T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hazır Giyim Sektöründe

İş Sağlığı ve Güvenliği

Selçuk YAŞAR

İSG Uzman Yardımcısı

Makine Mühendisi 08.05.2013

İZMİR

Türkiye’de Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü

Hazır Giyim Sektörü İş kazası ve Meslek

Hastalıkları İstatistikleri

Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler

Sunum Planı

Tekstil ve hazır giyim sektörü beraberce ülkemiz GSYİH’sinin %10’luk kısmını sağlamaktadır.

Türkiye genelinde ihracata yönelik üretim yapan ve %90’ı KOBİ olan 18.500 civarında imalatçı/ihracatçı firma bulunmaktadır.

Türkiye’de Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü

Türkiye’de Hazır Giyim Sektörü

2008-2011 yılları ortalamasına göre

giyim eşyaları imalatı yapan

işyerlerinin tüm işyerleri içerisindeki

oranı Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları

2007-2011

2008-2011 yılları ortalamasına göre

giyim eşyaları imalatındaki çalışan

sayısının tüm çalışan sayısı

içerisindeki oranı Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları

2007-2011

Hazır Giyim Sektörü İş Kazası İstatistikleri

2008-2011 yılları arasında giyim eşyaları imalatı ve tüm sektörlerde 100.000 işçide

iş kazası oranları Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011

Hazır Giyim Sektörü Meslek Hastalıkları İstatistikleri

2008-2011 yılları arasında giyim eşyaları imalatı ve tüm sektörlerde 100.000 işçide

meslek hastalığı oranları Kaynak; Sosyal Güvenlik Kurumu(Türkiye), İstatistik Yıllıkları 2007-2011

Hazır Giyim Sektörünün Niteliği

(Kaynak: Halkbank Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projesi-Tekstil ve Hazır Giyim Sektör Raporu-

Halkbank-2010)

Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler

Hazır Giyim Sektöründeki Tehlike ve Riskler

Teksti

l ve H

azır

Giy

im S

ektö

rü

ne Ö

zg

ü S

oru

nla

r

HSE OSHA (EU)

Western Australia

Government

INAIL ILO

Elle taşıma/kas-iskelet sistemi

hastalıkları

Elle taşıma/kas-

iskelet sistemi

hastalıkları

İşyerinde araç kullanımı Ergonomi

Elle taşıma&kas-

iskelet sistemi

hastalıkları

Kayma ve takılmalar (tüm yaralanmaların

yaklaşık dörtte biri)

Yangın Kayma, takılma ve

düşmeler

Yangın ve patlama

Yangın ve

patlama

Gürültü maruziyeti Gürültü ve titreşim Gürültü

Gürültü vb. fiziksel

faktörler

Elektromanyetik

alanlar

Hareketli veya düşen

cismin çarpması

Kimyasal ajanlara

maruziyet Tehlikeli kimyasallar

Tehlikeli maddeler

Tehlikeli

kimyasallar

Hareketli makine

parçalarıyla temas

Psiko-sosyal ve diğer

etkenler Makine güvenliği

Makine ve ekipmanlar Makine güvenliği

Üretim süreçlerinden kaynaklanan toza

bağlı mesleki astım ve

solunum yolu

hastalıkları

Toz ve lif

maruziyeti

Basınçlı kapların

güvenliği Taşıma

Tekrarlayan

hareketler

Elektrik güvenliği Stres

Acil durumlar

Hazır Giyim Sektöründeki Başlıca Tehlike ve Riskler

Gürültü

Elle taşıma ve ergonomi

Makine Güvenliği

Kimyasallar

Yangın

Elektrik

Kayma ve takılma

GÜRÜLTÜ

Kesim

Dikim

Ütü

İşyerinin bütünü

GÜRÜLTÜNÜN MEVCUT OLABİLECEĞİ SÜREÇLER

GÜRÜLTÜ

Ölçüm

İşyeri ortamında çalışanların 1 metre uzağındaki diğer

çalışanlarla iletişim kurmak için bağırarak konuşacağı

düzeyde gürültünün olması-85 Db(A)

(ISSA-Noise Guideline)

Makinelerin kullanma kılavuzları

Gürültü düzeyinin uyarı ve tehlike sinyallerini

baskılayacak düzeyde olması

(ör: yangın alarmı)

GÜRÜLTÜ DÜZEYİNİN TESPİTİ

GÜRÜLTÜ

Gürültü zamanla mesleki işitme kaybına neden olabilir.

Gürültünün dikkat dağılmasına ve strese sebep olması

nedeniyle kazalar meydana gelebilir.

Çalışanlar tarafından yangın vb. gibi acil durumlarda

tehlike sinyallerinin veya çalışma ortamında hareket eden

araçların ikaz sinyallerinin duyulmaması halinde yaralanma

veya ölüm meydana gelebilir.

GÜRÜLTÜNÜN YOL AÇABİLECEĞİ SORUNLAR

GÜRÜLTÜ

Gürültü kaynağı olan iş ve işlemlerin gürültülü olmayan

veya daha az gürültülü olanla değiştirilmesi

Gürültü kaynaklarının çalışma ortamından ayrı bir bölüme

yerleştirilmesi, etkin bir şekilde izole edilmesi veya

şiddetinin azaltılması

Gürültü düzeyinin yüksek olduğu durumlarda çalışanlara

kulak koruyucu temin edilmesi

ALINACAK TEDBİRLER

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ

Kesim

Dikim

Ütü

Depolama

Yükleme, boşaltma

İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Çalışma pozisyonu açısından;

Çalışanlar kas-iskelet sistemlerini zorlayan pozisyonlarda

çalışmaktadır. Ör; Sürekli öne eğilerek, sandalyede kambur

oturarak

Çalışanlar uzun süre oturarak, ayakta veya tekrarlayan iş

yapmaktadır ve çalışma alanlarını kendilerine göre

ayarlama ve düzenleme imkânları mevcut değildir.

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Elle taşıma

Ağır cisimler veya yükler elle

taşınmaktadır.(Ör; Makaralar

dolusu iplik ve kumaş

toplarının bulunduğu kutular.)

Yükler, zorlu şekillerde

kaldırılmaktadır.

Ör; Vücuttan uzak, omuz

hizasının üstünde veya diz

hizasının altında

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ Yüklerin taşınması

El arabası ve transpalet gibi yüklerin taşınmasında

kullanılan ekipmanlar düzgün çalışmamaktadır.

Yüklerin taşınmasında kullanılan ekipmanları çekmek veya

itmek kayda değer güç gerektirir.

Zemin yüklerin taşınmasını zorlaştıracak şekilde eğimlidir.

Dar alanlar yüklerin itilmesi ve çekilmesini zorlaştırmaktadır.

Kas-iskelet sistemi hastalıkları (bel&boyun fıtığı)

Elle taşınan ağır yüklerin kaldırılamayıp düşmesi

Ürün veya işgünü kaybı

Kasların yorulması ve yaşanacak ağrılardan dolayı

dikkatin dağılması sonucunda oluşabilecek iş kazaları

OLUŞABİLECEK SORUNLAR

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ

Ayarlanabilir ve ergonomik sandalyeler

Çalışma pozisyonu veya görev değiştirilmesi

Elle taşımanın mümkün olduğu ölçüde azaltılması

Elle taşıma konusunda eğitim

Ağır yüklerin yardımlaşarak taşınması

Taşıma ekipmanlarının periyodik kontrollerinin yapılması

ALINACAK TEDBİRLER

ELLE TAŞIMA VE ERGONOMİ

MAKİNE GÜVENLİĞİ

Kesim

Dikim

Ütü

Depo

Makinelerin kullanıldığı iş ve işlemler

İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER

MAKİNE GÜVENLİĞİ

Makine ve iş ekipmanlarının kullanım talimatları mevcut

değildir.

Makine ve iş ekipmanlarının koruyucusu bulunmayan

hareketli parçaları mevcuttur.

Makine ve iş ekipmanlarının düzgün çalışıp çalışmadığının

ve koruyucu aksamları ile önleyici tedbirlerinin iyi durumda

olup olmadığının belirlenmesi için gerekli periyodik kontroller

yapılmamaktadır.

MAKİNE GÜVENLİĞİ

Makine ve iş ekipmanlarının üzerinde acil durdurma

butonu mevcut değildir.

Makine ve iş ekipmanlarının üzerinde bulunan acil

durdurma butonları ulaşılabilir ve çalışır durumda değildir.

Koruyucusu bulunan makine ve iş ekipmanlarının

koruyucusu devre dışı bırakılarak çalıştırılması mümkündür.

Yaralanma veya ölümle sonuçlanabilecek kazalar

meydana gelebilir.

Yanlış kullanım, hareketli parçalara yabancı cisimlerin

sıkışması ve arızalar ürün veya işgünü kaybına, makine ve

iş ekipmanlarının zarar görmesine veya kullanılamaz hale

gelmesine neden olabilir.

OLUŞABİLECEK SORUNLAR

MAKİNE GÜVENLİĞİ

Kullanma talimatları

Makine koruyucuları

Periyodik kontroller

ALINACAK TEDBİRLER

MAKİNE GÜVENLİĞİ

KİMYASALLAR İLGİLİ OLABİLECEK SÜREÇLER

Leke çıkarma

KİMYASALLAR

Trikloretilen, trikloretan, bromokoloroetan gibi

kimyasalların ortam havasına karışması, kullanımı

esnasında dökülmesi, cilde teması sonucu dermatitler, deri

kanserleri, baş ağrısı, dalgınlık, koordinasyon bozukluğu,

ciğerlerde tahriş sorunları ortaya çıkmaktadır.

OLUŞABİLECEK SORUNLAR

KİMYASALLAR

Tehlikeli kimyasalların kayıt altına alınması, bilgilendirme

ve eğitim

Tehlikeli kimyasalların etiketlenmesi

Tehlikeli kimyasalların kullanımı

(lokal havalandırma, görev değişimi)

ALINACAK TEDBİRLER

YANGIN

Sigara

Buhar kazanı veya buhar jeneratörleri

Toz

Uygun olmayan depolama biçimleri

Sigara içme yasağı

Sigara içilmesi için çalışma ortamından ayrı bir oda tahsis edilmesi

Sigara söndürmek için metal söndürücüler kullanılması

Buhar kazanı veya buhar jeneratörlerinin periyodik bakımı

ALINACAK TEDBİRLER

YANGIN

İşyerinde çalışır durumda ve ulaşılabilir noktalarda yangın söndürücüler bulunması

Acil çıkışların işaretlenmesi

Yangın merdiveni

Yangının erken algılanmasına

yönelik duman ve ısı dedektörü

gibi yangın algılama sistemleri

ALINACAK TEDBİRLER

YANGIN

ELEKTRİK

Topraklanmamış prizler

Açık uçlu elektrik kabloları

Yıpranmış, hasarlı, kirli(yağ, su vb.), bakımsız veya

arızalı kablolar, fişler, prizler ve uzatma kabloları

Aynı uzatma kablosu ile birden fazla makine ve ekipman

çalıştırılması

ELEKTRİK

Elektrik çarpması sonucu yaralanma, kalıcı hasar veya

ölüm

Yangın

Ürün veya makine kaybı

OLUŞABİLECEK SORUNLAR

Geçici olarak kullanılan tesisat, elektrikli ekipman ve el aleti (dışarıda, nemli ortamda kullanılan vb.) kaçak akım rölesi ile korunması

Acil durumda elektrik enerjisinin kolayca kesilebilmesi

Kaçak akım rölelerinin kontrol ve bakımları düzenli olarak yapılmaktadır.

ALINACAK TEDBİRLER

ELEKTRİK

Topraklamanın düzgün yapılması

Arızalı veya hasarlı kablo veya tesisatın tamiri ve bakımı

ALINACAK TEDBİRLER

ELEKTRİK

KAYMA VEYA TAKILMA

Islak zemin

Kaygan ve dengesiz ayakkabılar

Zemindeki seviye değişiklikleri, pürüzlü alanlar, delikler

ve hasarlar

Zeminde sürüklenen kablolar, dökülmüş cisimler

Taşınması mümkün olmayan engeller

Kayma veya takılma sonucu çatlak, kırık, yaralanma

veya ölüm

OLUŞABİLECEK SORUNLAR

KAYMA VEYA TAKILMA

Zeminin ıslak bırakılmaması veya uyarı levhalarının konulması

Çalışanlara kaymaz ve dengeli ayakkabılar temin edilmesi

Zeminin düzenli ve temiz tutulması

Taşınması mümkün olmayan engellerin işaretlenmesi

ALINACAK TEDBİRLER

KAYMA VEYA TAKILMA

Termal konfor

Sıcak yüzeyler

Pamuk tozu

Kadın çalışanlar

DİĞER FAKTÖRLER

EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME

Çizgi filmlere ulaşmak için;

http://www.youtube.com/playlist?list=PLFDCC369264B8C8DE

Teşekkürler

İSKENDERUN