hoşgeldiniz… -...

Hoşgeldiniz… . . . 19:00

Hoşgeldiniz

Takıldığınızda sorunuz

21:00 Hoşçakalın

20:15-21:00 Sunuş

1

19:15-20:00 Sunuş

20:00-20:15 Ara

Sanayide Enerji Verimliliği Ülkemizdeki Gelişimi ve Uygulamalar

MMO Enerji Verimliliği Komisyonu Etkinliğidir.

Hazırlayan: Saim PAKER / Enerji Yöneticisi ……….. (532) 334 77 45

2/96

Dünya Enerji Talebi

3

Küresel Enerji Talebi

4

Dünya Birincil Enerji Arzı ve 2035 yılı Talep Senaryoları içinde Kaynakların Miktar ve Payları

5

Karbondiaosit Emisyonu

6

Dünya Enerji Üretimi

7

2011 Yılı Sektörel Bazda Dünya Tüketimi

8

Türkiye Enerji Görünümü

Çevrim santrallerinin verimi %35 dir. Enerji nakil hatlarındaki kayıp ortalama %55’dir. Özetle 1 kWh az enerji tüketimi ile 10 kWh enerji eşdeğeri hammade ithalinin azalmasıdır.

9

1990-2001 Türkiye Enerji İthalatının Kaynaklara Dağılımı

%22,5 Toplam İthalat içindeki Enerjinin Payı

10

Türkiye Enerji İthalatı

11

Enerji Yoğunluğu (Avro Bazında Satın Alma Gücü Paritesine Göre Nihai Enerji Tüketimi)

12

Enerji Verimliliği Potansiyelinin Sektörel Görünümü

13

Enerji Verimliliği Göstergeleri

14/96

Kaynak: Yalçın, E, (2010), Sanayi Sektöründeki Enerji Verimliliği Göstersleri, Sunum, YEGEM, Ankara

Uluslarası düzeyde, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren ve ortak bir değerlendirme

ölçeği oluşturmaya yönelik göstergelerdir.

Ülkelerin gelişimleri makro ölçeklerle değerlendirilir.

Her ülke kendi makro ölçeklerinin alt parametresi olarak sektörel göstergelerini

standartlara uygun olarak mikro ölçekler oluşturur.

Mikro ölçeklerin veri kaynağı sektörlerde bulunan firmaların enerji verimlilik göstergeleridir.

Göstergeler, rekabet ortamı yaratmanın yanı sıra ülkelerin, sektörlerin ve hatta firmaların

aynı işi yapmadaki enerji kullanım performanslarını değerlendirmelerini olanak sağlar.

Enerji Verimliliği Göstergeleri

15/96

Kaynak: Yalçın, E, (2010), Sanayi Sektöründeki Enerji Verimliliği Göstersleri, Sunum, YEGEM, Ankara

• MAKRO Enerji Verimliliği Göstergeleri

– Birincil Enerji Yoğunluğu

– İkincil Enerji Yoğunluğu

• Sanayi Sektörü Enerji Verimliliği Göstergeleri

– Enerji ve CO2 Yoğunluğu

– Enerji Verimliliği İndeksi

– Spesifik Enerji Tüketimi (SET) Birincil Enerji Yoğunluğu; Birincil enerji tüketiminin GSYİH’ya oranlanması sonucu hesaplanan yoğunluktur.

Nihayi Enerji Yoğunluğu; Nihai enerji tüketiminin GSYİH’ya oranlanması sonucu hesaplanan yoğunluktur.

Enerji yoğunIuğu; enerji tüketimi (tep, joule) ile finansal bir gösterge olan (GSYIH ve Katma Değer)

arasindaki oran olarak tanımlanmaktadir.

SET: Spesifik enerji veya birim tüketimi; Nihai kullanim alt sektörlerinde enerji tüketimi ile ton ham çelik

veya üretilen araba sayisi gibi flziksel ifadelerle veya tüketim birimi arasinda ilişki kurmak için

kullanılmaktadır.

Enerji Verimliliği İndeksi; Avrupa BirIiği’nde ODYSSEE projesi kapsaminda geIitiriIen ve ODEX olarak

adlandirilan Enerji VerimIiIiği Indeksì sektörel bazda enerji verimIiIii eğiIimIerini iziemek için geIiştiriIen

alternatif bir göstergedir.

Türkiye Enerji Yoğunluğu

16/96

Kaynak: http://www.eie.gov.tr/iklim_deg/azaltim.aspx (31.10.2013-10:00)

Hedef enerji yoğunluğunu

azaltmaktır.

Bu amaçla politikalar

geliştirilmektedir.

Grafiklerin oluşturulmasında 1998 bazlı yeni GSYİH serisi kullanılmıştır.

http://www.eie.gov.tr/iklim_deg/azaltim.aspx

17/96

Türkiye Enerji Yoğunluğu

Kaynak: Çalıkoğlu E, ENERJI VERIMLILIGI (EnVer) & KANUNU Sunumu, YEGEM., Ankara

Türkiye Enerji Görünümü

18/96

Enerji Verimliliği

19

Enerji Verimliliği Potansiyelinin Sektörel Görünümü

20

21/96

Kaynak: Elektrik Üreticileri Derneği http://www.eud.org.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFA79D6F5E6C1B43FFC112613E4DF20E8E

CARİ AÇIĞIN KAYNAĞI ENERJİ

Rakamlar, cari açıkta kalıcı iyileşme için enerji sorununun çözümünün şart olduğunu gösteriyor

Türkiye'nin cari işlemler hesabı açığı bir önceki yıla göre yüzde 65.3 artışla 77.1 milyar dolara

ulaşmış durumda. 2011 yılında, enerji ithalatına ödediğimiz fatura 54.1 milyar dolar düzeyinde.

Cari açığın yüzde 70.2'sini, dış ticaret açığımızın yüzde 51.1'ini enerji ithalatı oluşturuyor.

Enerji verimliliği savaşı milli bir mücadeledir.

22/96

En ucuz enerji tasarruf edilen enerjidir. Enerji verimliliği bir tasarruf aracıdır.

23/96

Türkiye Enerji Verimliliği Mevzuatı

Avrupa Parlementosu

ve Konseyi Direktifi

2002/91/EC Binaların Enerji

Performansı

T.C. Enerji

Verimliliği Kanunu

T.C. Enerji Verimliliği Yönetmelilikleri

T.C.

Tebliğler Genelgeler

uygulamalar

24/96

Mevzuat Önceliği ve Karakteristik Tanımları

• Uluslararası anlaşmalar • Uymayı tahhüt ettiğimiz uluslarası yönergeler • Strateji belgeleri

Kanun

Tüzük

Yönetmelik

Tebliğler

Genelgeler

Doğrudan etkili karakteristikler

Dolaylı etkili karakteristikler

25/96

Mevzuat Geçerliliği

26/96

Enerji Verimliligi Stratejisi ilk defa

24/6/2004 tarihinde yayınlanmıştır.

Ülkemizin uluslararası anlaşmaların

getirdiği yükümlülükler ve gelecek

vizyonumuza göre hazırlanmış olan

belge sürecin yönetimini belirleyen

çıkış noktasını oluşturmaktadır.

Uluslararası Anlaşmalar: • Birlesmis Milletler İklim Değişikligi

Çerçeve Sözleşmesi

(16/10/2003 tarihli ve 4990 sayili Kanun) • Enerji Verimliliğine ve İlgili Çevresel

Hususlara İlişkin Enerji Şartı

Protokolü (RG: 6/2/2000 – 23956)

• Enerji Şartı Anlaşması (16.04.1998)

(Energy charter treaty) Ticaret, Yatırımların

desteklenmesi ve korunması,

Uyuşmazlıklar ve ekleri ile genişletilmiştir.

Türkiye Enerji Verimliliği Strateji Belgesi

Kaynak: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/02/20120225-7.htm> (31.10.2013-11:40)

27/96

Türkiye Cumhuriyeti’nde Enerji Verimliliği

VİZYONU Enerjinin tamamını faydaya dönüştüren bir Türkiye..

Kişi başına enerji tüketimi yüksek ve enerji yoğunluğu düşük

ülkeler arasında yer alan bir Türkiye...

HEDEFİ Sanayide, binalarda, ulaşımda ve enerji sektöründe, Türkiye pratiklerinde uygulanabilir tedbirlerin

yer aldığı Kanun ile; Birim milli gelir başına tükettiğimiz enerjiyi (Enerji Yoğunluğunu),

2020 yılına kadar en az %15 azaltmak

Bu hedef, aynı enerji ile daha fazla üretimin önünü açacak, enerji yatırım ihtiyaçlarımızı ve ithalat

bağımlılığımızı azaltacak, ayrıca temiz çevrenin korunmasına önemli katkılarda bulunacaktır.

Kaynak: Çalıkoğlu E, ENERJI VERIMLILIGI (EnVer) & KANUNU Sunumu, YEGEM., Ankara

28/96

Enerji Alt Yapısı (Elektrik)

Üretim Şirketleri

İletim Şirketleri

Dağıtım Şirketleri

Sayaç Okuma Şirketleri

Faturalama Şirketleri

> 36kV >

29/96

Enerji Alt Yapısı (Doğalgaz)

Kaynak: http://mevzuat.dpt.gov.tr/kanun/5627.htm (31.10.2013-14:18)

Üretim İletim Dağıtım

Tüketiciler

Petrol Doğalgaz

Doğalgaz

Ayrıştırma

Petrol

Su

Doğalgaz İşleme Tesisleri

Dış Salınım Alevlendirme

Kompresör

Kompresör

Koku

Yeraltı Depolama Tankları

BOTAŞ

İZMİRGAZ

LNG Sıvılaştırılmış Doğalgaz Depolama

30/96

Enerji Alt Yapısı (Nükleer)

31/96



ENERJİ VERİMLİLİĞİ KOORDİNASYON KURURLU

YEGEM (EİE) ÜNVİERSİTELER MESLEK ODALARI

ENDÜSTRİYEL İŞLETMELER VE

BİNALAR

ENERJİ VERİMLİLİĞİ DANIŞMALIK ŞİRKETLERİ

Yetkilendirme

Eğitim

Bilin

çlen

dirm

e

İzlem

e

De

ne

tim

De

stekle

me

Lab. D

este

ği

Ye

tkilen

dirm

e

Eğitim

Etüt

ENER

Jİ P

İYA

SASI

DEN

ETLE

ME

KU

RU

RLU

EP

DK

32/96

• 4628 Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun

Yürürlülük 20.02.2001 RG24335 - (03.03.2001) Mükerer

• 4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu Yürürlülük 18.04.2001 RG24390 - (02.05.2001)

• 4628 Elektrik Piyasası Kanunu Yürürlülük 20.02.2001 RG24445 - (03.03.2001)

• 5307 Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Yürürlülük 02.03.2005 RG 25754 - (13.03.2005)

(LPG) Piyasası Kanunu

• 5015 Petrol Piyasası Kanunu Yürürlülük 04.12.2013 RG25322 - (20.12.2013)

Söz konusu Kanunlar ile elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG'nin; yeterli, kaliteli, sürekli, düşük

maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet

ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı

ve şeffaf bir enerji piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve

denetimin sağlanması amaçlanmaktadır.

Kaynak: http://www.epdk.gov.tr/index.php/epdk-hakkinda (31.10.2013-13:40)


33/96


• 5346 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına

İlişkin Kanun Yürürlülük 10.05.2005 RG25819 - (18.05.2005)

• 5710 Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi İle Enerji Satışına İlişkin

Kanun Yürürlülük 09.11.2007 RG26707 - (21.11.2007)

• 5627 Enerji Verimliliği Kanunu Yürürlülük 18.04.2007 RG26510 - (02.05.2007)

Enerji verimliliği kanunu yayınlandıktan sonra, kanun yönetmelik ve tebliğler ile

desteklenerek yürütülmesine yönelik işlerlik kazandırılmıştır.


Tüm Güncel Enerji Mevzuatları İçin: http://www.eie.gov.tr/eie-web/duyurular/EV/mevzuat/EV_mevzuat.html

34/96


• YÖNETMELİKLER

• Enerji Kaynaklarının Ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Arttırılmasına Dair Yönetmelik

RG: 28097 (27.10.2011)

• Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliligin Artirilmasi için Alacaklari Önlemler Hakkinda

Yönetmelik RG: 22460 (11.11.1995)

• Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği (RG: 8.5.2000) / [Isı Yalıtımı Standardı TS 825 (14.6.2000)]

• Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

RG: 27911 (20.04.2011)

• Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı(KOSGEB) Destekleri

Yönetmeliği. RG 27612 (5.06.2010)

• Ev Tipi Buzdolapları, Derin Dondurucular, Buzdolabı Derin Dondurucular ve Bunların Bileşimlerinin

Enerji Etiketlemesine Dair Yönetmelikte (94/2/AT) Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

RG::27587 (21.05.2010)

• Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Okullarda Enerji Yöneticisi Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik

RG: 27203 (17.04.2009)

• Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği RG: 27075 (05.12.2008)

Kaynak: http://www.eie.gov.tr/verimlilik/v_mevzuat.aspx 04.11.2013 14:26

http://www.eie.gov.tr/verimlilik/v_mevzuat.aspx 04.11.2013

35/96


• TEBLİĞLER

• 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanununun 10 uncu Maddesine Göre 2013 Yılında

Uygulanacak Olan İdari Para Cezalarına İlişkin Tebliğ (Sıra No: 2013/3) RG: 28558

(13.02.2013)

• Yetki Belgesi ve Sertifika Bedelleri İle Sertifika Bedellerinin Yetkilendirilmiş Kurumlara

Ödenecek Bölümü Hakkında Tebliğ (Sıra No: 2013/2) RG: 28558 (13.02.2013)

• Enerji Verimliliği Hizmetlerini Yürütecek Kurum ve Kuruluşlara Yetki Belgesi Verilmesi

Hakkında Tebliğ (Sıra No:2012/4'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ) (Sıra No:2013/1)

RG: 28519 (05.01.2013)

• Enerji Verimliliği Eğitim ve Sertifikalandırma Faaliyetleri Hakkında Tebliğ (Sıra No:2012/5'de

Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ)(Sıra No:2012/6) RG: 28463 (10.11.2012)

• Enerji Verimliliği Eğitim ve Sertifikalandırma Faaliyetleri Hakkında Tebliğ(Sıra No:2012/5)

RG: 28415 (18.09.2012)

• Enerji Verimliliği Hizmetlerini Yürütecek Kurum ve Kuruluşlara Yetki Belgesi Verilmesi

Hakkında Tebliğ (Sıra No:2012/4) RG: 28364 (25.07.2012)



36/96


• GENELGELER

• Kamuda Akkor Lambaların Değiştirilmesi ile İlgili Başbakanlık Genelgesi(2008–19)

RG: 26966 (13.08.2008)

• Enerji Verimliliği Yılı ile İlgili Başbakanlık Genelgesi (2008–2)

RG: 26788 (15.02.2008)

• 2008 Enerji Verimliliği ile İlgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Genelgesi(2008–1)



37/96


Yasal olmayan gereksinimler

• Müşteri şartları

• Kurumsal şartlar

• Gönüllü uygulamanın şartları

• Emisyon ticareti ile ilgili şartlar

• Ticaret birliklerinin şartları

• Zorunlu olmayan yönerge ve anlaşmaların şartları

• Kamuoyuna verilen taahüdlerle ilgili şartlar

• STK’larla varılan zorunlu olmayan şartlar.


38/96


5627 Enerji Verimliliği Kanunu Yürürlülük 18.04.2007 RG26510 -

(02.05.2007)

• Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam ve Tanımlar

• İkinici Bölüm: Kurul ve Yetkilendirmeler

• Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu

• Yetkilendirmeler

• Üçüncü Bölüm: Eğtim Bilinçlendirme ve Uyualamalar

• Eğtim ve Bilinçlendirme

• Uygulamalar

• Dördüncü Bölüm: Destekler ve Diğer Uygulamalar

• Destekler

• Diğer Uygulamalar.

• Beşinci Bölüm: İdari Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler

• İdari Yaptırımlar ve Uygularma

• Bakanlığın Yetkileri

• İstisnalar

• Yönetmeliklerin düzenlenmesi ; Geçici maddeler.

39/96

Türkiye Enerji Verimliliği Mevzuatı Enerji Kaynaklarının Ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Arttırılmasına

Dair Yönetmelik RG: 28097 (27.10.2011)

• Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

• İkinic Bölüm: Üniversitlerin Meslek Okullarının ve Şirketlerin Yetkilendirilmesi, İzlenmesi, Denetimi

• Üniversitlerin Meslek Okullarının Yetkilendirilmesi, İzlenmesi, Denetimi

• Şirketlerin Yetkilendirilmesi, İzlenmesi, Denetimi

• Yekilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından ödenecek bedeller.

• Üçüncü Bölüm: Enerji Yönetimi ve Verimlilik Arttırıcı Önlemler

•

•

• Onbirinci Bölüm: Çeşitli ve Son Hükümler

• Düzenleme Yetkisi

• Koordinasyon

• İstisnalar

• Yürülülükten Kaldırılan Yönetmelik

1

40/96


Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliiği RG: 27911 (20.04.2011)

• Birinci Bölüm: Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar

• İkinci Bölüm: İlkeler, Görevler, Yetkiler ve Sorumluluklar

• İlkeler

• Görev, Yetki ve Sorumluluk

• Üçüncü Bölüm: Bina Enerji Performansı Açısından Mimari Proje Tasarımı ve Mimari Uygulamaları

•

•

• Onikinci Bölüm:

• Enerji Kimlik Belgesi, Enerji Kimlik Belgesinde Bulunması Gereken Bilgiler ve Enerji Kimlik Belgesi Vermeye

Yetkili Kuruluşlar.

• Onüçüncü Bölüm:

• Yıllık Enerji İhtiyacı

• Ondördüncü Bölüm:

• Geçici ve Son Hükümler.

A

41/96



42/96



5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu RG: 26510 (02.05.2007) - Kabul (18.04.2007)

MADDE 7 – Uygulamalar a)

(1) Endüstriyel işletmeler çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir. Organize sanayi

bölgelerinde, bölgedeki 1000 TEP’ten daha az daha az enerji tüketimi olan endüstriyel

işletmelere hizmet vermek üzere enerji yönetim birimi kurulur. (2) Toplam inşaat alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan ticarî binaların, hizmet binalarının ve kamu kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden hizmet alır. (3) Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler, bu birimlerini enerji yönetim birimi olarak da görevlendirebilir..

43/96




MADDE 7 Uygulamalar b) İzleme, analiz ve projeksiyon çalışmalarına yönelik olarak aşağıdaki faaliyetler yürütülür: (2) Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan bina sahipleri ve/veya yönetimleri istenen bilgileri, kamu kesiminde enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan kurum ve kuruluşlar ise formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen enerji tüketim bilgileri ve kendi tespitlerini içeren raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verir. Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere imkân tanır.

44/96




MADDE 7 Uygulamalar (c) Merkezî ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezî veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılır. Buna aykırı olarak hazırlanan projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.

45/96


Kaynak: http://mevzuat.dpt.gov.tr ve http://www.epdk.gov.tr

Enerji Yönetmine, Techizat Ölçü ve Ayarlar Hakkında Mevzuatlar

• 3516 Ölçüler ve Ayar Kanunu RG:20056 (21.01.1989)

• Elektrik Piyasasinda Kullanilacak Sayaçlar Hakkinda Teblig RG:25056 (22.03.2003)

• Ölçü ve Ölçü Aletlerinin Tamir ve Ayarını Yapacak Kişilere Verilecek Yetki Belgesi Yönetmeliği

RG:28239 (20.03.2012)

• Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği RG:22000 (24.07.1994) (Muayene Tip ve Yetkileri)

• (2004/22/AT) Ölçü Aletleri Yönetmeliği RG:26960 (07.08.2008) (Teknik bilgi – Yeterlilik)

• Elektrik Piyasasında Kullanılacak Sayaçlar Hakkında Tebliğ EPDK (22.04.2011)

http://www.epdk.gov.tr/index.php/component/content/article?id=68

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

İl Özel idaresi Bakanlık Ölçüler ve

Ayarlar Teşikilatı

Yerel Belediye Ögütü

Ölçü Ayar Memurluğu

Ayar Ayar

Kalibrasyon Damga

Ayar Gerektiren Cihaz

"ALIM VE SATIM İŞLERİNDE KULLANILAMAZ"

http://mevzuat.dpt.gov.tr/

http://www.epdk.gov.tr/



46/96


Kaynak:http://did.ormansu.gov.tr/did/AB_Mevzuati/HAVA_KALITESI/YOL_DISI_HAREKETLI_MAKINELER_DIREKTIFI_97-68-EC/MEVZUAT_97-68-EC.aspx?sflang=tr»

Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği RG:27190 (04.04.2009)

MADDE 2 – Kapsam: (1) Bu Yönetmelik, Ek-1 de yer alan kategorilerde ve kamuya ait araçlar da dahil olmak üzere trafikte bulunan dört

ve daha fazla tekerlekli yolcu ve yük taşımaya mahsus karayolu motorlu taşıtlarını kapsar.

(2) Bu Yönetmelik iş makineleri, tarım ve orman traktörleri, motosikletler ve mopedleri kapsamaz.

Halen, çevre mevzuatları gereği egzoz emisyon ölçümleri sabit ve iş mainelerinde ölçtürülmektedir. Avrupa Birliği direktifi 97/68/EC:16 Aralık1997 Ülkemizde de uygulamaya alınacaktır. Diğer ilgili direktifler: 97/62/EC, 2004/26/EC, 2005/13/EC, 2010/26/EU ‘dir.

Avrupa Birligi ükeleri ile ayni anda yürürlüğe girmesi planlanan

Stage IV egzoz emisyon standartlarına geçiş tarihi, 2015 yılına

ertelendi. Stage IIIA ve Stage IIIB tipi motorlara, motor gücüne göre

değişmek üzere 01.01.2015 ve 01.10.2015 tarihine kadar Tip Onay

Belgesi verilecek. Bu motorlara sahip makinalarin satışına ise yine

motor gücüne göre 01.01.2016 ve 01.10.2016 tarihine kadar izin

verilecek. Uygulamayla, Stage IIIB egzoz emisyon standartları

büyük ölçüde by-pass edilerek doğrudan stage IV

aşamasına geçilmis olacak. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,

karayolu dışında kullanılan hareketli makinelere takilan

motorlardan çıkan gaz ve parçacık halindeki kirletici emisyonlara

karsi alinacak Tip Onay Yönetmeligi’nde (97/68/EC) değişiklik yaptı.

47/96


Organizasyonuzdaki İlgili Talimat GTEYSxx olsun

• Enerji Yönetim sisteminin tüm işleyişi bu talimatta tanımlanmıştır. Bu talimat haricinde yönetim

sistemide anılan başka talimat ve prosedürler EnYS gereklierine göre revize edildiğinde

mükerrer kayıt oluşturmamak üzere GTEYSxx talimatı, gerektiğinde referans verilerek

sadeleştirilmiştir.

• Yasal gereklilikler; GTEYSxxxx Yasal yükümlülüklere uyum raporu ile değerlendirilmiştir. Bölümlerin denetiminde:

• Yasal gereklilikler; GTEYSxx Yasal yükümlülüklere

uyum raporu denetim alanına göre gözden geçirilir.

• GTEYSxx güncelliği ve tutuatlılığına bakılır.

• Denetlenecek kısımlarla ilgili yasal gereklere bakılır

• Enerji Yöneticisi ataması

• Egzoz emisyon belgeleri

• Motor izinleri

• Enerji kimlik kartları

• Cihaz kalibrasyonları

• Alım satım işlerinde kullanılmaz etiketleri

• Personel yeterlilik kurs ve belgeleri

• Ekipman enerji verimliliği belgeleri

Enerji Yönetimi

48

SİSTEMDEKİ KAYIPLAR

Yakıt

Girişi :

100

ünite

Enerji Santralı

% 60

Enerji

Aktarımı % 9

Motor % 10

Motor Sürücüleri %2

Pompa %11

Vana %2

Boru %1

Faydalı Enerji

5 Ünite

Motor Milinden Alınan Faydalı Enerji

Sürücülü 19 Ünite / Sürücüsüz 21 ünite

49

Bir Döküm Fabrikasında Enerji Kullanımının Sankey Diyağramı

50

Alüminyum Ergitmede Enerji Verimliliği

Alüminyum ergitmede ortalama dünya değerleri

Ortalama En İyi Değer

Yanma Kaybı %4 %1.2

Sakat/Fire %5 %2

Müşteri iadesi %1.5 %0.3

Yolluk verimi %65 %85

Eritmede enerji verimi %25 %55

51

Döküm Fabrikalarında % Enerji Kullanımı

Süreç Dökme Demir Çelik Döküm Aluminyum

Ergitme 50-60 25-35 40-45

Döküm 10-15 10-15 5-10

Isıl İşlem 0-10 25-35 0-2

Kalıplama 8-12 5-9 10-20

Temizleme 5-10 8-12 10-12

Havalandırma 7-10 5-10 5-8

Isıtma 7-9 8-10 10-12

52

Dökümhanelerde olası tassarruf alanları

Makina/Süreç Tüm tesis Tasarruf olanağı Toplamda

enerjisinin yüzdesi etki, % Eritme 59 15 9

Fanlar/pompalar 6 35 2

Aydınlatma 6 30 2

Elek.motorları 12 10 1

Hava kompresörü 5 20 1

Diğer 12 10 1

Toplam 100 - 16

53

Basınçlı Havada Verimliliği

%25 kompresörde kayıp

%5-25

%5-10

%2-15

Ayarlarda kayıp

Basınçlı havanın soğutulmasında

Hava kurutmada kayıp

kayıp

%20-25 Kaçaklardan kayıp

%14 Hava kullanan aletlerde kaçak kaybı

%13 Kullanım yerinde basınçlı havanın net kullanım verimi

Hava ile üst baş temizleme ve serinleme amaçlı kullanım hariçtir.

EN PAHALI KAYNAK1/20

54

Basınçlı Havada Verimliliği

Hava kaçaklarının yıllık enerji maliyeti (Dairesel delik, elektrik 40 kuruş/kws, 8500s/y)

Delik,mm Hava Hava Enerji Enerji Maliyet,TL Maliyet,TL kaçağı(l/s) kaçağı(l/s) kaybı,kws kaybı,kws

6 bar 12 bar 6 bar 12 bar 6 bar 12 bar

1 1.2 1.8 0.3 1 1020 3400

3 11.1 20.8 3.1 12.7 10540 43180

5 30.9 58.5 8.3 33.7 28220 114580

10 123.8 235.2 33 132 112200 448800

55

Aydınlatmada Enerji Verimliliği Tüketilen toplam elektrik enerjisi içinde aydınlatmanın payı,

yaklaşık %20 (25833 GWh)’dir.

Endüstri Mağaza

%10

Ofisler

%40 %30

%30

%40

Konutlar

56

Aydınlatmada Enerji Verimliliği

Ofisler Konutlar,oteller,restorantlar

Genel Ofis Alanları 500 Lux Yatak odaları (Genel) 50 Lux

Açık Ofisler 750 Lux Yatakbaşı 200 Lux

Çizim Yapılan Ofisler 1000 Lux Banyolar (Genel) 100 Lux

Bekleme Salonları 200 Lux Banyolar (Ayna Önü) 500 Lux

Bilgi İşlem Merkezleri 300 Lux Oturma odaları (Genel) 100 Lux

Oturma odaları (Okuma) 500 Lux

Alışveriş Merkezleri Merdivenler 100 Lux

Self servis mağazaları ve showroomlar 500 Lux Mutfaklar (Genel) 300 Lux

Mağazalar (Genel) 300 Lux Mutfaklar (Tezgah üstü) 500 Lux

Süpermarketler 750 Lux

Hastaneler

Konser salonları,sinemalar,tiyatrolar Gece 50 Lux

Genel 100 Lux Gündüz 200 Lux

Fuaye 200 Lux Muayane odaları 500 Lux

Personel odaları 100 Lux

Müzeler ve Sanat galerileri Laboratuarlar 500 Lux

Işığa duyarsız nesnelerin sergilenmesi 300 Lux

Işığa duyarlı nesnelerin teşhiri 150 Lux Endüstriyel Alanlar

Tekstil atölyeleri 750 Lux

Eğitim Test ve kontrol noktaları 750 Lux

Sınıflar 500 Lux Dikiş atölyeleri 750 Lux

Konferans Salonları 300 Lux Deri atölyeleri 500 Lux

Labortuarlar 500 Lux Mobilya atölyeleri 300 Lux

Kütüphaneler 500 Lux Metal işleme atölyeleri 300 Lux

57


Yer 40 yaş altı için 40-45 yaş arası 55 yaş üstü Notlar

Maça yapımı, 200 300 500 Ürün üzerinden İşleme ölçün

Kalıplama 150 200 300 ‘’

Döküm 150 200 300 ‘’

Taşlama 150 200 300 ‘’

Kalite kontrol 400 500 700 Bölgesel

aydınlatma

58


Işık şiddeti (cd) = Işık akısı (lm) / uzay açı (sr)

I = Ф / Ω

1 lux = 1 lümen / 1m2

59


Renk

• Işık kaynakları kullanılan teknolojiye bağlı olarak

farklı renklerde ışık verirler.

• Göz, her renge (dalga boyuna) farklı duyarlıkta

olduğu için ışık kaynağı

• seçiminde renk önemli bir faktördür.

Gözün gündüz görmesine ait spektral duyarlık

eğrisi

Işık kaynaklarının renk özellikleri üreticiler tarafından

farklı şekillerde verilebilir.

Işık kaynaklarının renksel özellikleri 2 temel değişkene bağlı olarak tanımlanır.

•Renk sıcaklığı

•Renk geriverim indeksi (Ra)

Renk sıcaklığı (K) Sıcak • 3300 K Ilık 3300 K – 5000 K Soğuk • 5000 K

60


61

Aydınlatmada

Polar

Diyagramlar.


Işık kaynaklarını belirleyen başlıca büyüklükler:

- Etkinlik faktörü (lümen/Watt)

- Işık rengi

- Renk geriverim özelliği

- Ömür

- Işık akısının zamana bağlı azalması

- Boyut

62


63


Kaynak Renk sıcaklığı ( K )

Güneş (şafak zamanı) = 1 850

Güneş (doğduktan bir saat sonra) = 3 500

Güneş (Yaz öğlesi) = 5 500

Ay = 4 100

Kapalı gök = 6 500

Akkor Lamba = 2 400 - 3 000

Beyaz flüoresan (ılık) = 3 000

Flüoresan lamba = 3 500

Flüoresan lamba (soğuk beyaz) = 4 500

Flüoresan lamba (günışığı) = 6 500

64


65

Aydınlatmada Enerji Verimliliği Enkandesen (akkor telli) lambalar

İçinde bulunan telden akım geçmesiyle telin ısınıp akkor hal gelmesi ile ışık yayarlar.

Tükettikleri gücün büyük bir kısmını ısıya çevirirler, tükettikleri elektrik enerjisinin yaklaşık %7 gibi bir kısmı görünür ışığa dönüşür.

Çok düşük satın alma maliyeti, renksel özellikleri, boyutları ve dekoratif kullanım koşulları ile özellikle konutlarda hala en çok kullanılan ışık kaynağıdır.

– Etkinlik faktörü düşük 6-18 lm/W

– Işık rengi gün ışığı

– Renk geriverim özelliği çok iyi R> 95

– Ömür çok kısa 1000 saat

– Boyut küçük

Renk özellikleri çok iyi olmakla birlikte ömürlerinin çok kısa ve etkinlik faktörünün çok düşük olması nedeniyle verimli olmayan ışık kaynaklarıdır. Estetik nedenler dışında kullanılması önerilmez.

66


Flüoresan lambalar

Tüp flüoresan

- Etkinlik faktörü yüksek 65-104 lm/W

- Işık rengi seçenekli 2700K-6500K

- Renk geriverim özelliği seçenekli 51<R> 95

- Ömür uzun 10.000-20.000 saat

- Boyut büyük

Kompakt flüoresan

- Etkinlik faktörü orta 42-82 lm /W

- Işık rengi seçenekli 2700K-6500K

- Renk geriverim özelliği seçenekli 82<R> 88

- Ömür orta 3.000-15.000 saat

- Boyut küçük

67

Aydınlatmada Enerji Verimliliği Flüorasan lambalar

Çap

Güç

Işık Akısı

Etkinlik Faktörü

20 W

1150 lm

57.5 lm/W

38 mm

40 W

2800 lm

70 lm/W

65 W

4400 lm

68 lm/W

18 W

1350 lm

75 lm/W

26 mm

36 W

3350 lm

93 lm/W

58 W

5200 lm

90 lm/W

14 W

1350 lm

96 lm/W

16 mm

28 W

2900 lm

104 lm/W

35 W

3650 lm

104 lm/W

T12

T8

T5

Normal bir endüktif balast ile kullanılan 36 W’ lık

flüoresan lamba şebeke-den 46 W güç çekerken, aynı lambanın elektronik balast ile birlikte kullanıl-dığında şebekeden çektiği güç yine 36 W olarak kalmaktadır. Endüktif balast yerine

elektronik balast kullanılması ile %21

enerji tasarrufu sağlanır.

68


A1, A2, A3 elektronik balast sınıf.

B1, B2, C, D Manyetik;

C ve D İndüktif sınıfı yasak.

Balast kaybı yüksek manyetik balastlar yerine elektronik balastlar kullanılmalıdır. Mümkünse dim etme özellikli elektronik balastlar tercih edilmelidir.

69


Lamba Tipi Işıksal Etkinlik Faktörü • Enkandesan 12 lm / W • Yüksek basınçlı cıva 50 lm / W • Standart flüoresan (38 mm) 60 lm / W • TL-D flüoresan (26 mm) 70 lm / W • Kompakt flüoerasan 75 lm / W • Yüksek basınçlı cıva (Metal Halide) 80 lm / W • TL-D Super 80 (26 mm) 90 lm / W • TL-5 Flüoresan (14 mm) 104 lm / W • Yüksek basınçlı sodyum 120 lm / W • Alçak basınçlı sodyum 180 lm / W • LED modül (yeşil) 25 lm /W • LED modül (beyaz) 10 lm / W

70


AYDINLATMA SINIFI

ARMATÜR IŞIK AKISI DAĞILIM YÜZDESİ (%)

YUKARIYA AŞAĞIYA

DİREKT

YARI – DİREKT

DİREK – İNDİREKT

YARI İNDİREKT

İNDİREKT

0 – 10

10 – 40

40 – 60

60 – 90

90 – 100

90 – 100

60 – 90

40 – 60

10 – 40

0 – 10

71


İç aydınlatma uygulamaları

• Enkandesan yerine

kompakt flüoresan

• Halojen yerine enerji

tasarruflu halojen veya

CDM

• TL-D standart yerine TL-D

super 80 veya TL-5

Dış aydınlatma uygulamaları

• Yüksek basınçlı civa (HPL)

yerine yüksek basınçlı

sodyum (SON)

• En yüksek verimli ampul

alçak basınçlı sodyum

(SOX)

• Kırsal alanlarda kompakt

flüoresan

- Hacmin fiziksel özellikleri

- Yapılan iş - Çalışma temposu - Çalışma saatleri

72

Elektrik ve Elektrik Motorları

• Sanayide kullanılan elektrik enerjisinin önemli bir bölümü elektrik motorları tarafından tüketilmektedir.

• Elektrik motorları içerisinde de en fazla kullanımı olan asenkron tip elektrik motorlarıdır.

73

Dökümhanelerde olası tassarruf alanları

74

Sıradan Bir Elektrik Motoru ve Enerji Verimli IE3 motor kıyaslaması.

Çalışma süresi Saat/yıl 2000 4000 7000

Enerji tasarrufu Kws/yıl 5200 10400 18200

Parasal tasarruf Euro/yıl 780 1560 2730

75

Elektrik motorlarında SOM analizinin önemi

76

GAMAK Döküm Gövde

22 KW 1500 d/dak

IE2 91,7% 1470 +kdv

IE3 92,8% 1762 +kdv

Mil Gücü kW

Yük oranı

Verim %

Çekilen Güç kW

Çalışma Saati

h

Elek. Fiyatı TL

Yıllık tüketim kWh

Toplam Maliyet TL/Yıl

IE2 22 0,75 0,917 18,0 8500 0,35 152.944,4 53.530,53

IE3 22 0,75 0,928 17,8 8500 0,35 151.131,5 52.896,01

FARK 634,52 TL

FİYAT FARKI 292,00 TL

5,5 ay

Yüzlerce motor bulunan bir tesis yatırımında, şartnamede

sadece motor sınıfı belirtmekle, motor başına 292 TL fazla

bedel ile yıllık 634 TL tasarruf sağlanmaktadır.

(geri ödeme süresi 5,5 ay)

Bu sadece %1.1 daha verimli ekipman kullanımı ile görülen farktır.

Bu motorların çalıştırdığı pompalar, konveyörler gibi diğer

ekipmanların ve gücü ileten sistemlerin daha iyi verime sahip

olanlarının seçilmesi ile daha büyük farklar ortaya çıkacaktır.

Ayrıca daha verimlilik kadar doğru ekipmanın seçilmesi de önemlidir.

Ekipmanların çalışma noktaları uygun olmazsa, karakteristikleri verimli görünen cihazlar aslında verimsiz

bir noktada çalışıyor olabilir.

(örnek, motorların çok düşük güçte çalışması, pompaların düşük verimli bölgelerde çalıştırılması gibi)

Elektrik & Kompanzasyon

Akim ile gerilim arasindaki faz farkinin en ideal olabilecek açıya getirilerek, sistemi olumsuz etkileyen reaktif yüklerin sıfıra yaklastirilmasidir.

L

77

Pompa ve Fanlarda Enerji Verimliliği

78


79


80


81

Isı & Atık Isı – Doğal Kaynak & Geri Kazanımlar

82


83


84


85


86


87

Atık Isı Miktarlarının Hesaplanması Q = V x g x CP x ∆T x k Q = ısı miktarı (kcal/h) V = atık gazın debisi (m3/h) g = atık gazın yoğunluğu CP = spesifik ısı katsayısı (kcal/kg *C) ∆T = sıcaklık farkı k= ısı geri kazanım faktörü

h Egzoz Gazı Entalpi Değeri, Btu/Lb rCO2 CO2 % ağırlık (egzoz gazı içerisindeki) hCO2 Gaz sıcaklığındaki CO2 entalpi değeri, Btu/Lb rH2O H2O % ağırlık (egzoz gazı içerisindeki) hH2O Gaz sıcaklığındaki H2O entalpi değeri, Btu/Lb rO2 O2 % ağırlık (egzoz gazı içerisindeki) hO2 Gaz sıcaklığındaki O2 entalpi değeri, Btu/Lb rN2 N2 % ağırlık (egzoz gazı içerisindeki) hN2 Gaz sıcaklığındaki N2 entalpi değeri, Btu/Lb rSO2 SO2 % ağırlık (egzoz gazı içerisindeki) hSO2 Gaz sıcaklığındaki SO2 entalpi değeri, Btu/Lb

Isı Kayıplarının Azaltılması

Doğru kapasitede seçilmiş ekipman Çok iyi izalasyon Doğru brülör ayarları Atık ısı geri kazanımı

Doğru işletme koşullarında çalıştırma

88

89/96


Enerji Yönetim Sistemi

90

VERİM; güvenlik, konfor ve üretim miktarında azalma olmadan daha az enerji kullanımı

Tasarruf; güvenlik, konfor ve üretim miktarından an az birinde azaltma ile daha az enerji kullanımı

Verimli olmanın

şartları.

Doğru KAPASİTEde ekipman seçimi

Doğru İŞLETME koşulları

Performans etkili BAKIM

• İlk satın almada • Kullanımda

• Çalışma rejimi • Ortam

• Koruyucu • Önleyici

Kapasite İşletme Bakım

Doğru KİB ≡ Verim 91

Olası tassarruf alanları

GTEYSxx İncelenmesini istediğiniz enerji yönetimi ile ilgili önerileriniz için.

TGTEYS02F5

Öneri sistemi içinde değerlendirilecektir.

92

Çapaksız Parça Dökümü Taşlama İşçiliği ve Enerjisini Azaltır

93

Enerjiyi Verimli Kullanmak & Tüketmek

• Doğru kapasitede ekipman kullanmak, • İş talimatlarına uymak; Katılaşma, bekleme süreleri. • Sürece ara vermemek, devamlılık, • Yanma verimlerini sağlamak; brülör ayarı, elektrik kompanzasyonu, • Süreç kayıplarını azaltmak, ısı kayıpları v.s • Kaçınılması mümkün olmayan kayıpları tekrar geri kazanmak, • En az işçilikle, ekipman kullanmaya özen göstermek, • Hatalı parçayı ilk operasyonda ayırmak, • Hatalı ve verimsiz ekipmanla çalışmamak, • Faaliyetlerimizi sürekli değerlendirmek,

Planla, Uygula, Kontrol et, Önlem al. • Sadece kendi sürecimizden değil tüm süreçlerden sorumlu olmak

Küçük resimlerle olduğu kadar büyük resmi görmek • Güvenlik, konfor ve üretim miktarından taviz vermeden asgari enerji ile

faaliyetlerimizi gerçekleştirmek.

94

95/96

KAYNAKLAR: - Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi www.tedas.gov.tr - Enerji Piyasasi Düzenleme Kurulu www.epdk.gov.tr - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı www.enerji.gov.tr - Türkiye Elektrik Üretim Anonim Şirketi www.euas.gov.tr - Türkiye Elektrik Ticaret Anonim Şirketi www.tetas.gov.tr - Türkiye Elektrik Gletim Anonim Şirketi www.teias.gov.tr - Elektrik İşleri Etüt Gdaresi Genel Müdürlügü www.eie.gov.tr - Türkiye Kojenerasyon Derneği www.kojenerasyon.com - Elektrik Enerjisi Sektör Reformu ve Özelleştirme Strateji belgesi-YPK 2003 - Özelleştirme İdaresi Başkanlığı www.oib.gov.tr - Rüzgar Enerjisi Derneği www.ressiad.org.tr - Türkiye İstatistik Kurumu www.tuik.gov.tr - İzmir Ticaret Odası www.izto.org.tr - Makine Müendisleri odası www.mmo.org.tr - Elektrik Üreticileri Derneği www.eud.org.tr - Elektrik Mühendisleri Odası www.emo.org.tr - Dünya Gazetesi www.dunyagazetesi.com.tr - Referans Gazetesi www.referansgazetesi.com - T.C. Petrol GGleri Genel Müdürlügü www.pigm.gov.tr - BOTAS www.botas.gov.tr - OPEC www.opec.org - International Energy Agency – IEA www.iea.org - T.C. Orman Su İşleri Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Başkanlığı did.ormansu.gov.tr

http://www.tedas.gov.tr/

http://www.tedas.gov.tr/



http://www.enerji.gov.tr/

http://www.enerji.gov.tr/

http://www.euas.gov.tr/

http://www.euas.gov.tr/

http://www.tetas.gov.tr/

http://www.tetas.gov.tr/

http://www.teias.gov.tr/

http://www.teias.gov.tr/

http://www.eie.gov.tr/

http://www.eie.gov.tr/

http://www.kojenerasyon.com/

http://www.kojenerasyon.com/

http://www.oib.gov.tr/

http://www.oib.gov.tr/

http://www.ressiad.org.tr/

http://www.ressiad.org.tr/

http://www.tuik.gov.tr/

http://www.tuik.gov.tr/

http://www.izto.org.tr/

http://www.izto.org.tr/

http://www.mmo.org.tr/

http://www.mmo.org.tr/

http://www.eud.org.tr/

http://www.eud.org.tr/

http://www.emo.org.tr/

http://www.emo.org.tr/

http://www.dunyagazetesi.com.tr/

http://www.dunyagazetesi.com.tr/

http://www.referansgazetesi.com/

http://www.referansgazetesi.com/

http://www.pigm.gov.tr/

http://www.pigm.gov.tr/

http://www.botas.gov.tr/

http://www.botas.gov.tr/

http://www.opec.org/

http://www.opec.org/

http://www.iea.org/

http://www.iea.org/

96/96


Teşekkürler

hoşgeldiniz… -...

Documents