hbi journals v16n2p24
TRANSCRIPT
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 1/8
درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
،30-24صفحات ، 1387شماره دوم ،تابستانشانزدهمدوره
، 1387شماره دوم ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
سرب خون كاگرران معدن سرب و روي كوشكتعيين غلظت
محمدرضا اميني پور*1
،رتكديرادروخرب لضفلاوبا2
محمدحسن احرام پوش ،دكتر 3
علي محمد حكيميان ،دكتر 4
چكيده
مهمزمان با استفاده روزافزون از سرب ،مـشكالت وعـوارض بهداشـتي و زيـست محيطـي متعـددي از جملـه عـوارض سيـست :مقدمهايـن مطالعـه بـه.سزايي دارد ه نقش ب شغليهاي ي وايجاد مسموميت بيماريزاي سرب در.اعصاب مركزي و كم خوني افزايش يافته است
ومقايسهمنظور
دمگورافيك
فاكتورهاي
برحسب
كاگرران
خون
سرب
غلظت
تعيين
آن
با
مجازحدود
گرفت
انجام.
پـس از.قـرار گرفتنـديزد مورد بررسـيگرران معدن سرب و روي كوشك كليه كامقطعي-توصيفيمطالعه در يك:روش بررسي پـنج به روش روتـين ارسـال و فاكتورهاي خوني بخشي ازخون به آزمايگشاه تشخيص طبي جهت تعيين كاگرر ،نفر490از گيريخون
اسـتاندارد انـستيتو اس براسـ غلظت سرب. به آزمايگشاه تخصصي وزارت متبوع تحويل گرديد سرب تعيين غلظتجهتسي سي خون .شد مقدارتعيينروش جذب اتمي و با)(NIOSHملي ايمني و بهداشت حرفه اي
درصـد افـراد بـيش از 7/45و در 116و :µg/dl49/9بر اساس نتايج تحقيق مياگنين ،حداقل و حداكثر سرب خون به ترتيـب:نتايج دار ولـي اخـتالف از نظـر آمـاري معنـي. رب خـون نيـز افـزايش يافتـه اسـت كار ميزان س سابقههچمنين با افزايش سن و.حد مجاز بود
اداري و بخـش نـسبت بـهتغلـيظواحـدهايدرطـوري كـه ه بـ .از طرفي ميزان سرب خون بر حسب محل كار متفـاوت بـود.شد ا ب نمي ،7/45غلظت سرب خون درسرميسطح خوني (BEI)استاندارد بر اساس.)= )048/0pباشددار ميمعني باالتر بوده و اختالفخدمات
در اكثريت قريب به اتفاق كـاگرراني كـه. بوددربين كاگرران تغليظ) )µg/dl6/54ن مقداري بيشترومجاز حدتر از باالها نمونهدرصداختالف آنهـا از گيري شد كهزهاندا گرم بر دسي ليتر 13ميزان همگولوبين خون آنها كمتر از،سرب خون آنها از حد مجاز باالتر بوده
.دار بوده است نظر آماري معني
بنـابراين. باشـدي خوني مـي ا در افزايش و كاهش سرب خون و متعاقب آن تغيير فاكتوره مؤثرمحل كار مهمترين عامل: گيرينتيجهول ـ ـ بـلت گار ـ ـ يـيغت ه ـ ـ بـ ه ـ ـ جـوتضر ـ ـ عـم رد نارگرا ـ ـ كـ نيبو ـ ـ لـگومه و ز ـ ـ مـرق يا ـ ـ هـ،د ـ ـ يـاب رو ـ ـ طـ ه ـ ـ بـ نيلوئس ـ ـ مـ ه ـ ـ جـوت درو ـ ـ مـ يد ـ ـ جـ
.اي و غربال گري قرار گيرد هداشت حرفه اي و طب كار صنعت در معاينات دوره ب
مجاز ،كاگرران معدن آستانه همگولوبين ،حدود،جذب اتمي سرب خون:،هاي كليديواژه
مقدمه
حـضرتمـيالد كه انـسان پـيش ازسرب فلز سگنيني است
مختلف به اشكالمصارف متعدديشناخته و آن را مي) ع(مسيح*
مربي گروه بهداشت حرفه اي: نويسنده مسئول-1
:09131510804همراه :7247111-0351تلفن
Email: [email protected]
استاديار گروه بهداشت حرفه اي-2دانشيار گروه آموزش بهداشت-3 غذاييدكتراي شيمي ،آزمايگشاه مواد-4
دانگشاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني شهيد صدوقي يزد
:15/9/1386تاريخ پذيرش :24/2/1386تاريخ دريافت
.داردعلت نرمي و مقاومت در برابر اسـيد را همعدني و آلي ب
ميليـون9مصرف ساليانه سرب بعد از آهن حـدودي كه به طور
هاي نمك ي ،توليد ضد زگن،تن در صنايع اتومبيل سازي ،نظام
،بنـزين حـاوي تهيه باطريها،سربي به عنوان تثبيت كننده رگن
.))1است… وسرب
و اسـتفاده ازتوسعه روزافزون صنايع و تكنولـوژيهمزمان با عوارض بهداشتي و زيست محيطي متعدديسرب ،مشكالت و
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 2/8
علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور
1387تابستان ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
25
،يزكرم باصعا متسيس ضراوع ،نوخ راشف شهاك هلمج زا
،كـاهش آسـتانه شـنوايي ،كـاهش ضـريب هوشـي و كم خوني
اثـرات سـمي. باعـث مـي شـودرا كاهش رشد جسمي و ذهنـي
،يوـيلك يراـميب ،يـمنآ ،مكـش درد اـب ًالوـمعم نيغلاب رد برس
سي و ـ ـ كـاتآ ،يـ ــطيحم يتا ـ ـ پوـرون ،دردر ـ ـ سـي ـ ـ شـومارفراد ـ ـ يـدپ
گچره شدت عارضه بر حسب سن ،ميزان سرب وارده. گرددمي
هـا نـشانه ،باشـدليت سرب در بدن متفاوت مي به بدن ،ميزان حال
االي ـ بـ بر ـ سـ حط ـ سـ دت ـ مـ ينالو ـ طـ شياز ـ فـا ا ـ بـ هار ـ مـه ًالو ـ مـعم
µg/dl80هدهاشم نوخ يمدوش)6-2.(
،درد و ضـعف عـضالني،مسموميت حاد سربي سبب گگزـز
در بعضي موارد بيمار چدار يك حمله هموليتيك شده كه باعث ها آسيب ديده وه كليهعالو ه ب . گردد آنمي و همگولوبينوري مي
شود و ممكنمسموميت منجر به الگيوري و تغييرات ادراري مي
ايـن نـوع مـسموميت.است بيمار در عرض يك تا دو روز بميرد
كودكي معـروف پلمبيسمشود كه بهدر كودكان ديده مي بيشتر
.))7،1است
مهـم درهـاي اصـلي و گنرانييكي از با سربتماس بنابراين
جامعـههايمحيط
و
شغلي )
كودكـان
و
بزگرـساالن
از
اعـم(
در
.) )12-8باشددنيا از جمله كشور ما مي
صوصتا كنون گزارش خـ رد يددعتم يملع ياهيرا مـيب اـهو
سموميت ـ ـ مـيا ـ ـ هـزا ي ـ ـ شـان بر ـ ـ سـنارگرا ـ ـ كـ ني ـ ـ بـ رد لغاش ـ ـ مـ
ده ـ يـدرر گش ـ تـنم و پا ـ ت چـا ـ نـاويح ي ـ تـح و نا ـ كـدوك ،طبر ـ يـذ
.))14،13،4است
سمومي ـ مـ ين ـ نـچمهو بر ـ سـ ا ـ بـ ت دز ـ نـ يلغ ـ شـ مس ـ يـبملد پاـ ـجيا
رايـج بـوده و اغلـب كـاگرران بـا آن مواجـه ي كاگرران مـشكل
).)2هستند
ال ـ سـ رد1978نامزا ـ سـ OSHAناز ـ يـمبر ـ سـ تاندارد ـ سـارد
مقـادير بـيش از بر اين اساس. كرد هي تهيه و اراراصنايع عمومي
)µg/dl(80نالاسگرزب رديم بوسحم يعيبطريغدوش)15(.
تالزم ـ سـا ر ـ كـذ ه ـ بـ زا شي ـ بـ ريدا ـ قـم ه ـ كـ µg/dl50يار ـ بـ
كاگرران و افرادي كه بـه لحـاظ شـغلي در معـرض سـرب قـرار
اسـتاندارد اعـالماسـاس بر. گرددميدارند ،غير طبيعي محسوب
اي كـشور و انجمـنشده از سوي كميتـه فنـي بهداشـت حرفـه
ACGIHا ـ كـيرمآ بر ـ سـ از ـ جـم هنات ـ سـآدح ،ب ـ يـترت ه ـ بـ 50و 30
ور.) )17،16باشدميسي خونر صد سيميكرگورم د طـ هب يدا عـ
ام تـ نو خـ برس نازيمµg/dl20-10تـسامـيالعاـب تيمومسـم
در خـون تـامµg/dl40سرب در بزگرساالن در مقادير بـاالتر از
خفيـف مـسموميت در كودكـانعاليمشود، گر چهمشاهده مي
).)18ديده شود نيزµg/dl50ممكن است در مقادير حدود
تعـداد بـاالي كـاگرر درتمـاس به اهميت موضوع و با توجه
تعيـين ميـاگنين آنهـدف از انجـاممعادن اين مطالعه طراحـي و
كـاگرران معـدن سـرب و روي كوشـك و مقايـسهسرب خون
هچمنين مقايسه ميـاگنين سـرب. باشداستاندارد ميمقادير با آن
ي بررسـ از آن تـر كم و g/dl13بـا همگولـوبين بـااليخون افراد
.مي شود
روش بررسي
.شد توصيفي و به روش مقطعي انجام به صورتمطالعه حاضر
داد عـت و رو بـزم ند عـم رد لغاش نارگراك هيلك يسررب دروم هعماج
ماري ـ شـرس سا ـ سـارب ه ـ نـومن 490ر ـ فـن دو ـ بـ .تا ـ عـالطا ذ ـ خـا هلي ـ سـو
ده شـ يحارط شيز پا همانشسرد پو بـ نارگش سـرط پ سـوت اد تـبا هـك ،
ا
دمگورافيك
درجاطالعات
شنامه سـرپ
در
صاحبه مـ
بـا
اغل شـ
فراددي سي10 گرديد و پسس يـرو نو خـ يـسات شـان ه تـفرد گار فـا زاو
برايواحد)20پهارين بارا بخش دگير و EDTAبارا بخشي ازآن
تشخيص طبي مركزي به آزمايگشاه مخلوط كرده)ليترخونهرميلي
ال داده شـددانگشاه قـتنا .ه نـومن د عـب ه لـحرم رديا هـا ش خـب اـب لو
ايش Cell Dynهماتولوژي آنااليزردسگتاه مـزآ درو مـCBCرار قـ
د يـدرن گي يـعت ر ظـن درو مـ ينوخ ياهروتكاف نازيم و تفرر. گـه زا
ين سي 5مقدار)خون داراي پهارين( تام نمونه خون يـعت ت هـج يس
وعاي بهداشت حرفهمقدار سرب به آزمايگشاه رفرنس بـتم ترازو
يارسـ ـال و بـ ـا روش ـ مـتا بذ ـ جـوتطـ ـسنش ـ پرـزبا ـك يـمتا هاگت ـ سـد
انساخت شركت يـراو وسا سـارب ط سـوت هد شـ هي صـوت درادنات سـا
ستيتو ـ ـ نـاو ت ـ ـ شـادهب ي ـ ـ لـميلغ ـ ـ شـ ي ـ ـ نـمياآ ا ـ ـ كـيرما ـ ـ يـ NIOSH
)National Institute of Occupational Safety and Health(
د ـ يـدرش گيا ـ مـزآ .زا ر ـ تـمك نيبو ـ لـگومه ناز ـ يـم ق ـ يـقحت ن ـ يـا رد
g/dl13 ـيب و يواسم و نوخ مك زا رتش g/dl13رد نوـخ مكرـيغ
. نظر گرفته شده است
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 3/8
...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب
، 1387شماره دوم ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
26
وارد و بادر رايانه پس ازكد گذاريدست آمده هاطالعات ب
ه ـ مـانرب زا هدافت ـ سـاSPSSل ـ يـلحت و ه ـ يـزجت د ـ شـ .زيلا ـ نـآ نو ـ مـزآ
ي بـين متغيرهـايي جهـت مقايـسه دوتـا تـوكيواريانس و روش
وردم نتايجهاي كيفيجهت مقايسه دادهدو و آزمون كاي كمي
. دفتن گراستفاده قرار
نتايج
هـاي ميـاگنين سـرب خـون در نمونـه براساس نتايج تحقيـق
و) 116و حـداكثر9اقلحـد(µg/dl4/23±03/49مورد بررسي
.افراد بيش از حد مجاز بود درصد7/45در
ايج ـ تـن ه ـ عـلاطم زا ل ـ صـاحي ـ مـ شان ـ نـ د ـ هـدل ـ بـاق توا ـ فـت ه ـ كـ
مختلـف سـابقه كـار بـامياگنين سرب خون افراداي بينمالحظهود ـ جـوهت ـ شـادن و تار ـ يـيغتنآ زج ـ يـي ت ـ سـا)لقاد ـ حـ56/47و
از نظراختالف اين)ليترخون ميكرگورم بر دسي51/52حداكثر
كـشيدنتحـصيالت وعـالوه سـن ،ه بـ . نيـستدار معنـي آماري
. نداردثيري أ ت به بدنميزان جذب سربدر نيزسگيار
سـال 64-45سـنيهـايمياگنين بيشترين مقدار سـرب در گـروه
و كمترين آن در سنين)ليتر خون ميكرگورم بر دسي53حدود(
39-22
سال )
از
كمتر47
دسي
بر
ميكرگورم
خون
ليتر(
مـشاهده .شد
ونمشاهده مي 1در جدولهمانطور كه خـ بر سـ نيگنايم دوش
ي كه مقدار آن در به طور. نيستهاي مختلف يكساندر محلافراد
يظ لـغت تمسق56/54و ل قـن و ل مـح و ينا بـهگن ش خـب رد 29/44
ود µg/dl10به عبارتي حدود. بود جـو توا فـت را كـ لحم بسح رب
ندهدي را نشان نميدارمعنيتفاوت گچره تست آماري.دارد كـل
).)06/0=pدار شدن است نزديك به معنيتفاوت آن
دول بر ـ ـ جـ رد هد ـ ـ شـ هداد ناش ـ ـ نـ جيا ـ ـ تـن سا ـ ـ سـا2فالت ـ ـ خـا
گ ين سرب خـون كـاگرران زيـرزمين ،سـن مياگن داري بينمعني
ش ـ خـب ريا ـ سـ ه ـ بـ تبس ـ نـ فاش ـ تـكا و نك ـ شـا ـ هـدراد ـ نـ دو ـ جـو.ا ـ مـا
،يتامدـخ و يرادا روـما نارگراـك نوخ برس نيگنايم فالتخا
هـا نـسبت بـه بخـش تغلـيظحمل و نقل ،موتورخانه و تعميگرـاه
ي ـ نـعمرادت ـ سـا)ب ـ يـترت ه ـ بـ :048/0=pو 005/0=p(.لود ـ جـ3
از پارامترهـاي خـون را نـسبت بـه سـربميزان همبسگتي برخي
در مقايـسه هـرpvموجود در خون افراد مورد بررسـي و مقـدار
نشان)عدد خنثي در ضريب همبسگتي(يك از آنها با عدد صفر
نشان دهنده وجود همبسگتي بـين 05/0كمتر ازمقادير.دهدمي
شود بين سرب خـون وهمانطور كه مالحظه مي.استدو پارامتر
همبسگتي) HGBو)RBCهاي قرمز و همگولوبيند گلبولتعدا
بـين سـرب ي كهل در حا.دار وجود داردو معني)منفي(معكوس
دارهمبسگتي مثبت و معنـيMCHوMCVخون و فاكتورهاي
.حاكم است
ق ـ يـقحت ن ـ يـا جيا ـ تـن نار ـ يـا درادنات ـ سـا ه ـ بـ ه ـ جـوت ا ـ بـ ا ـ يـ AOE
)Allowable Occupational Exposure( ـيا زا يكاـحتـسا ن
ه ـ كـ يا ـ هـروتكاف اگنين ـ يـمRBCو HGBرددار ـ فـاا ـ بـ يت ـ ظـلغ
آن و كمتـر از) باالتر از حد مجـاز( g/dlµ 50باالي خونسربيكـه وجـود سـرب خـون بـه طور.يكسان نيست)زير حد مجاز(
شـده و HGBو RBCبيشتر از حد مجاز باعث كاهش ميـاگنين
دهـد نـشان مـيي بـين آنهـا رادارمعنـي نيز ارتباط t-testآزمون
)001/0P=و007/0P=.(
دهد كه در مجموع ميزان سـرب خـون نتايج تحقيق نشان مي
از حـد مجـازهاي مختلف باالتر درصد از كاگرران بخش7/45
كــشور
در
شــده
الم ـ عـاتــسا.
در
مجــاز
غيــر
درصــد
ولــي
يكـه در بخـش تغلـيظ بـه طورهاي مختلف متفاوت اسـت بخش
)4/64(%،در بخـش زيـر زمـينو پس از آن بـه ترتيـب7/55%
دمات ـ خـ و يرادا)5/45(%فاش ـ تـكا و نك ـ شـ گن ـ سـ ،)45(%و
از نظـر آمـاري ايـن اخـتالف. باشـدمـي 3/35%گنهباني و تعمير
).4جدول( نيستدارمعني
غلي ـ شـ زا ـ جـم د ـ حـ ار ـ يـعم ود سا ـ سـا ر ـ بـ )AOE-BEI(د ـ حـ و
از ـ جـم هناتـ ـسآ )TLV-BEI(،نو ـ خـ بر ـ سـ ا ـ بـ نارگرا ـ كـ د ـ صـ در
نشان داده شده5در جدول ،با ميزان همگولوبين راههم غيرمجاز
معيار حـد مجـازدهد بر اساس همانطور كه نتايج نشان مي.است
غلي ـ شـ)AOE-BEI(،4/93نازــيم ه ـ كـ ينارگراــك زا د ـ صـرد
ليتر است سـرب خـون گرم بر دسي13همگولوبين آنها باالتر از
معيـار حـداين رقـم بـراي.است آنها نيز باالتر از حد مجاز بوده
لذا بـين.است درصد 95برابر آمريكا) )TLV-BEIآستانه مجاز
ون و ـ خـ نيبو ـ لـگومه راد ـ قـمبر ـ سـزا ـ جـمريغا نارگرا ـ كـ طا ـ بـتر
طبـق اسـتاندارد.)003/0=pو)01/0=pي وجـود دارددارمعنـي
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 4/8
علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور
1387تابستان ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
27
كساني كه سرب خون زير حد مجاز دارند مياگنين5/98%ايران
االي ـ بـ ا ـ هـنآ نو ـ خـ نيبو ـ لـگومهg/dl13ت ـ سـا.يترو ـ صـ رده ـ كـ
) )4/93%كساني كه سـرب خـون آنهـا بـاالي حـد مجـاز اسـت
دارنـد و ايـن ارتبـاط بـاg/dl13مياگنين همگولوبين خون باالي
003/0p=ينعم تسا هدش راد.
بر حسب محل كار در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشك(µg/dl)پارامترهاي ميزان سرب خون:1جدول
شاخص سرب خون
محل كار
تعداد
N
حداقل
Min
حداكثر
Max
مياگنين
Mean
SDانحراف معيار
211911592/4836/24زيرزمين
601210983/5016/23سگن شكن،اكتشاف
…551110345/4698/22اداري،خدماتي و
85119329/4454/19گنهباني ،حمل ونقل
تغليظ791211656/5495/23
490911698/4825/23جمع
ختالف مياگنين سرب خون بر حسب محل هاي كار مختلف در كاگرران شاغل در معدن سرب و روي كوشكا:2جدول
تغليظ گنهباني تعميگراه اداري خدماتي اكتشافسگن شكن و محل كار
91/1- 46/2 63/4 64/5- زيرزمين
)574/0(p= )484/0(p= )122/0(p= )066/0(p=
- 38/4 54/6 72/3- سگن شكن و اكتشاف
- )313/0(p= )096/0(p= )35/0(p=
81/1 - 16/2 10/8- اداري و خدمات
)217/0(p= - )591/0(p= )048/0(p=
76/2 14/3 - 26/10- تعميگراه گنهباني و
)29/0(p= )34/0(p= - )005/0(p=
ميزان همبسگتي برخي از فاكتورهاي خوني با سرب خون در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشك:3جدول
RBCHGBMCV MCHفاكتورهاي خوني
/+:231/-195/-238+/ 137ضريب همبسگتي ميزان سرب خون با
pv 001/0001/0001/0 002/0
در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشكايرانسطح سرمي خون دردوضعيت سرب خون برحسب محل كار طبق استاندار:4جدول
جمعزير حد مجازباالي حد مجاز وضعيت سرب خون
درصدتعداددرصدتعداددرصدتعداد محل كار
984/461136/53211100زيرزمين
2745335560100سگن شكن ،اكتشاف
255/45305/5455100تي خدما-اداري
303/35557/6485100تعميگراه- گنهباني
447/55353/4479100تغليظ
2247/452663/54490100كل افراد
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 5/8
...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب
، 1387شماره دوم ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
28
كاگرران خون برحسب ميزان همگولوبين**و آمريكا*ايراناستانداردبراساسكاگررانوضعيت سرب خون:5جدول
G/dl13> G /dl13ع م ج ن ي ب و ل و گ م ح هطس
P-valueدرصدتعداددرصدتعداددرصدتعدادب خونوضعيت سر
ازمواجهه
مجاز كمتر
حد
ايران AOE45/12625/98266100002/
AOE156/62094/93224100بيشتر از حد مجاز ايرانمواجهه
/ T.L.V0 0111100110100001كمتر از حد مجاز آمريكامواجهه
T.L.V19536095380100بيشتر از حد مجاز آمريكامواجهه
__198/34712/96490100جمع كل
* AOE (BEI) = Allowable Occupational Exposure=50µg/dl
** T.L.V(BEI) = Threshold Limit Values=30µg/dl
بحث و نتيجه گيري
بـا فراينـد ،با توجه به هـدف مطالعـه پـس از آشـنايي دقيـق
كاگرران شاغل در واحـدها ،ميـزان سـرب وهاي مختلف بخش
گيري و مـورد تجزيـهخون و فاكتورهاي خوني مورد نظر اندازه
1978 گچره استاندارد سرب خون در سـال.وتحليل قرار گرفت
ولي ،جهت صنايع تعيين و اعالم گرديدهOSHAتوسط سازمان
ورها از جملـه كـشور مـااستاندارد فـوق بـا اسـتاندارد سـاير كـش
از طرفي نه تنها شرايط محيطي صـنايع و.))17-15استمتفاوت
در)هـاي تهويـه بـت نـسبي و سيـستم واز جمله ميزان رط (معادن
باشـند بلكـهمتفـاوت مـي كـشور كشورها و حتي مناطق مختلف
،هدافتسا دروم تازيهجت عون ،جارختسا هوحن و عون هدافتسا هوحن ـ فـ ت ـ ظـافح ليا ـ سـو زايدر هزاد ـ نـا ه ،روش ـ عـلاطم عو ـ نـ ،و ير ـ يـگ
ايـن لذا مقايـسه.هستند نيز متفاوت)مانند آنمي(هاتعاريف واژه
هاي فـوق و عـدم بيـانمطالعه با ساير مطالعات با توجه به تفاوت
طـرف وها و مقاالت چاپ شده از يك يات آن در گزارشي جز
.اسـتتفسير جامع از طرف دگير با محدوديت و مشكل همـراه
بـه طـور با توجه به نتايج مطالعه ،مياگنين سرب خـون كـاگرران
ي ـ لـك ه ـ بـ
ك ـ يـدزن يروش ـ كـ
تاندارد ـ سـا
ي ـ نـعي50
ميك
ر ر ـ بـ
رم ـ گوـ
ردسـ ـي ـ تـيلت ـ سـا.اهروش ـ كـ ريا ـ سـ درادنات ـ سـا ا ـ بـ هس ـ يـاقم رد يـ ـلو ،
باالتر از مورد بررسيمياگنين سرب خون در صد بااليي از افراد
د ايـران ،ميـزان اسـتانداري كه براساس به طور باشداستاندارد مي
و چناچنه بودهاز افراد باالتر از حد مجاز7/45%سرب خون در
رم ه چهـاسـ سـرب خـون تقريبـا ًسنجيده شـود ACGIHبا معيار
و 55سرب خون دراز طرفي.است كاگرران باالتر از حد مجاز
درصد افراد مورد مطالعه بـه ترتيـب در مقايـسه بـا اسـتاندارد23
نتايج اينمقايسه). )5،4باشدمريكا زير حد مجاز ميايران و آ
دهـد نشان مـي در معادن سرب دناانجام شدهتحقيق مطالعه با
هاييافتهازمورد مطالعه باالترمياگنين سرب خون كاگرران كه
به نظـر.) )19باشداعالم شده ميµg/dl28حدود آنها كهمطالعه
نـوع نحـوه اسـتخراج ،بـه علـت مكن استرسد اين تفاوت م مي
از.ميزان رطوبت معدن و تهويه باشـدهاي مورد استفاده،دسگتاه
طرفي نتايج ساير تحقيقات انجام شده در آفريقاي جنـوبي نـشان
درصـد سـرب تزريـق شـده بـه بنـزين50،دهد كه با كاهشمي
2/7ليتر به حدود ميكرگورم بر دسي7/9ميزان سرب خون را از
هچمنين باالتر بودن ميـزان.))20رسدميليترميكرگورم بر دسي
نـسبت بـه گـروه كنتـرل در،سرب خـون كـاگرران در معـرض نتـايج مطالعـهيـد ؤم مركز تحقيقات پزشكي ايـوب در پاكـستان
.) )3باشدمي
هـايمياگنين سرب خون در افراد با گروه،طبق نتايج حاصله
دريكـه ميـزان سـرب خـون بـه طور. نيستسني مختلف يكسان
سال كمتـر 39-20سال باالتر و در كاگرران45-64 گروه سني
ست آمـاري انجـام.استاز حد مجاز كشوري تـ هب هجوت اب يلو
اختالف،شده
گروهاين
تمام
سـنيدر
نمـيدارمعنـيهاي
باشـد.
در كـشور نتايج اين تحقيـق بـا نتـايج مطالعـه مـشابه انجـام شـده
حاكي از بـاالتر بـودن نهاهاي آهمخواني دارد چون يافتهفيلپيين
ميـاگنين سـني بـاالتر بـوده بـا كـاگرراندرمياگنين سرب خون
.) )21اره اي به نوع كار آنها نشده است اش ولياست
بيـشتر گچره با افزايش سابقه كار ،ميزان سرب خون افراد نيز
نتـايج. ست يـ ن دارشده است ولي اين افزايش از نظر آماري معني
ه در دنـا و پاكـستانهاي دو تحقيق بررسي شد هاين مطالعه با يافت
ارتباط مياگنين سرب خون بين سابقه كار واند كه نشان داده
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 6/8
علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور
1387تابستان ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
29
.))3،1داري وجود ندارد ،همخواني و مطابقت داردمعني
اگرران ـ كـ نو ـ خـ برـ ـس نيگناـ ـيم ،ه ـ عـلاطم ايج ـ تـن ه ـ بـ ه ـ جـوت ا ـ بـ
ولي تست آمـاري انجـام شـدهاستهاي مختلف متفاوت بخش
راهـادر همـه بخـش بين محل كار و ميزان سـرب خـونارتباط
از)=)06/0pدار شدن اسـتدهد ولي نزديك به معني نشان نمي
طرفي طبـق انتظـار ،كـاگرران قـسمت تغلـيظ و سـگن شـكن و
و)µg/dl6/54اكتشاف به ترتيب با ببيشترين مقدار سـرب خـون
و كمترين مقـدار در كـاگرران گنهبـاني ،حمـل و نقـل و)3/44
دار شـده باشد و اين اختالف از نظر آمـاري نيـز معنـياداري مي
بنابراين فرضيه ارتباط بـين غلظـت آالينـده بـا).=)005/0pاست
فوق نيزهايتواند در مورد كاگرران بخشميزان سرب خون مي محيط كار افراد بررسي و شناسايي اوليهاز آنجا كه.صادق باشد
بنابراين،استال بودن آلوگديها حاكي از باشاغل در اين واحد
در مطالعه حاضر عالوه بر لحاظ نمودن متغيرهاي مـورد اسـتفاده
توجه و بررسي قـرارمورددر ساير مطالعات ،متغير محل كار نيز
پـرداختن بـه ايـن مهـم گرفته اسـت و ايـن در حـالي اسـت كـه
در سـاير مطالعـاتتـر آنتوانست بر كيفيـت و تفـسير جـامعمي
نما
يد كمك.
مطالعات
ساير
با
يافته
اين
مقايسه
امكان
وجـودلذا . ندارد
منجر كاگرران فاكتورهاي خونيو بررسي ميزان سرب خون
ه ـ تـفاي ه ـ بـ د ـ يـدري گ ـ مـهم يا ـ هـروط ه ـ بـ و نو ـ خـ بر ـ سـ ني ـ بـ ه ـ كـي
همگو ـ لـ نيبو HGBز ـ مـرق يا ـ هـ لو ـ بـلد گاد ـ عـت وRBCطا ـ بـترا
وس وجـ ـود دا كـعمت ـ شـ. يازـ ـفا اـب يـ ـنعي ش نازـ ـيم ،نوـ ـخ برـ ـس
ايـنيابنـد وهـاي قرمـز كـاهش مـي گلبـولد لوبين و تعداهمگو
تال ـ خـاي ـ نـعم اري ـ مـآ ر ـ ظـن زا فرادت ـ سـا)005/0<P(.ي ـ فـرط زا
بـادر خون افراد مورد بررسـي RBCوHGBمياگنينرابطه بينو بـوده حد مجاز متفاوتتر ازو پايينمياگنين سرب خون باالتر
بـه)=)007/0Pشـد بامـيدارمعنياز نظر آماري نيزاين اختالف
در اكثريت قريب به اتفاق كـاگرراني كـه سـرب خـونيكهطور
آنها كمتر ازهمگولوبين خون ميزان ،آنها از حد مجاز باالتر بود
دار و اختالف آنها از نظر آماري معنـيليتر بوده گرم بر دسي13
گر چـه نتـايج سـاير تحقيقـات نيـز بيـاگنر كـاهش مقـدار.است
ون ـ خـ نيبو ـ لـگومهرد دو ـ بـ نارگرا ـ كـ زا يد ـ صـرد،ناز ـ يـم ي ـ لـو
اهش ـ كـ نيبو ـ لـگومهتا ـ عـلاطم ه ـ يـقب زا رتش ـ يـب يرا ـ جـ ه ـ عـلاطم رد
توانـد بديهي است مواجهه شديد با سرب مي) )21،18،3باشدمي
منجر به پيـدايش رتيكولوسـيت و اريتروسـيت منقـوط در خـون
هماتوكريـت را سـببهش كـامحيطي شده و اين به نوبـه خـود
ايش غلظت سرب خون و اثر مهـار كننـگدي آن لذا افز.شودمي
تواند يكي از داليل كاهش همگولوبين خون در افـراد مـوردميتوانـد پتاسيم توسط سرب نيز مـي-مهار پپم سديم.مطالعه باشد
كـاهشراهاي قرمز و در نتيجه تعـداد آنهـادوره زنگدي گلبول
از طرف دگير با افزايش غلظـت سـرب خـون ،ميـزان.))22دهد
گيـري كلـي نتيجـه.))23يابدمهار كننگدي آنزيم نيز افزايش مي
در افـزايش ومـؤثرمهمتـرين عامـل كـاگرراناينكه محـل كـار
ـ هـروتكاف ر ـ يـيغت نآ ب ـ قـاعتم و نو ـ خـ بر ـ سـ شها ـ كـ ا ينو ـ خـ ي
است.
گلبول
تغييرات
به
توجه
همگولـوبين بنابراين
و
قرمـز
هـاي سئوليني مـورد توجـه مـ جـد بـه طـور كاگرران در معرض بايد
ه ـ فـرح ت ـ شـادهب ب ـ طـ ات دورهاي و ـ نـياعم رد تعن ـ صـ را ـ كـ و يا
. گري قرار گيردغربال
پساگسزاري
اين تحقيـق بـا بودجـه معاونـت ژپوهـشي دانـگشاه علـوم
رب و روي ـ سـ ندـ ـعم تكراشـ ـم و دز ـ يـ يقودـ ـص ديهـ ـش يكـشزپ
ت ـ سـا هد ـ يـدرم گا ـ جـنا ك ـ شـوك .هلي ـ سـونيدب ا ـ هـنآ يرا ـ كـمه زا
دهقـاني نژـاد،هـا همكاري خـانم هچمنين از. گردد ميقدرداني صـميمانه،متقي ،رحيم دل ،نيك نظر و مزيدي در انجام تحقيـق
.پساگسزاريممتشكر و
منابع
،جلـد اول، چـاپ سـوم ،سم شناسي صـنعتي.ثنائي ،غالمحسين-1 ،نارهت هاگشناد1371.ص213-181.
ان ،دانگشاه تهر مسموميت هاي عمده ناشي از كار.قضائي ،صمد-2 .112-97ص.1370
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 7/8
5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 8/8
...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب
، 1387شماره دوم ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد – علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا
30
3- Khan- M; Khan-E; Shan-SH; Rashid-Q; Ayub
medical college; Abbottabad Pakistan; Medline ®
1/98-9/98-lead poisoning, a hazard of traffic and
industries in Pakistan. J environ- pattol- Toxical
1995; 14(2): 117-20.
4- Meyer U A. Harrison’s Principles of Internal
Medicine. 12th ed. McGraw Hill Company.1991:
273-77.
5- Fonte R, Agosti A, Scafa F, Candura S M.
Anaemia and abdominal pain due to occupational
lead poisoning. Haematologica, 2007; 92 (2):
e13-e14.6- Mikov I, Bulat P, Prokes B. Occupational lead
poisoning. Arch. Environ. Health , 2003; 58(11):
721-22.
7- Brunton L, Lazo J, Parker K. Goodman Gilman , s
the Pharmacological Basis of Therapeutics 8th ed
Maxwell Macmillan International ; 1991.
8- Ye X, Wong O . Lead exposure, lead poisoning,
and lead regulatory standards in China. 1990-2005.
Regul. Toxicol. Pharmacol. 2006, 46(2): 157-62.
9- Lead poisoning among sandblasting workers-
Galveston, Texas, March 1994. MMWR, 1995;
44(3): 44-5.
10- Maizlish N, Rudolph L. California adults with
elevated blood lead levels, 1987 through 1990. Am.
J. Public Health, 1993; 83(3): 402-05.
11- Lippmann M. 1989 Alice Hamilton lecture. Lead
and human health: background and recent
findings. Environ. Res. 1990; 51(1):1-24.
12- Wardrope D D, Graham J. Lead mine waste:
hazards to livestock. Vet. Rec. 1982; 111(20):
457-59.
13- Staudinger K C, Roth V S. Occupational lead
poisoning. Am. Fam. Physician, 1998; 57(4):
719-22.
14- Maizlish N, Rudolph L. California adults with
elevated blood lead levels, 1987 through 1990. Am.
J. Pub. Hlth, 1993; 83(3):402-05.
15- Hipkins K L, Materna B L, Kosnett M J,
Rogge J W, Cone J E. Medical surveillance of the
lead exposed worker. AAOHN. J. 1998;
46(7):330-9.
حـدود تمـاس شـغلي. كميته فني بهداشت حرفـه اي كـشور-16
عوامل-
. 257و ،126ص .1382بيماريزا
17- ACGIH . Threshold limit values & Biological
Exposure Indices; 2003: 32-91. Available from:
WWW.Techstreet. Com.
18- Howard H, Watanabe H, Payton M, Korrick S,
Rotnitzky A. The Relationship Between Bone lead
and Hemoglobin, JAMA. 1994; 272(16): 1512-7.
رب. بشر ،سيامك-19 سـ ندـعم رد برـس اب تيمومسم نازيم يسررب
دنا
،نارهت
،يهاگشيامزآ
علوم
دكتراي
نامه
پايان
،1372.
20- Maresky L S, Grobler S R. Effect of the
reduction of petrol lead on the blood lead levels of
South Africans. Scie total envir, 1993; 132(1-2):
43-8.
21- Makinos S; Matsuno K; Hisanaga N; Seki Y;
Occupational lead poisoning in 1994- in Philippine
with Japanese health organization.
22- Mitema E S; Oehme FW, Moore WE. Effect of
chronic lead exposure on the canine bone marrow,
Veterinary Res, 1980; 41: 682-85.
23- Ding Y. Induced Hypertension. III. Increased
hydroxyl Radical production. AJH; 2001; 14:
169-73.