Dia 1

Het klimaat verandert... en wij?

Dia 2

Versterkte broeikaseffect Koolstofdioxide CO 2 Methaan CH 4 Lachgas N 2 O Ozon O 3 Artificile broeikas- gassen (o.a. CFKs) > CO2-equivalenten Oorsprong: alle sectoren

Dia 3

Waterdamp Soms hoor je Niet CO2, maar waterdamp is het probleem. Klopt niet, hoe meer CO2 > hoe hoger de temperatuur > hoe meer waterdamp: draagt bij tot verdere temperatuurverhoging. Meer menselijke broeikasgassen betekent meer waterdamp. Volledig in rekening gebracht in de klimaatmodellen.

Dia 4

Temperatuurstijging

Dia 5

100 0.074 0.018 50 0.128 0.026 Warmste 12 jaren: 1998,2005,2003,2002,2004,2006, 2001,1997,1995,1999,1990,2000 Period Rate Years /decade

Dia 6

Gevolgen wereldwijd Temperatuurstijging Neerslag: meer? Geconcentreerder! Extremen en schommelingen Overstromingen & droogtes Stijging van de zeespiegel Gevolgen voor mens en voor de natuur: vluchtelingenstromen - ineenstorten van ecosystemen

Dia 7

Dia 8

Zeespiegelstijging Niet alleen deze eeuw, maar ook in de eeuwen erna. 8 meter over enkele eeuwen is niet ondenkbaar.

Dia 9

Klimaatsceptici Labohm, Lomborg, en lokale adepten. Duizenden klimaatgeleerden van IPCC Welles nietes, waar je nooit echt uitgeraakt / verwarring, er gebeurt niets. Aan elk van ons om te beslissen op basis van welke informatie we beslissingen nemen. IPPC (internationaal gewaardeerd) veel klimaatsceptici worden gesubsidieerd door petroleumindustrie. www.exxonsecrets.org

Dia 10

Ondertussen: maatregelen nemen Als 99,9% van de experten zegt dat er iets grondig fout is met het huis dan kunnen we beter maatregelen nemen. Zeker als die maatregelen ons ook nog eens iets opbrengen.

Dia 11

Klimaatbeleid UNFCCC, 1992: art. 2: gevaarlijke menselijke impact op het klimaat voorkomen Ecosystemen tijd geven zich aan te passen Voedselproductie garanderen Duurzame economische ontwikkeling toelaten gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid

Dia 12

Twee graden doelstelling

Dia 13

Haalbaarheid? Concentraties CO2!

Dia 14

Klimaatdoelstellingen Stabilisatie op < 450 ppm CO2 Emissies over piek < 10 jaar Reducties -90% (N) / -50% (Z) tegen 2050 Koolstofbudget: 0,3 ton C/jaar per inwoner

Dia 15

Diepe reducties nodig

Dia 16

Mitigatie en adaptatie Werk maken van: mitigation: CO2 verminderen Werk maken van: adaptation: aanpassen. Want zelfs als we nu stoppen zullen de veranderingen nog decennia en misschien zelfs eeuwen blijven doorgaan...

Dia 17

CO2-vermindering: Kyoto Aanvullend verdrag uit 1997 Van kracht geworden in 2005 Deelnemende landen engageren zich om hun gezamenlijke uitstoot met 5,2% te laten dalen. Bindende doelstellingen voor Annex B-landen. Europa: 8% Uitstootvermindering tegen 2008-2012. Voorziet verdere reducties na 2012.

Dia 18

Europese lastenverdeling

Dia 19

Op schema?

Dia 20

Vlaanderen

Dia 21

Flexibele mechanismen Verhandelbare emissierechten Tussen Annex B-landen Joint implementation en Clean Development Mechanism-projecten Europese emissie-handel. Leren met vallen en opstaan. Interessante invalshoek, maar controle en standaarden zijn nodig

Dia 22

Dia 23

Hoe? Energie-efficintie (47% ) Hernieuwbare energie (50%)

Dia 24

Wat kan jij doen? Je eigen uitstoot berekenen Talrijke tips o.a. op www.kyotocode.be, www.energiesparen.be en www.natuur- kalender.be Spaarlampen, overschakelen op groene stroom De auto langs de kant laten staan

Dia 25

Structurele maatregelen: prijs

Dia 26

Dia 27

Begeleid / doordacht Lid worden van Natuurpunt (en anderen) Klimaatvriendelijk stemgedrag Laten zien aan anderen dat je klimaatverandering serieus neemt

Dia 28

Zonnecellen: dalende kosten

Dia 29

Dia 30

Opletten met bio-brandstoffen Bio is niet noodzakelijk bio! Sociale en ecologische gevolgen van biomassa- productie in het zuiden Ook in Europa: aanslag op biodiversiteit Geeft valse gevoel dat we kunnen blijven rijden Zeer veel notas en studies hierover (o.a. BirdLife, EEB)

Dia 31

Opletten met sinks Koolstofputten Bossen Zeer veel onzekerheid Vaak gemakkelijkheidsoplossing met zeer veel negatieve aspecten: verkeerde bomen op de verkeerde plaats

Dia 32

Aanpassing Zeker aandacht voor natuur en natuurlijke structuren: overstromingsgebieden, waterretentiegebieden, bossen, zandbanken, duinen...

Dia 33

Interessante bronnen Www.natuurpunt.be/klimaat www.natuurkalender.be http://www.knmi.nl/ > klimaatverandering Boek De planeet wordt heet van weervrouw Jill Peeters (ook te koop in de Natuur.winkel) Het boek Hitte, te koop voor 5 euro

Dia 34

Contact Steven Vanholme - steven.vanholme@natuurpunt.be 015 29 72 38