    de broeder de broeders (), de broederen (); de heiden de heidens ()

    ( )de heidenen ();

    de hemel de hemels (), de hemelen (); de wortel de wortels (), de wortels wortelen (); de letter de letters (), de letteren (, ); het middel de middels (), de middelen (); de reden de redens (), de redenen (); het stuk de stuks (,

    ),de stukken ();

    de tafel de tafels (), de tafelen (); de vader de vaders (), de vaderen (); de knecht de knechts (), de klachten (); het wapen de wapens (), de wapens, de wapenen (); de studie de studies (), de studin, de studies

    (); de portier de portiers (-,

    ),het portier de portieren ();

    de vizier de viziers, de vizieren (), het vizier de vizieren (, );

    het been de benen (), de beenderen (, ); het blad de bladen ( ), de bladeren, blaren (); het kleed de kleden (), de kleren, klederen ().

    -e, -a, -o, -ee, -ie -s -e(n), :

    de dame () de dames,

    de zone () de zonen, de zones.

    , -a, -o -u, -s , , -ee -ie, -e -en a (), -e , :

    het thema () de thema`s,

    de opera () de opera`s,

    33

  • de piano () de piano`s,

    de paraplu () de paraplu`s,

    de melodie (e) de melodien,

    het, de idee () de ideen,

    het dictee () de dictees

    .

    .

    het, de solo () de solo`s,

    het saldo () saldo`s saldi

    .

    -ier -s, , -en, , :

    1) het formulier () de formulieren,

    2) de tuinier () de tuiniers.

    -um (-s) -a, :

    het museum () de museums, musea,

    het gymnasium () de gymnasiums, gymnasia,

    het sanatorium () de sanatoriums, sanatoria,

    het centrum () de centrums, centra.

    -us -i, , -en, , :

    de criticus () de critici,

    de medicus () de medici,

    het circus () de circussen,

    de cursus () de cursussen,

    de rebus () de rebussen.

    -is , -en -es, :

    de basis (, ) de basissen, bases;

    de dosis () de dosissen, doses;

    de crisis () de crisissen, de crises;

    de index () de indexen, de indices.

    34

  • ,

    , .., :

    de ouders - ,

    de gebroeders, de gezusters, - , ,

    de kosten - ,

    de ingewanden - ,

    de inkomsten - ,

    de levensmiddelen - ,

    de hersenen, de hersens - ,

    de lieden - ,

    de paperassen - , ,

    de mazelen - ,

    de pokken -

    .

    , :

    de Alpen - ,

    de Andes - ,

    de Apenijnen - ,

    de Aleoeten - ,

    de Antillen -

    .

    . , , , , , , , 1, :

    de bril () de brillen, de broek () de broeken, de schaar () de scharen, de slede () de sleden, de poort () de poorten, het horloge () de horloges.

    ,

    :

    ) , :

    het heelal - ;

    ) , :

    1 .

    35

  • het ijs - ,

    het zilver - ,

    de koffie - ,

    de cognac - ,

    de, het katoen - ,

    het vee - ,

    het mensdom - ,

    het geboomte - , ;

    ) , :

    de haat - ,

    de onafhankelijkheid - ,

    de warmte - ,

    de dorst - ;

    ) , :

    het gebrom - ,

    het gepeins -

    ..

    , , , , , , , :

    vier vat wijn - 1,

    50 jaar - 50 ,

    5 uur - 5 ,

    drie kilo suiker - ,

    10 meter stof - 10 ,

    10 cent -10 ,

    80 procent - 80 2,

    3 centimeter - 3 c,:

    twee weken - ,

    tien dagen - .

    . , :

    1 , , -., , , :

    vier vat wijn - ,

    drie flessen cola - ,

    twee kopjes koffie - .2 , , , , , , , :

    80 procent van de bevolking heeft gestemd. - 80 .

    36

  • 10 guldens -10 .

    10. (de naamval, de casus)

    : (-) , , :

    Jan is ziek - ;

    Heb je Jan gezien? - ?;

    Ik heb`t Jan gegeven. -

    -s ( ), :

    (`s) broers jas - .

    -s . , , , , :

    moeders verjaardag - . Vondels werken - , Maries kamer - , Amerika`s expansie - .

    z`n zijn ( ), d`r haar ( ), , :

    broer z`n jas,

    moeder d`r verjaardag,

    Vondel z`n werken,

    Maria d`r kamer.

    -s , ., :

    de heer des huizes - .

    -s ( des, `s, eens mijns ., .), :

    in de loop des tijds - ;

    de geest des oproers - ,

    , :

    een dronk waters - .

    1 -s , :

    hij ging zijns weegs - ,

    `s nachts - ,

    `s winters - ,

    blootsvoets - ,

    1 . - .

    37

  • .,.

    , , , van, -s , :

    de moeder van mijn vriend - ,

    de poten van de stoel - ,

    de arbeiders van Nederland -

    ..

    , :

    uit gebrek aan geld - ,

    de vrees voor de dood - .

    der ( ener, dezer, mijner .,), :

    de geschiedenis der arbeidersbeweging - ;

    het zinnebeeld der hoop - ;

    de dageraad der vrijheid -

    ..

    der , :

    de taal der gebaren - ;

    de schakel der gedachten -

    . .

    . :

    ten gunste der armen - ,

    van goeden huize -

    ..

    aan , :

    Hij schrijft een brief aan zijn vriend. .

    Hij zond zijn vriend een brief. .

    door met. door ?; meet ?, :

    Deze brief is door mijn vriend geschreven. ;

    De brief is met potlood geschreven. ao.

    11. .

    38

  • (woordvorming) (afleiding) (samenstelling). 1 .

    , , .

    , (). :

    vader -, moeder - , paard -, eik - , boek -

    .., , : 1) donker - , 2) licht - , 3) trots - , 4) groen -

    , , 2 ( 3 ), :

    beet (, ) bijten (), boog () buigen ()

    .. 4 (5). : 6 7. .

    12.

    -aar (-(e)naar), -er, - aard, -erd, -ling, -rik (-erik), -ier( -(e)nier), -ist, -aan, - ant, - ent ( -man, - maker, ) , ; -ist ; -aan, :

    de molenaar - , de werker - , de luiaard - , de lomperd - , de leerling - ,

    1 - .2 - 3 - , .4 - , 5 - . 6 - .7 - .

    39

  • de viezerik - , de vliegenier - , de pianist - , de communist - , de mohammedaan - , de aspirant - , de student - , de landsman - , de kleermaker -

    ..

    . -aar , l, n, r (. molenaar).

    leraar - , minnaar - , dienaar - zondaar - .

    -er. -erd -aard. . . -rik (-erik), -ling. C -ier ( ) . -ist, -ant, -ent. -aar, -re, -aan , , :

    Londenaar - , Amsterdammer - , Napolitaan - ,

    -aan , :

    Afrikaan -

    .

    () : -aal:

    de generaal - , -aan:

    de partizaan - , -ir:

    de militair - , -arch:

    de patriarch - , -aat:

    de kandidaat - , -eet:

    de profeet - , -eur:

    de ingenieur -, -or:

    de doctor - (, !),-ot:

    de patriot ,

    40

  • -loog: de filoloog - ,

    -noom: de astronoom ,

    -soof: de filosoof - .

    -es,-ster, -in, -e, -egge , , :

    de zangeres - , de werkster - , de typiste - , de dievegge - , de studente - , de waardin - .

    : -in , , :

    de leeuwin - , de tijgerin - .

    -ij (-arij, -erij, -ernij) , , , , :

    de bedelarij - , de boekbinderij - , de bakkerij - .

    -el, -er, -sel, -werk, -tuig , :

    de lepel - , de loper - , het baksel - , het uurwerk - , het werktuig - , .

    -ing, -nis, -sel, -age, -st, -tie(-ie) 1 , , :

    de omwenteling - , de ligging - , de gebeurtenis - , de geschiedenis - , het beginsel - , het verzinsel - , de lekkage -

    (. :

    de stellage - , het bossage - , de kunst - .

    -tie, -ie , , , :

    1 - , .

    41

  • de natie - , de prestatie - , de installatie - , de theorie - , de sessie - .

    -ment, , :

    het experiment - , het element - , het instrument - .

    -heid, -te, -de, -teit, -dom, -schap, -isme , , :

    de reinheid - , de grofheid - , de onafhankelijkheid - , de breedte - , de stilte - , de liefde - , de rijkdom - , de kwantiteit - , de kwaliteit - , de ouderdom - , de adeldom - , de wetenschap - , de vriendschap - .

    : -dom, -schap :

    het mensdom - , het eigendom - , het broederschap - , , het gezelschap - , .

    -age -te ( ge-), :

    de takelage - , de pluimage - , de gemeente - , het gebergte - .

    -isme , - , , :

    het feodalisme - , het positivisme - , het darwinisme - .

    -je -pje, -(e)tje , :

    het tasje - ,

    42

  • het bloempje - ( bloemetje), het balletje - , het tafeltje - , het glaasje - ( het glas - ), het blaadje - , ( het blad - ), het papaatje - ( papa - ).

    -je , ( l, m, n, r), -pje m, -tje l, n,r m ( ) .

    13.

    aarts- (. -) , , , , :

    de aartsbisschop - , de aartsvijand - , de aartsschurk - .

    ge- , , , :

    de gezusters - , het gebladerte - , het getik - (),

    . :

    de gezant - , de gezel - ; .

    oer- , , , : het oerbos - , de oermens - .

    af-, on-, wan-, mis- - , :

    de afgod - , de afgrond - , de afschuw - , de onzin - , de ongunst - , de wandaad - , de wanoogst - , het misbruik - .

    oor- , : de oorlog - , het oordeel - , de oorkonde - , de oorsprong - , de oorzaak - .

    anti- , :

    43

  • de antifascist - , de antipathie - , het antitankgeschut - .

    14.

    .

    .

    .

    , :

    de hoofdstraat (hoofd + straat) - , het vliegveld - , het edelhert - , de overjas - , de driehoek - .

    , , (. vliegveld), (. edelhert), (. driehoek), (. overjas).

    -s-, -en-, -er-, , :

    de arbeidsbeweging - , de oorlogsstoker - , het volkslied - , , het Vredespaleis - ( ), de heldendaad - , het woordenboek - , de kinderkamer - .

    : -s- -s (. volkslied) (. arbeidsbeweging), -en- -en (. heldendaad), (. woordenboek), -er- (. kinderkamer). -s-, -en-, -er- . , , . :

    het stadsnieuws - , de bewapeningswedloop - .

    -e-, . :

    de geboortedag - ,

    44

  • de hanekam - , , :

    de hogeschool - ,

    , , , :

    het pennemes - .

    -s- ( -s-), :

    de landsman - , de landman - , de watersnood - , de waternood - .

    () ( ). . . :

    de poortwachter - , de klanknabootsing - , de zeemogendheid - , de inhechtenisneming (. in hechtenis nemen) - , de inbeslagneming (. in beslag nemen) - , de zeventiendeeeuwer (de zeventiende eeuw) - XXVII .

    , :

    het skilopen - , het schaatsenrijden - .

    :

    het vreedzaam naast elkaar bestaan - .

    15.

    ( ) . . , . ( ) .

    , :

    het lezen - , het zwemmen - .

    . :

    het leven - , het zijn - ,

    45

  • het bewustzijn - , het weten -

    ..

    , , :

    het schrijven - , het eten - ( )

    .

    , , :

    het naast elkaar bestaan - , het tot stand brengen - ,

    ..

    . , , . -e ( -en). , :

    de (een) zieke (. . (de) zieken) - , ; de (een) blinde - , ; de (een) schone - ; de (een) zwarte - (); de (een) geleerde - ; de (een) bediende - ; de (een) dwaas - ( -e).

    .

    , , , . het, -e, :

    het onbewuste - , het ware - , , het beste - , het rood - ,

    ..

    : het nieuws - , het lekkers -

    . -s .

    , , , ,

    46

  • , :

    het eigen ik - , het duizend - , het waarom - , het voor en tegen - , al die maren - , een luid hoera - .

    (HET LIDWOORD, HET ARTIKEL)

    16.

    : (het lidwoord van bepaaldheid) (het lidwoord van onbepaaldheid).

    : de ( ) het, t ( ). de, :

    de man - , de mannen - , de vrouw - , de vrouwen - , het kind - , de kinderen - .

    : een n , :

    een man - mannen, een vrouw - vrouwen, een kind - kinderen.

    : t n . ten ter, :

    ten slotte - , . ; ter wille - , . ; ter beschikking van - -

    te den (te + den ten) der (te + der ter).

    de die (, , ), - een (). het 3- .

    .

    . het ( ,

    47

  • , , des, s, :

    de heer des huizes - , s lands wijs, s lands eer - , ,

    :

    het boek - , de boeken - .

    de , des s ( ) der ( ). . :

    de geest des oproeps - , twintig gulden s maands - 20 , het boek der natuur - , de som der delen - , de vriendschap der volkeren - .

    des, s , der , , o .

    van, :

    1. de ontvangst van een brief - , 2. geschiedenis van de partij - , 3. de staat van de oorlog - , 4. de spelen van de kinderen - .

    : den ( de). den ( . :

    Hij spreekt met den vader. . Ik hoor den haan kraaien.

    . .). den : .

    Hij had den hoed weer opgezet. .

    1947 . -n , -n , , . .

    17.

    .

    :

    1) ,

    48

  • ( ), :

    Hij koos een hoed. De hoed is nieuw. . () ; Ik zal de brief lezen. (, ); Kijk, daar komt de trein. , (, ).

    2) ( ), , :

    Verlies de moed niet. ; De mens moet werken. ; De hond is een huisdier. - .

    3) , :

    De zon schijnt. ; De aarde is een bl. - ; Het sneeuwt in de winter. .

    4) , ( ) ( ) ( , , ), :

    Wij studeren de Nederlandse taal. .

    De man, die ik aansprak, is mijn buurman. , , - .

    Hij is de beste student. .

    De eerste dag van het jaar is n januari. - 1 .

    : , , , , :

    de Dnjepr - , de Oostzee - , het Ladogameer - , de Kazbek - , de Apenijnen - , het noorden -

    ..

    :

    ( ), , , ( ), :

    o Het is een nieuwe fiets. ; o Geef mij een boek. (-, ); o Kijk daar komt een trein. , (-) .

    , ( ), :

    Rotterdam is een (grote) havenstad. - () .

    De tulp is een bloem. .

    : er is (er was), er wordt .., :

    Er was eens een man. - () ;

    49

  • Er wordt hier een huis gebouwd. ;

    Er woonde in de stad een schilder. .

    :

    1) , , :

    Rembrandt is een der grootste schilders. .

    Nederland ligt aan de Noordzee. .

    Moskou is de hoofdstad van ons vaderland. .

    : het oude Moskou - ;

    2) , , :

    Waar is vader? ? Moeder weet het niet. ;

    3) , , :

    Zij eten vlees. . Wij drinken koffie. .

    :

    De koffie is heet. () ; Het water van het meer is koud. .

    4) , ( ), :

    Hij is advocaat. . Zij is schrijfster. ;

    5) , , , :

    Vrede, vrijheid en nationale zelfstandigheid, dat zijn onze leuzen. , - ;

    Wij strijden voor de wereldvrede. .

    6) , :

    Collega, hoe gaat het met u? , ?

    7) , , , , :

    Nederlandse Spraakkunst - , Trouw ( ),

    :

    De Telegraaf ( ), Inleiding - , Postkantoor () - ;

    8) , ), :

    moord en brand schreeuwen - ;

    met raad en daad bijstaan - ;

    op heter daad betrappen - ;

    50

  • te vuur en te zwaard - ;

    vis nog vlees - zijn ;

    hals over kop - ;

    bijvoorbeeld - ;

    op school - .

    ( ) , ;

    het zijn - , de (een) blinde - , het voor en tegen -

    . .

    51

  • ( BIJVOEGLIJK NAAMWOORD, ADJECTIEF)

    18.

    , :

    slecht - , rood - , wijs -

    . . , : links - , dagelijks - , gouden -

    . .

    ( ), . 1.

    , , , , :

    Vader is ziek. O ;

    Moeder is oud. M ;

    Het boek is nieuw. K ;

    De muren zijn wit. C .

    , ( de), a , -. , ( het) , - , deze, dit, die, dat . - , (. . 55).

    ( -) , , :

    wit - witte (),

    druk - drukke (),

    stil - stille ()

    . .

    de (een) dikke man

    de (een) dikke vrouw

    het dikke kind

    : (een) dik kind

    1 .

    54

  • (de) dikke mannen

    (de) dikke vrouwen

    (de) dikke kinderen

    ( -) f s, , (f v, s z), ;

    B. lief - lieve (, ), C. doof - dove (), D. loos - loze (), E. grijs - grijze (, )

    . . ( ):

    grof - grove ().

    , -s, z, :

    Engels - Engelse ().

    , :

    zo'n onaangenaam geval - ,

    , , : veel, weinig, menig, elk, ieder; .:

    menig gehoorzaam kind - ;

    elk vrij land ,

    geen, :

    Zij heeft geen nieuw kleed. .

    - -en, , , :

    de (een) stalen pen - ,

    (de) stalen pennen - ,

    het (een) ijzeren dak - ,

    (de) ijzeren daken -

    . .

    - -r, ,

    de Rotterdammer urant - ( ),

    II , , :

    het gebroken been - ,

    een verboden vrucht -

    . . (

    55

  • ) , , , :

    5) het ouderlijk huis - ,

    6) hun roemrijk verleden -

    . . - , , ( ). , , , , , :

    een dapper soldaat - ,

    n hartstochtelijk jager - ,

    een slap mens - ,

    :

    slappe thee -

    . .

    , , .

    , , :

    zijn gelaat, gebruind door de zon - , .

    , ( y , , , , ). .

    . , .

    .

    blootshoofds - ,

    blootsvoets - ,

    op heter daad - . .

    19. (trappen van vergelijking)

    . : (de stellende trap of positief), (de vergrotende trap of comparatief) (de overtreffende trap of superlatief).

    -r,

    56

  • -st, :

    klein () - kleiner - kleinst,

    kort () - korter - kortst,

    breed () - breder - breedst,

    mooi () - mooier mooist.

    1 , - , :

    Dit boek is dik. ;

    Dat boek is dikker. a ;

    Welk boek is het dikste? ?

    2 - ( ). . , , - , :

    hogere bomen - ;

    een hogere boom - ;

    :

    een dikker boek - ,

    de hoogste bomen - ,

    de hoogste boom - ,

    het dikste boek - .

    -, :

    Vreselijker gezichten heb ik nooit gezien. .

    , , :

    Hij heeft nooit een trouwer vriend gehad. .

    als : even... als, net zo... als, juist (precies) zo... als ( 1 , . - ( ).2 .

    57

  • ... ); niet zo... als ( ... ), :

    Mljn broer is even sterk als ik. , ;

    Zijn zuster is net zo (juist zo) groot als haar vriendin. () , ;

    Hij is niet zo sterk als ik. , .

    dan (), :

    Dit boek is dikker dan dat. , ;

    Hij is sterker dan ik. .

    , -r, -r

    d, :

    duur ()- duurder- duurst,

    zwaar () - zwaarder - zwaarst.

    , -s, -t ( -st), :

    fris () - frisser - frist,

    wijs () - wijzer - wijst.

    ( ):

    goed (, ) beter - best,

    kwaad (, ) - erger - ergst,

    :

    kwaad (, ) - kwader - kwaadst.

    , -st, , meest ( veel), :

    juist () - juister - meest juist,

    vast () - vaster - meest vast.

    . mr meest, :

    m gehoorzaam - .

    20.

    , , .

    58

  • , :

    lang - , kort - , oud - , mooi - , zwart -

    . . ( ). .

    -ig (-erig), -lijk (-elijk) , , , :

    toornig - , levendig - , kleverig - , nachtelijk - , vrouwelijk - .

    -isch, -s, -iek , , :

    lyrisch - , optimistisch - , aards - , hoofs - , politiek - , komiek - , Russisch - , Engels - , Amsterdams - .

    -en , , , :

    zilveren - , papieren - .

    -achtig, -haftig , - , , , :

    vreesachtig - , waarachtig - , , oudachtig - , blauwachiig - , heldhaftig - .

    -br , , -, :

    vruchtbaar - , draagbaar - , drinkbaar - . -zm -,

    59

  • :

    werkzaam - , leerzaam - , waakzaam - .

    -loos - , , ;

    zorgeloos - , moedeloos - .

    -vol, -rijk - , :

    liefdevol - , talentvol - , talrijk - , visrijk - .

    -ziek - , , :

    praatziek - , twistziek - (. twistgierig, twistzuchtig).

    -matig ( -ig, maat - ), :

    regelmatig - , doelmatig -

    . .

    on- - ( ), -, :

    ongelukkig - , onbeholpen - , onbewust -

    . .

    g- - , : gestadig - , getrouw - .

    , , , , .

    : aarts- (aartslui - ), r- (oergezelllg - , oergezond - , oeroud - ),in- (ingoed - ), over- (overgevoelig - ), l- (aloud - ), aller- ( , : allerhoogst - , ), wel- (welbekend - ), hoog- (hoogbejaard - ), hyper-,

    extra-, ultra- super-. , : dood- (doodarm - ), stok-, pot- (stokdoof, potdoof - ),

    60

  • pik-, stik- (pikdonker, stikdonker - ), smoor- (smoorverliefd - ), kraak- (kraakzindelijk - )

    ..

    o.

    :

    doofstom - , donkerblauw - -, ijskoud -

    (

    weetgierig - ).

    , (doofstom), (ijskoud) (weetgierig).

    ( -s-): levensmoe - , hemelsblauw - -, doodsbleek - -

    . . (.

    bezienswaardig - ).

    .

    ( VOORNAAMWOORD, PRONOMEN)

    , , , , , , , .

    , ( 3- , - - 1- 3- ). .

    21. (het persoonlijk voornaamwoord, pronomen personale)

    1- ik - wij -

    2- jij, g (gij), u - , jullie, ge (gij)*, u -

    .-. .-. , ge ( .)

    61

  • 3- hij -

    zij -

    het -

    zij -

    . , , : 'k (ik), je (jij), ge (gij), ie (hij), ze (zij), t (het), we (wij),ze (zij).

    2- jij, je - gij , u (). gij, ge ( ) . , , , je , jullie, jij + lieden ( + = ).

    3- ( ) . .:

    Het meisje is nog klein, zij (het) is zes jaar oud. , .

    hij , , .

    . hij ( ). zij , ze de: thee , koffie , melk ( hij) . -ing, -heid, -nis, -st, -schap, -tie, -te, -ij . .

    de ( ) 3- hij, :

    Waar is uw tas? Hij ligt daar. ? .

    3- ze ().

    hij, zij, het die, dat.

    . ; :

    62

  • 1- mij - , ons - ,

    2-jou - ,

    u - ,

    jullie - ,

    u - ,

    3-

    hem - ,

    haar - ,

    het - , ( )

    hen, hun (haar), ze - ,

    : u, het jullie.

    : me (mij), je (jou), 't (hem), d'r, 'r (haar), 't (het); jullie je.

    3- hen, hun : hen () ( 1 ), hun () ( 2). . hun ze. hun, hen ( ze). haar ( ) .

    ( ) , hen, hun ze. : mijns, mijner, onzer, uwer, zijns, zijner, haars, harer, huns, hunner ( ) .

    het (. 55).

    22. (het wederkerend voornaamwoord, reflexief pronomen)

    . zich (, ) 3- 3- , :

    Zij martelt zich af. ;

    Zij hebben geld bij zich. .

    3 zich zelf , :

    Hij scheert zichzelf. ;

    Zij kan niet voor zichzelf zorgen. .

    zich ( zich verbazen - . .),

    1 , ? ?2 , ? ?3 - , .

    63

  • . 1- 2- (. 34).

    23. (het wederkerig voornaamwoord, reciprook pronomen)

    : elkaar elkander ( - ), malkander mekaar, :

    Wij ontmoetten elkaar (elkander) in Amsterdam. ;

    Zij schrijven elkaar reeds enige jaren. .

    , :

    Wij zitten naast elkaar. ;

    Zij gaan met elkaar wandelen.

    . .

    24. (het bezittelijk voornaamwoord, possessief pronomen)

    1- mijn - , , , onze - , -, -, ons

    2-jouw - , -, -, -

    uw - , -, -, -

    jullie - , -, -, -

    u - , -, -, -

    3-

    zijn -

    haar -

    zijn ( )

    hun -

    hun (haar) -

    hun -

    : m'n, me (1- . .), je (2- . .), zn, dr, r (3- . .), je, (2- . .), dr, r (3- . . haar).

    jouw . je, , , . hr hun. 1- onze - ons ( de het) .

    , . .

    -, -en , , de (het) mijne, de (het) jouwe, de (het) uwe, de (het) zijne, de (het) hare, de (het) hunne, de mijnen, de onzen. jullie . ., :

    64

  • Mijn kamer is naast de jouwe. .

    Onze kamers zijn naast de uwen. .

    3- (zijn, haar, hun) (). :

    Dit is zijn pak. .

    Dit is haar japon. .

    1 - zijn () ( ) van, :

    De fiets is van mij. () .

    . .

    25. (het aanwijzend voornaamwoord, demonstratief pronomen)

    , ,

    deze - , , ,

    dit - ,

    die - , , ,

    dat - .

    , , , , , . de (deze, die) het (dit, dat). . , :

    dezer dagen - ,

    brenger dezes - (),

    bij dezen meld ik u - () ,

    in dier voege - ,

    met dien verstande -

    . .

    deze die ( ), :

    Deze boom is toch hoger dan die. , .

    dit dat , :

    Dat is mijn hoed. ;

    Wie is dat? ?

    1

    65

  • Dit zijn mijn boeken. .

    deze die 3- (hij zij), , :

    Hij riep zijn vriend (vriendin), maar deze hoorde hem niet. ( ), () ().

    :

    gene , , , ( , deze:

    deze en gene dezen en genen - me , );

    n gene zijde - o y );

    zulk, zulke - , , , ( zulk een - ; zulk - ; zulke - , :

    zulk een man - (.) = zon man (.),

    zulk een boek - (.) = zon boek (.),

    zulk water - ,

    zulke mensen, boeken enz. - ,

    . .);

    zo'n (zo een) , , , :

    5. zon kerel - ;

    zodanig - , , , :

    6. zodanige vrouwen - ,

    7. als zodanig - ;

    dergelijk - , , , ; dezelfde, diezelfde - () (), () (), () );

    helzelfde, datzelfde - () (), :

    Dat is dezelfde man die in dit huis woont. , ;

    Hij woont in hetzelfde huis. ;

    degene (die), diegene (die) - mom, ma, me (),

    hetgeen, datgene (wat) - (), :

    Hij is degene die ons steeds met raad en daad helpt. , ;

    Datgene wat (hetgeen) u doet is uitstekend. To, , ).

    degene, diegene datgene die, wat , .

    26. (het vragend voornaamwoord, interrogatief pronomen)

    : wie - ( ), wat - ( ),

    66

  • welk - , , , , , ; welk - , ( ), wat voor (een) - , , , , ( n ). welke, welk wat voor (een) ,

    , :

    Welke personen zijn er in de kamer? ?

    Wat voor een boek leest u? ?

    wie wat ; welke, welk wat voor (een) , , .

    wie, wat, :

    Wie is daar? Daar is Peter. ? ;

    Wat is hij? Hij is mijnwerker. ? .

    wie, wiens - , , , , :

    Wiens boek is dat? ?

    wier ( ) wien ( ), welks ( ) welker ( ).

    van wie - , , , , aan wie - , voor wie - , door wie - ..

    wat . wat , , waar , , van wat waarvan, over wat - waarover . .

    , :

    Waarvan spreek je? Waar spreek je van? ;

    Waarop ligt de pen? Waar ligt de pen op? Ha ?

    27. (het betrekkelijk voornaamwoord, relatief pronomen)

    die, dat wie, wat, welke .

    die , , , de

    , :

    De man die naast mij zit is mijn vriend. , , - ;

    De kranten die daar liggen zijn nieuw. , , .

    die ()

    67

  • :

    Die eens steelt is altijd een dief. - ( ).

    dat het , :

    Het bericht dat hij ons bracht was verheugend. , , .

    dat . die dat (. 55).

    wie , , () ;

    wiens - ;

    wier - ;

    wien - , :

    De vrouw met wie hij staat te praten is zijn zuster. , , .

    De man wiens dood ieder betreurde was een beroemde schrijver. () , , .

    wie , :

    Zij bleven wie ze waren. , .

    Wie, , (1), :

    Wie A zegt moet ook zeggen. , .

    , wie . waaraan, waarin, waarvan, waartoe . ., :

    De tafel waaraan wij gaan zitten is reeds gedekt. , , .

    , , , :

    De vrouw waarmee hij staat te praten... met wie hij staat te praten.

    wat - dat () , , :

    Wat ik niet weet kan ik niet zeggen. , .

    wat dat, datgene alles, al, :

    Niet alles wat u doet is juist. He , , .

    wat, , a , hetgeen (), :

    Hij vertelde mij alles, hetgeen ik ontroerend vond. ,

    1 - ( , ), ( "", "") .

    68

  • .

    welke - , , ( die)

    de ,

    hetwelk - ( dat),

    het , :

    De jongen welke u goed kent is hier. , o , .

    welke , :

    De zaak over welke ik je zal vertellen is heel interessant. , , .

    welke , , , die dat, :

    Ik bracht u die boeken, welke u voor uw werk nodig hebt. , .

    28. (het onbepaald voornaamwoord, indefiniet pronomen)

    : men - , ; - , , (. men zegt - );iemand - , -, -, -, -;iets, wat - , -, -, -, -; de (het) een of andere - , , -;het een en ander - -; een, n - , , -, ; (een) zeker - , -.

    :

    vele - , menige - , , sommige - , , enige - , al, alle - , alles -

    , je - , ze - , we - .

    : niemand - , niets - , ,

    69

  • geen - , . :

    zelf - ,ieder (1), iedereen, een ieder (2), elke, elk - , .

    elke, elk - .

    29. het

    het . , 3- , :

    1) het , , :

    Het is nu 3 uur. 3 ;

    Het hagelt. ;

    2) het deze, dit, , , , :

    Kent u deze man? Ja, het is een van onze ingenieurs. ? , ;

    3) het , ( kunnen, mogen, moeten), :

    Ik kan niet met deze pen schrijven, probeer eens of u het kunt. , -, ( );

    4) het , , het , :

    Ik ben het eens met u. .

    ( TELWOORD, NUMERALE)

    : , , .

    30. (hoofdtelwoorden, cardinalia)

    1 - een 30 - dertig

    2 - twee 40 - veertig

    3 - drie 50 - vijftig

    4 - vier 60 - zestig

    1 : iedere dag - .

    2 : Iedereen weet het. .

    70

  • 5 - vijf 70 - zeventig

    6 - zes 80 - tachtig

    7 - zeven 90 - negentig

    8 - acht 100 - honderd

    9 - negen 101 - honderdeen

    10 - tien 121 - honderdeenentwintig

    11 - elf 200 - tweehonderd

    12 - twaalf 1.000 - duizend

    13 - dertien 1.021 - duizendeenentwintig

    14 - veertien 1.100 - elfhonderd

    15 - vijftien 1.200 - twaalfhonderd

    16 - zestien 10.000 - tienduizend17 - zeventien 21.000 - eenentwintigduizend

    18 - achttien 100.000 - honderdduizend

    19 - negentien 1.000.000 - een miljoen

    20 - twintig 1.000.000.000 - een miljard

    21 - eenentwintig . .

    . dertien (13) dertig (30) (der drie); veertien (14), veertig (40) twintig (20) - ; tachtig (80) t acht- - . veertig (40), vijftig (50), zestig (60), zeventig (70) v z , f s.

    beide(n), allebei(de) - , .

    , .

    . . , ( ), -en, :

    vier studenten - ,

    duizend man - ;

    wij zijn met ons vieren - ( ),

    Duizenden waren op het Rode Plein. - .

    honderden mensen - ,

    duizenden handtekeningen -

    honderden burgers -

    ( honderdtallen ; duizendtallen ), mensen, handtekeningen .

    71

  • :

    Hij heeft twee zessen. ;

    Ik schreef drie vijven.

    .

    , .

    1 12, 100, 1 000 1 000000.

    :

    ) 13 19, tien (10), . dertien (13);

    ) , ( 200 900, 1100. 1200 . .), honderd (100), . tweehonderd (200);

    ) , ( 21 99), -en- (), , . eenentwintig (21);

    ) , ( 101 999), , , . honderdeen (101), zeshonderdzesenzestig (666) . .;

    ) , ( 1001 999 000), , duizend , . duizendeen (1001), tweeduizend (2000) . .

    , ( 20 90), -tig ( tien), : vijftig (50).

    31. (rangtelwoorden, ordinalia)

    -de ( 1 20) -ste ( 20). de (het) eerste () de (het) achtste (), -ste.

    , , .

    1- de (het) eerste 17- de (het) zeventiende2- de (het) tweede 18- de (het) achttiende3- de (het) derde 19- de (het) negentiende4- de (het) vierde 20- de (het) twintigste5- de (het) vijfde 21- de (het) eenentwintigste6- de (het) zesde 30- de (het) dertigste7- de (het) zevende 40- de (het) veertigste8- de (het) achtste 50- de (het) vijftigste9- de (het) negende 60- de (het) zestigste10- de (het) tiende 70- de (het) zeventigste11- de (het) elfde 80- de (het) tachtigste12- de (het) twaalfde 90- de (het) negentigste13- de (het) dertiende 100- de (het) honderdste

    72

  • 14- de (het) veertiende 1000- de (het) duizendste15- de (het) vijftiende 21000- de (het) eenentwintigduizendste16- de (het) zestiende 1 000 000- de (het) miljoenste

    . , () , ,

    bladzijde 10 (tien) - ,

    paragraaf 3 (drie) - ,

    vier mei - .

    (), ?, , :

    Hij zal op de 3-de juni vertrekken. .

    , :

    in het jaar 1960 (negentienhonderdzestig) 1960 .

    .

    ( ) -n, :

    Ik zeg u dat in tegenwoordigheid van een derde. ;

    De eersten willen niet de laatsten zijn. .

    32. (breukgetallen)

    (-de, -ste), . een half (), . :

    1/2 - een half (halve),

    1/3 - een derde,

    1/4 - een vierde,

    2/3 - twee derde,

    3/4- drie vierde,

    5/8 - vijf achtste

    ..

    , 1/2, :

    11/2 - anderhalf, 21/2 - tweenhalf, tweenhalve, twee en een half, twee en een halve, 31/2 drienhalf, drienhalve, drie en een half, drie en een halve.

    , , :

    na anderhalf jaar - ;

    73

  • Ik kreeg maar een derde van de som. .

    , , de helft ( de helften) .

    33. (onbepaalde telwoorden)

    :

    veel, vele(n) - , ; weinig, weinige(n) - , , ; wat - ; meer - , ; minder - , ; al, lle(n) - , , ; hoeveel - ; enkel, enkele(n) - , , , ;enig, enige(n) - , , ; sommige(n) ( ) - , , menig, menige(n) - , , ; verscheiden(e) - , , ;verschillend(e) - ; genoeg, voldoende - ; n r - , .

    .

    -, , -en ( ), :

    Hij kreeg veel (weinig) geld. () .

    Vele (weinige) studenten hebben het examen goed gedaan. () ;

    Velen (weinigen) wachten op hem. () .

    Al1 de stad is verwoest. .

    Alle dagen was het weer slecht.

    Allen waren gereed. .

    , -voudig ( -vuldig), -maal ( -werf) -erlei ( -erhande), , :

    tweevoudig, tweevuldig - , , , ; veelvoudig - , ; tweemaal (tweewerf) - , ; tweerlei, tweerhande - ,

    1 al . De hele stad is verwoest. .

    74

  • . . . : dubbel - , ; driedubbel - , .

    75

  • ( WERKWOORD, VERBUM)

    34.

    : - ( ) ( , ).

    -

    : , , , , .

    (zelfstandige werkwoorden) , . , :

    werken - , slapen -

    .

    (hulpwerkwoorden) . hebben zijn, 1 ( ), zullen, , worden, . , , :

    Ik heb gewerkt. (hebben - ).

    Ik heb geen tijd. ( ) (hebben - ).

    Zij is vertrokken. (zijn- ).

    Ze zijn niet meer. (zijn - ).

    Hij zal morgen komen. (zullen - ).

    U zult dat laten. (zullen - ).

    Het eten wordt in de keuken toebereid. (worden - ).

    Zij werd bleek. ( ) (worden - ).

    (modale hulpwerkwoorden) (, , , . .).

    :

    kunnen - , mogen - , , , , willen - , moeten - ,

    1 - , , , ..; (, , ).

    76

  • zullen , Iaten - , ,

    :

    Ik kan het u aanbevelen. .

    Mag ik uw adres hebben? ?

    Ik wil slapen. .

    Waar moet u heen gaan? ( ) ()?

    U zult het doen. .

    Laten wij naar de schouwburg gaan. .

    (koppelwerkwoorden) ( ). zijn () worden (). , , . . :

    Hij is student. .

    Hij werd ingenieur. .

    Zij is ziek. .

    Zij werden ziek. ( ).

    :

    blijven - , schijnen, lijken, blijken - , heten - , betekenen - , uitmaken - , , vallen - ()

    .

    (persoonlijke en onpersoonlijke werkwoorden)

    . , ; :

    Hij rookt een pijp. ;

    Wij wandelen. .

    3- ( ) het, . , :

    Het regent. ;

    Het dondert. ;

    Het vriest. .

    , zijn (), , :

    77

  • Het is vijf uur. .

    Het is koud vandaag. ;

    Het gaat ons goed. ;

    Het spijt me dat u niet gekomen bent. , ;

    Het ontbreekt hem aan geld. .

    er is ( r zijn) , , :

    Er zijn veel bossen in ons land. .

    r, :

    r werd besloten hem af te wachten. .

    r wordt geklopt. .

    (overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden)

    , , . ., :

    Ze leest een boek. .

    De kinderen slapen. . ,

    , : Ik houd het glas in de hand. ;

    Het ijs kon het niet houden. ;

    Zij zingt een lied. ;

    Mijn zuster zingt goed. . - ( , ),

    : trekken - (-) , , branden - (-)

    . ( ) , :

    strijden - bestrijden - (-),

    waken - bewaken - , ( -),

    slapen - verslapen - (-). (causatieven),

    doen laten.

    , (- -) , , :

    voeren (, ) varen (),

    leggen () liggen (),

    zetten (, ) zitten (),

    stellen () staan (),

    doen schrikken () schrikken (),

    laten zinken (, ) zinken (, ),

    78

  • laten (doen) springen () springen (, , )

    .

    , , - . : , II.

    (zwakke werkwoorden) -te -de, II -t -d ( t). .

    -te -t , (, t, k, f, s, ch), -de -d , (b, d, g, v, w, z, I, m, n, r) , :

    hopen - hoopte - gehoopt (),

    haten haatte - gehaat (),

    maken maakte gemaakt (),

    blaffen blafte geblaft (),

    dansen danste gedanst (),

    pochen pochte gepocht (),

    tobben tobde getobd (, ),

    baden baadde gebaad (),

    leggen legde gelegd (),

    duwen duwde geduwd (),

    tellen telde geteld (),

    zaaien zaaide gezaaid () . .

    . -t -d, , II , :

    zetten zette gezet (, ), baden baadde gebaad ().

    v z, II f s, d II f s, :

    leven leefde geleefd (), vrezen vreesde gevreesd ().

    (sterke werkwoorden) II (1) II -n, :

    schrijven schreef geschreven (), lezen las gelezen ()

    1 (. Ablaut ), . , . . (singen sang gesungen). : . .

    79

  • ..

    , . 164 , . , .

    7 .

    1. ij - () - ():

    blijven - bleef (. . bleven) - gebleven (ocma);

    2. 1) ie - oo(o) - o ():

    schieten - schoot (. . schoten) geschoten ();

    2) ui - oo(o) - ():

    buigen - boog (. . bogen) - gebogen ();

    3. 1) i - o(o) - ():

    drinken - dronk (. . dronken) gedronken ();

    2) () - ie(ie) - ():

    werpen - wierp (. . wierpen) - geworpen ();

    3) () - o(o) - ():

    treffen - trof (. . troffen) - getroffen ();

    bergen - borg (. x borgen) - geborgen (; );

    4. e () - () - () - ():

    nemen - nam (. . namen) - genomen ();

    5. 1) () - () - () - ():

    geven - gaf (. , gaven) - gegeven ();

    2) i () - () - () - ():

    liggen - lag (.. lagen) - gelegen ();

    6. () - () - ():

    dragen - droeg (. . droegen) - gedragen ();

    7. 1) () - ie(ie) - ():

    slapen - sliep (. . sliepen) geslapen ();

    2) () - ie(ie) i(i) - ():

    vallen - viel (. . vielen) - gevallen ();

    vangen - ving (. . vingen) - gevangen ();

    3) () - ie (ie) - ():

    lopen - liep (. . liepen) - gelopen (xo, );

    4) ou ie(ie) - ou:

    houden - hield (. . hielden) - gehouden ();

    5) - ie(ie) - :

    rn - riep (. . riepen) - geroepen ().

    80

  • II -n, :

    bakken - bakte -gebakken (),

    bnnn - bande - gebannen (, );

    barsten - barstte - gebarsten ();

    braden - braadde - gebraden ();

    brouwen - brouwde - gebrouwen ( ),

    heten heette - geheten (),

    lachen - lachte - gelachen ();

    laden - laadde - geladen ();

    malen - maalde - gemalen ();

    scheiden - scheidde - gescheiden (, );

    spannen - spande - gespannen (, );

    vouwen - vouwde- gevouwen ();

    wassen - waste - gewassen (, );

    weven - weefde - geweven ();

    wreken - wreekte - gewroken ();

    zieden - ziedde - gezied (, );

    zouten - zoutte - gezouten ().

    , :

    delven - dolf, delfde - gedolven (, );

    melken - molk, melkte - gemolken ();

    raden - ried, raadde - geraden ();

    stoten - stiet, stootte - gestoten ().

    II , , , , :

    jagen - joeg - gejaagd (), : jagen - jaagde - gejaagd ();

    plegen - placht - gepleegd ( ),

    : plegen - pleegde - gepleegd ( ).

    vragen () (vroeg) (gevraagd), vraagde.

    , II, , :

    kerven korf - gekorvn kerven - kerfde - gekerfd (, ),

    krijsen - krees - gekresen krijsen - krijste - gekrijst (),

    schuilen - schuilde - geschuild schuilen - school - gescholen (, )

    . .

    81

  • , , II , :

    malen - maalde - gemalen () malen - maalde - gemaald (); (. );

    prijzen - prees - geprezen () prijzen - prijsde - geprijsd ();

    scheppen - schiep - geschapen ()

    scheppen - schepte - geschept ();

    stijven steef - gesteven ()

    stijven - stijfde - gestijfd ( ( ));

    wassen - wies - gewassen (); wassen - waste (. wies) - gewassen ()

    wassen - waste - gewast ( )

    .

    1- , (. ). :

    kunnen - kon (. . konden) - gekund (, ); mogen - mocht - gemogen - gemoogd - gemocht (, , , ): willen - wilde - wou (. . wilden, wouden) - gewild (); moeten - moest - gemoeten (),

    :

    zullen ( ) zou (. . zouden) ( II ),

    weten - wist geweten (). hebben, zijn, worden kopen, zoeken, gaan, staan, doen, brengen, denken, dunken, zeggen. :

    hebben had (. . hadden) - gehad (), zijn - was (. . waren) geweest (), worden - werd - geworden (), kopen kocht - gekocht (), zoeken - zocht - gezocht, (), gaan - ging - gegaan (), staan - stond - gestaan (), doen - deed gedaan (), brengen - bracht - gebracht (), denken dacht - gedacht (), dunken - docht - gedocht (dunkte - gedunkt) (, , ), zeggen - zei (. . zeiden) - gezegd ().

    1 - , ; ., . ich machte " ", " ".

    82

  • : , , , . . . ( 1) ( ).

    . , .

    : (1-, 2-, 3-), ( ), , ( ) , ( , , , I, II , I II ), (, , I II*) ( ). , : (I II ) (I II ).

    35. (de persoon en het getal)

    . 2 ( ).

    1- - (-) -en (-n)

    2- -t(-) -t ( u) -en, (n)

    3- -t(-) -en, (n)

    1- , 2- 3- - 3 -t. -en, 1- 3- , ( jullie ) 2- , -t. -t. gn (), staan () 1- 3- 2- ( jullie) -n ( -en). -t, .

    1 - () . , (. .).2 - c, , .3 - , ; ( ).

    83

  • 1- - -n , -en

    2- - -(n),-(en)

    3- - -n, -en

    1- 3- , , , . 2- -t (. gij naamt) , . 1- 3- -n, - -en, 2- . , , ( -n) .

    (de tijd, tempus)

    , . (, , , ), ( , , , II, I II).

    36. (onvoltooid tegenwoordige tijd)

    . .

    , , (. .).

    84

  • maken ()

    schrijven ()

    ik maak schrijf

    jij, u, ge1 (gij) maakt2 schrijft2

    hij, zij, het maakt schrijft

    wij maken schrijven

    jullie maken, maakt3 schrijven, schrijft3

    u, ge1 (gij) maakt schrijft

    zij maken schrijven

    2- ( jullie) - -t3 - -en.

    jullie maken, (maakt ).

    t, 2- () 3- -t , :

    zetten (, ):o ik zet, o jij, u, gij zet, o hij, zij, het zet.

    -d, -t, :

    baden () o ik baad, o jij, u, gij, zij, het baadt.

    1 (, ), .2 -t , je , : Lach je? ? Schrijf je? ? jullie -en: Lachen jullie? ? Schrijven jullie? ?3 jullie -en. -t 2- jullie , :

    Morgen gaat u op excursie naar het museum. - ( ).

    85

  • hebben ()zijn

    ()

    zullen (- - )

    worden ()

    ik heb ben zal word

    jij () hebt bent zult (zal) wordt

    u ( .) hebt, heeft bent, is zult wordt

    ge (gij)1 hebt zijt zult wordt

    hij, zij, het heeft is zal wordt

    wij hebben zijn zullen worden

    jullie hebben, hebt2 zijn, bent2 zullen, (zult2) worden, wordt2

    u ( .) hebt, heeft bent, is zult, zal wordt

    ge1 (gij) (.) hebt zijt zult wordt

    zij () hebben zijn zullen worden

    -

    kunnen ()

    mogen (, )

    willen ()

    moeten (

    -)

    weten ()

    ik kan mag wil moet weet

    jij () kunt, kan mag, mocht wilt, wil moet weet

    u ( .) kunt, kan mag, mocht wilt, wil moet weet

    ge (gij)1 kunt mocht wilt moet weet

    hij, zij, het kan3 mag2 wil2 moet weet

    wij kunnen mogen willen moeten weten

    jullie kunnen kunt2mogen, mocht2

    willen, wilt2

    moeten, moet2

    weten, weet2

    u ( .) kunt, kan mag, mocht wilt, wil moet weet

    1 , .2 hebt, bent, zult wordt -t (jullie) , , .3 - 3- -t 1- 3- , (cp.hij kan, hij mag, hij wil, hij moet, hij weet -t).

    86

  • ge (gij)1 (.) kunt mocht wilt moet weet

    zij () kunnen mogen willen moeten weten

    . 2- - ( u jij ) , 3- 1- ; .

    u heeft u hebt;

    u is u bent;

    jij, u zal jij, u zult;

    jij,u kan jij, u kunt;

    jij, u mag jij, u mocht;

    jij, u wil jij, u wilt.

    2- ( jullie) -en ( -t). 2- ( jij, je) -t (.

    heb je? ben je? zal je? kan je? . .).

    , ( ), :

    Daar wordt gebeld. () .

    Het meisje speelt met een pop. .

    Wij strijden voor vrede. .

    , , , , :

    De planeten draaien om de zon. .

    Het kind slaapt. .

    Elke dag regent het. .

    ( ) , :

    Morgen vertrekken zij. .

    Over tien minuten ben ik klaar. 10 .

    ( ,

    (. .).

    87

  • ), rsens historicum, :

    4. Eergisteren ga ik langs de straat en daar ontmoet ik mijn oude kennis. .

    ( te te) :

    staan (), zitten (), liggen (), blijven (),

    :

    5. Hij staat te praten. () .

    6. Wij zitten te lezen. () .

    7. Zij blijven werken. .

    :

    aan het werk zijn - (),

    bezig zijn - -

    .

    (verleden tijd)

    : , .

    37. (onvoltooid verleden tijd)

    (. 34).

    maken () horen () schrijven ()

    ik maakte hoorde schreef

    jij, u, ge (gij) maakte hoorde schreef

    hij, zij, het maakte hoorde schreef

    wij maakten hoorden schreven

    jullie maakten, maakte1 hoorden, hoorde1 schreven, schreef1

    u, ge (gij) maakte hoorde schreef

    zij maakten hoorden schreven

    1 2- .

    88

  • hebben zijn zullen worden

    ik had was zou werd

    jij, u, ge (gij) had was zou werd

    hij, zij, het had was zou werd

    wij hadden waren zouden werden

    jullie hadden, had1 waren, was1 zouden, zou1 werden, werd1

    u, ge (gij) had was zou werd

    zij hadden waren zouden werden

    -

    kunnen mogen willen moeten weten

    ik kon mocht wilde, wou moest wist

    jij, u, ge (gij) kon mocht wilde, wou moest wist

    hij, zij, het kon mocht wilde, wou moest wist

    wij konden mochten wilden, wouden moesten wisten

    jullie konden mochten wilden, wouden moesten wisten

    u, ge (gij) kon mocht wilde, wou moest wist

    zij konden mochten wilden, wouden moesten wisten

    ( ), , , :

    Ik werd wakker. .

    3) Wat was ze blij me te zien! (J. van Velde). , .

    4) Sadjah was reeds vijftien jaar toen zijn vader naar Buitenzorg vertrok (Multatuli). , .

    , , :

    Elke dag regende het. .

    Links was een trap. .

    , , , , , :

    Kitty's handen vielen slap in haar schoot, terwijl niemand op haar lette, schaduwde even een ontmoediging over haar gezichtje (Boudier-Bakker). , mom , ,

    1 .

    89

  • .

    Waar was hij voor hij hier kwam? , ?

    38. (voltooid tegenwoordige tijd)

    hebben zijn Il . .

    maken () blijven ()

    ik heb

    gem

    aakt

    ben

    gebl

    even

    jij, u, hebt bent

    ge (gij)1 hebt zijt

    hij, zij, het hebt, heeft bent, is

    wij hebben zijn

    jullie hebben, hebt2 zijn, bent1

    u hebben zijn

    ge (gij)1 hebt zijt

    zij hebben zijn

    : laten, zien, horen, helpen ( ) , , ( ), ( lI), :

    Hij heeft op zich laten wachten. .

    Wij hebben hem zien werken. , .

    Ik heb haar horen zingen. , ( ).

    Zij hebben ons hout helpen dragen. .

    kunnen, mogen, willen, moeten , , , 3 , , :

    Ik heb niet kunnen spreken. .

    1 , .2 jullie .3 II -en.

    90

  • Zij heeft het willen doen. .

    Wij hebben moeten afwachten. .

    Hij heeft het niet gekund (gewild). : ( ) ( -

    ).

    hebhen zijn

    o hebben :

    ) , :

    Ik heb een kamer gehuurd. .

    Zij heeft een boek gelezen. ,

    ) :

    Het heeft gesneeuwd. .

    Het heeft hem aan geld ontbroken. .

    ) :

    Zij hebben zich er over verheugd. .

    Hij heeft zich gekamd. .

    ) :

    Zij hebben moeten vertrekken. ;

    Ik heb het niet willen zeggen. ;

    ) , (staan, zitten, liggen, slapen ), :

    Zwijgend hebben wij uren bij elkaar gezeten. ;

    Hij heeft gisteren niet goed geslapen. .

    zijn blijven, zijn:

    U bent heel ziek geweest. ;

    Zij is gezond gebleven. .

    zijn :

    ) , , :

    Zij is zangeres geworden. ;

    Ik ben weer ingeslapen. ;

    Hij is tien jaar geleden gestorven. ;

    ) , , , :

    ben ik hier gekomen? ?

    Zij is weggegaan. .

    , lopen, varen, reizen, rijden, wandelen, zwemmen, vliegen , hebben, , , , :

    91

  • Hij heeft de hele dag gelopen (gewandeld, gereden, gefietst, gezwommen, gesprongen). (, , , , );

    :

    Zij is naar de andere oever gezwommen. ;

    Hij is uit het raam gesprongen. .

    hebben, zijn vergeten (), beginnen (), volgen (, ) .

    , , ( ) , , ( ), :

    Wanneer bent u geboren? ?;

    Ik ben in het jaar 1910 geboren. 1910 ;

    Wij zijn gisteren in de schouwburg geweest. .

    , :

    Het ziekenhuis ligt in de slad waar ik vroeger gewoond heb. () , ;

    U weet toch dat ik ziek geweest ben. , ;

    Ik heb u verteld dat ik ziek was. , .

    39. (voltooid verleden tijd)

    hebben zijn II . zijn hebben , ( . . 96).

    . , , , :

    , hij kende haar; hij had meermalen haar portret geschilderd (Th. de Vries). , ; ;

    Nadat ik mijn ontbijt had gehad, ging ik naar het instituut. ,

    92

  • , .