hindi computri by ved prakash

65
1 टीप : इस ई-बुक को पुतक के लेखक ᮰ी वेद ᮧकाश जी से िवशेष अनुमित ᮧा कर रचनाकार (http://rachanakar.blogspot.com/2008/08/6.html ) के सहयोग से ᮧकािशत ᳰकया गया है . सवᭅजन िहताय इस ई-बुक को ᮧकाशन हेतु अनुमित ᮧदान करने के िलए ᮰ी वेद ᮧकाश जी का आभार. हदी कं᭡यूटरी सूचना ᮧौोिगकᳱ के लोकतांिक सरोकार लेखक: वेद Ĥकाश Ĥकाशक: लोकिम लोकिम 1/6588, सी-1, रोहतास नगर (पूवᭅ)

Upload: api-3765069

Post on 10-Apr-2015

315 views

Category:

Documents


14 download

TRANSCRIPT

1 : - " u uH (http://rachanakar.blogspot.com/2008/08/6.html) u . - u u " u . uU : : 1/6588, -1, () 2 , -110032 : 22328142 @ u u 2007 : : HINDI COMPUTEREE Written by Ved Prakash Price : Rs. 175000 LokMitra 1/6588, C-1, Rohtas Nagar (East) Shahdara, Delhi-110032 Telephone : 22328142 3 " u " , ? 4 + + u 2000 -, - , + , + + " uU ; , uU u - - , u+ , - - ; - , - u+ , " u --- " uU u uU ~ u , - u - uU u u , " u " u -U , u 5 , u - u u , - , ~ u , u ~ , " 45, , - U, - 110067 6 1995 . . , . . " . u, , . - . u . . + + " . . . + . - + (+ u) . - . " + . . . u . + , . . . - u . , . + + . . + . . + , + , + + - + . u . , + . " u . . , . ? , , " - . + ? ? u " u . + + . " 7 . + " , . , . 1996 ++ . u " .. . 1996 14 - . u" . u . . 98 , 2000 ++ u ++ . u " . , , , , . u . u , . u , - u. . . u . + . - u . -, " , u . " , . ~ + " ." . . , " . " " . S , u . , u . . , " . . , u " .. " + u . 8 -, " - . + , . ~U u " u . u. " u+ . ? . u u u u, u . u ? u . u 273, -, , 2, -110091 9 1 uU 2 uU + - ? 3 +? 4 - 5 + ? 6 2000 + + ? 7 ? 8 + - ? . 9 + 10 1 uU + . uU . , uU . , + . uU . . + + . " . . +. . uU . . + ? + - ? + ? + ? . + + . + . + ? , + ? - - . U . U . , , ~ , . , J . ~ u . - . , J . . , J - , . , , . uU + . . uU , - , - u . . , " , . ? . f . ? u . " - ? . 11 . 2 . " U . , . " u uU u u . . . . , . u , u . . ~ V . , . " . . . " u . " . uU . , , + . uU + " uU u . uU ~ + . uU . 1 . u 1 u+ . u , " . " . u u u , . , . , " . , + " u" " . - . + . , . , J , - . , " . + + " . Jm~ . 12 " u - , . " . . , . + u . . + . . . . . + ? -- 01 . - , , , +-+. ~ ~ - , , . ? u ~- - .(1) " + ? u (~U U u, ) uU - . uU . I+ , . - I u" > ( u) Jm . - ? I u" ~ . (2) ~ ~ . u" ? .(3) + , - , . , , . . . u" u- , . u , u . - , + . , + . - . + . 13 u + . + . + u + . " u + "- + . - + . , . - - , , , , , . , . + ? . , . . uU . + /u" " . " , . uU . , . u , ~U u . 1. -- 01: :// , u, , 2002, , .IV 2. , . 153 3. , . 153 14 4. 2 uU + - ? uU ~ . uU " - " . + , " , , . + , , , , , , , , , , , , , , +, , u , . uU + ? uU ~ , J, . ~ . . uH , . , . , . ~ . , , , , , . , , , . , . - . ~ J . . , J uU u ~ . u, , , , , , . uU . uU . ~ - . u , u , ? , . . " . uU . uU " , , , u . - - . . 15 . " " . J . . . uU . - . uU - , , - . , ? , . , . . u . u . , . , . ~U + . . " + uU . " . . + " , u" " , . . + " . . + u" . , , -uU, u . , , . uU . uU . ~ I " u -u + + . + , , - u uU . u . u " - + u + -~ 16 u uU - +-+ . uS . uU . . u " u , u . uU " u ~ u . , 30 , u . U, + V . u - + . . u u . u . ~ ~ uU u u , + + ~ uH . 17 3 +? > + + " + , - + + u u 1. ~ 2. 3. 4. , ~ " " + + , - + " + (*.txt) + + + " " u- + - , " " + " " ( ) " + ? , + + + ? + ? 18 , +~ , +~ +~ ~ + ? ~ + + 1 0 ~ (") 26 , 26 , 0 9 , u , J 32 94 1 0 (" binary digit H bit) u ( ) u (Place Value) 94 ~ u 7 - u 7 ~ , 128 ~ 1010000 (P) u 1110000 (p) u 32 + 94 " + 7 8 () 7 ? ~ + 8 / u 8 ~ 256 /// ~ - ~ (ASCII) + u u u () 1981 U + U " + ~ + , + 65 A + K + + - A , - K , " ~ ~ 128 " 128 - , ~ ~ 19 1970-73 " .. . " .. + V " .... , " . " . u - u+ +u , - (" .. . " ) 1978 uU , (" .. . ) + (. ), ? uU , (" .. . " . . ) u+ u 8 ~ u 8086 u uU u+ 32 . 68000 u , uU uU u . "+ + + ) uU u+ (-) - uU uU - , 1983 + (Report of the sub-committee on Stanardization of Indian Scripts and their Code for Information Processing) u -83 1988 + 1988 (Report of the sub-committee on Stanardization of Indian Scripts Code for Information Interchange) + u 1991 13194-1991 - - - 681-3 u + ? www.cdac.in/html/gist/down/iscii_d.asp (ISCII-91) --- Jm Jm , , , , , , , Jm 20 + , + + , + , + , , " - " + " + + , , 184 , , + + + + - , + - + ; , , + ? , , -, - - + ~ u + + ? + ? u , , 188 ( 128 ) H H + - - u + + + , -u , " 21 u , - u , ~ u , , . u -u , 22 4 : uS + 1998 " , + - - + - - , - + - - - u uU 8 16 ~ 65,536 + 128 + " - + , + + ~ , u - , + , u + u - ( ) -89 , 91 + . , + -- , + + , , ? -- -u www.unicode.org/cahrts/pdf/u0900.pdf - - u ++ + , , , , 23 " + + u ++ +, ( ) , , +, , + . , , + + + + + , + + u :-- - + + - --- ++ , 2000, + +- 2.2.2 / + 7.1.0 9.2, 10.1, + , 9 + 64 +, +, /400, /2 u + - ++ ++ , , , - - ", - + u ~, ~, + V uH V , , 24 ++ + 2000/ + ++ + 8 7 2.19 " + 7.1 (- ) u u" - u u" + - . u" u" + + 1.2 ++ ++, 7.0, + ( +) 2 ++ + J - + 8.1+ + u + 2.2 - u V J - J u " u V J u I + J 1.9.1 1.3 11 J 4 J + 25 + 2.0 2.0 J + - V + u + u , 3000 123 + I 2 I J J + 3.0 - 1.2 + , 5.1 + - , 1.89 + + + 1.0 ++ 2000/+ 1.01.3 + 2.2 + + + + 26 5.0 + J 5.45 + + u 6.8 / + + 1.3 8 + 5.0 u u + + u + , + + , + + + ? + ? 10 , " u , uU + u " u u " uU u u 27 5 + ? , , u, + , + + , , , + u + ~ u ~ - " u u u . ~ , +, +, u u , u () + () + , () , + () u ( ) u , 1. , 2. + 1. , 2. + + , 3. + , + u+ - - + 28 + - + - - ~ + ? u u , u u + + ( ) " + u + + + ( ) + u ++ - u - u " + ++ + + " + + " + + + + " 12 16 18 " " " + + - + " - + 1 " + + " + + " + " + + " , ? + " + " 29 + - " + + ++ + u" () , + u " - + ( ) " - - , " " " + () " + + + - - ( ) - -u + " + + + + uH + " , + " , + , + ~ + + " ? u+ , + , + + " -u " " " 30 + - u - " + ~ u + " u- , + , , " " , , . , + , + " , - 98 , , , " , - U u + + + , + + u - - . , - ~, , , u -+ + , , , u + ? + ? + " ? + " - ? , , uU 31 , + , u ? + Jm " , , u u u + u J J () + u + J - - , u u , , , u 2000, +, +, +, u+ , " , (u) + , ++ , , " , J " u - " " + - , , ( + ) " u + uH " , , , u + u + , / + + ? + + www.ildc.in + + 32 7 ? u ~+ - u - " - " H " + , - , u + ? u V 1. , , - u 2. 3. + + + , + + 4. - , , , + + + + u + + , + u " u - " 1930 - - -. u " 70 u , - A O E U I D H T N S. , , ~ . + -~--~ + - - - + . 33 . 1 , u . . 1 " u , " - - + . + + u . , , Jm . Jm Jm + - ( ) , H + , ~+ + U - " + 70 , , , , , , , , , - , + u u Jm Jm U ~ " + H + + ~ u ~+ ~ + ~+ u " + " u u " - u Jm 10 , , , uU + u + --- 34 1. + Jm , - + . 2. u (ARTIFICIAL INTELLIGENCE) , + . . . 3. ~ . " ~--~- . -- . 4. + + . , , , , + + . , , + u . ~ u . , , ~, , + . . 5. u - . 6. u ~ 7. u ~ , u + 8. 9. , 10. + 11. u () 12. + , ( ) -- , ~ 13. - -8 (8 ) 35 u () 1983 + uU , uU 1986 uU ~ + + 14, . 1 + , 1986 u + 1988 , u . 1991 13194-1991 - - - 681-3 u . + ? + u . . . , + u + 25-25 u u . u - . + , , + - + " - + + 36 37 + - (Inscript Overlay) - + , , + " + + + + u " + u - (-) - - : : ( ) () () ~ u, u 1: 2: 3: 4: 5: ~ () () ( ) 38 - u Q W E R T + + A S D F G + + Z X C V + + Y U I O P { + [ + H J K L : + ; + B N M < > ? + , . / + (-) ( ) (A) , (S) , ( ) (D) ( ) (F) (J) , (K) , (L) (;) , ~ 39 A S D F G + + Q W E R T + + u + Q W E R T + + A S D F G + + - + , u + + + u ~ - ~ u ~ ~ + u + 40 ,, , ! @ + | + 1 2 = \ + " X + + X C V + + u ~ u ~ ~ u ~ u ~, ~ u u + Y U I O P { + [ + H J K L : + ; + ~ u u + + , + u = + 41 , u u ~ ~ u u u ~ ~ ~ u , ~ u u + + + X C V + + + + ~- ~ ~ , ~ u + u , u , + + ~- ~ ~ u U I O P { } + [ ] + 42 + + + u Y U I O P { + [ + H J K L : + ; + B N M < > ? + , . / + + - 7 ~ + ] + - . ( ) + u - u , : () + + u ~+ , - - u + - :-- - : - : ~- 43 ~ u :-- - :- :-- , u " u + : , , , , , ~ , , ~ , : : : : : : , 44 - - - - , - - - = ~ - , - , , , , - ~ - - - - - - - u - - - , - , - - u u () u - - , - 45 " : - , - I - + - + - - ~ , u ~ , : ~ ~ ~ ~ : + - + - - - - - - - ~ - - - ~ + u u 46 : - - + - - , (+) U - - , () - - ~ - - - - - - - " - " - - - - , ~ - - ( ) () ~ - - - - + - - ~ ; ~ ~ ~ ~ + - - - - - " - - " - - 47 , , ~ () - - - - - - - : - - + - , " ~ ~ - - - - + ~ + . - - - - ~ + u - 48 u u u ( ) , " + ~+ " , ~ + uH + (") u ~+ " u , " + , + u - u , . u - , , u , u U + + , , + + + + + - 49 " u - , , + (-) - - , . - - - - > ~ - S S - ( ) > - J () Y U + + 50 H J + + B N + + k () I + + K + + M + + L () (S ) (L ) I + + L + + < + , 51 + ; () S P { + [ + : + ; + > ? + . / + , R T + + F G + + C V + + E + + D + 52 + X + + W + + S + + Q + + A + + - - + - - - 53 (+) + , + + + + . - - u - + u+ + ZERO WIDTH JOINER ZERO WIDTH JOINER + Insert ---- Symbol ZERO WIDTH NON JOINER , Short key , Press New Shortcut Key Ctrl+Alt+. u ZERO WIDTH JOINER Insert ---- Symbol ZERO WIDTH JOINER , Short key , Press New Shortcut Key Ctrl+Alt+/ ZERO WIDTH JOINER ZERO WIDTH JOINER + u+ Ctrl+Alt+. Ctrl+Alt+/ , + , + . - + ~ , ZERO WIDTH JOINER (Ctrl+Alt+/) - , ZERO WIDTH NON JOINER (Ctrl+Alt+.) u - ZERO WIDTH JOINER ZERO WIDTH NON JOINER + + + u u " u- 54 ?, :, ;, , , [, ], {, } = + u + u u Alt ? u- " shift+/ Alt --- / Alt ? Alt shift ; Alt : Alt , + www.tdil.mit.gov.in + + u , , + + - u " " + u u - u 55 8 + ? - 50% - , - , + ? - + , , u ~ ? ? , - 1. , , , , - 2. . 2000 u + - + , . - Jm Jm 10 , 2000 + 56 ? . - " ? ? , , , - , - , - , - +? + --- . , . - . . , . . 9 ? + ~ u 1966 u , , , ; 1953 ? . u u u u + ? + + + + - + ( + + ) - - , Alt shift Alt Alt, ctrl, shift F Alt, ctrl, shift R Alt, Ctrl > 57 Alt, ctrl, shift X Shift . H Alt, Ctrl , - Alt Alt z Alt c - Alt , - Alt 1 Alt 2 Alt 3 Alt 0 , ( ) shift z ( ) z ( ) shift ` ( ) ` shift shift shift shift shift + u - + ~ - + ? 58 6 - 15 u 2005 +, uU uU uU ? u uU " + 22 u 20 2005, ? ? " " u " u + uU u " ~ - u > S uU ~ uU + uU , uU u > ~ " J + - - u u , (-) , , , u +, , " , I, u+ +~ - uU () www.tdil.mit.gov.in + http://www.ildc.gov.in http://www.ildc.in , 59 + ? , , 98 - + 2000 . + + + . - + + u 2000 ( ) + 1. 'Control Panel' 'Regional Options' + . 2. General Tab Indic . Apply + . 3. Input Locale Add + . 4. ( , , , ) (Hindi Traditional Inscript-Devnagari) OK . 5. 'Regional Options' OK + . . 6. . - EN . + HI . " EN " . 4 ( ) H | - 1. 'Control Panel' 'Date, Time, Language and Regional Options' 4 . 2. Regional and Language Options . 3. 'Language' 4 'Install Files for Complex Script' 4 Apply . 4. 4 | | , 4 | | | s 1 . 5. 'Details' 4 Settings Add 4 . 6. | |- OK . 7. ! . 1 - EN . 4 HI | F . + , / - , " / + - - - + , ( +, ) ( , ) , , , , " 60 , 1 | - | |- s: 365 1H!, T H () H9 | | | T d || || | ? || | d T | =| = | 365 || | || s | ? , : s | | 95, 98, 2000, 4 1H!, 2 | - ~|| |- : 95/98, |, 2000 ++ u u . uS u , u (, +) u , 2000 u +, ? + 98//2000/+ 3 | |: 160 = | , 2000 + , , u , , + ~ , " + + , " - uH , u , , . + , + , , 160 61 -" u u , u -" J u 4 | |- s: 1H!, T H () = | | | F || 1 , | | T T , 1H! | , , | 1 1-| 1 1H! T = | | 9| =| , " , ( -) , 5 - | | 1 | ( ) u . + u + / + ( ) u + ( ) u . " 6 ( ) | 1- 4 , - , 1- s | 1 , , , , u ? + , , + , , + , + , 62 , + u () , , www.openoffice.org " - , , , 7 | + - 4 | () + + J , J + , : u 4.7 () , + - , + J u 8 (GAIM) u - u +, , +, u () + + ( u), , ! , - , , " , u , , , , , , 9 | - + - 4 | - 4 + , u- " ? ~ u 10 - | 9 63 | P| 1 = Text F _/ + u + // u u u u 11 - |-T H | T | + , + u + u + u 6 10 , u uH + - + - u (" ) - " 12 - T- | u " u , , , + u 14 T | - T | | | | 15 | - 64 | | | | " 16 | ! - | ! " ( ) " () " , " , , , , u+ u : - ( ") (, , ) 17 | - (Text to Speech)- | 4 ( 41) (1) | u , " + V + , -- + 18 - " www.ildc.in . www.ildc.in 90 u + , + u u + . + +u . + u . - . " . - + . + . uU u , > ~ u u ~ , uU- u 65 : - " u uH (http://rachanakar.blogspot.com/2008/08/6.html ) u . - u u " u .