hava kirliliği ve sonuçları (13/11/2007)

8/2/2019 Hava Kirlilii ve Sonular (13/11/2007)

1/113

Hava Kirlilii ve Sonular

Kmil B. VARINCA

Yldz Teknik niversitesi

evre Mhendislii Blm


2/113

13 kasm 2007 Sal Hava Kirlilii ve Sonular - Kmil B. VARINCAY.T.. evre Mhendislii Blm 2

Londrada hava kirlilii

Tarih:5 Aralk 1952

Yer:Londra

Olay:Ani ve bykapl bir hava

kirlenmesi

Sonu:4000 l


3/113


Akla gelen sorular

Hava kirlilii nedir?Nasl tanmlanr?

Hava kirlilii niye olur?

Nasl meydana gelir? Sebepleri, kaynaklarnelerdir?

Hava kirlilii olursa ne olur?Neticeleri nelerdir?

Hava kirlilii nlenemez mi? Nasl?

Ben ne yapabilirim?


4/113


Dnya

Ekvator ap:12.756,28 km

Ekvator evresi:40.075 km

Yzey alan:

510.067.420km2

Hacim:1,08 x 1012 km3

Yzey scakl:14C (287 K)


5/113


Hava

Hava, bir gazkarmdr. %78,084azot, %20,946 oksijen,%0,934 argon ve geri

kalan %0,03768lkksmda isekarbondioksit ve diergazlardan oluur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Atmosphere_gas_proportions.svg


6/113


Hava kirlilii

Kirlilik, dengeninbozulmasdr.

Hava kirlilii, havanndoal ieriinindeimesi, dengeninbozulmasdr.


7/113


Hava kirliliinin sebepleri

nsan faaliyetleri Balca kirleticiler Karbondioksit (CO2), Karbonmonoksit (CO),

Kkrtoksitler (SOx), Azotoksitler (NOx), Partikl madde (PM10-PM2,5), Ar metaller (Pb, Cd, Ag, Hg vb.),

Uucu Organik Karbonlar (VOCler), Koloroflorokarbonlar (CFCler), Dier kirleticiler


8/113


Karbondioksit (CO2)

17. yzyln balarndakefedilmi;

Erime noktas:57C (216 K),

Kaynama noktas:

78C (195 K), Renksiz, kokusuz;

Atmosferde %0,035orannda bulunan;

Karbon ierenmaddelerin yaklmas,ile ortaya kan birgazdr.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Carbon-dioxide-3D-vdW.png


9/113


Kkrt dioksit (SO2)

Erime noktas:72.4 C (200.75 K)

Kaynama noktas:10 C (263 K)

Renksiz, keskin kokulu

reaktif bir gaz Kkrt ierenmaddelerin yaklmas,metal ergitme ilemlerive dier endstriyelprosesler sonucu oluur.

Hrltl solunum, gsskmas ve kesik nefesalmaya sebep olur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Sulfur-dioxide-3D-vdW.png


10/113


Azot dioksit (NO2) Erime noktas:

-11.2C (261.95 K) Kaynama noktas:

21.1C (293.25 K) Krmzms kahverengi

renkli;

Yanma sonucu oluur, Astm gibi solunum

hastal olan yetikinler veocuklarda; ksrk,hrltl solunum ve kesik

nefes alma gibi solunumbelirtilerine neden olabilir.Ksa sreli maruziyet dahiakcier fonksiyonunuetkiler.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png


11/113


Partikler Madde (PM)

Partikler madde (PM) terimi, havada bulunankat partikller ve sv damlacklar ifade eder. nsan faaliyetleri sonucu ve doal

kaynaklardan, dorudan atmosfere karr vedier kirleticiler ile reaksiyona girerler.

PM2,5 ince partikller Tm yanma prosesleri ve baz endstriyel

prosesleri ierir. Solunum sistemi iine girerekbirikim yaparlar.

PM10 kaba partikller Kaba partikl kaynaklar ise krma, tme

ilemleri, yollardan kalkan tozlardr.


12/113


Hava kirliliinin kaynaklar

Hava kirliliinin kaynaklarn snfaayrabiliriz.

Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular

izgi Kaynak

Karayollar vb Alan Kaynak Meskun alanlar


13/113


Nokta kaynaklar

Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olantesisler


14/113


izgi kaynaklar

Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.


15/113


Alan kaynaklar

Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyonkaynaklar


16/113


Dalm - Dispersiyon

E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme


17/113


Kirlilik haritalar (NO2)


18/113


Hava Kalite ndeksi (HK)

HK, yaadmz evredeki hava kalitesiningnlk olarak rapor edilmesi iin kullanlan birindekstir.

Yaadmz blgenin havasnn ne kadar temizveya kirli olduu ve ne tr salk etkilerininoluabilecei konusunda bilgiler verir.

HK, kirli havann solunmasndan bir ka saat

sonra veya bir ka gn iinde oluabileceksalk etkilerini belirtir.


19/113


HK snflandrmalarHava Kalitesi ndeksi

(HK)Salk Seviyesi Renkler

HK belirtilen aralktaolduunda ...Hava kalitesi ... renk ile sembolizeedilir

0 - 50 yi Yeil51 - 100 Orta Sar

101 150 Hassas gruplar iin salksz Turuncu151 - 200 Salksz Krmz201 - 300 ok Salksz Pembe301 - 500 Tehlikeli Kahverengi


20/113


HK deerleri

CO iin HKnin 100 olmas, 9400 g/m3 (9 ppm) COseviyesine karlk gelir. (ortalama 8 saat)

SO2iin HKnin 100 olmas, 383 g/m3 (0.14 ppm)SO

2

seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat)

NO2nin ksa sreli salk etkileri, HK deeri 200nzerine kncaya kadar olumaz. Bu nedenle, HK,NO2iin 201in altnda hesaplanmaz. NO2 iinHKnin 201 olmas, 1242 g/m3 (0,65ppm). NO2

seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) PM10iin HKnin 100 olmas, 150 g/m3 PM10

seviyesine karlk gelir. (Ortalama 24 saat)


21/113


Hava kirliliinin neticeleriHava kirlilii

Asityamurlar

Canl-

canszvarlklarzerindetahribat

vetahriat

HavaKalitesininbozulmas

Solunumrahatszlklar

Hastalklar

Zehirlenmeler

lmler

OzonTabakasnnncelmesi

Scaklkdeiimleri

Buzulerimeleri

Basn

merkezlerindedeiim

Sera etkisi

Denizseviyesindeykselme

Rzgar kuaklarndadeiim

KreselIsnma

klim

Deiiklii

Umeteorolojik

olaylar


22/113

Asit yamurlar ve etkileri

Nedir? Ne yapar?


23/113


Asit yamurlar Asit yamuru asidik kimyasallarn yamur, kar, sis, i

veya kuru paracklar halinde dmesine verilenisimdir.

Atmosfere yaylan kkrt dioksit ve azot dioksitgazlarnn kimyasal dnmlerden getikten sonra

bulutlardaki su damlacklar tarafndan emilmesi ileoluur. Daha sonra bu damlacklar yeryzne yamur,kar gibi yollarla derler.

Bu topran asitlik miktarn arttr ve tatl sukaynaklarnn kimyasal dengesini bozar. Havadaki tipikkarbondioksit konsantrasyonunda oluan yamurunpH' 5.6 civarnndadr. Bu yzden pH' 5.6'nn altndakiyamur asit yamuru olarak nitelendirilir.


24/113


Asit yamurlar


25/113

Scaklk deiimleri vesonular

Dnden bugne Dnyann scaklkdeiimi ve dourduu sonular


26/113


Dnyann Scaklk Deiimi


27/113


Scaklk deiiminin sebepleri

Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler

Kta kayma hareketleri ve da oluumlar

Yanarda faaliyetleri

Gneteki deiimler


28/113


Dnyann hareketinin deimesi


29/113

13 kasm 2007 Sal Hava Kirlilii ve Sonular - Kmil B. VARINCAY.T.. evre Mhendislii Blm

29

Kta hareketleri

Kta kayma hareketleri ve da oluumlarokyanus aknt sistemi ve rzgar sistemlerinideitirdiinden iklime etki yaparlar.


30/113


30

Antarktika

Dnyann en souk blgesi, Avustralyann iki kat byklnde,

15 milyon yldr %98i buz,

Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun

%70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km,

Gelen nn %80-85ini yanstr,

Dnya ikliminin soutma sistemidir, Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini

etkiler


31/113


31

Okyanus aknt sistemi - tayc bant

Okyanuslar aras sual-veriini salar,

Dnyadaki

rmaklarn 20 katkadar su tar,

Is transferini salar,

Bat Avrupa bu bantsayesinde 10 derecedaha scak


32/113


32

Yanarda faaliyetleri

Yanardapatlamalarylaatmosfere ok bykmiktarlarda toz

ykselir. Bu tozlar,gne nlarnngeiini engelleyenbir tabaka oluturur

ve bylece dnyannscakl da der.


33/113


33

Scaklk-Aerosol ilikisi

1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasylatonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve oradaslfrik asit damlacklarna dnmt. Tm dnyayayaylan bu ayresol battaniyesi, gelen gne nlarnyanstt gibi dnyann ssn da souruyordu. Buyznden de bir yl boyunca dnyann ortalamascaklnda bir d yaanmt.


34/113


34

Gneteki deiimler

Gne'in manyetik alanndaki deiimler veGne lekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler.Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerji

miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimleretkilenir.


35/113


35

Isnyoruz

Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl ncebalam olan souk dnemin iindeki ksasreli scak vahalardan birindeyiz. Byk bir

olaslkla da vahann sonu grnmeye balad. Buna gre dnya u anda artk souma

eiliminde olmal. Ancak son 150 yllkgzlemler, bir eylerin sanki ters gittiini

gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.


36/113


36

Isnmann delilleri

Scaklk kaytlar

Gl ve akarsulardaki scaklk art

Buzul erimeleri

Deniz kabarmalar Atmosferde scakln 0 dereceye indii

yksekliin artmas

1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor


37/113


37

Scaklk kaytlar

1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art


38/113


38

Buzullarn erimesi Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerinin

n yitirdiler, spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e

dm durumda,

Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllar

arasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'tebuzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat,

Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzyldaktlesinin yaklak drtte n yitirdi,

Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yaryaindi,

in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsason 40 ylda yaklak % 20 kldler.


39/113


39

Buzul erimeleri

Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden

biri, orta ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geriekilmeleridir. Bu geri ekili, zellikle son yirmi ylda hzkazanmtr. Buzullardan buharlaan sular da denizlerindzeylerinin ykselmesine yol aar. Bu deer 20. yzylda10-25 cmdir.


40/113


40

Buzul erimeleri


41/113


41

Buzul erimeleri


42/113

Ozon tabakas

Nedir? Nerededir?


43/113


43

Ozon bilgisinin zamansal geliimi

1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein

ultraviyole nlarnakar bir filtre vazifesiyapt ve stratosferdebulunduu fark edildi,

1920 : Ozon tabakas ileilgili ilk sistematiklmler balad,

1985 : Ozon deliikefedildi,

1987 : MontrealSzlemesi imzaland.


44/113


44

Atmosfer ve tabakalar


45/113


45

yi-Kt ozon


46/113


46

Ozon tabakasnn incelmesi


47/113


47

Ozon tabakasn

zledim!


48/113

Sera etkisi

Nedir? Nasl oluyor?


49/113


49

Gelen enerjinin dalm


50/113


50

Doal Sera Etkisi


51/113

13 kasm 2007 Sal Hava Kirlilii ve Sonular - Kmil B. VARINCA

Y.T.. evre Mhendislii Blm

51

Sera Gazlar

Su buhar (H2O)

Ozon (O3)

Karbondioksit (CO2)

Metan (CH4)

Azot oksit (N2O)

Kloroflorokarbonlar(CFC)


52/113



52

Kresel Isnmaya katklar


53/113



53

Karbondioksitin sera etkisi

1860dan bu yana meydana gelen 0,7derecelik artn %60 karbondioksittenkaynaklanyor.

Atmosferdeki karbondioksit miktar son200.000 yln en st dzeyinde

Sorumlusu: nsanolu


54/113



54

Karbondioksitteki art


55/113



55

Gemi dnemler CO2deiimi


56/113



56

Olaylarn karbondioksit art ile ba Yz elli yllk scaklk

kaytlar, Dnyann budnemde 0,5-0,7C kadarsndn ortaya koyuyor.Bilim adamlar, endstridevrimiyle birlikteatmosferde karbondioksitve metan gibi sera

gazlarndaki artmasnnbu snmayla ilikiliolduunu dnyorlar.nk buz rneklerizerinde yaplanalmalar, yz binlerceyl boyunca atmosferdeki

sera gaz oranlarnnDnyann scaklylabirlikte artp azaldngsteriyor.


57/113



57


58/113



58


59/113



59


60/113



60


61/113



61

Di i l


62/113



62

Dier emisyonlar

Ki i b k b di k i l


63/113



63

Kii ba karbondioksit salnm

T h i i l l


64/113



64

Tahmini toplam salnm

T h i i k b di k i d i


65/113



65

Tahmini karbondioksit dzeyi Kresel snmann

durdurulabilmesi iin tmlkelerin atmosferesaldklar CO2miktarndaok ciddi bir azalma olmasgerekiyor. Ne var ki nesanayilemi lkeler ne de

gelimekte olanlar buynde her hangi bir nlemalmyorlar. Karbon dioksitdzeyi de azalmak yledursun srekli olarakykseliyor; bu hzlagiderse 2100de 1850dekidzeyinin 3 katna kmasbekleniyor.

M (CH )


66/113



66

Metan (CH4)

Havadan hafif, renksiz,

kokusuz, Atmosferde CO2

miktarnn 1/200kadar,

Is tutma kapasitesiCO2in 20 kat,

Atmosferde kalma sresi10 yl,

Kresel snmann %10-15inden sorumlu,

Her yl %1 oranndaartyor.

Kl fl k b l (CFC)


67/113



67

Kloroflorakarbonlar (CFC) 1928 ylnda yeni bir gaz tr olan kloroflorokarbonlar bulunur.

Ksaca CFC olarak gsterilen bu gazlar ok ilgin zellikleresahiptir: Zehirli deil, korozif deil, yanc deil, olduka kararl,uzun mrl ve uucu. Bu stn zelliklerinden dolay harikagaz olarak adalandrlan kloroflorokarbon gazlar, ksa zamandaok geni uygulama alan bulur. zellikle soutucularda,iklimlendirme cihazlarnda, pskrtclerde ve kpkretiminde ok yaygn olarak kullanlr. Kullanldka ilevi biten

gazlar ve atklar srekli olarak havaya braklr. Bu gazlar uucuolduklarndan kolaylkla atmosfere yaylr. Kararl olduklarndanbozulmadan atmosferde uzun sre kalabilir ve zamanla tmatmosfere yaylr. CFC gazlarnn atmosferdeki deriimi1950'lerden sonra hzla artar.

M k bl


68/113



68

Mukayese tablosuCO2 CH4 N2O CFC'ler O3 H2O

sera etkisindeki rol yksek yksek yksek yksek yksek yksek

ozon tabakasnaetkisi

artrc-azaltc artrc-azaltc artrc-azaltc Azaltc yok Azaltc

balca doalkaynaklar

doal evrim sulak alanlartopraklar, tropikalormanlar

yok hidrokarbonlar buharlama

balca insanikaynaklar

fosil yaktlar,ormanszlatrma

pirin tarlalar,hayvanlar, fosilyaktlar, biomasyanmas

gbreler, toprakkullanmnda deiim

buzdolaplar,aerosoller,endstriyel ilemler

Nox'lihidrokarbonlar,biomas yanmas

sulama

kal sresi 50-200 yl 10 yl 150 yl 60-100 ylhaftadan ayakadar

gnler

endstri ncesiyounluk (ppb)

280.000 700 285 0 10 bilinmiyor

imdiki younluk 363.000 1.670 310CFC-11: 0,26 CFC-12: 0,52 CFC-113:0,08

20-40 (kuzeyyarmkrede)

3.000-6.000(stratosferde)

art hz 0,50% 0,90% 0,30% 4% %0,5-2 bilinmiyor

kresel snmayakatks

1 11 270 3400-7100 - -

insani seraetkisindeki pay

60% 15% 5% 12% 8% Bilinmiyor


69/113

klim deiiklii

Nedir? Ne oluyor?

T l


70/113



70

Tanmlar

Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosferkoullarnn ksa sreli durumudur. Hava,yeryznn herhangi bir yerindeki scaklk, ya,nem, gnelenme, sis, bulut, rzgar ve havabasnc gibi ok saydaki deikenin birliktelii ileaklanr.

klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllarboyunca gzlenen hava koullarnn ortalamadurumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamayayakn koullar deil, u deerleri (ekstremleri) vetm istatistiksel deiimleri de ierir.

klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabiiyada insan faaliyetler neticesinde) iklimkoullarndaki byk lekli (kresel) ve nemliyerel etkileri bulunan, uzun sreli ve yava geliendeiiklikler biiminde tanmlanr.

kli D i iklii i t l i


71/113



71

klim Deiikliinin gstergeleri

Scaklk deiimleri,

Ya deiimleri,

Nem oranlarndaki deiimler,

Bulutluluk oranlarndaki deiimler, Rzgar kuaklarndaki deiimler,

Basn alanlarnda deiiklik,

Gnelenme oranlarndaki deiim, Dier meteorolojik olaylardaki deiimler

K l ikli d ll i


72/113



72

Kresel iklim modelleri

Matematik modelleme

Bilgisayar destekli modeller

Tm modeller bir kresel snma olacandabirleiyor.

Ancak ne kadar olaca ve etkilerikonusundaki ngrler deiiyor.

M ht l tkil


73/113



73

Muhtemel etkiler

Hidrolojik dngnn deimesi

Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma

Kara ve deniz buzullarnn erimesi

Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas

Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller

klim kuaklarnn yer deitirmesi

Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve

zararllarn artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomik sektrleri, ekolojik sistemleri ve insanhayatn dorudan etkileyecek nemli deiiklikler

B z ll i i


74/113



74

Buzullarn erimesi

Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnneriyecei ngrlyor,

Deniz seviyesinin 15-95 cm artacangrlyor,

Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtzedeltalar, Po ovas, ukurova, Bangladekylar, Pasifik'teki ada lkeleri sular altndakalacak, evrede mlteci patlamas ve

toplumsal atmalar ortaya kacaktr. Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve

su skntlar

S klk rt


75/113



75

Scaklk art

Scaklktaki artn 1-3,5 derece olacangrlyor,

Artan scaklktan dolay insan lmlerindeart,

Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller,ortalama scaklklarda deiiklikler, vb. ardoa olaylarnda da bir art bekleniyor.

T c b ndn deimesi


76/113



76

Tayc bandn deimesi

Aknt sistemi durabilir,

Akntnn stt yerler sour,

Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr,

Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtnave kasrgalarn artmas


77/113

Canllara etkisi


78/113



78

Canllara etkisi

Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarndadeiiklikler

Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma

Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erkenortaya kmas, kularn erkenyumurtlamas

Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin

yada 1 milyondan fazlasnn yok olabilecek


79/113



79

Dnyaya ka tane gkta arpt umurumdadeil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasnakresel snmann neden olduuna inanyorum.

Tarmdaki deiimler


80/113



80

Tarmdaki deiimler

Farkl ya sistemleri tarm alanlarnndeimesini salayacak,

Maliyet artacak,

Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,

Enerji sektrne etki


81/113



81

Enerji sektrne etki

Fosil yakt yerine alternatif enerji kaynaaraylar

Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen

nemin artmas

Pentagon Raporu


82/113



82

Pentagon Raporu

2010 - 2020 arasnda Avrupa ktasndascaklk ortalama 14.5 santigrat derecedecek. Ancak ABD ve Avrupa ktasnda,scakln 35 santigrat dereceyi getii gnsays da artacak. klimdeki dengesizlikler,tarm ve lke ekonomilerini vuracak. ngilteresouk ve kurak olacak, iklim Sibirya'yabenzeyecek.

Pentagon Raporu


83/113



83

Pentagon Raporu

Deniz kabaracak, kylardaki Avrupa kentleri,ykselen sularn altnda kalarak Lahey'le aynkaderi paylaacak.

Hindistan, Gney Afrika ve Endonezya kuraklkve alk yznden i karklklarn penesindedalacak. Kitlesel yama olaylar balayacak.

Suya sahip olmak iin savalar kacak. Nil,

Tuna ve Amazon nehirleri evresi, savaalanna dnecek.

Pentagon Raporu


84/113



84

Pentagon Raporu

Su ve enerji kaynaklarn korumak iinJaponya, Almanya, Kuzey Kore, Gney Kore,ran ve Msr nkleer silah gelitirecek.

Din, ideoloji yada ulusal onur gibi gerekeleredayanan savalar tarihe karacak, savalarntek amac "hayatta kalmak" olacak.

20 yl iinde, dnyann doal kaynaklarnn,nfusu besleme kapasitesi azalacak. Sava ve

alk nedeniyle milyonlarca insan lecek,sonunda yeryznde doal kaynaklarnbesleyebilecei sayda insan kalacak.

Pentagon Raporu


85/113



85

Pentagon Raporu

ABD ve Avrupa, kurakln 400 milyon insantehdit edecei Afrika'dan kitlesel gaknlaryla bouacak. Zengin lkeler, gtenkorunmak iin birer "kale" olacak. skandinavlkelerinden de gneye g balayacak. 8200yl nce iklim deiikliinin yol at devkitlesel gn bir benzeri yaanabilir.

Hawkingin Kyamet Teorisi


86/113



86

Hawking in Kyamet Teorisi 2000-2400 Yllar aras:

El Nino yznden iklim deiiklikleri olacak. klimdeiikli nedeniyle stma,tifo gibi hastalklar yeniden bagsterecek. Kasrga ve hortumlar dnyay kaspkavuracak. Sera etkisi iddetini arttracak. nmzdeki100 yl iinde meydana gelecek s deiimleri bitkirtsn etkileyecek. Buzullarn erimesi su basknlarnarttracak. Alp dalar bata olmak zere birok blgebyk felaketlerine sahne olacak. Isnma bugnksratiyle devam ederse 400 yl iinde Alp dalarnda karkalmayacak.

2400-2500 Yllar araszellikle Gney Yarmkre etkilenecek. GneyYarmkreden, Kuzey Yarmkreye byk glerbalayacak. Su seviyesi okyanuslarda sratle ykselecek.Ayn dnemlerde Gney Avrupa'da byk bir kuraklkbalayacak. Kuzey Avrupa ise sel sular ile bouacak.

Hawkingin Kyamet Teorisi


87/113



87

Hawking in Kyamet Teorisi

2500-2800 Yllar arasGney Yarmkrede lmden kaaninsanlar,Kuzey Yarmkreye gnce, glerlkeler aras savalara neden olacak. evrekirlilii doal kaynaklar kurutacak. Kuzey ve

Gney kutbundaki buzullar eriyecek, karalarnounu su kaplayacak. 2800-? Yllar aras

Dnyann atmosferi deiecek ve Dnya, Marsgibi slfrik asitlerden oluacak, hi bir canlyaayamayacak.

Kasrga


88/113



88

Kasrga

Scak iklim kuanda, ani basn farklarndankaynaklanan ve hzlar saatte 100 - 150 kmyekadar kabilen ok iddetli rzgrlardr.

Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirliyollar izleyerek karalarn zerine desokulurlar.

Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan,genellikle hortumlara sebep olurlar.

evrelerine byk zarar verirler.

Kasrgalar


89/113



89

Kasrgalar

Kasrgalar


90/113



90

Kasrgalar

Kasrgalarn neticeleri


91/113



91




92/113



92




93/113



93




94/113



94



95/113

Ne yapmal?

Tedbirler, szleme ve anlamalar

Kirlilik nleme mekanizmalar


96/113



96

Kirlilik nleme mekanizmalar

Yakt deiimi Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar

kullanmak

Teknoloji deiimi

Yakma sistemlerinde teknolojik yeniliklerkapsamnda deiiklikler

Artma Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn

artlmas Kanuni dzenlemeler Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler

Toplantlar - Szlemeler


97/113



97

Toplantlar Szlemeler 1979 : WMO I. Dnya klim Konferans

Eyll 1987 : Montreal Szlemesi Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas

1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans BM klimin Korunmas Karar

1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz

Zirvesi) BM klim Deiiklii ereve Szlemesi

Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insanniklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecekbir dzeyde durdurmak

Toplantlar - Szlemeler


98/113



98

Toplantlar Szlemeler Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli

(IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans DS Berlin Buyruu

Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans DS Kyoto protokol

Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit(CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az %5 altna indireceklerdir

Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan

klim deiiklii ereve szlemesi


99/113



99

klim deiiklii ereve szlemesi

1991 ylnda Rio evre ve Kalknma

Konferansnda kabul edilip 50 lkeninonaylamasn mteakip 21 Mart 1994teyrrle girmitir.

Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli birboyuta varan insan kaynakl sera gazemisyonu konsantrasyonunun iklim sistemizerindeki olumsuz etkisini nlemek ve bellibir dzeyde tutulmasn salamak.

Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke,Avrupa Birlii lkeleri

Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazarekonomisine gei srecinde olan lkeler


100/113



100

Kyoto Protokol


101/113



101

Kyoto Protokol

DSnin yetersiz olduu dnlerekykmllklerin daha sk hale getirilmesi veyasal balayc bir belge olmas amacylaKyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart1998-15 Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya

ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler

2008-2012 birinci taahht dnemi sonundatoplam sera gaz emisyonlarn ortalamaolarak 1990 yl seviyesinin en az %5,2 altnaindirme ykmlln kabul etmitir.

Kyoto Protokol


102/113



102

Kyoto Protokol

Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr;

Birincisi; protokoln 55 lke tarafndanonaylanmas

kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek

I lkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun

imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokol

yrrle girmitir. Protokol bugne kadar 141 lke ve AvrupaBirlii tarafndan onaylanmtr.

CO2 salnmlar


103/113



103

CO2salnmlar

Kyoto Protokoln kabul edenler


104/113



104

y d
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Kyoto_Protocol_participation_map_2005.png


105/113



105

Esneklik mekanizmalar


106/113



106

Emisyon ticareti

Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn

klmaktadr.

Ortak uygulama

Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon

Azaltma Kredisi elde edilir.

Temiz kalknma mekanizmas Madde 12

Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleriprojelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisielde etmeleri

Trkiyedeki kanuni dzenlemeler


107/113



107

y

Isnmadan Kaynaklanan Hava KirliliiYnetmelii, 13/01/2005-25699

Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan

Kaynaklanan Egzoz Gaz EmisyonlarnnKontrolne Dair Ynetmelik, 08/07/2005-25869

Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava

Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, 22/07/2006-26236

Bilinlenme kampanyalar


108/113



108

p y

Trkiye ne yapmal?


109/113



109

y y p

Akll ve gereki olmal, Gelimeleri yakndan takip etmeli,

Frsatlar deerlendirmeli,

Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal, Milli menfaatleri n planda tutmal,

lke gereklerini iyi tahlil etmeli

Biz ne yapalm?


110/113



110

y p

Hayat alkanlklarmz gzden geirelim, Doal ve sade yaam tercih edelim,

Ne yaptmzn farknda olalm,

sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda

bulunun,

Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm,

Aa dikelim, dikmeyi zendirelim

Biz ne yapalm?


111/113



111

y p Ampulnz deitirin

Standart akkor ampulnz tasarruf ampul iledeitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufusalayn.

Daha az araba kullann

Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tamaaralarndan daha ok faydalann. Arabakullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksittasarruf edeceksiniz.

Lastiklerinizi kontrol edin

Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol%3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu,10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.

Biz ne yapalm?


112/113



112

y p Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji

gerekmektedir. Daha az su tketen bir dubal ile 175 kg, giysilerinizi souk ya da lksuda ykayarak da 250 kg karbondioksittasarrufu yapabilirsiniz.

Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg

karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit

emer.

Teekkrler


113/113

Kmil B. VarncaYldz Teknik niversitesinaat Fakltesievre Mhendislii BlmA Blok 3. Kat 34349Yldz / Beikta / stanbul

Telefon: +90 (212) 259 70 70 / 2278Faks: +90 (212) 261 90 41

nternet:www.yildiz.edu.tr/~kvarincaE-posta: [email protected]
mailto:[email protected]:[email protected]://www.yildiz.edu.tr/~kvarincamailto:[email protected]:[email protected]://www.yildiz.edu.tr/~kvarinca

hava kirliliği ve sonuçları (13/11/2007)

Documents