HBO  bezoek  aan   CERN  

Sijbrand  de  Jong,  Rende  Steerenberg,  Stan  Bentvelsen  

Samenwerkingsverband

95    PhD  studenten  35    postdocs    69    staffysici    76    technici  23    rest

FOM  +       RU  (Nijmegen)     UU  (Utrecht)     VU  (Amsterdam)     UvA  (Amsterdam)  RuG  (Groningen)    UL  (Leiden)  TUD,  TU/e,  UT,  NIOZ,  ASTRON,  SRON  internationaal:  heel  veel  …

21%  37%  7%    

vrouw

SIA - Den Haag - 27.11.2014Haarlemse Chemische Kring

protons

protons Atla

s

 CMS  

17 februari 2010

 ATLAS  

Large  Hadron  Collider    (2010-­‐20??)

3

Massa  elementaire  deeltjes:  Higgs?  …

Hoe  zag  het  Universum  ervlak  na  de  Oerknal  uit?  bestudeer  het!

ATLAS

ATLAS  &  LHCb

LHCb

ALICE  &  ATLAS

Waar  is  alle  antimaterie?  materie:licht  ∼  1:109

Bouwstenen  v/h  Universum?  4%  kennen  we.  rest  nog  niet!

de Breul - Zeist - 10 april 2014

ATLAS:                    het  experiment

5

Lengte:            44  m  Diameter:    22  m  Gewicht:        7000  ton  Kanalen:        100  miljoen

Instrumentatie

6

Semi  Conducting  Tracker  at  Nikhe

f

Muon  chambers  at  Nikhef

7Life  as  a  PhD  @  Nikhef

2011-­‐2012:  LHC  draait  geweldig!

• Aantal  botsingen  overtreft  alle  verwachtingen  – ongeveer  1.340.000.000.000.000  botsingen  ‘bekeken’  – ongeveer  4  miljard  geregistreerd

8

Proton  botsingen

‘Harde’  botsingen  tussen  proton  en  een  proton            

9

of  eigenlijk:  botsing  tussen  de  pitjes  van  een  proton            

Infrastructuur  ...

10

40  miljoen  /  seconde

Analyse  van  botsingen  door  promovendi

Trigger  systeem  selecteert  600  Hz  ~  1  GB/s  data  

Data  distributie  met   GRID  computers  

Collisions  characterised  by  event  signature:  

-­‐  electronen  -­‐  muonen  -­‐  jets  -­‐...

muon

muon

muonmuon

Higgs  →  ZZ*→  4μ  kandidaat,  M(4  leptonen)=125.1  GeV  

Higgs

12

Higgs

muon

muon

muonmuon

muon

muon

M(4  leptonen)=124.6  GeV

Higgs  ontdekking  in  2012

13

Invariante massa van 4 muonen:onmiskenbaar een nieuw deeltje!

Is het de Higgs?

Wereldkundig  op  4  juli  2012

14

‘Standaard  Model’  deeltjes:  quarks  en  leptonen  

Enorme  hoeveelheid  ‘exotische  materie’  in  heelal  Laat  deze  materie  zich  kennen  in  de  LHC?  

“dark  stuff”  96%

Wat  brengt  het  universum?

Botsing  van  twee  sterrenstelsels

Astro-­‐deeltjes  fysica

         Hoe  werkt  het  universum  – Wat  is  Donkere  Materie?  – Hoe  is  de  evolutie  universum?  

         Kosmische  boodschappers  – Wat  kunnen  we  leren  van

neutrino’s?  

       Zwaartekracht  golven  – Oorsprong  ruimte-­‐tijd?  – Welke  dynamische  processen

domineren  het  gedrag  van de  kosmos?

16

Multi-­‐disciplinair  fysica  programma

High  potential  new  physics  

• Xenon – zoeken naar

Donkere Materie

• Virgo – Observatie

zwaartekrachtgolven

• KM3NeT – Neutrino telescoop

• Auger – Ultra hoge energie

kosmische straling

APP  @  Nikhef

17

Pierre Auger - cosmic rays

Xenon1T - Dark Matter

Adv VIRGO - Gravitational Waves

KM3NeT - neutrino detection

Kosmische  connectie  -­‐  Nieuwe  fysica?

Cosmological  scales

18

LHC  run-­‐2  (2015+)  Hoge  energie  botsingen  bij  de  LHC  deeljtes-­‐  versneller  -­‐  kans  op  nieuwe  fenomenen

Observaties  in  APP  experimenten  (2016+)  Zwaartekracht  golven,  Donkere  Materie,Neutrino  telescopen

Nieuwe  antwoorden  in  de  komende  periode!

Advanced  Virgo

• Amazingproject @Nikhef

– Also VIRGOitself isimpressed

19

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014

KM3NeT  will  intensify  in  2015 20

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014

LHCb  ambitions  2018

• rather visible in workshop coming period

21

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014

ATLAS  upgrade  2015

• Insertable b-layer installed– fast & excellent results– performance with cosmics

22

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014

ATLAS  ITk  plans  (2022+) 23

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014