GS.TS. TRAN T-Hl v AN HOA (Chu bien)

Hi TIEU CHI NirOc CONG NGHliP THEO HUONG HIEN DAi

• • (Sach chuyen khao)

~ NHA xuAT BAN cHiNH TR! Qu6c GIA SVTHAT

GS .TRAN VAN (Chu bien)

,

(Sach chuyen khao)

NHA XUAT BAN CHfNH TRl QUOC GIA SlJ THAT HaN()i-2020

? "

CHU BIEN

GS.TS. Trftn Thi Van Hoa

" ,. • ..? , ?

T~P THE TAC GIA

GS.TS. Trftn Thi Van Hoa

GS.TS. Ngo Th:ing Lqi

GS.TS. Nguy~n Ke' Tuan

GS.TS. Hoang Van Hoa

GS.TS. Nguy~n Dong Phong

PGS. TS. Bui Tat Th:ing

PGS.TS. Le Thi Lan Hudng

TS. Nguy~n Thi Tu~ Anh

TS. D6 Thi Dong

ThS. Trftn Thi Thanh Xuan

, ' K 7

LOI NHA XUAT BAN

H~ tieu chi nuoc cong nghi~p la t~p hqp cac tieu chi phan anh

thanh qua -phat tri~n va d~c di~m, tinh chat cua m9t d~t nlioc khi d~t

trinh d9 cua nuoc cong nghi~p hay nude phat tri~n. Cho de'n nay, tren

the' gioi, m9t s6 qu6c gia da dua ra nhung tieu chi d~ xay dlJ'.ng, phat

tri~n dat nuoc thanh nuoc cong nghi~p, song cling khong c6 h~ tieu chi

nao dliQC thua nh~n mQt each rQng rai d~ xac djnh C\l th~ mQt qu6c gia

cftn d~t muc d9 phat tri~n nao thi duqc coi la nlioc cong nghi~p.

0 Vi~t Nam, chu trudng phat tri~n dat nuoc duqc nhat quan trong

dudng 16i va chie'n luqc phat tri~n qua nhigu ky D~i h9i Dang, trong d6

tu D~i h9i VIII (nam 1996), Dang ta da dg ra m\lC tieu de'n nam 2020,

ra SUC phan dau dlia nliOC ta Cd ban trd thanh mQt nlioc Cong nghi~p.

M\lC tieu nay tie'p t\lC duqc kh!ng djnh va ngay cang duqc C\l th~ h6a

qua cac D~i h9i cua Dang. De'n nay, Vi~t Nam v~n chua c6 m9t b9 tieu

chi nao duqc xem la chinh th6ng lam cd sd cho vi~c danh gia muc d9

hoan thanh m\lC tieu phan dau trd thanh nliOC Cong nghi~p theo hliong

hi~n d~i. 0 m6i giai do~n khac nhau, do b6i canh trong nlioc va qu6c te'

thay d6i, cling nhli yeu cftu phat tri~n kinh te' - xa h9i d~t ra ngay cang

cao hdn, thi nh~n thuc yg n9i ham va tieu chi danh gia se duqc thay

d6i. Vi the', xay dlJ'.ng h~ tieu chi nlioc cong nghi~p theo huong hi~n d~i

la rat cftn thie't va c6 y nghfa quan tr9ng. Day la Cd Sd d~ xac djnh muc

dQ hoan thanh m\lC tieu phat tri~n dat IlUOC qua cac thdi ky, phat hi~n

nhung bat c~p, h~n che', tu d6 djnh huong va dg ra cac giai phap cho

giai do~n ke' tie'p. Vi~c xac djnh b9 tieu chi riuoc cong nghi~p theo huong

hi~n d~i cang trd nen cftn thie't cap bach hdn khi b6i canh thdi d~i da

5

xuat hi~n nhung ye"u t6 moi da va dang t~o ra nhigu co h()i, thach thuc

cho SlJ'. phat tri~n dat nuoc nhu bO'i canh toan cfiu hoa; khoa hQC va cong

ngh~ phat tri~n m~nh me (each m~ng cong nghi~p lfin thu tu), ...

Nh&m cung cap them tai li~u nghien cuu, tham khao vg van dg neu

tren cho cac nha nghien cuu, cac nha ho~ch dinh chinh sach, cac nha

khoa h9c va b~n dQc, Nha xuat ban Chinh tri qu6c gia Sv th~t xuat

ban cuO'n sach H~ miac cong nghi~p theo huang hi~n

(Sach chuyen khao) cua t~p th~ tac gia do GS.TS. Trfin Thi Van Hoa

chu bien. CuO'n sach la ke"t qua nghien cuu cua dg tai cap nha nuoc

KX.04.13/16-20: "H~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i"

thu()c Chuong trinh KX.04/16-20: "Nghien cuu khoa hQc ly lu~n chinh ,

tri giai do~n 2016-2020".

N()i dung cuO'n sach trinh bay co sd ly lu~n h~ tieu chi nuoc cong

nghi~p theo huong hi~n d~i; h~ tieu chi va giai phap d~t duqc tieu chi

nuoc cong nghi~p cua m()t s6 nuoc tren the" gioi; d6ng thdi phan tich,

danh gia qua trinh xay dvng h~ tieu chi va thvc tr~ng xay dvng h~ tieu

chi nuoc cong nghi~p cua Vi~t Nam thdi gian qua; tren Cd sd do, xac

dinh h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i cho Vi~t Nam va

dua ra dinh huong, giai phap d~ d~t duqc cac tieu chi nuoc cong nghi~p

theo huong hi~n d~i de"n nam 2035, tfim nhin de"n nam 2045. T~p th~

tac gia m~nh d~n dg xuat bO'n digu ki~n d~ thvc hi~n duqc cac giiii phap

d~t h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i la: d6i moi tu duy

nh~n thuc yg phat tri~n nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i phu hQp

voi bO'i canh moi; hoan thi~n th~ che" kinh te" thi trudng; xay dvng nha

nuoc kie"n t~o, phat tri~n, liem chinh; c~p nh~t va hoan thi~n h~ thO'ng

tai khoan qu6c gia.

Vi~c xay dvng h~ tieu chi nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d~i co

y nghia ly lu~n va tha;tc ti~n quan tr9ng nh&m phat tri~n cdat nuoc trong

thdi gian toi. Nhung nh~n dinh, giai phap, kie"n nghi neu trong cuO'n

sach co gia tri tham khao t6t, nhung vftn con co nh~n dinh, giiii phap,

kie"n nghi CUa CaC tac gia cfin tie"P- t\lC duqc trao d6i, thao lu~n, nghien

cuu them. D~ thu~n ti~n cho b~n d9c trong theo doi, nghien cuu, tham

6

khao van dg nay, Nha xuat ban v~n giu nguyen cac y kien, nh$.n xet

cua cac tac gia va coi day la quan di~m rieng cua cac tac gia. Rat mong

nh$.n duqc y kien dong g6p cua b~n d<;>c d~ hoan thi~n n9i dung cu6n

sach trong lfin xuat ban sau.

Xin gioi thi~u cu6n sach cung b~n d<;>c.

Thang 7 nam 2020

NHA XUAT BAN CHINH TRJ QUOC GIA sv THAT

7

Ml)C

Trang

Lai Nha xuat ban 5

Chuong 1

Cd so LY LUAN VE H~ TIEU CHI NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N 8~1 9

1. MOT s6 KHA1 Nl~M cd BAN 9

1. Quan ni~m ve nU'oc cong nghi~p 9

2. Khai ni~m ve tieu chf nuoc cong nghi~p 19

II. H~ TIEU CHI NHAN Dl~N NUOC CONG NGHl~P 801

vo1 vA cAc au6c GIA TREN THE G101 25

1. Tieu chf nuoc cong nghi~p dl,ia tren qua trlnh phat tri~n 26

2. Tieu chf nuoc cong nghi~p dl,ia tren cac giai doGtn cong

nghi~p h6a 29

3. Tieu chf nuoc cong nghi~p theo quy mo GDP va GNl/ngU'oi 40

4. Tieu chf nU'oc cong nghi~p phan anh Sl,i phat tri~n xa hQi 45

5. Tieu chf phan anh nang 11,J'c khoa hQC - cong ngh~ va d6i

moi 52

6. Tieu chf nU'oc cong nghi~p phan anh Sl,i ben vCi'ng moi

truong 66

7. Cac tieu chf c6 tfnb tham khao khac 74

Ill. TIEP CAN H~ TIEU CHi NUOC CONG NGHl~P THEO

HUONG Hl~N 8~1 82

352

ChUdng 2

H~ TIEU CHf vA GIAI PHAP DAT cAc CHf NUdc

CONG NGHl~P CUA MOT s6 NUdc TREN THE G1d1,

BAI HOC KINH NGHl~M CHO NAM

I. H~ TIEU CHI vA GIAI PHAP DAT cAc TIEU CHI NUdc

CONG NGHl~P cuA MOT s6 NUdc TREN THE G1d1

1. Nh~t Ban

2. Han Quoe

3. Singapore

4. Israel

5. Trung Quoe

II. BAI HOC KINH NGHl~M DOI Vdl Vl~T NAM TRONG

xAc D!NH cAc TIEU CHI vA LVA CHON cAc GIAI

DAT cAc TIEU CHI NUdc CONG NGHI

1. Bai hQe ve xae djnh eae tieu ehf nude eong nghi$p

2. Bai hQe ve 11,ia ehQn giai phap aE§ d<;lt eae tieu ehf nude

eong nghi$p

ChUdng 3

THVC TRANG xAv Dl)NG H~ TIEU CHI NUdc

CONG NGHl~P THEO HUdNG Hl~N DAI 0 Vl~T NAM

· 1. NHAN THU'c vE. NUdc CONG NGHl~P vA NUdc CONG

NGHl~P THEO HUdNG Hl~N DAI 0 Vl~T NAM QUA cAc

THOI KY 1. Giai do<;ln xae dinh mt,Je tieu phat triE§n "nude e6 eong

nghi$p hi$n d<;ii"

2. Giai do<;ln xae dinh mt,Je tieu phat triE§n thanh "mot nude

eong nghi$p"

3. Giai do<;ln dieu ehlnh mt,Je tieu phat tri§n thanh "nude eong

nghi$p thee hudng hi$n d<;ii"

4. Yeu eau eua h$ tieu ehf nude eong nghi$p thee hUdng hi$n

d<;ii eua Vi$t Nam

90

90

90

108

119

138

151

160

160

162

170

170

170

173

176

184

353

IL THlJC TRANG xAY DljNG Hi; TIEU CHf NU6c CONG

NGH THEO HUONG Hli;N DAI 0 v1i;T NAM 188

1. H~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li du9c de

xuat a Vi~t Nam trong giai do9n truoc D<;li h9i XI I (2007-2015) 188

2. H~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li du9c de

xuat W sau D<;li h9i XII (W nam 2016 den nay) 209

111. DANH GIA CHUNG VE Hi; TIEU cHf NUdc coNG

NGHli;P THEO HU6NG Hli;N DAI CUA v1i;T NAM DUQC

DE XUAT TRONG THOI GIAN QUA 215

1. Nh~n xet chung 215

2. Uu di§m cua cac h~ tieu chf da de xuat 218

3. Nhung di§m h<;ln che cua cac h~ tieu chf da de xuat 221

Chuong 4

xAc D!NH Hi; TIEU CHf NUdc CONG NGHli;P

THEO HU6NG Hli;N DAI CHO v1i;T NAM 224

I. CAN CU XAY DljNG Hi; TIEU CHf NU6C CONG NGHli;P

THEO HU6NG Hli;N DAI CHO v1i;T NAM 224

1. Quan di§m xay dt,Jng h~ tieu chf nuoc cong nghi~p theo

hliong hi~n d<;li a Vi~t Nam 224

2. Ket qua khao sat tam quan trQng va st,J phu h<;jp cua cac

tieu chf nuoc cong nghi~p theo huong hi~n d<;li thoi gian qua 228

3. Xu hliong va muc dQ d<;lt dliQC m(>t so tieu chf cua cac

nuoc phat tri§n tren the gioi 236

II. XAY Dl)NG Hi; TIEU CHf 239

1. Tieu chf th~ hif;m St,i thjnh Vli<;jng ve kinh te 239

2. Tieu chf th~ hi~n tr1nh dQ cong nghi~p h6a va St,i thay d6i

cua co cau kinh te - xa h9i 245

3. lt,Ja ChQn tieu chf phan anh St,i phat trien xa hQi 256

4. lt,Ja chQn tieu chf th§ hi~n Sl! ben vung ve moi truong 262

5. Lt,Ja ch9n tieu chf th§ hi~n tfnh hi~n d<;li cua nen kinh te 267

Ill. Hi; TIEU CHf NU6C CONG NGHli;P THEO HU6NG

Hli;N DAI DE XUAT AP Dl)NG CHO v1i;T NAM 276

354

Chuong 5

£>!NH HUONG vA GL~I PHAP NHAM E>UQC cAc

TIEU CHf NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N £>Al

£>EN NAM 2035, TAM NHIN £>EN NAM 2045 281

1. s61 cANH TRONG NUoc vA au6c TE ANH HUONG

£>EN Vl~C £>AT E>UQC cAc TIEU CHI NUOC CONG

NGHl~P THEO HUONG Hl~N £>Al 0 Vl~T NAM 281

1. Boi eanh quoe te 281

2. Boi eanh trong nude 290

3. Co h(>i va thaeh thue doi vdi vi$e thl)'e hi$n eae tieu ehf

nude eong nghi$p theo hudng hi$n d9,i eua Vi$t Nam 302

II. PHUdNG HUONG VA GIAI PHAP NHAM THVC Hl~N cAc TIEU CHf NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG H

£>Al £>EN NAM 2035, TAM NHlN £>EN NAM 2045 305

1. Phuong hudng thl)'e hi$n eae tieu ehf nude eong nghi$p

theo hudng hi$n d9,i 305

2. Giai phap ehu yeu d9,t du<;je ml)e tieu va eae tieu ehf nude

eong nghi$p theo hudng hi$n d9,i den nam 2035, tam nhln

den nam 2045 308

111. rnEu Kl~N THVc Hl~N cAc G1A1 PHAP NHAM £>AT

TIEU CHI NUOC CONG NGHl~P THEO HUONG Hl~N BAI 329

1. 86i mdi tu duy nh~n thue ve phat tri~n nude eong nghi$p

theo hudng hi$n d9,i phu h<;jp vdi boi eanh mdi 329

2. Hoan thi$n th~ ehe kinh te thi truong 330

3. Xay dl)'ng nha nude kien t9,o, phat tri~n, liem ehfnh va hanh

d(>ng 332

4. C~p nh~t va hoan thi$n h$ thong tai khoan quoe gia (SNA) 335

TAI Ll~U THAM KHAO 338

355

Chiu trach nhi~m xufft ban

- Q. GIAM DOC - TONG BIEN T!P

PHAM CHI THANH

Chiu trach nhi~m n9i dung

PHO GIAM DOC - PHO TONG BIEN T!P

TS. DO QUANG DUNG

Bien t~p n(h dung:

Trinh bay bia:

Che' ban vi tinh:

SU:a ban in:

D9c sach mftu:

ThS. PHAM THJ KIM HUE

ThS. NGUYEN MINH HU~

NGUYEN MANH HUNG

LEMINHDUC

NGUYENTHANHPHUdNG

DOTHJTINH

NGUYEN THJ LUdNG

TA THU THUY

NGUYEN MINH HU¢

In 1.000 cu6n, kh6 16 x 24 cm, t<;ii Nha in Sv th~t. S6 201 Du0ng Cfiu Di Sn, t6 dan ph6 15, Phuc Di Sn, B~c Tu Liem, Ha N Qi. S6 dang ky kS ho<;ich xuftt ban: 3354-2020/CXBIPH/5-328/CTQG. QuySt djnh xuftt ban: 5275-QD/NXBCTQG ngay 18-9-2020. Ma s6 ISBN: 978-604-57-5981-3. In xong rn'.)p luu chifo thang 9 nam 2020.

NHA XUAT BAN CHiNH TRI QUOC GIA SQ' THtT' S6 6186 pho Duy Tin' C4u Gtiy' Ha NOi E>J: 080.49221, Fax: 080.49222, Email: suthat@nxbctqg.vn, Website: www.nxbctqg.vn

TIM DQC SACH CUA NHA XUAT BAN CHiNH TRI QUOC GIA SV TH~T

GS.TS. vu van Hien (Chu bien)

Mo1 QUAN H~ maA DOc L~P, TV cHu vA cHu DQNG, TicH eve H01 NH~P Quoc TE

* PGS.TS. Nguyen Van Thanh

ThS. flo Quang Hung

xAv DVNG vA PHAT TRIEN THANH PHO THONG MINH

BAO DAM cAc CHi so AN NINH, AN SINH, AN TOAN TRONG 801 cANH

CUA CUQC CACH M~NG CONG NGHl~P LAN THU TU'

* Tong c~c Mai tn.tong

Vi~n Khoa hqc moi trudng

PGS.TS. Ph~m Van Lqi (Chu bien)

Hl~P D!NH THU'ONG M~I TV DO: cAc CAM KET, NGHiA vv VE MOI TRUONG

VA cAc VAN DE D~T RA CHO Vl~T NAM

r T"'l'"' 9 786045 759813

11111111 11111111111111111111111111 8935279124923

J sAce NRA Nl1<'1c D~ T HANG J