Het complete

SPEELPLAATSBOEKketnet

SPEELPLAATSBOEK

Het complete

SPEELPLAATSBOEKketnet

Sarah Devos

INHOUDYes, speeltijd! 9

KLASSIEKERS 11

Elastieken 12 Touwfiguren maken 14 Touwtjespringen 15 Klapspelletjes 16 Kaatsenballen 18 Diabolo 20 Groen is gras 21 Bikkelen 22 Kubben 24 Mölkky 26 Krulbollen 27 Witte zwanen, zwarte zwanen 28 15 dingen om te doen met een hoelahoep 29 Knikkeren 30 Schipper mag ik overvaren? 32 Megamaxi haasje-over 33 Steentje gooien 34 Doen, durven of de waarheid 35 10 manieren om je speelplaats te pimpen 36

TIKKEN & VERSTOPPEN 39

Omgekeerd verstoppertje 40 Buske stamp, buskruit of potteke stamp 41 Verstoppertje kiekeboe 42 Katteke wuif 43 Kleeftikkertje 44 Tikkertje bom 45 Tikkertje standbeeld 46

5

Voetje tikker 47 Haaitje 48 Zo zat als een mus 49 Sterren en mormels 50 Wolfje, wolfje, hoe laat is het? 51 Eend, eend, gans 52 Dode vis 53 10 tussendoortjes waar je powerrrr van krijgt 54

KRIJT 57

Krijtparcours 58 Reuzenkrijttekening 60 Hinkelen 61 Schaduw overtekenen 62 Mijnenveld 63

MET DE BAL 65

Tussen twee vuren 66 Tik-tak-boem 67 Chinees voetbal 68 Limbobal 69 Bal rond de bol 70 Krokodillenbal 71

WEERSPELLETJES 73

Sneeuwballengevecht 74 Reuzenparaplu 75 Sneeuw- en zandengeltjes 76 Raam in de aarde 77 10 snelle 1-minuut-spelletjes 78

6

RUSTIGE SPELLETJES 81

Mensen tekenen 82 Gelukshappertje vouwen 83 Ta-te-tu-ta 84 Woordjes rijmen 85 Raad het liedje 86 Ik ga op reis en ik neem mee … 87 Speelplaatsschatten 88 Ruilen en verzamelen 89 Bili Bili Bob 90 Ritme klaar 91 Hints 92 Wie ben ik? 94 Geheim doorzeggen 95 Woesh! 96 Tongbrekerspelletjes 97 Dokter Knoop 98 Jukebox radiostation 99 10 manieren om tot rust te komen tijdens de pauze 100

MET Z'N ALLEN 103

Tripel XL 104 Biggetje Bol 105 Tafelrace 106 Naam inhalen 107 Citroen-citroen 108 Schootzitten 109 De boze fee 110 Vleermuizenspel 111 Bananentros 112 Touw-touw 113 Samen sterk 114

7

HOE GEBRUIK JE DIT BOEK?

Op elke pagina staat een spel.

Daarbij vind je altijd wat handige informatie:

HOEVEEL SPELERS

Heb je andere spelers nodig om dit spel te spelen?

WAT HEB JE NODIG

Dit is een leuke, want heel vaak heb je helemaal niets

nodig voor een speelplaatsspelletje. Soms wel, maar

dan is het altijd iets wat je gemakkelijk op of bij de

speelplaats kunt vinden.

HOE SPEEL JE HET

Nogal logisch: dit is de uitleg van het spel –

hoe je het kunt winnen of … verliezen.

Hier kriebelt iets … Voel jij het ook?

YES, SPEELTIJD!Spring jij ook altijd een gat in de lucht als de bel voor de pauze rinkelt? Dan ken je vast ook al een heleboel speelplaatsspelletjes. Maar … in dit speelplaatsboek vind je er nog veel méér: wel honderd redelijk bekende, vrijwel onbekende en zelfs helemaal nieuw verzonnen* spelletjes.

Spelen mag niet alleen – het is ook echt van levensbelang! Zelfs kleine leeuwenwelpjes leren al spelend hoe ze zich moeten gedragen als ze groter zijn. Van spelen word je namelijk niet alleen slimmer, maar ook vrolijker, relaxter, leniger, gezonder en gelukkiger.

Trek er dus snel op uit buiten en ga spelen – leren – ontdekken – klimmen – kruipen – tikken – vangen – lachen – gieren – brullen – draaien – huppelen – denken – voelen – ruiken – hangen – winnen – verliezen – meedoen – fantaseren – verzamelen – ruilen – bedenken – verzinnen – rollen en springen!

Want, denk eraan:Hoeveel huiswerk je ook hebt …Hoe droevig, boos of dolgedraaid je je ook voelt …Hoe zenuwachtig je ook bent voor die toets …Wat je ook doet: altijd blijven spelen!

* Voor het verzinnen van de speelplaatsspelletjes kregen we de hulp van de geweldige leerlingen van de basisschool Mariagaarde in Borgerhout bij Antwerpen. Ze lieten weten wat ze (niet) leuk vonden en als ze zelf een spel verzonnen of voorstelden, zie je hun naam naast de titel van het spel staan.

9

KLASSIEKERS

Jaren geleden waren deze lekker ouderwetse speelplaatsspelletjes al populair en … dat

zullen ze volgens ons wel altijd blijven!

Mag ik ook meespelen?

Uren en uren kun je doorgaan met elastieken, want de figuren maak je net zo gemakkelijk of ingewikkeld als je zelf wilt. Zijn er geen twee vrienden voorhanden om het elastiek vast te houden? Dan neem je toch gewoon twee stoelen of twee andere zware voorwerpen!

HOEVEEL SPELERS

vanaf 1

WAT HEB JE NODIG

een lang elastiek, met de uiteinden aan elkaar geknoopt

HOE SPEEL JE HET

Bij elastieken draait het vooral om de lol die je hebt in het springen en figuren maken. Mis gesprongen? Dan mag een van je vrienden het overnemen. Gevorderde elastiekspringers kunnen het elastiek hoger spannen (kom jij tot aan de schouders?) of steeds ingewikkeldere pasjes maken.

⊲ Er bestaan een massa figuren en bestaande liedjes met

bijpassende sprongen, maar het is net zo

leuk om je eigen elastiekendansje te

bedenken! Laat je inspireren:

Elastieken

12

1 2

4

3 5

5

6

7

8

13

Touwfiguren maken

Dit lijkt wel op elastieken, maar dan met je handen. Het leuke aan deze touwfiguren is dat je er ook echte vormen mee kunt maken, zoals een kopje met een schoteltje, een ladder of een heuse Eiffeltoren.

HOEVEEL SPELERS

vanaf 1

WAT HEB JE NODIG

een dun, lang stuk touw, met de uiteinden aan elkaar geknoopt

HOE SPEEL JE HET

Hieronder zie je hoe je de basisvorm maakt. Maar er is natuurlijk veel meer mogelijk! Doe inspiratie op via het internet.

1

2 3

414

Touwtjespringen

Van touwtjespringen word je niet alleen erg vrolijk, maar ook lekker moe – het is dan ook een onderdeel van de training bij topsporters!

HOEVEEL SPELERS

vanaf 1

WAT HEB JE NODIG

een springtouw

HOE SPEEL JE HET

Als je alleen bent, kun je beginnen door met beide voeten tegelijk te springen terwijl je het touw één keer laat ronddraaien. Gaat het al wat beter, dan kun je lopend springen – afwisselend op je linker- en rechtervoet dus. Vervolgens kun je ook echt gaan rennen en touwtjespringen tegelijk. Lukt dat allemaal goed? Dan kun je aan het experimenteren slaan, bijvoorbeeld het touw twee keer laten ronddraaien per sprong. Of het touw laten ronddraaien met je armen gekruist. Of met iets wat je lekker zelf bedenkt!

Helemaal cool wordt het als je de technieken van double dutch of rope skipping onder de knie krijgt. Dat is touwspringen met één of twee extra grote touwen en met meerdere kinderen samen. Een typisch springtouwliedje om samen te springen is:

In, spinDe bocht gaat inUit, spuit De bocht gaat uit

De bedoeling is dat er op ‘in, spin’ telkens een kind extra in het grote springtouw komt. Samen springen is best moeilijk! Maar met een beetje oefening lukt het vast.

15

Springen vind ik fijn. Maar ik hou helemaal

niet van spinnen!

Klapspelletjes zijn eeuwenoud! Ken jij deze liedjes om erbij te zingen al? Zing deze liedjes ook eens samen met je (groot)ouders. Misschien zingen zij het anders of kennen ze nog meer klapliedjes. Nostalgisch worden ze er zéker van!

HOEVEEL SPELERS

vanaf 2

WAT HEB JE NODIG

vingervlugge handen

HOE SPEEL JE HET

Het is de bedoeling dat je deze klapbewegingen blijft herhalen – liefst ook steeds sneller:

1 Klap in je handen.2 Klap met je rechterhand tegen

de rechterhand van het kind tegenover je (kruislings dus).

3 Klap in je handen.4 Klap met je linkerhand tegen

de linkerhand van het kind tegenover je.

5 Klap in je handen.6 Klap met je beide handen

tegen de handen van het kind tegenover je.

7 Begin weer van voor af aan.

Intussen zing je een van deze (soms best gruwelijke!) liedjes.

Klapspelletjes

Charlie ChaplinCharlie Chaplin ging naar Spanje

om met de meisjes te leren dansen

De eerste was van chachacha

(‘vogeltjes’ maken met je handen,

zoals bij de vogeltjesdans)

De tweede was van Amerika

(een grote cirkel maken met je armen)

De derde was van hoelahoep

( je heupen laten ronddraaien)

De vierde was van spij-ker-broek16

Er werd een vrouw vermoord

Met een gordijnenkoordIk heb het zelf gezien

Het was op nummer 10Het bloed liep langs de trap

Het leek net tomatensapIk nam er een likje van

Ik werd er misselijk vanIk belde de politie op

Ik zei mijn naam hardopMijn naam is Eja Thea

Dikke, dikke TheaOlle bolle whisky

E-la-stiek!

Een aapje

wou eens vrolijk zijn

En hij beet in de billen van de kapitein

De kapitein was vreselijk boos

En hij stopte het aapje in de poederdoos

De poederdoos was veel te wit

En hij stopte het aapje in de kolenkit

De kolenkit was veel te vies

En hij stopte het aapje in het theeservies

Het theeservies was veel te mooi

En hij stopte het aapje in de vogelkooi

De vogelkooi stond oooooopen

En het aapje kon gaan looooopen!

Charlie ChaplinCharlie Chaplin ging naar Spanje

om met de meisjes te leren dansen

De eerste was van chachacha

(‘vogeltjes’ maken met je handen,

zoals bij de vogeltjesdans)

De tweede was van Amerika

(een grote cirkel maken met je armen)

De derde was van hoelahoep

( je heupen laten ronddraaien)

De vierde was van spij-ker-broek

Ik ben vandaag zo vrolijk!

Bij ‘spijkerbroek’ moet je je hielen tegen elkaar zetten en je tenen naar buiten draaien (eerste positie) – zo ‘twist’ je je voeten steeds verder uit elkaar tot je je benen niet wijder kunt spreiden en er iemand omvalt. Wie het langst blijft staan is de winnaar.

17

Kaatsenballen

Het oorspronkelijke spel, kaatsen, speel je zonder muur op een open speelveld. Dat spel is nog altijd populair, bijvoorbeeld in de Nederlandse provincie Friesland. Officieel heeft het flink wat regels en heb je er een vanghandschoen voor nodig, maar muurkaatsen of kaatsenballen is de makkelijkere variant. En die speel je gewoon op de speelplaats, tegen een muurtje!

HOEVEEL SPELERS

vanaf 1

WAT HEB JE NODIG

een kleine bal en een muur (zonder ramen!)

HOE SPEEL JE HET

Gooi de bal tegen de muur en vang hem weer op. Spreek van tevoren af of hij één keer op de

grond mag stuiteren of niet, voor je hem weer opvangt. Het is ook erg leuk om een vak op de muur te schilderen of met stoepkrijt te tekenen. Of verschillende vakken, waarmee je verschillende scores kunt behalen.

Als je hier erg goed in wordt, kun je het wat moeilijker maken. Dat kan door steeds sneller te gooien, of in je handen te klappen, te springen of rond je as te draaien voor de bal weer bij je terugkomt. Valt de bal? Dan is de volgende aan de beurt! (Als je alleen speelt, mag je natuurlijk lekker verder spelen.)

Een bekend liedje dat vroeger vaak tijdens het kaatsen gezongen werd, gaat over twaalf Karels. Terwijl je het zingt, gooi je de bal tegen een muur of naar een tegenspeler. Intussen probeer je de twaalf opdrachten (die je leest onder elk zinnetje van het lied) tot een goed einde te brengen!

18

Karel 1 brak zijn beenHinkel 1 x

Karel 2 sprong in zee Spring 2 x

Karel 3 brak zijn knie Til je knie op en tik hem 3 x aan

Karel 4 dronk 4 glazen Amstelbier Breng je hand 4 x naar je mond alsof je drinktKarel 5 sloeg zijn wijf

Sla 5 x op je borstkasKarel 6 stampte de kurk op de fles

Stamp 6 x op de grond Karel 7 wachtte even

Tel tot 7Karel 8 stond op wacht, schopte steentjes in de grachtSchop 8 x over de grond of salueer 8 x afwisselend met je linker- en rechterhandKarel 9 voetje vegen

Veeg je voeten 9 xKarel 10 kuste juffrouw Jozefien al in een vliegmachien

Gooi 10 handkussen Karel 11 ben ik zelf

Tik jezelf 11 x aan Karel 12 sloeg de bimbamklok van 1 tot 12Gooi 12 x afwisselend onderhands en bovenhands

Lukt het je zonder dat de bal valt?

TIP

Sommige mensen gebruiken bij dit lied

andere bewegingen en andere woorden.

Misschien vind je het ook leuk om je eigen

grappige versie over een meester, klasgenoot

of juf te verzinnen?

WEETJE

Ook Italianen en Spanjaarden kaatsen graag. Alleen noemen ze het daar jai alai of pelota.

19

www.lannoo.comwww.ketnet.be

Registreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve aanbiedingen.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Teksten Sarah Devos, www.sarah-devos.beMet dank aan iedereen die foto’s ter beschikking stelde, en inspiratie deelde.

Grafische vormgeving Studio Lannoo en Keppie & KeppieFoto’s en beelden © Shutterstock, behalve: p. 28: © Sarah Janssens p. 59: © Stefanie Faveere uit het boek Mijn kind verveelt zich nooit van Sarah Devos, Lannoo p. 19, 22, 32, 41 (boven), 45 (boven), 52 (links): © juf San Met dank aan deze speelvogels: Defne, Manoe, Wieke, Heavenly, Bilal, Louis, Aleyna, Fatma, Mohammed, Samira, Nihal, Irem, Woor, Fuad en Berk

We hebben ons uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van het gebruikte beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u (mede)rechthebbende bent en voor het gebruik waarvan u niet als bron of rechthebbende wordt genoemd, ofwel voor het gebruik waarvan u geen toestemming hebt verleend, kunt u contact opnemen met onze uitgeverij.

Wees steeds voorzichtig bij het uitvoeren van de opdrachten en het spelen van de spelletjes. De makers van dit boek zijn niet verantwoordelijk voor de eventuele schade die direct of indirect ontstaat door een (verkeerd) gebruik van dit boek.

© Uitgeverij Lannoo nv / Ketnet, 2016ISBN 978 94 014 3553 6D/2016/45/501NUR 229

BEDANKT

aan alle kinderen en het enthousiaste leerkrachten- en directieteam van basisschool Mariagaarde, Borgerhout, en iedereen die spelletjes bedacht of uittestte!