heyat terzi. dekabr

HƏYAT TƏRZİ HESABAT

Dekabr 2014 | Business Insight

Business Insight ESOMAR Ümumdünya Marketinq və

Araşdırma Mütəxəssisləri Assosiasiyasının üzvüdür

Business Insight bütün marketinq, sosial araşdırmaları və promo kampaniyaları ICC/ESOMAR-ın Marketinq və Sosial Araşdırma Təcrübəsi üzrə Məcəlləsində öz əksini tapan ən yüksək peşəkar və etik standartlara və ISO 20252 beynəlxalq standartının tələblərinə müvafiq olaraq həyata keçirir.

3

ARAŞDIRMA HAQQINDA

Məqsəd? Hədəf Qrup? Seçim Nümunəsi?

Əhatə Dairəsi?

2014

Noyabr 02

Noyabr 22

Vaxt? Sorğu Metodologiyası?

Araşdırma haqqında

Azərbaycan əhalisinin həyat tərzi, istehlak vərdişlərinə istiqamətli trendləri, markalarla əlaqələrini və gündəmlərini periodik olaraq ölçmək və yaymaqdır. Respondent sayı: 1025

Bakı 552

Gəncə 111

Sumqayıt

101

Lənkəran

101

Xaçmaz 80

Şirvan 80

Toplam 1025

18-50 yaş arası Azərbaycan əhalisinin reprezentativi (ağırlıq mərkəzinə yaxın).

Əhalinin həyat tərzinin öyrənilməsi üçün tədqiqat vahidi kimi ev təsərrüfatları götürülüb.

Anket vasitəsi ilə Klassik Telefon Sorğusu

5

Bakı və region üzrə bölgü (%)

Bakı Regionlar

53.946.1

18-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-50

16.5 18.1 16.8 17.1 17.6

14.0

Orta yaş34,16

Respondentin yaşı (%)

200 AZN və az

201-400 401-600 601-800 801-1000

1001-1 500

1501 AZN+

Gəlirim yox

Cavab yox

2.5

14.5

22.1

15.813.1

8.95.5

17.615.4 17.0

13.4

5.12.7 1.7 .9

38.0

5.9

Ailə Gəliri Şəxsi Gəlir

Bir aylıq orta gəlir (%)

Orta: 833 AZN Orta: 460 AZN

Ailə üzvlərinin sayı (%)

.94.8

18.6

36.3

23.7

15.7

Orta sayı:

4.24

Sorğuya cəlb olunanların orta yaşının 34 və hər bir respondentin ailəsində orta hesabla 4.3 nəfərin yaşaması göstərir ki, ölkəmizin əhalisi daha gənc və daha dinamik əhali qrupuna aiddir.

Respondentlərin 54 faizi paytaxt sakinləri, 46 faizi isə 5 müxtəlif regionlarda yaşayanlardır.

Əhalinin yaşayış səviyyəsini xarakterizə edən göstəriciər sırasında real gəlir göstəricisi xüsusi yer tutduğundan respondentlərin şəxsi və ailə gəlirlərinin nə qədər olduğu öyrənilib. Sorğuya cəlb olunanların verdikləri cavablardan məlum olur ki, orta statistik Azərbaycan ailəsinin bir aylıq gəliri orta hesabla 833 manatdır. Digər tərəfdən müşahidə olunur ki, orta statistik Azərbaycanlı isə bir ayda orta hesabla 460 manat pul qazanır. Təhlillərə əsasən deyə bilərik ki, nəticələr reprezentativliyi əks etdirir.

Demoqrafik xarakteristika

Subay Evli Dul Boşanmış

23.4

71.8

2.2 2.5

Respondentin vətəndaşlıq vəziyyəti (%)Respondentlərin çox hissəsini orta təhsillilər (44,5%) və ali təhsillilər (38,4%) təşkil edir.

Vətəndaşlıq vəziyyətinə görə respondentlərin əksəriyyətinin evli olduğu məlub olub (71,8%).

Sorğu zamanı gender bölgüsünə xüsusi kvota tətbiq etməklə bərabər sayda paylanmasına nail olunub (kişilər 48,8%, qadınlar 51,2%).

Sorğu təsadüfi seçim əsasında keçirilsə də, məlum olub ki, respondentlərin 58 faizi məşğul əhali qrupuna aiddir. Təqaüdçü, tələbə və evdar xanımları nəzərə almasaq, 18-50 yaş arası əhalinin cəmi 18 faizinin işsiz statusunda olduğu aşkarlanıb.

Respondentin təhsil səviyyəsi (%)

Orta Orta ixtisas Ali

44.5

17.1

38.4

Qadın; 51.2

Kişi;

48.8

İşləyir İşləmir Təqaüdçü Tələbə Evdar xanım

57.6

18.0

2.63.6

18.1

Respondentin məşğuliyyəti (%) Respondentin cinsi (%)

Demoqrafik xarakteristika

7

ARAŞDIRMANIN NƏTİCƏLƏRİ

8

Hər iki respondentdən biri Türkiyə TV kanallarını izləyir

Azərbaycan kanalları Türk kanalları Rusiya kanalları Digər Xarici kanallar0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

10090.1

51.4

13.2

1.9

Bəli; 92.8%

Xeyr; 7.2%

Televizora baxırsınızmı?

Televizora baxanlar: Baza: 951

Bütün respondentlər: Baza: 1025

Keçirilən sorğu nəticəsində Azərbaycan TV tamaşaçılarının hər iki nəfərindən birinin Türkiyə TV kanallarını izlədiyi məlum olub (51.4%). Cəmi 7.2% respondent müxtəlif səbəblərdən TV izləmədiyini qeyd edib. Regionlarda TV-yə baxmayanlar (7.8%) paytaxt sakinlərinə (6.7%) nisbətdə daha çoxdur. TV-yə baxmayan Bakı sakinləri bunu əsasən alternativ informasiya vasitələrinin olduğu ilə əsaslandırsalar da, region sakinləri TV-yə baxmamaqlarının əsas səbəbini işlərinin çox olması ilə əlaqələndirir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, periodik olaraq həyata keçirdiyimiz araşdırma nəticələrindən müşahidə olunur ki, TV-yə baxmayanların sayı getdikcə azalmağa doğru gedir (2013: 5.6% - 2014: 7.2%).

9

Ən çox sevilən Azərbaycanlı müğənni Röya Ayxandır

Bilmirəm

Digərləri

Ağadadaş Ağayev

Ədalət Şükürov

Faiq Ağayev

Mətanət İsgəndərli

Manaf Ağayev

Xumar Qədimova

Könül Kərimova

Zülfiyyə Xanbabayeva

Elnarə Abdullayeva

Alim Qasımov

Flora Kərimova

Aygün Kazımova

Könül Xasıyeva

Zeynəb Xanlarova

Nadir Qafarzadə

Baloğlan Əşrəfov

Röya Ayxan

10.2

25.8

1.0

1.0

1.1

1.3

1.4

1.7

1.9

1.9

2.1

2.3

2.5

3.2

3.3

4.3

5.0

5.3

24.9Artıq bir neçə ildir ki, Röya Ayxan Azərbaycan estradasında ən çox sevilən müğənni kimi öz reytiniqini qoruyub saxlayır (25%). Demək olar ki, hər 4 nəfərdən biri Röyanı bir müğənni kimi sevdiyini bildirir. Eyni qayda ilə Baloğlan Əşrəfov (5,3%) da sıralamada öz yerini qorumaqdadır. Nadir Qafarzadə (5%) isə sıralamada mövqeyini yüksəldib. Regionlarda da Röya 26%-lə birinci yerdədir. Amma Baloğlan Əşrəfov ilə Nadir Qafarzadənin həvəskarları eyni saydadır (5,7%). Bakıda isə Baloğlan Əşrəfov (4,9%) və Nadir Qafarzadə (4,3%) müvafiq olaraq ikinci və üçüncü yerləri tuturlar.Sorğuda iştirak edənlərin 10,2 faizi sevdiyi müğənninin adını deməkdə çətinlik çəkib. 25.8% respondent isə qrafikdə göstərilməyən digər müğənnilərin adlarını qeyd ediblər.

Deyə bilərsinizmi ən çox sevdiyiniz Azərbaycanlı müğənni kimdir?


Qida məhsullarına aid reklamlar daha çox yadda qalır (30%)

Araşdırmada bu sualın verilməsində məqsəd son bir ayda reklam olunan

məhsulların və xidmətlərin nə dərəcədə yadda qalmasını öyrənmək

olmuşdur. Məlum olub ki, bir çox respondentlər dəqiq olaraq brendin adını

yadında saxlaya bilmədiyi üçün bəzən məhsul kateqoriyasını və ya sektoru

(məsələn, mobil telefonlar haqqında reklam) qeyd edib. Yuxarıdakı səbəb və

nəticələri daha optimal hala salmaq üçün cavablar brend və sektorlar üzrə

formalaşdırılmışdır.

Ölkə üzrə ən çox yadda qalan reklamlar əsasən qida məhsullarına (30%) və

mobil operatorlara (16,6%) aiddir.

Xatırlamır

Digərləri

Yaşayış kompleksləri

İdmanla bağlı

Avtomobillər

Mobil telefonlar

Diş məcunları

Yuyucu vasitələr

Banklar

Mebel salonları

Parfümeriya

Dərman preaparatları

Məişət texnikası/Elektronika

Gigiyenik bezlər (Uşaq, qadın bezləri)

Geyimlə bağlı reklamlar

Mobil operatorlar

Qida məhsulları/İçkilər

31.5%

9.8%

1.9%

2.0%

2.4%

2.5%

3.4%

4.3%

4.7%

5.4%

5.5%

5.6%

7.3%

7.5%

7.5%

16.6%

29.9%

Son bir ayda hansı reklamları görmüsünüz və ya eşitmisiniz? Sektor/məhsul kateqoriyası Üzrə


Ən çox xatırlanan reklamlar arasında Bakcell liderdir

Son bir ayda hansı reklamları görmüsünüz və ya eşitmisiniz? Reklam Brend Üzrə

Series1

9.9%

6.2%

5.4% 5.2%

4.5%3.9%

3.3% 3.3% 3.1% 2.9% 2.7% 2.6% 2.6% 2.4% 2.2% 2.2% 2.0% 2.0%

Reklamı xatırlanan, yalnız 18 brendin adı qrafikdə qeyd edilmişdir. Respondentlər tərəfindən digər adları çəkilən brendlərin (cəmi 66.3%) hər birinin ayrılıqda

faizləri az olduğu üçün qrafikdə göstərilməyib. 31.5% respondent isə son bir ayda heç bir reklamı xatırlamadığını qeyd edib.


Ən çox bəyənilən reklam Narmobile-ın reklamlarıdır

Ümumiyyətlə, ən çox bəyəndiyiniz reklam hansıdır?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

59.5%

4.0% 3.6% 3.4% 1.7%1.5% 1.3% 1.1% 1.0% 0.9% 0.9% 0.8%

20.5%

Xatırlamır/Bəyənmir

Digərləri


Sorğuya cəlb olunan respondentlərin bəyəndikləri reklamlardan, yalnız 11 brendin adı qrafikdə qeyd edilmişdir. Respondentlər tərəfindən digər adları çəkilən brendlərin (cəmi 20.5%) hər birinin ayrılıqda faizləri az olduğu üçün qrafikdə göstərilməyib. 60% respondent isə heç bir reklamı bəyənmədiyini və ya reklamları xatırlamadığını qeyd edib.

Evinizə qab-qacaq servis dəstini hansı mağazadan almısınız?

Sorğuya cəlb olunanlara “Evinizə qab-qacaq

servis dəstini hansı mağazadan almısınız?” sualı

ünvanlanmışdır. Bu suala verilən cavablar

göstərir ki, təxminən 10-15% respondent servis

dəstlərini tanınmış mağazalardan almağa

üstünlük verir. Tanınmış mağazalar arasında ən

çox türk brendi olan “Karaca”nın adı çəkilib

(3.4%).

Cavab verməyib/Bilmirəm

Servis dəstimiz yoxdur

Digər

Aura

Vipline

Galaxy

Bazar Store

Villeroy & Boch

Xaricdən sifarişlə gətizdirirəm (Türkiyədən, Moskvadan ,

Dubaydan)

Farfor

Schafer

Binə T/M

Karaca

Sədərək T/M

Məhəlli mağaza

10.0%

1.7%

2.4%

0.4%

0.4%

0.4%

0.4%

0.5%

0.6%

0.7%

1.9%

2.2%

3.4%

5.5%

74.2%


Hər 5 nəfərdən biri qazandığı gəlirin ehtiyaclarını tamamilə qarşıladığını qeyd edir

Əsas ehtiyacınızı qarşılayacaq qədər pulunuz varmı?

Qismən qarşılayır Pulumuz ehtiyacımızı qarşılamır

Tamamilə qarşılayır

54.7

25.6

19.7

Hazırki ailə gəlirinizin neçə faizini evdə toplaya bilirsiniz? (%)

Toplaya bilmirəm

5 %-ə qədər

5-10 % 10-15 % 15-20 % 20-25 % 25-30 % 30-35 % 35-40 % 40-45 % 45-50 % 50% +0

10

20

30

40

50

60 56.9

7.1 5.3 5.2 3.6 2.3 4.2 3.8 3.6 2.2 2.7 3.0

Əvvəlki araşdırma nəticələri də təsdiq edir ki, Azərbaycanda kredit məhsullarına tələbat böyükdür. Cari araşdırmanın da nəticələrinə əsasən respondentlərin yarıdan çoxu (55%) etiraf edir ki, əldə etdikləri qazancları ehtiyaclarını qismən qarşılayır, ¼ isə heç qarşılamadığını qeyd edir. Digər tərəfdən sorğuya cəlb edilənlərə ünvanlanan “Hazırki ailə gəlirinizin neçə faizini evdə toplaya bilirsiniz?” sualına verdikləri cavablar da kredit bazarına tələbatın böyük olmasını təsdiq edir. Beləki respondentlərin 57 faizi evdə pul toplaya bilmədiklərini iddia edirlər. Amma əvvəlki illərə nisbətdə evdə pul toplamağa qadir olanların sayı artıb. Cari sorğuda iştirak edənlərin əhəmiyyətli hissəsi evdə pul toplaya bildiyini qeyd edib. Nəticələr göstərir ki, təkcə kredit yox, eləcə də Azərbaycanda depozit bazarı üçün də böyük potensial var.



Taksit kartlara tələbat artır

Krediti hansı Bankdan (banklardan) almısınız?

Krediti hansı məqsəd və ya məqsədlər üçün almısınız?

Bəli Xeyr, Ehtiyac yoxdur

47.7

52.3

Hal-hazırda (indi) Sizin və ya ailənizdən kiminsə hansısa Bankdan kreditiniz varmı?

Cavab vermədi

Səyahət üçün

Torpaq sahəsi almaq üçün

Toy etmək/ Xeyir iş üçün

Gündəlik xərclər üçün

Təhsil/Təhsil haqqı üçün

İpoteka / Ev almışıq / Ev tikmək üçün

Səhhətimlə bağlı

Maşın almışam

Biznes krediti

İstehlak krediti (ev avadanlıqları)

Ev təmiri üçün almışam

Taksit kart

11.2%

0.4%

1.0%

2.2%

2.5%

2.9%

4.7%

6.3%

11.0%

12.9%

17.6%

23.3%

31.7%

Series1 12.5%

7.6%

1.0%

1.2%

1.2%

1.4%

1.4%

1.4%

2.0%

2.9%

3.1%

3.9%

6.1%

6.7%

10.8%

28.0%

38.0%

Digərləri

Cavab vermədi

61.3%

51.6%

11 %

1.3 %

Kredit məhsullarına bazarda tələbatın böyük olması yenə də təsdiqlənib, ölkədə az qala hər ikinci ailə və ya təsərrüfatın krediti var. Araşdırma nəticələri göstərir ki, taksit kartların istifadəsi xeyli artıb. Şübhəli deyil ki, Bank of Baku (38%) və Unibank (28%) kredit satışlarını reallaşdıran əsas banklardır. Banklardan kredit götürənlərin payı paytaxtda 54%, regionlarda isə 46%-dır.


Krediti olanlar: Baza: 489

Krediti olanlar: Baza: 489

Taksit Kartı: Baza: 155

Bakı Region

55% 45%

70% 30%

47% 53%

30% 70%

Hər 4 nəfərdən biri borclarını qaytarmağı planlaşdırır

Heç birini

Ev tikəcəm

İşə düzələcəm

Torpaq sahəsi alacam

Müalicə alacam

Təhsil üçün

Toy/Evlənmək üçün

Biznes Quracağam

Səyahətə gedəcəyəm

Ev alacağam

Ev avadanlıqları alacağam

Avtomobili almaq/dəyişmək

Evi təmir edəcəyəm

Borcumu bağlayacağam

29.5%

0.1%

0.1%

0.1%

0.2%

0.4%

0.6%

2.6%

7.7%

8.1%

8.9%

9.9%

13.3%

25.5%

Qarşıdakı 1 il ərzində aşağıda oxuyacağım hansı iri məbləğli xərcləri nəzərdə tutursunuz?

Sorğuda iştirak edən respondentlərin 1/4 cari borclarını bağlayacaqlarını iddia edirlər. Çarpaz təhlillər göstərir ki, bu qrup respondentlərin 89%-in banklarda krediti var. Yaxın bir ildə bu kütləyə uyğun (borc olanların 89%) kredit kampaniyaları keçirmək mümkündür. Digər tapıntı, yəni, ev təmiri işlərinin intensiv şəkildə görülməsi (13,3%) təsdiq edir ki, təmir kreditlərinin təklif edilməsini təşviq etmək və həm də tikinti materialları mağazalarında taksit kartları ilə ödəmənin mümkünlüyünü təmin etmək məqsədəuyğundur. Qeyd edək ki, müşahidə və keyfiyət araşdırmaları şəxsi tikintinin aktiv şəkildə artmasını aşkar edib. Cari kəmiyyət araşdırması da bunu təsdiq edir. Çarpaz təhlillər göstərir ki, “borcumu bağlayacağam” deyənlərə daha çox regionlarda yaşayanlarda rast gəlmək olur. Belə ki, “borcumu bağalayacağam” deyənlər arasında (261 respondent) paytaxt sakinləri 46.7 faizdirsə, bu göstərici regionlarda 53.3 faizə bərabərdir.Regionlar arasında konkret olaraq cənub bölgəsində (Lənkəran - 15.3%) bu qrup insanlar daha çoxdur. İkinci bu cür region Gəncədir (12%).


17

10% insan ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara qapılmır

Nə qədər tezlikdə ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara qapılırsınız? (%)

Nadir hallarda Tez-tez Heç vaxt

50.2

40.3

9.5

Sorğuda iştirak edənlərin 40,3 faizi tez-tez ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara qapıldığını qeyd edib. Maraqlı məqam odur ki, çarpaz təhlil edəndə

məlum olur ki, “Pulumuz ehtiyacımızı qarşılamır” deyənlərin yarısından bir az çoxu (51%) “tez-tez ümüdsizlik, əsəbilik, depresiya kimi mənfi duyğulara” qapıldığını

bildirir.


100-300 301-500 501-800 801-1000 1001-dən çox Deyə bilmərəm

0

5

10

15

20

25

17.2

22.022.9

11.6

21.4

4.9

18

Əksəriyyət xeyir və yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinin əleyhinədir

Orta hesabla

900 AZN

Siczə sünnət toyları, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı şəkildə şadlıq evləri və restoran-larda keçirilməsi məhdudlaşdırıl-

malıdırmı?

Yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsi ilə bağlı qadağaların və məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsi

sizcə uyğundurmu?

64.6

91.1

35.4

8.9

Bəli, keçirilməsə yaxşı olar

Xeyr, keçirilərsə yaxşı olar

İl ərzində toy mərasimlərinə, ad günlərinə və nişan mərasimlərinə orta hesabla nə qədər pul

xərcləyirsiniz?

Yas, sünnət toyları, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinə münasibət.



Mütləq əksəriyyət (91,1%) hesab edir ki, yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsi lazım deyil. Yas mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinin əleyhinə olanlara ən çox Cənub zonasında təsadüf edilir (95%). Sünnət toyları, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı şəkildə şadlıq evlərində keçirilməsinin tərəfdarları da azdır (cəmi 35,4%). Digər regionlara nisbətdə Bakı və Gəncə şəhərinin sakinləri süünət, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinə meyillidirlər. Ən mühafizəkar region isə Şirvan regionudur. Şirvanlılar süünət, ad günləri və nişan mərasimlərinin təmtəraqlı keçirilməsinin qəti əleyhinədirlər (98%).Sorğudan əldə edilən nəticəyə görə hər bir orta statistik azərbaycanlı ailənin bir aylıq gəliri orta hesabla 833 AZN-dir. “İl ərzində toy mərasimlərinə, ad günlərinə və nişan mərasimlərinə orta hesabla nə qədər pul xərcləyirsiniz?” sualına verilən cavablar isə göstərir ki, mərasimlərə il ərzində ailəbaşına xərclənən məbləğ 900 AZN-dir. Deməli belə çıxır ki, hər bir vətəndaş bir il ərzində mərasimlərə xərclədiyi pul, onun bir aylıq ailə gəlirindən çoxdur. Bu məqam əlbəttə ki, təmtəraqlı mərasimlərə qarşı mənfi təəssüratlar yaradır.

Tel.: (+994 12) 430 30 42 / 430 00 70 / 511 24 58Fax: (+994 12) 430 17 77E-mail: [email protected]

Business Insight araşdırmalara verdiyiniz dəyərə görə Sizə təşəkkür

edir.

12.2014

Həyat Tərzi

Bakı

heyat terzi. dekabr

Lifestyle