hepatit c ile enfekte diyaliz - nefrolojihepatit c’nin önemi dünyada 170 milyon hepatit c...

81
Hepatit C ile enfekte diyaliz hastalarında kür mümkün mü? Ulus Salih Akarca

Upload: others

Post on 19-Apr-2020

22 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C ile enfekte diyaliz hastalarında kür mümkün mü?

Ulus Salih Akarca

Page 2: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Genel Bilgiler

Page 3: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C’nin önemi

● Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır.

● Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından ölmektedir.

● Dünyada hepatit C prevalansı %3 civarındadır.

● Ülkemizde %0.5-0.9

● Hepatit C infeksiyonuna sahip hastaların %10-15’inde siroz gelişmektedir

● Siroz hastalarının yılda %2-4’ünde HCC gelişir.

● Siroz hastalarının %30’u 5-10 yılda dekompanse olur

Page 4: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 5: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 6: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

HCV İnfeksiyonu

Akut infeksiyon(%20-30 semptomatik)

%15-25 iyileşme

%75-85 kronik infeksiyon

Fulminan hepatit çok nadir

Ekstrahepatik belirtiler(%1-2)

Kronik aktif hepatit

Siroz(20 yılda %10-20)

HCC(Yılda %1-4)

Dekompansasyon(Yılda %5)

Aslında en az %60

Page 7: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

HCV ekstrahepatik bozukluklara neden olabilir

● İnsülin direnci ve diyabetes mellitus

● Kriyoglobulinemi

● Glomerülonefritler

● Vaskülitler

● Otoimmün bazı hastalıklar

Tiroidit gibi

● Lenfoproliferatif hastalıklar

Page 8: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C ile ilgili temel bilgiler

● Hepatit C bir RNA virusudur.

● Sadece insanlarda ve yüksek primatlarda infeksiyon yapabilir.

● Hepatositlerin çekirdeğine ve genomuna girmez.

● Bu nedenle insan vücudundan tam olarak temizlenebilir.

Page 9: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 10: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C ile ilgili temel bilgiler

● Hepatit C bir RNA virusudur.

● Sadece insanlarda ve yüksek primatlarda infeksiyon yapabilir.

● Hepatositlerin çekirdeğine ve genomuna girmez.

● Bu nedenle insan vücudundan tam olarak temizlenebilir.

● Tedavi bittikten 3-6 ay sonra HCV negatif ise hastalık kür olmuş demektir (KVY).

● Anti-HCV her zaman pozitif olarak kalır.

Page 11: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C ile ilgili temel bilgiler

● Parenteral yolla bulaşır.

● Eşten eşe bulaşma riski, ömür boyu %1-2

● Ülkemizdeki en önemli bulaşma yolları

Cerrahi ve tıbbi müdahalelerdir

● Batı ülkelerinde iv ilaç alışkanlığı ve ortak enjektör kullanımıdır.

● Akut hepatit çok sessiz seyreder.

● %80’e varan oranda kronikleşir.

Page 12: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Türkiye’de hepatit C’nin durumuYaşa göre prevelans

%0.5-0.9

Bruggmann P et al. Historical epidemiology of hepatitis C virus (HCV) in selected countries. J Viral Hepat. 2014 May;21 Suppl 1:5-33.

Page 13: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

HCV’ye bağlı komplikasyonların yıllara göre değişimi

-

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Germany

Decomp Cirrhosis HCC

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Portugal

Decomp Cirrhosis HCC

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Spain

Decomp Cirrhosis HCC

-

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Sweden

Decomp Cirrhosis HCC

-

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Switzerland

Decomp Cirrhosis HCC

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

10,000

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Turkey

Decomp Cirrhosis HCC

-

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

England

Decomp Cirrhosis HCC

-

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

France

Decomp Cirrhosis HCC

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Germany

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Portugal

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Spain

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

50,000

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

18,000

20,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Sweden

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Switzerland

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

700,000

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

Turkey

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

180,000

-

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

England

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

-

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

To

tal V

ire

mic

In

fec

tio

ns

Vir

em

ic In

fec

tio

ns

(b

y S

tag

e)

France

F0 F1 F2

F3 Cirrhosis Decomp Cirrhosis

HCC Total Infected

Page 14: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

HCV RNA pozitif her hasta tedavi adayıdır

● Tam kür sağlanabildiği için, karaciğer hastalığının derecesi ne olursa olsun, HCV ile infekte her hasta tedavi adayıdır.

Page 15: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C tedavisinde gelişmeler

0

20

40

60

80

100

IFN 24 hafta IFN 48 hafta IFN+RBV24 hafta

IFN+RBV48 hafta

IFN+RBV 48hafta

optimumkullanım

PegIFN+RBV48 hafta

Proteaz inh+PegIFN+RBV

İnterferonsuzrejimler

Kal

ıcı v

iro

lojik

yan

ıt o

ran

ı (%

)

1995 2001 2011 >2014

İnterferon çağı (Karanlık çağ)

Page 16: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

KV

Y (

%)

Hayalovir Hayalmisin

%96%100

Hepatit C tedavisinde mutlu son

Page 17: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 18: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C hemodiyaliz hastaları için önemli bir risk oluşturur

Page 19: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Böbrek hastalığında hepatit C prevalansı artar

7,3% 9,4%13,3% 14,2%

22,5%

29,4%

38,9%

51.0%

58,3%

0

10

20

30

40

50

60

70

<0.25 <3 3-5 6-8 9-11 12-14 15-17 18-20 >23

HC

V p

reva

lan

sı, %

Hemodiyaliz yılı

Avrupa’dan 308 merkez, 8615 hasta

Page 20: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Böbrek hastalığında hepatit C prevalansı artar

Akpolat T; Turkish Multicentre CAPD Study Group (TULIP). CAPD: a control strategy to prevent spread of HCV infection in end-stage renal disease. PeritDial Int. 2001 Jan-Feb;21(1):77-9

Page 21: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hemodiyaliz hastalarında anti-HCV pozitifliği oranı

46,6

38,7

26,7

19,3

13,2

8,5 6,94

0

20

40

60

80

100

1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

An

ti-H

CV

ser

op

reva

lan

sı (

%)

Yıllar

Page 22: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C böbreği olumsuz etkiler mi?

Page 23: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

HCV ekstrahepatik bozukluklara neden olabilir

● İnsülin direnci ve diyabetes mellitus

● Kriyoglobulinemi

● Glomerülonefritler

● Vaskülitler

● Otoimmün bazı hastalıklar

Tiroidit gibi

● Lenfoproliferatif hastalıklar

Page 24: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C Kronik böbrek hastalığı

● HCV infeksiyonu immün aracılıklı hasar yapabilir Membranoproliferatif glomerulonefrit

■ TLR3 aracılıklı, diğer immün mekanizmalar

Kriyoglobulinemi Vaskülit

HCV-Ab immün kompleks nefriti

Amiloidozis

● İmmün aracılık olmadan hasar yapabilir HCV, CD81, SR-B1 reseptörleri aracılığıyla renal parankim

hücrelerine girip mesangial hücre harabiyeti yapabilir.

İnsülin direnci üzerinden

Page 25: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

336 227 hepatit C hastası2 665 631 HCV ile infekte olmayan karşılaştırılabilir kişi

HCV infeksiyonu KBY riskini %23 artırmaktadır

Page 26: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

100 518 HCV+

920 531 HCV– kişi karşılaştırılıyor:

2.2 kat fazla ölüm riski

%15 fazla böbrek fonksiyon bozukluğu

%98 fazla son dönem böbrek yetmezliği

Page 27: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C, karaciğer dışı mortalitelerde de artışa neden olmaktadır

Page 28: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hepatit C hemodiyaliz hastalarının prognozunu olumsuz etkiler mi?

Page 29: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

2014 yılında ölen hastaların ölüm nedenleri

Page 30: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hemodiyaliz hastasında hepatit C

● Hepatit C, hemodiyaliz hastalarında daha selim seyreder.

Yeterli immün atak olmaması

Diyalizin bazı antiviral sitokin sistemlerini uyarması

● Beklenen ALT yüksekliği çoğunlukla olmaz

Vit B6 eksikliği

Üremik toksinler

Kanda UV absorbe eden maddeler

● ALT düzeyi ile karaciğer hasarı korele olmaz

Page 31: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Diyaliz hastalarında HCV’ye bağlı karaciğer bozukluğu

HCV (+) HCV (-) p

AST 23.8 (9.3-60.8) 17.1 (5.8-50.4) 0.009

ALT 14.4 (4.3-48.9) 9.8 (2.5-37.2) 0.008

Alk fosf 422+423 338+356 0.0001

GGT 85.1+184.1 25.8+23.9 0.0001

Alb 3.68 ± 0.45 3.76 ± 0.41 0.0001

Page 32: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RR %95 CI

Bütün sebeplere bağlı ölümler 1.35 1.25 – 1.47

Karaciğer hastalığına bağlı ölümler 3.82 1.92 – 7.61

Kardiyovasküler ölümler 1.26 1.10 – 1.45

Page 33: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Bu durumda hepatit C ile ilgili bişeyler yapmak gerekir

Page 34: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 35: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 36: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 37: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 38: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 39: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 40: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 41: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 42: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 43: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 44: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Hemodiyaliz hastalarında hepatit C tedavisi

● Her hasta tedavi açısından değerlendirilmelidir.

● Yakın gelecekte nakil olasılığı görünmüyorsa tedavi mutlaka verilmelidir.

Mortaliteyi azaltmak

Bulaşı engellemek

● Nakil olacaklarda tedavi, nakil sonrasına ertelenebilir.

Page 45: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

İnterferon çağındaki tedaviden uzak durma stratejisi değiştirilmelidir

● Neden öyleydi?

Yüksek yan etki

Düşük etki (%20-30)

Hemodiyaliz hastalarının yaşam beklentisinin hepatit C hastalığının yaşam beklentisinden kısa olması

● Böbrek naklinden sonra tedavi imkansız ve hastalık daha hızlı seyirli olduğu için ancak nakil olacaklarda tedavi denenirdi.

Page 46: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Şimdi niçin tedaviye sıcak bakılmaktadır

● Yan etki olmaması

● Yüksek etki oranı (%100)

● Bulaş kaynağının kolayca temizleniyor olması

● Hepatit C’nin hemodiyaliz hastalarında mortaliteyi artırması

Page 47: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Nedir bu yeni doğrudan etkili antiviraller?

Page 48: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 49: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Scheel TK and Rice CM. Nat Med 2013;19:837-49

Page 50: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 51: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

ParitaprevirGrazoprevir

Voxilaprevir

Glecaprevir

OmbitasvirLedipasvir

Elbasvir

Pibrentasvir

Dasabuvir

Radalbuvir

Beclabuvir

Page 52: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Türkiye Kılavuzunda KBY

● GFR ≥ 30 ml/dk/1.73m2 olan hastalar diğer hastalar gibi tedavi edilirler.

● GFR <30 ml/dk/1.73 m2 olan veya hemodiyalize giren hastalarda zamanı belirlenebilen böbrek nakli planlanıyorsa, tedavi nakil sonrasına ertelenebilir. Bu tedaviler tecrübeli merkezlerde yapılmalıdır.

● G1a ile infekte olan hastalar

Paritaprevir+Ritonavir+Ombitasvir+Dasabuvir+Ribavirin (200 mg/gün) 12 hafta

Grazoprevir+Elbasvir 12 hafta

Hb <10 g/dl veya tedavi sırasında <8.5 g/dl olursa ribavirin kullanılmamalı, tedavi 24 haftaya uzatılmalıdır.

● Genotip 1b ile infekte hastalar

Paritaprevir+Ritonavir+Ombitasvir+Dasabuvir 12 hafta

Grazoprevir+Elbasvir 12 hafta

Daclatasvir+Asunaprevir 24 hafta

● Genotip 4 ile infekte hastalar

Paritaprevir+Ritonavir+Ombitasvir+Ribavirin (200 mg/gün) 12 hafta

Hb <10 g/dl veya tedavi sırasında <8.5 g/dl olursa ribavirin kullanılmamalı, tedavi 24 haftaya uzatılmalıdır.

Grazoprevir+Elbasvir 12 hafta

Page 53: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Türkiye Kılavuzunda KBY

● Genotip 2 ile infekte hastalar

Peginterferon+Ribavirin (200 mg/gün) 24 hafta

Ribavirin çok ihtiyatla kullanılmalı. Hb <8.5 olmasına müsaade edilmemeli. Hastalar eritropoetin ile desteklenmelidir. Hb uygun oldukça doz artırılması denenmelidir.

ALTERNATİF

Sofosbuvir+Daclatasvir 12 hafta

Sofosbuvir+Velpatasvir 12 hafta

Sofosbuvirin ileri dönem böbrek yetmezliklerinde kullanımının emniyeti hakkında yeterli veri olmadığı için bu hastalar böbrek fonksiyonları açısından çok yakından takip edilmelidirler. Hastanın genel durumunda bozulma olursa tedavi sonlandırılır.

● Genotip 3 ile infekte hastalar

Peginterferon+Ribavirin (200 mg/gün) 24-48 hafta

Ribavirin çok ihtiyatla kullanılmalı. Hb <8.5 olmasına müsaade edilmemeli. Hastalar eritropoetin ile desteklenmelidir. Hb uygun oldukça doz artırılması denenmelidir.

ALTERNATİF

Sofosbuvir+Daclatasvir+Ribavirin (200 mg/gün) 12 hafta

Sofosbuvir+Velpatasvir+Ribavirin (200 mg/gün) 12 hafta

Hb <10 g/dl veya tedavi sırasında <8.5 g/dl olursa ribavirin kullanılmamalı, tedavi 24 haftaya uzatılmalıdır.

Sofosbuvirin ileri dönem böbrek yetmezliklerinde kullanımının emniyeti hakkında yeterli veri olmadığı için bu hastalar böbrek fonksiyonları açısından çok yakından takip edilmelidirler. Hastanın genel durumunda bozulma olursa tedavi sonlandırılır.

Page 54: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 55: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 56: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Çalışmalarda KVY oranları

Page 57: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Grazoprevir 100 mgElbasvir 50 mg

Grazoprevir 100 mgElbasvir 50 mg

111

113 Plasebo

0 12hf 24hf

KVY12

KVY12

Page 58: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 59: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 60: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

94,399,1

0

20

40

60

80

100

ITT mITT

KV

Y 1

2

KVY12

115122

115116

Page 61: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Yan etkiler

Page 62: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Kılavuzlara Paritaprevir+Ritonavir+Ombitasvir

+Dasabuvir tedavisini yerleştiren çalışmaRUBY-I

Page 63: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından
Page 64: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Gün 1 Hafta 12

Açık etiketli

PrOD

PrOD + RBV*

KVY12

Hafta 24

GT1b

GT1a 13

7

4 (eGFR 15-30 mL/dk/1.73m2) 6 (30)

5 (eGFR <15 mL/dk/1.73m2 veya diyaliz) 14 (70)

Page 65: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RUBY-I: Renal Yetmezliği Olan Hastalarda PrOD Etkililik Sonuçları

Hasta 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

GT* 1a 1a 1a 1a 1b 1a 1a 1a 1a 1a 1b 1a 1a 1a 1b 1b 1b 1b 1b 1a

KRY evresi 4 4 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 4 4 5 4 5 5 5 5

H1

H2

H4

H8

H12

TSH4 *

TSH12

TSH24

HCV RNA: ≥25 IU/mL <25 IU/mL Tespit edilemeyen

H: Hafta, TSH: Tedavi sonrasında hafta, KRY: Kronik renal yetmezlik* İlaca bağlı olmayan ölüm

Pockros P., et al. #1039 AASLD 2015

Page 66: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RUBY-I: Renal Yetmezliği Olan Hastalarda PrOD Etkililik Sonuçları

9095

85

100

0

20

40

60

80

100

ITT mITT G1a G1b

● Pockros P., et al. #1039 AASLD 2015

7 hasta13 hasta

Page 67: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Ruby-1 Güvenlilik verileri

● Pockros P, et al. Hepatology 2015; 62(suppl):716–717A.

GT1bPrOD(N=7)

GT1aPrOD+ RBV

(N=13)

Advers olay, n (%)Anemi 0 9 (69)Halsizlik 2 (29) 5 (58)Diyare 1 (14) 4 (31)Bulantı 0 5 (38)Baş ağrısı 0 3 (23)Periferal ödem 2 (29) 1 (8)

• AO’lar hafif ya da orta derecede

• Hiçbir hasta AO nedeniyle çalışmayı bırakmadı

• Dört hastadan dokuzunda ciddi AO bildirildi (biri ölüm) hiçbiri ilaçlara veya RBV’ne bağlı bulunmadı

• Dört hasta anemi için eritropoetin ihtiyacı duydu; hiçbirine kan transfüsyonu yapılmadı

• 4. derecede laboratuvar anomalisi olmadı. Bir hasta 3. derece laboratuvar anomalisi yaşadı (hemoglobin < 8g/dL)

• Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında klinik olarak anlamlı değişiklik yaşanmadı

İlacı bırakan hasta olmadı

*Türkiye ürün bilgisine göre V/E kreatinin klirensi 15ml/dk altında olan hastalarda kullanılmamalıdır.

Page 68: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RUBY-1 - Farmakokinetik veri

● Pockros P, et al. Hepatology 2015; 62(suppl):716–717A.

● CV= coefficient of variance; DSV M1 = dasabuvirmetabolit.

Çalışma ilaçlarının konsantrasyonu KBY

olmayan faz III çalışmalarındaki hastalarla

karşılaştırılabilir düzeydedir

*Türkiye ürün bilgisine göre V/E kreatinin klirensi 15ml/dk altında olan hastalarda kullanılmamalıdır.

Page 69: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RUBY-1 Kohort 2

PTV-r/OBV/DSV+RBV

PTV-r/OBV/DSV

PTV-r/OBV/DSV+RBV

G1aF0-F3

G1aF4

G1bF0-F4

28

9

11

0 12 24

Kohort 1’den farkıG1a’da 9 F4 hastası ve 24 haftalık takipG1b’de 6 siroz hastası 12 haftalık takip

Vierling JM. AASLD 2016, Abs. 886

Page 70: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Bazal özellikler

Genotip 1aF0-F3N = 28

Genotip 1aF4

N = 9

Genotip 1bF0-F4n = 11

Ortalama yaş 59 56 58

Kadın, % 18 0 27

Irk: beyaz/ zenci, % 43 / 57 33 / 44 36 / 55

Vücut kitle indeksi (kg/m2) 27.9 27.3 25.0

Fibrosis stage F0-F1 / F2 / F3, F4, % 50 / 32 / 18 / 0 0 / 0 / 0 / 100 27 / 9 / 9 / 55

IL28B CC genotip, % 14 44 27

HCV RNA log10 IU/ml, median (range) 6.2 (5.0-7.7) 6.0 (5.3-7.4) 5.8 (3.3- 7.3)

IFN-RBV deneyimli, %

Tam cevapsız, %

Nüks, %

Diğer, %

14

750

25

33

333333

27

67330

CKD stage 4 , N

KD stage 5 veya diyaliz, N4

242

7

2

9

Vierling JM. AASLD 2016, Abs. 886

Page 71: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

9689

100

0

20

40

60

80

100

Genotip 1aF0-F3

12 hafta

Genotip 1aF4

24 hafta

Genotip 1bF0-F4

12 hafta

SVR

12

28 9 11

Vierling JM. AASLD 2016, Abs. 886

Page 72: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Yan etkiler

Genotype 1a

F0-F3

N = 28

Genotype 1a

F4

N = 9

Genotype 1b

F0-F4

N = 11

Herhangi yan etki, % 96 89 55

Yan etkiye bağlı ilaç kesilmesi, n (%) 1 (4) 1 (11) 0

Ciddi yan etki, % 29 44 9

Hastaların >%10’unda olan yan etkiler, %AnemiHalsizlikİshalHemoglobin azalmasıBulantıKusmaKaşıntıBaş ağrısı

5732252518251411

3333222233110

11

090000

189

Hemoglogin grade ≥ 2 / grade ≥ 3, % 71 / 4 75 / 25 27 / 0

ALT grade ≥ 2 / grade ≥ 3 4 / 4 0 / 0 0 / 0

AST grade ≥ 2 / grade ≥ 3 4 / 4 0 / 0 0 / 0

Total bilirubin grade ≥ 2 / grade ≥ 3 4 / 0 38 / 13 0 / 0

Vierling JM. AASLD 2016, Abs. 886

Page 73: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

RUBY-IIRibavirinsiz tedavi denemesi

Gane E. AASLD 2016, Abs. 935

Page 74: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Bazal karakteristikleri

Gane E. AASLD 2016, Abs. 935

Page 75: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Etkinlik

Gane E. AASLD 2016, Abs. 935

Page 76: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Yan etkiler

Gane E. AASLD 2016, Abs. 935

Page 77: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

F4=35 (%36)

SVR 12 = 101/103 (%98)

Page 78: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Yan etkiler

17 hastada kreatinin >%25 artmış11’i (%65) siroz

Kreatinin yükselmeyen 86 hastanın 25’i (%29) siroz

Page 79: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Ege Üniversitesi Deneyimi

Hasta No Yaş Cinsiyet

Başlangıç

ALT Genotip

Başlangıç

HCV-RNA

IU/ml

1. hafta

HCV-RNA

1. ay

HCV-RNA

1. ay

ALT Yan etki

Ek

hastalık

HCV RNA

3. Ay

1 62 Kadın 22 1B 993231 54 Negatif 20 YokHemofil

i BNegatif

2 60 Kadın 6 1B 47000 51 Negatif 5 Yok Negatif

3 48 Erkek 20 1B 19400 Negatif Negatif 21 Kaşıntı Negatif

4 53 Erkek 20 1B 914 Negatif Negatif 20 Yok Negatif

5 64 Kadın 16 1B 297000 641 Negatif 22 Yok Negatif

6 42 Erkek 40 1B 250634 - Negatif 19 Kaşıntı Negatif

7 37 Erkek 12 1B 10415 - Negatif 16 YokKC-S

Child ANegatif

8 58 Kadın 37 1A 88493 - 16 6 Yok Negatif

9 56 Kadın 72 1B 307592 - Negatif 11 Yok Tip2DM Negatif

Page 80: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

Ege Üniversitesi Deneyimi

Hasta No Yaş Cinsiyet Başlangıç ALT

Genotip Başlangıç HCV-RNA IU/ml

1. hafta HCV-RNA

1. ay HCV-RNA

1. ay ALT

Yan etki

Ek hastalık HCV RNA 3. Ay

10 37 Kadın 28 1A 810385 - <12 15 yok Böbrek nakilli + KBY

Sonuçlanmadı

11 60 Kadın 23 1B 66036 - yok Sonuçlanmadı

12 37 Kadın 34 1 110686 - yok Böbrek nakilli + KBY

Sonuçlanmadı

13 43 Erkek 15 1A 529800 104 9 yok Child A KCS Negatif

14 46 Erkek 50 1A 3106349 - 13 19 yok Negatif

15 42 Kadın 23 1A 672162 - Negatif 7 Anemi +RBV Sonuçlanmadı

16 46 Erkek 17 1B 208879 - Negatif 10 yok Böbrek nakilli + KBY

Sonuçlanmadı

17 35 Erkek 11 1A+1B 292759 - Negatif 34 yok KBY Sonuçlanmadı

18 70 Erkek 36 1B 614923 - 7 yok KAH + KOAH + HT

Sonuçlanmadı

Page 81: Hepatit C ile enfekte diyaliz - NefrolojiHepatit C’nin önemi Dünyada 170 milyon hepatit C hastası vardır. Her yıl 1 milyon kişi hepatit C’ye bağlı karaciğer komplikasyonlarından

SONUÇ

● Hemodiyaliz hastalarında hepatit C sıklığı giderek azalmaktadır.

● Buna rağmen toplumdan 10 kat daha sık görülmektedir.

● Mevcut ilaçlar yan etki yapmadıkları ve %100’e yakın oranda virusu tamamen temizledikleri için, HCV RNA pozitif her hemodiyaliz hastası tedavi adayıdır.

● Bulaş kaynağını kolayca temizlemek için ve

● Hepatit C, hemodiyaliz hastalarında mortaliteyi artırdığı için, yaşam beklentisi çok kısa olmayan her hasta tedavi edilmelidir.