hİpermedya ortamlarinda ÜÇ navİgasyon sİstemİnİn kullanilabİlİrlİĞİnİn...

HİPERMEDYA ORTAMLARINDA ÜÇ NAVİGASYON SİSTEMİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Ali GÖKOrta Doğu Teknik Ünivrsitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, ANKARA

Gülsüm GÖKOrta Doğu Teknik Ünivrsitesi, İlköğretim Bölümü, ANKARA

2

Giriş Hipermedya – zaman ve yer kısıtlamasını

kaldırması

Hipermedya – ses, grafik, video ve yazı gibi farklı formatlardaki dökümanların dinamik olarak bağlanması (Bevilacqua, 1989 )

Hipermedya yapısının zihinsel yetenekleri nasıl etkilediği, bilgiye ulaşma esnekliği aktif çalışma alanları olarak

belirtilmektedir (Shapiro & Niederhauser, 2002).

3

Hipermedya Hiperyazının geniş bir özgürlük imkanı sağladığı ve

kullanıcıların bu özgürlüğü kullanmakta zorlanacakları (Jong ve Hulst, 2002),

İçerikte kaybolma veya dezoryantasyon (disorientation) hipermedya ortamlarının kullanımına has bir problemdir (Conklin, 1987).

Dezoryantasyon problemlerini çözebilmek için site haritası veya daha önceden girilen sayfaların dökümü gibi navigasyon araçları (Bevilacqua, 1989)

Farklı navigasyon dizaynları – bağlantı takibi, grafik tasarımı, süre

4

Çalışmanın Amacı ve Araştırma Soruları Üç farklı navigasyon sisteminin görev

tamamlama süreleri Kullanıcıların tercihleri, sebepleri ve

davranışları (göz hareketlerini izleme cihazı, Tobii Eye Tracker)

Verilen görevlerin tamamlanma süreleri bakımından üç farklı navigasyon sistemi arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark var mıdır?

Kullanılabilirlik göz önüne alındığında üç farklı navigasyon sistemi arasında kullanıcıların tercihleri hangi sistem yönündedir?

5

Yöntem Nitel ve nicel araştırma teknikleri,

Kullanıcıların görevleri tamamlama süreçlerinde göz hareketlerini izleme cihazı,

Öğrencilerin tercihlerini ve bunun sebeplerini belirlemek için yarı-yapılandırılmış görüşme soruları,

Bağımlı değişken - görev tamamlama süresi Bağımsız değişken - navigasyon türleri,

Üç farklı navigasyon sistemi için üçer görev faktör olarak alınmıştır.

6

Örneklem 27 yüksek lisans ve doktora öğrencisi 14 Kadın, 13 Erkek 3 adet öğrenci - pilot çalışma

AGEGR3

5 18,5 18,5 18,5

19 70,4 70,4 88,9

3 11,1 11,1 100,0

27 100,0 100,0

22-25

26-29

30-32

Total

Valid

Frequency Percent Valid PercentCumulative

Percent

7

Veri Toplama Araçları Hipermedya ortamlarında en fazla kullanılan ve

alan yazında en fazla bahsedilen 3 farklı navigasyon sistemi (Shapiro & Niederhauser, 2002; Baylor, 2001; Calcaterra, Antonietti & Underwood, 2005).

Nonlinear (doğrusal olmayan) navigasyon sistemi, Linear (doğrusal) navigasyon sistemi Nonlinear combobox (doğrusal olmayan combobox)

navigasyon sistemi

Otomobiller ve özellikleri içeriğine göre tasarlandı.

Farklı marka sıraları - hatırlamayı engelleyebilme,

8

Doğrusal Olmayan (Nonlinear) Navigasyon Sistemi Örnek Sayfası

9

Doğrusal (Linear) Navigasyon Sistemi Örnek Sayfası

10

Doğrusal Olmayan Combobox (Nonlinear Combobox) Navigasyon Sistemi Örnek Sayfası

11

Prosedür Labaratuar ortamı ve çalışma hakkında bilgilendirilerek

örnek bir uygulama, Kalibrasyon ayarı, 9 adet görev, Yarı yapılandırılmış görüşme ile sorular, Konu bölümlerinin ve navigasyon türlerinin uygulama

sırasının etkilerinin engellenebilmesi

1. 2. 3.

Kullanıcı 1(9 Kişi)

Donanım ÖzellikleriNon-linear navigation

Motor ÖzellikleriLinear navigation

FiyatlarCombobox non-linear

navigation




navigation




navigation



12

Bulgular Paired-sample t-test

Linear navigasyon sistemi ile combobox navigasyon sistemi arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. t(26)=-2.60, p<.05.

NAV1: Nonlinear, NAV2: Linear, NAV3: Combobox

Paired Samples Test

2,11 15,29 2,94 -3,94 8,16 ,718 26 ,479

-7,33 18,88 3,63 -14,80 ,13 -2,019 26 ,054

-9,44 18,86 3,63 -16,90 -1,99 -2,603 26 ,015

TOT_NAV1 - TOT_NAV2Pair 1



Mean Std. Deviation Std. Error Mean Lower Upper

95% Confidence Intervalof the Difference

Paired Differences

t df Sig. (2-tailed)

13

Bulgular Çalışmanın niceliksel kısmında 22 katılımcı doğrusal olmayan (Nonlinear) navigasyon

sistemini Ulaşmak istedikleri her yere direk olarak gidebildikleri

için daha kullanışlı olduğunu belirtmişlerdir. 4 katılımcı ise (Linear) doğrusal navigasyon sistemini 1 katılımcı ise Combobox navigasyon sistemini.

Ayrıca katılımcılar her navigasyon tasarımının avantajlarından ve dezavantajlarından bahsetmişlerdir.

14

Tartışma Çalışmanın nicel bölümünde katılımcıların görev

tamamlama sürelerine bakıldığında doğrusal navigasyon sisteminin daha kullanışlı olmasına rağmen çalışmanın nitel bölümünde ise doğrusal olmayan navigasyon sistemi daha kullanışlı olarak belirtilmiştir.

Navigasyon sistemlerinin kullanılabilirliği nerede ve ne zaman kullanıldığına göre değişebilmektedir.

Fakat kullanıcıların bilmedikleri bir ortamda navigasyon sistemleri aracılığıyla hipermedya ortamlarını kolayca kullanabilmelerinin sağlanabilmesi gerekmektedir (Calcaterra, Antonietti & Underwood, 2005).

15

Tartışma Bir diğer nokta da göz hareketlerini izleme cihazı verileri

incelendiğinde kullanıcılar bağlantılara tıklarken bu bağlantılara bakmak yerine sadece sayfa başlıklarına ve içeriklerine baktıklarından dolayı doğrusal navigasyon sistemleri doğrusal olmayan navigasyon sistemlerine göre kullanıcıların gözlerine daha az iş yüklemektedir ve daha kolay ulaşım sağlamaktadır.

Ayrıca katılımcılar navigasyon sistemlerindeki bağlantıların numaralar gibi anlamsız sembollerle ifade edilmesinin sayfalara ulaşmada zorluklar oluşturduğunu belirtmişlerdir.

16

Sonuç Bundan sonraki çalışmalarda daha çok

sayıda ve farklı navigasyon sistemlerinin kullanılabilirlilikleri çeşitli hipermedya ortamlarında test edilerek navigasyon sistemleri için bazı standartlar belirlenebilir.

Ancak insanların bilişsel yeteneklerine göre navigasyon türlerinin kullanılabilirliliğinin de değişebileceği göz ardı edilmemelidir.

hİpermedya ortamlarinda ÜÇ navİgasyon sİstemİnİn kullanilabİlİrlİĞİnİn...

Documents