Rijswijk

hogeschool utrecht

De Hogeschool van Utrecht, Faculteit Natuur & Techniek is gevestigd net ten noorden van het stadscentrum van Utrecht. In de herstructurering van deze wijk nabij het centrum is dit project een belangrijke investering. Het gebouw Oudenoord 700 is getransformeerd tot het aansprekende hoofdgebouw van de Faculteit. Naast partiële sloop zijn te handhaven delen geschikt gemaakt voor modern onderwijs. De nieuwbouw met zijn vrij indeelbare onderwijsvloeren is het nieuwe transparante gezicht van de Faculteit Natuur & Techniek. Ook al is de naoorlogse utiliteitsbouw geen monument, toch is het gebouw hergebruikt en getransformeerd voor de toekomst.

Inbo en Ex Interiors hebben in nauwe samenwerking er voor gezorgd dat de hogeschool een mooi eindresultaat met bijzondere leeromgeving is geworden.

focu

s

Opdrachtgever: Hogeschool Utrecht

Architect: Inbo

Interieurarchitect: Ex Interiors

Gerealiseerd: 2008

Omvang: 11.691 m2 (incl. renovatie)

Hogeschool van Utrecht, Faculteit Natuur & TechniekUtrecht

StedenbouwkundigontwerpHet project is gerealiseerd in een bestaande woonbuurt, op een kleine driehoekige kavel, pal tegen een geluidsbelastende spoorlijn met zwaar transport. Tijdens een deel van de sloop en bouw is het onderwijs in de te handhaven bouwdelen door gegaan. Inbo heeft gezorgd voor het verwerven van draagkracht voor het plan bij de kritische buurtbewoners. Een geluidsscherm voor het spoorweglawaai ten behoeve van de omwonenden (dus niet de school) maakt deel uit van het project. Met het Techno Campus Utrecht-concept heeft het project een extra contextuele dimensie richting toekomst gekregen. Het gebouw is tevens ontworpen vanuit zijn relatie tot het andere faculteitsgebouw, Nijenoord, dat aan de andere kant van het spoor ligt. Studenten en medewerkers uit dat gebouw komen lunchen in het nieuwe atrium.

Architectonisch ontwerpHet gebouw vormt een beeldbepalend element voor de revitalisering van Pijlsweerd, een wijk met een afkalvend imago net ten Noorden van het stadscentrum. De Hogeschool Utrecht geeft met haar keuze om op deze plek te blijven (en niet naar de Uithof te trekken) en te investeren een cruciale impuls aan de stedelijke omgeving. De volledig glazen nieuwbouw is zo gesitueerd, dat het ’s avonds (met late openstellingstijden) een baken van licht in de bocht van de Oudenoord en de spoorlijn naar Amersfoort vormt. Architectonisch speelt het complex met de combinatie van robuustheid en lichtheid. De transparante nieuwe delen versus de bakstenen oudbouw met betonnen rasters en zelfs betonnen kozijnen. De zware conferentiezaal en robuuste X-vormige draagconstructie versus de geheel glazen gevels erboven. Het gebouw-ontwerp is wars van modieusiteit, net zo helder als techniek en daarmee geschikt om de tijdgeest te overleven. De combinatie met het nieuwe zorgt dat de oude delen in nieuw perspectief uitgelicht worden en als het ware verjongd worden.

Kernbegrippen zijn: open, transparant, uitnodigend, een etalage voor plezier in techniek. Het gebouw stimuleert de dynamiek en interactie van onderwijs en onderzoeksvelden. De onderwijsvloeren bieden grote flexibiliteit voor veranderingen, en maken aldus uiteenlopende huisvestingsconcepten mogelijk. Het overgrote deel van het bestaande complex dateert uit de jaren ´60 en is opgebouwd uit een betonnen skeletconstructie met gevelvullingen van beton, metselwerk en glas. De onderbouw van de nieuwe vleugel refereert met haar expressieve betonnen constructie aan de oudbouw en demonstreert technisch kunnen: de constructie verheft de onderwijsvloeren en creëert daarbij een beschutte evenals uitnodigende entree. De bovenbouw van de nieuwe vleugel is geheel van glas.

Functioneel ontwerpDe Faculteit wenst een open, toegankelijk, transparant en uitnodigend gebouw. Entreehal en centrale vide zijn vrij toegankelijk, zonder toegangscontrole (- poortjes), louter onder toeziend oog van de receptie. Naar verwachting maken 2000 studenten, naast het docentencorps, conferentie gangers en bezoekers van onderzoeksinstituten en bedrijfsleven intensief gebruik van het gebouw. De meest openbare ruimtes vormen een mooie ruimtelijke sequentie van dubbelhoge entreehal met entresol en grand-café, 6 laagse vide met trappartijen, poortvormige doorgang en 8 meter hoog atrium van circa 1000 m2. De entreehal is laagdrempelig vormgegeven, als het ware het verlengde van de openbare ruimte buiten. Genoemde ruimtes liggen aan een heldere rechte route eindigend bij het food-court; alles

gelijkvloers met oog op toegankelijkheid en uitnodigend karakter. Met de vide en trappenhuizen tussen de nieuwe en oude hoogbouw is een heldere gebouwlogistiek gerealiseerd met het oog op de studentenstromen. Een achteringang (met toegangscontrole) is bedoeld voor leveranciers en medewerkers van de parkeerplaatsen. Het is een gebouw om elkaar te zien en gezien te worden. Dit draagt bij aan de sociale controle en betrokkenheid. ’s avonds straalt het gebouw licht uit, als veilig baken in de buurt.

begane grond

1e verdieping

Het terughoudende palet van 3 grijstinten en de materiaal-eigen kleuren van de diverse interieuronderdelen maken van ON700 een Gesamtkunstwerk waarin het onderscheid tussen casco en interieur vervaagt net als het onderscheid tussen binnen en buiten,

buitengevels binnen worden en het atrium voelt als buiten het lesgebouw. Om dit te bereiken hebben Inbo en Ex Interiors intensief samengewerkt.

Interieur ontwerpBeeld en beleving van het interieur zijn het gevolg van een integrale ontwerpaanpak tussen zowel de gebruikers en de ontwerpers als tussen de interieurontwerpers en de architect.

De faculteit natuur en techniek bestaat uit diverse studierichtingen met elk hun eigen pve. Door het maken van grondige analyses en diverse plattegronden die vervolgens in een projectteam besproken werden, is aan alle wensen en eisen tegemoet gekomen. Deze intensieve samenwerking met de gebruikers (docenten en onderwijsorganisatie) heeft geleidt tot heldere plattegronden waarin zowel de nieuwe manier van lesgeven als werken optimaal zijn vormgegeven.

De sfeer die in het hele gebouw hangt, komt het meest tot uiting in het atrium. Hier is duidelijk voelbaar hoe het interieur zijn bewoners uitnodigt tot creativiteit en innovativiteit. De ruimte wordt gekenmerkt door eigenwijze houten studieboxen die als ateliers door studenten gebruikt kunnen worden en door grote stellingkasten waarin studentenwerk tentoongesteld kan worden. Achter deze stellingkasten staan een 6 tal stoere practicumtafels opgesteld waardoor er een directe verbinding wordt gemaakt met de ernaast gelegen practicumruimtes en wordt de techniek heel zichtbaar gemaakt. Omdat dit atrium tevens de plek is voor de lunch worden hier de diverse functies met elkaar verbonden waardoor de letterlijke verbinding van de diverse bouwdelen door de glazen overkapping, wordt versterkt. Het atrium wordt met het entreegebied verbonden door een grote doorbraak in het oude gebouw. In deze doorgang, die een bijna museale werking heeft, wordt op de wanden een doorlopende beamerpresentatie getoond die moet communiceren en die verteld over de opleiding en zijn studenten. De presentatie is hiervoor speciaal ontwikkeld door de afdeling mediatechnologie.

Op de 3 vrij indeelbare vloeren in het nieuwbouwdeel wordt projectonderwijs gegeven. De projectruimten zijn door 2 meter hoge massieve wanden , gemaakt van lenotech, van elkaar gescheiden. Doordat deze wanden vrijstaand zijn en nergens aansluiten op de gevel of het plafond blijven de verdiepingen een open karakter houden en blijft de transparantie van de glazen nieuwbouw ook van buitenaf gewaarborgd.

Ook voor de docentenvloer waren de kernbegrippen open en transparant van toepassing. Er is daarom gekozen voor het werken aan workbenches die door grote halfhoge kasten van elkaar worden gescheiden. Toepassing van geperforeerde kastdeuren en een eigentijdse vloerbedekking zorgen voor een akoestisch aangename werkplek. Doordat de docentenvloer op de 1e verdieping is gesitueerd en deze in open verbinding staat met het atrium zijn aan de atriumzijde houten boxen geplaatst die uitkijken op het atrium en dienst doen als overlegplekken en concentratieplekken.

De entree gelegen aan de Oudenoord heeft een duidelijke etalage functie gekregen die de school op straat niveau verbind met zijn omgeving. Van buiten is het grand cafe met zijn uitgesproken meubel voorzien van grote lampen en fuchsia kleuren duidelijk zichtbaar. Ook de overhellende betonnen wand van het auditorium is in al zijn robuustheid opgenomen in het interieur. In de auditoriumzaal is het tapijt toegepast, dat in het hele gebouw hier en daar terugkomt, om de ruimte een eigen identiteit te geven en een kwaliteit die maakt dat deze naast collegezaal ook geschikt is voor presentaties van externen en bedrijven.

Duurzaam ontwerpDe Hogeschool onderwijst in dit gebouw o.a. installatietechniek. Dit brengt de ambitie mee om het te maken tot een schoolvoorbeeld van duurzame, energie besparende installatietechniek leidend tot een uiterst behaaglijk binnenklimaat. Het gebruik van de installatie voor warmte– en koude–opslag voor de sprinklerinstallatie is experimenteel. De nieuwbouw is grotendeels van glas, maar heeft een dermate laag energieverbruik, dat radiatoren niet nodig zijn. Betonkernactivering zorgt voor een behaaglijke koeling en verwarming. Daglichtregeling beperkt energiegebruik en exploitatiekosten. Het ontwerp is duurzaam in het hergebruik van bestaande bouwdelen uit 1950, toepassing van inheemse houtsoorten (o.a. atriumdak) en het werken met het Inbo- milieubestek. Met het heldere ontwerpconcept wordt een uitnodigende, transparante en nieuwsgierig makende, veilige leeromgeving gecreëerd, die flexibel toekomstige veranderingen kan opnemen.

Erwin de Maar Jeroen Simons

Odette Ex

Dick Korevaar Erik Berg Herman van Rees

Hans HensbroekHetty Keiren

InboNassaukade 1Postbus 11002280 CC Rijswijk T +31 (0)70 399 57 77F +31 (0)70 390 15 40

Ex InteriorsWiersedreef 1 3433 ZX NieuwegeinT +31 (0)30 236 81 62 F +31 (0)30 232 16 57

Contact jeroen.simons@inbo.comex@ex-interiors.nl

FotografieKees RuttenThea van den Heuvel

VormgevingIva van der Voort-Polla

Datumfebruari 2009

OpdrachtgeverHogeschool van Utrecht, Utrecht(Guus Adriaanse, Diane de Kruiff)

Architect Inbo, Rijswijk(Jeroen Simons, Erwin de Maar, Herman van Rees, Dick Korevaar, Erik Berg)

Interieurarchitect Ex Interiors, Nieuwegein(Odette Ex, Hans Hensbroek, Hetty Keiren)

ConstructeurStrackee, Amsterdam(Vincent de Jonge)

InstallatieadviseurVan Heugten, Nijmegen(Dick Ursinus, Lex Riedijk, Irene van Veelen)((

AannemerHeijmans Bouw Utrecht B.V., Utrecht

Directievoering en kostenbewakingInbo, RotterdamInbo, Woudenberg

VloerenForbo, AssendelftColorline Nederland, Nederhorst den Berg

InterieurbouwerRetera Interieurwerken, Veldhoven

Houten scheidingwandenFinnforest Holland BV, Apeldoorn

MeubilairMarko BV, de MeernAhrend Inrichten bv, UtrechtEek & Ruijgrok BV, Geldrop Loods 5 Zaandam, Zaandam

Verlichting (speciale verlichting)Arpalight, Bavel

Verlichting (algemene verlichting)HVL B.V., Dordrecht

Grafisch ontwerpHNNH, Amsterdam

Rijswijk