ho bieu chanh no doi - quyen nhut

Ð i 1 www.hobieuchanh.com

1

i Bi u Chánh

Quy n nh t

I

PHÚ QUÍ MÊ NG I

Nhà n c m i m cái l qu n-h t cho xe-h i ch y t Sài Gòn xu ng C n Th .Nh n-dân d c theo l n y, thu nay c x n b n trong ch n thôn quê lo l p v n làmru ng, ph n nhi u ch a th y nh ng x o1 v n-minh phát hi n n i th -thành, b i v y hnghe ti ng xe-h i ch y trên l , thì công c y công m ng loi-nhoi d i ru ng uxóng l ng xây m t mà ngó, còn trong xóm trong làng thì con nít ng i l n u b nhàch y ra sân ng mà coi.

t bu i tr a, tr i ui-ui, gió mát-m , có m t cái xe-h i phía d i M Thu n ch ylên, qua kh i ch Cai-L y m t i r i r -r ng ng ngay cái xóm nhà d a l , bên mé taytrái.

Nh n-dân trong xóm ch y túa ra ng dài theo l ng mà coi, n-ông có, n-bà có, bà-già có, con-nít có, song ai n y u ng xa xa mà ngó ch không dám l i g n,không hi u t i h s cái m u-nhi m c a món c -x o l lùng, hay là t i h kiêng h i oainghiêm c a ng i ch xe sang tr ng.

Cái xe còn m i tinh nên kèn c n chói sang lòa, l i s n màu lá cây s m nên coi m n-mòi p- .

Ng i s p -ph m c a xe leo xu ng, m c tây tr ng, mang giày tây tr ng, it c ng màu tr ng, gi tay ngo t ám dân làng và kêu mà nói r ng: “Ê! m y ng i l i

ây ng h i th m m t chút coi nào”.

oai nghiêm, gi ng c ng-c i, ai n y t ng ho c quan l n i vãng dân vãng làng,ho c i qu n i ki m b t o-t c, nên tr m t nhìn nhau, không dám b c l i. Ng i

p-ph kêu n a r ng: “Ai ó, i l i ây m t ng i cho bà l n h i th m m t chút; kêusao ng tr tr ó”.

Ông cai-lân C , tu i ã 64, mà s c còn m nh-m , tóc x p-x p, râu le-the, nhìn m ct cái qu n v i tr ng c tr màu lu c-lu c v i m t cái áo qu ng- ông v i xiêm tay

ng, vai có v t m t cái kh n v n s c xanh s c tr ng, ông ngh mình có ch c s c l n nhchút nh trong p, không l không m- ng trong c h i n y mà t d u trên tr ctrong xóm, b i v y ông n m cái kh n v n mà lau mi ng, t ng-h ng m t ti ng mà làm

n-d , r i th ng-th ng i l i ch xe u. M y ng i ng v i ông, ngó th y ông i thì i

1 Khéo léo

http://www.hobieuchanh.com


2

theo, có l không n cho ông i m t mình, mà c ng có l mu n coi cái xe h i chong-t n, song k nhát ng i d n nên i r i-rác sau xa.

Ông Cai-lân i g n t i thì ng i s p-ph n t r ng: “D hôn! Kêu l i h i m t chút,mà làm b ng ng! Ông ây có làm ch c gì hay không?”

Ông b r y, li n ch p tay khum l ng mà xá và áp r ng: “Th a, tôi làm ch c Cai-lân”.

Ng i s p-ph th y ông lóm-khóm s -s t thì t c c i nên i gi ng nói d u r ng:“À, ông làm Cai-lân! Ông i ri t l i g n ây cho bà l n h i th m m t chút, ông Cai-lân”.

Ông Cai-lân l i t i, th y trên xe có ba a nh v i m t bà u choàng kh n màutr ng gà, mình m c áo màu xám tro. Ông nghe nói “bà l n” thì s , nên v a th y thì rúccái kh n v n v t vai, vò tròn trong tay mà xá.

Ng i n-bà ng i trên xe mà s p-ph x ng hô “bà l n” ó, g c u r i h i r ng:“Ông xóm n y, ông bi t H ng thân Luông hay không?”.

Ông Cai-lân ng ng -ngáo, d ng nh không hi u câu h i. Ng i n-bà nói ti png: “H ng-thân Luông thi t tên là Ph m-gia-Luông, anh ru t c a ông Ph Ph m-gia-ng, nghe nói h i tr c xóm d a bên ch Cai-L y ây, ông không bi t hay sao?”

Ông g c-g c u mà áp r ng: “ , ! T ng h i ai, ch H ng-Thân-Luông tôibi t l m, sao l i không bi t. H ng-Thân-Luông ch t h i m t c2 l n mà”.

Ng i s p-ph b c l i v vai ông Cai-lân mà nói r ng: “Ê! ông Cai-lân, bà l nây là bà Ph trên Saigon, ông tr l i ph i có phép t c, l -m tù ch t, ch không ph i

ch i âu”.Ông Cai-lân day l i ngó s p-ph r i xá bà l n mà nói r ng: “Xin l i bà l n, tôi quê

mùa không hi u”.Bà l n c i mà áp r ng:-Ph i, H ng-Thân-Luông ch t lâu r i, tôi bi t. Mà v con còn ây hay không?-B m bà l n, v c ng ch t lâu r i.

a, ch t h i nào?-B m, thím H ng-Thân ch t h i n m kia, n m nay mãn khó r i.-C kh d hôn! V y mà tôi có hay âu! Ch ch t còn con bây gi âu?-V ch ng có m t a con gái; h i thím m t, Cai-tu n Kim th y con nh b -v chú

th ng, nên chú em v chú nuôi m y n m nay.-Cai-tu n Kim nhà g n ây hay không?-B m, nhà ng tr c kia, ngay ch cây c t dây-thép th nhì ó.-Con nh bao l n?

2 N m tu t



3

-B m, n m nay nó c 15-16 tu i.âu, ông làm n d t xe tôi l i nhà Cai-tu n Kim m t chút ng coi con nh ra làm

sao. Tôi ây là bà Ph T ng, em dâu c a H ng-Thân-Luông. Ông bi t quan l n c a tôihay không?

-B m, tôi bi t h i nh . M y ch c n m nay quan l n không có v trong làng, nênp ch c tôi quên.

p-ph m c a xe và bi u ông Cai-lân leo lên ng i ch nhà Cai-tu n Kim. ÔngCai-lân du-d , ngó cái xe mu n leo lên, song i h i3 nói r ng: “ Tôi i b c mà”.

p-ph n m cánh tay ép ông leo lên và nói r ng: “Ông i b theo sao k p xe. Ông lênng i ng ch nhà cho tôi ng ng ch ”.

Ông Cai-lân C lên ng i d a bên S p-ph , trong ng c ph p-ph ng; ch ng nghemáy r ông càng thêm s , nên quíu hai tay ch n.

Xe rút ch y; m y ng i ng d c theo l ng th y ông Cai-lân ng i trên xe thìth y làm l , không hi u t i sao ông l i c i xe, nên chong m t ngó theo mà h i nhau.

Ông Cai-lân m i c ng i xe-h i l n th nh t, ông l y làm c ý, m t tay c m cáikh n v n, m t tay vu t râu, mi ng chúm-chím c i. Ông ch phía tr c mà nói v i s p-ph r ng: “C u ng ng ngay cái nhà, ch cây c t dây-thép tr c kia, ch có b i cây ch n-

u4 ó. Nhà Cai-tu n Kim ó a”.

Ông nói d t l i, th y có m t a con gái, ch ng 15-16 tu i, ng ng trên lng mà coi xe, ông li n ngo t và kêu mà nói l n r ng: “Ph c, có bà l n Ph ki m m y

ây nè; tr v nhà cho mau. Tr v ”.

Ông l i day l i phía sau mà nói v i bà Ph r ng: “B m bà l n, con nh ó là cona chú H ng-Thân.”

Bà Ph g c u, r i xe ng ng ngay m t cái nhà lá ba c n xông, nhà d n vén-khéoch s , tr c có sân p lúa, hai bên hè có tr ng rau t chút nh.

p-ph m c a xe. Ông Cai-lân leo xu ng, mi ng c i ng n-ngo n. Ông ngó m tám ng i ta ng ng trong sân và kêu mà nói l n r ng: “Chú Cai-tu n, có bà l n

Ph ki m chú ây. Chú b c ra cho bà l n bi u”. Ông b c l i ng g n ch bà Ph ng imà nói r ng: “Có hai v ch ng chú Cai-tu n Kim nhà h t kia. tôi kêu chú ra âycho bà l n h i th m”.

Bà Ph nói: “Thôi, tôi vô nhà. Nhà g n mà”. Bà v a nói v a leo xu ng t. Baa nh c ng theo bà mà leo xu ng, m t a con gái ch ng 13-14 tu i, và hai a con

trai ch ng 9-10 tu i, con gái m c áo tím qu n tr ng, i giày thêu nh n-nha, còn con traic tây xám, u i k t en, coi ch m-h m l m.

3 làm b t ch i4 trâm b u



4

Bà Ph tr c ch ng 45 tu i, nh thó, th p ng i, m t d i ph n tr ng toát, ch n màyo nh rí, nh ng mà c p m t oai nghiêm, t ng i y u- u. Ông Cai-lân C th y Cai-

tu n Kim t i l thì nói r ng: “Bà l n Ph ây là em dâu c a chú H ng-Thân-Luông h itr c. Bà l n ki m chú mà h i th m con Ph c. Bi u bày tr ch y kêu con Ph c v âycoi. Tôi m i th y nó i phía trên kia.”

Cai-tu n Kim ch ng 40 tu i, en- úa, v m-v , nghe nói bà Ph thì l t kh n mà xávà nói r ng: “M i bà l n vô nhà”. Anh ta day l i kêu v mà bi u vô quét ván tr i chi u.

Bà Ph v i m y a nh i theo Cai-tu n Kim mà vô sân. Ông Cai-lân C ngo tkêu con Ph c om-sòm, bi u ch y v cho mau. Còn dân trong xóm t u l i, t p ng chungquanh cái xe-h i mà coi, t p i theo coi bà Ph và m y a nh .

Bà Ph vô nhà v a ng i, thì ông Cai-lân d t con Ph c vô mà nói r ng: “B m bàn, con nh n y là con c a chú H ng-Thân-Luông ây”. Ông l i day qua mà nói v i

con nh r ng: “Bà l n ó là thím dâu c a cháu a. T i nghi p quá! nghèo kh , côi-cút, cócô bác giàu sang mà có bi t âu mà i tìm. Bà l n ph i th t công i tìm cháu nh v y,thi t bà l n nh n c quá”.

Bà Ph th y con Ph c m c áo qu n b ng v i en c xì, u tóc r i nùi, tay ch nlem-lu c, nh ng mà g ng m c sáng r nh tr ng r m, n c da tr ng trong, hai môi chói, ch n mày nh mà l i cong-vòng nh v , mi ng t nhiên mà c ng nh chúm-chím

i hoài, hai bàn tay ngón nh mà dài, c p con m t long-lanh a tình a c m. Bà th ynhan s c y thì bà khen th m trong b ng, nên bà g c-g c u mà h i r ng: “Má c a cháu

t h i nào? Sao cháu không g i th cho chú thím hay?”

Con Ph c áp r ng:-Th a, cháu không bi t chú thím âu, nên không bi t làm sao mà g i th .-Cháu c m y anh em?-Th a, cháu có m t mình, không có anh em nào h t.-N m nay cháu m y tu i?-Th a, 16 tu i.-T ngày má cháu m t r i cháu v i hai v ch ng anh Cai-tu m Kim ây ph i

hôn?-Th a, ph i. M Cai tu n th ng cháu nên em cháu v nuôi.-Có bà con chi hay không?

m t xóm thu nay quen bi t cha v i má cháu, ch không có bà con.

Cai-Tu n Kim chen vô nói r ng: “Th a bà l n, trong xóm quen bi t nhau lâu. Chng Thân m t, v ch ng tôi th y cháu b -v t i nghi p, nên em nó v làm ph c”.

Bà Ph c i mà nói r ng: “Anh không có bà con, mà anh nh v y, thi t là anh t tm. Quan l n c a tôi ng hay ch c là ng c m n anh bi t ch ng nào. H i tr c anh



5

ng-Thân nhi u cái không ph i, quan l n c a tôi ng gi n, nên ng không ch u nhìnnh là anh em n a. Tuy v y mà ch ng nghe nh m t r i thì v ch ng tôi c ng bu n,

không bi t v con nh ra làm sao. M y n m nay tôi có ý i ki m tìm m con ch ngem v Saigon r i giúp v n cho ch làm n. Ng t vì ng-sá cách-b c, i không ti n,

nên không bi t làm sao. Nay nh nhà-n c m cái l n y cho xe h i ch y, tôi v Cái-n, quan l n tôi d n ti n ng ph i ghé ki m m con ch . Thi t ch m t, v ch ng tôi

không hay, ch n u tôi hay, thì d u xa-xuôi cách nào c ng xu ng ng tr c lo chôn-c tch , sau em cháu v nuôi, ai n nó b -v nh v y. V ch ng anh Cai-tu n ra côngnuôi nó m y n m nay, thi t là ph c c l n l m. Thôi, nh tôi không g p thì không nóigì; bây gi tôi g p cháu tôi ây, tôi nói v i hai v ch ng cho tôi r c nó v Saigon. Công

n hai v ch ng nuôi nó m y n m nay, quan l n tôi không quên c âu. H tôi v tôinói l i ây thì ch c quan l n tôi s xu ng mà cám n”.

Cai-tu n Kim ng d a cây c t nghe bà Ph xin r c con Ph c thì c i mà ápng:

-V ch ng tôi nuôi nó m y n m nay c ng m n tay m n ch n. Ph n tôi không cócon gái, nên tôi th ng nó lung l m. Bà l n b t nó thì t i nghi p v ch ng tôi.

-Ph i, tôi bi t ch nuôi nó thì t nhiên ch th ng; bây gi tôi r c nó i thì làm saomà ch kh i bu n c. Nh ng mà tôi xin ch Cai-tu n ph i ngh u5 n y: Quan l n tôing làm t i ch c Tri Ph Hàm, giàu có sang tr ng, danh giá L c-Châu ai ai c ng u

bi t. N u ng b con cháu r i-r t, không em v mà nuôi, thì còn gì là danh giá c a ng.Tôi ph i em nó v ng cho nó h c ch ngh a bánh m t, h c thêu thùa may vá, r i tôiki m ch sang tr ng x ng áng mà g nó l y ch ng, ch n u nó ây i6 hai vch ng, thì thiên h h c i quan l n tôi, mà r i cái thân nó ngày sau c ng c c kh t inghi p.

Ông Cai-lân C chen vô nói r ng: “Bà l n nói ph i l m. Thím Cai-tu n ch ng nêncãi, ph i cho bà l n em con Ph c v Saigon bà l n nuôi nó, ng nó nh ngày sau.Thím th ng nó thì ph i cho nó i, ch th ng mà thím gi nó l i thì c ng nh thímghét thím h i nó. Chú Cai-tu n ngh th coi tôi nói ó ph i hay là qu y.”

Cai-tu n Kim th dài mà nói r ng: “Ông nói ó ph i l m ch . Bà l n th ng conPh c, bà l n em nó v tr n mà nuôi, y là cái ph c c a nó, có l nào tôi l i c n tr . Màbà l n là thím dâu, còn v ch ng tôi là ng i d ng, tôi có quy n gì mà dám c n. Nh ngcòn ng i m t u n y là không bi t con Ph c nó ch u i hay không ch .”

Bà Ph c i mà nói r ng: “Có l nào nó không ch u i”. Bà ngo t con Ph c mà nóiti p r ng: “L i ây cháu, l i g n cho thím h i m t chút. Cháu ch u lên Saigon i chúthím hay không? Cháu lên tr n r i Thím may áo qu n t t cho cháu b n, thím mua dây

5 u6 v i



6

chuy n, s m vàng, s m bông cho cháu eo, thím cho i h c, nh m y a em c a cháuây v y. Sao, cháu b ng lòng i d i thím hay không?”

Con Ph c th y cái xe h i ã chóa m t, th y bà Ph và m y a nh i d i bà nc lòe lét thì ã ng lòng, l i còn nghe nh ng l i d d d u ng t nh v y n a, thì có

th nào mà nó không mê cho c, b i v y nó ngó v ch ng Cai tu n Kim r i cúi uáp nh -nh r ng: “Th a, cháu b ng lòng”.

Bà Ph c i mà nói r ng: “ , v y m i ph i ch ”.Cai-tu n Kim không còn l i chi mà c n n a c, nên ph i c i g ng mà bi u

con Ph c r ng: “Thôi con vô gói áo qu n mà i d i bà l n”.Con Ph c i vô bu ng. V Cai-tu n Kim ngó theo, mà ch y n c m t, nên ph i l y

t áo mà lau.Ông Cai-lân C ngó ba a nh mà h i bà Ph r ng:-Cô v i hai c u nh ây là con hay là cháu c a bà l n?-Con c a tôi h t.-Bà l n v i quan l n c m y ng i con?-Có ba a ó.-Có ph c quá, giàu c a mà c ng giàu con. c t i hai ng i con trai. Bà l n còn

làm ph c em cháu v nuôi ây, ch c tr i ph t còn cho bà l n có con trai thêm n a.-Thôi, bao nhiêu ó c ng r i.Cai-tu n Kim cùng nhi u ng i khác n a c ng chen vô mà nói chuy n.Còn con Ph c vô bu ng ng x p qu n áo mà gói. Th ng Hi n, là con c a Cai-tu n

Kim, n m nay ã c 18 tu i nó ng ng i ch m-h m t i c a sau, nó th y con Ph cthì b c l i g n mà h i r ng: “Em i v i bà ó hay sao?”

Con Ph c c i mà áp r ng: “ i”.

Th ng Hi n ng ngó trân-trân, b bu n th m l m. Ch ng con nh gói g nxong, Hi n m i nói ti p r ng: ”Em i qua bu n l m, ch c qua ch t, ch h c gi ng gì

c n a”.

Con ph c day qua th y Hi n a n c m t, nh ng vì cái màu phú quí nó m nh h ncái th m thi t c a Hi n. B i v y con Ph c ã không c m ng mà l i ành n c i vàáp r ng: “Gi ng gì mà bu n. Tôi i r i lâu lâu tôi v tôi th m. Thôi, anh nhà m nh

gi i”. Nó nói d t l i r i xách gói b c ra kh i c a bu ng.

Bà Ph ng ng i khoe giàu khoe sang v i m y ng i trong xóm, bà th y conPh c s a so n r i bà bèn nói r ng: “Thôi, tôi ki u m y bà con ng em con nh v cho

m k o quan l n tôi nhà ng trông.V ây ch c ng m ng l m. Con Ph c th a v i vch ng anh Cai-tu n Kim mà i cháu c n gì mà ph i em áo qu n theo nhi u; v tr n r ithím may l a nhi u cho mà b n, ch d i n y mà em v Saigon b n sao

c”.



7

Con Ph c b c l i ch p tay cúi u xá v ch ng Cai tu n Kim. Hai v ch ng caitu n c m ng nên không nói c m t ti ng chi h t.

Bà Ph d t ba a con v i con Ph c ra xe, sau l ng ng i ta i theo r n r n, kkhen bà Ph nh n c, ng i m ng cho con Ph c có ph c.

Con Ph c xách gói lên ng i phía tr c v i s p-ph , m t mày h n h , mi ng chúmchím c i hoài. Ông Cai-lân C nói r ng: “Thôi bà l n v tr n m nh gi i. Xin nói dùm

i quan l n bà con trong làng g i l i th m quan l n. Còn con Ph c, cháu c nh v ylà nh cái c c a bà l n. Cháu v tr n ph i g ng n t -t cho quan l n bà l n th ng

ng sung s ng t m thân. T rày s p lên cháu kh e r i, kh i i mót lúa, kh i i itrâu n a”.

Bà Ph nói r ng: “Thôi, ông Cai-lân v i v ch ng anh Cai-tu n l i m nh gi i.Hai v ch ng Anh Cai-tu n có công nuôi cháu tôi m y n m nay, thi t tôi cám n l m. ít ngày r i quan l n tôi s xu ng mà th m hai v ch ng. Bây gi có l , nên i d r i. Tôiki u h t m y bà con”.

Xe h i rút ch y, bà Ph t i c i, con Ph c h n h .

Ai n y ng ngó theo th y u vui, duy có th ng Hi n, ng phía sau, nó r ng r ngc m t r i b i tr c vô nhà.



8

II

CON LÀ MÁU CHÁU LÀ M

i ch C u Kho i theo ng Nguy n-T n-Nghi m lên tr i lính t p Aux Mares,qua kh i ng Galliéni7 m t khúc xa xa, th y bên tay trái có m t cái nhà l u ba c n, m i

n u cu ng c a bán nguy t, ngoài có hàng rào s t s n lòm, trong có sân r ng l ntr ng nhi u th hoa qu , m t bên có nhà xe, m t bên có nhà b i nhà b p. Vì nhà cnên ki u v không khéo, nh ng mà nh cái sân r ng, nên ng ngoài l ngó vô c ng có

nguy nga p- .

Cái nhà y là nhà c a ông Tri-Ph Hàm Ph m-Gia-T ng.

Ông Ph T ng g c Cai L y. H i nh ông có h c hai th ch : Ch nho và chtây. Tuy th ch nào ông h c c ng tham-nham8 mà thôi ch không gi i, song khi ông

c 20 tu i, cha m m t khu t h t r i, ông không ch u d i anh là Ph m-Gia-Luông,ông tu t lên Saigon quy t chí kiên nh n, t n th ng l p thân, l p nghi p. Ông l n-lóc

i kinh thành trong m y n m, vi c gì ông c ng làm, ch nào ông c ng ; nh tánh ôngnh -nhen, nh t là nh l i ông lanh l i, nên ông th ng c no c m lành áo.

t b a n , T ng i l u-kh u may g p cô Võ-Th -Phuông ng i Cái-V n, ki n ch ng, b Tòa-s C n-Th bát n, cô ch ng án lên Tòa Phúc-Án9, nên cô lên Saigon

ki m Tr ng-s m n cãi giúp. T ng lãnh em ng ch n o, m u tránh d i tìm khôn;trong m y tháng cô Phuông c án ch ng, mà r i cô l i ánh p v i T ng, m n ph

chung, k t tình ân ái. Trong lúc dìu-d t h u ki n, T ng ã bi t cô Phuông là con gái c at nhà giàu l n, m m t s m, còn cha thì già, tuy cô có m t ng i anh c v i m t ng i

em trai, song b nào ngày sau cô c ng c h ng gia tài c a cha m , b i v y T ngquy t l y o v ch ng mà l p ng công danh, nên h n non th bi n, làm cho cu ctr ng gió tr nên cu c á vàng.

Thi t qu , cách vài n m sau, ông già c a cô Phuông qua i, anh em cô thu n phângia tài, cô Phuông lãnh ph n n c 30 ngàn ng b c m t v i 200 m u ru ng t t t iCái-V n m i n m cho m n c b y ngàn gi lúa.

ng th y k l p nghi p ã thành t u, ng công danh ã r ng m , m i òn- bày xu t 10 ngàn ng b c mua cu c nhà nguy-nga mình m i th y tr c ó. Còn 20 ngàn

thì làm v n cho vay. Cách cho vay c a T ng thi t là khôn khéo: nh t nh ch ng ch ugiùm cho ai s v n quá m t ngàn, mà ai mu n vay t n m tr m s p lên m t ngàn thì ph itreo ru ng ho c treo ph cho ch c-ch n m i ch u ra b c. T ng th ng d n v ph i làmnh v y m i kh i m t v n, b i vì m y ch vay l n n u h không tr thì mình l y ru ng

7 Hi n nay là i l Tr n H ng o8 lam nham9 phúc th m



9

y ph mà tr , còn m y ch vay nh d u m i n m có m t hai ng i tr n i n a, thì sti n l i c a ng i khác c ng mà p s v n m t, không n n i thi t h i c.

ch ng chuyên có m t ngh vay mà s ru ng t ngày càng t ng hoài, s b cn c ng t ng b ng n m, b ng b y, r i l i c th ng ch c Huy n-Hàm, sau xu t n m

ngàn ng b c c u giúp th y tai m i th ng h c Ph -Hàm.

Lúc vi t truy n n y thì v ch ng ông Ph T ng có 3 a con:

1. Con gái Ph m-Th -Liên-Hoa, 13 tu i

2. Con trai Ph m-Gia-Trinh, 11 tu i,

3. Con trai Ph m-Gia-T ng, 9 tu i.

ch ng c ng con không ai bì k p, mà l i c ng c ng b c ti n ch ng có chi b ng,i v y cách m i m y n m tr c Ph m-Gia-Luông, là anh c a ông Ph , nghe em giàu

có, lên h i m n 200 ng b c ng em v mua trâu làm ru ng. Th i v n ch ng maynên trâu ch t, l i ru ng th t, Luông không tr 200 ng b c l i c, v ch ng ông Ph

ng nhi c u, r i c m bi t không cho Luông t i nhà n a. Khi Luông ch t, vLuông có m n ng i lên cho hay, mà v ch ng ông Ph c ng không thèm v , ch g icho 5 ng b c mà thôi. Hôm nay bà Ph v Cái-V n th m anh em, nh có l m i nên ingang qua Cai-L y; ông Ph nh t i thân t c, ông d n bà ghé h i th m, nên bà m i ghévà r c con Ph c ó.

i 5 gi chi u xe h i c a bà Ph T ng v t i nhà, ch y th ng vô sân mà u.

Con Ph c thu nay ch a lên Saigon, mà c ng ch a t i nhà giàu m t l n nào, b iy trên xe leo xu ng nó ngó quanh qu t, th y nhà l u s , th y v n hoa p- , trong

lòng h i h p, tay ôm gói áo qu n ng trân-trân.

Ông Ph T ng trong nhà nghe xe v , ông b c ra sân m ng v m ng con; ôngôm hai a con trai nh ông hun, r i ông day l i th y con Ph c thì ông h i bà r ng: “Connh nào ây? Bà m n d i ph i hôn?”

Bà Ph và b c xu ng xe và áp r ng:

-Không. Con c a anh hai ó á.

-Anh hai nào?

-Anh hai mình d i Cai-L y, ch anh hai nào.

Ông Ph nghe nói nh v y thì ông ch m ch ngó con Ph c r i h i bà n a r ng:

-Con c a anh hai mà bà ch nó lên trên n y làm gi ng gì?

-Ch ch t r i, nó b -v i ng i ta, tôi th y v y nên tôi em nó v ó.

em v mà làm gì! Ch ch t h i nào?

-Ch t ã mãn tang r i.



10

Con Ph c t nh chí l n không bi t m t chú. Nay nó g p thì trong b ng m ngth m, t ng chú ngh tình c t nh c mà ni m-n . Ch ng nó nghe m y l i l t l o y thìtrong lòng nó l nh ng t, nên nó ng ng n-ng .

Ông Ph h i nó r ng:

-M y c m y anh em?

-Cha m cháu sinh có m t mình cháu mà thôi.

-H ! N m nay M y m y tu i?

-Th a, cháu c 16 tu i.

-T khi má m y ch t t i bây gi m y d i ai?

-Cháu d i v ch ng c u Cai-tu n Kim.

m t n m bao nhiêu?

-Th a, v ch ng c u Cai-tu n Kim th y cháu côi cút b v thì th ng nên emcháu v nuôi, ch không ph i m n cháu.

-N u v y thì v trên n y mà c ng ph i, gi hai a nh và d c nó i h c.

Bà Ph ti p n i r ng: “Tôi c ng tính nh v y nên tôi em nó v ó. Nó i mìnhthì có ngh a h n là i ng i ta, may áo may qu n cho nó b n r i giao hai a nhcho nó a r c i h c.”

Ông Ph g c u r i d t ba a con vào nhà. Bà Ph kêu m t ông già ang lui cuii bông g n ó mà nói r ng: “Ông Cao, ông d t con Ph c xu ng nhà b i cho nó c t

qu n áo, r i m t lát tôi s kêu nó lên nhà l u tôi sai c t ph n vi c cho nó làm”. Bà d y r ibà i th ng vô nhà l u v i ch ng con, còn con Ph c tay ôm gói áo i theo ông Cao xu ngnhà b p.

Con Ph c i coi cùng trong nhà b i nhà b p, r i l n l n b c ra ng núp váchng nhà l u mà xem hoa.

Tr i chi u mát m , hoa n màu, ti ng c i inh i trên l u, xa mã r n-r n ngoài. C nh tình coi l m t mà b n c ng ch a yên, con Ph c b i h i trong lòng r i nh

xóm mình x a nay, nh cái nhà c a Cai-tu n Kim r ng-r ng n c m t.

Ng i n u n b ng lên nhà trên mà d n c m, ông Cao thôi t i bông, ông c ngph mà b ng, song hai ng i không ai nói ng n con Ph c. Nó th y v y m i lén i

n c a ngõ mà ngó ngoài ng, th y xe kéo ngh u ngh nh không hi u là xe gì, th ythiên-h l i qua có nhi u ng i m c áo qu n không gi ng v i ng i Cai-L y. Nó ng

ng ngó mông, thình-lình ông Cao ch y ra kêu mà nói r ng: “Nè em, bà l n kêu nãy gi tr ng. Làm gi ng gì mà ng ngoài n y? Bà l n bi u vô coi cho c u ba, c u t nm”.



11

Con Ph c theo ông Cao mà tr vô. B c lên nhà l u, nó th y v ch ng ông Ph v iba a con ng ng i t i bàn n c m.

Bà Ph châu mày h i r ng: “M i ó mà m y i âu m t v y?”

-Con Ph c c i ng n ngo n áp r ng:

-Cháu ra ng ch i ngoài c a ngõ.

-Ch i gi ng gì ngo i? Con gái không c phép ra ng ngoài ng. L y ngsau l ng c u ba c u t ây, coi g p n cho hai c u n.

Con ph c ã quen cái thói hèn h , l i th y bàn gh t gi ng trong nhà cái nàong p, nên nó m c ngó , không ý n m y l i qu nó ó.

Ông Ph nói: “Con nh b n d dáy quá. N u bà tính giao s p nh cho nó, thìph i may áo tr ng cho nó b n s ch-s m i c ch ”.

Bà Ph g t u áp r ng: “Ch sao. mai r i tôi mua v i m n may m i chonó b n. Gi s p nh mà n b n d dáy sao c”.

Bà l i day qua nói v i con Ph c r ng: “Mai m y t m-r a cho s ch-s nghe hôn.Ph i r a m t g u, ch ng làm nh thói d i ru ng v y không c. Nhà tao lànhà quan, khách-kh a t i th ng. Ph i n nói cho có l phép, ph i gi áo qu n cho s ch

. Thôi, l i góc kia v n èn lên coi nào”.

Con Ph c nghe bà Ph bi u thì v ng l i, ngó theo tay bà ch mà i l i góc váchng, song l i ó r i nó ng l láo, không th y cái èn nào h t, nên không bi t t i sao

mà bi u k nh v y. Ông Ph bi t nó quê mùa, không hi u èn khí10, ông bèn buông a,c l i d y nó cách t èn t t èn. Nó th y v n m t chút àng n y, mà èn l i b c

cháy àng kia, thì nó l y làm l h t s c, nên ng ch ng-h ng.

Ông Ph v n cháy h t các èn trong nhà sáng tr ng. Cho t càng thêm h c-h ,con Ph c dòm th y l i càng thêm c ý h n n a.

p nh n c m r i, bà Ph bi u con Ph c coi r a tay r a mi ng và b ng n c chochúng nó u ng. Ch ng ng i n u n b ng n u n d em xu ng b p h t r i, bà Ph

i kêu ông Cao mà d n ch ng d i nhà b p n c m thì kêu con Ph c n v i. Thi t m tlát ông Cao lên kêu con Ph c xu ng nhà b p mà n c m v i ông, ng i n u n và ng i

p-ph .

ng h gõ 8 gi , cô Liên-Hoa, là con gái c a ông Ph ng trên th m nhà l u kêumà nói r ng: “Ph c, m y l y gi ng gì ó? Bà bi u m y lên nhà trên cho bà d y vi c”.

Ng i s p-ph c i và nói v i ông Cao r ng: “con Ph c là con nhà bác, ng vaich , mà cô hai kêu b ng : “m y” ch !

10 èn n



12

Con Ph c nghe m y l i bình ph m y, song nó không bu n, h ng-hái b c lên nhàu. Nó th y ông Ph n m trên b ván l n, ng làm thu c á-phi n mà hút, bà Ph n m

phía bên kia, cô Liên-Hoa ng d a bàn c sách còn hai c u nh thì gi n ch i, c i laom sòm.

Bà Ph th y con Ph c thì bà nói r ng: “ âu b c l i g n ây ng nghe thím d nnè. M y là con cháu trong nhà, thím tin c y l m, nên thím m i em v thím nuôi. V yph i h t lòng lo coi sóc công vi c trong nhà cho chú thím. ng có làm công chuy n

i nhà b p, d i có th ng b p nó lo. Còn ngoài v n thì có ông già Cao ng lo nh t i cây, m y c ng kh i làm nh ng vi c y. M y ch lo n i nhà trên v i coi s p nh

mà thôi. Con Liên Hoa nó h c nhà tr ng. M t tu n nó m i v nhà m t ngày, mà nó i haylà v u có xe h i a r c, nên m y kh i lo, duy có hai a nh nó h c tr ng C u-Kho ây, m i bu i h c ph i a, ch ng tan h c ph i r c. X a rày ông già Cao a r chai a nó mà ng già c l m-kh m quá nên thím không v a lòng. Thím mu n m y lãnh

a r c em i h c thì thím m i ch c ý. V y h khuya th c d y thì m y lo quét nhà choch s , r i a hai em i h c. M t lát tr v coi gi t áo gi t qu n cho nó, lo d n d p trên

nhà l u, g n tan h c i r c em, r i v coi ch ng nó n ng . Công vi c c a m y ch cóbao nhiêu ó mà thôi: d n d p trên nhà l u, s n-sóc hai a nh ”.

Ông Ph nói ti p r ng: “Thím m y d n ó, ph i nh mà làm. Con gái ph i siêngng, ch ng có ham ch i-b i mà h thân. Ph i g ng làm công chuy n cho gi i, r i

thím m y s m áo qu n cho mà b n. T i ph i ng trên nhà trên, ng b ván phía sauó, ng có vi c gì thím m y kêu cho d . Chú nói ó nh hôn?”

Con Ph c d và cúi u, ch không nói chi h t.

Bà Ph nói: “Thôi, l i bóp ch n cho thím m t chút. Ngày nay ng i trên xe h i saoi b p ch n quá”.

Con Ph c b c l i ng d a ván mà bóp ch n cho Bà Ph , bóp ch n r i n mng, bóp m trót n a gi ng h , hai tay m i mu n r ng r i bà m i d c vô trong, cht b ván nh có tr i m t chi c chi u tr ng c mà bi u n m ó ng . Tr c khi b c ra

bà d n thêm r ng: ”Thôi, ng cho s m ng sáng d y s m m c a quét nhà, r i i theoông Cao a s p nh i h c m t l n cho bi t ng. mai tao i ch mua v i m nmay áo qu n m i cho mà b n.

Con Ph c vì l ng i l ch , nên n m thao th c hoài ng không c. Tuy nó nm d v i b n bè d i nhà b p, tuy ph n vi c c t cho nó làm là ph n vi c c a tôi t , tuy

nó ng m t b ván nh v i m t manh chi u c không có mùng m n, nh ng mà nó không ý n nh ng vi c y, nó c nh c i xe h i, c n m trong nhà l u, nh t là nh

nh ng câu: “Con cháu trong nhà”, “tin l m m i em v nuôi”, ”may áo qu n m i cho màn” b i v y trong lòng nó vui v , không h n chú-thím, không bu n b n ph n chút nàot.



13

Cách m t lát, nó nghe bà Ph kêu Ông Cao bi u óng c a r i bà d t ba a con lênu. Ông Ph n m hút thêm ít u r i ông c ng t t èn mà lên l u, mang giày hàm ch

c lên thang l u ti ng nghe l p-x p.

Con Ph c c ng còn thao th c n a, nó nh m t cha h i tr c c ng gi ng nh m tchú nó, duy cha nó còn tóc, còn chú nó thì h t tóc ma-ninh, cha nó nghèo nên áo qu n crách, chú nó giàu nên ch n v ch n giày. Nó nh chú nó g p nó không có nh c t i chanó. Nó suy ngh không hi u t i sao v y, suy ngh ri t r i ng quên.

Tr i sáng con Ph c m i th c d y m c a i r a m t, r i ki m ch i quét nhà, quétván, lau gh , lau bàn.

Ông Ph d y tr c, ông bi u cô Liên-Hoa s a so n r i ông kêu s p-ph em xei ra mà a cô vô nhà tr ng cho k p gi h c. Ông l i bi u con Ph c coi b n áo qu n

cho hai a con nh c a ông là Trinh và T ng, coi l y bánh mì v i s a bò cho chúng nón, r i d t chúng nó l i tr ng C u-Kho, ông Cao c ng i theo mà ch ng m t l n cho

con Ph c bi t ng sau nó a r c m t mình cho c.

Xe h i a cô Liên-Hoa tr v nhà r i bà Ph m i th c d y. Bà trang m thoai, thay qu n i áo trót m t gi ng h r i bà m i lên xe h i mà i ch B n Thành.

Ch ng bà tr v , bà kêu con Ph c ch y ra xe ôm vô m y gói c a bà mua. Ông Ph h ibà mua v t gì mà l c c c t i ba b n gói. Bà m m t gói ra là gói v i en, bà nói mayqu n cho con Ph c. Bà m m t gói n a, là gói v i tr ng mà có l n v i bông, bà nói haith v i ó may áo cho con Ph c. Bà m luôn gói th ba, bà l y ra m t cái kh nchoàng h u b ng l a tr ng, bà kêu con Ph c l i mà bi u i th cho bà coi. Con Ph c

c da tr ng , g ng m t tròn tr a, nó i cái kh n m i lên thì m t mày sáng r coip vô cùng.

Bà Ph nh m nó bà c i, r i móc túi l y ra m t gói nh b ng ngón tay, bà a chonó mà nói r ng: “Thím c ng có mua m t ôi bông nh n h t ây. eo th coi”.

Con Ph c th y ôi bông thì chóa m t, trong lòng kh p kh i, c m ph c chú thím h tc. Tuy ôi bông áng giá ch ng m t ng r i, nh ng mà thu nay nó th y ch ch a

c eo l n nào, b i v y nó m ng c ng nh ng i ta m i s m c ôi bông xoàn. Vch ng ông Ph d t nhau lên l u, nó lén l i ng tr c m t cái t ki n mà soi, th y hai tráitai h t chói sáng sáng, thì nó l y làm c ý.

Th ng nghe th y m t ng t nên ch t ru i, kim ti n hay mê chúng. Thi t qu conPh c vì m y l i d u ng t c a bà Ph , r i l i vì m y th c v i v i m t ôi bông tai, mà nósanh m i c m trong lòng, m i v m t vài ngày mà nó th ng yêu kính ph c chú thímnh tr i nh bi n. a r c hai a nh i h c thì nó ân-c n s t-s ng, mà v nhà ch nglúc nào nó không, quét nhà, quét c a r i thì lau bàn, lau t ; tr a n ng thì gi t emph i; chi u mát thì lo t m s p nh . ã v y mà nó còn ph i lo h u tr u n c cho bà Ph ,ban êm ph i m bóp cho bà. Nó làm không h tay, mà trong lòng nó l i vui, không ti ccái thú quê mùa mà thong th d i Cai-l y chút nào h t.



14

Cách m y ngày bà Ph m n may áo qu n m i xong r i, bà Ph a cho con Ph ct cái áo v i tr ng bông v i m t cái qu n v i en, bà bi u b n th cho bà coi. Con

Ph c nó có s c s n, mà h m nay nó t m g i, m t mày tay ch n u sach s , tóc tai b ivén khéo, nên b n m i vô coi nó càng thêm p b i ph n. Bà Ph ngó nó bà c i,

i bà i m t l y ra m t chi c ng tr n bà a cho nó mà nói r ng: “Có m t chi cng h i tr c s m cho con vú c a th ng T ng ây. Con Vú, thôi , tao gi n tao òi l i.

ây m y eo th coi v a hay không?”

Con Ph c th y chi c ng mà eo vô tay trái, vì c m tay nó tr ng n n l i no tròn,nên nó eo chi c ng khít-khao coi v a l m. Bà Ph nói: “ eo v a thì l y mà eo, songph i gi , ng làm móp nghé”. Con Ph c c eo bông tai, c b n áo qu n m i mà

i c eo vòng ng n a, thì s vui m ng c a nó ch ng có chi b ng. N u lúc n y mà ch ng Cai-tu n Kim lên khóc lóc n n-n xin nó tr v , thì ch c d u nói th nào nóng không ch u.

c m y tháng, con Ph c tuy làm c c, song nó không phi n. Nó ch bu n cót u là hay b cô Liên-Hoa m ng ch i và b hai c u nh ánh p ng t véo.

t b a ch nh t, l i 5 gi chi u, có m t bà H trong Cholon ra th m bà Ph .Con Ph c l ng-x ng lo tr u n c, cô Liên Hoa trong nhà t m cô kêu nó ôm sòm bi u

y áo qu n cho cô thay, mà nó m c ch n c nên không v ng l i mau l c. Ch ngnó l y áo qu n ôm vô nhà t m, thì cô Liên Hoa g t cái qu n p trên u nó mà ch i

ng: “ chó , tao kêu m y sao m y mi t ngo i? Cái m t sao gi ng ng a quá!”

Con Ph c b ánh qu n trên u và b ch i n a thì nó t c gi n thái quá, không thn c nên nó la l n r ng:”M y h n ha, Liên-Hoa? tao mét v i chú thím cho m y

coi”.

Cô Liên-Hoa x trong m t nó mà nói r ng: “M y mét thây k cha m y. Tao khôngâu. !”.

Con Ph c gi n a n c m t, nó quây qu tr lên nhà l u, th y bà Ph ng ng inói chuy n v i bà H thì nó b c l i ngay m t mà nói r ng: “Th a thím, con Liên Hoanó h n quá! Nó p qu n trên u tôi, nó ch i cha tôi, nó m ng tôi là chó , ng a”.

Bà Ph châu mày, tr n m t n t r ng: “É! Nó ch i m y thây k m y! Tu ng m ty ó nó p qu n trên u không áng hay sao? vô phép! Có khách nó theo làm

n, không nói chuy n “.

Con Ph c ríu ríu b c ra, li c th y ông Ph ng n m làm thu c á phi n t i bván g n ó, mà ông không nói chi h t, thì nó b c l i cái th m bên chái nhà ng i màkhóc thút thít. M t lát khách v , bà ph kêu nó vô bà nói r ng: “M y vô phép quá!Tao ãcó d n m y: nhà tao là nhà quan, n ph i cho có l ngh a. Tr c m t khách sao m ydám kêu tao b ng thím, sao m y dám kêu cô hai b ng con Liên Hoa? Tao nói m t l n n y

a cho m y bi t: n u m y mu n trong nhà tao thì m y ph i kêu Liên Hoa b ng “cô



15

Hai”, ph i kêu hai a nh b ng “c u ba và c u t ” ch không c phép kêu con n y,th ng kia n a. Còn h i nãy t i sao con Liên Hoa m ng ch i m y?”

Con Ph c b u b o th a r ng: “Th a, H i nãy tôi m c ch n c trà cho khách u ng.Cô hai i t m, cô kêu tôi em qu n áo, mà tôi m c ch n c, nên ph i ch m tr m t chút,cô gi n cô ánh ch i tôi”.

Ông Ph buông ng hút, ông men-men i l i g n mà nói r ng: “D hôn! Chuy nnh m n nh v y mà c ng th a g i l n x n. Nó bi u l y qu n áo cho nó thay, sao không

y cho mau, nó l nh nó au r i làm sao? ng có v y n a”.

Con Ph c nghe chú nói nh v y thì h t tr l i c ng trân trân. V ch ng ôngPh d t nhau ra sau xem hoa.

Sáng b a sau Liên-Hoa lên xe h i i vô Nhà-Tr ng, Con Ph c a Trinh và T ngi h c, nó còn nh vi c hôm qua ã b m ng ch i mà l i còn b qu trách, nên trong

lòng không vui. Thình lình T ng v t ch y tr c, nó s th ng nh v p té, nên la l nng: “ ng có ch y; m y ch y r i m y té tao b r y sao”.

T ng nghe la thì ng l i, tr n m t ngó con Ph c. Ch ng con Ph c v i th ngTrinh i t i thì nó nói r ng: “Con chó, sao m y dám r y tao?”. Nói v a d t l i thì nó l i

y sách mà p con Ph c. Trinh ch y l i xô T ng ra mà nói r ng: “M y h n h T ng?Sao m y kêu ch Ph c là con chó? M y h n tr i ánh m y cho mà coi!”

T ng th y Trinh binh con Ph c thì gi n, nên cùng qu n b mà i, mi ng nói l m-m r ng: “ tao v mét má cho mà coi.” Trinh nói r ng: “M y gi i thì v mét i. Tao

làm ch ng cho Ch Ph c. M y h n, m y ch i m y ánh ch , l i còn h m v nhà mét n ach !”.

Con Ph c tuy b ánh b ch i, song th y Trinh binh nó thì nó h t phi n, nên d ung t d hai a nh mà d t vô tr ng. Ch ng nó tr v m t mình, i d c ng nó nh

y l i T ng h m mét má h i nãy thì trong long nó lo s , lo T ng mét r i chú thímy n a.

Nó và i và suy ngh , thình-lình sau l ng có ti ng ng i h i r ng: “Em iông Ph bà Ph ph i hôn em? m t tháng bao nhiêu v y?”

Nó day l i thì th y m t ng i n-bà gánh bánh-canh v i chè- u i bán, ng itr c ch ng 35 tu i, m c qu n lãnh và áo bà-ba xuy n en, b dong-dãy g n gàng. Ng iy th y con Ph c day l i thì c i mà h i r ng: “Em n bánh-canh hôn em? Bánh-canh

a nay ngon l m”.

Con Ph c ng l i, c ng c i mà áp r ng:

- Tôi không n. Tôi không có em ti n theo.

- Không sao âu mà. Qua bán ch u cho. Em v i ông Ph Qua bi t, xa l gì saomà ng i.



16

Ng i n-bà y và nói và gánh d a l ng r i múc m t chén bánh-canh màa cho con Ph c, bánh-canh còn nóng, h i lên ngui-ngút. Con Ph c th y bánh-canh

ngon, l i ngh th ng Trinh khi thì cho nó m t xu khi thì cho hai xu, m y tháng nay nógi u dành c m t c c ai nhà, d u xài vài ba xu c ng không h i gì, b i v y nó

ng chén bánh-canh và h i r ng:

- Ch múc bao nhiêu v y?

- Hai xu.

- Tôi n r i mai m t tôi g p ch n a, tôi s tr ti n a.

- c mà, ch em, th m t hai xu mà ngh a gì, d u không tr c ng c.

- Ch bán ch u, có nhi u ng i x u, h n r i không tr ti n thì ch c t v n ch .

- Ta coi theo ng i, ta bán ch u ch .

- Ch bán cho tôi, thì b a nào tôi g p ch tôi s tr ti n, ch ng có l i nhàmà òi a, nghe hôn.

- Ai mà d i quá v y, nên em ph i d n.

Con Ph c ng i d a cái gánh mà n.

Ng i bán chè ngó nó r i h i n a r ng:

- Em nhà ông Ph có s ng hay là c c?

- Không ph i mà.

- Coi! Qua th y em trong ó còn cái nhà c trong ng Nguy n-T n-Nghi m kia ch âu.

- Ph i, tôi ó, mà không ph i .

- y ch sao?

- Tôi là cháu c a ông Ph ó, tôi kêu ông b ng chú ru t.

- Cháu ông Ph !

Ng i bán chè th y làm l , ng i ngó con Ph c trân-trân, con Ph c và bánh-canh mài và nói n a r ng:

-Tôi nói thi t ch . Cháu ru t a. Cha tôi h i tr c là anh ru t c a ông Ph , cha mtôi m t r i, chú thím tôi m i ki m em v nuôi.

-Cháu ông Ph sao b n v i, i ch n không, in nh v i ng v y? Em ngch u. Em v nói v í ông Ph ph i mua hàng l a cho em b n, ph i s m giày dép choem mang. Ông Ph giàu sang, con gái ng th y b n t t, i xe h i, còn cháu ng saocho n b n nh nay t v y!



17

-R c tôi v r i, thím tôi m i mua may qu n áo n y cho tôi b n ó.

-T t lành gì! ng thèm. H i tr c em âu?

-Tôi d i Cai-L y.

-Em nghe l i qua, v òi may áo qu n hàng cho em b n, òi mua giày cho emmang. Cháu ông Ph gì mà eo bông h t chai, ph i òi mua bông h t xoàn mà eo.

-Ai mà dám.

-Em s v ch ng ông Ph ó hay sao?

-Sao l i không s .

-Hay ánh em l m sao?

-Không có ánh, chú thím tôi có r y chút nh. Mà có a con gái l n v i th ng útnó h n l m, nên nó hay ánh ch i tôi.

-H ! Hai a nh h n nh v y, mà ông Ph bà Ph không r y nó hay sao?

-Không. Chú thím tôi c ng con l m.

-Con là máu, cháu là m ! T i em nghèo nàn côi-cúc nên m i b h t-h i cái thân nhy ó, ch ph i em giàu th coi. Nuôi em trong nhà có b t em làm công chuy n hay

không?

-Không có làm gi ng gì l m. Ph n tôi thì a r c hai a nh i h c. V nhà tôiquét nhà quét c a, lau gh , lau bàn, gi t , t m r a cho s p nh , có khách thì lo tr u

c, thay ng nh , t i thì bóp ch n m l ng cho thím tôi v y thôi.

-Tr i i công vi c làm quá công vi c c a m t a ày t , v y mà em nói không cógi ng gì l m. V y ch còn i gi ng gì n a!

-Công vi c làm không c c gì l m. Tôi phi n có cái hai a nh nó m ng ch i ó.

-Nuôi mà bi t th ng kìa, cho em n h c, làm cho em sung s ng t m thân, chnuôi mà b t làm công vi c nh ày t , l i kh i tr ti n m n, ó là l ng công, ch nuôigi ng gì. ng thèm . Qua coi em l ch s l m, m t mày tr ng tr o, tay chon d u nhi u.Em i theo qua, r i qua gã em l y ch ng, ch c em sung s ng l m.

-Tôi còn nh mà l y ch ng gi ng gì?

-L n i còn gì! Em n m nay m y tu i?

-Tôi 16 tu i, t t n y m i 17 tu i.

-D hôn! M i sáu m i bay tu i r i, còn nh gì n a. C ó có ch ng ph i l mch .

Con Ph c n h t bánh canh, tr chén cho ng i bán, r i ng i b p xu ng t, khoanhtay trên u g i mà suy ngh . Ng i bán chè r a chén và úp lên tràng và c i mà nói



18

ng: “Cái s c c a em ó n u có t k 11, thì m y ông m y th y h trét. i n y congái có s c p thì lo gì không sung s ng”.

Ng i bán chè m i nói t i ó, thì có m t cái xe h i mui ki n ch y t i, trong xe cót ng i n bà tr tu i, trang m thi t p, qu n áo thi t t t, ng i coi nh tiên n h

tr n.

Xe qua kh i r i, ng i bán chè nói r ng: “Ng i ó là con hai Kiêu, h i nh má nónghèo, nó i gánh n c l vai, nó l y Tây m y n m r i sau ó ng m t th ng mái chínhmê nó quá, bây gi nó có nhà t t, nó i xe h i, coi s ng hôn? Qua bi t nó l m. Nó làcon c a thím Ti u h i tr c Ch i ch âu. H i nh nó có l ch s c nh em v yâu”.

Con Ph c th dài m t cái r i ng v y ph i ít. Ch bán chè c ng ng d y, gánh lên vai mà nói r ng: “B a nào em có r nh qua nhà qua ch i. Qua ngoài c u R ch-

n. Em ra t i c u ó em h i th m “ch Ba có bán chè” thì ai c ng bi t h t”.

Ch bán chè nói d t r i, ch gánh gánh mà i và ch rao: “Ai n bánh canh chè- uhôn”, ti ng nghe l nh lót.

Con Ph c th ng-th ng i v , bên tai còn v ng-v ng nh ng l i c a ch Ba Có, tr ct còn lao-xao cái xe c a cô Hai Kiêu.

11 ch ng di n



19

III

CON GÁI V I CH TRINH

Ngày qua tháng l i, tuy con Ph c làm công vi c kh mà l i còn b r y la m ngch i, tuy nó nghe nh ng châm chít c a ch Ba Cô làm cho nó h t hân hoan vui-v , songnó c ng an ph n mà làm tôi m i cho chú thím m t n m r i.

t bu i s m m i, con Ph c i r c Trinh van T ng n nhà, thì th y có m tng i trai ch ng 20 tu i, m t tr ng-tr o, m c m t b âu-ph c b ng n xám, ch nmang giày vàng, ng ng i t i b gh gi a mà nói chuy n v i v ch ng ông Ph và kêuông Ph b ng d ng.

Bà Ph th y Trinh và T ng thì kêu mà nói r ng: “L i xá anh hai ây nè. Quên anhhai hay sao?”

Trinh và T ng b c l i xá ng i trai y. Ng i y níu tay kéo hai a nh vàolòng.

Con Ph c i th ng vô trong thì th y ông già Cao quét d n m t cái gi ng s t thunay tr ng, không. Ông Ph b c vô nói v i ông Cao r ng: “ , d n quét cho s ch si, r i lên l u vác t m ni m12 l n ó mà tr i. D n cho c u Hai ng d i n y ng banêm c u h c cho thong-thã”

Ng i trai ng i ngoài tr c nói chuy n, mà ông Ph kêu b ng c u Hai ó, tên làVõ-Phi-Hùng, con trai l n c a th y H i ng Võ-Phi-Thành Cái V n, d i C n Th .Thu nay c u h c tr ng trung- ng Albert Sarraut ngoài Hà N i, thi tú tài u c l nth nh t r i, nay nghe tr ng trung ng Chasseloup-Laubat Saigon m các l p h cthi tú-tài, nên c u v xin vô ó h c thêm m t n m chót, ng thi l n th nhì mà l y b ng-

p Tú-tài cho hoàn-toàn. Nh ng mà c u s trong tr ng tù-túng, nên c u tính ngoàii mua xe máy m i b a c i i h c cho thong-th . V bà Ph có m t ng i anh trai v it ng i em trai mà thôi, anh là th y H i ng Võ Phi Thành, còn em là Võ Phi Lung,i c c p b ng làm Cai t ng, c ng mi t Cái-V n. C u Võ Phi Hùng, là con trai c a

th y H i ng Thành, thì kêu bà Ph b ng cô ru t, b i v y c u ghé th m v ch ng ôngPh và xin u mà i h c. ã có tình cô cháu, mà cha m c u l i giàu sang, t nhiên vch ng ông Ph ni m n tr ng ãi, ch u cho li n, nên d n d p gi ng ni m l ng-x ngó.

ng m t h ng cháu, mà cháu c a ông thì hèn h nh tôi t , l i còn b ánh ch i;còn cháu c a bà thì c h u ãi nh th ng khách, c ng gi ng s t ni m gòn, cn c m chung v i v ch ng ông Ph .

12 n m



20

n y con Ph c còn c c h n thêm n a, nó ph i gi t kh n, gi t v , gi t áo qu nmát cho c u Hai Hùng; c u t p cho nó ít l n r i nó ánh nón, ánh giày tr ng cho c u

a.

u Hai có tánh vui v , nói v i con Ph c thì dùng l i d u ng t luôn luôn, c u hainói chuy n v i nó, mà h nói thì c u c i, n m ba b a c u l i cho nó ho c 5 xu, ho c m t

c mà n n nó gi t cho c u. B i c u nh v y, nên con Ph c c c thêm mà nókhông phi n, coi b nó l i s t s ng mà ph c s c u l m.

u Hai Hùng nhà ông Ph , ban êm c u ng m t mình trong m t cái phòng ng d i; con Ph c tuy ng t ng d i, song nó n m trong m t cái xép nh phía sau,

còn v ch ng ông Ph v i m y a con thì ng trên l u. êm nào c ng v y, l i 9 gi thì ch ng ông Ph d t con lên l u. C u Hai th c h c khuya, ch ng có b a nào c u t t èn

i ng tr c 11 gi .

u Hai c vài tháng. M t êm n , tr i m a d m d , giông gió v t-v t. Vch ng ông Ph bi u ông Cao óng c a r i d t m y a con lên l u. C u Hai Hùng ng i

i bàn vi t mà làm bài. Ngoài sân m a gió m- m, d u t ng d i la làng, trên l ung không nghe. C u Hai buông cây vi t, c u l y m t u thu c mà hút, r i c u i nh

nh vô phía sau, l i cái xép nh t i mò, ch con Ph c ng ó, c u kêu mà h i r ng: “Ph ca, Ph c h i s m m i qua a cái kh n mu-soa cho em gi t r i em âu em?”

Con Ph c d và áp r ng: “Th a, tôi gi t r i, tôi x p tôi trong gi ng c u.

u Hai v a b c và nói r ng: “ âu em d y l y mà a cho qua. Tr i m a mu n m i”.

u tr ra bàn vi t mà ng i. M t lát con Ph c c m cái kh n em ra a cho c u.u vói n m tay nó mà kéo l i m t bên c u. Nó day m t ngó lên thang l u, mi ng chúm

chím, m t m c c s ng, nó và trì l i và g tay c u. C u m t tay c n m ch t tay nó cònt tay choàng ôm ngang mình nó và h i r ng: “Em mu n i kh n m i hay là mu nc d u th m hôn, qua mua cho”. Con Ph c c i và nói nh r ng: “C u buông ra. Chú

thím tôi hay, ph i òn ch t”.

u ôm mà hun hai bên gò má nó. Nó g ra c r i i ri t vô cái xép mà ng .

i b a sau, c u Hai Hùng c ng ng i h c m t lát, nghe trên l u im lìm, c u s léni vô bu ng c a c u mà l y m t cái kh n l a, m t ve d u th m c u mua h i chi u, c u l i

bóp ph i l y m t ng b c gi y, r i c m h t trong tay mà i nh nh vô xép conPh c. B a nay tr i có tr ng nên trong cái xép không t i l m. M m c u th y d ng conPh c n m co trên m t b ván nh . C u v a b c vô thì nó c a mình, r i day qua mà ngó,song không h i, không nói chi h t. C u bi t nó th c, c u bèn ng i ghé trên b ván, nhnh kéo tay nó mà nói nh r ng: “H i chi u i h c v , qua ghé ch B n-Thành mà muacho em m t cái kh n v i m t ve d u th m ây. Qua c ng cho em m t ng b c em c t dành n bánh, ch ng nào xài h t em nói r i qua cho n a”.



21

i nghi p cho thân ph n con gái, nh t là con gái không có h c th c, không hi unh n tình, g p cái c nh nh v y thì âu có trí mà m ng ch ng c ng gi mình ti ttrong giá s ch cho c. N u la lên, thì s x u h , mà l i e còn b ánh b ch i n a, b

i ra kh i nhà. Mu n n n n xin c u Hai ng làm vi c qu y cho c. Hu ng chiph n mình hèn h , còn ph n c u sang giàu, c u có ti n nhi u, c u b n t t, c u h cgi i, c u nói hay, m y tháng nay c u t t v i mình bây gi c u l i mua cho mình n a,có l nào mình kháng c mà làm mích lòng c u.

Có l t i c nh tình nh v y ó nên con Ph c n m l y cái kh n, ve d u và ng b c.u Hai Hùng xô nó n m xít vô trong, r i c u n m v i nó, mà nó c ng không ch ng c

chi h t, c u thong-th mu n th nào t ý.

Vi c gì c ng v y, khó t i kh i u mà thôi. ng i qua m t l n, l n sau ch ngcon b ng gì n a qua êm sau c u Hai Hùng h c r i c u t t èn i ng thì c u i th ngvô cái xép n m tay d c con Ph c qua phòng c u mà ng v i c u, ng n h ng sáng r inó m i tr v cái xép c a nó. T ó v sau c u Hai c làm nh v y hoài, song ban ngày

u t t nh nh th ng, c u nói ngay th ng, ch ng bao gi c u pha l ng.

Con Ph c càng ngày càng i dáng, bây gi nó n m c s ch s h n h i tr c, tóctai vén khéo h n, mà nhan s c coi c ng p h n. Ông Ph là n ông nên ông không th ycháu tr mã s a dáng. Còn bà Ph là n bà, t nhiên con m t bà khác h n ông, bà dòmth y con n i thay dáng thì bà phát nghi, r i ít tháng sau bà th y b ng nó ngày càng l nthì bà càng thêm nghi n a.

Có l , nên các tr ng cho h c sinh ngh m t tu n. C u Hai Võ Phi Hùng v Cáin th m nhà.

t êm bà Ph bi u Liên Hoa d t hai em lên l u mà ng tr c, bà còn n m t i bván, ch ông hút mà nói chuy n v i ông. Ch ng s p nh i r i, bà m i nói v i ông r ng:

- Tôi coi b con Ph c sao tôi nghi quá.

- Nghi gi ng gì?

- Tôi coi b ng nó sao m t ngày m t l n in là nó có ch a.

- Nó nhà ây hoài, l y ai c mà có ch a?

- Ông khéo nói! Sao l i l y trai không c. M i ngày nó a r c b y tr , nómu n l y trai có gì khó âu. Mình có theo mà gi nó âu nên nó s .

- a r c b y tr , nó i có m t lát r i v , ngày gi âu có mà trai gái.

- Sao l i không có. a hay là r c c ng v y, ây l i ó mà nó i h n m t ging h . Nó a b y tr l i tr ng, r i nó ghé nhà n nó trai gái, mình bi t sao c.

- Mà bà th y b ng nó l n thi t hay sao? Tôi b t ý coi.

- n thi t a! Coi nh có ch a b n n m tháng.



22

- âu mai tôi coi l i coi. N u thi t nó làm vi c kh n n n, l y trai có ch a,làm x u h cho mình, thì p u nó ra ngoài sân ng nó i làm , ch ch a nó trongnhà n a mà làm gì.

- Ông ng có nóng. Vi c âu còn có ó, th ng-th ng coi l i coi.

- Thôi sáng mai tôi coi l i. N u thi t nó có ch a, thì tôi ánh i nó ra kh inhà li n.

Qua ngày sau, v ch ng ông Ph th c d y r i ng i l i bàn n mà n cháo lót lòngi m y a con. Con Ph c ng sau l ng c u Trinh ng coi ch ng múc cháo cho haiu nh n. Ông Ph ngó nó m t h i r i h i r ng: “Ph c, sao b ng m y l n d v y?”

Con Ph c l t t l y tay che cái b ng, day m t ch khác không tr l i.

Bà Ph Liên Hoa và hai a nh u chong m t ngó nó. Nó càng thêm khó ch u,nên a n c m t.

Ông Ph ng i n h t chén cháo r i ông buông a mà nói r ng: “Cha m m y ch tt, m y thân s th t s b a ói b a no. Thím m y th y v y t i nghi p nên em v mà

nuôi. M y c m no lành l r i l i sanh ch ng, m y khôn nên thì m y nh ; m y d iy h thì m y ch u tao không c n gì. Ng c vì m y trong nhà tao, ai c ng bi t n y là

cháu c a tao, m y ch a oan l nh nh v y thì còn gì danh giá c a tao. Tao nuôi m ym no sung s ng, r i m y n n cho tao ó ã a há? kh n n n! M y làm x u cho

tao, tao ph i p ch t m y tao m i v a lòng. M y l y th ng nào có ch a ó, m y nói chotao nghe th coi”.

Con Ph c ng cúi m t xu ng t, n c m t ch y ròng ròng, mà c ng làm thinh,không ch i nói ti ng chi h t.

Bà Ph nói r ng: “Th y nó i ng i ta c c kh t i nghi p nên tôi mang v âynuôi. Ai dè nó kh n n n nh v y. Mà c ng ph i l m, c p con m t nó ó, không l y traisao c. Ông không nh hay sao? B a tôi r c nó v ó, t i l i thì nó ra ng ngli n. Cái óc nó là óc làm mà. Th con cháu h nh v y ó, bi u th ng nó thì làm saomà th ng cho c ây, mà mình có gi n mình i nó i, kh i nó ra ngoài r i nógia ti ng oán nó nói mình c ác”.

Ông Ph nghe bà nói ông n i nóng nên ông ng d y ch y l i gi tay mu n b ttai13 con Ph c, mà r i ông không ánh, ông xô cái vai nó và n t r ng: “ m i r ! M ygi ng giòng nào âu, ch giòng c a tao không có h thúi nh v y! Tao mu n p ch t

y cho khu t con m t tao! M y l y th ng nào âu m y ph i ch ra cho tao bi t m t chútcoi”.

Con Ph c và khóc thút-thít và nói r ng:

“C u Hai l y tôi!”



23

Ông Ph ng nóng n y, mà b n ti ng nói nh nh y v a bay ra thì làm cho lòngông l nh ng t. Ông ng xuôi x , day l i ngó bà, không bi t nói sao c.

Bà Ph bi n s c, môi tái xanh, bà dùng ng d y g n-gàng, bà b c l i h i conPh c r ng:

- y nói, m y l y c u Hai mà c u Hai nào?

- u Hai trong nhà n y ây

- Hã! M y nói sao? Cái léo m tiên t m y, m y h , m y thúi, m y làm l ytrai âu, cho có ch a b ng thè-lè, r i bây gi m y nói xán-xã cho cháu tao h ? Cháutao nh r ng nh ph ng, còn m y là quân n mày, m y r a ít cho nó c ng ch a c,sao m y dám nói nh v y?

Bà Ph và nói và x vào trong m t Con Ph c, nó s quá nên a hai tay b m m t.Bà gi n, bà bèn g t cây ch i lông gà máng theo cây c t g n ó, bà áp p lo n trên

u trên vai nó. Con Ph c v t ch y vô trong mà tránh òn. Bà Ph và r c theo và m ngng: “ chó! M y ph i i ra kh i nhà tao li n bây gi ây. i, i cho mau, tao không

ch a n a.”

Con Ph c ch y vô cái xép, ch nó ng mà tr n. Bà Ph vô theo và bà nói r ng: “L tôi bông tai v i chi c ng tr l i ây, r i tr l i mau. T ng m y t -t thì cho eo vòng,eo bông, ch m y kh n n n nh v y thì không cho gi ng gì h t. Mau c i tr l i ây

mau”.

Con Ph c c i chi c ng v i ôi bông giao l i cho bà. Bà l y y b vào túi, r ivà b c ra và nói r ng: “M y gói áo gói qu n mà i ra kh i nhà tao l p t c. M y còn nán thì tao ánh m y ch t, nói cho mà bi t. Tao cho áo qu n ó là ph c c c a m y

n l m, l thì tao l t tr n l t tru ng m y m i v a b ng tao”.

Bà Ph ra ngoài tr c u ng n c, r i ng i l i b ván mà n tr u, b bà còn gi nm. Bà th y ông Ph ng t èn s a-so n mâm hút, bà nói r ng: “Ông th y hôn! Tôi

làm ph c cho cháu ông, tôi r c nó v tôi nuôi, bây gi nó tr n cho tôi ó! Quân kh nn thi t! Rau nào sâu n y, cha m nó nh v y, l i sanh nó nh v y ph i l m”.

Ông Ph ng i chùi ng hút, ông nín khe, không nói m t ti ng.

Cách m t h i, con Ph c xách m t gói áo qu n trong b c ra, n c m t, n c m ichàm-ngoàm. Nó b c l i ng ngay tr c m t ông Ph và xá và nói r ng: “Th a, chú

i m nh gi i, cháu i”. Ông Ph g m u ngó mâm hút ông không nói chi h t. Con Ph ctr l i xá bà Ph r i i ra c a.

Liên-Hoa ng ngó theo mi ng chúm-chím c i.

13 ánh vào tai



24

u Trinh c ng ng ngó mà b c u bu n l m. Trông theo c u th y con Ph c c uch i không c hay sao, nên ch ng con n xách gói b c xu ng th m thì c u kêu mà

i r ng: “Ch Ph c, ch i thi t hay sao?”

Con Ph c day l i, l y v t áo lau n c m t, r i l m-l i ra c a ng mà i tu t.



25

IV

CH PH I V CH QU Y

Tuy con Ph c lên t Saigon ã hai n m r i, nh ng mà ngày nh êm nó m clàm tôi m i, c ra kh i nhà là lúc a r c hai c u nh i h c mà thôi, ch không

c i ch i âu h t. ng sá thì nó bi t có khúc ng t nhà ông Ph T ng l i tr ngc C u kho. Thân t c thì tr ông Ph ra, nó ch ng có bà con n i ngo i xa g n nào kháca.

Nay b ánh i nó ph i i, mà ra ngoài ng r i nó b i-r i không bi t ph i iâu. Vì nó quen khúc ng l i C u kho, nên nó th ng-th ng i l i ó.

Còn l , h c-trò ch a i h c, nhà tr ng óng c a v ng hoe. Con Ph c cái góitrên l ng Galliéni r i ng i khoanh tay m t bên ó. Lúc y ã 9 gi s m m i, tr i

ng g t. Nó bèn m gói l y cái kh n l a tr ng c a c u Hai Hùng mua cho nó ó mà ing che n ng. M t nó bu n mà nó i cái kh n lên thì g ng m t nó có cái v thiên

ch n nghiêm ngh , coi p vô cùng.

ng Galliéni h i ó ch a có xe- n ch y, ch có xe h i, xe ki ng v i xe kéo màthôi. Nó ng i ngó xe qua l i r i b i h i không bi t i âu. Ph i tr v Cai-l y ch ng? V

y v ch ng Cai-tu n Kim mà xin cho l i. Nghe nói i Cai-l y thì i xe l a xu ng Mtho r i i b v Cai l y c. Con Ph c thò tay vô túi móc ti n c a c u Hai cho n bánhó em ra mà m, thì còn có n m c c hai xu, làm sao à i xe l a c. Phãi ch c u Hai

lên mà t công vi c cho c u Hai nghe r i xin ti n c u v m i c. Mà nghe nói l nghc, c u v Cái-v n m t tu n r i c u m i lên. Bây gi m i bi t âu mà ch c u.

Con Ph c ng i suy ngh t i ó r i nó s c nh nó có quen v i ch Ba Có, là ch bánchè. Ch hay r nó ra nhà ch ch i. ch ch nhà ch c u R ch-B n, ra t i c u ó h i thì ai

ng bi t. Nó tính i ki m nhà chi Ba Có mà xin u ít b a ch c u Hai lên xin ti n r i v Cai-L y.

Nó bèn xách gói i dài theo ng Galliéni h i th m h mà ra c u Rach B n, i d cng nó th y ai ngó nó c ng m c c , nên cái gói tr c b ng hoài. Ra t i c u R ch

n, nó th y tr c dãy ph lá có m t bà già ng i út c m cho m t a nh n. Nó bènghé mà h i th m nhà ch Ba Có.

Bà già châu mày ngó nó r i l i h i nó r ng:

-H i th m Ba Có nào?

-Ch Ba Có bán bánh canh chè u ó mà.

-À, ! Nó không có ây n a. Nó có ch ng r i d n nhà i ã b y tám tháng nayn mà.



26

Con Ph c nghe nói nh v y thì bu n hiu. Bi t có m t mình ch Ba Có, mà ch l ikhông còn ây n a, bây gi còn bi t n ng d a v i ai! Nó ng ng -ngáo r i h i bàgià r ng:

-Không bi t chi Ba Có d n nhà i ch nào âu bà há?

-Nó d n ra ngoài kia. Ki m con Có chi v y? Có bà con v i nó hay không?

-Th a, tôi không có bà con, ch em quen bi t lâu, h i tr c ch ch nhà cho tôi vàbi u tôi có r nh ghé ch i. Tôi ki m th m ch , ch không có chuy n chi h t. Bà bi t ch

n nhà ch nào, xin bà làm n ch giùm cho tôi.

-Ph i ki m nó mà òi ti n hay không?

-Th a, không. Tôi âu có ti n cho ch m n mà òi.

, n u không ph i òi ti n thì ta ch giùm cho, b i vì nó hung l m, n u ch nhà chong i ta òi ti n nó thì nó vô nó ch i m ng nát. Nó có ch ng r i m n ph ngoài

ng Luovani.

ng ó ch nào âu bà?

-Không bi t hay sao? ây i th ng ra B n-Thành, i m t i g p cái ngã t . Cáing ngang ó là ng Luovani. Qu o qua ng tay m t th y có m t dãy ph ngói

ch ng vài ch c c n. Con Có nh m c n th ba.

- Cháu cám n bà. Thôi, cháu i ki m th coi.

Con Ph c t giã bà i. Thi t qu nó i m t lát thì g p ng t , nó qu o qua tay m t,có m t dãy ph dài, nó m n c n th ba, r i ng ngoài l ngó vô coi có th y ch BaCó hay không.

t lát, Ch Ba Có phía sau i ra tr c, b n áo dài b ng l a tr ng, b n qu n lãnhen, ch n mang gu c, m t mày s ch s , tóc tai v n-van, ch không ph i u xù nh h i bán

chè v y. Con Ph c ngó th y thì m ng quýnh, nên kêu: “Ch Ba” r i xâm-xâm i vô c a.

Ba Có th y nó thì ch ng h ng14, nên nói l n r ng: “ a em! D hôn, t h i ó ngi m i ch u ghé nhà ch a. Ai ch cho em bi t ch ây mà em l i?”

Con Ph c l t kh n và cái gói trên bàn r i c i mà áp r ng:

-Em ghé trong c u R ch-B n em ki m, nh h ch nên em m i bi t mà ki m raây.

- Em i âu mà có gói ó?

- Em thôi d i chú thím em r i. Chú thím em ánh i nên em m i i ây.

- Sao v y?

14 ng c nhiên



27

Con Ph c m c c nên không tr l i. Nó th y có b u n c l nh v i cái ly trên bànnó b c l i rót n c mà u ng. Ba Có kéo gh ng i têm tr u mà n và nói r ng:

- Em c ra kh i nhà ó là em có ph c l n. Th làm m i mà không n mà làmgì.

- Em ngh thi t ch nói trúng l m: làm m i mà không n.

- M i l n qua th y em có eo ôi bông tai v i chi c ng sau âu m t r i? B hi mà h còn l t l i hay sao?

- Ph i a, thím em l t l i h t.

- Nh m n quá! Mà t i sao i em v y?

Con Ph c châu mày, th ra, ng suy ngh m t h i r i v t nói r ng: “Nói em l ytrai có ch a, làm x u làm h nên ánh i em”.

Ba Có ngó m t và ngó b ng con Ph c r i nói r ng:

-Mà thi t em có ch a mà. Em trai gái d i ai v y?

- C u Hai l y em ch ai. T i em khai thi t, thím em gi n, m i ánh i em ó.

- C u Hai nào?

- C u Hai Hùng là cháu kêu thím em b ng cô, c u u trong nhà mà i h c.

- C u l y em có ch a, r i bây gi b c u không tính gì h t sao?

- L ngh h c, c u v Cái-V n th m nhà, không có trên n y.

- Ch ng nào c u lên?

- Nghe nói ngh tr n m t tu n l , b a nay m i có 3 b a.

- Ch ng c u lên c u ph i tính sao m i c ch . L y ng i ta có ch a r i làm l ,ng i ta lôi l ng ch . Mà t i sao trong nhà, mà c u Hai l y em cho t i có ch a màkhông ai hay, âu em c công chuy n cho qua nghe th coi.

Con Ph c tuy quê mùa thi t-thà, nh ng mà nó c ng có liêm s , nó c ng bi t làmthân con gái ch ng có chi quí giá b ng cái trinh ti t, b i v y nó nghe Ba Có h i t ichuy n nó ân ái v i c u Hai Hùng thì nó h th n, cúi m t xu ng t, r ng-r ng n c

t. Ba Có th y v y bèn nói r ng: “Qua th y em qua th ng c ng nh em ru t c a quay. Em còn nh d i, có vi c gì em ph i t thi t cho qua bi t ng qua ch ch d i khôn

cho. Ch em mà m c c n i gì?”

Ph n con Ph c m côi, thu nay bu n hay là vui, c-u t hay là c ý, nó không bi t d i ai. Nay nó nghe m y l i d v êm-ái c a Ba Có, thì ch ng khác nào cây khô g p

c m a, b i v y nó kéo gh ng i g n Ba Có r i kh -kh m15 thu t h t công chuy n cho

15 thì th m



28

Ba Có nghe. Nó nói ban u c u Hai Hùng Hùng t t v i nó làm sao, c u mua cho nót gì, cách c u làm sao mà c nó, nó nói không sót m y-múng nào h t.

Ba Có nghe r u uôi, ch ta ng i suy ngh m t h i lâu r i h i r ng:

- C u Hai ó giàu hôn? Con c a ai âu v y?

- C u là cháu kêu thím em b ng cô ru t. Nghe nói c u là con c a ông H i ng gì i Cái-V n không bi t, th khi cha m c u giàu, nên c u n m c sung s ng l m.

- C u trai gái v i em mà c u có th th t c u s c i em hay không?

- C u không có nói t i cái ó.

- C u không có h a làm v ch ng v i em hay sao?

- Không có.

- Em d i quá. N u c u mu n em, thì em ph i mu n làm khôn mà bu c c u cho ch cch . cho ng i ta l y tr c r i bu c sao c. C u hay em có ch a hay không?

- Hôm tr c em có nói v i c u.

- Em nói r i c u có tính l nào không?

- C u nói em nói b y, ch gi ng gì mà có ch a. Coi c u t ng em nói g t c u.

- Th ng m chó! L y ng i ta có ch a r i mu n làm l a!

Ba Có b c ra c a nh bã tr u r i tr vô h i n a r ng:

- Bây gi em mu n làm sao ây?

- Em có bi t làm sao âu. Em l d i thì em ph i ch u. Em tính ki m ch ng xinch làm n cho em u ít ngày ch c u Hai lên, em xin c u ít ng b c ng i xe vCai l y.

- Ý! cái gì mà xin ít ng b c! Sao em kh quá v y? n cái danh giá cho em ít nàong ph i n m ba tr m m i c ch . Mà em v Cai l y làm gi ng gì? Có bà con anh em

gì d i hay sao?

- Em m côi cha m , ch có chú em ó mà thôi, ch không có bà con n i ngo i nàokhác n a h t.

- V y thì em v Cai l y i ai?

- Em tính tr v d i c u Cai-tu n Kim.

- Có bà con hay không?

- Không. H i má em m t, v ch ng c u g n, th y ph n em b -v thì th ng nênem v nuôi, sau thím em xu ng ki m em mà b t em v trên n y ó.



29

- Không có bà con mà tr v ó sao c. H i nào c ng i ta t -t , em khôngthèm d i ng i ta, l i b i theo bà Ph , bây gi mang b ng ch a tr v , ai mà ch ich a.

Con Ph c nghe câu ó thì bi t l i, nên ng i khóc ròng.

Ba Có cho nó khóc m t h i cho b t cái u t r i nói r ng: “Em tính tr v Cai l ythì sái l m. Thân con gái duy có trinh ti t là tr ng h n h t. Cha m em d u giàu d unghèo c ng v y, b nào c ng có danh giá trong xóm trong làng. Nay cha m em m t r i,em b x mà i, l i l y trai có ch a, n u em tr v trong làng, chi cho kh i thiên-h chê

i em là gái h , mà h l i c i n cha m em n a, h nói cha m em b c c nên concháu m i làm l y trai h nh v y. Qua t ng em v Cai l y thì mang x u, ch khôngai th ng yêu âu mà v ”.

Con Ph c nghe l i c t ngh a nh v y, nó t i ph n, nên càng khóc h n n a. Nó nóiu-b o r ng : ”N u em v Cai L y không c thì em ph i ch t, ch bi t i âu bây

gi ”.

Ba Có c i mà áp r ng:

- Chuy n gì mà phãi ch t? Ch t âu cho u ng v y.

- V y ch em bi t làm sao?

- ây i qua. Tuy qua nghèo mà qua t t l m, tuy qua không có bà con, mà quabi t th ng em, ch không ph i nh v ch ng ông Ph v y âu. Em th y thiên h haych a h ? H giàu sang, h nhà t t, h ng i xe h i, b ngoài coi h c h , mà trong ru t

không ra kh gì h t. Cái i n y là i kh n n n, i tr ng b c ti n, khinh nh n ngh a. có ti n dù qu y c ng t t c ng sang, h không có ti n d u ph i cho m y a i n ang không ra gì. Qua nói cho em bi t, h i nh qua có h c ch nho b n n m r i qua h c

ch qu c ng ba n m n a. Qua không ph i là con ngu d i, mà b cái i kh n n n ó nênthân qua m i ra nh v y. Qua oán thiên h h t th y, qua nói thi t, tr ra ng i nào quath ng thì thôi, k d qua quy t l t túi g t u h h t th y. N u qua ch a làm cho th achí y là t i tr i, ph t không giúp, ch không ph i t i qua không mu n âu. Qua ph i trthù cho b ng c r i qua s n chay ni m ph t.

Ba Có nói t i ó, m t ph ng ph ng, b gi n d l m. Ch ta têm tr u n n a, r itay x a thu c ngoai r ch mà nói ti p r ng: “Em ngh ó mà coi, nh ph n em côi cúc,may l i có m t ông chú giàu sang, nhà l u nguy nga, làm t i ch c ông ph . L thì khicha m em còn s ng, chú em ph i ân c n b o-b c cho cha m em làm n, ch ng cha mem khu t r i ph i em v mà nuôi d ng, cho em n h c, r i ch ng em khôn l n ki mch t t g em l y ch ng. Cái n y khi cha m em còn s ng, chú em không ngó ngàn t i,ch ng cha m em khu t, c ng không c n t i em. May thím em có d p i Cái V n v ghé

i th m ch i, ngó th y em s ch s l i ngh trong nhà thi u y t gái, m i làm bth ng yêu, nói r c em v nuôi. H ! nuôi gi ng gì v y! nuôi sao l i b t gi t , b t súcng nh , b t m l ng bóp c ng, b t a r c con i h c. ó là m n y t mà kh i tr



30

ti n, ch nuôi gi ng gì. ã v y chú thím c a em nuôi th ng cháu trong nhà, không lo d y nó, cho nó phá duyên con gái nhà nghèo. L thì ch ng nghe câu chuy n nh v y

ó, thím em ph i r y cháu r i ph i tính th nào v i em cho vuôn tròn, ch có âu l i ápch , ánh i em i cho nh m vi c. c âu vi c n y nhi m16 vi c c hay sao. Còn

u Hai ó, c u l i kh n n n n a. C u là con nhà giàu sang, c u th y ng ti n mà choát b t mi ng em là gái nghèo kh . C u trai gái v i em t i em có ch a mà c u l i làm b

không tin. Rõ ràng c u là m t con qu sanh ra ng phá trinh phá ti t c a con gái thi tthà, ch không có liêm s chi h t. Em th y hay ch a? Chú thím c a em tuy giàu sang,ngoài m t làm b coi nh n ngh a l m, mà s hành thì c ác ch có nh n ngh a chi âu.Còn c u hai Hùng tuy c u h c gi i, song vi c c a c u làm có gi ng sách c a c u h c âu.

i kh n n n nh v y ó, ch ng ph i chú thím c a em hay c u hai Hùng mà thôi âu,ph n nhi u thiên h u nh v y h t th y, h gi nh n ngh a gi t ng i ta, h dùng

c th c l a k d i. Thôi em ng có bu n, ây qua nuôi. Em ng có ng i quach ng ph i nh chú thím c a em, nuôi em ng b t làm tôi m i âu. Qua nuôi em thì quaph i làm cho em c giàu sang cho t i nó ghê qua m i nghe; mà ví d u không cgiàu sang b ng chúng nó, thì ít n a em c ng c sung s ng t m thân”.

Con Ph c ng i nghe Ba Có ch ch ph i v ch ch qu y ch ng khác nào nh soilòng t m trí cho nó, b i v y ch ng Ba Có nói d t l i thì nó áp r ng:

- Ch th ng em, ch ch ch khôn d i cho em hi u, thì em mang n ch ã nhi ui. Ch còn b o em ây d i ch cho ch nuôi, thi t em ái ng i quá.

- Ái ng i n i gì?

- Ch không ph i bà con, mà ch c ng không giàu có, cho em ây thì t n hao choch . Em m nh gi i thì em làm công vi c cho ch mà n c m, ch ng nói làm chi r i ch ngem m i bi t làm sao.

- Khéo lo d hôn! Qua nghèo thi t, song c m nuôi em mà. Ch ng em thì quang nuôi, có sao âu mà s . Qua bây gi khá mà, qua có ch ng r i, em hay hôn?

- H i nãy em i ki m ch trong c u R ch B n, em nghe h nói ch có ch ng r i.

- qua có ch ng r i. Anh Ba c a em làm th y ký kho cho nhà thu c ngoài Catinat,n l ng t i 80. Anh Ba c a em tr a v ây n c m ngh tr a, r i chi u v nhà trên Chí

Hoà. nh có nhà, có t, có nuôi ng a ua n a. Ch l n tr n v i 3 a con, còn nhn c n ph n y cho qua , nh v ây có bu i tr a mà thôi.

- Té ra nh có v l n hay sao?

- , mà ch ó s nh l m; qua làm bé ch ch không dám nói ng t i qua. tr aanh Ba em v ây, em là em b n dì v i qua nghe hôn.

- Ch ch a em trong nhà, nh r y hôn?

16 nh m



31

- R y cái gì? nh t t l m mà. tr a nh v ây cho em coi. Thôi, em em gói vô c t trong bu ng, r i óng c a ra sau b p ph n u c m v i ch . Nè, mà c u Hai

Hùng b a nào lên?

- H t l , r i c u m i lên ng i h c.

- c. b a nào th y h c trò i h c r i qua s d t em i ón c u. C u phá trinhti t c a ng i ta, c u làm cho ng i ta có ch a, thì c u ph i tính l nào, ch c u làm lcó c âu. Em ph i ch c u cho qua bi t m t ng qua nói chuy n v i c u. N u c u nóilôi-thôi, qua kéo l ng ch ph i ch i sao.

Con Ph c c t gói áo qu n, r i ch em hi p nhau làm cá n u c m.



32

V

T TÌNH

Thi t tình, Ba Có làm bé th y Khuyên ã b y tám tháng r i. Th y ã 48 tu i, cònBa Có m i 35 tu i. Th y ch n-ch t hi n lành, còn Ba Có thì giòn-giã lanh-l i, b i v yth y c ng v nh , không cho bán chè- u bánh-canh n a, m n ph ngói cho , l i choti n n xài ph phê.

n tr a th y Khuyên c i xe máy v n c m. Ba Có d t con Ph c ra trình di n,nói r ng nó là em b n dì, ch ng b mà l i có ch a, không n i n ng t a, nên n xin

u. Th y Khuyên g c u nói r ng: “Em út nó nghèo mình ph i nuôi nó ch sao. nói mình cho có b n mình i âu thì nó coi nhà. c l m a.”

Con Ph c th y tánh tình th y t -t mà l i vui-v , thì h t ái ng i n a.

Cách ít ngày Ba Có i ch v , m i b c vô c a thì kêu Con Ph c mà nói r ng:“Em Hai a, b a nay h c trò i h c. V y thì sáng mai ch em mình th c d y s m ngcùng nhau i ón c u Hai. Em bi t th ng c u i h c c u hay i ng nào?”

Con Ph c nghe nh c t i c u Hai thì nó h th n, nên làm thinh m t chút r i ápng:

- M i l n i h c em th y c u i lên ng phía trên nghe h kêu ng Ô-Ma-Ô-i gì ó.

- Bi t r i. ng trên ó là ng Ô Ma. Mà th ng b a c u i xe h i hay xekéo?

- C u i xe máy.

- V y thì d l m. Th ng thì c u i gi nào? V gi nào?

- S m m i úng 7 gi c u i t i 11 gi c u v . Bu i chi u g n 2 gi c u i, cònn vê không ch ng, b a v s m, b a v t i.

- Bu i chi u ón không ti n, b i vì th y Ba quá 2 gi r i th y m i i làm, 2 gimình i không c. mình ón bu i s m m i. Qua d n tr c em, h g p c u Hai emph i làm m t gi n cho hung, em nói em có ch a, em bu c c u ph i tính cho vuôn-tròn,không thôi thì em kéo l ng c u. Em ph i nói cho g c, r i qua ti p qua nói cho. N u c unói lôi-thôi, em ph i m ng mi t c u m i c.

- Nói n ng s c u gi n c u ánh ch .

- Cha ch ! Gan tr i a! Có qua ó chi. C u gi i c u ánh còn khá h n n a. Emng s gì h t. Ph i nói cho h n-hoi ng c u s c u m i nuôi em n mà ch .

- Khó nói quá; em không quen nên không bi t nói sao c.



33

- Nh em không bi t nói, thì em c làm m t gi n, em bu c c u ph i c i, r i quati p qua nói cho.

- , ch ph i ti p v i em m i c.

- Ch sao.

Sáng b a sau, m i 6 gi thì Ba Có ã d t con Ph c lên ng Ô Ma i th th n màón c u Hai Hùng, th y ai i xe h i c ng ngó ch ng coi có ph i c u Hai Hùng hay

không. L i 7 gi có m t ng i b n tây tr ng, c i xe máy, trong ng Nguy n T nNghi m ch y ra. Con Ph c ng ngó r i nói r ng: “ C u Hai kia!”

Ba Có ng gi a ng, ch ng xe máy c u Hai ch y g n t i thì ch ta kêu mà nóing: C u Hai, C u Hai, ghé u cho tôi h i th m m t chút”.

u Hai Hùng th y con Ph c thì c u bi n s c, ph n Ba Có chàng-ràng tr c cái xe,u lính- quýnh p không c, nên c u nhãy xu ng r i kéo cái xe vô l ng.

Ba Có th y con Ph c ng xa mà khóc, bèn kêu mà nói: “L i ây em, l i nóichuy n ch , sao ng ng”

Con ph c l y v t áo lau n c m t và men-men i l i. Nó không nói chi h t, mà c uHai c ng ng làm thinh. Ba Có th y v y bèn nói v i c u Hai r ng: “Con Ph c là em c atôi. Nó là con c a dì tôi h i tr c. Nó kh d i, c u d d trai gái làm cho nó có ch a,Ông Ph , bà Ph gi n l t ánh i nó i. Bây gi nó b -v , không ch , không c mn, ph n thì thiên-h chê c i n a. Vi c n y c u tính l nào xin c u nói cho tôi bi t; ch

nó bu n r u, nó òi t v n ngày m t, c u mu n làm l , c u cho nó ch t hay sao.

u Hai Hùng b i-r i trong trí, mà c u th y nh ng ng i i ng, d u i qua hayi l i, ai c ng dòm ngó c u, c u m c c , nên c u cúi m t xu ng t và nói nh nh r ng:

“Tôi có bi t chuy n gì âu mà tính”.

Ba Có tr n m t h i r ng: “C u nói sao? C u l y em tôi có ch a, r i bây gi c umu n ch i h ? Ê! chuy n n y không ph i d âu. C u ph i tính c i nó, ho c c u ph inuôi nó, ch c u lôi thôi, tôi bi u nó lôi l ng c u xu ng bót cho c u coi”.

Ng i i ng nghe Ba Có nói lên gi ng thì ng l i mà coi.

Ba Có không ái ng i chi h t, ch ta nói ti p r ng :” C u là con nhà giàu, c u l i cóc th c n a, c u ph i bi t nh n ngh a ch . C u còn nh mà c u ch i n h u quá, thìu làm nên sao n i. C u ph i suy ngh l i. Em tôi kh d i, bây gi tôi ph i r c nó v

mà nuôi. Nhà tôi trên ng Louvain, c n th 3. T i nay c u ph i ra ó cho tôi nóichuy n cho c u nghe. Tôi nói cho c u bi t, n u t i nay c u không ra thì sáng mai tôi bi unó ón kéo c u cho c u mang x u, tôi không v tình n a”.

C u Hai m c c quá, c u c i ng n-ngo n, và d t xe máy mà i. Ba Có kéo conPh c i theo và nói láp dáp r ng: “G p ch ng mà nó c ng khóc, không bi t nói ti ngchi h t. Con t quá!”



34

u Hai leo lên xe máy i, không nói chi h t, mà c ng không t giã, Ba Có kêu mànói vói r ng : “ T i c u ra hay không c u Hai. Ch em tôi ch a”. C u Hai p xe máych y tu t, Ba Có c i và nói r ng: “Câ n y p trai há. B thi t-thà. Qua th y v y qua

i hâm do cho c u s . t i c u ra nhà r i mình s b m ng t c u l i. Cách mình bu cng i ta, thì ph i làm nh v y. Ban u ph i nói g c cho c u kiên n , r i sau ó ng t c u

i dính. qua o b xu i c u v nhà xin ti n nuôi em. Em b t nh n quá! Qua ã có d ni, mà sao g p c u em không làm gi n c, em không nói chi h t, c ng khóc hoài”.

Con Ph c áp r ng: “ Th y c u Hai, em m c c quá, nên nói không c”.

Ba Có c i và nói r ng: “B ng chành-ành còn m c c n i gì! i ph i cho lanhi m i c, khi ph i làm b gi n, khi ph i làm b m ng, khi ph i làm b bu n, khi ph i

làm b vui. G p c nh nào thì mình ph i làm c nh y thì m i nên vi c. Em giàu haynghèo, s ng hay c c là t i c h i n y a, nói cho em bi t”.

Hai ch em d t nhau i th ng ra ch B n-Thành mua ng v n u c m.

i b a y Ba Có i t i 10 gi mà không th y c u Hai Hùng ra. Ch ta bi u conPh c óng c a i ng và nói l m b m r ng: “ Th ng m thúi n y mu n ch t. sángmai r i m y coi tao”.

Sáng b a sau Ba Có d t con Ph c i ón c u Hai Hùng n a, l i d n nó, h g p thìnéo kéo c u, làm cho v -l ra t i bót t i toà thì có ch ta, không sao âu mà s . Hai chem ng ch hôm qua mà ón t i 8 gi r i, song không th y t m d ng c u, nên ph i bmà i ch . n 10 gi Ba Có m c lo n u c m, nên sai con Ph c i ón m t mình d n nó

g p thì níu, bu c c u ph i cho ti n n . Con Ph c ón t i 12 gi mà không th y c uHai i h c v . Bây gi nó m i bi t gi n, nên x nó i ón n a, ón t i chi u t i màkhông g p c u i h c bu i chi u, l i c ng không th y c u i h c v .

Ba Có nghi c u Hai s g p nên tr n i ng khác, ch li n bi u con Ph c ón thng Galliéni, con Ph c nghe l i, b a thì ón ng Ô Ma, b a thì ón ng Galliéni,

ón t i 2 tu n l mà c ng không g p c.

t bu i s m m i, con Ph c i ón v , v a b c vô nhà thì nó khóc mà nói v i BaCó r ng:

- Ch nói nó là th ng m thúi, thi t qu r i ch ôi!

- H ? Em nói ai là m thúi?

- C u Hai Hùng ó ch ai.

- Sao v y?

- Nó tr n mà i Tây ã n m sáu b a rày r i.

- Sao em bi t? Ai nói v i em?

- Em m i g p ông già Cao là ng i b n c a chú thím em, ng nói em m i hay.



35

- ng nói làm sao?

ng nói hôm l r i nó lên h c có m t hai b a gì ó, k nó i xe h i v i thím em vCái V n xin gi y xin t . Nó d i sáu b y b a, r i tr lên s a so n xu ng tàu i Tây mà

c. Nó i ã n m sáu ngày r i.

- Phãi r i, mình ón g p nó l n u, nó th t kinh không dám i h c n a, nên tính iTây mà h c ng kh i g p mình ch gì. Hèn chi h m nay em ón ng nào c ng khôngth y h t. khi p-nh c quá! n nh v y h c làm sao cho nên c.

- Quân kh n n n thi t.

- Em th y hay ch a? H giàu sang, h h c gi i, h n nh v y ó. Mình nghèo, nhìn bà-con là h mu n mình làm m i cho h , ch không ph i nhìn ng h b o b c

làm nên cho mình. Mình là con gái, h mu n mình là h mu n làm cho ph tình-d c c a, mình d i cho h l y thì mình ch u, d u có ch a có nghén c ng thây k mình, h ã

không bi t lo chu c cái t i h phá trinh ti t mình, mà h c ng không k gì n máu th ta h , là a nh trong b ng ó. Qua th y cái i nh v y nên qua oán thiên h h t

th y. Thi t cách 10 n m tr c qua th i chí, qua mu n c o u lên núi l p am mà tu,ng ng có th y nh ng u b t nh n b t ngh a, nh ng vi c nh -nhu c t i b i c a th

gian-n a. Mà r i qua ngh n u m i ng i th y c ch ê ti n c a th gian thì gi n r i bmà i tu h t d ng y thì còn ai mà v ch ch nh ng thói ê ti n y cho ng i i bi t mà

a i tánh-tình. B i qua ngh nh v y nên qua còn ây, ng mà v ch m t ngoáytai ng i i, mà r n d y tr ng-tr thiên h . V ch ng ông Ph vô nh n ngh a, emch ng m t mà coi qua r n d y. Cái c u Hai Hùng vô liêm-s , em yên lòng mà ch quatr ng tr . H vay thì ph i tr , n i không th nào tr n ch y n a âu.

Con Ph c thi t thà, thu nay ch a t ng nghe ai nói lu n vi c cao xa, ch a t ngnghe ai ch thói i m-l nh, nay nó ng u t vì tình mà ngã lòng th i chí, nó ngbu n gi n thói en b c c a ng i nó trông c y, mà nó c nghe nh ng l i châm-chítcay ng c a Ba Có, thì ch ng khác nào nh ai ó r i sáng tâm-trí c a nó, b i v y nó n igi n, v t ng v y nói r ng: “Ch nói ph i l m! Thi t thiên h không ra chi h t! Tôi kínhtr ng h mà h coi tôi không b ng con heo. Tôi th ng yêu h mà h coi tôi ch ng khácnào m t ôi gu c, h mang i cho s ch ch n, r i ch ng g p giày thì h á gu c vôvách. Tôi t c quá mà bi t làm sao tr thù cho c bây gi ”

Ba Có nhích mép c i m t cách r t cay ng mà nói r ng: “ Ph i tr thù. N u emmu n thì qua giúp cho. Thân ch ngày nay ph i ra nh v y, bây gi em c ng v y n a, au

n bi t ch ng nào. Còn gì n a mà tính nh n ngh a, mà mong th ng yêu, mà lo kínhtr ng thiên h . Hai a mình k t thành ch em ng hi p nhau gi t h ch i cho h bi tch ng.

Con Ph c li c m t ngó Ba Có thì th y m t ch ta khác th ng, l cái v hi n t dth ng-m n, mà l i có v kh c b c áng ghê áng s . Rõ ràng là cái t ng c a ng i t

v i k l ng-thi n, hung ác v i-tay gian -d i.



36

Ba Có ng i ngó s ng ra ngoài ng, không hi u ch ta ngh th nào, mà cách m ti m t ch ta l i i gi n ra vui và nói v i con Ph c r ng: “Thôi, em ng bu n gì h t.

Có qua ây, qua rán nuôi em, có c m n c m v i nhau, có cháo n cháo v i nhau. Ch ngem qua c ng lo cho, n u không ti n thì vô nhà th ng thí mà n m, có sao âu mà em

. Em r i coi, không bi t ch ng r i ngày sau em có ch ng sang tr ng h n th ng mó n a, em giàu có h n v ch ng ông Ph mà coi”.

Con Ph c a n c m t mà áp r ng:

- Em ngh l i, em gi n c u Hai h n h t.

- Qua hi u, t i em th ng yêu C u quá, nên bây gi em m i oán nh v y ó. Emphãi t p tánh l i, ng th ng ai n a h t, b i vì có ai th ng mình âu mà mình th ng

cho u ng công. i mình ph i coi thiên h là m t b y-gian x o gi -d i h t th y.Mình ph i rèn lòng úc trí cho c ng nh s n nh á, ng thèm th ng, ng bi t gi n,thì mình m i kh i b h l ng g t và m i có th gi t h c.

- T i sao mà ch c ng oán thiên-h d v y?

- Vi c riêng c a qua, khó nói cho em nghe c. Qua ch xin em tin ch c r ng quang là m t ng i b xã-h i v y b a nh em v y. Em bi t bao nhiêu ó là r i.

Con Ph c thu dài, l y tay r b ng, r i ng v y i l y ch i quét nhà.

Con ng i có nhi u cái tình nó phát hi n m t cách l lùng, không th c c ngh ac. Ba Có t ng m o kh c b c, m mi ng ra thì nói nh ng l i oán h n loài ng i, mà

i v i Con Ph c thì ch ta tuy không bà con, song th ng yêu nó nh ch em ru t.Ch ng l bây gi l y nó l ch n trái b c, chiu-chít b -v nên m i th ng, s th ngyêu y phát bi u t khi m i g p nó m t l n u. T i th y thân ph n nó con gái côi-cúcnghèo-nàn, bi t nó th nào c ng là m t v t làm vui cho n ông mà th ng, hay là t ith y nó có nhan s c nghiêng n c nghiêng-thành mu n l i d ng cái nhan s c y màth ng? u y khó oán c, b i vì Ba Có kín-mít, không ch u bày tâm s c a mình,mà c ng không t ý riêng cho ai bi t.

Con Ph c n ng-náu d i Ba Có ã c m y tháng, thân c no- m, trí cth nh-th i. Th y Khuyên th y nó nh -nhoi thi t-thà th y c ng th ng.

trong nhà Ba Có d y nó t ng chút, d y cho nó bi t cách khôn d i i, d y cáchng ng i có duyên, d y cách n nói úng m c, d y cách li c truy n ý, d y cách c ia tình, d y cách u làm cho ng i mê, d y s a s c làm cho chúng ngó, d y không sótt ch nào h t. Ch ta th y nó b n áo c t qu n v i mà thôi, ch ta m i òn- xin ti n

Th y Khuyên mà dành r i tháng thì may cho nó m t cái qu n l a tr ng, tháng thì maycho nó m t cái áo xuy n en dài, b i v y thân nó c m no th nh th i mà c ng lành l .



37

VI

I CON

n m t tu n nay, b Con Ph c t- t17 l m. M t bu i s m m i sáng chúa-nh tBa Có dòm th y nó âm- 18, nghi nó t i th i k khai hoa, bèn khoá c a g i nhà cho ng i

m t bên r i d t Con Ph c vô nhà b o-sanh Ch -L n. Ch ta lanh l i, vô t i nhà th ngthì i ki m cô m -chánh làm quen, r i c y cô coi giùm coi ch ng nào Ph c . Cô m coi

i nói có l Ph c t i ngày mai 9-10 gi m i sanh. Ba Có l i h i cô coi nh v y mà cô cóbi t tr c s sanh con trai hay là con gái hay không? Cô m c i r i áp r ng: “Con emch c là sanh con trai ch gì. Tôi nói có sai thì em mà chém tôi i”. Ba Có h i: “Làm saomà cô bi t tr c s ó c?”. Cô m tr n m t áp r ng: “Tôi nhà th ng n y ã 17

m, tôi coi 10 ng i tr t ch ng m t là nhi u. r i coi mà”.

Vì ngày chúa-nh t th y Khuyên không có n c m, Ba Có r nh-rang, nên khôngt- t gì v . Ch ta con Ph c l i phòng thí, r i i dài theo m y phòng nhà giàu mà

ch i. i ngang qua m t cái phòng h ng nh t, Ba Có th y m t cô tr c ch ng 25, 26 tu i,t tr ng tr o, b ng chành-bành, ng ng ng i m t cái gh tr c phòng, b coi

bu n-hiu. Ch ta mu n làm quen, nên ng l i ngó cô n mà c i ng n-ngo n và h ing:

- Cô n m phòng n y ph i không cô?

- Ph i.

- Ch ng nào sanh mà b coi âm- d v y? Cô có m n cô m chánh coi giùm haykhông? M n c coi i. Cô m chánh nhà th ng n y h n c coi gi i l m .

- C coi cho tôi r i.

- C có nói ch ng nào sanh hay không?

- C nói khuya nay, mà có tr l m l i b y tám gi s m m i mai.

- N u v y thì cô sanh tr c con em tôi m t chút. Con em tôi l i m i gi mai. Nè,cô m n y có ngh hay l m, cô coi tay mà c bi t con trai hay là con gái. Cô có m ncô m coi giùm cái ó hay không?

- Tôi không có m n, song c có nói c ch c tôi sanh con gái. C nói nh v y màmình tin sao c. Tr c khi i lên n m nhà th ng, th y Cai có d t tôi l i ông c-t

n-Th coi m ch ng tiêm thu c d ng thai cho tôi. Th y Cai có c y ông c-T coith coi tôi sanh con trai hay con gái. Ông c-T c i ng t, ông nói vi c ó dù th ythu c gi i n b c nào c ng không oán tr c c. Nay lên ây cô m c nói tôi sanhcon gái, tôi không bi t sao mà tin.

17 có v n ng n , ch m ch p18 au ngâm ngâm



38

- Không. Thu nay tôi th ng nghe ng i ta n cô m n y coi vi c ó hay l m.Không bi t c h c ngh ó âu, mà c coi m i ng i không sai m t.

- C coi hay thi t sao?

- Hay thi t, ch không ph i nói ch i âu.

Cô n nghe Ba Có nói nh v y r i th dài r i b c vô gi ng mà n m, m t coibu n b c l m.

Ba Có còn mu n nói chuy n n a, nên b c vô phòng kéo gh mà ng i r i h ing:

- Cô m chánh nói cô sanh con gái hay sao?

- Ph i. C nói tôi sanh con gái. N u l i c nói mà úng thì tôi vô ph c l m.

- Con gái hay là con trai c ng là con, tr i cho sao thì mình nuôi v y, sao cô sanhcon gái mà cô l i nói vô ph c?

- Ch không rõ gia- o c a tôi. Tôi ph i sanh con trai thì m i khá, ch sanh congái thì không ích gì h t.

- Cô âu mà n m nhà th ng ây?

- Tôi d i C n Th .

- D hôn! d i mà lên sanh t i trên n y.

- Có xe h i thì i m y h i. Th y cai tôi th y mu n nh v y, nên th y l y xe h inhà th y a tôi lên ây r i th y v làm vi c, th y d n ch ng nào sanh thì ánh dây thépcho th y hay.

- Cô n m nhà th ng có m t mình, không em ai theo ng mà nuôi cô hay sao?

- Có ch . Tôi có em theo m t ng i vú-già. Tôi lên n m sáu b a rày. Hôm m ilên quan Th y coi m ch r i nói tôi còn lâu, song bi u tôi n m tr c trong nhà th ng

ng u ng thu c an-thai. Hôm i không em áo qu n theo nhi u, ph n thì tôi t ng cònlâu m i sanh, nên h i khuya n y tôi sai ch vú i xe ò v d i l y áo-qu n thêm cho tôi

n. Ch ng dè h i nãy tôi mu n au b ng, tôi m n cô m coi, c nói có l khuya n ysanh. B t nh n quá, tôi sai l ch vú v d i, chi u mai ch tr lên m i t i, ch ng tôi sanhây có m t mình.

- Có sao âu mà cô lo. Trong n y có m y ng i h c m thi u gì. Nh cô không cóai nuôi, cô có c n dùng vi c gì, thì cô c y m n m y ng i y c mà. Té ra cô ây làcô Cai-T ng d i C n-Th ?

- Phãi. nhà tôi là Cai- T ng Lung d i Cái V n.

- Cô có c m y ng i con r i?

- Tôi ch a có con; tôi sanh l n n y là sanh con so.



39

- Hèn chi cô không mu n sanh con gái!

- Không phãi v y. H nói sanh con gái u lòng d nuôi h n ch . Mà tôi mu nsanh con trai là t i m t vi c riêng. Ch ng gi u chi ch , tôi là v c a Th y Cai Lung, mà

nh ch không ph i v chánh. Ch Cai l n có sanh c ba a con, mà gái h t, chkhông có trai. Tôi có nghén x a rày Th y Cai tôi nói hoài, th y nói n u tôi sanh cho th y

t chút trai ng có ng i n i nghi p cho th y,thì th y c ng tôi l m, th y r c tôi vchung nhà l n li n. T i nh v y ó nên tôi m i mu n sanh con trai ch . Th y Cai tôi giàucó l m, n u tôi sanh con trai th y m i nhìn, r i sau con tôi m i c n gia tài, ch congái th y có n 3 a r i, th y màng gì n a.

Ba Có nghe chuy n nh v y thì ch ta ng i suy ngh . Ng i khôn lanh vi c gì tínhng l . Ch ta kéo gh ng i g n cô Cai -T ng Lung mà nói nh nh r ng: “D u mà cô

con gái, n u cô mu n nó hoá ra con trai thì c ng c có khó gì âu”.

Cô Cai nghe m y l i cô l m-c m ng i d y ngó Ba Có mà h i r ng:

- Con gái làm sao hoá con trai c?

- Mình i.

- Ai có con mà ch u i?

- L a ng i nghèo c c, mình i mình bù ti n nhi u, thì có l h ch u ch .

- Cha ch , n u l tôi sanh con gái, mà ai ch u i con trai cho tôi, d u bù n m b ych c ho c m t tr m tôi c ng bù.

- N u cô mu n, thì tôi lãnh tôi i ki m tôi nói giùm v i ng i ta cho. Mà m t tr mít quá, s ng i ta không ch u. Cô không nghe ng i ta nói con trai giá áng m t ngànhay sao?

- Vi c tình c , tôi không có s n ti n nhi u ây, n u quá s y thì tôi không thbù n i.

- Cô nói gia tài c a Th y Cai l n l m. N u cô mu n con c a cô là tr ng-namng sau h ng ít nào c ng phân n a cái gia tài y thì bây gi cô t n hao m t hai ngàn có lã gì âu. Hu ng chi cô có con trai, th y Cai l i còn c ng cô h n v l n nhà, cô nh

bi t bao nhiêu.

- Ch nói ph i l m. Ng t vì bây gi thình-lình, tôi không có ti n s n, bi t làm sao.

- Thôi, tôi làm n tôi ki m h tôi nói th coi có ai ch u hay không.

- Khoan! Ch i tôi nói chuy n m t chút. Tôi s làm lôi thôi, ngày sau b , th yCai th y phi n th y b tôi ch .

- Làm sao mà b c? Cô nói ch vú v d i chi u mai ch m i lên. Khuyanay ho c sáng mai thì cô sanh; nh mà cô sanh con trai thì thôi, còn nh r i cô sanh con



40

gái thì cô i tr c khi ch vú lên, làm nh v y ch vú bi t sao n i, mà ch ng ánh dây-thép cho Th y Cai lên th y th y con trai thì th y hay con trai, có cái gì mà nghi c.

- S m y cô m h th y mình i ch n l n xôn, h mách v i quan th y ch .

- Vi c ó có can c p gì v i h . Sanh thì v ph n cô m chánh, c bi t con trai haylà con gái. Ch ng sanh r i mình làm sao t ý mình, c có c n bi t t i làm chi. Mi n là lúcsanh r i, ng i ta l i h i tên h ng l p khai sanh, mình trình a nh úng con mình,có cô m làm ch ng, r i mình i ai bi t c.

- , còn khai sanh nó n a! Tôi con gái thì tôi ph i khai con gái. Ch ng v nhàtôi em con trai v , không trúng v i khai sanh, m i làm sao? Tôi làm b n v i th y Caikhông có hôn thú.

-N u v y thì quá d . Theo phép l p khai sanh mà không có m t th y Cai, l i côkhông có trình hôn-thú, thì t nhiên a nh ph i khai theo h m , còn ch tên h ng icha thì ng i ta ph i biên “không bi t cha là ai”. Còn m là n bà, không có gi y thuthân, t nhiên mình mu n khai tên h gì c ng c, ai bi t âu mà cãi. H hai àng ng-thu n i con r i, ch ng cô , n u con gái thì cô khai sanh con gái, song tên h m thìcô l y tên c a ng i kia mà khai. Ch ng ng i kia sanh, h con trai thì h khai sanh contrai, song h l y tên h c a cô mà khai ng i m , làm nh v y trong nhà th ng bi t sao

i ch .

- Nh ng ng i kia h có ch ng phép, khai sanh có tên h cha r i làm sao?

- Ai d i gì i l a ng i nh v y! Nói thi t v i cô, tôi có m t con em có ch ngkhông hôn thú, mà ch ng nó b nó r i. Tôi m i em nó vô nhà th ng h i nãy, cô mchánh coi r i ch ng 10 gi mai nó sanh, l i ch c sanh con trai. V y tôi i nói v i nóth coi nó ch u i con hay không, r i tôi tr l i cho cô hay.

- c a, âu ch làm n nói giùm th coi.

Ba Có v i-vã tr l i phòng thí kêu con Ph c ra ng i h i nh r ng:

- Em tính sanh r i em con em nuôi, hay là em cho ng i ta?

- Ch nh l nào t ý ch .

- Mình nghèo, n u nuôi con, mình m c ôm m nó ó, i làm l ng không c, thìch t ói còn gì.

- Em oán th ng Hùng l m, em r i em ki m k hung d em cho, ng th ngnh ngày sau nó làm du-côn n-c p cho cái dòng th ng cha nó mang x u ch i.

- c! M y tháng nay em h c v i qua ã kha khá r i, nên em m i bi t tính trthù nh v y ó. Mà em tính nh v y thì hay song không có l i. qua nói cho em nghe

hung d h nghèo, h m c lo ki m n, h có thèm nuôi con nuôi làm chi mà em cho.



41

Mà d u h có ch u nuôi i n a, có l em ph i ch u ti n cho h , ch h ng19 cho emti n a. Ch em mình nghèo, ph i lo ki m ti n. Em r i ph i lo s m vi-ki n ng cóki m ch ng. N u không ti n làm sao. Qua m i làm quen c m t cô nhà quê, mà giàu

m, c n m phòng nh t mà m coi nói c s sanh con gái. C r u quá, c nghe nói em ssanh con trai thì c mu n i con v i em, nh em ch u c bù m t tr m ng b c ch uhôn?

- Ch u ch . Mà c bù 100, r i c b t mình ph i nuôi con c thì c c mình quá.

- Em kh quá! H i con r i mình mu n làm gì thì t ý mình; mình mu n nuôithì , hay là mu n cho ai thì cho ch .

- N u v y thì c.

- C xin bù 100 r i mà qua ch a ch u. Qua òi m t ngàn, c nói không có ti n s nây. Vi c ti n b c qua lo cho, qua òi c nhi u ch ng nào càng t t ch ng y. Qua

khôn d i âu.

- Ch tính l nào em c ng vâng l i h t. Mà cô nào, âu mà l i i con nh v y?

- Em không bi t âu, ng i ta d i L c-T nh mà.

- T i d i v n lên ch ráng g t nó, B nó có l i gì nên nó m i mu n có con trai;mình phãi th a d p n y.

- Qua bi t mà, có l nào qua i em d y. Mà em ph i con trai m i c a.

- Ch ch u ph t i. Ch c con trai. Nh r i sanh con gái thôi b t quá m t côngtính, ch t n hao gì mà em s .

Ba Có th y Ph c hi p ý v i mình thì m ng, nên l t- t l i cho cô Cai-T ng Lunghay, song v s b c òi thì nói Ph c òi n m t ngàn. Cô Cai n n n , nói vi c tình cmình không có t i s b c y. Cô xin ch ng i con cô a 100, r i i th y cai lên l pth xin th y mà a thêm ít ch c n a. Ba Có nói vi c ti n b c ch ng i con r i stính l i.

Ch ta lân-la trong phòng nói chuy n ch i v i cô Cai t ng Lung. n tr a, ch tanh Con Ph c có nói c u Hai Hùng là con c a m t ông H i ng Cái V n, ch ta bèn

i cô Cai r ng:

- Cô Cái V n mà cô bi t C u Hai Hùng là con c a ông H i ng nào ó haykhông? C u Hai Hùng h i tr c h c trên Saigon, c u m i i Tây ch ng b n n m thángnay.

- Sao l i không bi t. Nó là con c a anh ch ng tôi là H i ng Thành, nó kêu th yCai tôi b ng chú ru t. Sao ch bi t nó?

19 ng: ng thèm= không bao gi ch u



42

- H i c u h c trên Saigon, c u có quen v i tôi. Có l ông H i ng Thành giàum hay sao mà cho c u i Tây?

nh c ng giàu, song thua th y Cai tôi nhi u. nh góp ch ng 10 ngàn gi , cònth y Cai tôi góp trên 40 ngàn. ã v y nh ánh b c l n l m, nghe nói nh m c n c ng

n.

Ba Có c bi t c n nguyên c a c u Hai Hùng, r i nh t i vi c i con, thì ch tay làm l cho cái thiên-c khéo s p t. Mà s p t nh v y là may hay là r i? u y

không th oán tr c c. Ch ta ngh riêng nh v y mà thôi, ch ch ng h ló mòi chocô Cai bi t, mà nh t nh gi u kính không cho con Ph c hay.

n x Ba Có v , có h a v i Ph c khuya s tr vô th m.

Khuya l i ch ta khoá c a, g i chìa khoá cho ng i m t bên d n n u tr a th yKhuyên v thì nói r ng ch ta m c vô th m Con Ph c , xin th y ra ti m n c m m t

a.

Ch ta vô t i nhà b o-sanh, nh m lúc cô Cai ng chuy n b ng, n 8 gi thi tcô sanh m t a con gái. Ch ta i m làm thu c t m em r i i h t, ch ta m i l n vôphòng thì th y cô Cai n m bu n xo.

Cô Cai v a th y m t Ba Có l c u nói r ng: “Thi t qu con gái r i ch “.

Ba Có g c u áp r ng :

- Tôi hay r i. Tôi vô t t ng sáng t i gi . Tôi nghe cô chuy n b ng mà tôi nhátquá, tôi không dám vô. Cô sanh m nh gi i tôi m ng cho cô.

- Tôi bu n quá, ch . Sanh th con gái có ích gì âu. Cô làm sao nói i giùm chotôi con trai cho tôi thì tôi mang n l m.

- Nó ch a nên ch a bi t con trai hay gái. Mà nó òi t i m t ngàn, bi t làm sao.

- Tôi l y ch làm n nói giùm. B i tôi không có ti n s n ch nh có thì bao nhiêutôi c ng ch u h t.

- Nó mu n chuy n b ng ng. ch ng nó sanh s hay.

- Ph i làm sao mà i tr c khi ch vú lên, ch th y con gái r i i sao c.

- Cô ng lo. Có l n i bu i s m m i n y mình tính xong. Cô nói chi u ch vúi lên mà s gi ng gì. Nè, mà n u s m m i n y có th y ký l i h i tên h ng l p khai

sanh thì cô khoan khai, i con kia nó r i s khai luôn nghe hôn. Cô nói th ngth ng chi u hay mai cô ki m tên t t cô t cho con nh r i cô s khai. Theo lu t còn 8

a còn khai c, mình tr m t hai ngày có h i gì.

- Cha chã! Mà có cái n y khó quá ch .

- Cái gì khó?



43

- Tôi con gái, m chánh m ph u bi t. N u tôi i con trai, sáng mai cô mph l i t m cho em, c th y khác, c h i r i b vi c ch vú bi t còn gì.

- Tôi ã có tính t i chuy n ó r i, cô ng lo. Phàm ng sanh cho nhà giàu thìph n c a cô m chánh, song sanh r i c không bi t t i n a. Còn m ph nào ng giúpó thì m i b a c lo s n-sóc t m-r a cho em. Ng i khác không xen vào c. h i nãy

cô sanh, tôi ng ngoài ch i mà tôi ã nhìn m t cô m -ph ó r i. N u cô i con, thì tôio b nói tr c v i cô m ph ng c kín mi ng, r i ch ng cô v cô n- n cho c vàich c ng b c thì êm ch gì.

- Ch tính hay quá. Xin ch u ình giùm, n u xong vi c thì tôi không quên nch âu.

Cô m ph xách hai ve n c nóng vô phòng th y Ba Có ng i nói chuy n thì h ing:

- Cô nh nh ngoài Saigon vô n m phòng thí h i s m m i hôm qua ó ph i làem c a cô hôn?

- Ph i, sao ó cô m ?

- Con so mà c sanh l quá.

- Sanh r i hay sao? Con trai hay con gái?

- Con Trai. Th ng nh l n quá, còn ng t m ng ch a cân, mà tôi ch c nóng ít nào c ng 3 kilo 8.

Ba Có ngó Cô Cai mà c i r i ch y l i phòng sanh mà coi. Cách m t h i ch tatr l i nói v i Cô Cai r ng: “May cho nó l m. Thi t con em tôi sanh con trai.”

Cô Cai c i r i day qua ngó con, th y nó n m ng , lòi hai bàn tay ngón tr màdài, cái m t tròn-tr a d th ng, thì cô a n c m t.

Ba Có nói r ng:

- Con em tôi g t quá, nh t nh m t ngàn nó m i ch u i, ch ít h n không c.Nó nói nó th ng con nó l m.

- Tôi không có ti n bi t làm sao ây. Tôi nói thi t v i ch hôm Th y Cai a tôilên ây th y a cho tôi 200$00. H m nay n xài và a cho ch vú i xe, hao h t 30$00.Bây gi trong mình tôi còn 170$00. Thôi tôi ch u 150$00.

- Nó nói không c, ph i s m t ngàn. Tôi nói giùm h t s c mà nó khôngch u b t.

- Kh quá! thôi, tôi nói nh v y; bây gi ch a 150$00, ch ng tôi ánh dâythép cho Th y Cai lên, tôi xin thêm c bao nhiêu thì tôi a h t cho ch n a, c hôn.



44

- tôi nói l i v i nó coi c không. Tôi t ng n u nó không ch u, thì cô ac bao nhiêu hay bao nhiêu, còn thi u bao nhiêu thì cô làm gi y r i sau v d i cô s

i lên tr , có khó gì.

Cô Cai n m suy ngh m t lát cô nói ch m-h m r ng: “ c làm gi y thì tôi làmcho, r i sao tôi s g i tr d n. Xin ch nói giùm v i c ”.

Ba Có i m t lát r i tr l i nói Con Ph c ch u i theo l i Cô Cai xin. Ch ta bènbàn tính v i cô Cai bây gi hai a nh ph i khai sanh tên gì, m tên h gì. Cô Cai nóith y Cai tên Lung thì con c a th y ph i t tên là L ng. Mà cô tên là Lê th M o thì khaisinh ph i a nh là Lê V n L ng. Còn con ru t c a Cô thì ph i khai là Th Hai vì nó

u lòng.

Ba Có là tay khôn ngoan nh m l , vi c khó cho m y ch ta tính c ng ph i d . Chta tu t lên phòng gi y o b th y ký ng khai sanh luôn cho hai a nh . Th y ký c mgi y vi t i xu ng nhà sanh, vô phòng cô Cai thì Cô khai tên là Ph m Th Ph c 22 tu i,cô t tên con là Ph m Th Hai. Qua bên phòng thí thì con Ph c khai tên nó là Lê Th

o 25 tu i, nó t tên con nó là Lê V n L ng. Th y ký biên r i th y ký ngó con Ph cmà nói r ng: “ Cô c t tu i lên chi v y? Cô ch ng 17-18 tu i ch gì t i 25 l n”. Ba Có

t mà áp r ng: “Không, con em tôi nó nh vóc, ch nó tr ng tu i l m ó th y. Nó 25tu i thì nó khai 25, ch khai gian làm chi. n bà có thu má gì mà ch ng tu i cho maura lão”.

Th y ký rùn vai r i b i lên phòng nhà gi y.

Ba Có i ki m cô m ph mà on thông m u, xin cô kín mi ng thì cô Cai s chovài ch c ng b c, cô m nghe h a n n thì cô nh n l i li n, l i cô t ng Ph c nghèo

i con b t quá có l i ch ng ít ch c ng b c là nhi u, nên cô không kèo nài chi h t.

Ba Có s p t xong r i m i b ng con c a Con Ph c em giao cho cô Cai Lung.Cô Cai móc túi l y ra 150$00 mà a cho Ba Có, r i bi u Ba Có b ng con c a cô màgiao l i cho Con Ph c. Ch ng Ba Có b ng con nh mà i thì cô Cai ngó theo, cô ch y

c m t, và nói vói r ng: “Xin ch làm n nói v i cô ó ráng nuôi giùm con tôi cho t tnhé”.

Ba Có l i lãnh i ánh dây thép giùm mà cho th y Cai T ng Lung hay r ng côCai sanh con trai, m con m nh gi i.

Chi u l i ch ta lên nhà l y hai t r i khai sanh mà giao cho hai ng i, t c a Lên L ng, m là Lê Th M o thì giao cho Cô Cai, t c a Ph m Th Hai, m là Ph m Th

Ph c thì giao cho Ph c.

Chi u b a sau Th y Cai T ng Lung lên t i, th y bi u a th ng nh cho th yng th ; th y b t kh n en, b n áo dài, mang giày tây, râu ng nh trê, mà th y b ng th ng

nh còn hói, th y i qua i l i, mi ng c i ng n ngo n, coi ng quá. Cô Cai a tkhai sanh cho th y coi, th y nói t tên L ng ph i l m. Th y ngó th ng nh m t h i r i



45

th y nói r ng: “ Th ng L ng coi nó gi ng tôi quá mình há. Tôi có con trai n i dòng r i,tôi không lo gì n a. Mình ph i ch u c c nhà th ng cho 10 b a, ng tr c là mình

d ng, sau n a th ng L ng nó c ng cát. T rày tr i mình mu n th gì tôi c ng chot thãy. Tôi trên n y th m mình vài b a r i tôi v làm vi c, úng 10 ngày tôi s em

xe lên r c mình v i th ng L ng”.

Cô Cái nói r ng:

trên n y t n hao lung quá. Th y ph i cho tôi ít tr m ng b c tôi n ny cô m và tôi mua ch i.

c mà. Mình con trai cho tôi nh v y, d u h t nhà tôi c ng không phi n.Mình c n lo b d ng, lo chi vi c hao t n.

Th y th ng nh n m trong nôi, r i m bóp ph i l y a cho v 300$00 và nóing: “ ó, mình mu n n xài vi c gì tu ý, mi n là mình vui thì thôi. Còn n n cho m

thì b a lên r c mình tôi s a ti n cho mà n n”.

Th y Cai m n phòng khách s n ngoài Saigon mà ngh ng vô ra th m hai b ai v . Cô Cai t thi t v i Ba Có r ng Th y Cai cho có 300$00. Cô không dám xin nhi u, th y nghi, cô a thêm cho Ba Có 200$00 và h a ít b a c ng cát ng i d y c r i

cô s làm gi y thi u 650$00, sau cô s tr .

Ph c n m nhà th ng 8 b a, ng i ta không cho n m n a. Ba Có vô r c nó, l i ghé phòng cô Cai mà bi u cô ph i làm gi y thi u Ph m Th Ph c 650$00, h a quam sau s tr l i, song n u có ti n thì tr tr c l n l n c ng c.

Cô Cai th y ch ng vui m ng, không nghi chi h t, nên cô làm gi y li n, l i n nriêng cho Ba Có 20$00

Ph c b c l i hun th ng L ng, r i b ng con Hai i v v i Ba Có, Cô Cai ngó theomà r ng r ng n c m t.



46

VII

C NG LÀM BÀ

Ph c b ng con nh v nhà, con nh khát s a nó khóc, nên Ph c ph i v ch áo lênmà cho nó bú.

Ba Có ngó th y thì ch c l i l c u mà nói r ng: “Không c, em cho nó bú r i c p vú còn gì!”

Ph c nghe m y l i thì l y làm l , nên ngó s ng Ba Có mà h i r ng:

- V y ch nó khóc bi t làm sao? Ph n s a c ng khó ch u quá, nên con bú b tch .

- Qua tính cho em làm bà n y bà kia, ch qua có tính cho em nuôi vú âu mà emlo cho bú. Ph i tính th nào, ch qua không mu n cho em nuôi con nh n y chút nào h t.

- Không nuôi thì b cho ai nuôi? Mình i con v i ng i ta h l i bù ti n chomình n a, không nuôi sao c.

- Không. Vi c nuôi ó không có giao kèo. Mình mu n nuôi c ng c, hay làmu n cho ai t ý mình ch . Mà em nuôi con c a ng i ta làm chi? N u em nuôi nó, em

nhà ôm nó mà cho bú hoài r i làm sao?

- V y ch b nó cho ai bây gi ?

- Qua tính sáng mai qua b ng nó lên nhà nuôi m côi trên Tân- nh qua choph t r nh.

- Ch tính sao c ng c, song em ngh con c a mình h em v h c nuôi t -t ,còn con c a h giao cho mình mà mình em b nhà m -côi, coi c ng k l m ch .

- i n y ch ng có cái gì g i b ng k h t. Em t ng h i con c a em ng hnuôi hay sao, ó là t i h th ng nó l m hay sao? Có ph i v y âu! H vì cái l i tr c

t, h mu n t gia tài, nên h m i làm nh v y ch . H tính l i thì mình d i gì màbo-bo nh n ngh a. H bù cho em v m t v ch u m t ngàn ng b c, nhi u nhõi gì ó, màem ph i thí thân ng nuôi con cho h . Không c âu. qua i mua m t h p s a bò

i khu y mà cho con nh bú t i sáng mai qua b ng nó qua em cho nhà nuôi m côi.Nhan s c c a em c u m t muôn ng b c, bi t qua ch u i hay ch a, có l nào vì có m tngàn ng b c mà ph i h y cái nhan s c y.

Ph c sanh s n r i thì s c l i càng p h n tr c, xinh b i ph n, l ng eo, ng c n ,da tr ng , m t no tròn, c i h u duyên, i y u u. Nó v n bi t nó có s c, nh ng mànó nghe Ba Có khen, thì nó th n nên day m t ngó ch khác.

Ba Có ngó li c nó r i nói r ng:

- Em i nhà th ng n m sanh, v ti n xe, v ti n bánh hàng, v ti n n n cho, t n hao không y 5 ng b c, mà mình có l i b c m t c 370$00. Còn 650$00



47

a, ó g p gì mà òi. B nào h c ng tr , b i vì qua bi t h s mình khai thi t r i hvi c c a h , bao gi h dám ch i. Hi n bây gi 370$00 c a em còn y nguyên ây, emmu n mua th gì em nói i, ng qua mua s m cho.

- B c y là b c c a ch làm ra, ch nào ph i b c c a em mà em dám bi t. Em nhch mà em c no m lành m nh ây, cái n y tr l n l m, em không bi t làm sao mà

n c, có l nào em dám nói t i vi c b c ti n v i ch .

- Em ng nói v y. Qua nuôi em là mu n làm nên cho em, ch không ph i quatính làm l i cho qua âu. Thi t qua mu n có ý l i d ng em, song l i d ng ng tr thùxã-h i ch i, ch không ph i l i d ng ng qua ki m ti n. th ng th ng ngày sau r iem s bi t b ng qua. Còn em nói em mang n qua, em không bi t làm sao mà báo áp.Em mu n n n cho qua thì không có khó gì, em c làm theo l i qua d y, em không tráiý qua, bao nhiêu ó thì n n r i. Qua nói tr c cho em bi t, qua không d y vi c h icho em, mà qua c ng không mu n vi c em làm không c u. D u l i qua d y hay ýqua mu n, c ng u mong làm l i ích cho em mà thôi, n u qua chung h ng là h ngcái vui c th y tr oán tr thù ó thôi.

- Thân em nh có ch nên m i còn s ng c nh v y. Em nói thi t, d u ch emmà bán em i n a em c ng vui lòng. Vì ch không mu n t tâm s c a ch cho em hi u,nên em không rõ ý ch nh th nào. Nh ng mà ch d y cách nào, ch mu n vi c gì, em

ng làm theo h t th y.

- L i em nói ó, em ph i nh ó

- Em th ch ng bao gi quên.

Ba Có ng i suy ngh m t h i r i nói r ng: “ Sáng mai s em con nh lên nhà-côi qua cho. Còn s b c mình ki m c ây, mà dùng s m chút nh qu n áo và n

trang cho em, còn bao nhiêu ph i cho em h c. H c chi có ích, ph i h c m i c”.

Ph c th dài mà áp r ng:

- H i nh vì cha m em nghèo, nên em không i h c c. Bây gi l n r i mà h cgi ng gì?

- Nh thì h c theo nh , bây gi l n thì ph i h c theo l n, sao l i h c không c.Em t ng qua bi u em i h c ng làm cô-giáo hay sao? Có ph i v y âu. H c chi v ycho m t ngày gi , mà không danh v ng gì h t. Qua mu n cho em h c ng làm bà nhàgiàu, ho c làm bà H i ng, hay là bà Huy n, bà Ph kìa m i sang tr ng ch .

- Có tr ng h c nh v y hay sao?

- Tr ng c a qua ây. Em không hi u, qua c c ngh a cho em nghe. i n yn-ông trong x mình h t n b lung l m; không ph i h t n b v tài ngh , hay là vn h c, hay là v c x o, hay là v o c. Không, m y khoa y h không thèm ngói, mà n u có ai h c gi i h l i ganhn ghét kích bác, n u có ai m n o c h l i khinh ng o bán. H t n b có m t khoa mà thôi, là khoa háo s c. Tánh háo s c c a h , không



48

bi t h trau d i th nào, mà qua coi nó m nh m c c m, m nh m n n i h th y gáip thì h tr t, không k gì ph m giá c a gái son, không bi t tr ng ch trinh cho n bà

có ch ng. Mi n là h ph tình d c c a h thì thôi, d u t n hao bao nhiêu h không c n,u ph m danh ngh a th m y h c ng không s . Cái i nh v y ó n u mình không

ng theo mà c u l i c u danh thì mình quê quá. Qua nói thi t v i em, vì cái tính háoc c a n ông ó mà ngày nay thân qua m i ra nh v y ây. Nh c t i thân ph n c a

qua thì qua t c gi n oán thù l m. Ti c vì qua không có s c, mà l i tr ng tu i, nên quakhông th báo thù c. Em có s c mà l i còn nh , nên qua tính d y em ng tr thù choqua, em ch u hay không?

- Em ã nói d u ch em em i bán, em c ng vui lòng n a, y v y ch ng có vi c gìch d y mà em không ch u.

- c l m. Qua tính d y em h c là d y các u cho n ông mê. X a rày quaã d y em cách i ng cho d u dàng, d y u nói chuy n cho thanh nhã, ã g n xongi. Bây gi ph i d y cho em bi t ch qu c ng , ng em c ti u thuy t coi nh t trình,i d y em h c n, h c ca, h c ngâm, h c làm thu c á phi n, ph i d y cho em th o y ngh y thì m i làm cho n ông mê c.

- Cha ch , h c nhi u th quá, bi t ch ng nào m i r i.

- Em ng lo. H c các th m t l t, trong sáu tháng thì xong h t. Em c lo ti png cho thân th c ng cáp i, r i kh i công mà h c. Qua làm c h c, qua c n c n thì

ch c em h c mau l m.

Ph c c i. Ba Có i mua s a ng cho con nh bú.

Sáng b a sau, Ba Có kêu m t cái xe kéo, bi u Ph c a cái khai sinh c a con Hai,i b ng con nh mà i, nói em lên nhà nuôi m -côi trên Tân nh mà g i cho h nuôi.

Xe ch y v a kh i t-Thánh tây thì có m t ng i n bà che dù , kêu mà h ing: “Ch Ba, ch i âu ó?”

Ba Có ng ng xe. Ng i n bà y i l i, té ra là cô N m Liêu, ch em quen bi ti tr c. Hai ng i m ng nhau, r i cô n m Kiêu h i r ng:

- Ch b ng con i âu mà a nh còn l m-lói v y?

- Không ph i con c a tôi. Con c a h , vì h nghèo quá nuôi không n i, nên hn tôi em cho nhà nuôi m côi.

- H ! Con âu mà em cho nh v y! âu a cho tôi coi th . Con trai hay là congái v y?

- Con gái.

- Nè, con nh ng quá há? M t d th ng l m ch . Nó sanh c bao lâu r i ây?

- c tám, chín b a.



49

- M i sanh mà con nh c ng quá. Tôi mu n xin ng tôi nuôi ch i.

- Cô nuôi làm gì? Cô không có con hay sao?

- âu mà có. B i v y nên tôi m i mu n nuôi ch .

- Có mu n nuôi thì tôi cho cô nuôi, ch cho nhà m -côi c ng v y.

- Tôi mu n xin tôi nuôi quá. Mình không có s a, mình cho nó bú b ng s a bòc không?

- c l m ch .

- Con nh n y có khai sanh phép hôn?

- Sao l i không có, nhà th ng không khai sanh sao c.

- Thôi, tôi m i ch l i nhà tôi ch i, l i ó ng tôi nói cho nhà tôi hay, r i tôilãnh tôi nuôi cho.

Cô N m Kiêu kêu m t cái xe kéo n a, r i d t Ba Có v nhà ng Champagne.Ch ng c a N m Kiêu là m t tay bác20, ch không có ngh nghi p chi h t, song n

c sung s ng, nhà c a h c h , tuy m t c n ph mà d n d p vén khéo s ch s l m.

Cô N m Kiêu nói chuy n mình mu n nuôi con nh cho ch ng nghe, thì ng ich ng b ng lòng, và l y 5$00 mà a cho Ba Có, m n em v a cho m con nh . BaCó giao con nh v i lá khai sanh r i lên xe tr v , nói d i v i Con Ph c r ng ng i ta cócho 5$00. Ph c tin Ba Có, nên không g n h i chi h t.

t tháng v a qua, thì thân th c a Ph c ã m nh kho l i nh x a, mà Ba Cóng ã s m vi ki n cho nó r i h t, may áo qu n thêm, mua giày thêu, mua kh n s t,

mua m t chi c vòng c m th ch, mua m t ôi bông nh n h t sa-lông.

n y, b a nào c ng v y, h n c m chi u r i thì Ba Có trang m cho Ph c,bi u ánh r ng cho tr ng, d y thoa son làm môi , bi u chu t móng tay r i nhu m phao

ng h ng, bi u d i ph n t m t cho t i c , cho t i bàn tay bàn ch n, r i ch em d t nhaui ra B n Thành mà ch i. Ch thì c m c en, còn em thì c b n qu n tr ng áo màu.

Khi màu tím, khi màu h t gà, khi màu khói nhang, khi màu thi t.

Ph c ã có s c s n, mà bây gi nó ra mã n bà, l i nh trang m khéo, y ph ct, nên s c p càng b i ph n, p vì cái g ng m t có v hi n t , p vì hình vóc m, má dong dãy, nh t là p v cái mi ng c i r t có duyên, vì ti ng nói d u dàng, ing y u u, Nh ng trai i ch i ch ng có m t nào g p m t Ph c mà không li c ngó,

ch ng tr m tr .

t bu i chi u, hai ch em ng i ch i t i m t cái b ng, ngoài ng kính l p. Cácht h i có hai th y, phía d i mé sông i lên, r i c ng ng i x n i cái b ng y, phía

ng kia, m t th y tr c tr ng 22-23 tu i, m t th y tr c tr ng 25-30 tu i, th y l n b n

20 bài b c



50

tây, th y nh b n mát, song b n l a tr ng m i tinh, l i ch n mang giày hàm chng m i. Th y l n nói v i th y nh r ng:

- H i hôm toa n b n gì hay quá, m a ng i m a nghe c m h t s c.

- Ch c là anh nói b n V n Thiên T ng ch gì.

- M a không bi t tên b n gì. b a nào toa n l i, r i t i cái b n ó m a s chcho toa.

- H i hôm tôi n cây tranh, mà anh khen hay, ch c là anh khen b n V n-Thiên-ng ch gì. Anh ch a nghe tôi n cây kìm. Tr i i, c m cây kìm mà tôi n nam thì

ng tr m l c nh n nghen anh. b a nào tôi n cho anh nghe th coi.

- Toa n kìm còn hay h n n a sao?

- úng l m. t V nh Long các th y n u cho tôi t i nh t v cây kìm.

Hai th y nói chuy n t i ó thì Ba Có xen vô mà h i r ng: “Xin l i th y, khôngbi t th y d y n thì th y n bao nhiêu ti n công, m t b n là bao nhiêu v y th y h ?”

Th y l n c i ng t mà áp r ng:

- Tôi có bi t âu.

- Nãy gi tôi nghe th y nói chuy n n, tôi t ng th y d y n ch .

- Phãi. Th y n hay l m, ngón t i, nh p ch c, mà th y làm th y thông chkhông ph i làm th y n.

Th y nh b n mát, kêu b ng th y t ó, day qua h i cô Ba Có r ng:

- Cô h i th y n chi v y?

- Tôi mu n cho con em tôi ây h c ít b n n tranh, ít b n n kìm, mà không bi tth y n âu ng cho nó h c.

Hai th y nghe nh v y bèn li c m t ngó Cô Ph c.

Ph c ng i nghiêm ch nh, c ngó ngay tr c m t, d ng nh không dè ng i tanhìn mình.

Th y l n nói v i Ba Có r ng:

- Cô mu n cho cô em h c n thì cô nói v i th y t ây th y d y giùm cho cmà. Th y có thua th y n nào âu.

- Th y làm th y thông th y ký, tôi âu dám vô phép mà c y th y d y em tôi.

- c mà. Th y không có v con, ban êm th y th i ch i b y c ng v y, th yy giùm còn có ích h n, không bi t ch ng th y d y mà th y không n ti n công n a .

- N u th y không n ti n công thì tôi âu dám cho h c. B m th y, không bi t h cn m t b n ph i tr bao nhiêu ti n?



51

Th y nh c i mà áp r ng:

- Cái ó không có ch ng, tu theo tài c a ông th y, mà c ng tu theo th l c c ac trò n a. H c thành th c r i có ng i h n n 3 ng m t b n, có ng i n n 5ng m t b n, có ng i t i 10 ng.

- Xin l i th y t , không bi t nhà th y âu v y th y T ?

- Tôi không có d n nhà riêng, Tôi u i anh tôi ng Bourdais.

- Té ra c ng g n tôi mà. Hai ch em tôi ng Louvani. Tôi dãy ph 20 c n ó,nhà tôi s 72. M i hai th y b a nào có i ch i vô ngã ó, ghé nhà tôi u ng n c. Tôi nhà có hai ch em, ch không có ai h t.

Ba Có nói d t l i r i li n ng d y r Ph c xu ng ch c mua trái cây và cúi u hai th y mà i, Ph c c ng ch p tay cúi u mà t giã, b nghiêm ngh l m.

i c m t khúc, Ba Có nói nh v i Ph c r ng:

- Em ng ngó l i ch hai th y ng i ó nghen hôn.

- Sao v y?

- N u mình ngó l i, thì ng i ta bi t mình ngó ch ng, r i ng i ta cho mình là b n“t th i” i trêu b o ng i ta. Mình ng thèm ngó l i, h m i mê mà i theo mình.

- Ch nói ph i l m.

- May quá i ch i t m b y mà ki m c th y cho em h c n h c ch ch .

- Ng i ta làm th y thông, ng i ta ng ch u d y mình a.

- D y mà. r i em coi, t i nay th y s l i nhà mình; l i mà d y giùm mà khôngn ti n âu.

- Sao ch bi t? Th y có h a d y âu.

- Em quê mùa qúa! Qua th y c p nhãn c a th y thì qua ã bi t th y mê em r i.Qua nói th y s t i nhà mình, em mu n cá bao nhiêu qua c ng cá h t. Th y nói th ykhông có v , qua nói mình nhà có hai ch em, có cái gì ng n c n âu mà th y không l inhà mình?

- Ch oán nh th y bói.

Hai ch em i vòng xu ng ch c r i th ng th ng tr v nhà, nh c gh tr ca mà ng i nói chuy n ch i. Thi t qu , l i 8 gi t i thì th y T b n mát h i chi u ó

th ng th ng i ngang qua, day m t vô ph dòm ki m s nhà. Ba Có kh u tay Ph c màch , r i b c ra chào th y, mà m i th y ghé nhà ch i.

Th y T n y tên Cao con c a H ng s Hàng V nh Long. Th y m i 22 tu i, thira tr ng r i xin i làm vi c t i phòng v n quan c lý thành ph Saigon ã c m t



52

m r i mà ch a c i v . Th y u t i nhà m t ng i anh nhà bác, là ông Phán Kh i,làm vi c s T o-Tác.

Ba Có ti p th y T Cao vô nhà, m i th y ng i, h i Ph c rót n c trà, l y thu cu mà ãi.

Th y T Cao b -ng , không dám ngó Ph c, th y ngh không l ng i l ng thinhhoài, nên th y nói r ng: “ ng n y mát quá, ban êm tôi hay i ch i phía trên n y hoàimà không dè ch ây”.

Ba Có nghe th y kêu b ng ch , thì hi u ý th y, nên c i mà nói r ng:

- Bây gi bi t r i thì t i th y lên ch i, tôi có ch ng mà ch ng tôi ban êm v nhàn trên Chí Hoà, không có ây. Tôi nhà có hai ch em. Con Hai ây là con c a dì tôi

nó g c d i Cai L y, nó lên v i tôi ng h c n h c ch cho bi t chút nh v ing i ta. H i chi u tôi nghe nói th y n hay. N u th y vui lòng d y giùm con Hai thì tôimang n th y l m.

- N u cô Hai mu n h c v i tôi, thì có l nào tôi dám t , song tôi m c làm v c, banêm m i r nh c.

- Thì c u h c ban êm c ng mà. êm nào th y r nh thì lên d y giùm nó ít gi ,n gì ph i d y t i ban ngày. Nè, mà nó nghèo, nh ng th y d y thì tôi xin th y n ti n

công re r v y nghe hôn, ch th y òi m c quá, nó không có ti n mà tr a.

- Không mà. Tôi d y giùm cô Hai mà ch i, ch ti n g o gì.

- Th y không n ti n, tôi s th y d y không h t lòng ch .

- Không n ti n d y m i k a ch .

- Th y làm nh v y thì n ngh a l n quá, con em tôi làm sao mà n áp cho n i.

- Tôi làm n ngh a thì cô Hai l y n ngh a mà áp, có khó gì.

Ph c b c l i m i th y T Cao u ng n c, li c m t h u tình ngó th y, mi ng c inh hoa bán khai mà nói r ng:

- Th a th y, th y m i bi t em mà th y nói nh v y, thì em c m-tình l m. Song emxin t v i th y, ví nh th y mu n làm n ngh a v i em, ch ng ph i em s em không có

n ngh a mà áp l i. Ngo t vì i n y là i kim ti n, n u em dùng n ngh a mà ápi. Ng t vì i n y là i kim ti n, n u em dùng n ngh a mà áp n ngh a, em s trái

mùa ch ng?

- i kim ti n, mà mình làm nh n ngh a, mình m i cao ch .

- Cao thì m t.

- M t mà vui.



53

Trai gái ngó nhau, m t li c mi ng c i, coi tâm u ý hi p l m. Ba Có th y v y thìnói r ng:

- Nè mà th y d y nó h c n, th y ph i t p nó ca n a a, nghe hôn.

- Cô Hai mu n h c th gì tôi c ng d y h t th y.

- Nó mu n h c ch qu c ng n a.

- C ng c n a.

- Ch ng nào kh i công d y?

- N u cô Hai mu n h c g p, thì tôi d y li n bây gi c ng c. nhà có n haykhông?

- Không có. mai i mua m i h c c.

- Ch kh i mua. Tôi có n s n, t i mai tôi em l i tôi d y.

- Th y s n lòng nh v y thì con Hai mang n l m.

Ba Có b i ra ng sau, con Ph c nói chuy n v i khách cho thong th .

Th y T Cao mê-m t, ng i nói chuy n ch i t i 11 gi khuya m i ch u v .

êm sau Th y T em m t cây kìm v i m t cây tranh lên mà d y Ph c h c. Banu còn ké-né e l , d y trong vài êm r i, thì tình bi t tình, ngh a th m ngh a, gió tr ng

mang mát, ong b m v n v , khi thì d y n khi thì d y ca n khuya t i d t nhau ra chn mì, khi thì chong èn trò chuy n sáng êm, kh ng khít th nguy n tràng-tr ân ái.

Trong m y tháng mà Ph c ã n c ít b n tranh, ít b n kìm, bi t ca trúng nh p,i bi t c nh t báo, th y d y ã không tính ti n công, mà l i s m gi ng s t, mùng l i

cho h c trò n m, s m m t ôi bông xoàn cho h c trò eo, s m m t b dây chuy n, s máo s m qu n, s m giày s p dép, không thi u v t chi h t.

t êm th b y, Th y T Cao m c i n ti c v i chúng b n, th y không lên nhàBa Có c.

Ph c n m trên ván mà nói chuy n v i Ba Có, ch m rãi nói r ng: “Th y T th yth ng em lung l m, th y nói h th y xa em ch c th y ch t. Em mu n th gì th y c ngmua cho h t th y. Không bi t t i sao mà em bi u th y làm hôn thú ng v ch ng d n v

chung v i nhau, thì th y c làm l hoài”.

Ba Có nghe m y l i thì l m c m ng i d y ngó ph c mà h i r ng:

- Em mu n làm hôn thú chi v y h ?

- Làm hôn thú cho ch c ch n ch chi.

- Tr i t i! em quên l i qua d n r i sao? Qua ã có nói v i em; ph n mình làn bà, h mu n mình là h mu n làm cho ph cái tình d c c a h , ch không có ngh a

gì h t. Qua ã có khuyên em; i ph i t p tánh l i, ph i rèn lòng úc trí cho c ng nh



54

n nh á, ng thèm th ng ai, ng thèm gi n ai thì m i kh i b ng i ta l ng g t,sao em ch a thoát kh i cái bi n n y? Em t ng th y T th ng em l m sao? Ch chith y th ng thi t, thì th y ã v nói v i cha m th y mà c i em r i. Mà qua nuôi em,qua d y em, có ph i qua tính cho em làm cô thông thím ký âu; qua mu n cho em làm“bà” kìa ch . Em làm v Th y T sang tr ng sung s ng gì ó mà mong? Th y n l ng

t tháng ít ch c ng b c, n u em làm v th y thì b t quá ng i ta kêu em là “côthông” mà em ph i xách r i ch , em ph i vô b p n u n, r i sau em sanh con, em ph im b ng cho bú c c kh . Qua làm l cho em ân ái v i th y T , là qua mu n tr c cho

em h c n, h c ca, h c ch , sau n a cho em có vi ki n mà cao bay xa ch y. Nay emc g n thành, mà vi ki n c ng có ít nh r i, qua ng tính k d t dây cho em bay cao,

sao em l i tính bu c ch n bu c c ng.

- N u d t dây thì t i nghi p cho th y l m.

- H ! em quên mau quá! T i nghi p! T i nghi p! v y ch h i ó h d t dây emó, h có t i nghi p cho em hay không?

Ph c n m l ng thinh m t h i lâu r i ng i d y mà nói r ng: “ Ch nói ph i. Em h ccòn non m t chút. Em h a ch c v i ch t rày v sau em không d i nh v y n a âu”.Thà là em g t thiên h , ch em không cho h g t em n a.

Ba Có g c u và c i.

Cái v n mu n t cho cô hai Ph c làm Bà, là m t v n quan h c a Ba Có,ngày êm ch ta ch ng h quên. Ch ta ngh n u mu n cho Hai Ph c làm “Bà l n” thìtr c h t ph i cho l n vào ám giàu sang. Mà mu n t c cái m c ích y thì u c nnh t là ph i có ti n ng s m áo qu n cho t t, lên xe xu ng ng a thì m i c chen l nvào ám giàu sang c.

Tuy m y tháng nay Th y T Cao có ph ti n cho Ph c n xài c ng b n, nh ng mà b c c a cô Cai T ng Lung a h i tr c nó tiêu mòn l n l n, còn không y m t tr m.

Tuy th y T Cao có s m áo qu n n trang cho Ph c nh ng mà nh ng y là t mth ng, không làm cao ph m giá cho Ph c c. V y ph i i C n Th ki m v bé c ath y Cai T ng Lung mà òi ti n.

Ba Có h tính r i thì làm li n. Ch ta nói cho Ph c hay r i m t mình tu t xu ngn th .

Lê th M o sanh cho th y Cai T ng Lung m t a con trai thì th y coi nh vàngnh ng c, nên th y ã em m con cô v chung t i nhà l n, v l n c a th y y u th nênkhông dám c n nh n ng n c n chi h t.

Th M o th y Ba Có n nhà thì bi n s c, song m y tháng nay cô gi u út giành ã s b c r i. Cô nói v i v ch ng th y Cai T ng r ng Ba Có là ng i cô k tlàm ch em h i lúc cô n m nhà th ng mà sanh, nay có d p i C n Th nên ghé th m cô.Ba Có là tay th , mu n có ti n ch không ph i mu n h i ai làm chi, b i v y v a th y m t



55

cô cai nh thì ch ta m ng r , h i th m l ng x ng, b ng th ng L ng mà n ng, làm b coinh thân thích l m v y. V ch ng th y Cai ni m n , không nghi u chi h t, l i c m ch i b a sau m i v .

i l i th a lúc không có ai, Ba Có m i nói nh v i th M o r ng: “Ch em tôinghèo quá, nên xu ng ây c y cô cho m n ti n v xài”.

Th M o g c u, ngó tr c ngó sau không th y ai, m i móc túi l y m t gói màa cho Ba Có nói r ng: ”Tôi tr s sáu tr m r i, ch trao cái gi y cho tôi h i tr c

ó l i cho tôi”. Ba Có b c ra sàn m b c, r i tr vô giao cái gi y cho cô M o. Hai ng i ngó

nhau mà c iTh M o h i nh r ng:- Con Hai m nh gi i th nào ch ?- S s a l m. Bi t tr n r i.- Ch làm n nuôi giùm nó. Ba Có g c u khoác tay, r i h i nh l i r ng: “Th y cai có nghi hay không?”Th M o l c u và c i.Sáng b a sau, Ba Có tr v Saigon. Có ti n nhi u ch ta m i t may y ph c, và

n ch Ph c r t p . M i bu i chi u ch ta bu c Ph c ph i ng i xe-kéo i ch i m tvòng, và m i t i th b y ch ta l i d t i coi hát C i-L ng ho c i coi hát bóng.

Cô Hai Ph c ã có s c khuynh thành, mà l i còn bi t n ca, v n nói khôn khéo,i v y nh ng ông giàu sang n ch i ai c ng tr m tr g m ghé.

Ph c ã n i danh chút nh; may lúc y có m t H i ph c thi n t ch c m t cu c l y ti n c u giúp n n l t, l i có bày cu c u s c p. Cu c thi y cô g t c gi i

nh t. Các nh t báo u ng tên c a cô, chân dung c a cô mà khen ng i làm cho danhti ng c a cô b ng lên, t Nam chí B c ai c ng u bi t m t “Cô Hai Ph c” là gái pnh t trong L c T nh.

Khách làng ch i l i càng xôn xao h n n a, em xe t i giành nhau mà r c cô ich i, ph i t n b c tr m m i nói chuy n c v i cô. T rày cô Hai Ph c th ng có b cngàn trong nhà, b n xài ch ng khác b c giàu sang.

Th y T Cao t ý không mu n cho cô i ch i. Cô châu mày h i r ng: “Th y c ch u m i tháng 500$ cho tôi xài hay không, mà th y không mu n cho tôi i n ca?”

Th y T Cao cúi u, không tr l i, mà s c m t bu n l m.



56

VIII

C N C THANG U

Th y T Cao c ng còn u t i nhà Ông Phán Kh i mà i làm vi c.

t bu i chi u, th y i làm vi c v , th y b c vô nhà thì th y ông thân v i bàthân c a th y ng ng i nói chuy n v i bà Phán. Th y chào m ng cha m , r i ng i t ió mà nói chuy n, ch không thay . Cách m t lát ông Phán Kh i v , ông c ng ng i l ió mà h i th m bà con cô bác d i t quán.

Ông H ng S Hàng, là ông thân c a th y T Cao, nói chuy n v i ông Phán ítcâu r i day qua h i th y T Cao r ng: “M y làm gi ng gì mà m c n n b c ngàn, nên

i th xin m t ngàn mà tr n ?”.

Th y T cúi m t xu ng áp nh nh r ng:

- Con n xài thâm th ng m t ngày m t ít, nên m c n có làm gi ng gì âu.

- M y làm vi c n l ng m i tháng 40 ng. M y u t i nhà anh Phán m yây, m i tháng m y tr ti n c m có 12 ng, t i sao xài không mà t i thâm th ng?

- May áo qu n b n, vô h i n y h kia v i ng i ta, có 28 ng làm sao mà .

- M y b n Tây, may m t b giá ch ng n m ng b c. Không l m i tháng m ymay n ba b n b . Còn hi p h i v i anh em thì b t quá m y vô ch ng 5 h i là nhi u,ví nh m i h i m y óng m t ng b c, thì t n có 5 ng b c ch bao nhiêu. M y nói thnào kia, ch m y nói s m áo qu n v i vô h i mà ph i m c n b c ngàn, thì m y khing i ta quá.

Th y T ng i l ng thinh, không tr l i c.

Ông H ng s Hàng li c m t ngó con, r i c i g n mà ti p r ng: “Công vi c c ay trên n y tao v i má m y u bi t h t th y. M y ng có gi u. Tao ngh l i công tao

cho m y n h c t n hao b c ngàn thi t là u ng l m. H c làm chi mà h quá v y? Ph i taodè nh v y thì h i nh tao b t m y gi trâu, r i l n tao b t m y làm ru ng, nh hai th nganh c a m y, thì xong quá”.

Th y T b cha qu trách, th y a n c m t và nói nh nh r ng: “Con có làmvi c chi qu y âu mà h ?”

Ông H ng s châu mày n t r ng:

- M y mê nh v y ó, m y nên l m h ?

- Con có mê âu.

- V y mà nó còn ch i n a ch ! Không mê , v y ch làm gi ng gì mà m c n b cngàn? M y mu n h thì tao b cho m y h . Tao không bi t t i m y là con n a âu. M y



57

có m c n m c k m y; m y tr không n i h ki n m y r i giam thân m y thì m y ch u.Ph i, tao làm c c kh cho có ti n ng l i cho con. Mà cho con là con nên kìa, chcon h nh m y thì ng có trông lãnh gia tài c a tao. Không l tao làm m hôi xótcon m t ng có ti n cho m y nuôi .

Th y T Cao không tr l i c n a.

Ông Phán Kh i mu n v t giùm cho th y T , nên can r ng: “Th ng T nó còn nh , nhiên nó ch i-b i chút nh. Chú gi n chú nó nh v y, ch l nào mà b nó, h nó có

ôi b n thì nó lo làm n ch gì.”

Ông H ng - S tr n m t áp r ng : “Nó mê m thì nó l y quân ó, c i t - t cho nó mà làm gì.”.

Ông Phán th y ông H ng-s còn gi n quá, ông không giám nói n a.

C m d n r i, bà Phán m i hai v ch ng Ông H ng-s i n c m. T i l i ôngng-s i vô Cholon mà th m m t ng i quen. Ông v a ra kh i nhà, thì bà H ng-s

nói r ng : “ Con làm b y, cha con gi n con lung l m. X a rày ng c y mai nh m i, tínhi con c a th y Ban-Bi n cho con. ng tính g n xong k nghe con trên n y sanh tâm

trai-gái ào- , ng gi n h t s c. Hôm kia ng c th con g i xin m t ngàn mà tr n ,thì ng càng gi n thêm n a, ng gi n n n i b n b ng . d i nhà ng r y-rà lung

m, ng h m ng t con, nói cho con bi t. Sao con d y d v y ? Cha m rán làm có ti ncho con n h c, con mu n v t gì cha m c ng cho h t th y. M y n m con h c trên Sàigòn

i n m t n hao t i hai ba tr m, cha m c ng vui lòng mà ch u. Bãi tr ng v nhà, conmu n h c n, cha m c ng r c th y d n cho con h c. T nh chí l n con n h c t nhao c a cha m không bi t bao nhiêu. Con ra làm vi c m y n m nay, con có l ng-

ng, mà con không giúp cho cha m thì thôi, ch sao con l i sanh chuy n mà làmcho phi n lòng cha m n a. Má khuyên con hãy b cái tánh ch i-b i b y-b ó i; con cóth ng con nào thì c ng d t ph t cho r i, con lo tu b l i r i l n l n má s th ng-th 21 v icha con ng xin ng tha l i cho con, ch con còn eo- i theo ó, ng gi n ch cng b luôn con à, nói cho con bi t”.

Th y T Cao ng b i - r i v n n n, l p ti n góp, l p b c tháng, h òi ttung, th y ch u không n i. Thi t n u có ch ng 500 ng b c thì th y tr d t n h t.Nh ng mà th y vi t th v xin cha m m t ngàn y là th y mu n cho có d ng th y

m d n nhà mà v i cô Hai Ph c. Ch ng dè cha m không ch u cho b c ngth y tr n mà l i còn r y th y v s ch i - b i. Th y có ch i - b i gì âu? Th y th ngcô Hai Ph c, th y có ân tình v i cô, t nhiên th y ph i nuôi cô. Cô là gái không ch ng,th y là trai không v , hai àng ân ái v i nhau, có can danh ph m ngh a ch nào âu, mà

i r ng h , r ng qu y. K t ôi b n tr m n m ph i cho cha m c i m i nên, ch còn cho thong th cho tình ki m tình ng thinh ng khí mà ph i hi p thì h hay sao? Cái

lý thuy t nh v y có cái g c ch c - ch n gì âu mà bu c mình ph i nh m m t làm theo



58

cho c. Mà l i làm con không phép cãi l i cha m , h cha m r y thì ph i ch u. Chay tuy cha nói n ng l i, song không có ti ng gay - g t, còn m r y, tuy m nói ngon

ng t, song l i nói châm trong gan trong ru t nên khó ch u không bi t ch ng nào.

Th y T ng i nghe m nói thì th y bu n hiu.

ch ng ông Phán Kh i nói có ban hát hay m i l i, nên m i bà H ng - S icoi hát ch i cho vui. Th y T ng bu n nên th y ki m ch c nói nh c u mà nhà.Th y i ra i vô m t mình, s bu n càng d n-d p th y ch u không c, nên th y b n mát, ch n mang gu c, l n l n i lên ng Louvain.

i tr c c a Ba Có, th y th y có m t cái xe-h i u ngoài ng, còn trong nhàthì có ba ng i khách: m t ng i ch ng 45 tu i, râu ng nh trê, m c áo dài,b t kh nen, còn hai ng i n a thì l i 25-30 tu i m c âu ph c, mà t ng m o sang tr ng l m. Ba

ng i khách ng i chung quanh cái bàn gi a mà nói chuy n. Cô Hai Ph c c ng ng ichung v i khách, cô b n áo màu h t gà, m t d i ph n môi thoa son, nói c i ng -ng n,coi l -l i l m. Ba Có thì ng i t i cái gh d a vách, s t vô trong nhà n tr u, m t mày coi

ng h n h .

Th y T Cao ng bu n r u v n i riêng, mu n l i cho g p cô Hai Ph c ho cmay có b t bu n ch ng. Nào dè l i t i ây l i th y cái c nh nh v y ch ng-h ng. Th ytính tháo tr v , mà i c vài b c thì th y tr l i, óng ngó vô nhà n a. Cô Hai Ph c

ng c c i gi n v i khách. Th y T Cao l y làm x n m t khó ch u, nên th y nh t nhi vô coi khách nào ó cho bi t, th y không th n v y ph c c a th y khi m l .

Th y T xâm-xâm i vô c a. Ba ng i khách ngó th y trân-trân. Cô Hai Ph c cnói chuy n, cô không chào h i, mà c ng không thèm ngó. Duy có m t mình Ba Có nói

ng: “Ng i trên ván ó ch i th y T “.

Ng i b n áo dài h i r ng : “ Th y ây là ai ? “

Ba Có h t mà nói r ng : “ Th y d y con Hai n ca ó a “.

M t ng i khách b n Tây nói r ng : “May d hôn ! Có s n th y n ây, thôii n ít bài cho Cô Hai hát nghe ch i”.

Th y T Cao gi n m t, th y b c l i b ván mà ng i, m t ngó ng i kháchbi u n ó l m-l m mà nói r ng : “Tôi t p n ng khi nào tôi bu n tôi n cho tôitiêu khi n, ch không ph i h c n d ng n cho thiên-h nghe âu.”

Cô Hai Ph c châu mày, day l i nói v i th y T Cao r ng:

- Th y vô l quá : M y ông mu n nghe th y n, m y ông dùng l i l ch-s mài th y. D u th y không ch u n thì th y c ng nói cho có l ngh a, ch sao th y t l i

khinh-r ng i ta nh v y.

21 n ng n



59

- Ch n y mà l -ngh a gì ?

- Th y nói sao ?... Th y mu n làm nh c tôi h ?

- Ng i khách b n áo dài th y b hai àng mu n xung t, bèn can r ng : “Thôi,thôi, t ng th y vui lòng, mình m i th y n ng ca ít bài nghe ch i. Th y không ch uthì thôi, ép th y làm chi.”

Th y T ng i l ng thinh, mà m t coi gi n l m.

Ng i khách y day qua nói v i Ba Có r ng :

- Ch Ba, sao ch không m n m t cái nhà bánh- ch cho r ng-rãi s ch-s hoa-khôi s c p ng anh em t i ch i, ch c n ph ch t-h p n c-n i quá, s hoa-khôi

nh ch .

- Tr i i! Ch em tôi nghèo mu n ch t, ti n b c âu mà dám m n nhà bánh- chmà . Quan Huy n t ng ch em tôi là i n ch nh quan Huy n v y sao ?

- Nhà bách- ch m n m t n m ch ng n m sáu ch c, ch bao nhiêu.

- Th a ph i. Ch ng n m sáu ch c; mà ph i có ti n ng tr ti n m n, ch ch emtôi làm gì có ti n tr n i. N u quan Huy n ch u tr ti n m n thì ho c may.

- c mà. Ch m n mà d n i. Ti n nhà anh em tôi ch u cho.

- M n nhà h bu c ph i óng ti n tr c ít n a là m t tháng. L i d n nhà ít n aph i có bàn gh t gi ng. Ch em tôi làm sao mà tr tr c ti n nhà và mua s m ccho n i.

- tôi a tr c cho ch m t m d n nhà…… ng có lo không ti n mà……

- Ông và nói và phành bóp-ph i l y ra n m t m gi y n22 mà a cho cô HaiPh c và nói r ng : “ ó, d n nhà i. D n cho xong ng tu n sau tôi lên ch i. D n chnào trên n y thì nói cho ông Th y Thu c bi t, ng ch ng tôi lên ng d t tôi l i“.

Cô Hai Ph c c m n m t m gi y s n, m t li c ông r t h u tình c i và nói r ng:“Em cám n ông. Mà ch ng em d n nhà t t , ông lên ông ph i ó, ch ng có ngoài nhà hàng ó n a a “.

Ông g t u áp r ng :

- Nh i m t mình thì ng, ch n u i có bà thì sao ng.

- Ông s bà l m sao ?

- Không ph i s . Nh ng mà vi c ch i, cho n-bà h bi t làm chi.

- Chuy n sau ông lên ông ph i mua n tân-gia ã nghe hôn.

- c, cô mu n tôi i h b ng v t gì ?

22 (cent): 100



60

- Em mu n ông i cho em m t chi c vòng nh n ch ng n m h t xoàn. Em th yngoài nhà hàng có bán m t chi c vòng em mu n quá. Nó giá là 350 ng.

- c mà.

Khách nói chuy n t i 10 gi r i r i lên xe h i mà i, h n v i nhau tu n sau sp nhau mà n l tân-gia.

Cô Hai Ph c a khách i r i cô tr vô, tay n m s p gi y b c mi ng chúm-chími.

Th y T Cao ng i ngó cô l m-l m và h i r ng : “Cô Hai, bây gi cô quy t làmcái ngh nh c-nhã n y hay sao ?”.

Cô Hai nghiêm s c m t mà h i l i r ng :

- Ngh gì mà th y dám g i là ngh nh c-nhã?

- Ngh a c a tr c r c c a sau, ngh rù qu n b m ong mà l y ti n, ch nghgì. Cô làm nh v y ó thanh cao l m há ?

- Tôi c n h c v i th y là h c n h c ca mà thôi, ch tôi không c u th y d yphong hóa. Cái môn phong hóa c a th y ó là gi -d i, g t ng i, ch không có giá-tr gì.

- Nh ng vi c và nh ng ng i mà th y cho là thanh cao ó b ngoài coi t t p,còn b trong thì thúi-o c. Th y ng có khoe thanh cao v i tôi.

- Th y T l c u, th ra, n c m t r ng r ng, không nói c n a.

Cô Hai nói ti p r ng : “Th y là ng i có n h c mà th y vô l quá. H i nãy th y b cvô nhà tôi, th y th y khách c a tôi, thì th y l y m t mà ngó, ch không chào. Ng i ta

i th y n ch i, th y l i tr l i khi m nhã. Tôi t ý trách th y, thì th y l i cùn-qu nnói ch n y mà l ngh a gì. Sao tr c m t khách c a tôi mà th y dám nh c tôi nh v y?Tôi nói cho th y bi t, t rày s p lên n u th y còn mu n t i lui ch i, thì h g p nhà tôi cókhách th y ng có vô. Còn nh th y vô thì ph i chào h i cho l . N u th y cãi l i tôithì tôi c m tuy t không cho th y t i n a”.

Th y T gi n m t, th y ng d y nói r ng: “Cha ch , bây gi cô còn b t l i tôia h ?. Tôi không ánh cô ó là may ph c cho cô l m. Cô ng có mà ch c gi n

tôi”.

Nãy gi Ba Có ng i nghe hai àng cãi l n, ch ta không nói chi h t. Ch ng ch ta th yth y T nói l n l i lên tay lên ch n thì ch ta x c l i xô th y mà nói r ng: “Th y có ganthì ánh th coi. Th y ánh m t cái, tôi làm heo cho th y n li n. Th y có quy n gì màth y c lên gi ng v i em tôi?”

- Cô Hai làm cho em bu n l m. Ch ba i!

- Th y vui hay là bu n c ng v y, có n thua gì v i tôi âu.



61

- Không n thua sao c. Ch ngh l i mà coi, tôi g n cô Hai m y tháng nay, tôith ng yêu cô, tôi ra công d y cô h c, tôi t n hao v i cô n n m b y tr m ng b c...

- Thôi, thôi, th y ng có k công n. Th y t ng n m b y tr m ng b c c a th y ónhi u l m sao? Th y không th y h i nãy ó sao? Em tôi nó nói m t ti ng c ng có n m

y tr m.

- Ch Ba, xin ch nín em nói chuy n ph i qu y cho ch nghe. Không ph i em kcông hay là k c a. Em nh c chuy n mà nghe v y thôi. Em ra công d y cô là vì emth ng cô. Bây gi cô sanh tâm làm vi c hèn h nh c-nhã quá, mà l i làm tr c m t em,thì em au n h t s c. Em ph i ch t, ch em s ng mà th y nh v y em ch u không

c.

- V y ch th y mu n cho nó nh n ói mà l y th y ph i hôn? Th y quê mùa quá! Cáith i k “Tr ng ngh a khinh tài” ã qua lâu r i, th y không dè hay sao? Th i i n y làth i i “ a khôn l t da a d i”. Th y ng có t ng vi c nó làm ó là hèn-h hay lành c nhã. Không có âu, thi u gì b c cao sang h l p m u mà l t l ng thiên h , h c ng

n l i, h c ng b o hình, mà có ai chê c i gì âu, ng i ta l i còn khen h khôn,khen h gi i n a ch .

Th y T nghe m y l i thì th y ng n-ng . Th y ng suy ngh m t h i r i ch c l ic u mà nói r ng: “U ng cái tình tôi th ng cô Hai quá!”. Th y nói d t l i li n b c

ra c a. Ba Có c i và nói r ng: “Tôi khuyên th y, i mình ph i th ng l y mình, chng có mong th ng thiên h . Ai c ng tính l t l ng h t th y, không ai th ng mình âu

mà mình th ng h .”

Th y T l m l i i tu t. Ba Có ngó Cô Hai Ph c và c i và nói r ng: “ ó, h c màt là v y ó. H c theo sách ch không h c i. Th y t n v i mình có n m b y tr m,

mà h c c bài h c i, có ph i là m c âu”.

Trong nhà ã có ti n, sáng b a sau Ba Có v i cô Hai Ph c ng i xe kéo i ki m nhàmà m n. Vô t i xóm Tân An g n Kho n, th y có ba cái nhà bánh ch treo b ng cho

n m i cái giá 45$00 m t tháng. Hai ch em th y xóm thanh t nh, l i nhà c ng r ngrãi mát-m , có nhà t m, có nhà xe, tr c có sân tr ng bông, sau có nhà b i b p , bèn

n m t cái r i mua t , gi ng, bàn, gh d n v mà .

Th y Khuyên là ch ng c a Ba Có, tr a c ng theo v ó mà ngh .

n nhà m i c hai b a. M t bu i chi u, cô Hai Ph c v i Ba Có nh c gh ra sânng i h ng mát. Cô Hai Ph c nh l i h i tr a có mua m t s nh t trình mà cô ch a coi, côbèn l y ra c cho Ba Có nghe ch i. Cô v a m i m ra thì th y tr ng th nh t có m tbài t a ch l n nh v y:

TH Y CAO T T

Cô Hai Ph c bi n s c, Ba Có thôi thúc nên cô c bài y nh v y:



62

“ m m i hôm qua, m t ng i quét lá cây trong v n Bách Thú l i t i góc m t câyda l n, g n ch chu ng nh t rùa, x y th y m t ng i trai, m c Âu ph c, th c ctreo tòn-ten trên nhánh cây. Tri hô lên. Cò Bót l i t i, m dây em xu ng thì ng itrai y ch t ã lâu r i, mình m y không có th ng tích chi h t. Phóng viên c a b nbáo i u tra, m i hay ng i b c m ng n y là th y Cao, n m nay 23 tu i, làm ký

c t i dinh quan c-lý Thành ph Saigon. Th y không có v , u t i nhà m tng i anh nhà bác, là ông Phán Kh i ng Bourdais. Theo l i ông Phán Kh inói thì m y tháng nay th y Cao có t tình v i m t cô mua h ng bán ph n, th ymê-sa say- m nên m c n . Cha m th y V nh long nghe tin y thì có lên qutrách th y. Có l th y bu n v n i cha m r y, mà l i thêm lo vi c n n n n a nênth y chán ngán cu c i mà t -t cho h t cái ki p lao tâm kh -trí.”

Cô Hai Ph c c r i, cô khóc mà nói r ng: “Th y T ch t ch c là t i em b c v ith y quá, ch không ph i m c n , hay là t i cha m r y âu. Em ngh l i em n-n n h t

c. T i nghi p quá, th y th ng em thi t, ch không ph i gi -d i nh thiên h .”

Ba Có châu mày, coi s c m t ch ta c ng bu n, song nét bu n v a l ra thì l i it li n, r i thay m t cái nét gi n, mà nói r ng: “ i! h i nào mà th ng ti c! Ng i n y

ch t là t i ng i kia, r i ng i kia ch t là t i ng i n . i v n công mà gi t nhau, có gì. Th y T là m t cái n c thang u cho em b c mà leo lên cái a v cao-sang.

Em còn ph i b c nhi u nh c thang khác n a, ch nào ph i m t cái ó là âu. N ui b c n c u mà em d -d mu n ng l i ó, thì làm sao mà trèo cao c. Qua ã

n em ng th ng ai h t mà”.

Cô Hai Ph c lau n c m t, r i m i qua chuy n khác, mu n bày cu c n ca mà nng cô d n nhà m i.



63

IX

NG MÁI -CHÍN

t êm. L i m i gi , có m t cái xe h i l i u ngay c a ngõ cô Hai Ph c, s p-ph leo xu ng m c a xe. Cô Hai Ph c v i Ba Có b c xu ng. Cô Hai Ph c m c m t b

màu H -Châu, tay ôm bóp da xám. Còn Ba Có thì m c l a tr ng. Hai ng i b cxu ng xe r i cô Hai Ph c m bóp l y m t ng b c mà a cho s p-ph và nói r ng:“Anh l y ng b c ây i u ng n c r i s v . Xin anh nói l i giùm tôi cám n quanHuy n l m”.

Cô nói r i xâm-xâm vô c a ngõ, mùi d u th m bay bát ngát. Ba Có ã nh n chuôngn mà kêu b i nên có m t ng i trai ra m c a ngõ.

Hai ch em vô nhà v n èn khí lên thì th y c h c-h , bàn m t á, gh xích u, c m lai, tranh s n thu , m y c a s có treo màn t i, ch ti p khách có tr i ta-bi23 trên

bàn có bình bông t i, d a c a có ch u ki ng ki u24, có s m ván i-o n n m hút thu cá phi n, có s m th n cho khách hoà ch i.

Khi b c vô nhà thì cô Hai Ph c và c i và nói v i Ba Có r ng:

- Mình v coi b ông Huy n ng bu n d . T i sao ch thúc v quá v y ch Ba? Cònm mà.

- M y ng ch i nhu v y vô l l m. Qua không mu n cho em l i ó n a.

- M y ng c ng t t v i em nh th ng, ch h có th t l v i em âu mà ch b ti.

- Không phãi h t t ó là . Em ph i nh r ng em là “hoa-khôi-s c- p”. mà emi có cái tài n ca hay, nói chuy n gi i. Em v a có s c v a có tài, n ông con trai u

nao-n c mu n em. Em ph i gi ph m giá cho cao, thì ng i ta m i tr ng, r i em m i cói l n, ch ai r c em i n ca, em c ng i h t th y, b c t m th ng trong túi có ôi ba

ch c c ng c g n em, em làm nh v y, ph m giá em nh quá, r i cái s c v i cái tàia em có quí gì âu. Qua phi n m y ông h i nãy, là t i h không bi t tr ng em. ã có

em r i, h còn kêu thêm hai cô ca nhi kia n a làm chi. N u em ó thì em gi ng nh haicô ca nhi kia, nh th c a em quá, c âu.

- Ch nói ph i l m, song ông Huy n, ng r c mình n mà mình b ng mình vnh v y s ng phi n ch .

- Th ng cha ó phi n hay không phi n c ng v y không c n gì.

- ng i ch em mình c ng khá l m ch . ng cho mình ti n ng d n nhà,ng còn i h cho em m t chi c vòng n a, ng nh v y còn gì n a.

23 (tapis) th m24 làm b ng s g i là ki u



64

- Em t ng bao nhiêu ó là nhi u l m sao? Qua coi th ng cha ó rít-róng l m, xàikhông c. Anh ta m mi ng ch ng là i n ch L c t nh, mà xu t m t ng b cthì run en phát rét. Em không nh hay sao? Hôm mình d n nhà lên trên n y em bi u anhta i h cho em m t chi c vòng nh n xoàn. Anh ta làm l , qua ph i nh c t i hai ba l n, l icó hai th ng cha p tàu25 ó nó c n a, anh ta m i ch u mua, mà mua chi c vòng có200, nh n xoàn u26, coi nh b . M y tháng nay lên nghe n, n m hút m y l n r i,mà nó tr m t a hoài. Hôm tr c qua b o mua cho em m t cái xe h i, nó ki m chuy nnói lãng.

- mình x m i nó r i th ng-th ng mình d t nó, ch mu n làm g p quá saoc.

- Qua coi t ng th ng cha nó dóc l m, khoe c a, s v , các tánh x u h t, xàikhông vô âu. Em t ng nó a cho em 500 ng d n nhà ó là nó thi t có h o tâm haysao? Không âu. Vì có hai th ng cha theo c p tàu ó nó mu n ch ng giàu27, nên làm

nh nh v y ó. Nó ngh a 500 mà g n c m t “hoa khôi s c p”, l i sau h lênSaigon thì có ch n, ng , ch i, kh i t n ti n n a, nó tính ch 28 nên nó m i lòi ra ó ch .Còn hôm n anh ta i có v theo, anh ta lén vô ây, mà lo ra quá, ch i m t lát r i l t t

s v nghi; ng i ã b n s n, mà l i s v n a, thì có ích chi mà mình ph i v tình vngh a. i n y gi ng n ông th y u háo s c, mà h l ng l m. Mình ph i dè d c m i

c. Ông nào có mu n em thì em c nói em s qua r y, r i em m c qua u- ìnhcho. Em ph i nh em ng có th ng ai h t, cái m c ích c a mình là c o u, l t da-h tth y, không ch a th ng nào. Ph i lo làm cho có ti n, h có ti n r i em làm “bà l n” c ng

c n a.

Cô Hai Ph c c i ng t r i nói r ng: “Cha ch ! N u em làm “Bà l n”, em i ámti c r i g p chú thím em r i làm sao?”

Ba Có c ng c i mà áp r ng: “V y coi ng l m ch . N u h th n thì v ph n ai,ch có ph i ph n em âu mà em lo.Qua mu n nh v y l m”.

Hai ch em thay r i t t èn i ng .

n lúc n y th y Khuyên th y cô Hai Ph c th ng có khách giàu sang n nhà,thì th y ké-né, b i v y th y m n c nhà d n xa s c a th y, nên th y n c m tr a vàngh u nhà m t ng i anh em b n d i B n-Thành, ch th y không lên n c m v i BaCó n a. Tuy v y m i tu n th y u ghé th m Ba Có có m t l n, có l n th y n c m nóichuy n ch i, có l n th y th m m t chút r i i.

t bu i chi u th b y, th y Khuyên ghé th m, th y v a b c vô c a thì cô HaiPh c m ng r và nói r ng:

25 (ti ng lóng): ké, ch u rìa, h ng nh26 nh nh h t u27 khoe giàu28 b , c l i nhi u mà không khó nh c.



65

- May d hôn! Có anh Ba ghé ây. i lên Th D u M t n c m ch i, anh Ba.

- C m âu tr n mà n?

- Lên nhà hàng mình n. H n nhà hàng Th D u M t n u n úng l m. Lênn c m r i mình ki m s u riêng mua ch i.

- Tôi không r nh, s i không c.

- Ban êm anh có làm vi c gì âu mà không r nh? T h i chi u t i bây gi , haich em tôi mu n i, ng t không có n ông nên i không ti n. Nh anh ch u i, thì em sai

i xu ng Saigon m n m t cái xe h i lên ây cho mình i. i ch i anh Ba.

- Tôi i không ti n.

- Anh i v i em và ch Ba, anh h th n hay sao, nên anh không ch u i?

- Sao mà h th n? T i tôi m c vi c, nên i không c ch .

- M c vi c gì, âu anh nói cho em nghe th coi?

- Chi u mai trên tr ng ua có ua h i, ng a v nh t lãnh ph n th ng t i haingàn ng. Tôi ã ng con ng a Xài Qu c a tôi ng ch y ó. Tôi lo quá, h m naytôi d t thì nó ch y hay l m, song không bi t ông bà có cho tôi lãnh th ng hay không.

êm nay tôi ph i coi d m s ng nó và cho nó u ng thu c ng mai nó ch y. Tôi i ch i bày tr nhà, nó làm b y b không c.

- Con ng a anh mua 700 h i n m ngoái ó ph i hôn?

- Ph i. Con Xài-Qu ó.

- D hôn! Ng a mua giá có 700, mà ua lãnh th ng gì t i 2 ngàn l n?

- Ch sao. h i ng a lai mà. Ph n th ng H i nh là 3.200$, chia ra con nh t2.000$, còn con nhì 800$, con ba 400$.

Ba Có xen vô h i r ng:

- D hôn! Nh con ng a c a mình v nh t mình lãnh ti n th ng t i 2.000$ l nsao?

- Ch sao.

- Chà chà! N u v y thì nên nuôi ng a ua l m. Làm giàu c, ch ph i ch i âu.

- Ph i. Mà ng a mình ph i v nh t thì m i khá, ch m t h ng thì không c lãnhth ng, mà mình còn ph i t n ti n ng tr nài, nh mình ánh cá thì còn thua thêm ti nnhà n a.

- H t th y m y con ng a ch y v i ng a mình?

- h i ch y t i 11 con.

- Tr i i! Ch y ông qúa, làm sao mình ch c n cho c.



66

- Tuy ông v y, ch ph n nhi u ng a không ra gì. Con Sài-Qu c a tôi hay l m.Nó k có hai con là con D ng Ti n v i con Tái H ng mà thôi. Song con D ng Ti nhay âm, còn con Tái H ng nó què m i h t, b i v y con Sài Qu có hy v ng nhi u.

- Tôi mu n i coi ch i quá. Mai hai ch em tôi lên tr ng ua coi c hôn?

- c l m ch .

- Làm sao vô c a c mà coi? Th y em hai ch em tôi vô c hôn?

- Tôi ph i em ng a vô tr c ng s p t. Mình v i con Hai lên ó r i mua gi ymà vô nh h , không khó gì âu.

- Tôi mu n i v i th y ng th y ch con ng a c a th y cho tôi coi và c c ngh a nthua cho tôi hi u, ch tôi không hi u gì h t.

- Tôi m c lo ng a l n x n l m. Mình c vô ó thì có tôi. May c ng có má bày tri n a.

- Có ch i n a sao? Cha ch , ch g p tôi ch c ch ghét tôi l m.

- Có bi t mình âu mà ghét.

- Nói ch i v y ch ghét hay là th ng c ng v y, có h i gì âu. Mai i nghen hôn,em hai.

Cô Hai Ph c c i và áp r ng: “ i ch . X a rày em nghe nói trên tr ng ua vui,em mu n i l m, ng t không ai d t i. mai hai ch em mình lên ó ánh cá ch i”.

Tr a b a sau, cô Hai Ph c v i Ba Có trang m r i kêu xe kéo mà i tr ng ua,Ba Có thì n m c tuy s c s o, song d n theo ng i nghiêm trang l n tu i, y ph c khônghoa hoè, m t mày không son ph n. Còn cô Hai Ph c thì cô ch ng di n theo cái ph m“hoa khôi s c p”, b n áo thi t t t, d i ph n thi t khéo, có bao nhiêu n trang cô eo

t, nên cô ra ng ch ng ai th y cô mà ch ng ngó, mà ngó r i thì trong b ng ph i khenth m.

Lên t i tr ng ua, hai ch em mua gi y vô c a r i d t nhau i coi ng a mà ki mth y Ba Khuyên, i t i âu thiên h u ngó cô Hai Ph c mà tr m tr .

Cô Hai Ph c dòm th y tr c m t cái chu ng ng a có m t ám ông ng i ngng bàn lu n, r i cách ó m t khúc l i có th y Ba Khuyên ng ng nói chuy n v it ng i m p-m p, m c b tây b ng b xám. Cô ch tay mà nói: “Anh Ba kia kìa!”

i n m tay d t Ba Có i ri t l i ch th y Ba Khuyên. Khi g n t i cô kêu mà h i r ng:“Anh Ba, con Sài-Qu c a anh là con ng a nào? Anh ch cho tôi coi th tài t ng nó m tchút ng em ánh cá”.

Th y Ba Khuyên ch m t con ng a h ng ng trong chu ng. Cô Hai Ph c v i BaCó i l i g n mà coi.



67

Ng i m c tây xám ngó cô Hai Ph c trân trân, r i i theo cô, mi ng chúm chími.

Cô Hai Ph c coi ng a Sài Qu r i nói v i Ba Có r ng: „Con ng a c a anh Ba t tquá, em ch c h i nó s v nh t. Có ti n bao nhiêu em c ng dám cá h t th y”.

Ng i m c tây xám b c l i ng khít m t bên cô Hai Ph c và nói nh v i công: “Xin cô bi t thì b ng, ng có nói ra cho h nghe”.

Cô Hai Ph c day qua mi ng c i m t li c r t có duyên và h i ng i y r ng:

- T i sao mà không nên nói cho h nghe?

- mình cá mình n ti n m i nhi u ch .

- ! V y h ! Tr i t i! Tôi có dè âu.

- Nãy gi tôi d coi thì th y thiên h ph n ông h m n ánh con D ng-Ti n v icon Tái H ng l m. Cô không th y hay sao? Kia kìa, h áp coi hai con ng a y ch t n tkia.

- V y h ? âu th y làm n d t tôi l i coi hai con ng a y coi ra sao?

- Cô i v i tôi.

Cô Hai Ph c i v i ng i y. Ba Có ng l i h i th y Ba Khuyên r ng:

- Ng i ó là ai mà quen v i mình v y?

- Mình không bi t hay sao? Mai Ngân, kêu là mái-chín29 Ngành ó a. Y làm th ukhoán, trong ch l n, giàu l n l m, có ti m c a, có lò g ch, l i có hùn hãng tàu iNam-Vang n a.

- Giàu sao n m c lôi thôi d v y?

- Cái chú n xín-xái30 v y ó, ch y có hai ba cái xe h i n-xài úng l m.

- Coi b y th y con Hai y tr t theo nó.

- S con Hai th y y l n tu i nó chê, ch nó ng y nó no l m s ng h n ông Ph ,ông Huy n nào h t.

Cô Hai Ph c v i Mái Chín Ngành tr l i. Cô Hai Ph c v n vai th y Ba Khuyên vànói nh r ng: “Em ch c anh no r i. Nè, mà lát n a mua gi y ánh cá ch nào? Nói làmsao mà mua? Anh ph i d t em, ch em nhà quê tr t, em có bi t âu”.

Mái Chín Ngánh nói r ng:

- Th y Ba m c lo ng a, ph i cho th y thong-th . lát n a cô mu n ánh connào, tôi mua gi y giùm cho. Tôi thay m t cho th y Ba c.

29 (ti ng Tri u Châu): ng i thay m t hãng buôn l n lo vi c thu mua. Gi ng Hán Vi t: mãi t n30 (ti ng Tri u Châu): b qua, tha th , ây: lôi thôi



68

- , th y làm n làm hoa-tiêu31 giùm cho tôi, ch tôi nhà quê m i bi t tr ng ua,tôi không hi u chi h t.

Mai-Chín-Ngánh h i th y Ba Khuyên r ng:

- Cô ây là em c a th y ph i hôn th y Ba?

- Ph i. Em c a tôi. Mai-Chín-Ngánh không bi t nó hay sao? “Hoa-khôi-s c- p”là nó ó.

Mái-Chín-Ngánh ch ng h ng day l i ngó cô Hai Ph c r i nói r ng:

-Té ra cô ây là cô Hai Ph c hay sao?

-Ph i.

-Xin l i cô, nãy gi tôi không dè. Tôi th y hình c a cô trong nh t trình. Tôi nghen tên c a cô lung l m. Thu nay tôi không có d p g p cô, nên tôi không bi t. B a nayp cô, tôi cá ng a ch c tôi trúng l n.

- Tôi ch con nào, th y c ánh con ó thì ch c trúng.

- Tôi s nghe theo l i cô.

Chuông rung len-ken, nh ng ng a ch y u u d t ra Ba-d c ng qu ng chocông chúng xem. Mái-Chín-Ngánh r cô Hai Ph c v i Ba Có i coi ng a, r i ba ng i

t nhau mà i, b Mai-Chín-Ngánh hân hoan l m.

Cô Hai Ph c v i Ba Có ng v n tay trên hàng rào mà coi ng a, Mái Chín Ngánhng sau l ng cô Hai Ph c, y không thèm ngó m y con ng a, y ch ngó hai cái tay cô

ch m mái tóc cô d n sóng, cái c c a cô da tr ng trong, tay cô v n hàng rào coi d u nhi u,gió ph t mùi h ng c a cô bát ngát thì y ng -ng n bàng hoàng nh mê nh say.

Thình-lình cô Hai Ph c ch m t con ng a kim mà nói r ng: “Nè th y, th y ánh conng a n y ch c nó v nh t a th y”.

Mai-Chín-Ngánh b c t i ng mình cô mà cô không tránh cô l i c i mà h ing:

- Con ng a ó tên gì th y bi t hôn?

- S 3, ng a ó tên Kim Cúc. Cô coi ng a gi i quá. Con Kim Cúc hay l m, tu ni ch y hai ngàn t mà nó v nh t. Tôi s nghe l i cô, tôi mua gi y ánh nó. Cô

mu n ánh bao nhiêu, tôi mua gi y luôn cho cô?

- Không, th y mua cho th y i, tôi i ng a c a anh Ba tôi ch y, tôi s ánh.

Ba ng i d t nhau i mua gi y r i d t nhau lên l u ng i ch coi ng a ch y.

31 ng i lái tàu hay lái máy bay, ây : ng i h ng d n



69

Thi t qu u con Kim Cúc v nh t. Mái Chín Ngánh ánh 50 nh t 50 nhì, lãnhc nh t 120 nhì 60, c ng 180, l i 80.

Qua th nhì, Mái Chín Ngánh c y cô Hai Ph c coi ng a giùm ng cho anh taánh n a. Hai ng i d t nhau mà i. Ba Có dòm th y chú Mái Chín Ngánh ã tr t v i

“hoa khôi s c p”, b i v y ch ta l y c không bi t coi ng a mà ng i l i trên l u, khôngch u i theo. Nh m ngày hên th nào không bi t, mà cô Hai Ph c ch m t con ng a ô choMái Chín Ngánh ánh trúng, l i c 50$ n a.

i h i, ng i ta d t 11 con ng a ra qu ng. Mái Chín Ngánh d t cô HaiPh c và Ba Có i coi. Công chúng ph n ông u x m-xì, quy t ánh con D ng Ti n

i con Tái H ng.

Mái Chín Ngánh i mua gi y, h i cô Hai Ph c mu n ánh con ng a nào và ánhbao nhiêu. Cô m bóp l y ra m t t m gi y hai ch c mà a cho Mái Chín Ngánh và nói

ng: “Th y làm n mua giùm con Sài Qu cho tôi, mua gi y nh t h t, ch ng muanhì”.

Mái Chín Ngánh i mua m t lát r i em l i a cho cô Hai Ph c m t x p gi y. Côy mà b vào bóp, r i i lên l u mà ng i. Nài lên l ng ng a mà c i vô vòng tr ng ua.

Cô Hai Ph c ng i h i h p trong lòng không an, nên ng i m t bên Mái Chín Ngánh mà công thinh, không nói không c i nh h i nãy n a.

Ng a dàn ra s p hàng. Mái Chín Ngánh ng d y mà ngó. Cô Hai Ph c v i Ba Cóng ng d y. Ph t c , ng a phát ch y. Công chúng u ngó m t mà ngó. Mái Chín

Ngánh nói :”Con D ng Ti n d n u”.

Cô Hai Ph c ng khít m t bên Mái Chín Ngánh mà h i r ng:

- Con Sài Qu ch y th 3... nó rút lên th nhì r i..

- H ? Nó ch y th nhì ó h ? Th y coi nó rút lên nh t c hôn?

- Cha ch ! Con D ng-Ti n d n u mà b nó còn kho l m.....nài còn nui....coith con Sài Qu khó qua quá...

- Còn con Tái H ng?

- Nó ch y theo t p sau ó........ i! Không xong! Con Tái H ng què n a....nó gião kìa..

- Cha ch ! Con D ng Ti n ch y quá, con Sài Qu ch c theo không k p.

Ng a v còn ch ng 300 th c n a thì t i m c. Thình lình con ng a ch y u trt cái r i tr nh y ngang qua rào mà ch y t m-qu n, ch không trong vòng n a.

Mái Chín Ngánh v tay la l n r ng: “Con D ng-Ti n âm ng r i! Con SàiQu v nh t, s ng l m! S ng l m”.



70

Cô Hai Ph c m ng quá, quên ké-né, tay v n vai Mái Chín Ngánh và c i và nói :“Rút lên, Sài Qu ! Rút ri t i, gi i, gi i l m!”.

Sài Qu d n u ch y v ngang khán ài, công chúng v tay lóp bóp, nh t là MáiChín Ngánh v i hai ch em cô Hai Ph c và v tay và la inh i.

i m c, con Sài Qu h ng nh t, b con Kim than h ng nhì, t i 2 mình ng a.

Mái Chín Ngánh ngó cô Hai Ph c mà c i và nói r ng: “Mình trúng l n l m, m tng ch c trúng 3 ng r i. Tôi nghe l i cô thi t hên quá. T rày s p lên h chúa nh t

thì tôi r c cô lên tr ng ua ch cho tôi ánh nghen hôn”.

Cô ph c g c u và c i và nói:

- c tôi ch u. Mà h th y trúng thì ph i chia cho tôi 10 ph n tr m m i cch .

- c mà. Cô l y h t c ng c n a, mi n là trúng thì thôi.

Ba Có m ng quýnh nên xen vô h i r ng:

- Mái Chín Ngánh v y ch th y Ba c lãnh ti n th ng hai ngàn hôn?

- Lãnh ch . Tôi bi t th y Ba còn ánh cá, th y còn trúng thêm m y tr m n a à.Còn ph n cô Hai ây ngoài 7 tr m l n a.

Cô Hai Ph c ch ng h ng, cô ngó Mái Chín Ngánh mà h i r ng:

- Gi ng gì mà trúng nhi u d v y? Tôi ánh có 20 mà trúng gì t i 700 ?

- Không ph i 20 mà. Cô l y gi y ra tính l i coi.

Cô Hai Ph c m bóp. Mái Chín Ngánh móc túi. Mái chín m 60 t m gi y và nói :“Tôi ánh 300 v n. Tôi ánh 300 v n. Tôi ch c s l nh ít n a là m t ngàn, còn cô có baonhiêu gi y ó?

Cô Hai Ph c m r i nói:

- Tôi có 40 t m.

- M i t m 5 ng, cô tính th coi bao nhiêu?

- Hai tr m... Tr i i!H i nãy tôi m n th y mua gi y có 20, mà sao bây gi 200?

- Tôi cho cô m n ánh thêm ó. Ch c trúng quá, cái gì l i ánh có 20.

Ba Có v i cô Hai Ph c nghe nói nh v y thì ngó nhau mà c i. Có ng i i ngangqua, h nói con Sài Qu nh t n t i 4 ng, còn nhì- thì 2$20

Mái Chín Ngánh ngó cô Hai Ph c mà nói: “Cô s lãnh c 800 còn ph n tôi thì1.200. Tôi ch c th y Ba lãnh 2.000$ ti n th ng v i ít n a là 400$ ti n cá n a.



71

Ba ng i u vui m ng và r nhau i ki m th y Ba Khuyên. G p nhau m ng rkhông xi t k . Th y Khuyên nói th y ít ti n nên rán ánh có 100$, th y n ti n cá có400$ tr 100$ v n, thì l i có 300$.

Mái Chín Ngánh d t m y cô i lãnh ti n. Anh ta giao cho cô Hai Ph c 800$ vàkhuyên b vô bóp.

Ba Có nói r ng: “Mái Chín Ngánh làm n cho em tôi, a h t ti n trúng cho nó thìnó cám n. Thôi nó tr 180$ b c v n l i cho Mái Chín Ngánh ch ”.

Mái Chín Ngánh khoát tay nói r ng: “Xín xái mà! Tôi trúng nhi u, b a nay tôi nn m t ngàn. Cô hai hên l m, s b c ó tôi t ng cô Hai mà làm k ni m ngày quen

nhau”.

Cô Hai Ph c c i và cúi u nói: “Cám n”

Cô có 800$ thì cô no h i, nên t ý mu n v . Mái Chín Ngánh nói, nh hai cô mu n thì anh ta s l y xe h i mà a v , vì anh ta c ng không ng ánh m y sau n a.”

Lên xe-h i, Cô Hai Ph c ng i gi a, Ba Có ng i tay m t, còn Mái Chín ng i tay trái. t i nhà, Cô Hai Ph c m i Mái Chín vô u ng n c cho mát r i s v . Mái Chín ci thì ch u li n. Ba Có say b i lên xe h i i mua r u la -ve v i n c á em v mà ãi

khách, ba ng i ng i chung m t bàn mà u ng r u vui c i, d ng nh thân thi t ã tlâu r i. n chi u, Mái Chín l i m i hai cô lên Xuân-Tr ng n c m, i v i nhau t i 11gi khuya. Mái Chín m i a v .

Khi b c vô nhà thì Ba Có c i nói v i Hai Ph c r ng: “Chú Mái Chín, tuy là ch ckhách, mà chú xài úng h n m y ông l n, m y ông giàu c a mình l m. Chú g p em coi

chú m t ri t. Mai m t chú l i ây n a cho mà coi. Th y k , em ó cho qua lo. N uchú m h i mu n em, thì qua bu c chú ph i s m h t xoàn, ph i mua xe h i cho em thìem m i ng. Nh em không có m ng làm “Bà l n”, thì em làm “Bà nhà giàu” c ng c

y”.

Cô Hai Ph c c i vang nói:

Th y Mái Chín l n tu i quá.

Ch ng 40 tu i, ch bao l n. Thi u gì a nó còn nh h n em n a, mà nó ng t iông già hay sao. i, i n y, mi n có ti n thì sang tr ng.

Thi t qu , t i b a sau Mái Chín Ngánh i xe h i l i m i Ba Có và Hai Ph c i ch ia. B a nay anh ta t thi t anh ta th ng cô Hai Ph c và xin k t ngh a cang th ng v i

cô, tuy ai nhà n y, song anh ta h a s b o b c m i vi c, ti n nhà, ti n ch , ti n xài, anhta s bao ch u h t.

Ba Có giành mà tr l i. Ch ta ki m ch c mà làm khó, nói Ph c ã có m t ôngHuy n Hàm mu n c i, nói Ph c còn nh n u ng Mái chín s e thiên-h chê c i. Nói



72

qua cãi l i m t h i r i Ba Có bu c ph i s m m t ôi bông xoàn l n, v i m t cái xe h ii thì Ph c m i ng.

Mái Chín Ngánh ch u h t. Anh ta mua cho cô Hai Ph c m t ôi bông xoàn giá1.200$. m t cái xe m i giá 2.800$, l i còn a riêng 500$ cho hai cô s m qu n, s m áo,mua ph n, mua d u. Ti n nhà, ti n ch , ti n b p, ti n b i, ti n s p-ph , ti n s n nh t, anhta lãnh ch u h t th y, mà l i còn h a m i tháng s cho cô Hai 300$ b túi i ch i.

t óa “hoa khôi s c p” mà làm v m t ng i Mái Chín, l i v không có gi y t , thìng tài u ng s c thi t. Nh ng mà danh thì không r m, ch ti n b c y, cái n bù cái

kia, nên Ba Có c ng m ng cho cái m c ích t c h n phân n a.


ho bieu chanh no doi - quyen nhut

Documents