01- UYGULAMA İLKELERİ

HAS223-26İş Sağlığı ve Güvenliği II

İSG Kanunu Haziran 2012 –MADDE 4- (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; ……………………

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİUYGULAMA İLKELERİ

1. Uygun işe yerleştirme

2. İşyeri risklerinin değerlendirilmesi

3. İşyeri risklerinin kontrolü

4. Aralıklı kontrol muayenesi

-------------------------------------------

5. Sağlık ve güvenlik eğitimi

6. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmeti

• İşe giriş muayenesi. Amaç: Uygun işe yerleştirme

İşe giriş muayenesinde:

• Yaş, cinsiyet, sağlık durumu

• Alışkanlıklar, önceki sağlık öyküsü

• Boy, vücut ağırlığı, kan basıncı, fizik muayene

• Gerektiğinde ileri muayene ve tetkikler

1. Uygun işe yerleştirme

RİSK GRUPLARI

• ÇOCUKLAR – Çalışmamalı

• GENÇLER

• KADINLAR

• YAŞLILAR

• ÖZÜRLÜLER

• KRONİK HASTALIĞI OLANLAR

RİSKLİ İŞLER

• MADEN

• İNŞAAT

• KİMYA SANAYİ

• .......................

Anayasa M. 50: Kimse yaşına cinsiyetine ve gücüne uygun olmayan işlerde çalıştırılamaz.

Md. 56: Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir – işyeri çevresi

1. Uygun işe yerleştirme

Çalışan Çocuklar

• Fiziki kapasite

• Risk bilinci

• Merak

• Ergonomik problem –makine, alet vs yetişkine göre düzenlenmiş

• Kg başına maruziyet daha fazla

• Deneyimsiz

• Kaza riski yüksek – İstihdam için asgari yaş 15 dir.

– İstihdam için yasal yaş 18 dir.

– 15-18 yaş arası çocuklar, ilgili Yönetmelikte belirtilen “tehlikeli” meslekte istihdam edilemez.

Çalışan Kadınlar

* Üreme (reprodüktif) özellik –doğurma yeteneği (fertilite) sorunları, gebelik sırasında maruziyet, bebeğin bakımı

* Fizik kapasite

* Yağ miktarı fazla olduğundan solvent (çözücü madde) maruziyeti

* Ergonomik problem – makina, alet vs erkekler için planlanmıştır

– Fizyolojik yetersizlikler – görme, işitme, kas – iskelet sistemi sorunları, ...– Kronik hastalıklar

HRT (hormone replacement therapy-hormon değişim terapisi))CHD (coronary heart disease-koroner kalp hastalığı))DM (dietary Modification, diyet değişikliği),...için kullanılan ilaçlarla etkileşim

– Deneyim – gereksiz aşırı güven kaza riski (!)

Yaşlı işçiler (50 Yaş Üstü)

ENGELLİLER

“uygun” işe yerleştirilmeli

– Kaza riski yüksek

– Engelli işçi çalıştırma zorunluğu -%2-4

Çalışma Hayatında Risk Grupları

2. İŞYERİ ORTAM FAKTÖRLERİNİN SAPTANMASI

gözlem --- uzman ekip

(walk-through survey)

• İşyerinin planı

• Kullanılan maddeler ---miktarı

• Olası temas yolları –solunum, deri, sindirim kanalı

• Ürün(ler)

• Sağlık kayıtları – hastalık, kaza

1.TEKNİK ÖNLEMLER

2.TIBBİ ÖNLEMLER

3.YÖNETSEL ÖNLEMLER

3. İŞYERİ RİSKLERİNİN KONTROLU

TEKNİK ÖNLEMLERKAYNAKTA KONTROL

• Tehlikeli maddeyi kullanmama

• Kullanılan miktarı azaltma

• “substitution” – ikame - “tehlikesiz” madde

• İşlemi (process) değiştirme – “tehlikesiz”

• İşlemin “kapatılması” - enclosing

• Havalandırma

• Tehlike düzyinin izlenmesi “monitoring”

Local ventilation system

TEKNİK ÖNLEMLERYANLIŞ DOĞRU

TEKNİK ÖNLEMLERYANLIŞ DOĞRU

• genel havalandırma - dilüsyon

• tertip, düzen “house-keeping” - temizlik

• mesafenin artırılması

• engel - bariyer

TEKNİK ÖNLEMLERULAŞMANIN ÖNLENMESİ

barriers

TEKNİK ÖNLEMLERKİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

19

yanlış doğru

TEKNİK ÖNLEMLERKİŞİSEL KORUYUCU DONANIM

BİRİNCİ ÖNCELİK, ZARARLI ETKENİN KAYNAKTA YOK EDİLMESİDİR.

İKİNCİ ÖNCELİK, ETKENİN KAYNAKLA ÇALIŞAN KİŞİ ARASINDAKİ MESAFEDE ÖNLENMESİDİR.

KİŞİSEL KORUYUCULAR SON SEÇENEKTİR.

YÖNETSEL ÖNLEMLER

• üretimi azaltma

• tertip - düzen

• çalışma süresinin kısaltılması

• rotasyonlu çalışma

• çalışan sayısını azaltılması

• vardiya düzenlemesi

• kişisel koruyucu temini ve kullanılmasının sağlanması

• İzlem (ortam ve biyolojik)

• tıbbi izlem

• maruz kalma süresinin kısaltılması

YANLIŞ DOĞRU

YÖNETSEL ÖNLEMLER

• Düzenli aralıklarla kontrol

• Amaç; “erken tanı”

– Meslek hastalıkları

– Fizyolojik bozulmalar (görme, işitme ...)

– Genel Sağlık sorunları – Hipertansiyon, Diyabetes Mellitus, Koroner Kalp Hastalığı, ...

İş Sağlığı Mevzuatı; muayene türleri

4. ARALIKLI KONTROL

MUAYENELERİ

Çalışanın kişisel özellikleri, işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda;

• a) Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir,• b) Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir,• c) Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir,• defa olmak üzere periyodik muayene tekrarlanır.

Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi halinde bu süreler kısaltılır.

4. ARALIKLI KONTROL

MUAYENELERİ

• Risk faktörleri• Maruziyet yolları• Olası sağlık etkileri• Korunma yolları

sağlık eğitimi için “ideal” grup

• Genel konular; bağışıklama, beslenme, aile planlaması, egzersiz, ...

işçi-işveren, sağlık personeli, teknik personel

5. SAĞLIK ve GÜVENLİK EĞİTİMİ

“esas olarak koruyucu sağlık hizmetleri”

işçiye, işverene ve temsilcilerine

tavsiyelerde bulunmak;(ILO, Occupational Health Services Conv.,

No. 161, 1985)

6. İŞYERİNDE SAĞLIK ve GÜVENLİK HİZMETİ

İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birim.

Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseseler.

Toplum sağlığı merkezi (TSM): İşyeri hekimliği hizmeti vermek üzere yetkilendirilen Sağlık Bakanlığına bağlı toplum sağlığı merkezleri.

67 Şehirde 87 TSM – Nisan 2017

İSG HİZMET MODELLERİ -TÜRKİYE

Harici hizmetSERVICES

İŞ SAĞLIĞIUYGULAMA İLKELERİ

1. Uygun işe yerleştirme

2. İşyeri risklerinin değerlendirilmesi

3. İşyeri risklerinin kontrolu

4. Aralıklı kontrol muayenesi

-------------------------------------------

5. Sağlık ve güvenlik eğitimi

6. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmeti

1. Çevre Sağlığı ve İş Sağlığı, İ. Topuzoğlu2. İş Hekimliği Ders Notları, TTB.3. Meslek Hastalıkları Kılavuzu , TTB.4. Occupational Health, Basic Principles, N.Bilir, 2003 5. Halk Sağlığı Temel Bilgiler (Bölüm 10)6. Meslek Hastalıkları,N. Bilir (Temel İç Hastalıkları, Bölüm 22), 20037. İş Sağlığı ve Güvenliği; N. Bilir, A.N. Yıldız, HU Yayını, 20148. İş Sağlığı ve Güvenliği (Halk Sağlığı, Bölüm 11), 2006

1. Occupational Medicine, La Dou, 20132. Occupational Medicine, Zenz, 19943. Encyclopedia of Occupational Health and Safety-ILO, 19984. Occupational Health Practice, Waldron, 20015. Preventive Medicine and Public Health, 20006. Oxford Textbook of Public Health, 2002

• American Journal Industrial Medicine• British Journal of Industrial Medicine• Journal of Occupational Medicine• Scandinavian Journal of Occupational Health

Kaynaklar