Түлэгдэлт, авах арга хэмжээ

Арьс болон салст бүрхэвч дулааны, химийн, цахилгааны, туяаны хүчин зүйлийн нөлөөгөөр гэмтэхийг түлэгдэлт гэнэ.

Арьс нь бие махбодийг хамгаалж, гадаад орчинтой холбож байдаг нэлээд том эрхтэн бөгөөд биеийн жингийн 4-6%ийг эзэлдэг ба насанд хүрсэн хүний арьсны нийт талбай 1.7м2 байдаг.

Түлэнхийн талбайг тогтоох нь

Насанд хүрсэн хүний алга ~ 1м2. Нэлээд их хэмжээний түлэгдлийн үед 9-тийн дүрмийг баримталдаг. Гэвч бага насны хүүхдэд хүзүүнээс дээш хэсэг нь 21%байдаг. Өнгөц түлэгдэлтийн хувьд нийт талбайн 10с дээш хувь, гүн түлэгдэлтийн хувьд нийт талбайн 5с дээш хувь түлэгдсэн байхад эмнэлэгт хэвтүүлэх шаардлагатай байдаг.

АНГИЛАЛ

• Үүсгэж буй хүчин зүйлээр нь:1. Дулааны /бага температурын – 45-100 хэм

өндөр температурын – хайлмал металл,

галын дөл/2. Цахилгааны /бага хүчдэлийн – 1000 В хүртэл

өндөр хүчдэлийн – 1000с дээш В/3. Химийн /элбэг бус, ихэвчлэн хүчил, шүлт/4. Туяаны /ховор, цөмийн зэвсэг, атомын цахилгаан станц,

эрдэм шинжилгээний реактор дэлбэрэх үед/

1. Дулааны түлэгдэлт. • Галын дөл: бүх түлэнхийн 1/3ийг эзэлдэг. Ахуйд

элбэг тохиолддог. Архи согтууруулах ундаа хэрэглэх, нейлон синтетик хувцас өмссөн байх нь түлэгдэлтийг улам гүнзгийрүүлдэг.

• Халуун шингэн, уур: бүх түлэгдэлтийн 30%г эзэлдэг. Их талбайг хамарсан, жигд түлэгдэлт үүсдэг.

2. Цахилгааны: Цахилгаан гүйдэл бие рүү ороод гарахдаа биед гогцоо үүсгэдэг бөгөөд энэ нь гар-гар, гар-хөл, гар-толгой, 2 гар-2хөл, хөл-толгой гэх мэт байдаг бөгөөд хамгийн аюултай нь бүтэн гогцоо буюу 2гар-2хөл байдаг.

3. Химийн.– Хүчил: хүхрийн, давсны, хромын… үхжил

хуурай тав үүсгэснээр хүчил гүн нэвтэрч орохыг саатуулдаг.

нэлээн элбэг тохиолддог нь улаан хоолойн түлэгдэл

– Шүлт: эдийг уусгаж нялцайлгаж идэж улам гүн нэвтэрч ордог.

4. Туяаны.α, β, γ туяа, хэт ягаан туяа, инфра улаан туяа түлэнхий нь туяаны төрөл, хэмжээнээс хамаарах бөгөөд улайлтаас эхлээд удаан эдгэхгүй цэврүү, шарх үүсдэг. Долгионы хурдаас их хамаардаг ба хамгийн аюултай нь γ туяа болон нейтронууд юм.

• Зэргээр нь:1. 1р зэрэг: Арьсны өнгөц давхрага

бүрэн бус түлэгдэнэ – улайлт үүснэ. 2-4 хоногт ор мөргүй эдгэнэ.

2. 2р зэрэг: арьсны өнгөц давхрага бүрэн гэмтэн улайлт хавагналтаас гадна тунгалаг шингэнтэй цэврүү үүсдэг. 5-6 хоногт эдгэнэ.

3. 3р зэрэг: Арьс төдийгүй өөхөн давхрага түлэгдэнэ.

III a – шаравтар шингэн бүхий том том цэврүүнүүд үүсч цайвар болон шаравтар үхжил үүсч болно.

III b – цусархаг шингэн бүхий цэврүүнүүд үүсч арьс тэр чигээрээ үхжих ба өвдөлт нэлээн багассан байна.

4. 4р зэрэг: арьс өөхөн эд төдийгүй булчин шөрмөс яс хүртэл түлэгдэж бор хар өнгийн үхжил үүснэ.

Гүн ба талбайгаар нь

Хөнгөн Дунд Хүнд Маш хүнд

Биеийн гадаргуугын 5%-с бага талбай түлэгдэх

Биеийн гадаргуугын 20%-с бага талбай , гүн түлэгдэл бол 10%иас ихгүй нь түлэгдэх

Биеийн гадаргуугын 20-60%, гүн түлэгдэл бол 50%иас багагүй талбай түлэгдэх

Биеийн нийт гадаргуугын 50%с дээш нь түлэгдэх

Гүний хэмжээгээр нь

Өнгөц Арьс улайна, тунгалаг шингэнтэй цэврүүнүүдүүснэ. 5-12 хоногт идээлэхгүйэдгэнэ, сорви үүсэхгүй

ДундУлайна, хавагнана,Том хэмжээний шар шингэнтэйчинэрсэн цэврүүнүүд үүснэ. 14-45 хоногт эдгэнэ, сорви үүснэбуруу эмчилбэл хүндэрч тахир дутуу болно

Гүн Булчин хүртэл түлэгдэнэ. Үхэжсэн эдүүд өөрснөө Тасарч унана. 3-8 сар болж эдгэнэ.Тахир дутуу байдал үүснэ.

АНХНЫ ТУСЛАМЖдулааны химийн цахилгааны

• галыг унтраах шатаж буй үед хэвтэж эргэж хөрвөж унтраах• наалдсан хувцас эд зүйлсийг авахгүй тойруулж хайчлах•Хүйтэн усаар угаах 10-20 мин• цэврүүг хагалж болохгүй• чийгтэй боолт хийх /фурациллин/• шингэн уулгах• эмнэлэгт хүргэх

• урсгал усаар удаан угаах хүчил – 2% содийн уусмал шүлт – уксус болон лимоны сул уусмал• хуурай боолт хийх• улаан хоолойн түлэгдлийн үед юм идүүлэх, ус, сүү уулгах• эмнэлэгт хүргэх

• цахилгаан үл дамжуулах зүйлсийг /зузаан даавуу, цэмбэ, резин, мод/ ашиглан хүчдэл үүсгэгчээс салгана. • дээрх 2той адил арга хэмжээ авна

зүрх судас амьсгалын үйл ажиллагааг хянан шаардлагатай үед АВС үзүүлнэ.

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА.