hardware mgl

Àãóóëãà

Îðøèë………………………………………………………………3

Ñýäâèéí ¿íäýñëýë.....................................................4

À÷ õîëáîãäîë…………………………………………………….5

I. Ñóäàëãààíû õýñýã

1.1 ̄ íäñýí àñóóäàë…………………………………………...........6

1.2 Motherboard…………………………………………………..….7

1.3 CPU…………………………………………………………..…8

1.4 BIOS ãýæ þó âý? ...................................................................9

1.5 Òýæýýëèéí áëîê………………………………………………...12

1.6 Óÿí äèñê àãóóëàã÷……………………………………………….13

1.7 Êîìïàêò äèñê àãóóëàã÷………………………………………....14

1.7.1 CD- ROM ò¿¿íèé òºðºë àíãèëàë……..…………………….14

1.8 Õàòóó äèñê áîëîí óÿí äèñêíèé ÿëãàà………………………..16

1.9 Õàòóó äèñêíèé ¿íäýñ……………………………………………17

1.9.1 HDD (Hard Disk Drive)………………………………………...17

1.9.2 HD (Hard disk)………………………………………………….17

1.9.3 Ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ ………………………………………..20

1.10 Ïðîöåññîðûã õóðäàñãàõ………………………………………21

1.11 Memory (Ñàíàõ îé)……………………………………………..23

1.11.1 RAM (Random Access Memory)…………………………….23

1.11.2 ROM (Read Only Memory)…………………………………...23

1.12. Âèäåî ïëàò……………………………………………………….27

II. Îíîøëîãîîíû õýñýã

2.1 Motherboard…………………………………………………………29

2.1.2 Motherboard-í àëäààíû êîäóóä………………………………...32

2.2 CPU……………………………………………………………………34

2.3 RAM……………………………………………………………………34

2.3.1 RAM –ä ãàðàõ àëäààíû êîäóóä …………………………………34

2.3.2 RAM-SEVI Advanced Memory Tester……………………………35

2.3.3 RAMCHECK Communications Program…………………………36

2.4 Õàòóó äèñêíèé ãýìòýë ¿¿ñýõ øàëòãààí, ãýìòýëèéã îíîøëîõ….37

2.4.1 Õàòóó äèñê ýâäýð÷ ãýìòýõ øàëòãààí……………………………37

ØÓÒÈÑ-ÝÕÈÑ-ÊÒ-V Ñ.Öàãààíáààòàð

2

2.4.2 Õàòóó äèñêíèé ãýìòýëèéã îíîøëîõ àðãà……………………….37

2.4.3 Äèñê òºõºðºìæèéí ãýìòýëèéí êîäóóä…………………………..39

2.5 Òýæýýëèéí áëîêîä ãàðàõ ãýìòýë ò¿¿íèéã îíîøëîõ……………..40

2.5.1 Òýæýýëèéí áëîêîîñ øàëòãààëæ ãàðàõ àëäààíû êîäóóä…..…44

III. Ã¿éöýòãýëèéí õýñýã

3.1 Õàòóó äèñêíèé ãýìòýëèéã çàñâàðëàõ……………………………...45

3.1.1 Õàòóó äèñêíèé ýâäðýëèéã çàñàõàä õýðýãëýãäýõ áàãàæóóä…..45

3.2 Òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýëèéã çàñâàðëàõ……………………….47

3.2.1 Òýæýýëèéí áëîê çàñàõàä õýðýãëýãäýõ áàãàæóóä……………….50

3.2.2 Òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýë¿¿äèéã òóñ òóñàä íü çàñâàðëàõ….52

3.3 Ýõ õàâòàíãèéí ýâäðýëèéã ñýðãýýí çàñâàðëàõ…………………….54

3.3.1 Ýõ õàâòàíãààñ ñîëüæ îðëóóëæ áîëäîã òºõººðºìæ¿¿ä………..56

3.4 RAM-èéí ãýìòýëèéã çàñâàðëàõ……………………………………...57

3.5 Êîìïüþòåð çàñõàä çîðèóëñàí òýæýýëèéí îðîëòûí áëîê ñõåì…58

Ä¿ãíýëò………………………………………………………………..60

Àøèãëàñàí íîìûí æàãñààëò……………………………………….61

Èíòåðíýòèéí õàÿãóóä ………..……………………………………..61

Õàâñðàëò………………………………………………………………62


3

Îðøèë

Áèäíèé àìüäàð÷ áàéãàà ºíºº ¿åä Êîìïüþòåð áóþó Òîîöîîëîõ Ýëåêòðîí

Ìàøèí íü õ¿íèé ÷óõàë õýðýãöýýíèé íýã áîëòîëîî ºðºãæèí õºãæèæ áàéãàà

áèëýý.

Ãýâ÷ èõýíõè õýðýãëýã÷èä êîìïüþòåðèéíõàà þóíààñ á¿òäýã ÿìàð ÿìàð ýä àíãè

íü ãýìòäýã áà òýäãýýðèéí ãýìòýëèéã îíîøëîæ ñýðãýýí çàñâàðëàæ áîëîõ òàë

äýýð ìýäëýã ìºõºñ áàéäàã. Ìºí êîìïüþòåðèéíõýý ¿éëäëèéí ñèñòåìä ãàðàõ

ýíãèéí àëäààíóóä áîëîí ïðîãðàìì õàíãàìæààñ øàëòãààëñàí àëäàà ãýìòýëèéã

òåõíèê õàíãàìæèéí àëäààòàé àíäóóð÷ ýä àíãè íü ãýìòñýí øàòñàí ãýõ çýðýã

îéëãîëò òºðäºã. ¯¿íèé òóëä òåõíèêèéí àëäàà áóþó ñèñòåìèéí àëäààã ÿëãàæ

òàíüäàã áîëîõ íü ÷óõàë þì. Õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðýý ÿàâàë ãàäíû íºëººíººñ

õàìãààëàõ áà õóðä õ¿÷èéã íü íýìýãä¿¿ëæ áîëîõ çýðýã àñóóäëóóäûã ººðºº

øèéäâýðëýõýä òóñ äºõºì áîëîõ íü ç¿éòýé. Ìºí ººðèéí õýðýãëýæ áàéãàà

êîìïüþòåðýý ÿìàð ¿éëäâýðèéí, õºãæèëèéí ÿìàð ò¿âøèíä áàéãàà çýðãèéã íü

õýðýãëýã÷ ìýäýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íèé òóëä ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ñàéí ÷àíàðûí

êîìïüþòåð¿¿äèéí çàãâàðûã îðóóëæ ºãñºí þì. Ýíý ¿åä çîõèîí á¿òýýãäýæ

áàéãàà èõýíõè êîìïüþòåð¿¿äèéí ýä àíãèóä íü ýíãèéí í¿äýýð õàðæ æèðèéí

áàãàæààð çàñàõûí àðãàã¿é íàðèéí òåõíèê òåõíîëîãèîð á¿òýýãäñýí áàéäàã.

Èéìä PC õýðýãëýã÷èä ººðèéí êîìïüþòåðèéíõàà ýâäðýëèéã îíîøëîæ õýðýãöýý

ãàðâàë çàñâàðëàæ ñóðàõ íü íýí òýðã¿¿íä øààðäëàãàòàé þì. Êîìïüþòåðèéíõàà

á¿ðýí ÷àäëààðàà àæèëëàæ áàéãààã íü ìýäýõ øààðäëàãàòàé.¯¿íèé òóëä çàðèì

íýã òºõººðºìæ¿¿äèéí àæèëëàãààã øàëãàã÷ áàãàæ ïðîãðàììóóäûã íü îðóóëæ

ºãñºí þì. Èõýíõè êîìïüþòåðèéí òýæýýëèéí áëîê íü ë øàòàæ ãýìòäýã áà

åðºíõèéäºº òýæýýëèéí áëîêèéí ãýìòýëèéã îíîøëîæ çàñâàðëàæ ñóðâàë

êîìïüþòåðèéíõàà õ¿÷äýëýýñ áîëæ ãýìòñýí ãýìòýëèéã á¿ðýí çàñàæ ÷àäàæ

áàéíà ãýæ îéëãîæ áîëíî.

Îð÷èí ¿åòýé õºë íèéëýõ ¿¿äíýýñ ñ¿¿ëèéí ¿åèéí êîìïüþòåð¿¿äèéí òåõíèê

ñýëáýã õýðýãñýëèéã òóñ òóñàä íü àâ÷ ¿çýæ ñóäëàõ øààðäëàãàòàé áîëñîí. Ìºí

çàðèì òºõººðºìæ¿¿äèéí àëäàà ãýìòýëèéã èëð¿¿ëýõ êîäûã îðóóëæ ºãñºí íü

ãýìòýëýý îíîøëîõîä äºõºì áîëîõ íü ç¿éòýé þì. Õýðýãëýã÷ êîìïüþòåðýý

ººðèéí õ¿ññýíýýð çàñàæ ÷àääàã áîëâîë ýäèéí çàñãèéí õóâüä àøèãòàé áà

êîìïüþòåð çàñâàðèéí ãàçàðëóó ÿâàõ øààðäëàãàã¿é òóë öàã õóãàöààã õýìíýõ

çýðýã îëîí äàâóó òàëòàé þì.


4

Ñýäâèéí ¿íäýñëýë

Êîìïüþòåð õ¿íèé õýðýãöýý áîëñîí ºíºº ¿åä õ¿í á¿õýí ë ººðèéí ãýñýí

êîìïüþòåðòýé áîëæ ò¿¿íèéõýý ýâäðýë ãýìòýëèéã ººðºº îíîøëîõ çàñâàðëàõ

ñîíèðõîë õ¿í á¿õýíä áèé áîëæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí êîìïüþòåð¿¿äèéí

ýâäðýëèéã îíîøëîæ ñýðãýýí çàñâàðëàõàä òºâºãòýé áîëñîí. Ó÷èð íü ìàø

ºíäºð òåõíîëîãèîð á¿òýýãäýæ ¿éëäâýðëýãäýæ áàéãàà áèëýý. Òýäãýýðýýñ çàñàæ

ñýëáýæ áîëîõ òºõººðºìæ¿¿äèéã íü ººðºº çàñàæ ñóðàõ íü íýí òýðã¿¿íèé

õýðýãöýý áèëýý. Ýíý ñýäâèéí ãîë çîðèëãî ¿íäýñ áîë êîìïüþòåðèéí òåõíèêèéí

ýâäðýëèéã îíîøëîîä îíîøëîãîîí äýýðýý òóëãóóðëàí ñýðãýýí çàñâàðëàõ ÿâäàë

þì.

Ñòàòèñòèê ñóäàëãààíààñ àâ÷ ¿çýõýä ìàíàé îðíû öàã óóðûí ýðñ òýñ áàéäàë

ìºí õ¿÷äýëèéí òîãòâîðã¿é áàéäëààñ øàëòãààëæ èõýâ÷ëýí òýæýýëèéí áëîê

øàòàæ ãýìòýæ áàéãàà òóë ã¿éöýòãýëèéí õýñýãòýý òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýë

ãýìòýëèéã äýëãýðýíã¿é àâ÷ ñóäàëëàà. Ìºí ýõ õàâòàí äýýðõè çàðèì ñîëüæ

îðëóóëæ áîëäîã òºõººðºìæ¿¿äèéã îðóóëæ ºãëºº. Ýíý íü îð÷èí ¿åèéí

êîìïüþòåð õýðýãëýã÷èäèéí ÷óõàë õýðýãöýý áîëæ áàéãàà òóë ýíý ñýäâýýð

áàêàëàâðûí òºãñºëòèéí àæëàà õèéæ áàéãàà áèëýý.


5

À÷ õîëáîãäîë

Êîìïüþòåðèéí ýâäðýëèéã îíîøëîæ ñýðãýýí çàñâàðëàõ íü êîìïüþòåð

õýðýãëýã÷èäýä òóí à÷ õîëáîãäîëòîé. Ò¿¿íèéã ýíãèéí íýã æèøýýí äýýð

òàéëáàðëàõàä øèíý òýæýýëèéí áëîê 15000-25000¥ ìàíàé îðíû íºõöºëä

õ¿÷äýë òîãòâîðã¿é áà öàã óóðûí áàéäàë ýðñ òýñ ó÷èð öàí öîõèæ èõýâ÷ëýí

òýæýýëèéí áëîê øàòàæ ãýìòäýã. Òýãýõýýð òýæýýëèéí áëîêîî øàòëàà ãýýä õàÿæ

áîëîõã¿é õàðèí ò¿¿íèéãýý ñýëáýæ áóöààæ õýðýãëýõ òîõèîëäîëä èë¿¿ òºëºãäºõ

òºëáºðºº õýìíýæ ò¿¿íèéõýý îðîíä ººðò õýðýãöýýòýé áàéãàà òºõººðºìæºº

õóäàëäàí àâàõàä òóñ áîëíî.

Æèøýý íü îôòèê õóëãàíà ñàéí ÷àíàðûí ãàð çýðãèéã õóäàëäàí àâàõàä õ¿ðýõ

õàíãàëòòàé ìºíãº þì.

Ìºí õîò õºäººã¿é êîìïüþòåð àñàð õóðäòàéãààð òàðõàæ õýðýãëýãäýæ áàéãàà

¿åä õºäººíèé çàðèì õýðýãëýã÷ òýæýýëèéí áëîê íü õ¿÷äýëýýñ áîëæ ãýìòñýí

ìºí RAM íü äîðãèëò áîëîí ººð áóñàä øàëòãààíààñ áîëæ õîíîãíîîñîî

ìóëòàðñàí ãýõ çýðýã ýíãèéí õ¿íäðýë¿¿ä òîõèîëäîõîä õýðýãëýã÷ ìýäýõã¿éí

óëìààñ øàòñàí ãýìòñýí ãýõ çýðýã îéëãîëò òºðæ õýäýí çóóí êì-í ãàçàð çººæ öàã

õóãàöàà àëäàõ ìºí èë¿¿ ìºíãº òºëºãääºã çýðýã õîõèðîëòîé øàëòãààí

ñòàòèñòèê ñóäàëãààíààñ íîòëîãäñîí. Ýíý ñýäâèéã ñîíãîñíîîð çàðèì

õýðýãëýã÷èäýä èéì õ¿íäðýëýýñ ãàðõàä íü òóñ áîëîõ à÷ õîëáîãäîëòîé þì.


6

Íýãä¿ãýýð á¿ëýã

Ñóäàëãààíû õýñýã.

1.1¯íäñýí àñóóäàë

Êîìïüþòåðèéã ïðîãðàìì õàíãàìæèéí õýñýã (software) áóþó òåõíèê õàíãàìæèéí

õýñýã (Hardware) ãýñýí õî¸ð õýñýãò õóâààæ àâ÷ ¿çäýã.

Á¿õ êîìïüþòåð òåõíèê õàíãàìæ ãýæ íýðëýãäýõ îëîí òîîíû õýñã¿¿äýýñ á¿ðäýíý.

Áèäíèé í¿äýýðýý õàðæ ãàðààðàà áàðüæ áàéãàà êîìïüþòåðèéí õýñã¿¿ä íü

ò¿¿íèé òåõíèê õàíãàìæèéí õýñýãò õàìààðíà.

Êîìïüþòåðèéã àæèëëóóëàõûí òóëä òåõíèê õàíãàìæ íü ïðîãðàìì õàíãàìæ

(software)-èéã õýðãýëäýã. Ïðîãðàìì õàíãàìæ íü ïðîãðàììóóä ãýæ íýðëýãäýõ

ÿìàð íýãýí ¿éëäëèéã õèéõ çààâðóóäûí á¿ðäýë þì.Ïðîãðàììóóä íü áèäíèé

êîìïüþòåðò ºãñºí ìýäýýëëèéã êîìïüþòåðèéí îéëãîäîã õýëð¿¿ õºðâ¿¿ëäýã.

Ïðîãðàìì õàíãàìæ íü operating systems [¿éëäëèéí ñèñòåì¿¿ä] áà application

programs [õýðãýëýýíèé ïðîãðàììóóä] ãýæ õóâààäàã. ¯éëäëèéí ñèñòåì íü

êîìïüþòåðèéã àæèëóóëàõ ò¿¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿äèéí àæèëëàãààã

óäèðäàæ õýðýãëýýíèé ïðîãðàììûí àæèëëàõ ñóóðü áîëæ ºãäºã.

Ìèíèé àæëûí ãîë çîðèëãî áîë òåõíèê õàíãàìæ áóþó êîìïüþòåðèéí ýä àíãèéí

ýâäðýëèéã çàñâàðëàæ ãýìòýëèéã îíîøëîõ ó÷èð öààøèä òåõíèê õàíãàìæèéí

òàë äýýð äýëãýðýíã¿é ñóäàëæ ¿çíý.

Îäîî òåõíèê õàíãàìæ áóþó Hardware èéí òóõàé äýëãýðýíã¿é àâ÷ ¿çüå

Êîìïüþòåð

Ïðîãðàìì õàíãàìæ Òåõíèê õàíãàìæ


7

Êîìïüþòåðèéã á¿ðä¿¿ëýã÷ õ¿÷èí ç¿éëñèéã ãàäíà òàëààñ íü àâ÷ ¿çâýë:

1.Ïðîöåññîð.

2.Ìîíèòîð á¿þó äýëãýö.

3.Keyboard áóþó ãàð.

4.Mouse Áóþó õóëãàíà.

5.Òýæýýëèéí çàëãóóð çýðãýýñ

á¿ðäýíý.

Òºâ ïðîöåññîð íü äàðààõ ýä àíãèóäààñ á¿ðäýíý.

1.Òýæýýëèéí áëîê

2.Motherboard / ýõ õàâòàí /

3.Hard disk / õàòóó äèñê /

4.RAM / øóóðõàé ñàíàõ îé /

5.Floppy Drive (A:)

6.CD Drive (E:)

1.2 Motherboard

Motherboard ãýäýã ¿ãèéã îð÷óóëáàë ¿íäñýí áóþó ýõ õàâòàí ãýñýí ¿ã áºãººä

ýíýõ¿¿ õàâòàí íü ïåðñîíàë êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí îëîíõè ýëåìåíò¿¿äèéã

àãóóëäàã õàìãèéí ÷óõàë õýñýã þì.

Àíõíû ïåðñîíàë êîìïüþòåð çîõèîí á¿òýýãäýæ áàéõàä èõýíõè ýëåìåíò

äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿ä Motherboard ðóó ÿìàð íýã áàéäëààð çàëãàãääàã áàéâ.

Õàðèí îð÷èí ¿åèéí ïåðñîíàë êîìïüþòåðèéí Motherboard íü óÿí áîëîîä õàòóó

äèñêíèé òºõººðºìæººñ áóñàä á¿õ ë äàãàëäàõ õýðýãñýëýý ººð äýýðýý àãóóëàõ

áîëîìæòîé áîëñîí. Motherboard äýýð ñóóðèëàãäñàí òºõººðºìæèéã Onboard

ãýæ íýðëýäýã. Ãýâ÷ õºãæëèéí èéì ò¿âøèíä õ¿ðñýí ÿâäàë êîìïüþòåð

¿éëäâýðëýã÷èä áîëîîä õýðýãëýã÷äýä íýãýí àäèë õî¸ðäìîë ¿ð äàãàâàð ºãñºí

þì. Þóíû ºìíº ¿éëäâýðëýõýä ýäèéí çàñãèéí õóâüä ¿ð àøèãòàé ýöñèéí øàòíû

óãñðàëò õÿëáàð äèçàéíû õóâüä îâîð õýìæýý áàãàññàí òåõíîëîãèéí

ïðîöåññèéí õóâüä õóðä òîäîðõîé õýìæýýãýýð íýìýãäñýí ãýýä àøèãòàé òàëóóä

èõ áèé.

Õàðèí ÿìàð ñºðºã ¿ð äàãàâðóóä ãàðñàí áý? Õàìãèéí ýíãèéíýýñ ýõýëáýë çàðèì

íýãýí ýâäðýë ñèñòåìýýñ ºãºõ àëäààã îíîøëîõîä õ¿íäðýë ó÷èð÷ ýõýëñýí


8

áàéíà. Ýâäðýë ãýìòëèéã áîãèíî õóãàöààíä îëæ çàñàõ íü æèðèéí êîìïüþòåð

ýëåêòðîíèêèéí èíæåíåð¿¿äèéí õóâüä àìàðã¿é áîëæ èðæýý.

Ýöñèéí øàòíû îíîøèéã òàâüëàà ãýõýä äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿äýý òóñ òóñàä íü

ñîëüæ øèíý÷ëýõ áëîìæ õîìñ áîëñîí áàéíà. Ãýõäýý òåõíèêèéí õºãæëèéí ºíäºð

ò¿âøèíä õèéãäñýí ãýäýã óòãààðàà òèéì ÷ áîëîëöîîã¿é òºõººðºìæ áèø þì.

Äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿ä Motherboard äýýð áàéðëàõäàà òóñ á¿ðòýý îðîëò

ãàðàëòûí õàÿã (I/O), òàñàëäëûí óòãà (IRQ) àâäàã áºãººä ýíý õàÿãóóäûã

äàâõöóóëàõã¿éãýýð expansion slot äýýð íýìæ êàðò ñóóëãàæ àæèëëóóëæ áîëäîã

áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí êîìïüþòåðò àøèãëàãäàæ áàéãàà Motherboard íü ÀÒ

çàãâàðûíõ þì. Õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéíõ íü ÀÒ Motherboard-í ñàéæðóóëñàí

çàãâàð áîëîõ ÀÒÕ þì.

Motherboard äýýð äàðààõ ýëåìåíò¿¿ä ñóóðèëäàã. ¯¿íä:

RAM áóþó øóóðõàé ñàíàõ îé

Display Card

Sound Card

CPU


9

1.3 CPU

Êîìïüþòåð áîëãîí CPU Chip áóþó ìèêðîïðîöåññîðòîé áàéäàã.

Ìèêðîïðîöåññîð íü êîìïüþòåðèéí òàðõè íü þì. Ìèêðî ïðîöåññîðûã Intel

áîëîí motorolia Ôèðì¿¿ä ¿éëäâýðëýäýã. ªíäºð õóðä øààðäàãääàã ñåðâåð

êîìïüþòåðò RISC ÷èïèéã àøèãëàäàã. IBM òºðëèéí áîëîí IBM êîìïüþòåðòýé

çîõèöîõóéö Compaq, Dell, Gateway, Toshiba çýðýã êîìïüþòåð¿¿ä Intel ÷èïèéã

àøèãëàäàã áîë Apple Macintosh òºðëèéí êîìïüþòåð¿¿ä Motorolia ÷èïèéã

õýðýãëýäýã.

RISC (Reduced Insruction Set Computing) ÷èïòýé êîìïüþòåð íü åðäèéí

êîìïüþòåðýýñ 10 äàõèí õóðäòàé òóë Sun Microsystem, Hewlett-Packard áîëîí

Digital Equipment (DEC) çýðýã Workstation õóðä èõ øààðäàãäñàí êîìïüþòåðò

àøèãëàäàã áàéâ.

Intel ôèðì íü 8086,8088,80286,80386,80486,80586, Pentium, Pentium II,

Pentium III, PentiumIV òºðëèéí ÷èï¿¿äèéã ãàðãàñàí. ×èïèéí äóãààð íýìýãäýõ

òóòàìä ïðîöåññîðèéí õóðä èë¿¿ áîëæ èíãýñíýýð ¿éëäëèéã áîãèíî õóãàöààíä

ã¿éöýòãýõ þì. Ýíý äóãààðóóäûã èõýâ÷ëýí ñ¿¿ëèéí ãóðâàí îðîíãîîð íü

íýðëýäýã.

Æèøýý íü 386SX, 486DX ãýõ ìýò.

Õàðèí Motorola ôèðì íü 68000, 68020, 38030, 38040, PowerPC ÷èï¿¿äèéã

ãàðãàñíààñ õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åä Power ÷èïèéã ¿éëäâýðëýýä áàéãàà þì.

Ïðîöåññîðûí õóðäûã megahertz (MHz) áóþó ìåãàãåðö-ýýð õýìæäýã Intel

ôèðìèéí õàìãèéí àíõíû ¿éëäâýðëýñýí Intel 8088 ÷èïèéí ïðîöåññîðûí õóðä

íü 4-8 MHz áàéñàí áîë õàìãèéí ñ¿¿ëä ãàðãàñàí Pentium-III ÷èïèéí

ïðîöåññîðûí õóðä 1GHz Pentium-IV ÷èïèéí ïðîöåññîðûí õóðä 2.8GHz þì.

1.4 BIOS ãýæ þó âý?

Ýíý íü basic input/output system áóþó îð÷óóëáàë îðîëò ãàðàëòûí ¿íäñýí

ñèñòåì ãýñýí óòãàòàé BIOS íü ìèêðîñõåì äýýð òóñãàéëàí áè÷ñýí ïðîãðàìì

áºãººä ïåðñîíàë êîìïüþòåð äàõü ìèêðîïðîöåññîð íü êîìïüþòåðèéã àñààñíû

äàðàà ñèñòåìèéã à÷ààëàõàä BIOS-ã àøèãëàäàã. Ò¿¿í÷ëýí êîìïüþòåð äýõü

¿éëäëèéí ñèñòåì áîëîí êîìïüþòåðò õîëáîãääîã äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿äèéí

(õàòóó äèñê, âèäåî àäàïòåð, ãàð õóëãàíà áîîí ïðèíòåð) õîîðîíäîõ ºãºãäëèéí

äàìæóóëàëòûã çîõèöóóëäàã áàéíà.


10

ªºð íýã óòãààðàà áîë BIOS íü EEPROM (electrically-erasable, programmable

read-only memory) ìèêðîñõåì äýýðõ ìèêðîïðîöåññîðò õàíäàõ áîëîìæòîé

ïðîãðàìì þì.

Ñàíàõ îéí õýìæýý íü 128ê áàéäàã þì. Ýíýõ¿¿ BIOS ROM íü motherboard äýýð

ñóóðèëàãääàã áà èõýâ÷ëýí Award, American Megatrends (AMI) ìºí Phoenix-èéí

ãýõ BIOS-óóä òîõèîëääîã.

BIOS-íü êîìïüþòåðèéí ñàëøã¿é õýñýã áºãººä òàíûã êîìïüþòåð õóäàëäàí

àâàõàä ¿éëäâýðýýñýý äàãàëäàæ èðäýã.

1.4.1 BIOS ÿìàð ¿¿ðýãòýé âý?

BIOS-ûí áèåë¿¿ëäýã îëîí ôóíêö¿¿äèéí íýã áîë ñèñòåìèéã à÷ààëàõàä

ã¿éöýòãýõ ò¿¿íèé ¿¿ðýã þì. Êîìïüþòåðûã àñààõàä ñèñòåìèéí ¿íäñýí ñàíàõ îé

õîîñîí áàéõ áºãººä íýí ò¿ð¿¿íä á¿õ äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿äèéã øàëãààä

äàðàà íü ¿éëäëèéí ñèñòåìèéã õàòóó äèñê ýñâýë áóñàä äèñêíèé òºõººðºìæººñ

äóóäàí óíøèæ motherboard äýýð ñóóðèëàãäñàí òîãòìîë ñàíàõ îé áîëîõ (RAM)

ä à÷ààëäàã. Ýíý ¿éëäëèéã Boot ãýíý. Äàãàëäàõ òºõººðºìæ¿¿äèéí õàÿãëàëòûã

ººð÷ëºõ íºõöºëä ¿¿íèéã BIOS ë çºâõºí ã¿éöýòãýæ ÷àäàõààñ áóñ ¿éëäëèéí

ñèñòåì áîëîí õýðýãëýýíèé ïðîãðàììóóäûí àëü íü õèéõ áîëîìæã¿é. BIOS

àæèëëàæ ýõýëìýãöýý õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ýõíèé øàëãàõ õýñãèéí ¿éëäëèéã õèéæ

ýõëýõ áà ¿¿íèéã POST (Power-On Self-Test) ãýíý. Õýðýâ òàíû êîìïüþòåðèéí

àëü íýã äàãàëäàõ òºõººðºìæ ýëåìåíò ãýìòýëòýé áàéâàë ýíý íü óã òåñòèéí

ÿâöàä èëýð÷ äýëãýöèéí àäàïòîð ººðºº ãýìòýëòýé áîë ýíý òóõàéãàà ñèãíàë

õýëáýðýýð ìýäýãäýíý.


11

1.4.2 BIOS-ûí ìýäýýëýë

BIOS àæèëëàæ ýõëýõ ¿åä òà äýëãýö äýýð BIOS- îîñ ºãºõ ìýäýýëëèéã õàðàõ

áîëíî. Ýäãýýðèéã æàãñààâàë :

BIOS èéí õóâèëáàð áà ¿éëäâýðëýñýí êîìïàíèéí íýð

BIOS èéã ¿éëäâýðëýñýí îí

Ïðîöåññîðûí íýð õóðä

Setup ïðîãðàìì ðóó îðîõ òîâ÷ëóóðûí íýð (èõýâ÷ëýí del, Ctrl+Alt+Esc, Del,

çàðèì ¿åä F2 áóþó ººð ÷ òîâ÷ëóóð áàéõ íü áèé)

Ñèñòåìèéí òýìäýãò áóþó BIOS –ã ýñâýë motherboard-èéã ¿éëäâýðýëñýí

êîìïàíèéí áàðààíû òýìäýã.

1.4.3 Ñèñòåìèéí òóõàé ìýäýýëýë

BIOS äèñêíýýñ ¿éëäëèéí ñèñòåìèéã à÷ààëàõûí ºìíº òàíû êîìïüþòåðèéí

ñèñòåìèéí á¿òöèéí òóõàé òîâ÷ ìýäýýëýë ºãäºã. ¯¿íä:

Processor(Ïðîöåññîðûí (CPU)òºðºë):

Coprocessor (äàãàëäàõ ïðîöåññîð ñóóðèëàãäñàí ýñýõ): Èõýâ÷ëýí"Installed"

ýñâýë "Integrated"ãýñýí òîäîòãîëòîé áàéäàã.

IDE/ATA Drives: Ýíý íü êîìïüþòåðò ñóóðèëàãäñàí primary master, primary

slaveýñâýë secondary master, secondary slave äèñêíèé òóõàé ìýäýýëýë áàéõ áà

ººðººð õýëáýë ýíý õýñýã òàíû êîìïüþòåðèéí õàòóó äèñêíèé õýìæýý òºðëèéã

õàðóóëäàã áàéíà.

¯íäñýí ñàíàõ îéí õýìæýý: Ýíý íü òîãòìîë 640ê áàéäàã.

ªðãºòãºñºí ñàíàõ îéí õýìæýý:

Cache-èéí õýìæýý.

Ñàíàõ îéí òºðºë: Èõýíõ ñèñòåìèéí õóâüä ñàíàõ îéí (RAM) õýìæýý áîëîîä

òºðë¿¿äèéã õàðóóëäàã.

Display –íèé òºðºë: VGA/SVGA ãýõ ìýòýýð áè÷èãäýõ áà ýíý íü äýëãýöèéí

òàëààðõ õàìãèéí åðºíõèé ìýäýýëýë áàéäàã.

Serial ports: Ýíý áîë òàíû êîìïüþòåðèéí îðîëò áà ãàðàëòûí ñåðèàë (I/O COM)

ïîðòûí õàÿãèéí òóõàé ìýäýýëýë þì. Õýâèéí ñîíãîëòîîð áîë ýíý íü 3F8h,

2F8h ãýñýí óòãà àâäàã.

Parallel ports: Òàíû êîìïüþòåðèéí îðîëò áà ãàðàëòûí ïàðàëëåëü(I/O LPT)

Ïîðòûí õàÿãèéí òóõàé ìýäýýëýë þì. Õýâèéí ñîíãîëòîîð áîë ýíý íü 378h

ãýñýí óòãà àâäàã. Çàðèì ¿åä 278h, 3BCh ãýñýí õàÿãòàé áàéäàã.


12

1.4.4 CMOS BIOS

ªìíºõ õýñã¿¿äýä BIOS-èéí ¿¿ðýã äýëãýöýíä õàðóóëàõ ìýäýýëë¿¿äèéí òàëààð

òîäîðõîé áè÷èãäñýí. Òýãâýë ýäãýýð ìýäýýëëèéã øàëãàæ äýëãýöýíä ãàðãàõûí

òóëä BIOS óã êîìïüþòåðèéã àíõ àæèëä áýëýí áîëãîõ ¿åä á¿õ ìýäýýëëýý

ººðèéí CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor) îéäîî õàäãàëñàí

áàéäàã. Ýíý áîë BIOS äîòîð 64Ê çàé ýçëýæ áàéäàã ëîãèê îé þì.

Õàðèí õàäãàëàãäñàí ìýäýýëëýý àëäàõã¿é áàéõûí òóëä BIOS-ûí ìèêðîñõåìèéí

3.5V-èéí áàòàðåéãààð òýæýýæ áàéäàã áà ýíý íü ìºí motherboard äýýð

áàéðëàäàã áàéíà. Óã ìýäýýëëèéã óíøèõûí òóëä êîìïüþòåðèéí setup-ûí

ïðîãðàììûã àæèëëóóëíà.

1.5 Òýæýýëèéí áëîê íü ïðîöåñîðëóó õ¿÷äýë ºã÷ õ¿÷äýëèéã õóâààðèëàõ

çîðèëãîîð àæèëëàäàã. Õ¿÷äýë èõñýõ áàãàñàõ òîãòâîðã¿éæñýí øàëòãààíààñ

áîëæ ãýìòýë ãàðàõ òîõèîëäîëä èõýâ÷ëýí òýæýýëèéí áëîê ãýìòäýã.

Á¿õ öàõèëãààí õýðýãñýë öàõèëãààí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã õýðýãëýäýã áºãººä

¿¿íèéã òýæýýëèéí áëîê õàíãàæ ºãíº. Òýæýýëèéí áëîê íü ¿íäñýí õýä õýäýí

õýñãýýñ á¿ðäýíý.

¯¿íèéã äîîðõè çóðàãò õàðóóëëàà.

¯¿íýýñ áóóðóóëàã÷èä èõýâ÷ëýí òðàíñôîðìàòîð (transformer) àøèãëàíà. Õàðèí

øóëóóòãàã÷èä õàãàñ ã¿¿ðýí áîëîí á¿òýí ã¿¿ðýí ñõåìèéã àøèãëàäàã.

Ø¿¿ëò¿¿ðýíä êîíäåíñàòîð, îðîîìîã, RC,RL, LC Ôèëòåð¿¿äèéã õýðýãëýäýã.

Òýæýýëèéí áëîê íü ºíäºð ïîòåíöèàëòàé õ¿÷äýëèéã áóóðóóëæ òîãòìîë õ¿÷äýë

áîëãîäîã òºõººðºìæ þì. Îð÷èí ¿åèéí ýëåêòðîíèêèéí òºõººðºìæ¿¿ä íü ìàø

öýâýð òîãòâîðæóóëñàí òîãòìîë õ¿÷äýëèéã õýðýãëýõèéã øààðääàã.

Òýæýýëèéí áëîê áîëîí êîìïüþòåðýý õ¿÷äýëýýñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð

òýæýýëèéí çàëãóóðàà õ¿÷äýë òîãòâîðæóóëàã÷òàé õîëáîæ ºã÷ áîëíî.Èíãýñýí

òîõèîëäîëä êîìïüþòåðèéã õ¿÷äýëýýñ áîëæ ãýìòýõ ãýìòýëýýñ õàìãààëæ ÷àäíà.


13

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí òýæýýëèéí õàìãèéí íàéäâàðòàé õàìãààëàã÷ íü ÀÍÓ-ä

¿éëäâýðëýñýí TRIPP-LITE þì. Ýíý íü òýæýýëèéí õàìãèéí ñàéí õàìãààëàã÷

þì.Ýíý òºõººðºìæ íü ãýð õîðîîëîë áîëîí õ¿÷äýë òîãòâîðã¿é áàéäàã àéë

áîëîí àëáàí áàéãóóëëàãóóäàä õýðýãòýé áàéäàã.

Õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí õàìãààëàëò ñàéòàé òýæýýëèéã áëîê. Ñýíñ èõòýé áàéõ

òóñàì õàëàëò óäààí õýâèéí àæèëëàãàà ºíäºð áàéíà.

1.6 Óÿí äèñê àãóóëàã÷ áóþó Floppy Drive (A:) íü õàòóó äèñêòýé

õàðüöóóëàõàä ìàø áàãà áàãòààìæòàé àâ÷ áîëäîã óÿí äèñê¿¿äèéã

õýðýãëýäýã.Óÿí äèñê äðàéâýð äèñêýý óíøèõã¿é áàéõ îëîí øàëòãààí

áàéäàã.Äèñê àãóóëàã÷ á¿ðèéã ëàòèí öàãààí òîëãîéí ¿ñãýýð òýìäýãëýõ áºãººä

ýíý íü ìýäýýëëèéã õààíààñ õàéõûã êîìïüþòåðò õýëæ ºãºõ áîëîìæèéã îëãîæ


14

ºãäºã. À:¿ñãýýð óÿí, Å: ¿ñãýýð êîìïàêò äèñê àãóóëàã÷ûã,Ñ: ¿ñãýýð õàòóó äèñê

àãóóëàã÷èéã òóñ òóñ òýìäýãëýäýã. Ãýìòýëòýé äèñê óíøèõã¿é ìºí ãýìòýëòýé

äèñêýý ôîðìàòëàæ óíøèæ áîëäîã.Óÿí äèñêýýð äàìæèãäàæ èõýâ÷ëýí âèðóñ

õàëäâàðëàäàã.

1.7 Êîìïàêò äèñê àãóóëàã÷ áóþó CD Drive (E:) íü óÿí äèñêèéã áîäâîë èë¿¿

áàãòààìæ èõòýé äèñê þì.Ñèñòåìèéí áëîê äîòîð áàéðëóóëñàí ýñâýë

êîìïüþòåðò çàëãàñàí CD ROM íü êîìïàêò äèñêýí äýýðõ ìýäýýëëèéã óíøèõ

õàäãàëàõ áîëîìæèéã êîìïüþòåðò îëãîäîã. CD ROM íü ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ÐÑ-ä

÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã òºõººðºìèéí íýã þì.Ñèñòåìòýé CD óíøóóëæ øóóä

õàòóó äèñêýý ôîðìàòëàõ ,ñèñòåì ñóóëãàõ,äóó êèíî êëèï òîãëîîì ¿çýõ õóóëàõ

çýðýã ¿éëäë¿¿äèéã õèéæ áîëäîã. CD ROM íü RAM-ààñ øàëòãààëæ õóðäàí

óäààí óíøèõ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõ íü áàñ øàëòãààëäàã.

Optic disk

Îïòèê äèñêýí äýýðõ ìýäýýëëèéã ëàçåðèéí ãýðëèéí òóñëàìæòàéãààð óíøèæ

áè÷äýã.Îïòèê äèñêýíä CD-ROM, CD-Recordable, CD-ReWritable, WORM äèñê

íàð îðíî.

1.7.1 CD-ROM (Compact Disk- Read Only Memory)

CD-ROM íü êîìïàêò äèñêýí äýýð áè÷èãäýæ èðñýí ãðàôèê ä¿ðñ, äóóã çºâõºí

óíøèõààñ ÿìàð íýã þì áè÷èõ áîëîìæã¿é. Äóóíû CD-ãýýñ äóóã çºâõºí

ñîíñîõîîñ äóó íýìæ áè÷èõ áîëîìæã¿é áàéäàã. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí á¿õ

êîìïüþòåð¿¿ä CD-ROM òºõººðºìæòýé èðäýã. CDROM-ûí êîìïàêò äèñêèéã

óíøèõ õóðä íü 1x, 2x, 4x, 8x, 16x, 32x, 40x, 48X,50x,52X çýðýã áàéäàã.

1X ãýäýã íü ºãºãäºëä õàíäàõ õóðä íü ñåêóíäýä 150Kb þì.

2X íü ñåêóíäýä 300 êèëîáàéò 4X-600kb ãýõ ìýò.

Êîìïàêò äèñê íü 120ìì-í äèàìåòðòýé áàéäàã. Íýã êîìïàêò äèñê íü 72 ìèíóòûí

ñòåðåî äóó õàäãàëäàã. Êîìïàêò äèñêíèé ìýäýýëýë õàäãàëàõ õýìæýý.íü 650Mb

áºãººä ýíý íü 250000 õóóäàñ òåêñò ýñâýë 7000 ôîòî çóðàã, ä¿ðñ áàãòàõ

áîëîìæòîé þì.

Êîìïàêò äèñê íü àñàð èõ õýìæýýíèé ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ ÷óõàë õýðýãñýë

áîëñîí. Çºâõºí äóóíû CD-÷ áèø òåêñò çóðàã àòëàñ,õºäºëãººíò çóðàã, âèäåî

çýðãèéã àãóóëñàí òàíèí ìýäýõ¿éí íýâòýðõèé òîëü, ãàäààä õýë ñóðàõ

CD,òîãëîîìûí áîëîí íîì ñýòã¿¿ë¿¿äèéã CD äýýð áè÷èæ ãàðàõààñ ãàäíà âèäåî

êèíî áè÷ñýí ÷ áéàäàã.


15

CD-ROM CD

1.7.2 CD-R (Compact Disk - Recordable)

ªãºãäºë, äóó, âèäåî çýðãèéã áè÷èõýä çîðèóëñàí ôîðìàòòàé èðäýã ýíý êîìïàêò

äèñêèéã åðäèéí CD-ROM òºõººðºìæ óíøèõ áîëîìæòîé. Ôîòî çóðàã

áîëîâñðóóëäàã ÷àíàðààðàà äýëõèéä äýýã¿¿ðò îðäîã Êîäàê êîìïàíè íü Photo

CD ãýñýí òåõíîëîãèéã ãàðãàñàí. Ýíý íü åðäèéí çóðãèéí àïïàðàòààð àâñàí

çóðãèéí õàëüñûã òóñãàé çîðèóëàëòûí ñêàíåðààð òàòàí àâ÷ CD-ROM äèñêýí

äýýð õóóëæ áè÷äýã áàéíà.

1.7.3 WORM disk (Write Once, Read Many disk)

Ýíý äèñêýíä ìýäýýëëèéã çºâõºí íýã ë óäàà áè÷äýã. Õàðèí ìýäýýëëèéã

äèñêíýýñ õýäýí ÷ óäàà óíøèæ áîëíî. ¯¿íèéã ìýäýýëýë õàäãàëàõ çîðèóëàëòòàé

àøèãëàäàã.

1.7.4 CD-RW (Compact Disk - ReWritable)

Ýíý äèñêýí äýýðõ ìýäýýëëèéã àðèëãààä àõèæ õóóëæ áîëäîã. Ýíý òåõíîëîãèéã

Erasable Optical Disk ãýæ íýðëýäýã. Óðüä íü áè÷èæ õàäãàëñàí ìàòåðèàëàà

øèíý÷èëñíèé äàðàà ýðãýýä õóóëæ õàäãàëàõ øààðäëàãàòàé õ¿ì¿¿ñò çîðèóëñàí.


16

Ãýìòýëòýé CD-èéã îíîøëîõ ò¿¿íèéã ñýðãýýí çàñâàðëàõ.

Åðäèéí òîõèîëäîëä Ãýìòýëòýé CD-ñ ºãºãäëèéã õóóëàõ àæèëëàãàà õýä õýäýí

óäàà äàâòàãääàã áà ýäãýýð íü ¿ð ä¿íä õ¿ðýõã¿é áîë ýöñèéí ýöýñò õóóëàõ

àæèëëàãààã çîãñîîäîã áàéíà. Ãýâ÷ CD-íèé ãýìòñýí õýñãèéí ºãºãäëèéã

ñýðãýýäýã, õóóëáàðëàäàã åðäèéí õóóëàõ ïðîãðàììààñ àëãîðèòì ñàéòàé òóñãàé

ïðîãðàììóóä áàéäàã.Èéì ïðîãðàìì ãýìòýëòýé õýñãèéã îëîí äàõèí óíøèæ

ãýìòýëòýé õýñãýýñ óíøèãäàæ áàéãàà áàãà ÷ ãýñýí õýñãèéã öóãëóóëàí

ìýäýýëëèéã á¿ðä¿¿ëýõèéã õè÷ýýäýã.Õýðâýý á¿õ ìýäýýëëèéã óíøèæ ÷àäàõã¿é

áàéãàà ÷ ãýìòýëèéã á¿ðýí ñýðãýýæ ÷àäàõã¿é ÷ ãýñýí õóóëàõ ¿éëäëèéã

çîãñîîõã¿é áà ýöýñò íü ºãºãäºëèéã óíøèãäàõã¿é õýñãèéã íü õàÿàä ôàéëûã íààæ

óíøèãäàõ õýñãèéã íü õóóëíà. Îëîíõè òîõèîëäîëä óòèëèòü-ñêàíåð ãýìòýëòýé

ãýæ ¿çýæ óíøèæ ÷àäààã¿é õýñãèéã õóóëàõ òóñãàé ïðîãðàììóóä ñýðãýýõ íü áóé.

Çàðèì òîõèîëäîëä ýíý ïðîãðàìì íü ãýìòýëòýé õýñãèéí õýìæýýã îëîí äàõèí

áàãàñãàæ ýöýñò íü öóãëóóëàí óíøèõäààôàéëûã á¿ðýí ñýðãýýäýã ÿëàíãóÿà

õºãæèì äóó ä¿ðñòýé ôàéëä íü ¿éëäýë ñàéí ¿ð ä¿í ºãäºã áàéíà. ªºðººð õýëáýë

ãýìòýëòýé áàãàõàí õýñã¿¿ä ôàéëûã óíøèõàä íýã èõ íºëºº ¿ç¿¿ëäýãã¿é áàéíà.

1.8 Õàòóó äèñê áîëîí óÿí äèñêíèé ÿëãàà:

1.Êàññåòíèé ñîðîíçîí ìàòåðèàë íü íàðèéí ôëàñòèê ìàòåðèàë äýýð

ò¿ðõýãäñýí áàéäàã.Õàðèí õàòóó äèñê äýýðõ ñîðîíçîí ìàòåðèàë íü ºíäºð

íÿãòðàëòàé õºíãºí öàãààí ýñâýë øèëýí äýýð ò¿ðõýãäñýí áàéäàã.Äàðàà íü

¿¿íèéãýý òîëü ìýò ç¿ëãýäýã áàéñàí.

2.Êàññåòíèé õóâüä óðàãø õîéø ã¿éëãýæ õ¿ññýí ìýäýýëýëäýý õ¿ðäýã áîë õàðèí

õàòóó äèñêíèé ÿìàð ÷ ñåêòîðò ìàø õóðäòàéãààð óíøèõ òîëãîé íü î÷èõ

áîëîìæòîé áàéäàã.

3.Êàññåòýí äýýðõ ìýäýýëëèéã óíøèõ áè÷èõ òîëãîé íü øóóä õ¿ðýëöäýã áîë

õàòóó äèñêíèé òîëãîé íü ãàäàðãóóãààñ òîäîðõîé õýìæýýíèé çàéòàé áàéäàã.

4.Êàññåòíèé òóóç íü îéðîëöîîãîîð 1 ñåê 5.08ñåê/ñì õóðäòàéãààð òîëãîé

äýýã¿¿ð ã¿éäýã áàéñàí áîë õàòóó äèñê 272 êì/öàãèéí õóðäòàéãààð ýðãýëääýã.

5. Õàòóó äèñêýí äýýðõ ìýäýýëýë êàññåòíèé òóóçòàé õàðüöóóëáàë ìàø áàãà

õýìæýýíèé ñîðîíçîí á¿ñýä õàìààðäàã.

Íýã ñåêóíòýä õýäýí áàéòèéã CPU ð¿¿ èëãýýæ ÷àäàõèéã èëòãýñýí õýìæýý ýíý íü

5-40mb áàéäàã.Ýíý íü CPU ýýñ ºãºãäºëèéã óíøèõ õ¿ñýëò òàâüñàíû äàðààãààð

àíõíû áàéòûã CPU-ð¿¿ èëãýýõ õóãàöàà. Ýíý íü èõýâ÷ëýí 10-20ìèë/ñåê áàéäàã.


17

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí õàòóó äèñê íü õýäýí çóóí ãåãàáàéòààð ë õýìæèãäýõ áîëñîí

áàéíà.Õýìæýý ¿çýìæ íü õàðüöàíãóé áàãà îâîð õýìæýý áàãàòàé áîëæ

¿éëäâýðëýãäýæ áàéíà.

1.9 Õàòóó äèñêíèé ¿íäýñ

Àíõ õàòóó äèñêèéã 1950ààä îíä ¿éëäâýðëýí ýõýëñýí òýð ¿åèéí Õàòóó

äèñê îäîîãèéí 21” èéí òåëåâèçèéí äàéòàé áà áàãòààìæ íü õýäýí ìåãà áàéò

èéí äàéòàé áàéñàí.ýíý ¿åä õàòóó äèñêèéã Ficred disk ãýæ íýðëýäýã áàéñàí.

Õàòóó äèñêíèé äàðààãààð óÿí äèñê ãàð÷ èðñýí ãýõäýý óã õî¸ð äèñêíèé õèéãäñýí

ìàòåðèàë íü îíäîî ó÷ðààñ íýãèéã íü õàòóó íºãººã íü óÿí äèñê ãýæ íýðëýäýã

áîëñîí.

Õàòóó äèñê àãóóëàã÷ íü êîìïüþòåðèéí ñèñòåìèéí áëîê äîòîð áýõëýýòýé

áàéäàã.

1.9.1 HDD (Hard Disk Drive) Õàòóó äèñêèéí òºõººðºìæ íü õàòóó äèñêèéã áàéðëóóëàõ, ôàéë áè÷èõ,óíøèõ

çýðãèéã õÿíàäàã ìåõàíèçì þì. Õàòóó äèñêèéí òºõººðºìæèéã èõýâ÷ëýí “Hard

drive” ãýæ äóóääàã áà ¿¿íèéã õ¿ì¿¿ñ èõýâ÷ëýí õàòóó äèñê ãýæ îéëãîäîã. Ýíý

õî¸ð íü íýã äîð áàéäàã áîëîâ÷ òóñ òóñäàà ¿¿ðýãòýé õî¸ð ç¿éë þì.

1.9.2 HD (Hard disk) Õàòóó äèñê íü Hard Disk Drive áóþó HDD-ãèéí íýã õýñýã áºãººä òîìîîõîí

õýìæýýíèé ºãºãäëèéã õàäãàëàõ çîðèóëàëò á¿õèé òºõººðºìæ þì.Ñ¿¿ëèéí

¿åèéí êîìïüþòåðò äàãàëäàæ èðæ áàéãàà êîìïüþòåð íü èõýâ÷ëýí 40Gb-ààñ

äýýø áàéãàà.Èõýíõ êîìïüþòåð ãàíö õàòóó äèñêòýé áàéõ áà ò¿¿íèéã Ñ äèñê ãýæ

íýðëýäýã. Õàòóó äèñê àæèëëàæ áàéõ ¿åä ò¿¿íèé äîõèîëëûí ãýðýë àñ÷ áàéäàã.

Õàòóó äèñêíèé òºõººðºìæ íü ìýäýýëýë óíøèõ áè÷èõ õýä õýäýí òîëãîéòîé

áàéíà.Êîìïüþòåðò õýðýãëýãäýæ áàéãàà á¿õ ïðîãðàììóóä ýíä õàäãàëàãäàíà.

Øèíý ïðîãðàìì õàíãàìæ àøèãëàõààñ ºìíº õàòóó äèñêýíä áè÷èæ êîìïüþòåðò

ñóóëãàæ ºãäºã. Õàòóó äèñêýí äýýðõ ìýäýýëëèéã ýìõ öýãöòýé õàäãàëàõûí òóëä

òºðºëæñºí íýð á¿õèé äèðåêòîðûã àøèãëàíà.õàòóó äèñêýíä õàäãàëàãäàõ

ìýäýýëëèéã áàéòààð õýìæèíý. Õàòóó äèñêèéí Motherboard-ä çàëãàäàã

èíòåðôåéñ íü нь IDE, EIDE, SCSI òºðëèéíõ áàéäàã. EIDE èíòåðôåéñòýé

UltraDMA/66, UltraATA/66 äèñêí¿¿ä ºãºäëèéã 66Mbps õóðäààð äàìæóóëäàã.

Õàòóó äèñêèéã ãîë÷ëîí Seagate, Quantum ôèðì¿¿ä ¿éëäâýðëýäýãýýñ гадна

Maxtor, Fujitsu, Samsung, Western Digital çýðýã êîìïàíèóä ÷ ººð ººðñäèéí

òåõíîëîãèéã àøèãëàí ººð÷èëäºã.


18

Seagate ôèðìèéí õàòóó äèñê.

Õàòóó äèñêíû àæèëëàãààã ¿íýëýõ õî¸ð õýìæ¿¿ð áàéíà.

• Data rate – áóþó ñåêóíäýä õýäýí áàéòûã CPU-ð¿¿ èëãýýæ

÷àäàõûã èëòãýñýí õýìæýýñ. Èõýâ÷ëýí 5-40Mb áàéíà.

• Seek time – áóþó CPU-ñ ôàéë àâàõ õ¿ñýëò èðñýíýýñ õîéø

õýð õóãàöààíû äàðàà óã ôàéëûí àíõíû áàéòûã CPU-ð¿¿

èëãýýæ áàéãààã çààñàí õýìæýýñ. Ýíý õóãàöàà íü èõýâ÷ëýí

10-20ìèëëèñåêóíä áàéíà.

• Äàðààãèéí ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò íü ìýäýýæ õýñýã õàòóó äèñêíèé

áàãòààìæ capacity áàéäàã.

Ìýäýýëëèéã áóþó ºãºãäºëèéã òýýâýðëýõ õàäãàëàõ çîðèëãîîð àøèãëàäàã

õýðýãñýëèéã äèñê ãýíý. Îäîî ¿åèéí õàòóó äèñê¿¿ä íü èõýâ÷ëýí 20-40Gb èéí

áàãòààìæòàé îðæ èð÷ áàéíà.Ýíý íü òàíä áàãà ñàíàãäàæ òàíû õèéñýí ç¿éë

÷èíü õàòóó äèñêýíäýý áàãòàõã¿é ÷ þì óó òèéì õ¿íäðýë ãàðâàë 40Gb èéí 2

õàòóó äèñê àâñàíààñ íýã 80Gb ýñâýë õýðýãöýýãýýðýý 160Gb èéí íýã äèñê àâñàí

íü ¿íý ìºíãº áîëîí êîìïüþòåðèéí ïðîöåññîðò ÷èíü ÷ çàé áàãà ýçëýõ õºíãºí

çýðýã àøèãòàé áàéäàã. Õýðýâ õî¸ð õàòóó äèñê õîëáîõ øààðäëàãà ãàðâàë

ººðèéí áóþó ïðîöåññîðûíõîî õàòóó äèñêèéã ìàñòåð áîëãîîä äàãàâàð áóþó

íºãºº õîëáîñîí õàòóó äèñêýý slave áîëãîíî. Õýðýâ òýãýõã¿é áîë òàíû


19

ïðîöåññîðûã íºãºº õàòóó äèñê ÷èíü òàíèõã¿é àëäàà çààõ áóþó çàðèì

òºõººðºìæèéã íü äóòóó òàíèõ ìàãàäëàëòàé áàéäàã. Õàòóó äèñêýý

àæèëëàãààòàé áóþó òýæýýë á¿ðýí ñàëààã¿é áàéõàä ñàëãàâàë øàòàõ ãýìòýõ

ìàãàäëàë èõòýé áàéäàã. Ìºí õàòóó äèñêíèé íýã ãîë ¿ç¿¿ëýëò íü ò¿¿íèé

ýðãýëòèéí õóðä þì.Îäîîãèéí ÀÒÀ õàòóó äèñê¿¿ä íü ìèíóòàíä 5400þìóó 7200

óäàà ýðãýäýã. 7200 óäàà ýðãýëòèéí õàòóó äèñê¿¿ä íü èõýíõ òîõèîëäîëä

ìýäýýëëèéã õàðüöàíãóé õóðäàí äàìæóóëäàã. Çàðèì òîõèîëäîëä õàòóó äèñêèéí

ýðãýëò íü ºíäºð ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéæ ººðèéí õýìæýýíäýý õ¿ð÷ àæèëëàæ

÷àääàã¿é ýíý àëäàà íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ àëãîðèòì ÷ þìóó ººð áóñàä

õ¿÷èí ç¿éëýýñ øàëòãààëæ ººðèéí õóðäàíäàà õ¿ð÷ ÷àääàãã¿é.

Èõýíõè õàòóó äèñêýíä áàãòààìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîîð õýä õýäýí

äèñêèéã äàâõàðëàí õýðýãëýäýã. Ýíý çàãâàð õàòóó äèñêíèé õóâüä ãóðâàí

äèñêòýé çóðãààí óíøèõ áè÷èõ òîëãîéòîé áàéíà.


20

ªíäºð õóðäòàé øóãàìàí ìîòîð àøèãëàí ãàðíû õóðäàí áºãººä

íàðèéí õºäºëãººíèéã õàíãàíà.

1.9.3 Ìýäýýëëèéã õàäãàëàõ

Äèñêíèé ãàäàðãà äýýð ìýäýýëýë íü sector áîëîí track-ä

õàäãàëàãäàíà. Track íü òºâºº òîéðñîí òîéðãóóäûã sector ãýæ

track-ã áÿëóó ìýò õóâààõàä ¿¿ñýõ æèæèã õýñã¿¿äèéã íýðëýíý.


21

Äýýðõ çóðãàí äýýð øàð ºíãººð Track-ã,öýíõýð ºíãººð sector-ã çààæ

¿ç¿¿ëýâ. Sector íü òîäîðõîé õýìæýýíèé áàéòûã àãóóëíà.

Æèøýýëáýë 256, 512 ãýõ ìýò. Ãýõäýý äèñê ¿éëäëèéí ñèñòåì àëü ÷

ò¿âøèíä sector-óóäûã èõýâ÷ëýí cluster-óóäûã á¿ëýãëýí àâ÷ ¿çäýã.

Low-level formatting – ýíý äèñêýí äýýð track, sector-óóäûã øèíýýð áàéãóóëàõ

ïðîöåññ þì. Sector òóñ á¿ðèéí ýõëýë òºãñãºëèéã çààæ ºãíº. Ýíý ïðîöåññ íü

äèñêèéã áëîê áëîê áàéò õàäãàëàõàä íü áýëäýíý.

High-level formatting – õàðèí ýíý ïðîöåññûí ¿åä file allocation table (ôàéë

áàéðëóóëàõ õ¿ñíýãò) ãýõ ìýò ôàéëûã õàäãàëàõ á¿òýöèéã sector-óóäàä áè÷èæ

ºãíº. Ýíý ïðîöåññ íü äèñêûã ôàéë õàäãàëàõàä íü áýëäýíý

Íüþ-Èîðêèéí èõ ñóðãóóëèéí ìýðýãæèëòýí¿¿ä õàòóó äèñêíèé áàãòààìæèéã

íýìýãä¿¿ëýõ ¿íäñýí ãîë àñóóäëûã øèéäâýðëýæýý. Ýðäýìòýä ãîëëîõ ñåíñîðàò

õÿçãààðëàãäìàë ìýäðýõ ÷àäâàðûã íàíîòåõíîëîãèéí òóñëàìæòàéãààð

íýìýãä¿¿ëñýí áàéíà. Àìåðèêèéí ýðäýìòýäèéí ¿çýæ áàéãààãààð ýíý

òåõíîëîãèéã àøèãëàñàíààð õàòóó äèñêíèé áèãëèéí íÿãòðàë îäîîãèéíõîîñ

áàðàã ìÿíãà äàõèí íýìýãäýõ àæýý. Ýíý õýìæýý íü îéðîëöîîãîîð íýã äèñêýí

äýýð 500òåððàáàéò áóþó 500.000Ãåãà áàéòèéí õýìæýý þì.

1.10 Ïðîöåññîðûã õóðäàñãàõ Õ¿í á¿õíèé ñîíèðõîëä ººðèéí

êîìïüþòåðèéí ïðîöåññîðîî õóðäàñãàõ õóðäòàé êîìïüþòåð äýýð àæèëëàõ

ñîíèðõîëòîé áàéäàã. ¯¿íèéã áèåë¿¿ëýõ àðãóóä áàéäàã áàéíà ýíý íü þóã õýëæ

áàéíà âý? ãýâýë Ïðîöåññîðûí ìèêðîñõåìèéí àæèëëàãààíû òîãòîîãäñîí

¿åëçëýëèéí õýìæýýã áàéæ áîëîõ õàìãèéí äýýä óòãà õ¿ðòýë íü ºñãºõèéã õýëíý.

Ïðîöåññîð ¿éëäâýðëýã÷èä òóõàéí ïðîöåññîðûí àæèëëàõ ¿åëçëèéã òåõíèêèéí

áîëîìæèéí äýýä õýìæýýíèé 70% ä àøèãëàõààð áîäîæ ¿éëäâýðëýäýã. Æèøýý

íü Celeron 300A èõýíõ òîõèîëäîëä 450ìãö ¿åëçýë äýýð ÷ºëººòýé àæèëëàäàã.

ßëàíãóÿà Celeron òºðëèéí ïðîöåññîð íü õî¸ð äàõü ò¿âøèíãèéí cache

öºìòýéãýý íýãýí ¿åëçýë äýýð àæèëëàäàã ó÷ðààñ ýíý á¿ëãèéí ïðîöåññîðûã

õóðäàñãàõàä èõ õÿëáàð áàéäàã.

Ïðîöåññîðûí àæèëëàãààã õóðäàñãàõ õî¸ð òºðºë áàéäàã.

1.Ñèñòåìèéí øèíû ¿åëçýëèéí ¿ðæ¿¿ëýõ èòãýëö¿¿ðèéã èõýñãýõ

2. Ñèñòåìèéí øèíû ººðèéí íü ¿åëçýëèéã èõýñãýõ

Ñ¿¿ëèéí ¿åä êîìïüþòåðèéí àëü íýã á¿ðýëäýõ¿¿í õýñãèéí àæèëëàãààã

õóðäàñãàõ íü åðäèéí îëîí íèéòèéã õàìàðñàí ¿çýãäýë áîëæýý. Ïðîöåññîð ,


22

øóóðõàé ñàíàõ îé, âèäåî ïëàòûã õóðäàñãàñíààð êîìïüþòåðèéí À¯Ê

äýýøë¿¿ëýõ áîëíî. Íýìýëò õóðä àâñàíààð êîìïüþòåðèéí íàéäâàðòàé

àæèëëàãàà,÷èïèéí àæèëëàõ õóãàöààã áóóðóóëäàã. Ãýõäýý ÷èïèéí àæèëëàõ

õóãàöààã 115æèë ãýæ òîîöäîã ó÷èð 10äàõèí áàãà áîëñîí ÷ áèäýíä ìóóãààð

íºëººëºõã¿é. Ýíãèéí ¿ãýýð õýëýõýä òàêòûí ¿åëçëèéã èõýñãýñýíýýð õàãàñ

äàìæóóëàã÷ äýýðõ öýíýã çººã÷èä òåðìîãåíåðàöè ¿¿ñãýæ ìèêðîñõåìèéí äóëààí

ÿëãàðàëò íü èõýñíý. Ñòàòèê áîëîí äèíàìèê õàìààðàìæèíä äðåéô ¿¿ñýõ,

àëõìûí õ¿÷äýë ººð÷ëºãäºõ, ã¿éäëèéí íÿãò èõýññýíýýð ã¿éäýë äàìæóóëàã÷

çàìûí öàõèëãààí ìèãðàöûí ïðîöåññ èõñýõ çýðýã ¿çýãäýë¿¿ä ÿâàãäàíà. Õ¿íä

íºõöºëä ÷èï ãàöàõ, øàòàõ çýðýã àþóëòàé. Èéìä òåìïåðàòóð ÷óõàë ¿¿ðýã

ã¿éöýòãýíý. Òåìïåðàòóðûã 10°Ñ èõýñãýõýä ÷èïèéí àæèëëàõ õóãàöàà 2äàõèí

áàãàñíà.

Êîìïüþòåðýý õóðäàñãà÷èõààä àæèëëàõ íàéäâàðòàé àæèëëàãààã øàëãàõäàà

òîäîðõîé õóãàöààíä á¿õ ñèñòåìýý àæèëëóóëàõ õýðýãòýé.

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí èõýíõ ïðîöåññîðóóäûí ¿ðæ¿¿ëýõ èòãýëö¿¿ð íü õààëòòàé

áàéäàã. Ò¿¿íèéã õóðäàñãàõûí òóëä ñèñòåìèéí øèíèéí äàâòàìæèéã èõýñãýõ

øààðäëàãàòàé. Øèíèéí äàâòàìæèéã èõýñãýõýä ìºí øóóðõàé ñàíàõ îéí

äàâòàìæ áàñ èõýñíý. Îíîëûí õóâüä õýâèéí äàâòàìæààñ ºíäºð äàâòàìæòàé

àæèëëàâàë ÿíç á¿ðèéí áýðõøýýë ¿¿ñãýõ ìàãàäëàëòàé. Òà êîìïüþòåðýý 100%

íàéäâàðòàé àæèëëàäàãèéã íü øàëãàõûí òóëä ñèñòåì òóñ á¿ðèéã òóñàä íü

øàëãàõ øààðäëàãàòàé.


23

1.11 Ñàíàõ îé.

Memory (Ñàíàõ îé)

Ñàíàõ îé íü ïåðñîíàë êîìïüþòåðèéí ìèêðîïðîöåññîð ºãºãäºëä áîãèíî

õóãàöààíä õ¿ðýõ, êîìàíäûã ò¿ðãýí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã á¿õèé ìèêðîñõåì þì. Ýíý

íü ïåðñîíàë êîìïüþòåðèéí õóðä õ¿÷èí ÷àäëûã òîäîðõîéëîõ áàñ íýãýí ÷óõàë

¿ç¿¿ëýëò áîëäîã. Êîìïüþòåðèéã àñààõàä ¿éëäëèéí ñèñòåìèéã ñàíàõ îéä

à÷ààëäàã. Ñ¿¿ëèéí ¿åä åðäèéí êîìïüþòåðèéí ñàíàõ îéí õýìæýý 128ìâ- ààñ

äýýø áàéãàà áºãººä ãðàôèê ãîðèìä àæèëëàäàã æèðèéí õýðýãëýã÷èéí

êîìïüþòåð 256Ìb áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéõ íü èë¿¿òýé ãýæ ¿çäýã. Çººâðèéí

êîìïüþòåð ãîëäóó 128Mb-ñ èë¿¿ ñàíàõ îéòîé èðýõ íü áèé.Ñàíàõ îéã RAM ãýæ

íýðëýäýã.

Ñàíàõ îé íü õýä õýäýí òºðºë áàéäàã.

1.11.1 RAM (Random Access Memory)

Ïåðñîíàë êîìïüþòåð àæèëëàæ áàéõ ¿åä ìýäýýëëèéã õààíà õàäãàëàõ ýñâýë

õààø íü øèëæ¿¿ëýõ çýðãèéã RAM áóþó øóóðõàé ñàíàõ îé çîõèöóóëæ áàéäàã.

RAM íü ïðîöåññîðîîñ ºãñºí êîìàíäûí äàãóó ºãºãäëèéã àñàð õóðäàí

õóãàöààíä óÿí áîëîí õàòóó äèñê ðóó áè÷èõ ýñâýë ýäãýýðýýñ áîëîí CDROM-ñ

óíøäàã. Ãýõäýý ýäãýýð óíøñàí ìýäýýëýë íü çºâõºí òàíû êîìïüþòåðèéã

àñààëòòàé áàéõ õóãàöààíä ë õàäãàëàãäàæ áàéõ áà óíòðààñàí òîõèîëäîëä

ìýäýýëëýý á¿ðýí àëääàã áàéíà. Õàðèí äàõèí àñààõàä ¿éëäëèéí ñèñòåì

áîëîîä çàðèì õýðýãöýýò ôàéë áîëîí êîìàíäóóäûã õàòóó äèñêíýýñýý äàõèí

à÷ààëäàã. RAM-ä õàäãàëàãäàæ áàéãàà ýäãýýð ìýäýýëë¿¿ä õýò èõýññýí ººðººð

õýëáýë ò¿¿íèé áàãòààìæààñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä õàòóó äèñêýí äýýð áè÷èëò

õèéäýã áà ¿¿íèéã virtual memory ãýíý. Õàðèí õàòóó äèñêíèé ñóë çàé áàãàññàí

¿åä êîìïüþòåð óäààí àæèëëàõ ãàöàõ íü èõñýõ áóþó "out of memory" ãýñýí

àëäààã ºãäºã áàéíà.

1.11.2 ROM (Read Only Memory)

Òîãòìîë ñàíàõ îéðóó ºãºãäëèéã áè÷èõ áîëîìæã¿é çºâõºí óíøäàã áºãººä

êîìïüþòåðèéã àñààõàä àæèëëóóëäàã boot ïðîãðàìì õàäãàëäàã. Ò¿¿íèé RAM-

ààñ ÿëãàãäàõ ãîë îíöëîã íü êîìïüþòåðèéã óíòðààñàí áàéõàä ÷ ººð äýýðõ

ìýäýýëëýý àëäàëã¿é õàäãàëñààð áàéäàãò îðøèíî. Ó÷èð íü òîãòìîë ñàíàõ îéã

òàíû êîìïüþòåð äîòîð áàéðëàõ 3.5V-èéí çàé òýæýýæ áàéäàã.


24

PROM (Programmable read-only memory)

Ýíý òºðëèéí ñàíàõ îéä ïðîãðàììèéã õàäãàëàæ áîëîõ áºãººä õýðâýý PROM íü

àøèãëàãäàæ áàéâàë ýíý ïðîãðàììûã óñòãàæ öýâýðëýõ áîëîìæã¿é çºâõºí ººð

òèéøýý çººæ õàäãàëàõ áîëîìæòîé.

EPROM (Erasible programmable read-only memory)

PROM-í íýã òºðºë áºãººä ïðîãðàììûã áè÷èæ ìºí óñòãàæ áîëäîã. Õýò ÿãààí

òóÿàíû òóñëàìæòàéãààð ïðîãðàììûã óñòãàäàã.

EEPROM (Electrically erasable programmable read-only memory)

ìºí PROM –í íýã òºðºë áºãººä öàõèëãààí öýíýãèéí òóñëàìæòàéãààð

ìýäýýëëèéã íü óñòãàõ äàõèí ïðîãðàì÷èëæ áîëîõ íýãýí òºðëèéí òîãòìîë ñàíàõ

îé þì. Ïðîãðàìì÷ëàõûí òóëä Motherboard-ñ ñóãëàõ øààðäëàãà áàéäàãã¿é.

Ó÷èð íü êîìïüþòåðò õýðýãëýãääýã åðäèéí õ¿÷äýë ò¿¿íèéã ïðîãðàì÷ëàõàä

õàíãàëòòàé áàéäàã. Ýíý òºðëèéí ñàíàõ îéí õàìãèéí ýíãèéí æèøýý áîë BIOS-

ûí ìèêðîñõåì þì.

Ãýõäýý RAM, ROM-ã çºâõºí ïåðñîíàë êîìïüþòåðò áàéäàã ãýæ ¿çâýë ýíý íü

áóðóó îéëãîëò þì. Ìîäåì, ïðèíòåð, CD-ROM çýðýã îëîí äàãàëäàõ

òºõººðºìæ¿¿ä ººðòºº ñàíàõ îéòîé áàéäàã áàéíà.

RAM áóþó øóóðõàé ñàíàõ îé íü äîòðîî íèëýýí õýäýí òºðºëòýé:

1.11.3 VRAM (Video RAM) äýëãýöèéí àäàïòåð àøèãëàäàã ñàíàõ îé þì. Ãðàôèê

çóðãàí ìýäýýëýë äýëãýöýíä äàìæèõûí òóëä ýõëýýä ¿íäñýí RAM-íààñ

ïðîöåññîðò óíøèãäààä äàðàà íü âèäåî RAM-ä áè÷èãäýíý. Ýíäýýñýý

äýëãýöýíä ìýäýýëýë áîëîí ãàðàõäàà ò¿¿íèé òîîí õýëáýðèéí ñèãíàë àíàëîã

õýëáýðò ººðººð õýëáýë äýëãýöíèé ýëåêòðîí öàöðàãò õîîëîé á¿õèé

òºõººðºìæèéí õ¿ëýýæ àâàõ ñèãíàëûí õýëáýðò øèëæäýã áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí

âèäåî RAM èõýâ÷ëýí 64 áà ò¿¿íýýñ äýýø áàéäàã áîëñîí íü äýëãýöýíä çóðãàí

ìýäýýëëèéã ãàðãàõ õóðä áîëîí ÷àíàðò ñàéíààð íºëººëñºí þì.

RDRAM (Rambus DRAM) íü Rambus êîðïîðàöèéí ãàðãàñàí DRAM (Dynamic

RAM)-íýã òºðºë. Ïåðñîíàë êîìïüþòåðò àøèãëàãäàæ áàéãàà õàìãèéí õóðäàí

ñàíàõ îéíû òåõíîëîãè áîëîõ SDRAM íü ºãºãäëèéã 100 MHz õóðäààð

äàìæóóëäàã áîë ýíý ñàíàõ îéíû õóðä íü 600 MHz õ¿ðòýë þì.


25

Intel áîëîí Rambus êîðïîðàöèóä RDRAM- í øèíý õóâèëáàð áîëîõ nDRAM

äýýð õàìòàð÷ àæèëëàæ áàéãàà áèëýý. Ýíý øèíý ñàíàõ îé íü 1600MHz õ¿ðòýëõ

õóðäààð ºãºãäëèéã äàìæóóëàõ þì.

NVRAM (Non-Volatile Random Access Memory) íü êîìïüþòåðèéã óíòðààñàí

÷ìýäýýëëýý õàäãàëàæ áàéäàã. Ñàíàõ îéí íýã òºðºë íü SRAM áºãººä òóñãàé

çîðèóëàëòûí çàéãààð òýæýýãääýã. Íºãºº òºðºë íü EEPROM ñàíàõ îé áà NVRAM

íü SRAM, EEPROM ìèêðîñõåìèéí õîñëîëîîñ á¿ðääýã.

MDRAM (Multibank DRAM) íü MoSys êîðïîðàöèàñ ãàðãàñàí øèíý òåõíîëîãè

þì. Íýã á¿ð íü 32kb õýìæýýòýé æèæèã õàâòàí á¿õèé ýíý ñàíàõ îé íü ººðèéí

ãýñýí îðîëò ãàðàëòûí ïîðòòîé. ªãºãäëèéã îëîí õàâòàíãààñ çýðýã óíøèæ áè÷èõ

áîëîìæòîé òóë åðäèéí DRAM-ñ õóðäàí áàéäàã. MDRAM-ã 2.5MB

õýìæýýòýéãýýð ãàðãàæ áîëîõ áºãººä èíãýñíýýð 24bit ºíãº á¿õèé 1024x768

õàðüöàõ õýìæýýòýé äýëãýöèéí àäàïòåðò àøèãëàæ áîëíî. Ìºí çàðèì òºðëèéí

äýëãýöèéí àäàïòåðò õýðýãëýãäýæ áàéãàà.

1.11.4 SRAM (Static Random Access Memory) íü ººðèéí DRAM-ñ èë¿¿ õóðäàí

íàéäâàðòàé àæèëëàãààòàé ñàíàõ îé Dynamic RAM (DRAM) íü ñàíàõ îé

äîòîðõîî ¿ðãýëæ ñýðãýýäýã áîë SRAM íü èíãýõ øààðäëàãàã¿é ó÷ðààñ ýíý

îéëãîëòîîñ Static ãýäýã íýð ¿¿ññýí. Ñàíàõ îéðóó õàíäàõ õóãàöàà íü DRAM-ûíõ

60 íàíîñåêóíä áàéäàã áîë SRAM-ûíõ 10 íàíîñåêóíä. Ãýâ÷ ýíý ñàíàõ îéã

¿éëäâýðëýõ çàðäàë íü ºíäºð ó÷ðààñ èõýâ÷ëýí cache ñàíàõ îéä àøèãëàäàã.

1.11.5 SDRAM (Synchronous DRAM) íü åðäèéí ñàíàõ îéã áîäîõîä 133 MHz

õ¿ðòýëõ õóðäòàé ïðîöåññîðòîé õàìò àæèëëàõ ÷àäàëòàé áàéãàà íü EDO DRAM

áîëîí BEDO DRAM-ñ 2äàõèí õóðäòàé áàéãàà þì. Ãýñýí õýäèé ÷ èë¿¿ ºíäºð

õóðä äýýð àæèëëàæ ÷àäàõóéö RDRAM, SLDRAM-ã øèíýýð ãàðãàæ áàéãàà

áîëîõîîð 200 õ¿ðòýëõ MHz á¿õèé ïðîöåññîð äýýð ýíý ñàíàõ îé íü àæèëëàõã¿é

þì.


26

SIMM

DIMM

EDO DRAM

BEDO DRAM

Ñèñòåìèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà íü øóóðõàé ñàíàõ îéí àæèëëàãààíààñ èõ

øàëòãààëíà. Ïðîöåññîðûã õóðäàñãàõàä èõýíõ òîõèîëäîëä øóóðõàé ñàíàõ îéí

äàâòàìæèéã äýýøë¿¿ëýõ õýðýã ãàðäàã. 66Ìãö ñèñòåìèéí äàâòàìæòàé Celeron

ïðîöåññîðò PC100 ìàðêèéí øóóðõàé ñàíàõ îéã àøèãëàâàë õ¿íäðýë ãàðàõã¿é,

ó÷èð íü äàâòàìæèéí íººö áàéíà. Øóóðõàé ñàíàõ îéí àæèëëàãààã øàëãàõûí

òóëä òîãëîîì, ÿíç á¿ðèéí òåñòèéí ïðîãðàìì àøèãëàõàä õ¿íäðýëòýé áà áóðóó

¿ð ä¿í ºãäºã. Windows îð÷èìä àæèëëàäàã ïðîãðàìì øóóðõàé ñàíàõ îéí èõýíõ

õýñãèéã ýçýëñýí ¿éëäëèéí ñèñòåì à÷ààëñàí ó÷èð ººðèéãºº ã¿éöýä øàëãàæ

÷àäàõã¿é íü îéëãîìæòîé. DOS-ûí îð÷èíä àæèëëàäàã Test mem(9êá)

ïðîãðàììûã òàíä çºâëºõ áàéíà.


27

1.12 Âèäåî ïëàò áóþó äýëãýöèéí êàðò

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí âèäåî ïëàòóóäûã äàâòàìæèéã öºìèéí àæèëëàãààíû,âèäåî-

ñàíàõ îèí ãýæ òóñ òóñàä òîõèðóóëæ áîëäîã. 16 áèòèéí ºíãºòýé ¿åä öºìèéí

äàâòàìæèéã, 32 áèòèéí ºíãºòýé ¿åä âèäåî ñàíàõ îéí äàâòàìæèéã äýýøë¿¿ëýõ

íü âèäåî êàðòûí á¿òýýìæèíä ñàéíààð íºëººëíº. Ìºí õºðãºëòèéí õºðãºëòèéí

ñèñòåì ÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ïëàò äýýð ñýíñ áàéíà ãýäýã íü äóëààíûã ñàéí

àâíà ãýñýí ¿ã áèø. Èõýíõ òîõèîëäîëä ñýíñíèé ÷àäàë áàãà áàéäàã.Ýíý íü ñàéí

õºðãºæ ÷àäàõã¿é. Çýðãýëäýý ïëàòàíä ñààä áîëîõã¿é, çýðãýëäýý ïëàò òàâèõã¿é

òîõèîëäîëä òîì ñýíñ ðàäèàòîð òàâèõ øààðäëàãàòàé.

Äàâòàìæèéã èõýñãýõýä äàðààõ òîõèîëäîëóóä ¿¿ñ÷ áîëíî:

Ñàíàõ îéí öºìä:

1.3D õàâñðàëòûí àæèëëóóëàõàä ñèñòåì øóóä ãàöàõ.Ýíý íü ýíý

äàâòàìæèéã èõýñãýñýíèéã õàðóóëæ áàéíà. Ýíý òîõèîëäîëä áóöàõ

õýðýãòýé.(äàâòàìæàà áóóðóóëàõ).

2.Ñèñòåì õýñýã õóãàöààíû äàðàà ãàöñàí òîõèîëäîëä ÷èïèéí

òåìïåðàòóðûã øàëãàõ õýðýãòýé. Ýíý òîõèîëäîëä íýìýëò õºðã¿¿ð òóñ

áîëîõã¿é áîë äàâòàìæàà áóóðóóëàõ õýðýãòýé.

3.Õýâèéí àæèëëàæ áàãàà áîë ýãçýãòýé ãîðèìóóäàä øàëãàõ õýðýãòýé.


28

Âèäåî ñàíàõ îéíä:

1. 2D ãîðèìä äýëãýöýíä ¿ë îéëãîãäîõ ç¿éë ãàð÷ èðýõ , 3D ãîðèìä ãàöàõ

òîõèîëäîëä äàâòàìæ èõ áàéíà ãýñýí ¿ã.

2. 3D ãîðèìä áè÷ëýã ãÿëàëçàõ ìóó ä¿ðñòýé áàéõ òîõèîëäîë ÷èïèéí

òåìïåðàòóðûã øàëãàíà. Õýðýâ èíãýýä ººð÷ëºãäºõã¿é áîë áóöààä õýâèéí

ãîðèìä íü î÷èõ õýðýãòýé.

3. Õýâèéí àæèëëàæ áàãàà áîë ýãçýãòýé ãîðèìóóäàä øàëãàõ õýðýãòýé.

Õýâèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààòàé õàìãèéí èõ äàâòàìæòàé “àëòàí” ãîðèìûã

ñîíãîõûí òóëä âèäåî ñàíàõ îéí äàâòàìæèéã 5ìãö àëõàìààð Power strip áóþó

ò¿¿íòýé àäèë óòèëèòûí òóñëàìæòàéãààð èõñýæ òîãòâîðæèëò àëäàõ äàâòàìæèéã

îëîõ. Íýã àëõàìààð äàâòàìæàà áóóðóóëæ ýãçýãòýé ãîðèìä øàëãàõ. Òîãòâîðã¿é

àæèëëàãàà ¿¿ñâýë äàâòàìæàà äàõèí áóóðóóëíà. Âèäåî ïëàòûã ýãçýãòýé ãîðèìä

øàëãàõûí òóëä ñ¿¿ëèéí ¿åèéí 3D òîãëîîì áîëîõ Quake 3 Arena àøèãëàæ

áîëíî. Ò¿¿íèé äåìîã äýëãýöèéí õàìãèéí èõ áîëîìæòîé íºõöºëä 20ìèíóò

àæèëëóóëàõ. 16 áèò ºíãº àøèãëàâàë ñàíàõ îéí öºìä à÷ààëàë ºãíº. 32 áèò

ºíãº âèäåî ñàíàõ îéä à÷ààëàë ºãºõ áîëíî.

Õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí äýýðõè çàãâàð á¿õèé äýëãýöèéí êàðò íü GeForce MX

4000 òºðëèéí êàðò þì. Ýíý íü ñ¿¿ëèéí ¿åèéí á¿õ òºðëèéí òîãëîîì áîëîí

ãðàôèê ãîðèìä àæèëëàäàã õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãöýýíä çîõèöîõóéö êàðò þì.


29

Õî¸ðäóãààð á¿ëýã

Îíîøëîãîîíû õýñýã.

Êîìïüþòåðèéí ýâäðýëèéã çàñâàðëàõäàà ýõëýýä õàðæ øàëãàõ íü ç¿éòýé.

Èõýíõè òîõèîëäîëä íýã èõ òîì àëäàà ãýìòýë ãàðñàí ìýò áîëîâ÷ ýíý íü Loose8

êàðò, õîëáîã÷ êàáåëü þìóó IC- òýé õîëáîîòîé ýíãèéí õÿëáàð àëäàà áàéäàã íü

ñîíèí. Èéìä ãàäíà òàëûí êàáåëü õîëáîëòóóäûã øàëãàñíû äàðàà êåéñíèé

òàãèéã àâààä Base unit- ýý ñàéí õàðàõ õýðýãòýé.

Äèñê òºõººðºìæèéí òóóçàí õîëáîëòóóäûã ÿëàíãóÿà îð÷èí ¿åèéí Pentium board

ìýòèéí Motherboard- ä øóóä çàëãàãäñàí õîëáîëòóóäûã øàëãàíà. Øèíýýð êàðò

õèéñíèé äàðàà çàëãóóðóóä èõýíõäýý ñàëñàí áàéäàã. Á¿õ çàëãàãäàæ öàõèëãààí

òýæýýë àâäàã òºõººðºìæ¿¿äýý øàëãà, àäàïòåð êàðòóóä õîëáîã÷ðóóãàà òàã õèéí

îðñîí ÷ ãýñýí øàëãà. ªºð íýã áàéíãà ãàðäàã àëäàà áîë ìóó ñóóëãàñàí DIL IC-

¿¿ä þì. Òýä áàðüæ õàâ÷èæ áàéäàã ç¿éëýýñýý ãàð÷èõäàã. Õóó÷èí Dual in-lina

/õîñ øóëóóí/ RAM Chip /ìèêðîñõåì/ -ò àñóóäàë ãàðñàí áàéäàã. Îð÷èí ¿åèéí

SIMM òºõººðºìæ íü ¿¿íýýñ õàìãààëñàí õàâ÷èõ õàâ÷ààðòàé áàéäàã.

2.1 Motherboard

Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí èõýíõè ïåðñîíàë êîìïüþòåð¿¿äèéí õàòóó äèñê áîëîí óÿí äèñê

CD-ROM-îîñ áóñàä á¿õ ýëåìåíò äàãàëäàõ õýðýãñýë íü Motherboard äýýð

ñóóðèëñàí áàéäàã. Õàðèí õàòóó äèñê, áîëîí óÿí äèñê, CD-ROM-èéã ýõ

õàâòàíãèéí IDE Connector äýýð çîðèóëàëòûí êàáåëààð õîëáîæ ºãäºã.

Äîîðõè çóðàãò õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ýõ õàâòàíãèéí çàãâàðûã îðóóëæ ºãëºº

ýíý íü òóõàéí ýõ õàâòàíä õààíà íü ÿìàð òºõººðºìæ íü õîëáîãääîã áà

áàéðëàëûã íü çààæ ºãñºí áàéíà.


30

Ìºí ýõ õàâòàíãèéí òºõººðºìæ¿¿äèéã íü íýã íýãýýð íü äýëãýðýíã¿é

òàéëáàðëàæ äîîð áè÷ñýí áàéíà. Ýíý íü 1-29 õ¿ðòýë äóãààðëàæ òàéëáàðëàñàí

áàéíà. Ýíý íü ýõ õàâòàíãèéí ãýìòýëèéã îíîøëîæ çàñâàðëàõàä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé

þì.


31

1. PS2_USB_PWR1 JUMPER

2. ATX 12V CONNECTOR (ATX

12V1)

3. ATX POWER CONNECTOR

(ATXOWR1)

4. CHASSIS FAN CONNECTOR

(CHA_FAN1)

5. 775-PIN CPU SOCKET

6. North Bridge Controller

7. 2 x 184-pin DDR DIMM Slots

(DDR1,DDR2:Blue)

8. Secondary IDE Connector

(IDE2,Black)

9. Primary IDE Connector (IDE1,Blue)

10. AGP Slot (1.5V_AGP1)

11. Clear CMOS Jumper (CLRCMOS1)

12. South Bridge Controller

13. Primary Serial ATA Connector

(SATA1)

14. Secondary Serial ATA Connector

(SATA2)

15. System Panel Header (PANEL1)

16. Chassis Speaker Header

(SPEAKER1)

17. USB2.0 Header (USB67,Blue)

18. Floppy Connector (Floppy1)

19. AMR Slot (AMR1)

20. JR1/JL1 Jumpers

21. Front Panel Audio Header (Audio1)

22. Internet Audio Connector

:CD1(Black)

23. Internet Audio Connector

:AUX1(White)

24. 3 x PCI Siots (PCI1-3)

25. Flash Memory

26. Infrared Module Header (IR1)

27. Serial Port Connector (COM1)

28. Shared USB2.0 Header (USB4_5,

Blue)

29. CPU Fan Connector (CPU_FAN1)

Ýõ õàâòàíãèéí ýâäðýëèéã îíîøëîõäîî çàãâàð çóðàã áîëîí òàéëáàðèéã

õàðàõ, îíøîëîãîî øèíæèëãýý õèéõ íü çàéëøã¿é áàéäàã. Øèíýýð ýõ õàâòàí

õóäàëäàí àâàõ á¿ðäýý çààâàë çààâàð òàéëáàðûã íü àâ÷ áàéõ íü çàéëøã¿é

õýðýãòýé áàéäàã. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ýõ õàâòàíãèéí ýâäðýëèéã îíîøëîõîä íýí

òºâºãòýé áîëñîí ÿàãààä ãýâýë á¿õ òºõººðºìæ¿¿ä íü ýõ õàâòàí äýýðýý

ñóóðèëàãäñàí áàéäàã íü êîìïüþòåðèéí èíæåíåð¿¿äýä íýã á¿ð÷ëýí

øàëãàæ ¿çýõýä òºâºãòýé áîëñîí. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ýõ õàâòàíãóóäûí äàâóó

òàë íü ¿éëäâýðëýõýä õÿëáàð îâîð õýìæýý áàãà èë¿¿ íàéäâàðòàé ãýìòýë

áàãà òîõèîëääîã çýðãýýðýý äàâóó òàëòàé áîëñîí. Ýõ õàâòàí äýýð

ñóóðèëàãääàã ýëåìåíò¿¿äèéã äîîð íýã á¿ð÷ëýí òàéëáàðëàæ õàðóóëàâ.

Motherboard ä ãàðàõ àëäàà ãýìòýëèéã äàí áàãàæ áàðüæ áèø õàðèí

ïðîãðàììûí àðãààð çàñâàðëàæ áîëäîã. ¯¿íèé òóëä äàðààõ àëäààíû

êîäóóäûã ìýäýæ áàéõ øààðäëàãàòàé.


32

2.1.2 Motherboard –ä ãàðàõ àëäààíû êîäóóä:

100 Option switch configuration wrong

101 System board interrupt circuitry

102 System board timer circuity

103 System board timer interrupt

104 System board protected mode

105 System board last 8042 command

106 System board converting logic test

107 System board NMI test

108 System board system timer bus test

109 System board memory select error, DMA test error

121 Unexpected hardware interrupt

131 Cassette port error

161 CMOS system option failure (Low battery?), run set-up

162 CMOS checksum error or system options incorrect,run set-up

163 Time and data not set. Run set-up

164 Memory size setting incorrect

199 User indicated installed sevices list is incorrect. Check switches


33

1. Parallel Port

2. RJ-45 Port

3. Line In (Light Blue)

4. Line Out (Lime)

5. Microphone (Pink)

6. Shared USB2.0 Ports (USB45)

7. USB2.0 Ports (USB01)

8. USB2.0 Ports (USB23)

9. VGA Port

10. PS/2 Keyboard Port (Purple)

11. PS/2 Mouse Port (Green)

Ýõ õàâòàíãàà øèíýýð ñóóðèëóóëàõäàà çººëºâ÷èéã íü àâ÷ êîìïüþòåðèéíõàà

êåéñýíä òóëãóóð áîëîõ áîîëòóóäûã ýõ õàâòàíãèéíõàà áîîõ çîðèóëàëòòàé

õîíîãîíä òààðóóëæ ñóóðèëóóëíà. Õýðýâ çîðèóëàëòûí õîíîãîíä íü òààðóóëæ

êåéñýí äýýðõ ñóóðü áîîëòóóäàà áîîãîîã¿é ººð õýñýãò íü áîîñîí òîõèîëäîëä

öàõèëãààíû áîãèíî õîëáîî ¿¿ñ÷ ýõ õàâòàíãàà ãýìòýýõ àþóëòàé òóë ìàø

áîëãîîìæòîé õàðüöàõ íü ÷óõàë þì. Ýõ õàâòàíãàà ñóóðèëóóëñàíû äàðààãààð

àñààæ óíòðààõ çîðèóëàëòòàé Power òîâ÷íû õîëáîîñ áîëîõ óòàñûã ýõ

õàâòàíòàéãàà äàðààëëûí äàãóó õîëáîíî.


34

2.2 CPU

¯¿íèé äàðàà CPU-ãýý áàéðëóóëíà. Õýðýâ CPU ÷èí õîíîãîíäîî á¿ðýí îðîîã¿é

áóþó ãýìòýëòýé áàéâàë êîìïüþòåð ÿìàð ÷ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõã¿é äýëãýöýý ÷

ºäººõã¿é áàéíà. Òàíû êîìïüþòåðèéí Àðèôìåòèêèéí ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ ýíý

òºõººðºìæ àæèëëàãààã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä ÿìàð ÷ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõã¿é áà

áà ñýðãýýí çàñâàðëàõ íºõöºë áîëîìæ áàãà áà õàðèí ñîëüæ òàâèõ òîõèîëäîëä

öàã àëäààä áàéõ ç¿éëã¿é.

2.3 RAM

CPU-ãýý ñóóðèëóóëñàíû äàðààãààð RAM áóþó øóóðõàé ñàíàõ îéãîî

ñóóðèëóóëíà. RAM-àà SDRAM (Synchronous DRAM) áàéíà óó DRAM (Dynamic

RAM) áàéíà óó ãýäãèéã øàëãàõ ¸ñòîé. Õýðýâ ýõ õàâòàíä ÷èíü SDRAM

(Synchronous DRAM)-èéí ñóóðü áàéâàë SDRAM-èéã DRAM (Dynamic RAM)-èéí

ñóóðü áàéâàë DRAM (Dynamic RAM)-èéã ñóóðèëóóëíà. Ýíãèéí í¿äýýð õàðàõàä

SDRAM íü õî¸ð õîíîãòîé DDRAM íü íýã õîíîãòîé áàéíà. RAM-àà õîíîãèéã íü

òààðóóëæ çîâ õèéãýýã¿é áîëîí RAM ÷èíü ãýìòýëòýé áàéâàë ñèãíàë ºã÷

àëäààòàé àæèëëàæ áàéãààãàà ìýäýãäýíý. Ìºí RAM-ûí àæèëëàãààã øàëãàõ

çîðèóëàëòòàé äîîðõè áàãàæèéã àøèãëàæ RAM- ûíõàà á¿ðýí íàéäâàðòàé

àæèëëàæ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàæ áîëíî.

Ìºí RAM-ûí ÷èï íü õ¿÷äýë áîëîí ººð ìåõàíèê ãýìòýëýýñ ¿¿ññýí ýâäðýëèéã

ñýðãýýí çàñâàðëàõ áîëîìæòîé áà èæèë òºðëèéí ÷èïèéã ñîëüæ òàâüæ áîëäîã.

2.3.1 RAM –ä ãàðàõ àëäààíû êîäóóä:

201 Memory test filure the error location is often displayed, viz:

XXXX=201 Memory filure

1055=201 DIP switches incorrect

2055=201 DIP switches incorrect

202 Memory address error, Lines 00-15

203 Memory address error, Lines 16-23 on an ISA bus.


35

2.3.2 RAM-SEVI Advanced Memory Tester ãýäýã áàãàæààð ººðèéí RAM-

èéíõàà àæèëëàãààã á¿ðýí àæèëëàæ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàæ áîëíî.

Specifications:

Èíäèêàòîð : 2 X 16 LCDäýëãýöèéí ñàíàõ îéí õýìæýý, õóðä, äàìæèõ

íîéìîð, àëäààíû bit(s), pseudo-parity, EDO, Pin-out style

Øàëãàõ õóðä : 40ns to 120ns with 1ns resolution

Øàëãàëòûã ñýðãýýõ

Öàã áàðèõ íÿãò : +- 3ns

Ras-Mux Delay : Set to 15ns

Ras-Cas Delay : Set to 30ns

Øàëãàã÷èéí õýâ : 1010's ñýëãýýä , 0101's

Øàëãàõ õýìæýý : 64Kx8bits, 256K, 1Meg, 4Meg & 16Meg - 30 Pin (x8bits)

Øàëãàõ õýìæýý : 256Kx32bits(2MB) 1M x32bits(4MB), 2Mx32bits(8MB),

4M x32bits(16MB), 8Mx32bits(32MB), 16Mx32bits(64MB), 32M

x32bits(128MB), - 72 Pin and SDIM adapter

Õ¿÷äýë ºãºõ: 9Vdc @ 500 ma.


36

Áîäèò õýìæýý: 5" x 7" x 1.5" deep (2" with switch toggles)

Áýëýí áàéãàà õýñãèéã íü òîõèðóóëàõ SDRAM DIMM Memory (see notes

below)

Ìºí DDRAM øàëãàã÷ ñ¿¿ëèéí ¿åèéí RAMCHECK Communications Program

þì.

2.3.3 RAMCHECK Communications Program

Ýäãýýð òºõººðºìæ¿¿ä íü RAM íû á¿ðýí íàéäâàðòàé àæèëëàãàà áîëîí ýâäðýë

ãýìòýëèéã îíîøëîõ çîðèóëàëòòàé òºõººðºìæ¿¿ä þì.

Ìàíàé îðíû íºõöºëä RAM-ûí ÷èï ãàäíû íºëººíººñ áîëæ ýñâýë öàã óóðûí

áàéäëààñ áîëæ àìàðõàí ãýìòäýã áà òóõàéí ãýìòñýí ÷èïèéã íü èæèë òºðëèéí

÷èïýýð ñîëüæ òàâüæ áîëäîã. Èíãýõèéí òóëä çîðèóëàëòûí áàãàæ øààðäàãäàíà.


37

2.4 Õàòóó äèñêíèé ãýìòýë ¿¿ñýõ øàëòãààí , ãýìòýëèéã

îíîøëîõ.

2.4.1 Õàòóó äèñê ýâäýð÷ ãýìòýõ õýä õýäýí ãîë øàëòãààí áàéäàã. ¯¿íä:

1. Õ¿÷äýë òîãòâîðã¿éæèëòýýñ áóþó êîìïüþòåðýý àñààëòòàé áàéõàä íü

õàòóó äèñêíèéõýý òýæýýëèéã ñàëãàõ, çàëãàõ òîõèîëäîëä.

2. Çººæ õýðýãëýõ áóþó çººâðèéí ¿åä ãàäíû íºëºº äîðãèëòîîñ áîëæ

ãýìòýõ.

3. Shut Down õèéëã¿é èõ óíòàðààñíààñ áîëæ ãýìòýõ.

4. Õýâèéí àæèëëàãààòàé õàòóó äèñêýý çîðèóëàëòûí áóñ íºõöºëä ãàäíû

òàãèéã íü íýýõ òîõèîëäîëä

2.4.2 Õàòóó äèñêíèé ãýìòýëèéã îíîøëîõ àðãà.

1. Ãàäíû òºðõ áàéäëèéã õàðæ ãýìòñýí õýñãèéã íü çîðèóëàëòûí áàãàæààð

õàðæ îíîøëîõ

2. ªºð êîìïüþòåðò äàâõàð õîëáîæ àæèëëàæ áàéãàà ýñýõèéã íü îíîøëîõ

3. Óíøèõ áè÷èõ òîëãîéã õýðýãòýé áàéðëàëä íü õ¿ðãýæ áàéõ çîðèóëàëòòàé

“ãàð” íü àæèëëàõã¿é áóþó ãàöñàí òîõèîëäîëä òà÷èãíàæ äóãàð÷ äîõèî

ºãíº.

4. Õàðèí õàòóó äèñêíèé ñóë çàé áàãàññàí ¿åä êîìïüþòåð óäààí àæèëëàõ

ãàöàõ íü èõñýõ áóþó "out of memory" ãýñýí àëäààã ºãäºã áàéíà.

Õàòóó äèñêèéí Motherboard-ä çàëãàäàã èíòåðôåéñ íü нь IDE, EIDE, SCSI

òºðëèéíõ áàéäàã. Õýðýâ êîìïüþòåð æèðèéí àæèëëàæ áàéãààä áóþó ÿìàð

íýãýí ãàäíû íºëººíººñ áîëîîä äýëãýöýí äýýð Remove disks or other media

Press any key to restart ãýñýí òîõèîëäîëä òàíû ¿éëäëèéí ñèñòåì ãýìòñýí áàéæ

áîëîõ þì. Õàðèí Boot Filure Re boot select proper Boot device or Insert Boot

media in selected Boot device Press any key when ready ãýñýí ìýäýýëýë ãàðàõ

òîõèîëäîëä òàíû õàòóó äèñê ãýìòñýí áóþó ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ ÷àäàõã¿é áàéíà

ãýæ îéëãîæ áîëíî. Èéìä òà êåéñýý îíãîéëãîîä õàòóó õàòóó äèñêèéí

Motherboard-ä çàëãàäàã èíòåðôåéñ íü нь IDE, EIDE, SCSI-èéã øàëãàõ

õýðýãòýé. ¯ð ä¿í íü àìæèëòã¿é áîëâîë õàòóó äèñê ÷èíü ýëåêòîðîíèêèéí


38

ãýìòýëòýé áîëñîí áàéõ ìàãàäëàëòàé þì. Õýðýãëýã÷ õàòóó äèñêíèé äîòîîä

á¿òýöèéã ¿çýõ ãýæ õàìààã¿é õàòóó äèñêýý çàäëàæ áîëîõã¿é. Õýðýâ õàòóó

äèñêíèé ãàäíà òàëûã îíãîéëãîâîë ýâäðýõ àþóëòàé. Èéìýýñ ººðèéí ãýìòýýã¿é

õàòóó äèñêýí äýýðýý òóðøèæ ¿çýõèéã õîðèãëîíî. Èéìä ìýðãýæëèéí õ¿í äýýð

î÷èæ îíîøëóóëàõ íü ç¿éòýé þì.

Ýíý ìèêðîñõåì õàâòàí íü ñîðîíçîí õýëáýðò áàéãàà ìýäýýëëèéã áàéò

áîëãîæ õóâèðãàõ ìºí áóöààæ

õóâèðãàõ àæëûã ã¿éöýòãýíý.

Õàòóó äèñêèéã íýãýýñ íºãººð¿¿ çººõ õýëáýðýýð áóþó èõ õýìæýýíèé

ìýäýýëýë çººõ çîðèëãîîð èõ àøèãàëäàã. Ýíý òîõèîëäîëä õàòóó äèñê

óíøèõàä òà÷èãíàæ õÿõòíàõ ìàÿãèéí áºãë¿¿ äóó ãàðäàã. Ýíý íü ýíýõ¿¿

ãàðíû õóðäòàé íààø öààø õºäºëãººíººñ áîëæ ¿¿ñýæ áóé äóó þì.


39

Õàòóó äèñêýý ãàìíàõ íýã àðãà áîë áàéíãà Shut Down õèéæ

óíòàðààæ áàéõ øààðäëàãàòàé. Ó÷èð íü äýýðõè çóðàãò õàðàãäàæ

áàéãàà óíøèõ áè÷èõ òîëãîéã õýðýãòýé áàéðëàëä íü õ¿ðãýæ áàéõ

çîðèóëàëòòàé ãàð íü Shut Down õèéñýí òîõèîëäîëä ìàø õóðäòàé

óíøèæ áàéãàà ãàð íü àëãóóð òîîðìîçëîõ áóþó çóóðàõ ìàÿãààð

çººëºí çîãñäîã. Õýðýâ Shut Down õèéãýýã¿é òîõèîëäîëä ýíý íü

øóóä õàÿõ áóþó õààíà ñí õàìààã¿é óíøèæ áàéñàí ãàçðàà çîãñîõ

çàìààð ñèñòåì áîëîí çàðèì íýã ïðîãðàììàà óñòãàäàã óëìààð

òà÷èãíàõ äóó ÷èìýý ãàðäàã.

Äýýðõè çóðàãíààñ äàðààõ ç¿éë õàðàãäàíà.

• Óíøèõ áè÷èõ òîëãîéã õýðýãòýé áàéðëàëä íü õ¿ðãýæ áàéõ

çîðèóëàëòòàé “ãàð”. Ýíý ãàð íü çóðàãíû ç¿¿í äýýä áóëàíä

õàðàãäàæ áóé ìåõàíèçìààð óäèðäóóëæ äèñêíèé ãîëîîñ íü

çàõ õ¿ðòýë ã¿éæ áàéíà. Ýíý ãàð íü äèñêíèé çàõààñ òºâ îðæ

áóöàæ çàõðóó íü î÷èõ ýíý õºäºëãººíºº ìàø èõ

õóðäòàéãààð áóþó îéðîëöîîãîîð ñåêóíäýä 50 óäàà

ã¿éöýòãýíý.

Õàòóó äèñêýí äýýð ñóóãäñàí ¿éëäëèéí ñèñòåì ãýìòñýí òîõèîëäîëä ìºí

êîìïüþòåð õýâèéí àæèëëàãààãàà àëäàõ àæèëëàõã¿é àëäàà ºãºõ òîõèîëäîë

áàéäàã. Èéì òîõèîëäîëä õàòóó äèñêèéã ôîðìàòëàõ áóþó øèíýýð õîîñîí õàòóó

äèñêýý àæèëä áýëäýíý. Ñ¿¿ëèéí ¿åä õàòóó äèñêýý Boot-òýé CD óíøóóëæ

ººðººñ íü ôîðìàòëàæ äàõèí ñèñòåì ñóóëãàõ ìàÿãààð ñèñòåìèéí ãýìòýëèéã íü

îíîøëîõ çàñâàðëàõ áîëîìæòîé áîëñîí þì.

2.4.3 Äèñê äðàéâýðèéí ãýìòýëèéí êîäóóä:

601 Diskette power on diagnostics test filure

602 Diskette test filure

606 Disk verify function filure

607 Diskette is write protected, disk not inserted properly, or controller fail

608 Diskette bad


40

609 Diskette initialization failure

610 Diskette initialization filure

611 Diskette controller, drive, or data cable (time-out filure)

612 Diskette controller or data cable

613 Diskette controller or data cable(DMA failure indicated)

621 Drive assembly seek failure

622 Drive assembly CRC failure

623 Drive assembly ; record not found

624 Drive assembly; bad address mark

625 Drive assembly; bad FDC seek

626 Drive assembly; data compare error

2.5 Òýæýýëèéí áëîêîä ãàðàõ ãýìòýë ò¿¿íèéã îíîøëîõ.

Á¿õ öàõèëãààí õýðýãñýë öàõèëãààí òýæýýëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéã õýðýãëýäýã áºãººä

¿¿íèéã òýæýýëèéí áëîê õàíãàæ ºãíº.

Òýæýýëèéí áëîê áîëîí ýõ õàâòàí çàñàõ ãýæ áàéãàà õ¿í äàðààõ

ýëåêòðîíèêèéí ìýäëýãèéã ìýäñýí áàéõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:

Ã¿éäëèéí ãýíýòèéí ºñºëòèéí õàìãààëàëò. Ò¿ëõ¿¿ðýí ãîðèìò òýæýýëèéí

òºõººðºìæèéí õóâüä õÿìä îâîð õýìæýý áàãàòàé áàéõ íü õàìãèéí ãîë

÷óõàë ç¿éëèéí íýã.

Øóóä äàìæóóëàëò ãýæ þó âý? Ýíý íü á¿òýí ã¿¿ðýí áà “òàòàõ ò¿ëõýõ”

ãîðèì á¿õèé õóâèðãàã÷èä òîõèîëäîõ ºíäºð ïîòåíöèàëûí àþóë îñëûí

¿åä “øóóä äàìæóóëàëò” ãýñýí îéëãîëòûã àâ÷ ¿çäýã.

Øóóä äàìæóóëàëòààñ ñýðãèéëýõ óëàìæëàëò àðãóóäûí íýã íü

óäèðäëàãûí äîõèîíä ººð÷ëºëò õèéæ õî¸ð òðàíçèñòîðûã õî¸óëàíã íü ýíý

¿åä õààõ àðãà áàéäàã. ªºðººð õýëáýë õî¸óëàíã íü íýýõã¿é áàéõ òèéì

óäèðäëàãûí äîõèî ºãºõ õýðýãòýé. Õàðàìñàëòàé íü óäèðäëàãûí õýëõýý,


41

êîëëåêòîðûí à÷ààëàë, îð÷íû òåìïåðàòóðààñ áîëæ òðàíçèñòîðûí

íýýãäýõ õóãàöàà ººð÷ëºãääºã. Õî¸óëàíã íü õààõ òèéì äîõèî ºãñºíººð

èìïóëüñèéí ºðãºíèé õýìæýý, À¯Ê áàãàñäàã.

Ã¿éäëèéí ãýíýòèéí ºñºëòèéí õàìãààëàëò. Ò¿ëõ¿¿ðýí ãîðèìò òýæýýëèéí

òºõººðºìæèéí õóâüä õÿìä, îâîð õýìæýý áàãàòàé áàéõ íü õàìãèéí ãîë

÷óõàë ç¿éëèéí íýã. Ïðàêòèêò èõýâ÷ëýí øóãàìààñ øóóä õàãàñ

äàìæóóëàã÷ øóëóóòãàã÷ààð øóëóóòãàí êîíäåíñàòîðààð ø¿¿ñýí òîãòìîë

õ¿÷äýëèéã ¿¿ñãýäýã. Õýðýâ èéì òºðëèéí òýæýýëèéí îðîëòîíä øóãàìààñ

øóóä òýæýýë çàëãàõàä ã¿éäëèéí ¿¿ñã¿¿ðèéí øóãàìààñ, îðîëòûí

áàéãóóëàìæóóä, øóëóóòãàã÷óóä, êîíäåíñàòîð ãýñýí çàìààð ãýíýò èõ

ºññºí ã¿éäýë ã¿éõ áîëíî. (Òýæýýëèéí òºõººðºìæèéí ýíåðãè

õóðèìòëóóëàõ áîëîí ø¿¿ëò¿¿ðèéí êîíäåíñàòîð öýíýãëýãäýõ, ¿íäñýí

õóâèðãàã÷ õýëõýý èõëýí èäýâõæèí àæèëëàõ çýðýã íü õýâèéí àæëûí

ãîðèìîîñîî õýä äàõèí ã¿éäýë õýðãýëäýã. Ýíý íü ãàë õàìãààëàã÷

õàìãààëàõ ã¿éäëèéí óòãààñ äàâààä çîãñîõã¿é çàðèì õîðòîé ¿ð äàãàâàð ÷

¿¿ñãýæ ìàãàäã¿é áàéäàã). Ýíý íü çºâõºí ýíä ÷ èäýâõæýýä çîãñîõã¿é

íèéò ¿¿ñã¿¿ðèéí øóãàìûí èìïåäàíñûã õóâààëöàæ áóé áóñàä òîíîã

òºõººðºìæ¿¿äòýé õàìòðàí èíòåðôåðåíöèéí øàëòãààí áîëäîã.

Ãýíýò ºññºí ã¿éäëèéã õÿíàõ îëîí àðãóóä íü ã¿éäëèéí ºñºëòèéã

áàãàñãàäàã. Ýäãýýðò îðîëòûí õýñýã áà õóðèìòëóóëàã÷ êîíäåíñàòîð

õî¸ðûí õîîðîíä íýã þìóó ò¿¿íýýñ îëîí öóâàà õÿçãààðëàã÷ ýñýðã¿¿öýë

á¿õèé çàðèì ýíãèéí àðãóóäûã ÷ áàãòñàí áàéäàã. Ýäãýýð áàãàæóóä íü

ãîëäóó äàðààõü 3 õýëáýðòýé áàéäàã.

Öóâàà ýñýðã¿¿öë¿¿ä

Ãýíýòèéí ºñºëòèéí äóëààíû õÿçãààðëàã÷

Èäýâõòýé õÿçãààðëàã÷

Êîìïüþòåðèéí òýæýýëèéí áëîê àñàõ ¿åèéí õ¿÷äýëèéí õýò ºñºëò.

Òýæýýëèéí òºõººðìæèéã çàëãàæ àñààõàä àæëûí íºõöºë á¿ðäýæ òýæýýë

áà õÿíàëòûí õýëõýý òîãòâîðæòîë òîäîðõîé õóãàöàà øààðäàãääàã. Ýíý

õóãàöààíä àæëûí õ¿÷äýë òîãòâîðæèõîîñ ºìíº ãàðàëòûí õ¿÷äýë

õýòýðõèé ºñ÷ à÷ààíä õýò õ¿÷äýë ºãºãääºã.


42

Òýæýýëèéí áëîêîä õ¿÷äýë õýòðýëòèéí ñàíóóëãà äîõèî ºãºõ. Òîãòóóí

ýõëýëèéí àæèëëàãàà èõ óäààí áàéõ èéì ºñãºã÷èä õ¿÷äýë õýòðýëò

áóñäààñàà èë¿¿ èõ áàéäàã áà ¿¿íèéã áàãàñãàõ õýðýãòýé. ¯¿íèé

äóòàãäàëòàé òàë áîë òîãòâîðæèõ õóãàöààíû ò¿ð çîãñîëò ìàø èõ áàéäàã.

Õ¿÷äýë óíàëòûí õàìãààëàëò . Òýæýýëèéí ñèñòåìä õ¿÷äýë óíàëòûí

õàìãààëàëò øààðäëàãàòàé ÷ òýð á¿ð õàéõàðäàãã¿é. Èõýíõè òýæýýëèéí

ñèñòåìä à÷ààíû ã¿éäýë ãýíýò íýìýãäýõýä òýæýýëèéí ãàðàëò äýýðõ

õ¿÷äýë óíàäàã. Ýíý ¿åä ã¿éäëèéã ìàø ò¿ðãýí íýìýãä¿¿ëýõ

øààðäëàãàòàé ÷ õàðèí òýæýýëèéí òºõººðºìæººñ ýðãýí õàðèó ¿ç¿¿ëýõ

õóãàöàà õÿçãààðëàãäìàë áàéäàã. Òýæýýëèéí òºõººðºìæ íü à÷ààëëûí

ýñýðã¿¿öýë áà îðîîìãèéí èíäóêöëýëèéí ¿ð ä¿íä áèé áîëñîí õ¿÷äýë

óíàëòààð ãàðàëòàà áîãèíî õóãàöààíä óäèðäàõ íü õýòýðõèé çîõèìæã¿é

áàéäàã. Áîãèíî õóãàöààíä à÷ààëëûí ººð÷ëºëò áàãà áîë áàãà áàãòààìæ

á¿õèé êîíäåíñàòîð òýæýýëèéí ãàðàëòûí øóãàìûã ýçýìøèí, à÷ààã

òýæýýëýýð õàíãàíà.

Òýæýýëèéí áëîêèéí çàãâàð.

Êîìïüþòåðèéí òýæýýëèéí áëîê íü õî¸ð õ¿÷äýëèéí ò¿âøèíòýé.

+12V èéí ò¿âøèí íü êîìïüþòåðèéí CPU-ûí (õºðãºõ) ñýíñ, õàòóó áîëîí óÿí

äèñê òºõººðºìæ, êîìïàêò äèñêíû òºõººðºìæèíä àøèãëàíà.

+5V-èéí òýæýýë íü CPU , motherboard , chip áîëîí òóñëàõ òºõººðºìæ¿¿äèéã

òýæýýíý.


43

Äýýðõè äèàãðàììä ýëåêòðîíèêèéí òýæýýëèéí õóâèðãóóðóóäûí áàéæ áîëîõ

òºðë¿¿äèéã õàðóóëëàà. ¯¿íä:

AC-DC íü õóâüñàõ õ¿÷äýëèéã òîãòìîë õ¿÷äýëä õóâèðãàõ øóëóóòãàã÷.

DC-DC íü òîãòìîë õ¿÷äýëèéã òîãòìîë õ¿÷äýëä õóâèðãàõ êîíâåðòåð.

DC-AC íü òîãòìîë õ¿÷äýëèéã õóâüñàõ õ¿÷äýëä õóâèðãàõ èíâåòåð çýðýã

òºõººðºìæ¿¿ä áàéíà.

Òýæýýëèéí áëîêûí ýíãèéí çàð÷ìûí ñõåìèéã äýýðõ çóðàãò õàðóóëëàà. Çóðãààñ

õàðàõàä õ¿÷äýëèéí õî¸ð ñýæèìä øóëóóòãàñàí íýìýõ õàñàõ õ¿÷äýë ºãºãäºíº.

Óã ñõåìèéí ãîë îíöëîã íü à÷ààëëààñ õàìààð÷ õýëõýýã çàëãàõ ¿ã¿éã øèéääýã

þì. Ñõåìä D-ñòàáèëèçàòîð íü õ¿÷äëèéã òîãòâîðæóóëàõ ¿¿ðýãòýé áà

Ñ-êîíäåíñàòîð, L- îðîîìîã íü õàðèí õ¿÷äýëèéí ëóãøèëòûã àðèëãàõ

çîðèóëàëòòàé òàâèãäñàí.

Êîìïüþòåðýý Shut Down õèéæ óíòàðààñàí ÷ ãýñýí òýæýýëèéí çàëãóóðààð íü

á¿ðýí ñàëãàæ áàéõ øààðäëàãàòé.Òýãýõã¿é áîë òýæýýëèéí áëîêîä õ¿÷äýë

õàäãàëàãäàæ áàéäàã ó÷èð õ¿÷äýëèéí òîãòâîðã¿éæèëýýñ áîëæ òýæýýëèéí áëîê

øàòàõ ìàãàäëàëòàé áàéäàã. Òýæýýëèéí áëîê øàòñàí òîõèîëäîëä ïðîöåññîðò


44

õ¿÷äýë èðýõã¿é ìºí øàòñàí êàáåëèéí ¿íýð ãàðäàã. Õýðýâ èéì øèíæ òýìäýã

èëýðâýë òýæýýëèéí áëîê øàòæýý ãýæ îéëãîæ áîëíî. Òýæýýëèéí áëîê äîòðîî

õ¿÷äýë òîãòâîðæóóëàõ ¿¿ðýãòýé õî¸ð êîíäåíñàòîð áàéäàã òýð õî¸ð ë èõýâ÷ëýí

øàòäàã.Ò¿¿íèéã ñîëüæ òàâüæ áîëäîã.

2.5.1 Òýæýýëèéí áëîêîîñ øàëòãààëæ ãàðàõ àëäààíû êîäóóä:

0xx Power supply errors

02x Power supply problem


45

Ãóðàâäóãààð á¿ëýã

Õýðýãæ¿¿ëýëòèéí õýñýã.

Ýíý õýñýãò êîìïüþòåðò ºðãºí òîõèîëääîã çàðèì íýã ýâðýë ãýìòýë áà

òýäãýýðèéã ñýðãýýí çàñâàðëàõèéã êîìïüþòåðèéí òåõíèê õàíãàìæèéí òàëààñ íü

äýëãýðýíã¿é îðóóëæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí êîìïüþòåð¿¿äèéí èõýíõè

òºõººðºìæ¿¿ä íü ýíãèéí í¿äýýð õàðæ, ãàðààð áàðüæ çàñâàðëàõàä íýí

òºâºãòýé áà òýäãýýðýýñ çàñàæ áîëîõ òºõººðºìæ¿¿äèéã á¿ãäèéã íü çàñàæ

ñýëáýõ àðãûí ýíý õýñýãò îðóóëæ ºãëºº.

3.1Õàòóó äèñêíèé ãýìòýëèéã çàñâàðëàõ.

Õàòóó äèñêèéã ¿éëäâýðëýõäýý âàêóì îð÷èìä ¿éëäâýðýëäýã áà ãàäíà òàëûí

òàãûã îíãîéëãîâîë ãýìòýæ àæèëëàõ ÷àäâàðã¿é áîëäîã. Õàðèí ãàäíà òàëûí

÷èï¿¿äèéã íü õ¿÷äýë áîëîí àæèëëàãààíû áóðóóãààñ áîëæ ãýìòñýí áîë ñîëüæ

òàâüæ áîëäîã áà ýõëýýä îíîøëîæ ÿã þó íü ãýìòñýíèéã òîäðóóëààä äàðàà íü

çîðèóëàëòûí áàãàæààð ñîëüæ òàâüäàã. Ãýìòñýí õýñãèéã ñîëüõîä äàðààõ

òºõººðºìæ¿¿ä õýðýã áîëäîã.

1. Ìóëüòìåòð, Ëîãèê ïðîá ýíý íü PSU-í DC âîëüòóóäûã õýìæèõýä áîëîí óòàñ,

êàáåëíû ¿ðãýëæèëëèéã òóðøèæ ¿çýõýä ýíý òºõººðºìæ òîõèðîìæòîé.

2. Logic probe ýíýõ¿¿ áàãàæ íü ñèñòåìèéí õàà íýãòýý áàéãàà äèæèòàë

äîõèî/ñèãíàë/ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõàä òóñòàé. Logic probe íü DC 5V

õàíãàìæèéí rail –óóäàä õîëáîãäñîí 2 äàìæóóëàã÷ààð ãîë host PC- ñ òýæýýë

àâäàã. Ç¿¿ õýëáýðòýé Logic probe-èéí ¿ç¿¿ð òóðøèëòààð ã¿éäýëä àëü íýã

òîõèðîìæòîé ãàçàð, èõýâ÷ëýí IC pin /ç¿¿ áîîëò/ î÷äîã. Äîõèîíû ëîãèê áàéäàë

ïóëüñ, òîãòìîë áîëîí òîãòâîðã¿é àëü íýãýí áàéäàë LED-¿¿äèéí ýãíýýíä ãàð÷

èðíý. Åðäèéí ¿åä óã òºõººðºìæèéã çºâõºí á¿ðýí ã¿éäýëòýé áàéãàà ¿åä

á¿ðýëäýõ¿¿í õýñãèéí ò¿âøèíãèéí àëäààã îëîõîä õýðãýëäýã.

3.1.1 Õàòóó äèñêíèé ýâäðýëèéã çàñàõàä õýðýãëýãäýõ áàãàæóóä.

3. Òîìðóóëäàã øèë ýíý íü í¿äýíä õàðàãäàõã¿é áàéãàà æèæèã õýñãèéã îëæ

ãàãíàæ ñóóðèëóóëàõàä õýðýãëýãäýíý.

4. Íàðèéí ¿ç¿¿ðòýé îòâåðèê áîëîí ÷èìõýã÷ õàâ÷óóð áàãàæ.

5. Íàðèéí ¿ç¿¿ðòýé ãàãíóóðûí àëõ

6. Òóãàëãà ñîðîã÷ áàãàæ çýðýã òºõººðºìæ¿¿äèéã àøèãëàæ õàòóó äèñêíèé

ýâäðýëèéã çàñäàã.


46

Ïðîãðàìì õàíãàìæ áóþó òåõíèê õàíãàìæ íü ãýìòñýí õàòóó äèñêèéã

ôîðìàòëàæ äàõèí ¿éëäëèéí ñèñòåì ñóóëãàæ àæèëä áýëääýã. Èíãýõýä

ïðîöåññîðûí çàðèìì òºõººðºìæ¿¿ä òàíüäàãã¿é áà ¿íäñýí ººð ººðèéí

ãýñýí ïðîãðàìì áóþó èíñòàëòàé CD äèñêýý íýõäýã. Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí

êîìïüþòåð¿¿ä õàðüöàíãóé ýíý õ¿íäðýëýýñ ãàð÷ øóóä òàíüäàã áîëñîí.

Èõýíõè òîõèîëäîëä Sound Card, Display Card, Lan Card çýðýã òàíèõã¿é

áàéõ ìàãàäëàëòàé. Òàíèóëàõäàà ººðèéíõ íü èíñòàëëòàé CD äèñêèéã

óíøóóëààä ë øóóä òàíüäàã. Õàðèí çàðèì õýðýãëýã÷ òóõàéí

òºõººðºìæ¿¿äèéã ýâäýð÷ ãýìòñýí ãýõ çýðýã òàøàà îéëãîëòóóä òºðäºã.

¯éëäëèéí ñèñòåì ñóóëãàõ ýíãèéí áºãººä õÿëáàð àðãà íü Boot- ýýð

ñóóëãàõ çîðèóëàëòòàé àæëûí áýëýí CD þì. Ýõëýýä CD ãýý õèéãýýä

Restart õèéõýä CD ººðºº óíøèãäàæ

ENTER= Continue R=Repair F3=Quit

Ãýñýí àñóóëò ãàð÷ èðíý. Õýðýâ ¿ðãýëæèë¿¿ëýõýýð áîë ENTER, äàðæ

ñóóëãàõààð áîë R, ¿éëäýë ã¿éöýòãýõýý çîãñîîõîîð øèéäñýí áîë F3 èéã

äàðíà. Äýýðõè ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýñíèé äàðààãààð äîîðõè àñóóëòòàé

õýñýã ãàð÷ èðíý. ¯¿íä:

F8= I agree ESC=I do not agree Page Down=Next Page

Äýýðõ õýñãýýñ F8-èéã ñîíãîõîä äàðààõ õýñýã ãàð÷ èðíý.

Format the partition using the NTFS file System <Quick>

Format the partition using the FAT file System <Quick>

Format the partition using the NTFS file System

Format the partition using the FAT file System

Convert the partition to NTFS

Leave the current file system intact <No change>


47

Äýýðõ õýñãýýñ õàòóó äèñêýíäýý ñèñòåìýý ÿìàð õýëáýðýýð ñóóëãàõàà

çààæ òîõèðóóëæ ºãíº. Ýíý ¿éëäëèéí äàðàà îãíîî áîëîí èíòåðíýòèéí

çàðèì ýíãèéí òîõèðóóëãóóäûã õèéæ ºãººä òàíû ñèñòåì á¿ðýí ñóóãäàíà.

3.2 Òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýëèéã çàñâàðëàõ.

Òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýë ãýìòýëèéã çàñàõäàà ýëåêòðîíèêèéí çîõèõ

ìýäëýãòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. Ìºí õàâòàí äýýð ñóóðèëàãäàæ áàéãàà

ýëåìåíò¿¿äèéí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã çîðèóëàëòèéã ìýäýæ ñóäàëñàí áàéõ

øààðäëàãàòàé. Ãàíö óäààãèéí îðîëäëîãîîð òýæýýëèéí áëîêèéã çàñàæ

ñýëáýõýä òºâºãòýé.

Ýíý çóðàãò òýæýýëèéí áëîêèéí ïðîöåññîðòîî ñóóðèëàãäñàí áàéãàà

õýñãèéã õàðæ áàéíà. Òýæýýëèéí áëîêèéã çàñàõäàà þó þóíû ò¿ð¿¿íä

ïðîöåññîðîîñîî ñàëãàí àâ÷ òàã õàéðöàãèéã íü ñàëãàõ áèø ýõíèé

ýýëæèíä òýæýýë äàìæóóëàõ çîðèóëàëòòàé êàáåëèéã íü multimeter –ýýð

øàëãàæ ¿çýõ õýðýãòýé.

òýæýýë äàìæóóëàõ çîðèëãîòîé 4ºíãèéí óòàñ íü +5V

+12V èéí òýæýýë äàìæóóëäàã. ¯¿íèéã øàëãàõäàà:


48

Multimeter-èéíõýý íýìýõ öýíýãòýé

õýñãèéã òýæýýëèéí óòàñíû óëààí

áóþó +5V-í ä õèéæ, Ýñðýã öýíýãòýé

õýñãèéã õàð óòàñòàé õýñýãò

øóðãóóëæ øàëãàíà.

Òýæýýë èðæ áàéãàà íºõöºëä

multimeter äýýð çààëò íü ãàðíà.

¯¿íèé äàðààãààð õàðèí òýæýýëèéí áëîêîî ñàëãàæ ãàäíà òàãèéã íü àâ÷

äîòðîõ ìèêðîñõåìèéã íü øàëãàõ õýðýãòýé. Òýæýýëèéí áëîêèéí äîòîðõ

õýñýã íü äàðààõ õýëáýð çàãâàðòàé áàéíà.

Ýõ õàâòàí áîëîí õàòóó äèñê, CD-ROM, Óÿí äèñê çýðýã òºõººðºìæ¿¿äýä òýæýýë ºãäºã êàáåëü óòàñ. Õºðãºõ çîðèóëàëòòàé ñýíñ.

Òýæýýëèéí çàëãóóð õîëáîãäîõ ìºí äýëãýöýíä òýæýýë ºãºõ ãàðàëòûí õýñýã.


49

Õàâòàí äýýðõè òºõººðºìæ¿¿äèéã òåñòåðýýð áîëîí ìóëüòìåòðýýð

øàëãàñíû äàðàà ãýìòýëòýé õýñãèéã íü ñîëèõäîî õàâòàíãàà ýðã¿¿ëýýä

àðûí ãàãíàæ òîãòîîñîí õýñãýýñ òóõàéí ñîëèõ õýñãèéã ãàãíóóðûí àëõààð

áîëîí õàéëóóëæ õàëààõ çîðèëãîòîé òºõººðºìæººð òóãëàãèéã íü

õàéëóóëààä òóãàëàãà ñîðîã÷ áàãàæààð ñîðæ àâíà. ¯¿íèé äàðàà ñîëüñîí

òºõººðºìæºº ýðã¿¿ëæ ñóóðèëóóëààä õîëáîæ ãàãíàíà.

Ýíý ñõåìèéã àðààñ íü õàðàõàä äýýä òàëûí òàñëàãäñàí õýñãèéã ãàðàëòûí

õýñýã.

Äîîä òàëûí òàñàëäëûí õýñãèéã îðîëòûí õýñýã ãýæ àíãèëíà.


50

3.2.1 Òýæýýëèéí áëîê çàñõàä õýðýãëýãäýõ áàãàæóóä

òýäãýýðýýð çàñâàð õèéõ.

Ýíä çàñâàð õèéõýä äàðààõ ýëåêòðîíèêèéí áàãàæóóä çàéëøã¿é õýðýãòýé

áàéõ áîëíî. Çàñâàðûí áàãàæ áàéõã¿é áîë õýäèé ìýäëýã ìýðãýæèëòýé

áàéñàí ÷ çàñâàð õèéæ ÷àäàõã¿é ãýäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé.

Ãàãíóóðûí àëõ.

Ýíý òºõººðºìæ áîë ýëåêòðîíèêèéí çàñâàð õèéõýä õàìãèéí ÷óõàë ¿¿ðýã

ã¿éöýòãýõ òºõººðºìæ þì. Ãàãíóóðûí àëõààð òóõàéí ñàëãàõ ãýæ áàéãàà

òºõººðºìæíèéõýý õîëáîñîí õýñãèéã õàëààæ ñàëãàíà. Òýãýýä òóãàëàãà

ñîðîã÷îîð ñîðóóëíà. Ìºí áóöààæ ãàãíàæ ñóóðèëóóëíà. Îð÷èí ¿åä

õàëóóí ãàçàí õèéãýýð ¿ëýýëãýæ ãàãíóóðíû òóãëàãèéã õàéëóóëæ àâäàã

áîëñîí. ¯¿íèé æèøýý áîë RAM, Hard äèñêíèé íàðèéí ÷èï¿¿äèéã ñîëüæ

òàâèõàä õýðýãëýäýã.

Òóãàëàãà ñîðîã÷.

Ýíý òºõººðºìæ íü õàéëóóëñàí òóãàëàãàà ñîðæ àâ÷ öýâýðëýõ ¿¿ðýãòýé.

Ìºí õýä õýäýí òºðëèéí îòâåðèê ÷èìõýã÷ áàãàæ ÷èìõ¿¿ð¿¿ä õýðýãòýé.


51

Òîìðóóëäàã øèë +, -, * õýëáýðòýé îòâåðèêóóä íü ýëåêòðîíèêèéí ÿìàð ÷

çàñâàðò õýðýãëýãäýíý. Ìèíè ñõåì ÷èï çýðãèéã ñîëüõîä ýíãèéí í¿äýýð

õàðàãäàõã¿é ìºí çàðèì íýã øèí áóþó çàì íü òàñàð÷ ãýìòñýí íºõöºëä

õàðàõûí òóëä òîìðóóëäàã øèëèéã àøèãàëäàã.


52

Òýæýýëèéí áëîêèéã çàñàõäàà äàðààõ ç¿éëñýýñ ¿íäýñëýæ çàñâàðàà õèéõ

øààðäëàãàòàé. Ýíý ñõåì íü åðºíõèéäºº òýæýýëèéí áëîêèéí

àæèëëàãààã õàðóóëñàí ñõåì þì.

Ýíä:

Áóóðóóëàã÷èä èõýâ÷ëýí òðàíñôîðìàòîð (transformer) àøèãëàíà.

Øóëóóòãàã÷èä õàãàñ ã¿¿ðýí áîëîí á¿òýí ã¿¿ðýí ñõåìèéã àøèãëàäàã.

Ø¿¿ëò¿¿ðýíä êîíäåíñàòîð, îðîîìîã, RC, RL, LC Ôèëòåð¿¿äèéã

õýðýãëýäýã.

3.2.2 Òýæýýëèéí áëîêèéí ýâäðýë¿¿äèéã òóñ òóñàä íü çàñâàðëàõ

Òýæýýëèéí áëîê íü ºíäºð ïîòåíöèàëòàé õ¿÷äýëèéã áóóðóóëæ òîãòìîë

õ¿÷äýë áîëãîäîã òºõººðºìæ þì. Îð÷èí ¿åèéí ýëåêòðîíèêèéí

òºõººðºìæ¿¿ä íü ìàø öýâýð òîãòâîðæóóëñàí òîãòìîë õ¿÷äýëèéã

õýðýãëýõèéã øààðääàã.

Êîíäåíñàòîð

Ýíý íü òýæýýëèéí áëîêèéí îðîëòûí õýñýãò áàéðëàõ ø¿¿ëò¿¿ðèéí ¿¿ðýã

ã¿éöýòãýã÷ êîíäåíñàòîð þì. ¯¿íèéã èæèë òºðëèéí êîíäåíñàòîðîîð

ñîëüæ ñóóðèëóóëæ òàâüæ áîëäîã. Èíãýõäýý ãàãíóóðûí àëõààð àðûí

ãàãíàæ òîãòîîñîí õýñãèéã ñàëãààä áóöààãààä õîíîãîíä íü ñóóðèëóóëæ

ãàãíàæ ºãíº. Èõýâ÷ëýí ýíý êîíäåíñàòîð íü õ¿÷äýëèéí òîãòâîðã¿é


53

áàéäëààñ øàëòãààëæ øàòäàã. ¯¿íèéã îíîøëîõîä òýæýýëèéí

áëîêèéíõàà òàãèéã àâàõàä óã êîíäåíñàòîð íü õàéëæ çàäàðñàí

õàðàãääàã.

ýíý òºõºðºìæ íü øóëóóòãàã÷ áóþó

èìïóëüñèéí ã¿¿ðýí ñõåì þì. Ýíý íü öàí öîõèõ áóþó öàã óóðûí

ººð÷ëºëòººñ áîëæ ãýìòäýã. Ýíý òºõººðºìæ íü õºíãºí öàãààíû õàéëøàí

äýýð 3ñåòãýýð õîëáîãäñîí áàéäëààð áàéðëàäàã. ¯¿íèéã èæèë òºðëèéí

øóëóóòãàã÷ààð ñîëüæ ñóóðèëóóëæ òàâüæ áîëäîã. Èíãýõäýý ãàãíóóðûí

àëõààð àðûí ãàãíàæ òîãòîîñîí õýñãèéã ñàëãààä áóöààãààä õîíîãîíä íü

ñóóðèëóóëæ ãàãíàæ ºãíº.

îðîîìîã, RC, RL, LC Ôèëòåð¿¿ä ýäãýýð íü

ìºí ø¿¿ëò¿¿ðýíä îðíî. Çàñàæ ñýëáýõ àðãà íü àäèëõàí ãýõäýý

êîíäåíñàòîðûã áîäâîë ýâðýë ãýìòýë áàãàòàé áàéäàã ó÷èð èõ çàñâàð

øààðääàãã¿é òºõººðºìæ þì.


54

Áóóðóóëàã÷èä èõýâ÷ëýí òðàíñôîðìàòîð

(transformer) àøèãëàíà. Ýíý íü õýä õýäýí òºðëèéíõ áàéäàã ñîëüæ

ñóóðèëóóëàõ àðãà íü ¿íäñýíäýý àäèëõàí áàéäàã.

ýíä òýæýýëèéí áëîêîîñ ýõ õàâòàí, õàòóó äèñê, óÿí äèñê, êîìïàêò äèñê

äðàéâàðò òýæýýë ºãºõ çîðèëãîòîé òýæýýëèéí óòàñ õàðàãäàæ áàéíà. Ýíý

óòàñíû óëààí íü +5V, õàð íü ãàçàðäóóëàã÷ áóþó 0V, øàð íü 12V áàéíà.

Òýæýýëýý ýõ õàâòàíä äàìæóóëäàã 10 õºëòýé çàëãóóðûí àæèëëàãààã

øàëãàõäàà 7 áà 14-ð õºëºí äýýð ìóëüòìåòðèéíõýý øàëãàã÷èéã

áàéðëóóëæ øàëãàäàã.

3.3 Ýõ õàâòàíãèéí ýâäðýëèéã ñýðãýýí çàñâàðëàõ.

Ýõ õàâòàíãèéí ýâäðýëèéã çàñâàðëàõàä ýõ õàâòàíãèéíõàà ìèêðî ñõåìèéã

¿ç¿¿ëñýí çàãâàð çóðãèéã õàðàõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íýýñýý ¿íäýñëýæ

çàñâàðûí àæèëëàãààãàà õèéäýã. Ýõ õàâòàíä ÷èï¿¿äèéã ñîëüæ èºí bios-ã

ñîëüæ ïðîãðàìì÷èëæ áîëäîã. ×èï äýýð òýæýýë èðæ áàéãàà, àæèëëàãàà

íü çºâ àæèëëàæ áàéãààã øàëãàõûí òóëä LOGIC PROBE õýìýýõ

òºõººðºìæ þì.


55

Ýíä ýõ õàâòàíãèéí ÷èïèéí àæèëëàãàà ñóäàëæ áàéíà. Ìºí ÷èïèéã ñîëüæ

ñóóðèëóóëàõäàà ãàçàí õèéãýýð ýõ õàâòàíãàà ãýìòýýëã¿é õàëààæ õîëáîîñûã íü

ñàëãàæ áóöààí ñóóðèëóóëæ õîëáîíî. Ýõ õàâòàíãàà ñàëãàæ çàñâàð õèéñíèé

äàðààãààð áóöààæ ñóóðèëóóëàõäàà êåéñíèéõýý õàâòàíòàé õîëáîæ òîãòîîõ

çîðèëãîòîé ýðãýíä íü òààðóóëæ ñóóðèëóóëàõ õýðýãòýé. Õýðýâ áóðóó

ñóóðèëóóëñàí òîõèîëäîëä õàâòàíãèéí àðä íü õ¿÷äýëèéí áîãèíî õîëáîî ¿¿ñãýæ

õàâòàíãàà øàòààæ ãýìòýýõ àþóëòàéã àíõààðàõ õýðýãòýé.


56

Ìóëüòìåòð àøèãëàí áàñ ýõ õàâòàíãèéíäàà ñóóðèëàãäñàí áàéãàà

ìèêðîïðîöåññîðûã øàëãàæ ¿çýæ áîëíî. Ýõ õàâòàíãèéí òýæýýë á¿ðýí

õýìæýýãýýðýý áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõûí òóëä ýõ õàâòàíäàà òýæýýë àâ÷ áàéãàà

îðîëòûí õºë¿¿äýýñ 7 áà 14-ð õºëä íü ìóëüòìåòðèéíõýý øàëãàã÷èéã

áàéðëóóëæ øàëãàæ ¿çäýã.

3.3.1 Ýõ õàâòàíãààñ ñîëüæ îðëóóëæ áîëäîã òºõººðºìæ¿¿ä

Ýõ õàâòàíãààñ ñîëüæ îðëóóëæ òàâüæ áîëäîã çàðèì ÷èï¿¿ä, êîíäåíñàòîð, çàé

áîëîí áóñàä òºõººðºìæ¿¿äèéí çóðàã:

Fintek chip Vitesse PHY Chip

4-pin power 20-pin power connector

Fan Header Battery


57

3.4 RAM-èéí ãýìòýëèéã çàñâàðëàõ

RAM áóþó øóóðõàé ñàíàõ îé íü àæèëëàãààã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä

ñèãíàë ºãäºã. Íýã õýëáýëçýëòýé óðò õóãàöààíû ñèãíàë ºã÷ áàéâàë òàíû

êîìïüþòåðèéí øóóðõàé ñàíàõ îé ãýìòñýí áóþó ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ

÷àäàõã¿é áàéíà ãýæ îéëãîæ áîëíî.

Èõýâ÷ëýí RAM-íû ÷èï íü ãýìòäýã áà òýäãýýðèéã èæèë òºðëèéí ÷èïýýð

ñîëüæ îðëóóëæ òàâüæ áîëäîã. ¯¿íèé òóëä ýõëýýä ñîëüæ òàâèõ ãýæ

áàéãàà ÷èïíèéõýý õºëíèé äóãààð õàÿãèéã ñàéí õàðàõ õýðýãòýé ººð

òºðëèéí ÷èï ñóóðèëóóëñàí òîõèîëäîëä òàíû RAM äàõèí çàñâàðëàæ

áîëîõã¿é ãýäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé. Ó÷èð íü ÷èïèéã îëîí äàõèí ñîëüæ

òàâèõ òîõèîëäîëä RAM íû çàì áóþó ºãºãäºë äàìæóóëàõ çîðèëãîòîé

÷èï íü ãýìòýõ òóë ñîëüæ òàâèõààñàà ºìíº ñàéí õàðàõ õýðýãòýé. ªíäºð

¿íýýð ¿ç¿¿ëýëò ñàéòàé RAM õóäàëäàí àâ÷ààä ñàíàìñàðã¿é áàéäëààð

íýã ÷èïèéã íü ãýìòýýñýí òîõèîëäîëä õàÿõ õýö¿¿, øèíýýð õóäàëäàí

àâàõàä á¿ð ÷ õýö¿¿ áàéäàëä õ¿ðäýã. Ýíý õ¿íäðýëýýñ ãàðàõûí òóëä õýä

äàõèí áàãà ¿íýýð ÷èïèéã íü ñîëüæ òàâüæ ñóðàõ øààðäëàãàòàé.

Ìàíàé îðíû íºõöºëä RAM-ã èõ çàñààä áàéäàãã¿é ãýìòýë ãàðñàí

òîõèîëäîëä ñîëèîä òàâü÷èõäàã. Êîìïüþòåð èõýñ÷ õ¿íèé ÷óõàë õýðýãöýý

áîëñîí ¿åä õýðýãöýýãýý äàãààä çàñàæ ñýëáýæ ñóðàõ íü ÷óõàë

õýðýãöýýòýé áàéãàà áèëýý. Ýíý íü ýäèéí çàñãèéí õóâüä ìºíãºº õýìíýõ

äàâóó òàëòàé.


58

3.5 Êîìïüþòåð çàñõàä çîðèóëñàí òýæýýëèéí îðîëòûí áëîê ñõåì

Êîìïüþòåð çàñàõ ãýæ áàéãàà êîìïüþòåðèéí èíæåíåð õ¿í êîìïüþòåðòýý

òýæýýë õààíààñ ÿàæ îðäîã ìºí ÿìàð ÿìàð òºõººðºìæèä òýæýýëýý äàìæóóëäàã

çýðãèéã ìýäýæ áàéõ øààðäëàãàòàé. Èéìä äàðààõü áëîê ñõåìèéã ñóäëàõ

øààðäëàãàòàé.

Ýõëýýä òýæýýë çàëãàõàä çºâ áàéâàë äýëãýöýý íýýíý äýëãýöýý íýýõã¿é áàéâàë

ä¿ðñ à÷ààëëûã øèíýýð ýõë¿¿ëíý. Ýñðýã òîõèîëäîëä áóþó äýëãýö íýýãäñýíèé

äàðàà Boot ïðîãðàìì à÷ààëíà. Boot à÷ààëëàæ áàéâàë ñèãíàë ºãíº. Ýñðýã

òîõèîëäîëä áîëîîã¿é ãýñýí ñèãíàë ºãíº. Áóñäûã íü øàëãààä òýæýýëýý äàõèí

ºãíº. Ýíý ìýòýýð óã áëîê ñõåì áîëîí õàâñðàëò áëîê ñõåì¿¿äèéã óíøèæ ÷àääàã

áàéõ õýðýãòýé.


59


60

Ä¿ãíýëò

Êîìïüþòåðèéí òåõíèê õàíãàìæèéí ýâäðýëèéã îíîøëîõ ñýðãýýí çàñâàðëàõ

ãýñýí ñýäâýýð äàðààõ ç¿éë¿¿äèéã õèéæ ã¿éöýòãýëýý. Óã ñýäâýý ¿íäñýí ãóðâàí

á¿ëýãò õóâààæ àâ÷ ñóäàëñàí.

Íýãä¿ãýýð á¿ëýãò: ñóäàëãààíû õýñýã áóþó îíîëûí õýñýã.

Õî¸ðäóãààð á¿ëýãò: Îíîøëîãîîíû õýñýã õàìðàãäàíà.

Ãóðàâäóãààð á¿ëýãò: Ã¿éöýòãýëèéí õýñýã áóþó çàñâàðûí õýñýã ãýñýí ¿íäñýí

ãóðâàí á¿ëýãò õóâààæ àæëàà ã¿éöýòãýñýí.

1-ð á¿ëýãò Motherboard, CPU, BIOS ãýæ þó âý?, òýæýýëèéí áëîê, CD- ROM,

õàòóó äèñê áîëîí óÿí äèñêíèé ÿëãàà, õàòóó äèñêíèé ¿íäýñ, HDD (Hard

Disk)Drive, HD (Hard disk, Memory (Ñàíàõ îé), Âèäåî ïëàò çýðýã

òºõººðºìæ¿¿äèéã îíîëûí õóâüä äýëãýðýíã¿é îðóóëæ ºãñºí áà ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã

çîðèóëàëò àíãèëàë ÿëãàà çýðãèéã íýìæ îðóóëæ ºãñºí.

Õî¸ðäóãààð á¿ëýãò Motherboard, CPU, BIOS ãýæ þó âý?, òýæýýëèéí áëîê, CD-

ROM, õàòóó äèñê áîëîí óÿí äèñêíèé ÿëãàà, õàòóó äèñêíèé ¿íäýñ, HDD (Hard

Disk)Drive, HD (Hard disk), Memory (Ñàíàõ îé), Âèäåî ïëàò çýðýã

òºõººðºìæ¿¿äýä ãàðàõ åðºíõèé ãýìòýë òýäãýýðèéã îíîøëîæ ýâäðýõ áîëñîí

øàëòãààíûã íü ñóäàëñàí. Ìºí ýâäðýë ãýìòýëòýé áàéãàà òºõººðºìæ¿¿äèéí

àëäàà çààõ áè÷ãýí êîäûã îðóóëæ ºãñºí.

Ãóðàâäóãààð á¿ëýãò Motherboard, Memory (Ñàíàõ îé), HD(Hard disk),

òýæýýëèéí áëîê çýðýã òºõººðºìæ¿¿äýä ãàðäàã àëäàà ãýìòýëèéã ýëåêòðîíèêèéí

òàëààñ íü çàñàõ, óãñðàõ, ñîëüæ òàâèõ çýðãèéã îðóóëæ ºãñºí. Ìºí çàñâàð

õèéõýä øààðäàãäàõ áàãàæ òºõººðºìæ¿¿äèéí àæèëëàõ çàð÷èì, òóõàéí çàñàõ

ãýæ áàéãàà òºõººðºìæèä ÿìàð ÿìàð áàãàæ õýðýãëýãäýõ çýðãèéã äýëãýðýíã¿é

îðóóëæ ºãñºí.

Ýíý ñýäâýýð áàêàëàâðûí òºãñºëòèéí àæëàà õèéñíýýð êîìïüþòåðò ÿìàð

ýâäðýë èõýâ÷ëýí òîõèîëääîã áà òýäãýýðèéã ÿàæ çàñàæ ñýëáýæ áîëäîã òóõàé

ºðãºí ìýäëýãòýé áîëñîí. Öààøèä ýíý ñýäâýý ýíãèéí õýðýãëýã÷èäýä òóñ áîëîõ

¿¿äíýýñ èíòåðíýòýä ñóóðèëóóëíà.


61

Àøèãëàñàí íîì.

1. Switch mode power supply handbook. Keith H.Bikkings.

2. PC systems installation and maintenance (R.P.Beales)

3. Òîîí ýëåêòðîíèê Ä. Õàëçàà

4. Ýëåêòðîíèê Ä. Õàëçàà

Èíòåðíýò õàÿãèéí æàãñààëò:

1. http://www.eurosoft-uk.com

2. http://www.micro2000.com

3. http://www.joheco.hl

4. http://www.windsortech.com

5. http://www.asuult.net

6. http://www.google.mn

7. http://www.olloo.mn

8. http://www.magicnet.mn

hardware mgl

Documents