Enver Hoxha dhe “vëllazëria”jugosllave

ww

w.k

oha.m

k

E PËRDITSHME INFORMATIVE

Koha

Shkup, 20 nëntor - Dita Botërore e Fëmijëve - 20nëntori, është ditë globale për “aksion të fë-mijëve”. Atë ditë e festojmë fëmijërinë dhemendojmë për përgjegjësinë e madhe që ekemi si shoqëri të krijojmë kushte për fëmijëttanë të prosperojnë dhe ta krijojnë botën në tëcilën ne do të donim të jetojnë si të rritur në tëardhmen, qëndron në deklaratën e shkruar tëpërfaqësuesit të UNICEF-it në Shkup, Benxha-

min Perks. “Mendojmë në shumë sfida të fë-mijëve në vend, në lidhje me vdekshmërinë e tësapolindurve, varfërinë e fëmijëve, ndotjen e aj-rit dhe rrjedhën e arsimit. Sipas të dhënave, 28për qind e të gjithë fëmijëve në vend jetojnë nëvarfëri, vetëm një prej 300 fëmijëve të varfër nëvend shkon në arsim parashkollor, ndërsa dyprej tre fëmijëve shkojnë në shkollë të mesme.Ekziston nevojë urgjente të...

Rreth 28 për qind e fëmijëve jetojnë në varfëri!

15 DEN

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Gruevski sfidonBrukselin!

Nikolla Gruevski paska fituaredhe zyrtarisht azilin politik nëHungari, ndërkohë që burokratëte Brukselit ende nuk na treguanse sipas cilave parime etike e po-litike po e trajtojnë Hungarinësikur të mos ishte anëtare e BE-së. Tash e tutje çdo kriminel që iikë drejtësisë, mund të shpresojë(që ta fitojë) në strehim politiknë cilin do cep të Bashkimit Euro-pian. Pse Gruevski po deshka tëjetë një përjashtim? Pse BE, për-mes një anëtareje të vet, siç ështëHungaria, po e sfidon sistemin edrejtësisë së një shteti sovran -Maqedonisë?...

40c |120c

Kosova dështon të pranohet nëInterpol

Gruevski e fitoi azilin, jep lajmin

nga Fejsbuku

SAZDOVSKI

� Fq.3

� Fq.3

A mund të ketë vrasje mizore brenda një minute?!�

Nevojitet një sistem objektiv dhe transparent i financimit të komunave me qëllim të sigurimit tëdrejtë të mjeteve financiare, që vlen sidomos për komunat më të vogla dhe më të varfra e që nëvazhdimësi kanë kapacitete të vogla tatimore, ndërsa kanë nevoja të mëdha financiare

ZHVILLIMI I VENDBANIMEVE RURALE

Fq.14

Fq.6

Fq.7

Fq.17

Fq.2

Viti XII • Numri 3515 • e mërkurë, 21 nëntor 2018

EDITORIAL

DOSSIER

RAJON

Mungojnë kapacitetete mëdha industriale

Bujar Osmani

Nisin festate Alfabetit

Fq.5

Gëzuar Festat e NËNTORIT!

2 AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

2

MBLEDHËS E GJAHTARË“Nëse njeriu ka diçka për të luftuar, ka diçka për tëjetuar. Dhe kjo varet se cili është qëllimi. Qëllimipërfundimtar për çdo njeri është të jetojë i qetë. Tëgjithë kështu mendojnë, por fillimisht ka qenëndryshe; qëllimi i errësoi sytë, njeriu harroi vetendhe synimi i vetëm u bë posti. Problemi qëndron sime rastin e gjahtarit dhe mbledhësit: Nëse njëperson është nisur për në shtëpi dhe gjatë rrugës idel një kafshë e egër ai e sheh si pengesë dhe e vret.Ky është mbledhësi, i cili ka një qëllim final, tëmbërrijë në shtëpi. Gjahtari është ndryshe. Ai shkonnë pyll për të vrarë, dhe shkon...asgjëkundi. Pyetjaqë njeriu duhet t’i bëjë vetes është -Jam gjahtar apombledhës?Çdo thuajse 100 vjet njeriu ripërtërihet. Që prejfillimit, miliarda njerëz jane vrarë duke luftuar. Sotnjerëzimi kujton kryesisht të vrarët në luftrat efundit. T’i pyesësh a ishte luftë e drejtë, njerëzithutohen të përgjigjen - Të marrin anën e partisë apotë kombit - dhe nëse mendojnë pak, kujtojnë flakëte një lufte shfarosëse civile që partia me ushtarët esaj e shtriu deri në kohë paqeje.Por kohët ndryshojnë, ashtu edhe opinionet.Partizanët e nacionalistët, njëra palë i përket partisëdhe tjetra kombit. Sot ato shihen ndryshe, medallimin se të parët ende nuk duan t’i lirojnë postet.Mendoni turpin që u rëndon, dhe ata gjithësesi nukduan ta kuptojnë. Ata që janë të dehur me pushtetnuk mund ta braktisin atë vullnetarisht. Dhe s’ka sitë ndodhë në një shoqëri, ku midis marrjes së njëposti dhe rrëmbimit të një çante nuk ka ndonjëdallim”, ka shkruar një status në Facebook, gazetari i“Zërit të Amerikës”, Astrit Lulushi.

MËSONI DO SENE“Po pse bre po bahni marak që nuk na paskanpranu në Interpol? Ne e dijmë që nuk kemi policipër Interpol. A nuk e dini që policisë tonë ia kanëvjedhë krejt senet që i ka pasë t’u i rujtë përdëshmi? Që ia kanë vjedhë nuk është shumëproblem por që nuk i ka gjetë hajnat ështëproblem i madh. Ne nuk kemi asnjë organizatështetërore serioze. Nuk kemi as shtet qyshë duhete lypim me na pranu edhe në OKB. Madje, ne endenuk e dijmë as për çka shërben shteti. Ende nuk ekemi mësu që shteti, me të gjitha segmnentet eveta, është për plotësimin e nevojave tëpërgjithshme të qytetarëve e jo për nevojat privatetë politikanëve tanë që janë halabakë e banditë tëpaemancipuar. Këta shylybyla e kontrollojnëpolicinë. Mos u bani kishe nuk e dini.Bile, në këtë rast është mirë me mësu prej Serbisë.Me pa për çka ekziston shteti dhe si funksionon ai.Doknu kah Interpoli kur t’i mësoni këto sene”, kashkruar një status në Facebook, studiuesi nëLondër, Daut Dauti.

Dy fjalë, rreth mos-pranimit tëKosovës në Interpol!E para: është shumë e saktë, ajo që thanë fjalimin e tij briliant në Dubai,Drejtori i Përgjithshëm i Policisë Koso-vare, Rashit Qalaj, se Policia e Kosovës,është shembull në rajon e më gjerë(pra, përfshi edhe Policitë e disa shte-teve, sot anëtare të BE-së, por që vijnënga ish-Lindja, si Bullgaria, Rumunia,Hungaria etj) – ngase është polici etrajnuar gjithandej në Universitetetdhe Qendrat më me renome Botërore,Europë (Gjermani, Austri e Mbretëri tëBashkuar), si dhe (gjithsesi) në SHBA!Vet Rashit Qalaj, përveq studimeveUniversatere në vend, ka absolvuarspecializime në Universitet e Qendratmë me renome të botës, si, Specializi-min në Zvicër, në “Geneva Center forSecurity and Policy”, tri Specializimetjera në qendrën me renome botërorenë “Marshall Center” në Gjermani, pa-staj, në Vjenë të Austrisë për “Investi-gation Issues”, tutje në SHBA, në“Northwestern University Center forPublic Safety”; tutje, disa herë nëMbretërinë e Bashkuar, në “UnitedKingdom Defense Academy and Cran-field University”!E dyta: Sot, s’ishte poenta tek pesha efakteve që shpalon me krenari Policiae Kosovës, dhe tek kredibiliteti dhepuna e saj - por poenta ishte tek gjeo-politika - tek frika e tmerrshme që kaSerbia dhe aleatët e saj - nga hyrja dheetablimi i Kosovës në Interpol: Për fak-tin e thjeshtë, se qindra e mijëra kri-minel me duar të përgjakura, endensot e 20 vite të lirë në botë, ndërkohëqë pas hyrjes sonë në Interpol, ata dotë prangosen, e t'i dorëzohen drejtësi-së dhe dënimeve...!E Treta: Serbia dhe Vuçiq, po shpre-sojnë se me arritjen e “MarrëveshjesLigjërisht të obligueshme me Ko-sovën”, përveç tjerash, do t’fitojnëedhe amnistinë për gjithë ata qëshkaktuan gjenocidin dhe pastrim et-nik në Kosovë.Këtë frikë (nga Kosova eanëtarësuar në Interpol), e ka shpa-luar disa herë, edhe vet President serb,Vuçiq, sikurse e dëshmon, edhe im-penjimi marramendës i gjithë struk-turës shtetërore e të Ministrive dhe Di-plomacisë serbe muajt e kaluar, nëlobimin e angazhimet diplomatikegjithandej, kundër pranimit të Ko-sovës.Por, Serbia dhe Vuçiq, duhet t’a dinënjë fakt të thjeshtë: Shpejt, Kosova dotë jetë anëtare fuqiplotë e Interpollit.Kriminelët e saj të luftës, qofshin tëforcave të “rregullta”, e qofshin të fa-langa paramilitare, do ta gjejnë vetënnë pranga gjithandej kah janë, nëArgjentinë, Brazil, Turqi, Francë apoNigeri...Asnjë Marrëveshje, dhe askush, s’-mund të amnistojë krimet e luftës,gjenocidin dhe pastrimin etnik tëngjarë në Kosovë.Policia e Kosovës, s’është institucionimë Kredibil vetëm në Kosovë, por negjithë Europën Juglindore. Dhe këtëduhet t’a themi të gjithë. P.S. Gjë, që natyrisht, pa fajin e PolicisëKosovare - s’vlenë aspak, për Prokuro-rinë dhe Gjyqësinë e vendit tonë).

Bardhyl Meta (status nga Fb. 20.11.2018)

MEDIACitate

Nikolla Gruevski paska fituar edhe zyrtarisht azilin politik në Hun-gari, ndërkohë që burokratët e Brukselit ende nuk na treguan sesipas cilave parime etike e politike po e trajtojnë Hungarinë sikurtë mos ishte anëtare e BE-së.

Tash e tutje çdo kriminel që i ikë drejtësisë, mund të shpresojë (qëta fitojë) në strehim politik në cilin do cep të Bashkimit Europian.

Pse Gruevski po deshka të jetë një përjashtim?

Pse BE, përmes një anëtareje të vet, siç është Hungaria, po e sfidonsistemin e drejtësisë së një shteti sovran - Maqedonisë?

Çfarë porosie dërgohet për të gjithë shkelësit e ligjit, sidomos kurata janë ish-pushtetarë dhe cili politikan aktual nuk do të tentojëmë guximshëm të abuzojë me pushtetin, duke e zhvatur atë pë idhënë llogari për këtë asnjë institucioni ligjzbatues në vend.

Politikanët aktuale të Ballkanit Perëndimor, tash e tutje, do takenë si model Gruevskin, kurse qortimet e Brukselit për përmbu-shje standardesh do ti konsiderojnë si broçkulla.

Evropa po na mëson keq se si nuk duhet ta zhvillojmë kulturën epolitikbërjes.

Hungaria nuk është një ishull i izoluar në Europë dhe detyrimet esaja ndaj BE-së duhet të jenë të barasvlershme me strategjinë ekësaj të fundit për çrrënjosjen e recidivave që reciklojnë korru-psion, arbitraritet, nepotizëm në vendet që aspirojë të bëhen anë-tare të BE-së.

Gruevski duke qenë një përfitues i fondeve edhe europiane për azi-lantë, tash e tutje do të jetë zhgënjimi më i madh për të gjithë ataintelektualë e veprimtarë të Ballkanit Perëndimor të cilët në for-ma të ndryshme e luftuan tipin e tillë të qeverisjes autokratike.

Lajmi i fundit nga Budapesti është trishtimi më i madh për çdondërgjegje të pastër njerëzore që tash e tutje mund të futet në njëdilemë më të madhe: ia vlen apo jo të luftohet për kauza morale-politike, të cilat ishin njëfarë treguesi për cilësinë dhe dinamikëne proceseve eurointegruese.

A ia vlen të luftohet për ide europianizuese, kur vet Europa strehonnë gjirin e saj turli krimineli nga Ballkani?

Ai vlen të zhvillohen beteja politike e civile kundër qeverive tëkorruptuara, kur prej përpara dihet epilogu i marshutave arrati-sëshe të politikanëve të inkriminuar që përfundojnë në ndonjë ja-tak të ngrohtë të Europës?

Nëse Gruevski qenka më i rëndësishëm se çdo parim që Brukselina e paska shitë si kart-vizitë për të gjetur më lehtë adresat eavokatëve të azilit, atëherë që sot duhet bërë një kërkesë përstrehim kolektiv për të gjithë ata politikanë të cilët ikjen ngadrejtësia vendore do ta përkthejnë në standarde të dyfishta tëBE-së.

Me qumështin e munguar të fëmijëve të Sirisë, tash e tutje do tëfinancohet azili i Gruevskit dhe nuk do të habitemi që një ditë por-tave të Europës të troket edhe ndonjë kriminel si Asadi. Sepse, samë i urryer në vend tëndin, aq më i mirëpritur në ndonjë vend tëEuropës!

Turpi brina s'ka!

Gruevski sfidonBrukselin!

EDITORIAL |||||||||||||||||||||||

Emin AZEMI

SERBIA FAJTORE PËR MOSPRANIMIN EKOSOVËS NË INTERPOL!“Sot, Asambleja e Përgjithshme e INTERPOL-it, nësesionin e saj të 87-të votoi kundër anëtarësimit tëPolicisë së Kosovës në këtë organizatë.Qeveria e Republikës së Kosovës shprehzhgënjimin e saj të thellë që Kosovës i ështëpamundësuar të jetë pjesë e familjes botërore tëPolicisë, që lufton krimin transnacional.Fushata e egër e Republikës së Serbisë dëshmoiedhe njëherë karakterin e saj kundër Kosovës dhekundër idesë për normalizim të raporteve meRepublikën e Kosovës, aq më parë, kur kyanëtarësim ishte teknik dhe jo politik.Votimi kundër pranimit të Kosovës në këtëorganizatë ndërkombëtare i bën shërbim vetëmkrimit dhe kriminelëve dhe askush nuk do të duhejt’i gëzohej këtij fakti.Qeveria e Republikës së Kosovës, falënderon tëgjitha shtetet që votuan për, si dhe të gjithë ata qëu përpoqën ta ndihmojnë Kosovën në këtë procestë rëndësishëm.Kosova do të vazhdojë konsolidimin einstitucioneve të saj dhe në një të ardhme shumëtë afërt do të jetë edhe anëtare e plotë e INTERPOL-it”, Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj ështëshprehur i zhgënjyer përmes një postimi nëFacebook, pas dështimit të Kosovës për anëtarësimnë organizatën INTERPOL.

3AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shkup, 20 nëntor - Sekretariati përçështje evropiane në emër të Par-lamentit dhe Qeverisë së Maqe-donisë, është caktuar të jetë orga-nizatori i manifestimit jubilar të110-vjetorit nga Kongresi i Alfabe-tit shqip në Manastir. “Manifestimijubilar 110 vite nga Kongresi i Ma-nastirit ka rëndësi të veçantë nëkontekstin bashkëkohor politik,pasi shqiptarët e këtij rajoni janëpara momenteve të rëndësishmepër të siguruar orientimin e tyreperëndimor”, deklaroi zëvendë-skryeministri për çështje evropia-

ne, Bujar Osmani, me rastin e sh-palosjes së aktiviteteve, të cilat dota shoqërojnë shënimin e kësajdate në Maqedoni.

Osmani u shpreh se 110 vjetoringa unifikimi i Alfabetit të gjuhësshqipe, sivjet do të shënohet memoton “Për ne, dielli lind në perën-dim”, mendim i parafrazuar i NaimFrashërit, që flet për përcaktiminthelbësor të shqiptarëve drejt vle-rave të civilizimit perëndimor, përtë shtuar se kjo korrespondonedhe me përcaktimin e sotëm tëvendit drejt ardhmërisë evropia-

ne dhe atlantike. “Qeveria dhe Par-lamenti i Maqedonisë e obliguanSekretariatin për çështje evropia-ne t'i organizojë ngjarjet që kanëtë bëjnë me shënimin e këtij jubi-leu. Për ditën e Alfabetit shqip, 110vjetori nga Kongresi i Manastirit,kemi organizuar më shumëngjarje në Shkup dhe në Mana-stir, të cilat do të kurorëzohen mekoncertin e gjigantit të violinës,Shkëlzen Doli me Filarmoninë eMaqedonisë dhe dirigjimin eMihail Micijashçik nga Polonia qëdo të mbahet të enjten në Filar-moninë e Shkupit”, tha Osmani,duke shtuar se do të mbahen edhengjarje tjera në Shkup dhe Mana-stir, konferenca dhe debate shken-

core, si dhe promovime librash.Drejtori i Institutit për Trashë-

gimi Shpirtërore dhe Kulturore tëShqiptarëve (ITSHKSH), SkenderAsani, informoi se 22 Nëntoriështë e dita e themelimit të Insti-tutit për Trashëgimi Shpirtëroredhe Kulturore të Shqiptarëve dhenë aktivitetet që do të mbahen merastin e Ditës ë Alfabetit Shqip, dotë përfshihen personalitete nga tëgjitha institucionet shtetërore dheakademike mbarë shqiptare.

“Aktivitetet do të fillojnë nesërnë Institut me ligjëratën e DavidHoselflog, i cili ka zbuluar himnine notave të Alfabetit të gjuhës sh-qipe që do të jetë një prurje e ja-shtëzakonshme, një lajm i rëndë-

sishëm për të gjithë shqiptarët,meqë pas 110 vitesh, po zbulohennotat e Alfabetit”, tha Asani.

I pranishëm në konferencënpër mediat ishte edhe violinistiShkëlzen Doli, i cili premtoi njëperformancë e cila do të kënaqëpublikun, sepse siç tha ai, do të ek-zekutohen kompozime të autorë-ve më të famshëm botërorë.Lidhur me shënimin e Ditës së Al-fabetit, është vendosur në funk-sion faqja elektronikewww.110vjetalfabet.mk ku do tëvendosen të gjitha faktet historikepër unifikimin e alfabetit, poredhe përmbajtje tjera nga letër-sia shqipe.

(Z.V)

XHAFERI I BINDUR NËSHUMICËN ABSOLUTE Pjesa më e madhe eopozitës do të votojë përndryshimet kushtetueseShkup, 20 nëntor - Ndoshta nuk do të ketë konsensustë plotë kur do të miratohen amendamentetkonform Marrëveshjes së Prespës, por pjesa më emadhe e opozitës do të votojë për ndryshimet e Ku-shtetutës, ka thënë kryetari i Parlamentit të Maqe-donisë, Talat Xhaferi, pas fjalimit të mbajtur nëAsamblenë parlamentare të 64-të të NATO-s në Ha-lifaks të Kanadasë. Maqedonia do t’i kryejë obligi-met e veta për anëtarësim të plotë në afatin e para-parë, ka thënë Xhaferi duke shfaqur shpresën se derinë vitin e ardhshëm do të jemi anëtarja e 30-të eAleancës. Në fjalimin të shkruar në gjashtë faqe,Xhaferi është kthyer në të kaluarën, Samitin e NATO-s në Bukuresht kur vendi ishte bllokuar dhe nuk u bëanëtare e NATO-s, edhe pse atëherë bashkë me Sh-qipërinë dhe Kroacinë i përmbushi kushtet për pra-nim. Nënvizoi se dëshiron të flet për të tashmen dheështë fokusuar në Marrëveshjen e Prespës dhe im-plementimin e saj. Ka informuar se në Kuvend ka fil-luar procedura për ndryshimin e Kushtetutës dhe seKomisioni kushtetues e ka përfunduar debatin përamendamentet dorëzuar deri te Qeveria që janëpërcjellë në procedura të mëtejmë të shkruara nëRregullore. “Faza tjetër është debati i gjerë për draft-amendamentet ku do të marrin pjesë subjekte tëndryshme shoqërore nga opinioni akademik dhe iekspertëve, sektori joqeveritar, biznesor,… Por, nukdo të doja t’ju ngarkoj me procedurat, vetëm dua t’junjoftoj me një fakt të rëndësishëm siç është fillimi iprocedurës për ndryshime kushtetuese, krahas shu-micës parlamentare ka votuar edhe një pjesë e opo-zitës, pasi për momentin pjesa më e madhe e opo-zitës ende nuk e mbështet marrëveshjen meGreqinë fqinje. Situata nuk dallon as në Athinë, porme kalimin e kohës, ndjehet ndryshimi në percepti-min e këtij momenti të ri në zhvillimin e shtetit, dhebesoj se patriotët progresiv, vizionar dhe të vërtetëdo të bëjnë hapin e duhur për progres të sigurt tëMaqedonisë dhe në fund kur do të duhet amenda-mentet të miratohen në Kuvend dhe të bëhen pjesëe Kushtetutës, ndoshta nuk do të kemi konsensus tëplotë, por pjesa më e madhe e opozitës do të votojëpër ndryshimet kushtetuese”, ka theksuar Xhaferi.

Zejnulla VESELI

Shkup, 20 nëntor - Ish-kryeministri iMaqedonisë, Nikolla Gruevski, për tëdytën herë me radhë, që pas arratisjesilegalisht në Hungari, në profilin e tijnë Fejsbuk ka konfirmuar se ka marrëazil politik nga Hungaria.

“Sot, Republika e Hungarisë, shtetanëtare e BE-së dhe NATO-s ështëpërgjigjur pozitivisht në kërkesën timeparaprake për azil politik për shkak tëpërndjekjes politike në Republikën eMaqedonisë. Në kërkesën për azil po-litik theksova se të njëjtën e kërkoj përshkak të ndjekjes politike nga qeveriae re e udhëhequr nga partia LSDM.Theksova se qeveria dëshiron të mamerr lirinë duke përdorur hapat dhemënyrat jodemokratike dhe duke ke-qpërdorë sistemin gjyqësor në Maqe-doni”, shkruan mes tjerash Gruevskinë statusin e tij në Fejsbuk.

Ai ka shkruar se autoriteteve hun-gareze u ka sqaruar, siç thotë ai, tëgjitha peripetitë që ka kaluar që ngakoha kur në pushtet erdhi LSDM ekryeministrit Zoran Zaev. Akuzon setensionet dhe kërcënimet e tij filluanqë me publikimin e bisedave tëpërgjuara e deri në gjykimin e fundittë Gjykatës së Apelit, për të cilën

Gruevski thotë se ka frikë nga Prokuro-ria Speciale. Në ndërkohë, dje, Zyrapër Emigracion dhe Refugjatë në Hun-gari ka konfirmuar se është miratuarazili për Gruevskit. “Zyra për Emigra-cion dhe Refugjatë konkludoi se nëseGruevski kthehet në Maqedoni, do tëjetë lëndë e ndjekjes për shkak të sëkaluarës së tij politike dhe akuzave tëparashtruara kundër tij”, thuhet nëvendimin e kësaj zyre, ndërsa shtohetse “vendimi është marrë pas shqyrti-mit të hollësishëm të kërkesës dhedokumentacionit të parashtruar nga

Gruevski”. Po dje, Ministria e Drejtësi-së njoftoi se e ka dërguar kërkesën përekstradimin e ish-kryeministrit Gruev-ski deri te Ministria e Drejtësisë sëHungarisë. “Kërkesa për ekstradim ireferohet vendimit të plotfuqishëm tëshqiptuar në afat prej dy vjetësh dhepër katër procedura penale që gjen-den para gjykatave të Maqedonisë,ndërsa theksohet se ndaj tij zhvillohenedhe katër hetime si dhe një proce-durë parahetimore ku organet kom-petente mund të fillojnë edhe proce-dura gjyqësore në varësi nga hetimi”,thuhet në komunikatë. Në kërkesësqarohet se asnjë nga veprat për të ci-lat Nikolla Gruevski akuzohet apo zh-villohen kundër tij nuk është vepër po-litike apo ushtarake, ose këto vepranuk janë paraparë në Konventën Evro-piane për ekstradim si vepra për tëcilët mund të refuzohet ekstradimi.

Nga Ministria e Drejtësisë thek-sojnë se të drejtat e Nikolla Gruevskitnë çdo moment janë siguruar, përf-shirë edhe të drejtën për mbrojtje paraorganeve gjyqësore konform Kon-ventës Evropiane për të drejtat dhe li-ritë e njeriut. Nikolla Gruevski ështëmbrojtur në liri dhe në asnjë mënyrënuk është shqiptuar masë paraburgi-mi. Theksohet se edhe procedura gjy-qësore ku është sjell vendimi dhe pro-cedurat tjera që zhvillohen kundërGruevskit janë të monitoruar nga ana eOSBE-së, anëtare e së cilës është edheHungaria. “Republika e Maqedonisëkërkon që personi Gruevski të ekstra-dohet, ndërsa duke pasur parasysh se-riozitetin e veprës penale, kërkojmë injëjti të privohet nga liria dhe tëmbahet në paraburgim, duke rikujtuarse ndaj tij ka të ngritur edhe fletëarre-st ndërkombëtar”, qëndron në kumte-sën e Ministrisë së Drejtësisë.

SEKRETARIATI PËR ÇËSHTJE EVROPIANE ORGANIZON 110-VJETORIN E KONGRESIT TË MANASTIRIT

Nisin festat e Alfabetit

ISH-KRYEMINISTRI I LUMTUR JEP LAJMIN NË FEJSBUK

Gruevski e fitoi azilinNë ditën kur Gruevskinëpërmjet Fejsbukutinformoi se ka fituar azil nëHungari, Ministria eDrejtësisë e ka dërguarkërkesën për ekstradimintë tij deri te Ministria eDrejtësisë së Hungarisë

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Koha

4 AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shkup, 20 nëntor - Ministria eDrejtësisë nuk punon në kurrfarëLigji për amnisti në lidhje mengjarjet e 27 prillit. Ai duhet të për-gatitet nga trupi për pajtim në Par-lament, deklaroi dje ministrja eDrejtësisë Renata Deskoska. “NëMinistrinë e Drejtësisë nuk kemifilluar me kurrfarë ligji. Ai me sigu-ri do të shkojë përmes trupit përpajtim”, tha Deskoska duke upërgjigjur në pyetjen e gazetarëvepara fjalimit në Konferencën na-cionale me temën “Përparimi imekanizmave për sigurim të qa-sjes te drejtësia”.

Ajo e përsëriti qëndrimin se përdhunën nuk guxon të ketë amnisti,në cilin drejtim, tha është edhedeklarata e kryeministrit ZoranZaev, në të cilën ai ka bërë dallimmes atyre të cilët janë përfshirë në

dhunën dhe të tjerët. “Nëse fillonitë zbatoni ligj, secili që ka hyrë nëParlament, pa marrë parasyshnëse ka bërë dhunë ose jo, që kabërë ndërhyrje të paautorizuar - kabazë penalisht të përgjigjet. Dhefakt është se kundër gjithë atyre

personave nuk udhëhiqen proce-dura penale. Në ndonjë mënyrëato edhe tani nuk janë përfshirë”,tha ministrja Deskoska. Ajo poten-coi se tashmë ka persona të cilëtjanë dënuar për dhunën në Parla-ment dhe e vuajnë dënimin me

burg për dhunën ndaj deputetitSela dhe ministres Shekerinska,ndërsa për atë se cilët persona dotë përfshihen me ligjin eventualpër amnisti, do të varet nga qëndri-mi i trupit për pajtim.

E pyetur në lidhje me atë nëse

amnistia ka të bëjë për të gjithë 33të akuzuarit në rast, Deskoskatheksoi se nuk është e njoftuar meakuzat dhe sipas të cilave paragra-fe janë, dhe se për atë do të duhettë shihet në bazë të aktakuzës.

“Kur bëhet ligj për amnistibëhet në bazë të anëtarëve konk-ret. Amnistohen persona sipasanëtarëve të cituar të Kodit Penal.Ashtu që unë nuk e di cilat janëakuzat e tyre. Nëse ka për pjesë-marrje në turmën që ka kryerdhunën konkrete, nëse ka për or-ganizimin, për nxitje dhe ngja-shëm. Vepra të ndryshme janë. Nëligjin për amnisti duhet të defi-nohet saktë se cilat vepra penalenë bazë të Kodit penal mund tëpërfshihen. Unë nuk ua di aktaku-zat, as nuk kam dëgjuar. Ajo ështëçështje që duhet të bisedohet nëtrupin në Kuvend”, tha Deskoska.Sipas saj, përderisa nuk sillet Ligjpër amnisti, ajo nuk do të jetë go-ditje ndaj gjyqësisë.

“Nga ana teorike, ekzistojnë dylloje të qasjeve në pjesën e drejtë-sisë. Goditje e qeverisjes të sëdrejtës është nëse përziheni nëgjyqësi, nëse përziheni në prokuro-rinë, nëse u tregoni se si të ve-projnë. Fakt është se gjykatat dheprokurorët publik punojnë në bazëtë ligjeve në RM. Nëse sillet ligj përamnisti ajo do të jetë bazë e njëjtëligjore sipas të cilës do të duhet tëveprojnë edhe gjyqësia edheprokuroria publike”, thotë mini-strja e Drejtësisë, Deskoska.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

DESKOSKA E HEQ PËRGJEGJËSINË

Ligji për amnisti në duar të ParlamentitE pyetur në lidhje meatë nëse amnistia katë bëjë për të gjithë 33të akuzuarit në rast,Deskoska theksoi senuk është e njoftuarme akuzat dhe sipastë cilave paragrafejanë, dhe se për atë dotë duhet të shihet nëbazë të aktakuzës

DESKOSKA THOTË SE REFORMAT NUK JANË NDALUR

Reformat gjyqësore nuk janë ndalur, ndërsa tëgjitha ligjet të cilat janë në pajtim me Strategjinëe Ministrisë së Drejtësisë janë lëshuar nëprocedurë dhe dinamika po mbahet, deklaroiministrja e Drejtësisë, Renata Deskoska parafjalimit në Konferencën kombëtare me temë“Përparimi i mekanizmave për sigurimin e qasjesderi te drejtësia”. Ajo në këtë kontekst i potencoiedhe ligjet për gjykatat dhe për këshillin

gjyqësor, të cilat veçmëjanë publikuar nëRegjistrin e vetëmelektronik kombëtar(REVK), dhe me këtë rastpotencoi se Ministria e Drejtësisë mbetet nëvendimin për profeisonalizimin e Këshillitgjyqësor, pasi kjo është në pajtim meKushtetutën.

Shkup, 20 nëntor - Një pjesë e tëakuzuarve për ngjarjet në Parla-ment më 27 prill të vitit të kaluar,vendosën të tërheqin një pjesë tëdëshmive të propozuara përmbrojtjen e tyre në procesin gjyqë-sor që udhëhiqet para Gjykatës Pe-nale. Arsyen për atë në sallën gjy-qësore nuk e arsyetuan, ndërsanuk konfirmojnë as nëse ajo ështëe lidhur me paralajmërimet përpajtim përkatësisht për amnisti.

Para se ta anulojë seancën esotme gjyqësore për “27 prillin”gjykatësja Dobrilla Kacarska kon-staton se mbrojtja ka tërhequr njëpjesë të dëshmive dhe e konfirmoirrjedhën e punës së seancave tëardhshme, dhe ashtu për nesërështë parashikuar të vazhdohetme lexim të mesazheve SMS dhekomunikimi në viber nga celularëte të akuzuarve, derisa të hënën më26 nëntor , duhet të përfundojëedhe mbrojtja e deputetëve Kër-sto Mukoski, Sasho Vasilevski, Lu-

ben Arnaudov dhe Johan Tarçul-lovski. “Prejse mbrojtja tërhoqi njëpjesë të dëshmive të propozuara,atëherë për seancën gjyqësore më26 nëntor mund të thirren dy dësh-mitarë të propozuar nga mbrojtjae Mukovskit, ndërsa pastaj të për-

fundojmë edhe me mbrojtjen eVasilevskit, Arnaudovit dhe Tarçul-lovskit, tha gjykatësja Kacarska.

Deputeti Luben Arnaudov përdeklaratën e tij tha se së pari do tëkonsultohet me avokatin e tij, de-risa deputeti Johan Tarçullovski

tha se e tërheq listën e kompletuartë dëshmive, por edhe se gjithçkaqë ka për të thënë vetë paraGjykatës. Kryeministri Zaev të sh-tunën, në kontekst të ngjarjeve nëKuvend më 27 prill të vitit të ka-luar dhe propozimet e pushtetit

për pajtim, ndërsa të opozitës përamnisti të tërësishme, theksoi semund të ketë pajtim vetëm për atatë cilët nuk kanë marrë pjesë nëdhunë.

“Të gjithë që nuk kanë marrëpjesë në dhunë dhe nuk ishin pje-së e organizatorëve brenda, unënuk kam problem përmes tyre tabëjmë pajtimin. Ajo mund të jetëligj për amnisti, sjellje e vendimittë Parlamentit në suaza të kompe-tencave të tij. Ajo nuk është për-zierje në gjyqësi, Parlamenti i kakompetencat e tij”, deklaroi Zaev.Për ngjarjet në Parlament më 27prill të vitit 2017 të akuzuar janëgjithsej 33 persona, prej të cilëve31 për kërcënim terrorist të renditkushtetues të shtetit dhe dy përnxitje. Mes të akuzuarve shumicajanë deputetë, të punësuar në MPBdhe sigurimi parlamentar, artistë.Ata para Gjykatës thanë se e kup-tojnë akuzën, por nuk ndjehen faj-torë. (O.Xh)

NDRYSHON RRJEDHA E GJYKIMIT TË 27 PRILLIT

Të akuzuarit tërheqin dëshmitë, shpresojnë në amnisti

5AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Automjet del nga rruga Tetovë-Radiovce,vdes shoferiNjë person humbi jetën në një aksident rru-gor që ndodhi mbrëmë në rrugën Tetovë-fshati Radiovcë. Ministria e Punëve të Brend-shme informoi se mbrëmë rreth orës 23:30minuta në rrugën rajonale Tetovë - fshati Ra-diovcë , N.I, (52) nga fshati Miletinë, dukedrejtuar një automjet “hundai” me targa tëTetovës, ka dalë nga rruga dhe është përpla-sur me një pemë. Nga dëmtimet e marra ngagoditja N.I. vdiq në vendin e ngjarjes, ndër-sa vdekja u konstatua edhe nga mjeku iNdihmës së Shpejtë Mjekësore. Hetim nëvendin e ngjarjes bën prokurori publik dheekipi i SPB Tetovë. Me urdhër të prokuroritpublik, trupi i të ndjerit u dorëzua për auto-psi.

Aksidentohet 30-vjeçaringa Reçica e VogëlNë bulevardin “Iliria” në Tetovë, të hënënrreth orës 18.00, vetura e tipit “Seat Leone”me targa të Shkupi, e drejtuar nga 28-vjeça-ri L.A nga fshati Poroj, ka aksidentuar 30-vjeçarin A.I. këmbësor nga Reçica e Vogël.Këmbësori ka marrë lëndime të rënda trupo-re - frakturë në këmbën e majtë, është dër-guar në Spitalin Klinik të Tetovës, ku pas dhë-nies së ndihmës mjekësore, është ndalur përmjekim të mëtutjeshëm. Janë kryer hetimenë vendin e ngjarjes, nga ana e ekipit ngaSektori për Punë të Brendshme në Tetovë,dhe punohet në përcaktimin e shkakut të ak-sidentit.

Ndalohen hajnat që vodhën një tezgë Pjesëtarët e policisë nga Tetova të hënënrreth orës 05.00, në rrugën “120” në Tetovë,kanë privuar nga liria personat V.B. 19-vjeçarnga fshati Cerovë, B.S. 22-vjeçar nga fshatiTrebosh dhe N.R. 18-vjeçar nga Tetova, tëcilët nga një tezgë të improvizuar në këtërrugë, kanë vjedhur dy gajbe me pemë dheperime dhe 18 paketime me çamçakëzë. Gjë-sendet e vjedhura i kanë ngarkuar në veturën“Ford Mondeo” me targa të Tetovës. Diku mëvonë, gjatë kontrollit në veturë, është gjeturpistoletë e tipit “Bollov Uini 2003” me karika-tor të zbrazur dhe një plumb i kalibrit 6.35milimetër, të cilët janë konfiskuar nga 19-vjeçari V.B nga fshati Cerovë. Tre personat eprivuar nga liria janë mbajtur në Stacioninpolicorë Tetovë për zbardhjen e plotë të rastit.

Në Dibër 42 aksidente,asnjë me pasoja tragjikeNë dhjetë muajt e kaluar të vitit, nëpër rrugëte rajonit të Dibrës janë regjistruar 42 aksi-dente, për fat të mirë asnjë prej tyre me pa-soja tragjike. Periudhën e njëjtë vitin e kaluarjanë regjistruar 44 aksidente, me ç’rast nënjërën prej tyre jetën e ka humbur një per-son, deklaroi për MIA-n Stefan Dimoski,zëdhënës i Sektorit për punë të brendshmenga Ohri. Në periudhën raportuese është vë-rejtur numër i rritur i kundërvajtjeve, madje3911 kundrejt 511 vitin e kaluar. (U.H)

KRONIKË

Omer XHAFERI

Shkup, 20 nëntor - Rrahja e të ndjerit Nikol-la Sazdovski, nuk ka zgjatur më tepër senjë minutë dhe veprimet (goditjet) e tëakuzuarve kanë ndaluar në kohën kur aika rënë në tokë.

Në rrëfimin e tij para trupit gjyqësor,dëshmitari Mile Aleksovski, i cili ditën ekobshme të 29 qershorit të këtij viti kish-te qëndruar dy-tre metra nga ngjarja kuishte sulmuar dhe rrahur i ndjeri Sazdov-ski, tha se gjithçka ka ndodhur shumë sh-pejtë dhe se goditjet ndaj të ndjerit ki-shin filluar pasi tash më të akuzuarit ikishin lypur letërnjoftimi apo cigare (aq sai kujtohej).

“Rasti ka ndodhur mes orës 17:30 dhe17:40 të datës 29 qershor. Unë ishe dukepritur autobusin për në fshat. Afër mejeqëndronte i ndjeri Nikolla dhe e dashurae tij. Përderisa bisedonin ata, përnjëherëiu afruan tre persona (dy të gjatë dhe njëmë i ulët i plotë). Tash nuk më kujtohetsaktë se i kërkuan cigare apo letërnjof-tim, por e di se goditjet filluan menjëherë.E dashura e tij u largua anash. Unë u tho-sha lëreni djalin. Dhe kërkoja ndihmë ngapolicia pasi që stacioni policor i ‘Autoko-mandës’ është afër (100 metra larg vendittë ngjarjes). Kështu pas goditjeve i ndje-ri ra për toke, në afërsi të një kutie të me-talit. Njëkohësisht dy prej të akuzuarve unisën drejtë veturës, gjegjësisht i treti metu larguar e shkeli në fyt Sazdovskin. Kjoka qenë goditja e vetme pas ai ka rënë nëtokë”, sqaroi dëshmitari Aleksovski.

Seanca e dytë për rastin “Sazdvoski”përkundër rrëfimit preciz dhe të qartë tëdëshmitarit Mile Aleksovski, i propozuarnga Prokuroria e Shkupit, u zhvillua nënjë atmosferë të tensionuar dhe meshumë përplasje mes palës mbrojtësenga njëra anë dhe prokurorisë dhe

gjykatës nga ana tjetër. Mos evidentiminë procesverbal i prononcimit të dësh-mitarit në fjalë, se i gjithë rasti është zh-villuar brenda një minute apo udhëzimii kryetares së Këshillit Penale, DaniellaAleksovska Stojanovska, që i bëri anëta-res tjetër të Këshillit se në çfarë drejtimiduhet ta pyetet dëshmitari, ishin arsyetë mjaftueshme që avokati Naser Raufi,të kërkoj shkarkimin e saj nga ky procesgjyqësor.

“Për shkak se procesin gjyqësor eudhëheq në mënyrë të njëanshme dhe sepërkundër Ligjit të ri për procedurë pe-nale, e njëjta merr pjesë në mënyrë akti-ve në zhvillimin e seancës, respektivishtpasi që i lejoi porotës të parashtroj pyetjenga e cila do të buronte përgjigje që asaji konvenon, kërkoj shkarkimin e kryetaressë Këshillit Penal, Daniella AleksovskaStojanovska”, tha avokati Raufi.

Për avokatin Asmir Alispahiç, dekla-rata e dhënë nga dëshmitari Aleksovski etregon realitetin se çka ndodhur ditën e 29qershorit. Detajet e prezantuara nga kydëshmitar, siç tha avokati Alispahiç, e de-mantojnë aktakuzën e Prokurorisë, e cilatë akuzuarit i ngarkon për “vrasje nëmënyrë mizore”.

“Arsye me e fortë që na shtyu neveqë të kërkojmë shkarkimin e gjykatësesStojanovska, ishte insistimi dhe udhëzi-mi i saj ndaj gjykatëses (anëtares) së po-rotës se në çfarë pyetje sugjestive tëpërgjigjet dëshmitari. Dëshmia e dhënësot tregon qartë se nuk ka pasur goditjepasi i dëmtuari Sazdovski ka rënë nëtokë, përshkrim ky i cili qëndron në ak-takuzën e përfaqësuar nga Prokuroria eShkupit. Me vetë faktin se të akuzuarit ijanë afruar të dëmtuari, nuk e mohojmëakuzën se ka pasur goditje dhe kacafytje.Por, gjatë rënies së tij, dy prej të akuzuar-ve janë nisur drejtë veturës, përderisa

njëri prej tyre e ka shkelmuar në fyt. Rrë-fimi i sotëm i dëshmitarit bie ndeshë mevetë aktakuzën, e cila thotë se pas rënieskanë vazhduar goditje tre të akuzuarveme shkelma dhe grushte”, theksoi avoka-ti Alispahic.

Pala mbrojtëse e të akuzuarve BesirBela dhe Skender Demiri, në asnjë çastnuk e kontestoi pjesëmarrjen e klientëvetë tyre në këtë ngjarje të palakmueshme.Kundërshtimi i tyre kryesisht qëndronmbi kualifikimin e bërë nga Prokuroria eShkupit, e cila sipas tyre ka ra pre e presio-nit dhe protestave dhe se veprën penale“dhunë” e ka rikualifikuar në vepër pena-le “vrasje në mënyrë mizore”.

Përveç dëshmitarit Aleksovski, faktinse goditjet ndaj të ndjerit nuk kanë vazh-duar edhe gjatë kohës sa ka qenë i shtrirëai, javën e kaluar e kishte pohuar edhe edashura e Sazodvskit. Për të qenë e qën-drueshme kjo aktakuzë, siç thonë avokatëte të akuzuarve, ngjarja është dashur të zh-villohet në një interval më të gjatë kohordhe jo brenda një minute, të kishte ekzi-stuar motivi, paramendimi dhe qëllimipër të vrarë, elemente këto që aspak nukjanë pjesë e kësaj ngjarje tragjike.

Ndryshe, avokati Vanço Shehtanski,përfaqësues ligjor i familjes Sazdovski,nuk ka dashur ti komentojnë qëndrimetdhe detajet e prezantuara nga dëshmita-ri i prokurorisë, Mile Aleksovski. Njëhe-rit para fillimit të kësaj seance gjyqëso-re, gjegjësisht para se dëshmitari tëparaqes rrëfimi e tij prokurori i lëndësAngell Fidanovski, kërkoi përjashtimine mediave dhe largimin e përkohshëm tëtë akuzuarve. Megjithatë, reagimet dhearsyetimi i avokatëve mbrojtës se kjokërkesë nuk është e arsyeshme, Trupigjykues vendosi që dëshmitari të flasënë prezencën e mediave dhe publikuttjetër në përgjithësi.

RASTI “SAZDOVSKI” SËRISH DEL NË GJYQ

A mund të ketë vrasje mizorebrenda një minute?!

Dëshmia e dhënë tregon qartë se nuk ka pasur goditje pasi i dëmtuari Sazdovski karënë në tokë dhe e kundërshton përshkrimin në aktakuzën e përfaqësuar ngaProkuroria e Shkupit e cila të akuzuarit i ngarkon për “vrasje në mënyrë mizore”

Koha

6 AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shkup, 20 nëntor - Pagat më të lartamujore në rajon janë ato në Sllovenidhe Kroaci, ndërsa më të ulëtat nëMaqedoni, Serbi dhe Bosnje e Herce-govinë, kanë treguar të dhënat më tëfundit statistikore të vendeve të Bal-lkanit Perëndimor. Bazuar në të dhë-nat e entit statistikor të Sllovenisë,paga mesatare neto e vendit, gjatëmuajit gusht të këtij vitit ishte 1.082euro në muaj. Sllovenia është po ash-

tu vendi i vetëm i rajonit që ka pagëmesatare mujore më të lartë se 1 mijëeuro. Pas Sllovenisë, në listën e vende-ve me pagat më të majme në rajonështë renditur Kroacia, vend ky anë-tar i Bashkimit Evropian, ku gjatëgushtit paga më e lartë mesatareishte 843 euro. Të dhënat e entit sta-tistikor të Kroacisë kanë treguar poashtu se paga mesatare neto e gush-tit ka shënuar një rritje prej 0.9 për

qind në krahasim me atë të korrikuttë po këtij viti.

Në vendin e tretë në këtë listëështë renditur Mali i Zi, ku të dhënate MONSTAT-it kanë treguar se përfi-timet mesatare të të punësuarve, pallogaritur tatimet dhe kontributet,gjatë këtij shtatori kanë kapur shi-frën prej 512 eurosh, shumë kjo qëështë për 0.2 për qind më e lartë sesa në gusht. Pagat më të ulëta mujo-re janë evidentuar në Maqedoni,Serbi dhe Bosnje e Hercegovinë. Si-pas të dhënave të agjencisë stati-stikore të Bosnjës bëhet e ditur serroga mesatare e të punësuarve nëkëtë vend gjatë shtatorit ka qenë448 euro, që nënkupton një rritje no-minale prej 1.7 për qind krahasuarme dhjetorin e vitit të shkuar. Tëdhënat e entit statistikor të Serbisëkanë treguar se të ardhurat mesata-re mujore të qytetarëve të punësuartë këtij vendi janë 421 euro në muaj.Teksa, të dhënat e entit maqedonastë statistikave tregojnë se paga mesa-tare e vendit, gjatë gushtit të këtij viti,ka qenë 393 euro.

Rritet numrii pacientëve me sëmundjetë mushkëriveShkup, 20 nëntor - Rreth 100.000 njerëz në Maqedonikanë sëmundje obstruktive të mushkërive (HOBB).Vazhdimisht po rritet numri në Klinikën Universitare përPulmologji. Rritja e numrit të pacientëve me HOBBështë për shkak ekspononim të tyre ndaj faktorëve tëcaktuar të dëmshëm para se gjithash pirjes së duhanit,ndotjes së ajrit… Në vitin 2017 janë regjistruar 2.800 pa-cientë. Këtë vit deri tani janë regjistruar më shumë se2.700 pacientë dhe pritet ky numër deri në fund të vitittë jetë edhe më i madh krahasuar me vitin paraprak.Këtë dje e theksoi drejtori i Klinikës, Dejan Dokiq, nëshënimin e Ditës botërore të sëmundjes kronike ob-struktive të mushkërive - 21 Nëntorin, organizuar ngaShoqata respiratore e Maqedonisë. Sipas tij, me çdondotje të ajrit pavarësisht nëse bëhet fjalë për grimcaPM apo gazra të ndryshme ndotës të ajrit, të cilët janëoksidues, materie të cilat i bëjnë dëm sipërfaqes së qeli-zave, vjen deri në ndezje dhe simptoma siç janë grithja efytit, djegieje e syve, teshtija., gojë e thatë, frymëmarrjee vështirësuar, ngushtim në kraharor etj. (D.K)

Delvina KËRLUKU

Shkup, 20 nëntor - Dita Botërore eFëmijëve - 20 nëntori, është ditëglobale për “aksion të fëmijëve”.Atë ditë e festojmë fëmijërinë dhemendojmë për përgjegjësinë emadhe që e kemi si shoqëri tëkrijojmë kushte për fëmijët tanëtë prosperojnë dhe ta krijojnëbotën në të cilën ne do të donimtë jetojnë si të rritur në të ardh-men, qëndron në deklaratën eshkruar të përfaqësuesit të UNI-CEF-it në Shkup, BenxhaminPerks.

“Mendojmë në shumë sfida tëfëmijëve në vend, në lidhje mevdekshmërinë e të sapolindurve,varfërinë e fëmijëve, ndotjen e aj-rit dhe rrjedhën e arsimit. Sipastë dhënave, 28 për qind e të gjithëfëmijëve në vend jetojnë në varfë-ri, vetëm një prej 300 fëmijëve tëvarfër në vend shkon në arsim pa-rashkollor, ndërsa dy prej tre fë-mijëve shkojnë në shkollë të me-

sme. Ekziston nevojë urgjente tëpërmirësohet suksesi shkollor i

fëmijëve, sepse, sipas të dhënaveqë i kemi në dispozicion nga

vlerësimet ndërkombëtare, si Pro-grami për vlerësim ndërkombë-

tar të nxënësve (PISA), vendiradhitet i 67 nga 70 vende”, poten-con Perks. Gjithashtu, të sigurtjemi se me reformat e reja që imiratoi Qeveria, ndërsa të cilat ipërkrahin BE-ja, Banka Botërore,UNICEF-i, dhe partnerë tjerë tëKB-së, si dhe shoqëria qytetare,thekson Perks, do të përmirësohetgjendja e fëmijëve në vend.

“Këto përfshijnë qëllimin erritjes së mbulimit të arsimit pa-rashkollor për 50 për qind. “Planiaksionar për çdo foshnje të sapo-lindur”, i cili ka për qëllim tazvogëlojë vdekshmërinë e të sa-polindurve dhe të sigurojë tëgjitha foshnjat të mbijetojnë dhezhvillohen, vendosja e masave përpërparim të arsimit fillor dhe tëmesëm dhe reforma e sistemitpër mbrojtje sociale, me qëllimqë të gjindet zgjidhje më e mirëpër varfërinë e fëmijëve”, citonPerks.

Sipas tij, që të krijohet e ne-sërme më e mirë për të gjithë fë-mijët, shoqëria duhet të investojëenergji dhe të përkushtohet. Aidërgon apel deri te liderët dhe qy-tetarët të bëjnë gjithçka që mun-den që të krijojnë shoqëri që metë vërtetë u përgjigjet fëmijëve.

Sllovenia ka pagat më të larta,Maqedonia më të ulëtat

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

TË DHËNA ALARMUESE TË UNICEF-it PËR MAQEDONINË

Rreth 28 për qind e fëmijëvejetojnë në varfëri!

Sipas të dhënave tëUNICEF-it, 28 përqind e të gjithëfëmijëve në vendjetojnë në varfëri,vetëm një prej 300fëmijëve të varfër nëvend shkon në arsimparashkollor, ndërsady prej tre fëmijëveshkojnë në shkollëtë mesme

FËMIJËT, MË TË RREZIKUARIT NGA KATASTROFAT DHE LUFTËRAT Dita Botërore e të Drejtave të Fëmijëve, inicuar ngaOKB. Raporti Botëror i Rrezikut për vitin 2018 iukushtohet fëmijëve. Ata vuajnë më së shumti ngakatastrofat natyrore, luftërat apo konflikte. Më njëfuqi prej 7,8 ballësh tërmeti i Prillit 2016 tronditiveriperëndimin e Ekuadorit. Shumë vetë në rajonnuk kishin asnjë shans të mbijetonin. Më shumë se660 vetë ndërruan jetë, 80.000 humbën shtëpitë,560 shkolla u shkatërruan ose u dëmtuan rëndë.Por më shumë nga të gjitha kanë vuajtur fëmijët.Shumë prej tyre humbën prindërit dhe duhet ta

përballonin plotësisht vetëm jetesën. Vërtet që uofrua ndihmë emergjente, por deri sa fëmijët tëmerrnin ndihmën e duhur kaloi mjaft kohë. Ky rasttregon se sa të lëndueshëm janë fëmijët kurndodhin katastrofa natyrore. Prandaj raporti i“Aleanca- Zhvillimi Ndihmon” dhe Universitetit tëBochumit për vitin 2018 u kushtohet fëmijëve.“Fëmijët preken shumë nga katastrofat dhe kanënjë rrezikshmëri më të lartë se të rriturit, sepse ngaana fizike janë më të dobëtit”, thotë Peter Mucke,drejtor i Aleancës.

Koha

7AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 20 nëntor - Qeveria ka para-lajmëruar se do të ndihmojëpunën e të gjitha komunave meqëllim të realizimit të më shumëprojekteve zhvillimore dhe kapi-tale. Kjo do të mundësojë që ba-norët të fitojnë shërbime më tëmira për tatimet që i paguajnë sidhe të informohen për harxhimete këtyre mjeteve.

Këtë ndër të tjera e theksoikryeministri Zoran Zaev në taki-min e fundit me Këshillin Drejtuestë Bashkësive të njësive të vetëqe-verisjes lokale. Ai paralajmëroi sefalja e gjysmës së borxheve të ko-munave do të stabilizojë kapacite-tet zhvillimore të komunave.

Një pjesë e komunave ruralenë Maqedoni që nuk kanë në terri-torin e tyre administrativ kompanitë forta apo biznese që me punëne tyre do të ndihmojnë dhe mbë-shtesin zhvillimin ekonomik tëtyre, thonë se përshëndesin ma-sën e fundit qeveritare për faljen egjysmës së borxheve, pormegjithatë kërkojnë që qeveria memasa të veçanta të mbështesëenkas komunat rurale në Maqedo-ni.

NJË LIGJ I VEÇANTË PËRKOMUNAT RURALE

“Padyshim se është për tu për-shëndetur masa e fundit qeverita-re për shlyerjen e gjysmës sëborxheve të komunave.Megjithatë, nëse flasim vetëm përzhvillimin ekonomik të komuna-ve rurale që në punën e tyre balla-faqohen me problem më tëmëdha se komunat e tjera urba-ne, nevojitet që qeveria të shpallënjë Ligj të veçantë për të ndihmuarnë mënyrë materiale, enkas komu-nat rurale që një kohë të gjatë kanëqenë të lëna anash. Ne me buxhe-tin tonë e kemi të pamundur tërealizojmë kërkesat e shumta tëqytetarëve nga njëra anë në raportme mundësitë tona shumë të vo-

gla nga ana tjetër ”, thotë kryetari ikomunës së Studeniçanit, AzemSadiku.

Sipas tij ekzistojnë forma tëndryshme përmes së cilave mundtë realizohet ndihma financiarekushtuar në veçanti komunave ru-rale si përmes agjencive të ndry-shme , përmes buxhetit të shtetitetj.

“Ne kemi projekte të ndrysh-me të gatshme për vendbanimetmalore, që do të përmirësonin je-tesën e banorëve të kësaj ane, pornuk kemi mundësi financiare përshembull të ndërtojmë rrugën Ko-liçan i epërm deri në Kitkë e vlefsh-me një milion euro. Ndërtimi i sajdo të mundësonte ngritjen e njëqendre rekreative në këtë zonë, dotë zbuste dhe ndalte emigrimin epopullatës , do të krijonte kushteedhe për zhvillimin më të madh tëblegtorisë e kështu me radhë”,thekson Sadiku.

Nga ana tjetër, nga Komuna eLikovës gjithashtu kërkojnë njëmbështetje më të madhe për zh-villimin e komunave rurale dhendarjen reale të mjeteve buxheto-re prej afër 80 milion euro.

“Komunat rurale kanë nevojëqë në praktikë të zbatohet dhe rea-lizohet Ligji për Zhvillim të Bara-bartë Rajonal që obligon edhe nëaspekt ligjor ndarjen e 1 për qind tëProdhimit të Brendshëm Bruto përkomunat në tërë Maqedoninë, kushpesh ndodh që një komunë përnjë vit të fitojë 300 mijë euro, ndër-sa vitin tjetër të fitojë shumë mëpak. Andaj këto mjete duhet tëndahen në mënyrë më transparen-te.”, thotë kryetari i Likovës, ErkanArifi. Sipas tij, Qeveria nevojitet tëmbështesë më shumë komunatrurale edhe në realizimin e projek-teve më të mëdha kapitale përshkak se në kuadër të komunaverurale nuk punojnë kapacitete tëmëdha industriale, si përkrahësdhe mbështetës të zhvillimit lokalekonomik.

Në ndërkohë, kryetarët e ko-munave në Maqedoni në vazh-

dimësi në vitet e kaluara ankohense jostabiliteti financiar i komuna-ve në shtet ndërlidhet në një pjesëtë madhe me decentralizimin fi-skal të ngadalshëm në vend.

KËRKOHET RRITJA GRADUALE ETË ARDHURAVE PËR KOMUNAT

Kryetarët e komunave të orga-nizuara në BJNVL, thonë se në vitete kaluara është minimizuar proce-si i decentralizimit, dhe kërkojnëtë sigurohet pavarësi më e madhee komunave ngjashëm me komu-nat evropiane. Gjithashtu, komu-nat kërkojnë edhe rritjen e bllokdotacioneve për realizimin cilësortë kompetencave të ndryshme

“Nevojitet një sistem objektivdhe transparent i financimit të ko-munave me qëllim të sigurimit tëdrejtë të mjeteve financiare , qëvlen sidomos për komunat më tëvogla dhe më të varfra , që në vazh-dimësi kanë kapacitete të vogla ta-timore, ndërsa kanë nevoja tëmëdha financiare. Njëherazikërkohet edhe rritja graduale e tëardhurave për komunat nga Tatimii Vlerës së shtuar nga 4.5 për qindnë 10 për qind si dhe rritje e tatimitpersonal nga 3 në 50 për qind”,thonë nga BNJVL.

Sipas tyre, duhet që edhe qëedhe tatimi mbi lojërat e fatit dheautomatet të jetë e hyrë e komuna-ve, ndërsa shkalla e tatimit tëpronës, si tatim lokal më i sigurtdhe më i drejtë, të rritet në etapanga 0.10 për qind - 0.20 për qind në0.40 për qind - 0.50 për qind.

Nga atje shtojnë se pjesa më emadhe e të ardhurave të komuna-ve, apo më shumë se 60 për qindvijnë nga transferet e pushtetitlokal, që sipas kryetarëve të komu-nave paraqet bazë për të rrezikuarpavarësinë, andaj një gjë e tillë ne-vojitet të ndryshohet sa më shpejt.

Nga BNJVL thonë se edhe psenë vitet e fundit është bërë progresi caktuar në pushtetin lokal, atovlerësojnë se kjo nuk është e mjaf-tueshme dhe e kënaqshme, që de-centralizimi i pushtetit në vitet e

fundit është lënë pas dore dhe har-ruar, dhe për shkak të kësaj kryeko-munarët konsiderojnë se reformae sistemit të vetëqeverisjes lokaleduhet të vazhdojë dhe përsëri tëjetë një nga prioritetet kryesore tëQeverisë së Republikës së Maqe-donisë .

Meqenëse që nga fillimi i de-centralizimit kanë kaluar mëshumë se 12 vite, duhet të bëjmënjë analizë të plotë të efekteve tëreformës së sistemit të vetëqeveri-sjes lokale me fakte dhe argumen-te për të përcaktuar nëse konceptiekzistues i pushtetit lokal ka dhënërezultatet e pritura, për të gjeturdobësitë në mënyrë që të gjendetzgjidhje më e përshtatshme dheanët e mira për tu përforcuar edhemë tej.

DECENTRALIZIMI FISKAL, IDOMOSDOSHËM

“Nevojitet të krijohet praktikë erregullt e mbajtjes së takimeve tre-mujore në mes Kryeministrit dheministrave, ministritë e të cilëvetransferojnë bllok dotacione, do-tacione me dedikim dhe dotacionekapitale për komunat nga njëraanë dhe udhëheqësish së BNJVL-së në emër të komunave dhe të Qy-tetit të Shkupit në anën tjetër, në tëcilat takime do të analizohen re-zultatet dhe do të përcaktohenprioritetet dhe zgjidhjet e proble-meve”, vlerësojnë nga BNJVL.

Për shkak se Republika e Ma-qedonisë akoma është një ndërshtetet evropiane më të centrali-zuara, komunat kërkojnë që të ri-shqyrtohet sistemi i financimit tëtyre dhe realisht të kryhet decen-tralizimi fiskal me qëllim të kriji-mit të sistemit financues mëobjektiv, më të drejtë dhe më tran-sparent për komunat. Nevojitetedhe një sistem përkatës për fi-nancimin e barazuar për komunatme qëllim që të sigurohen mjaf-tueshëm mjete për komunat tëmë të vogla dhe më të varfra, tëcilat vazhdimisht kanë kapacitetetë vogla tatimore kundrejt nevoja-

ve të mëdha financiare. Prandajpara së gjithash nevojitet që të de-finohen nevojat shpenzuese nëbazë të normave shpenzuese përklient. Gjithë qytetarët kanë tëdrejtë për ofrim të shërbimeve mecilësi minimale pa marrë parasyshnëse jetojnë në komuna të varfraose të pasura, të mëdha ose të vo-gla dhe urbane ose rurale.Kërkohet edhe ngritja e fondevekofinancuese për projekte speci-fike, si edhe sigurimi i mjeteve fi-nanciare për pjesëmarrje vetjaketë komunave në financimin eprojekteve nga fondet paraqasësetë BE, shtojnë nga BNJVL.

ZHVILLIMI I VENDBANIMEVE RURALE

Mungojnë kapacitetet e mëdha industriale Nevojitet një sistemobjektiv dhetransparent i financimittë komunave me qëllimtë sigurimit të drejtë tëmjeteve financiare, qëvlen sidomos përkomunat më të vogladhe më të varfra e që nëvazhdimësi kanëkapacitete të voglatatimore, ndërsa kanënevoja të mëdhafinanciare

Padyshim se është për tupërshëndetur masa e funditqeveritare për shlyerjen egjysmës së borxheve tëkomunave. Megjithatë, nëseflasim vetëm për zhvilliminekonomik të komunaverurale që në punën e tyreballafaqohen me problemmë të mëdha se komunat etjera urbane, nevojitet qëqeveria të shpallë një Ligj tëveçantë për të ndihmuar nëmënyrë materiale, enkaskomunat rurale që një kohëtë gjatë kanë qenë të lënaanash. Ne me buxhetin tonëe kemi të pamundur tërealizojmë kërkesat eshumta të qytetarëve nganjëra anë në raport memundësitë tona shumë tëvogla nga ana tjetër

AZEM SADIKU

Komunat rurale kanë nevojëqë në praktikë të zbatohetdhe realizohet Ligji përZhvillim të BarabartëRajonal që obligon edhe nëaspekt ligjor ndarjen e 1 përqind të Prodhimit tëBrendshëm Bruto përkomunat në tërëMaqedoninë, ku shpeshndodh që një komunë për njëvit të fitojë 300 mijë euro,ndërsa vitin tjetër të fitojëshumë më pak. Andaj këtomjete duhet të ndahen nëmënyrë më transparente

ERKAN ARIFI

Koha

8 AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shkup, 20 nëntor - Nëse propozim-ligji i ri për borxhet, i cili tani ështënë procedurë parlamentare dhedeputetët e miratojnë, atëherë mezvogëlimin e tarifës së përmbarue-sve deri më 90 për qind, rrezikohetnë të ardhmen të ulet edhe numrii përmbaruesve. Kështu deklaroikryetari i Odës së Përmbaruesve,Zoran Dimov në tryezën e rrum-bullakët me temë “Debati profe-sional për propozimin e Ligjit të ripër fshirjen e kamatave të borxhe-ve të vjetra të qytetarëve dhe uljene tarifave për përmbarim ngapërmbaruesit”, ku e pranishme ish-te dhe ministrja e Drejtësisë, Re-nata Deskovska.

“Propozim i ri i Ligjit për përm-barim, i cili tanimë është në proce-durë paralamentare për miratim,ndryshimet ligjore shkojnë favortë qytetarëve, gjegjësisht borxh-linjve, të cilët në të ardhmen do tëpaguajë vetëm borxhin bazë tëmbetur pa kamatë, si dhe tarifa mëtë ulta për përmbaruesit që do tëjenë më të ulta deri më 90 për qind

nga tarifat aktuale që përllogari-ten nga ana e përmbaruesve. Nëtë ardhmen, përmbaruesit nuk dotë mund të bllokojnë llogaritëbankare të qytetarëve që janëbartës të ndihmave sociale, qëmarrin rroga minimale dhe pen-sione të ulta. Besoj se edhe përm-baruesit do të përkrahin propo-zim-ligjin”, tha Deskovska.Ministrja informoi se në takimin efundit të realizuar me Shoqatën ebankierëve, temë e bisedimeve kaqenë ulja e pagesave për bllokim

dhe debllokim të llogarive banka-re të qytetarëve me kërkesë tëpërmbaruesit.

“Jemi të vetëdijshëm se njënumër i madh i bankave paguajnëtarifa të larta, të cilët në tëshumtën e rasteve, janë mbi 2500denarë për bllokim dhe deblloki-min të llogarive bankarë të qyte-tarëve. Shpresoj se në këtë drejtimdo të gjejmë një gjuhë të përba-shkët me bankat dhe do të ketëulje drastike për bllokim dhe debl-lokim të llogarive bankare të

borxhlinjve”, tha ministrja Deskov-ska. Kryetari i Odës së Përmbarue-sve të Maqedonisë (OPM), ZoranDimov u shpreh se nëse propozim-ligji miratohet kështu siç është nëprocedurë parlamentare dhe do tëketë ulje drastike të tarifave përpërmbarim, kjo do të ndikojë ne-gativisht në punën e përmbarue-sve.

“Për një lëndë përmbarimi nukllogaritet vetëm tarifa e shpenzi-meve të përmbaruesve. Për një fa-turë të mbetur të energjisë elek-

trike angazhohet i gjithë aparatishtetëror. Së pari angazhohetavokati që do të shkruajë padinë,më pas angazhohet noteri që tëjep urdhëresë, pastaj angazhohetdhe personi që do ta dorëzojë pa-dinë e avokatit dhe urdhëresën enoterit. Nëse ankohet borxhliu, an-gazhohet sërish gjykata, daktilo-grafja dhe procesverbalistja dhenë fund, e gjithë lënda i kalonpërmbaruesit i cili i përllogaritharxhimet e të gjithë këtyre auto-riteteve dhe përmbaruesi ka pje-sëmarrje të vogël të parave në llo-garitjen përfundimtare të borxhit,përfshirë këtu edhe kamatat. Pran-daj edhe është revolta e qytetarë-ve ndaj përmbaruesve, sepsepërmbaruesi ua merr paratë dhepjesën më të madhe të parave uandan autoriteteve tjera që janë an-gazhuar për përmbarimin elëndës”, tha Dimov. OPM, tha ai,është për uljen e tarifave, por jo në90 për qind siç është paraparë nëpropozim-ligjin e ri për përmba-rim. (Z.V)

Qefser ABDYLI

Shkup, 20 nëntor - Nevojitet të im-plementohen më shumë masa, se-pse një nuk mjafton dhe nuk sjel-lë rezultate në zgjidhjen eproblemit me ndotjen në Shkup.Kjo u theksua në punëtorinë e dje-shme me temë “Ndotja e ajrit nëShkup - fakte, shkaqe, aksione” qëu mbajt në Qytetin e Shkupit menismë të kryetarit të Qytetit, PetreShilegov.

Aleksandar Dedinec nga Qen-dra hulumtuese për energjetikëdhe zhvillim të qëndrueshëm pranëASHAM-it deklaroi se në tre vitet e

fundit është punuar intensivisht nëkëtë problematikë dhe kanë dalëme disa studime, për ndotjen e cilaburon nga amvisëritë në Shkup, përtërë sektorin transprotues në shtetdhe për sektorin transportues nëQytetin e Shkupit dhe sa ai kontri-buon në ndotje.

Në Studimin për ngrohjen eamvisërive në Shkup, si fajtorëkryesorë mund të ceken se janë atatë cilët ngrohen me drunj dhe metë gjitha materiet e tjera. Masë mëe shpejtë, e cila mund të realizohetdhe të japë efekt, siç tha Dedinec,është masa për kyçje në sisteminngrohës, si dhe subvencione përndryshim të mënyrës së ngrohjesapo shfrytëzim të stufave me pele-ta, pompa ngrohëse apo të njohu-ra si inventorë, izolim të shtëpive.

Në sektorin transportues, ndërkaq,ka spektër të masave. Pjesa më emadhe kanë të bëjnë me tatimi-min e automjeteve, përkatësishtndryshim të mënyrës së tatimimittë automjeteve dhe vendosjes sëmetodologjisë së re e cila do të ba-zohet në emisione CO2. Sa një au-tomjet emeton, aq më tepër do tëpaguhet për të gjatë importit nështet dhe gjatë regjistrimit.

“Parashohim elektrifikim tëQytetit të Shkupit deri në vitin2025. Elektrifikimi i taksi automje-teve. Gjashtëdhjetë për qind elek-trifikim i taksi automjeteve, ndër-sa 40 për qind të tjerë me tëashtuquajtura automjete elek-trike. Këtu Qyteti mund të japësubvencione të mëdha, lehtësimepër taksi automjetet sepse ato ka-

lojnë brenda vitit numër të madhtë kilometrave, sipas përllogaritje-ve tona mbi 40.000 kilometra nëvit. Me atë kilometrazhë blerja eautomjetit elektrik për ta ështëopsion i pagueshëm, kuptohet,mbështetur me subvencione tëcaktuara nga Qyteti dhe nga shte-ti. Këto janë masat të cilat nëpërgjithësi i propozojmë për ulje tëndotjes”, tha Dedinec.

Nëse krahasohen sektorëttransport dhe amvisëri, 90 përqind e PM emisioneve vijnë ngaamvisëritë, ndërsa vetëm 10 përqind janë nga sektori transportues.Nëse shikohen emisionet NOx, tekato transporti është pjesëmarrësimë i madh në ato emisione merreth 60 për qind, përderisa amvi-sëritë e plotësojnë 40 përqindë-

shin tjetër. Dedinec tha se plani-fikojnë në periudhën në vijim tandjekin sektorin e industrisë. “Mezbatimin e masave në amvisëri,krijuam dy skenarë deri në vitin2025. me zbatimin e masave nëamvisëri, konsiderojmë se mundtë arrihet deri te ulja në 93 për qinde PM emisioneve të cilat vijnë ngasektori amvisëri, përderisa në sek-torin e transportit kjo përqindjeështë mjaft e vogël, rreth 20 përqind ulje e PM emisioneve”, thaDedinec.

Udhëheqësja e Sektorit përmbrojtje të mjedisit jetësor në Qy-tetin e Shkupit, Cvetanka Ikono-mova Martinovska deklaroi se përndotjen në kryeqytet fajtorë jemitë gjithë dhe askush nuk mund tëamnistohet. I porositi shkupjanett’iu bashkëngjiten rekomandime-ve që i japin ekspertët dhe perso-nat udhëheqës në të gjitha institu-cionet përgjegjëse në shtet dhe meatë, siç tha, të kontribuojmë përpërmirësim të cilësisë së ajrit nëqytetin tonë. Ajo shtoi se subven-cionimi për furnizim të stufave mepeleta për qytetarët e Shkupit përkëtë vit përfundoi, por në buxhetinpër vitin 2019 Qyteti i Shkupit pla-nifikon 15 milionë denarë për sub-vencione për furnizim të stufaveme peleta, që është shumë më elartë për 50 për qind nga shuma ekëtij viti.

ODA E PËRMBARUESVE NUK LËSHON PE PËR LIGJIN E RI

Përmbaruesit kundër uljes së harxhimeve

QYTETI I SHKUPIT DISKUTON MASAT PËR IZOLIMIN E NDOTJES

Ndotja nuk ndalet lehtë!Në Studimin përngrohjen e amvisërivenë Shkup, si fajtorëkryesorë mund të cekense janë ata të cilëtngrohen me drunj dheme të gjitha materiet etjera. Masë më eshpejtë, e cila mund tërealizohet dhe të japëefekt, siç tha Dedinec,është masa për kyçje nësistemin ngrohës, sidhe subvencione përndryshim të mënyrës sëngrohjes aposhfrytëzim të stufaveme peleta, pompangrohëse apo tënjohura si inventorë,izolim të shtëpive...

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Koha

9AKTUALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shkup, 20 nëntor - Edhe pas mëshumë se dy dekadave, Maqedo-nia nuk mund të lavdërohet mekooperativa të zhvilluara bujqëso-re. Jo vetëm që jemi larg trendevebotërore, bashkëkohore, por edhete kooperativat ekzistuese parimetthemelore të asociacioneve nuk re-spektohen, u tha në sesionin esotëm të tretë të Grupit punues për

bujqësi të Konventës Kombëtarepër BE në Maqedoni.

“Kjo temë për të cilën nukmund të lavdërohemi shumë. Edhepas 20 viteve nuk mund të themi sekemi arritur sukses, veçanërisht nëatë komercial, siç pritej”, theksoiprofesori universitar dhe kryetar iShoqatës së Agroekonomistëve,Vasko Haxhievski. Sipas profesorit

Jovan Azhderski, në Maqedoniasnjëherë nuk ka pasur edhe deri1.000 kooperativa, ndërsa sot janë38 prej të cilave një pjesë ekzistojnëvetëm në letër. Nuk kanë kapital,as nuk janë funksionale. Ai në fillimtë diskutimit u përqendrua në hi-storiatin e kooperativës, duke për-mendur se krahas tre periudhavetë njohura para mes edhe pas dy

luftërave botërore, duhet të defi-nojmë edhe një - pas pavarësisë sëvendit, gjegjësisht pas tranzicionit.Në periudhën kur kanë ekzistuarkooperativat e përgjithshme buj-qësore, theksoi, tre kanë mundurtë formojnë kooperativë. Para tëpranishmëve foli edhe drejtori iQendrës kroate për sipërmarrësiTomisllav Klariq. Është e nevojsh-

me të kuptohet, tha Klariq, se koo-perativa është biznes dhe e zhvillonekonominë në vendin ku vepron.

Ministri i Bujqësisë, LupçoNikollovski, ndërkaq, i cili e hapidebatin, përkujtoi se është nëvijim projekti për mbështetje tek-nike dhe financiare të kooperati-vave. Projekti, siç tha, parashikonnjë milion euro prej të cilave prej50.000 deri 80.000 janë plani-fikuar për tetë kooperativa ekzi-stuese dhe 12 të sapoformuara.Deri më tani janë dorëzuar 20aplikime nga kooperativa ekzi-stuese dhe 32 nga subjekte të cilatdëshirojnë të formojnë kooperati-va. Grupi punues për bujqësi, i cilideri më tani ka mbajtur dy sesio-ne, i ka hapur çështjet për Progra-min IPARD dhe për kreditim nëbujqësi. (F.P)

Arrestohet dy të dyshuarpër plaçkitjetnë GostivarGostivar, 20 nëntor - Pjesëtarëte policisë, nga Sektori përPunë të Brendshme Tetovë -Stacioni policor në Gostivar, tëhënën në periudhën prej ora14.00 deri ora 16 e 15 minuta,kanë kryer bastisje në njëobjekt punëtorie, me lokacionnë rrugën “18 nëntori” në Go-stivar, pronë e 68 vjeçarit G.M.nga Gostivari. Gjatë bastisjes,të realizuar me urdhër tëgjykatësit, në punëtori ështëndaluar 30 vjeçari R.K. shtetasi Shqipërisë, i cili në mënyrëilegale ka punuar, kurse nëpunëtorinë që ka qenë nëoborr, janë gjetur, fotodoku-mentuar dhe nga personi R.Kjanë konfiskuar për ekspertizënjë pushkë automatike pa ka-rikator, një karikator për pu-shkë automatike mbushur me24 plumba të kalibrit 7.62 mili-metër, pistoletë, një karikatorpër pistoletë me 4 plumba, një“Fantomkë”, dhe më shumëpajisje për të cilat dyshohet sekanë origjinën nga 20 grabitjeplaçkitje dhe vjedhje të rënda,si telefona mobil, kameradigjitale, ora dore, DVD player,stoli ari të llojllojshme dhegjësende tjera. Personi R.K.menjëherë është privuar ngaliria dhe është mbajtur në Sta-cionin policorë Gostivar përzbardhjen e plotë të rastit. Podje, në Stacionin policor Gosti-var, nga liria është privuaredhe personi I.A. 26 vjeçar ngaGostivari, për shkak të dyshi-mit se së bashku me personiR.K., kanë qenë pjesëmarrësnë më shumë vepra penale nërajonin e Gostivarit. Dy perso-nat e privuar nga liria, me padiadekuate, janë nxjerrë paragjykatësit me procedurë para-prake në Gjykatën ThemeloreGostivar. (U.H)

Urim HASIPI

Tetovë, 20 nëntor - Pothuajse çdosezon dimëror i gjen në befasi au-toritetet lokale dhe ato shtetërorekur bëhet fjalë për mirëmbajtjen errugëve kur bie borë. Në të ka-luarën ka ndodhur që shumë rrugëdhe vendbanime të kenë proble-me gjatë kohës kur ka reshje tëborës me orë të tëra. Këtë vit,ndonëse reshjet e borës ende nukkanë filluar me intensitet të shtuar,megjithatë nga Komuna e Tetovësnjoftojnë se tashmë janë bërë gatipërgatitjet për sezonin dimëror,duke vendosur thuajse gjithë ka-pacitetet e saja në shërbim të qyte-tarëve me qëllim që të reshurat eborës të mos jenë pengesë për lë-vizje të lirë.

“Programi i mirëmbajtjesdimërore parasheh ndarjen nëdisa zona në të gjithë territorin ekomunës, përfshirë këtu një pjesënë anën e majtë të lumit dhe pjesatjetër në të djathtë, si dhe fshatrate Malësisë dhe qendra e skijimitKodra e Diellit. Për realizimin egjithë kësaj pune janë paraparëdiku rreth 360 ton kripë industrial

dhe 150 metër kub rërë që men-dojmë se është sasi e mjaftueshmepër këtë dimër”, deklaron ArmendFazliu, zëdhënës i Komunës së Te-tovës. Si zakonisht, më kritike janëvendbanimet e Malësisë së Tetovësku edhe ka reshje të borës me sasimë të madhe dhe hasen mëshumë vështirësi. Viteve të kalua-ra, këto vendbanime të Malësisëgjithnjë kanë patur probleme meqarkullimin në kohë dimri, ndërsanga komuna thonë se edhe këtëvit do të kujdesen që të mos kenëprobleme këta fshatra.

“Më kritike, duke u bazuar nëvitet e mëparshme, e kemi pjesëne Malësisë së qytetit përfshirë këtufshatrat Gjermë, Vicë, Bozovcë, Ve-shallë, Brodec, Shipkovicë dhe Li-sec, por që tashmë kemi marrëmasa duke mos i lënë anësh këtovendbanime e që mendojmë seedhe këtë vit do ia dalim me suk-ses të përballojmë dimrin. Ndarjae zonave është bërë me qëllim qëkompanitë që realizojnë punën tëkenë më të lehtë koordinimin edheatë një linjë kemi Qendrën e skiji-mit Kodra e Diellit, përfshirë edhefshatrat Rasadishtë, Gajre e Lisec,

një tjetër linjë e kemi rrugën Te-tovë - fshatrat nga Shipkovica derinë Bozovcë, zona tjetër është ngaqyteti deri në fshatin Vicë përfshirëkëtu fshatrat Llacë dhe Sellcë,ndërsa zona tjetër nga qyteti derinë fshatin Gjermë, duke mos har-ruar kështu edhe bulevardet krye-sore si zonë e posaçme, si dherrugët dytësore që janë poashtuprioritet i komunës”, deklaroi Faz-liu.

Nga Ndërmarrja Publike Ko-munale njoftojnë se një pjesë epunëtorëve e kësaj ndërmarrje dotë kujdesen për pastrimin e trotua-reve në qytetin e Tetovës. “Ndër-marrja jonë, në mirëmbajtjen e qy-tetit gjatë dimrit do të jetë eangazhuar në pastrimin e trotua-reve. Ata punëtorë, të cilët pa-strojnë qytetin gjatë vitit, në këtëperiudhë do të jenë të angazhuarnë mirëmbajtjen e trotuareve”,thonë nga kjo ndërmarrje. Po ash-tu, krahas punëtorëve, do të ketëedhe makineri që do të pastrojëborën në pjesën qendrore të Te-tovës e angazhuar nga ana e ndër-marrjes. Në ndërkohë, sipas infor-macioneve - rrugët me prioritet të

lartë janë rrugët drejt Spitalit Kli-nik të Tetovës, policisë, shkollatdhe institucionet tjera me rëndësitë veçantë. Nga komuna apelojnëqë qytetarët të kenë kujdes se ku iparkojnë veturat gjatë sezonit tëdimrit, sidomos kur ka të reshuratë borës dhe kur makineria pastronrrugët që të mos e pengojnë punëngjatë pastrimit të rrugëve në bule-vardet kryesore, por edhe në rrugëtdytësore. Krahas rrugëve lokale përtë cilët përkujdesen autoritetet ekomunës, për rrugët regjionaledhe autostradat do të përkujdesetndërmarrja shtetërore “Rrugët eMaqedonisë”.

MAQEDONIA ASSESI TË GRUMBULLOJË PRODHIMIN

Pa kooperativa të zhvilluara bujqësoreMinistri Nikollovski përkujtoi se është në vijim projekti për mbështetje teknike dhe financiare tëkooperativave. Projekti parashikon një milion euro prej të cilave prej 50.000 deri 80.000 janëplanifikuar për tetë kooperativa ekzistuese dhe 12 të sapoformuara

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

RRETH 360 TON KRIPË PËR MIRËMBAJTJEN E RRUGËVE NË TETOVË

Prioritet Malësia

“Programi imirëmbajtjes dimërore

parasheh ndarjen nëdisa zona në të gjithëterritorin e komunës,

përfshirë këtu një pjesënë anën e majtë të

lumit dhe pjesa tjetërnë të djathtë, si dhe

fshatrat e Malësisë dheqendra e skijimit Kodrae Diellit. Për realizimin

e gjithë kësaj pune janëparaparë diku rreth 360ton kripë industrial dhe

150 metër kub rërë qëmendojmë se është sasie mjaftueshme për këtëdimër”, deklaron Fazliu

Koha

10 FORUMKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

E p

ërd

itsh

me

in

form

ati

ve

ww

w.k

oh

a.m

k

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi dhe distribuimi:“Adria Media Ballkan” - rr. 852 nr.62, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e martë 20 nëntor | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor përgjegjës: Emin AZEMI | Ndihmëskryeredaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA

E-mail: koha@koha.com.mk | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • marketing@koha.com.mk; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

Koh

a

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

"Opinion” është bërë sibozë e athët e bozaxhiut“Ke Deari”. Dhe të ngja-shmit si ky. Industria e

medias e ka shpërfytyruar veten si vetshteti. Ashiqare duket se, që të dytëkanë larë lesh. Shkurt e shqip, e kanëhumbur busullën. Me të drejtë, gaz-da-Rama i përbuzë mediat e këtillë siqentë endacak; mbase harxhonshumë për ta! Tashmë dihet botërishtse janë të korruptuar deri n’fyt. Ky patthënë:”Akoma s’keni parë gjë !”. Sëpari, i stolisi me “Roleks’a”, i shndërroinë ‘Roleks – gazetarë’ dhe ua krijoivartësinë ndaj “dolçe vitës”. Të gjithë izhyti në kazan, me pronarë e gaze-tarë! Merita e vetme e Ramës.

Mediat, pasi e sollën në pushtet,janë të obliguar të lehin si Kerberët etij; sepse, duke e mbrojtur atë e sh-fajësojnë veten; kasta e Kerberëvejanë të maskuar me bashkën e gaze-tarit, ekspertit, akademikut, artistit,patriotit, ... të gjithë këta janë shndër-ruar në persona publik të besueshëmpër qytetarin e rëndom. Ndërsa, janëvetëm argatë politikë apo mercenarë,po deshët. Kerberët janë të shpërn-darë në çdo media. Sfera publikeështë e zaptuar. Çdo kanal apoplatformë e komunikimit mbahet engirë me informacion nga duetiRama &Erioni, (ngjasojnë si MotratMustafa) me qëllim që të mbetet samë pak hapësirë për informacionet eopozitës. Formulë e thjeshtë e propa-gandës.

E ndoqa “Opinionin”, për shkak seishte mysafir Z. Berisha. Atë natë mëngjasoi si Herakli midis betejës meKerberat e Hadit. Skena, po e njëjta,gjysma e ‘krijuesve (prodhuesve) tëmendimit’ janë me fanellë të ps, gjy-sma tjetër pd, dhe autor i emisionit‘kinse neutral’, sa për ta lozur parimine objektivizmit në gazetari. Por hilen,konsumatorët e zakonshëm tëprodhimeve të medias nuk e kapindot. Dhe sërish e sërish manipulohennga “Opinioni”, i cili, qysh nga 2013’taka shërbyer (me ose paqëllim) si Kalëi Trojës së Edi Ramës për grabitjen epushtetit. Te komshinjtë pushteti nuku fitua, u grabit me ustallëkun e Ala-stair Campbellit, me një slogan “tëpshurrët dhe të thjeshtë si pasuli” –“Fajin e ka Saliu”!

Mjeshtri i komunikimit strategjikCampbell, jo Ramën dy metërsh, poredhe Miki Mausin e kishte bërë Krye-tar Qeverie në Shqipëri. Por, së pariduhej të korruptohen mediat. Këtë ebëri kollaj Rama. Kaq i mjaftonteCampbellit që me teknika të propa-gandës, figurës politike të Sali Beri-

shës t’ia ngarkojë faje të natyrave tëndryshme: si politike, ekonomike,ideologjike ... Natyrisht se, duhej tëshfrytëzohet bagazhi i vjetër i ‘Opera-cioneve Psikologjike’ me regji tëagjencive të posaçme, duke e shfrytë-zuar rrjetin e gjerë të argatëve të ash-tu quajtur “shtylla e pestë” që në poli-tikë njihet si “quinta columna”. Rastetsi: piramidat financiare, katrahura e97’ës, Gërdeci, shfaqja burleske e 21Janarit, ... të gjithë këtë bërllok politikusta i Spinit Campbell i ngjeshi dhe ingjizi në sloganin-sheqerkë të hel-muar: “Fajin e ka Saliu”. Ky slogan eçimentoi armikun e popullit. Hapithemelor i propagandës.

Pastaj, Campbell, , Ramën dy-metërsh e shndërroi në viktimë të Be-rishës. Pisistrati nga Athina e lashtë,është shembull i këtij lloj-politikani.Sikur libri i tij “Kurbani” të ishte ide eRamës, ai do quhej Viktima - e jo Kur-bani! Kurbani, ka kuptim psikologjiktek pjesa dërmuese e qytetarëve nëShqipëri. Kurbani i aktivizon emocio-net e mëshirës për viktimën, ndërsa indjell emocionet e urrejtjes ndaj dhu-nuesit të viktimës. Sekush e simpati-zon minushin Jerry, ndërsa e urrenmaçokun Tom! Kjo është njerëzore,në çdo shoqëri; dhe kështu u mobili-zua publiku i përgjithshëm (i madh e

i vogël) për ta mbrojtur viktimën ngadhunuesi. Mjaftojnë vetëm këto dyteknika të thjeshta që t’i ndjellin emo-cionet e fuqishme të urrejtjes, të ml-lefit, ....

Dhe për çudi, edhe pas pesë vite-sh të kaluara në opozitë, një shumicëe publikut të përgjithshëm mbarë-shqiptarë me mediat tok, akoma janëtë bindur se për të gjitha hallet dhemjerimet në atë shoqëri: “Fajin e kaSaliu”! Kjo histori politike tashmë doduhej të ishte studiuar nga qarqetakademike dhe të zbulohet se si umanipuluan qytetarët! Ndonëse atjedukuria politike e Opinionit Publik,njihet ‘fukara ishi’, ose është i vulgari-zuar skajshmërish ! Ky është mjerim imadh. Campbell e manipuloi pu-blikun syçelë të Britanisë së Madhe, elëre më një publik naiv të pa formë-suar akoma dhe plus axhami të Sh-qipërisë. Publik, akoma i pa mbrujturKy është defekti i demokracisë atje.

Opinioni Publik s’mund të ngjizetpa mediat. Në emisionet e debatit, sëpari shqyrtohet tema, nga “ekspertë”dhe “prodhues të mendimit”, ku deba-tohet me zjarrmi dhe emocione dukei ngatërruar qëndrimet me mendi-met; pastaj ‘liderët e opinionit’ lokalrrymën e mendimit që dominon am-bientin në emision ua shpjegojnë

grupeve të vogla në komunikiminndër-personal,; në shtëpi, në kafene,në shesh, në Pazar, në autobus, ... esidomos në rrjetat sociale. Si çdo za-nat që ka hile, edhe organizimi i pro-gramit me debat politik, i ka të vetat.Me teknikat e propagandës ose të si-nonimit të saj anglo–sakson“Marrëdhënieve me Publikun”, emi-sioni debativ lehtësisht ndërtohet nëatë mënyrë që publiku i përgjithshëmtë manipulohet dhe të mashtrohet;pa hetuar fare. Kjo është një fazë emenaxhimit të informacionit dhengjizjes së Opinionit Publik; i cili nëditën e zgjedhjeve universale sh-prehet si vullnet i popullit. Mediatvetëm ndërmjetësojnë në procesin ekomunikimit politik, thjeshtë shër-bejnë si platforma nga ku politika iflet qytetarit. Por, mediat ndikojnë fu-qimisht në formimin e rrymës sëmendimit duke seleksionuar infor-macionin. Në zgjedhjet e 2013’ës, opi-nioni publik u manipulua që ta arrijëefektin e njohur në votime si “rrësh-qitja e tokës”. Pasojat dihen. Përardhjen e këtij pushteti, fajin e kanëmediat, jo Saliu! Me ose paqëllim!

Menaxhimi i Opinionit Publik ar-rihet me teknika të thjeshta të pro-pagandës domosdo me shfrytëzimine mediave, të cilat ndiqen nga publiku

Industria e mediasduhej t’inënshtrohetvettingut (mepronarë e gazetarë)shumë më herët sedrejtësia, për shkakse është duke ishkaktuar shumëdëm asaj shoqëriedhe vetdemokracisë. Sadëm, u ka shkaktuar,shkakton akomadhe do shkaktojë,troç e pat thënëRama, “akomas’kemi parë gjë”. Përsituatën atje, mediatkanë shumë mëshumë faj se tëgjitha grupet tjerasë bashku.Informacione tëhelmuara dhe tështrembëruarashkaktojnë shumëmë tepër dëm se saarmët vrastare nëmasë

KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS

Allo, fajin nuk e ka Saliu. Fajin e ka Media Nga

Shaqir ISLAMI

Shërbyesit civil dhe shëndetësor tëKosovës edhe pse tëshkolluarmirëdhe të trajnuar për shumëvjet nga projektet ndërkombëtare,

ku morën përvoja të suksesshme, atyre nuk iulejua që ato ti bartin nëinstitucionet e vendit.Kudo ku ata punuan, rezultatet ishin të pakta,ndërsa kompanitë publike (ku gjenerohen para),isollën buzë falimentimit. Ata u përdorën nga oli-garkët politik, për ti plaçkitur asetet e pasurisë sështetit dhe taksat e popullit. Për ti arritur këtoobjektiva,njëpjesa e tyre u larguar nga puna; njëpjesëu zhvesh nga përgjegjësitë; një pjesë tjetëru spostua nga vendimmarrja; ndërsa një pjesëushndërruan në shërbëtorë besnik tëtyre.

Shërbyesit e aftë dhe të ndershëm,janë shan-tazhuar vazhdimisht sa nuk ju ka mbetur derëtjetër, ose të largohen nga vendet e tyre të punësose të nënshtrohen, ta shkelin ligjin dhe të bëhenpjesë e krimit të organizuar. Ata që janë thyer,janë vendosur në hierarkinë e vendimmarrjesmë të lartë administrative të shtetit: në ministri,në prokurori, gjykata, polici, AKI, AKP, ndërmarrjepublike, agjenci etj. me të cilët është kapur shte-ti. Nga ky spastrim,të fundit kanë mbetur njënumër tejet i vogël i profesionistëve të cilët kanëmbijetuar për shkak të emrit të mirë të tyre dhekontributit që kanë dhënë në luftën për mbijete-së dhe çlirimtë Kosovës, po edhe si shembuj metë cilëtderi tashti është“ruajtur” një imazh pozi-tiv. Për fat të keq, tashti ka ardhur edhe radha etyre. Në mandatin e “qeverisë kineze të Kosovës”,të pesë kryeministrave, të koordinuar nga z. Ha-radinaj, ata po kërcënohen publikisht me një ar-rogancë të paparë. Kjo po ndodh me nguti, përshkak tënevojavetë mëdha të partive të voglapërti përmbushur premtimet emëdha. Shembull ti-pik është rehatimi i 200 aktivistëve partiak nëPTK-në e lodhur nga mbipunësimi i shumëfi-shtë, në emër të prurjeve profesionale. PTK-sëpak para falimentimit, po i bie për fytyre ky “krye-ministër” i cili më së paku ka faj në mortin e saj.

Edhe largimi arbitrarë i mjekëve me emërshkencor në Qendrën Klinike Universitare të Ko-sovës është bërë për të spostuar vëmendjen ngashndërrimi i saj në qendër biznesie çerdhe krimi.Në spitalet e Kosovës është evidentuar krimi iorganizuar, nga i cili kanë pësuar njerëzit dhebuxheti i shtetit e i qytetarëve. Janë bërë pazarepër prerje dhe qepje të organeve njerëzore, dukei therur njerëzit si kafshët; kanë vdekur pacientnën dyshimin e helmimit me anestezion dheasnjë hetim nuk është bërë; kanë ndodhur krimeme stenda, pasojat e të cilave askush nuk i di, se-pse procesi gjyqësor nuk shpjegoi asgjë; janëdëmtuar dhe zhdukur aparaturat moderne mevlera milionëshe për ti punësuar klinikat privatetë oligarkëve aksionar! Për këtë gjendje të gjithë

kanë heshtur. Aktualisht zhgënji-

mi i njerëzve është imadh, sepse nevoja përndryshimin e kësajgjendjeje ka qenëemadhe. Por ndodh ekundërta!Në këtë man-dat të qeverisjes shtetika kaluar në shërbim tëpartive të shumtaxhuxhe të koalicionitdhe pushteti është de-graduar tërësisht ngamungesa e dijeve madjeedhe bazike të kuadrovetë tyre. Ato i kanë ndarë në mes tyre ministritë,agjencitë, kompanitë publike, spitalet e madjeedhe universitetet.Me këtë ndarje janë përmby-sur rolet dhe përgjegjësitë deri në atë shkallë sa“Kryeministri” dhe Ministrat i luajnë rolet e sek-retarëve të tyre, e këta të fundit “hartojnë” poli-tika.Tashti nuk mundë të qahemi për transpa-rencë! Derisa qeveritë e kaluara kanë vjedhur,kjo po plaçkit; derisa ato ruheshin nga opozitadhe opinioni, kjo po e kërcënon atë; derisa ato i la-nin hesapet me të pabindurit dhe e instalonin nëpushtet klientelën partiake me marifete e impro-vizime të sekretarëve, tash vet ministrat shpallindënime, pa përfill as ligj e as kanun.

Arrogancë dhe diktat i paparë. Të diturit nukmarrin pozita kyçe, ku hartohen politika të zhvil-limit, ku kufizohet zhvatja e parasë publike; të be-suarit nuk lejohen të kualifikohen aty ku ndër-tohet shteti dhe ka sekrete; kritikët nuk pranohenaty ku thuhet fjala e lirë;profesionistet nuk kua-lifikohen aty ku kërkohet profesionalizmi! Ky mo-del i qeverisjes, këta të fundit,për më keq, ikamargjinalizuar, përkulur dhe i ka ulur në prehërtë oligarkëve, duke ua reduktuar madje edhe vi-zionin, për shkak të nevojës së thjeshtësimit, qëtëarrijnë të kuptohen nga ata që pos disa dora-cakeve që flasin për suksespersonal nuk kanëlexuar asgjë qe 20 vjet. Rangimi i njerëzit të tyrenë pushtet,sipas meritave partiake dhe jo sipaspërkatësisë shoqërore nuk është gjë tjetër posnjë kopje e kulturës shtetformuese aktuale e mo-delit rus të Putinit, të kritikuar botërisht si antide-mokratike.Ata po drejtojnë duke u nisur nga in-stinkti, pa asnjë analizë.Për ta, nuk ka rëndësikush je e sa di, po me kënd je!

E megjithëkëtë, po këta njerëz, (të gjithë papërjashtim), flasin për ndryshim me fjalor pa-triotik dhe betohen në dheun e Kosovës! Po duketashiqare, Kosova, po vuan nga mungesa eudhëheqësve me horizont të gjerë politik e mezemër të madhe, me imagjinatë të pafund,tëcilët e kuptojnë kohën në të cilën po jetojmë.

Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve.

Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.

11FORUMKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Shteti nëshërbim tëpartive politike Nga

Nijazi IDRIZI

i gjerë. Debati politik në media ështërrahje mendimesh, midis dy palëve qëkundërshtohen, të cilin e udhëheq ga-zetari “neutral”. Funksioni i debatit tëorganizuar qëndron në formësimin errymës së dëshiruar të mendimit. Këtoemisione nuk kanë funksion sporti, sigarë pehlivanësh ku vetëm përleshenmendimet ose qëndrimet, sa për taargëtuar publikun e përgjithshëm ! Përfat të keq, mediat kanë degraduar nëatë derexhe, në vetëm dëfrimin e pu-blikut.

Në këto emisione ‘prodhuesit emendimeve’ (opinion makers) përdo-ren si vegla të manipulimit; këta mundtë jenë “gazetarë të shquar edhe me Ro-leks”, “ekspertë” të fushave të ndrysh-me, “profesorë me PhD”, individë me“bagazh publik”; pra, këta e gëzojnë be-simin e publikut dhe mu për këtë shkakpërdoren si ‘agjentë të ndikimit ‘; këtambrojnë dhe mbështesin kauza të llojl-lojshme: politike, ekonomike, sociale,kulturore, sigurie, ekologjike, fetare...që kanë të bëjnë me interesin publik.‘Prodhuesit e mendimit’ i janë të njohurpublikut të përgjithshëm, për shkak seqarkullojnë shpesh në platformat e ko-munikimit. Natë për natë ata lëvizinnga një platformë tek tjetra dhe shtir-ren si mbrojtës të flakët të interesit pu-blik; prandaj, gëzojnë autoritet të po-saçëm tek publiku i përgjithshëm.Realisht i mbrojnë interesat persona-le; në çdo dalje para publikut shtirren sitë ndershëm dhe pa konflikte interesi.Ndërsa, shumica nga ta janë apologjetëtë pushtetit. Disa e shprehin haptazianimin, disa janë të fshehur duke da-shur të ruajnë një çikë burrërinë.

Kjo bandë e ‘krijuesve të mendimit’janë segmenti më i dëmshëm në sho-qërinë e tyre. Në shumicën e rasteve,përkrahin dhe mbrojnë haptazi rrymatë mendimeve defetiste, të pashprese,gati nihiliste për shoqërinë e tyre; kuçdo vlerë e shoqërisë, traditë, virtyt,edhe historia kombëtare, identitetikombëtarë, simbolet kombëtare,mithet politike, ... vazhdimisht përbu-zen, nënçmohen, gërryhen, rrënohen,zhvlerësohen dhe fyhen lehtësisht. Nëkëto emisione askush nuk mbanpërgjegjësi për fjalën e thënë. Mepapërgjegjësi të paparë qarkullojnëfjalë helmues të mbarë shoqërisë; dhesërish askush nuk bartë përgjegjësi!Çdo fjalë dhe marrëzi e thënë mbrohetme “lirinë e mendimit dhe të fjalës”!Fjala në media e ka humbur kuptimin.Ngimja e kanaleve të komunikimit melajme negative dhe përhapja e vazh-dueshme e rrymave të mendimevenihiliste dhe të pashpresë, është ndërfaktorët më të rëndësishëm që ky shtetboshatiset. Kjo vjen nga se nuk ka filtërtë informacionit: si këtu, si në Kosovë.Në të dy shtetet ka anarki dhe tirani tëfjalës së lirë; liri e tepruar e së shprehu-ri që çon deri në shpërfytyrimin dhepapërgjegjësinë marramendëse ndajfjalës së lirë. Çomski dhe Herman thonëse në SHBA ka pesë filtra të informa-cionit! Perceptimi i përgjithshëm ështëse qëllimisht mbillet apatia, letargjiadhe pashpresa në shoqëri, që pjesë-marrja në proceset demokratike të jetësa më e vogël. Atje ka një demokraci të

sëmurë që dhunohet pamëshirshëmnga kleptokracia. Mediat e shpërfyty-ruan demokracinë bashkë me krimin eorganizuar. Fajin për këtë e ka media, joSaliu! Letargjia dhe apatia në shoqëri esëmurë akoma demokracinë; thënëtroç, e çorienton tërësisht shoqërinë.Nuk dihet se çka është mirë e çka ështëkeq për individin. Individi hutohet vazh-dimisht dhe jeton i trullosur. Vendospër abstenimin e votës dhe mospjesë-marrjen në proceset e demokracisë. Ab-stenimi e ngulfat demokracinë. Kyështë suksesi i vetëm politik i Ramës.Dhe, këta akoma nuk paskëshin parëgjë!

Aktualisht, në këto emisione deba-tive mbizotëron strategjia e mohimitnë narrativin politik, që i relativizon qël-limisht të bëmat e qeverisë së kaluarme qeverisjen aktuale duke shkaktuarambiguitetin në publik. Teknikë e për-dorur nga Campbelli në B.e M. Ky narra-tiv politik shërben për ta shfajësuar dhearsyetuar kleptokracinë skandalozeRama 2. Dhe ky narrativ përtypet siçamçakëzgati nga të gjithë ‘krijuesit emendimit’ të cilët natë për natë nëpërmedia përtypin, masturbojnë gojarishtdhe lehin si Kerberë për ta mbrojtur tëzotin e tyre; i cili nuk e fsheh fare se:këta ushqehen në kazanin e tij! Ka gaze-tarë që shkruajnë dhe mendojnë bukur,ka nga ata që dinë të shprehen bukurdhe janë më elokuent se të tjerët. Në TVbind elokuenti, ai që flet bukur; nështyp ai që shkruan bukur. Nëse i kush-tohet një çikë vëmendje dhe analizohet“Opinioni” (dhe emisionet tjera të këtijlloji) në vazhdimësi, parimi i paan-shmërisë dhe objektivizmit akomashërben si vegël për ta mashtruar pu-blikun.

Si mbrojtës të kauzës së opozitëszakonisht zgjidhen ‘krijues të mendi-mit’ që nuk janë të gojës; pra nuk janëfolës të rrjedhshëm dhe bindës, dhe përshkak të këtij defekti më shumë krijojnëhuti dhe dykuptimshmëri se sa i shpje-gojnë publikut argumentet politike tëopozitës. Si mbrojtës të argumentevepolitike të opozitës, në “Opinion” e keniPreç Zogajn (dhe të zgjedhur të tjerë) icili mund të jetë burrë i ndershëm, imençur, i ditur por kur e shpalos argu-mentin, me gjuhën e trupit, gjendet nësiklet të madh derisa e shpreh qëndri-min. Më shumë i bën dëm opozitës sesa e ndihmon. Marku po ashtu. Pekanjëlloj. Por, dikush ka interes dhe insi-ston që këta të jenë sa më shpesh nëpërplatforma dhe ta mbrojnë kauzën eopozitës. Industria e medias duhej t’inënshtrohet vettingut (me pronarë egazetarë) shumë më herët se drejtësia,për shkak se është duke i shkaktuarshumë dëm asaj shoqërie dhe vet de-mokracisë. Sa dëm, u ka shkaktuar,shkakton akoma dhe do shkaktojë, troçe pat thënë Rama, “akoma s’kemi parëgjë”. Për situatën atje, mediat kanëshumë më shumë faj se të gjitha grupettjera së bashku. Informacione të hel-muara dhe të shtrembëruara shkak-tojnë shumë më tepër dëm se sa armëtvrastare në masë. Mediat janë duke eçmendur atë shoqëri të çorientuar. Përtë gjitha këto dëme: Nuk e ka fajin Sa-liu. Fajin e ka Media.

"Bota nuk vuanpër shkak tëdhunës sënjerëzve tëkëqij, por përshkak tëheshtjes sënjerëzve tëmirë" NapoleonBonaparta

12 MOZAIKKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Mbetjet e peshqve do të përdo-ren për të furnizuar me energjianijet në një iniciativë të re për tëpërdorur energjinë e gjelbër përlinjat e lundrimit. Mbetjet e peshq-ve të përpunuara për ushqim dhetë përziera me mbetje të tjera or-ganike do të përdoren për të gjene-ruar biogaz, i cili pastaj do të lihetdhe do të përdoret në vend të kar-buranteve fosile nga linja e lundri-mit të ekspeditës Hurtigruten nëNorvegji.

“Hurtigruten” operon me njëflotë prej 17 anijesh dhe deri në vitin2021 synon të konvertojë së pakugjashtë anije të saj për të përdorurbiogaz, gaz natyror të lëngshëm -një lëndë djegëse fosile, por më epastër se shumë alternativa - dhepako të mëdha baterish, të aftë përruajtjen e energjisë së prodhuarnga burimet e rinovueshme.

Kompania 125-vjeçare, e bazuar

në Norvegji, gjithashtu ndalon pla-stikën me një përdorim në njëpërpjekje për të qenë më e qën-drueshme për mjedisin. Ajo operonme tragete në Arktik dhe Antark-tik, të dy mjedise shumë të ndjesh-me. Lëndët djegëse fosile të rëndatë përdorura nga transportimioqeanik janë një problem në rritjesepse ato janë edhe më ndotësesesa karburantet për automjetetme bazë në tokë, duke emetuarsqufur dhe ndotës të tjerë.

Konvertimi i anijeve për përdo-rimin e biogazit do të ulë ndotësitdhe do të reduktojë emetimet egazrave serrë në atmosferë. Bioga-zi mund të gjenerohet nga shumicae formave të mbetjeve organikeduke shpejtuar dhe shfrytëzuarprocesin e dekompozimit natyrorpër të kapur metanin e prodhuar.Mbetjet organike prodhohen ngatë gjitha industritë ushqimore, por

shpesh hidhen në deponi, ku kon-tribuohet për emetimet e gazraveqë shkaktojnë efektin e dekompozi-mit. Ndërkohë, “Hurtigruten” pondërton aktualisht tre anije të rejatë lundrimit hibrid në Norvegji, qëdo të hyjnë në punë në tre vitet eardhshme.

“Norvegjia është një komb imadh i anijeve, por peshkimi dhepylltaria janë gjithashtu sektorë tëmëdhenj. Ata krijojnë vende punedhe prodhojnë të ardhura, porgjithashtu prodhojnë shumë mbe-turina. Qasja e qëndrueshme ndajvëllimeve të mëdha të mbeturinaveorganike u jep vendeve nordike njëpozitë unike në tregun e biogazit.Ne po shtyjmë për më shumë ino-vacione, më shumë investime. Unëbesoj se sapo kemi parë fillimin easaj që në pak vite do të jetë njësektor i madh”, tha Daniel Skjel-dam, shefi ekzekutiv i Hurtigruten.

Kompania “Lockheed Martin”ka filluar ndërtimin e një aeropla-ni supersonik që mund të përdo-ret për transportin e pasagjerëve.Zyrtarisht i njohur si avioni i tek-nologjisë së zhurmës SupersonikeX-59, po ndërtohet së bashku meNASA-n për të përsosur zhurmëne zërit që do të lejonte uljen e ae-roplanit supersonik në tokë.“Lockheed Martin” tha se ky

projekt shënon një moment hi-storik për të sjellë udhëtimin su-personik komercial mbi tokë njëhap më afër realitetit.

‘Fillimi i prodhimit të projek-tit shënon një hap të madh përpa-ra për X-59 dhe të ardhmen eudhëtimit të qetë komercial su-personik’, tha Peter Iosifidis, drej-tues i programit të Low Boom Fli-ght Demonstrator, Lockheed

Martin Skunk Works.“Dizajni i gjatë dhe i hollë i

avionit është çelësi për arritjen euljes së zërit. Ndërsa hyjmë nëfazën e prodhimit, struktura eavionëve fillon të marrë formë,duke na sjellë një hap më afër përtë mundësuar udhëtimin super-sonik për udhëtarët në mbarëbotën”. Më parë këtë vit, NASApërzgjodhi Lockheed Martin për

të dizajnuar, ndërtuar dhe testuarfluturimin për Low Boom FlightDemonstrator. Pamja e superso-nikut më të ri duket si ajo nëpër

filmat e fantashkencës dhe ai dotë transportojë 300 pasagjerë menjë shpejtësi prej 6100 kilometra-sh në orë.

Ben Wolfgram, pronar i njëkompanie që prodhon gota tëdeformuara nga një plumb, i kashpërblyer punonjësit e tij për Kri-shtlindje jo me para, por me armë.Ai u ka dhënë nga një kupon, metë cilin punonjësit kanë të drejtë tëblejnë çfarë arme të duan. Por mëparë duhet të kenë ndjekur kursprofesional për përdorimin earmës.

“Doja të merrnin si shpërblimdiçka që u mbetet dhe u rrit vlerat,jo thjesht para që t’i lënë duke pa-

guar fatura”, thotë ai. Shumica estafit e mirëpriti shpërblimin e Kri-shtlindjeve me gëzim, edhe pse

disa refuzuan fillimisht. Ngurrue-sit ndërruan mendje pasi bënëkursin e përdorimit të armëve.

Vajzat e pyetura nëse u dukejide e mirë shpërblimi, thonë se tëpasurit armë i bëjnë të ndihen mëtë sigurta: “Nuk i dihet kurrë. Nukkemi pse të jemi viktima”. Shumi-ca e amerikanëve kanë deklaruarnëpër sondazhe të ndryshme se tëpasurit armë i bën të ndihen më tësigurt. Por në të njëjtën kohë, nive-li i vrasjeve me armë zjarri nëAmerikë është tepër i lartë; jovetëm në krahasim me Europënperëndimore, por edhe me Eu-ropën lindore e Ballkanin.

Ministër përSigurinëInformatikeqë s’kaprekurasnjëherënjëkompjuterYoshitaka Sakuradaështë 68 vjeç, jeton në Ja-poni dhe ka pohuar senuk ka përdorurasnjëherë një kompjuter.Deri këtu nuk ka asgjëpër t’u habitur, po të mosishte fjala se ai është mi-nistri japonez që merretme Sigurinë Informatike.Sakurada, i ngarkuar tëorganizojë Olimpiadën eTokios në vitin 2020, kanë portofolin e tij pikëri-sht sigurinë kibernetike,por përpara Parlamentitka thënë: “Nuk e përdorkompjuterin pasi, kurmbusha 25 vjeç kamqenë në pozicione autori-tare, ku sekretarët dhenëpunësit e tjerë janëmarrë me këto gjëra përmua”, tha ai. I emëruarpara pak më shumë senjë muaji në vend, pas ri-freskimit të fundit të qe-verisë nga kryeministriShinzo Abe, ministriSakurada ka bërë që tëflitet jo pak për të. Dukeiu përgjigjur një pyetjejetjetër, ai ka thënë se nuke dinte se çfarë ishteUSB-ja. Kaq ka mjaftuarqë opozita të hidhet nësulm. Sipas saj, ështëtronditës fakti qëpërgjegjësi për sigurinëinformatike nuk kaprekur kurrë me dorë njëkompjuter.

Përse ndodhdepresioni paslindjesSistemi imunitar mund tëfshihet pas depresionit postpartum që prek të paktën 15 %të grave. Duket se një skuqje edisa zonave të trurit që shër-bejnë si rregullator të humoritpas shtatzënisë, ndikon pikëri-sht në ato simptoma si lodhjee madhe, demotivim i zgjaturdhe vështirësi për të krijuarlidhje me beben.Pavarësisht se deri më sotkërkimet ishin përqendruarnë shkaqe të tjera, kryesishtnë ndryshimet hormonale, nëkongresin vjetor në San Diegombi Neuroshkencën, u pre-zantua edhe idea e re. Kyështë studimi i parë që foku-sohet pikërisht në lidhjen estresit, sistemit imunitar, tru-rit dhe depresionit.Nga analizat që janë kryer karezultuar se femrat që kishinstres, ankth dhe shqetësimpsikologjik gjatë shtatzënisë,kishin tendencën të vuaninplotësisht nga depresioni paslindjes. Në rastin se shtatzëniaështë e qetë, kjo simptomënuk shfaqet. Dhe është pikëri-sht stresi çelësi i misterit, pasindikon në luhatjen e funksio-neve të veçanta të qelizaveimunitare të trurit.

NASA po ndërton avionin supersonik për pasagjerë

Kur stafi shpërblehet me pushkë dhe pistoleta

TRAGETE ME BIOGAZ. Norvegjia dokonvertojë mbetjet e peshkut në energji

“Hurtigruten” operon me një flotë prej 17 anijesh dhe deri në vitin 2021 synon të konvertojësë paku gjashtë anije të saj për të përdorur biogaz, gaz natyror të lëngshëm - një lëndëdjegëse fosile, por më e pastër se shumë alternativa - dhe pako të mëdha baterish, të aftëpër ruajtjen e energjisë së prodhuar nga burimet e rinovueshme

13SPECIALEKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

NJË HISTORI QË KA ZGJATURPËR 70 VJET

Së pari gjyshi i tij, pastaj babai itij, pastaj djali i tij: dinastia Kim, qëshumë njerëz e kanë njohur vetëmpër pak vite, ka ruajtur pushtetin nëKorenë e Veriut për të paktën 70 vjet.Dhe, për të ruajtur status quo të pa-prekur, diktatorët që ndoqën postine komandës nuk hezituan të bëninveprime të mjerueshme (përfshirëvrasjet dhe dënimet me vdekje).

FAMILJA KIM E TREGUAR NGADËSHMITARËT

Momentet më të rëndësishmenë historinë e familjes Kim janërindërtuar në sajë të mbi 30 dësh-mive të drejtpërdrejta dhe inter-vistave të rralla. Midis tyre del seShin Jyeung-Kyun (biri i regjisorittë Koresë së Jugut i rrëmbyer së ba-shku me ish-gruan e tij) dhe seChoi Jae Wook , zyrtare për shtyp epresidentit të Koresë së Jugut. Për-veç kësaj, rreth 400 orë të filmimitarkivor, filmat e periudhës dhe in-tervistat në video janë parë.

KIM IL SUNGKim Il Sung u lind në vitin 1912,

në një fshat të vogël jashtë Phe-

nianit: me një të kaluar guerrilasetë një njësie anti-japoneze, ai erdhinë pushtet dhe mori kontrollin eplotë të vendit të tij, duke shpal-lur veten zot në sytë e popullit të tij.

LUFTA E KORESËGjatë episodit të parë të Koresë

së Veriut: Dinastia Kim u rindër-tuan ditët e para në pushtet të KimIl Sung deri në shpërthimin eLuftës së Koresë në vitin 1950. Kon-flikti i karakterizuar nga momentetë shumta dramatike, siç është për-dorimi i kampeve të burgjeve përkundërshtarët e vendit, vrasjen nëtentativë të presidentit të Koresësë Jugut dhe ‘vrasjen me sëpatë’ në

zonën e çmilitarizuar. Pa harruarmomentin më të rrezikshëm ose‘politikën e rrezikut të llogaritur’me Shtetet e Bashkuara të Ame-rikës (kapja në vitin 1968 të USSPueblo luftanije amerikane).

KIM JONG ILProtagonist i episodit të dytë

të dokumentarit është djali i Kim IlSungit, Kim Jong Il, shumë i ndry-shëm nga babai i tij: ai nuk ishteushtar dhe pasioni më i madh ish-te kinema (në veçanti filmat JamesBond). Ati dhe djali kishin një gjëtë përbashkët: ndjenja e pushte-tit: në fakt Kim Jong Il u rrëmbyenga drejtori Shin Sang Ok dhe ish-

gruaja dhe aktorja Choi Eun Hee,vrasja në tentativë e presidentit tëKoresë së Jugut fushata terroristeqë çoi në sulmin e Kim Hyon Huinë Airline Korean.

FUNDI I LUFTËS SË FTOHTËPor, fundi i Luftës së Ftohtë, i re-

feruar në episodin e tretë, është njëgoditje në Korenë e Veriut: mbësh-tetja sovjetike që kishte mbështe-tur fjalë për fjalë vendin për gatigjysmë shekulli, mungon, si nëaspektin e sigurisë dhe ekonomike.GARA BËRTHAMORE DHE KRIZA

EKONOMIKEPrandaj duhet të ndërmarrim

veprime: kur Kim Jong Il merr

kontrollin e plotë të vendit, ven-dos të fillojë një program bërtha-mor. Për më tepër, kur kriza eko-nomike godet vendin, qeveriafillon të falsifikojë njëqind dol-larë dhe bimë methamphetami-ne dhe narkotikë të tjerë, ndërsajashtë pallateve të pushtetit po-pullsia vuan nga uria.

KIM JONG UNNë vitin 2011, Kim Jong Il vdiq

dhe djali i tij, Kim Jong Un (prota-gonist i episodit të katërt), zuri ven-din e tij në moshën 28-vjeçare. Porka ende disa hapa që duhen ndër-marrë për të konsoliduar pozitën etij: në një kohë të shkurtër vdesinxhaxhai dhe gjysmëvëllai i tij.KRAHU I KRAHUT ME SHTETET E

BASHKUARANë vitet e fundit e gjithë bota

po mban frymën e saj përballëprovokimeve të Koresë së Veriutkundër Shteteve të Bashkuara, nënkërcënimin bërthamor. Deri në sa-mitin historik të vitit 2018 midisKim Jong Un dhe Presidentit Do-nald Trump, janë të thirrur të për-piqen të hapin një dialog mes dyvendeve.

KOREJA E VERIUT Historia e vendit

nga Kim Il Sungnë Kim Jong Un

Nga lufta e përgjakshme që shkatërroi vitet 1950 në kërcënimin bërthamor për takimin historik midis Koresë së Veriut dhe Koresësë Jugut: historia e Koresë së Veriut (Republika Popullore Demokratike e Koresë) është e lidhur ngushtë me familjen që e qeveris,familjen Kim, e vetmja dinasti komuniste në botë. Ai u përpoq të tregonte historinë e tij kanalit ‘National Geographic’ (Sky 403) qënga 15 nëntori paraqet Korenë e Veriut: Dinastia Kim, një seri në katër episode të transmetuara të enjten në 20.55

NATIONAL GEOGRAPHIC ME NJË DOKUMENTAR PËRDINASTINË KIM

14 RAJONKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Presidenti serb AleksandarVuçiq mbrëmë konfirmoi se ish-kryeministri i Maqedonisë NikollaGruevski, i cili në vendin e vet ështëi dënuar me dy vjet burg për ke-qpërdorim të pozitës, ka hyrë nëHungari nga Serbia. Vuçiqi në emi-sionin “Kirilica”në TV Hepi, njoftoise Gruevski ka kaluar nga Serbianë Hungari përmes vendkalimitkufitar Horgosh. Ai tha se ish-krye-ministri maqedonas ka hyrë nëSerbi me dokumente të rregullta,sepse në atë moment nuk ka pasururdhër-arrest të shpallur për të dhese autoritetet serbe kanë vepruar

sipas ligjit, duke i hedhur poshtëpohimet se Beogradi i ka ndih-muar të ikë në Hungari.

Për ata që thonë se për rastin eGruevskit duhet të pyeten Shqipë-ria, Mali i Zi dhe Serbia, Vuçiqi upërgjigj se çështja kryesore ështëse si ai ka dalë nga Maqedonia dhenëse Maqedonia atëherë e kapërndjekur apo jo.

Ai hollësisht sqaroi se çka kandodh me Gruevskin.

“Më 11 nëntor gjatë natës, dikumes orës një dhe dy, nuk kem i tëdhëna zyrtare, personi NikollaGruevski hyn në territorin e Sh-qipërisë, duke u legjitimuar edhenë shoqëri të dy personave mekombësi hungareze. Pastaj hyn nëMal të Zi në vendkalimin Bozhaj,sërish me dokumente të rregulltadhe me leje të lëshuar në Amba-sadën hungareze në Tiranë.

Pastaj, më 12 nëntor, diku rreth

orës 22.30 ai hyn në vendkaliminGostun në Serbi me letërnjoftimtë rregullt në shoqërinë e dy perso-nave të njëjtë, ndërsa në ora 5 e 11minuta e ka braktisur Serbinë nëvendkalimin Horgosh me leje nr.100.501 të lëshuar nga Tirana, meletërnjoftim dhe në shoqërinë epersonave me dokumente diplo-matike dhe automjet diplomatik”,theksoi Vuçiqi.

Ai tha se në atë moment nuk kaka qenë në kërkim.

“Madje, më 13.11 në ora 19:35nga Interpoli Shkup na është dër-guar urdhërarrest. Do të thotë se takishim ndaluar, kjo do të ishtepengmarrje ndaj Gruevskit ngaana jonë”, tha Vuçiqi.

I pyetur se kur për herë të fun-dit është dëgjuar me Gruevskin,Vuçiqi tha se kjo ka qenë gjatë tra-zirave në Kuvend kur “Gruevski ngaVjena e ka lutur të apelojë përqetësim të situatës”, e pastaj edhenjë herë kanë biseduar lidhur mePartinë Popullore Evropiane.

Presidenti serb tha se edhe mekryeministrin e Maqedonisë, Zo-ran Zaev ka komunikim normal.

Taksa ndajSerbisë e rrit për30 për qindçmimin e bukësnë KosovëPër 10 centë më shtrenjtë do tablejnë bukën kosovarët. Vëniae taksës prej 10 për qind ndajprodukteve të Serbisë dhe Bo-snjës ka ndikuar në rritjen eçmimit të bukës.Ky çmim në disa qytete ështërritur për 5 centë, ndërsa disatë tjera për 10 centë, raportonKTV. Krejt kjo si pasojë e rritjesedhe të çmimit të grurit, i cilihyn nga Serbia kryesisht ngaVojvodina.Sipas mullisëve deri tash gruri,i cili është blerë nga Serbia ish-te 18 centë e tani atë e blejnëpër 24 centë.Faktor tjetër, i cili ka ndikuarqë kosovarët ta paguajnë mështrenjtë bukën është edherritja e çmimit të grurit në ber-za dhe çmimi i naftës. Kyçmim nuk do të jetë përfun-dimtar pasi që mullisët para-lajmërojnë rritje edhe mëshumë pasi në krahasim merajonin, në Kosovë çmimi ibukës është më i liri.Për mbrojtësit e konsumatorë-ve vendimi i Qeverisë përmasa mbrojtëse do të sjellërritje çmimesh edhe të pro-dukteve të tjera. Në Federatëne Bujqve janë për taksën evendosur për 10 për qind ndajkëtyre dy shteteve.Megjithatë, thonë se Qeveriaështë dashur t’i subvencionojëmullisët në mënyrë që kjorritje të mos prekte xhepin ekonsumatorit. Ministri i Tregti-së dhe Industrisë, Endrit Sha-la, u zotua se vënia e taksëspër 10 për qind nuk do të ketëefekt në ngritjen e çmimeve.

Kompania gjidande Google eka hequr Serbinë nga lista e ‘vende-ve të mbështetura’, përmes së cilësishte e mundshme mbledhja eaplikacioneve G Suit, gjë që ulehtëson punën të gjitha biznese-ve.

Kjo do të thotë se tani Serbiaështë në listën e zezë të Google,dhe përdoruesit e shërbimeve tëkësaj kompanie kanë mbetur pamjetet më të cilat po bënin biznes,transmeton gazetametro.net.

Google ende nuk ka dalë mendonjë njoftim zyrtar për këtë ven-dim, por thuhet se një gjë e tillë

ndodhi për arsye të vendosjes sëSerbisë në mesin e 11 vendeve mëtë rrezikshme, nga organizatandërqeveritare të FATF.

Kjo organizatë hulumton shte-tet të cilat merren me pastrim tëparave dhe financim të organizata-ve terroriste, e në këtë listë bashkë

me Serbinë ndodhen edhe Korejae Veriut, Etiopia, Siria, Iraku, Irani,Sri Lanka, Trindad Tobago, Tunizi,Jemen dhe Vanuatu.

Një gjë e tillë siç duket e ka ner-vozuar mjaftë shumë kryemini-stren e këtij vendi, Ana Brnabic, ecila ka thënë se kjo nuk ka të bëjëme probleme politike, financiareapo për gjëra ilegale.

Madje, nga zyra e saj kanëthënë se ky është vetëm një pro-blem teknologjik i Google.

Ndryshe, kompania gjigandepritet që së shpejti të dal me njëdeklaratë rreth këtij vendimi

Edhe pas raundit të dytë të vo-timit, Kosova ka dështuar të sigu-rojë dy të tretat e votave për të ubërë anëtare e Interpolit.Menjëherë pas kësaj, delegacioni iKosovës i kryesuar nga ministri i Ja-shtëm Behgjet Pacolli të cilëtkrekoseshin të bindur se vendi ynëdo të bëhet anëtar i ri i Interpolit,kanë braktisur sallën ku po mbahetAsambleja e Përgjithshme e Inter-polit, raporton Gazeta Metro.

Në raundin e dytë të votimit Ko-sova ka arritur të marr vetëm 68vota për, ndërsa kundër kanë vo-tuar 51 shtete dhe 16 kanë abste-nuar, shkruan gazetametro.net.

Siç mëson gazetametro.net, de-legacioni i Kosovës i drejtuar ngaPacolli ka lëshuar demonstrativi-sht sallën pas shpalljes së rezulta-teve. Në votimin e parë në Asam-blenë e Përgjithshme të Interpolit,Kosova nuk mori shumicën e

kërkuar nga dy të tretat e anëtarë-ve të Interpolit për të u pranuar nëkëtë organizatë botërore të policisë.Njëjtë ndodhi edhe në votimin edytë. Edhe Ambasada e Shteteve tëBashkuara të Amerikës në Kosovë eka pranuar dështimin për ta an-tarësuar Kosovën në INTERPOL.

Madje, sipas një komunikate tëlëshuar nga diplomacia amerika-ne, SHBA po e konsideron se kahumbur edhe vetë me këtë dësh-

tim, shkruan gazetametro.net.“Shumica e vendeve e panë këtë

dhe e mbështetën aplikacionin eKosovës për t’iu bashkuar Interpol-it në sytë e një fushate, të drejtuarnga Serbia, për t’u bërë presion sh-teteve që ta kundërshtojnë aplika-cionin e Kosovës. Mbështetja e Ko-

sovës në Interpol nuk ka qenëasnjëherë për njohjen e pavarësisësë Kosovës por për forcimin e ba-shkëpunimit global dhe mbylljen enjë hendeku kritik të sigurisë nëBallkan. Me këtë rezultat kemihumbur të gjithë”, thuhet në dekla-ratën e Ambasadës Amerikane.

KOSOVA DËSHTON TË PRANOHET NË INTERPOL

Pacolli me delegacion kokulur ikin nga sallaEdhe Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë e ka pranuar dështimin për taantarësuar Kosovën në INTERPOL

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Lajm jo i mirë për Serbinë, futet në listën e zezë të Google///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Vuçiqi tregon mënyrën si ka hyrëGruevski nga Serbia në Hungari

Për ata që thonë se përrastin e Gruevskit duhettë pyeten Shqipëria,Mali i Zi dhe Serbia,Vuçiqi u përgjigj seçështja kryesore ështëse si ai ka dalë ngaMaqedonia dhe nëseMaqedonia atëherë eka përndjekur apo jo

15GLOBIKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Më një fuqi prej 7,8 ballësh tër-meti i Prillit 2016 tronditi veri-perëndimin e Ekuadorit. Shumëvetë në rajon nuk kishin asnjëshans të mbijetonin. Më shumë se660 vetë ndërruan jetë, 80.000humbën shtëpitë, 560 shkolla ushkatërruan ose u dëmtuan rëndë.Por më shumë nga të gjitha kanëvuajtur fëmijët. Shumë prej tyrehumbën prindërit dhe duhet tapërballonin plotësisht vetëm jete-sën. Vërtet që u ofrua ndihmëemergjente, por deri sa fëmijët tëmerrnin ndihmën e duhur kaloimjaft kohë. Ky rast tregon se sa tëlëndueshëm janë fëmijët kurndodhin katastrofa natyrore. Pran-daj raporti i "Aleanca- ZhvillimiNdihmon" dhe Universitetit të Bo-chumit për vitin 2018 u kushtohetfëmijëve.

"Fëmijët preken shumë nga ka-tastrofat dhe kanë një rrezikshmë-ri më të lartë se të rriturit, sepse nga

ana fizike janë më të dobëtit", thotëPeter Mucke, drejtor i Aleancës.Edhe nga ana ligjore ata shpeshjanë më pak të mbrojtur, se të rritu-rit. "Fëmijët i kërkojnë më pak tëdrejtat e tyre, megjithëse ato janëtë siguruara me Konventën e TëDrejtave të Fëmijëve. Por sidomospas një katastrofe, fëmijët ndeshenme situata të rrezikshme”.

RREZIQE TË NDRYSHMESe sa rëndë mund të preken fë-

mijët nga katastrofat, këtë ta kuj-ton cunami i vitit 2011 në Azinë Ju-glindore. 2800 fëmijë u kthyen nëjetimë. Edhe tërmeti i Haitit tre-goi, se sa të lëndueshëm janë mi-

norenët. 7300 fëmijë të pambroj-tur u rrëmbyen nga bandat e tra-fikantëve për t'u dërguar në Repu-blikën Dominikane. Pas ciklonitNargys në Myanmar në vitin 2008,qindra fëmijë u kthyen në shërbë-torë të familjeve të ndryshme.

Raporti i Rrezikut për vitin 2018e kthen vëmendjen tek zhvillimetdramatike - fëmijët janë viktimatkryesore të luftërave, konflikteveapo katastrofave natyrore. Idejakryesore e raportit "që për rrezikune katastrofave natyrore nuk janëpërgjegjëse vetëm thatësira, tër-meti, stuhitë, por edhe faktorëtshoqërorë, pavarësisht nëse ekstre-met e klimës apo natyrës lidhen

me katastrofat”. Në raport thek-sohet, se një shoqëri mundet që tëmarrë masa të drejtpërdrejta apoindirekte për të reduktuar rreziqetnatyrore si për shembull përmesrregulloreve të mirëmenduara përndërtimet, një koncept efektiv përmbrojtjen nga katastrofat natyrore.

ZGJERIMI I NDIHMËS PËRFËMIJËT

Në indeksin e vendeve më tërrezikuara për fëmijët, raporti ren-dit Vanuatun, Tongas dhe Filipi-net. Katari, Malta dhe Arabia Sau-dite janë më të sigurtat. Gjermaniarenditet e 17-ta. Një nga vendet,ku fëmijët vuajnë më së shumti

është Jemeni. Lufta civile prej trevitesh aty ka goditur më rëndë ci-vilët. Njerëzit vuajnë jo vetëm ngadhuna ushtarake, por edhe ngathatësira e vazhdueshme. E njëjtasituatë sundon edhe në Irak. "Këtovende nuk i kanë kapacitetet përtë reaguar si duhet në rast lufte,apo katastrofash natyrore", thotëMucke. "Shumë fëmijë jetojnë nënjë ambient tërësisht të shkatër-ruar, apo në kampe refugjatësh, kukushtet janë shumë të vështira, simësimdhënia ashtu edhe kujdesishëndetësor”.

Në këtë kuadër merr njërëndësi të veçantë mbrojtja e fë-mijëve gjatë dhe pas katastrofa-ve. Autorët e studimit apelojnë që"në vendet e prekura nga katastro-fat ekstreme natyrore të zhvil-lohen plane konkrete veprimi përmbrojtjen e fëmijëve në raste tëtilla e madje në bashkëpunim mefëmijët”. Ata kërkojnë që fëmijëttë merren në konsideratë, kur vjenpuna për masat preventive,ndërhyrjen apo ndihmën huma-nitare. "Për shkak se ata i identi-fikojnë dhe perceptojnë ndrysherreziqet, mendimi i tyre duhet tëmerret patjetër në konsideratëdhe bashkë me ta të zhvillohetstrategjia e duhur”. Vetëm kësh-tu, janë të bindur autorët e studi-mit, mund të mbrohen siç duhetfëmijët në raste katastrofash.

Kisha Katolike e Polonisë ukërkoi ndjesë të hënën të gjithëviktima të abuzimit seksual ngaklerikët, një muaj pasi një gjykatëe apelit mbështeti një vendim kuthuhej se Kisha ishte përgjegjësepër krimet e çdonjërit prej priftë-rinjve të saj. Kisha Katolike në të

gjithë botën është përfshirë ngakrizat që përfshijnë abuziminseksual të të miturve, duke dëm-tuar besimin tek Kisha në Kili, Sh-tetet e Bashkuara, Australi, Ir-landë dhe vende të tjera. Edhevetë Papa Françesku ka vizituardisa prej këtyre kishave, ndërsa

ka pranuar fenomenin dhe kakërkuar që shfaqje të tilla të mosndodhin më nga njerëzit që shër-bejnë në kisha katolike.

Gjykata polake e apelit mbë-shteti muajin e kaluar një ven-dim historik që dha një milionzloty (260.000 dollarë) për kom-

pensimin, për një viktimë të abu-zimit seksual nga një prift kato-lik, duke pranuar se Kisha ishtepërgjegjëse. Megjithatë, vetëmgjatë pesë viteve të kaluara, Ki-sha Katolike e Polonisë ështëakuzuar për 83 abuzime seksualendaj fëmijëve.

Prodhimi i opiumit në Afga-nistan ra për 29% vitin e kaluar,raportoi agjencia anti-drogë eKombeve të Bashkuara. Zyra përDrogën dhe Krimin tha në rapor-tin e saj vjetor se rënia nga 9,000tonelata në 6,400 tonelatapërkon me një zvogëlim të sipër-faqes së tokës që përdoret për tëkultivuar opiumin. Një total prej263,000 hektarësh tokë ështëpërdorur për kultivimin e opiu-mit, çfarë do të thotë rënie për20% krahasuar me vitin 2017.

Tkurrjes së tokës prodhuesethuhet se i kanë kontribuar thatë-

sirat. "Pavarësisht zvogëlimit,zona e përgjithshme për kultivi-

min e luleve të opiumit është edyta më e lartë e regjistruarndonjëherë. Kjo është një sfidë eqartë për sigurinë e rajonit dhemë gjerë", tha drejtori ekzekutiv iZyrës për Drogën dhe Kriminpranë OKB-së, Yury Fedotov. Af-ganistani është prodhuesi më imadh në botë i opiumit dhe do-natorët ndërkombëtarë kanë sh-penzuar miliarda dollarë nëpërpjekjet për të inkurajuar fer-merët që të kalojnë në kultura tëtjera.

Vrasja e Khashoggit,edhe Franca vendossanksioneMinistri francez i Punëve të Ja-shtme, Jean - Yves Le Drian, kadeklaruar se edhe Franca do tëvendos sanksione për shkak tëvrasjes së gazetarit saudit, Ja-mal Khashoggi. “Edhe ne nëbazë të asaj që dimë shpejtë dotë vendosim shumë sanksione”,tha Le Drian për radio Europe 1.Ai theksoi se është shumë merëndësi që të zbardhen të gjithaaspektet e vrasjes së Khashog-git. Kryediplomati francez thek-soi se, prandaj është shumë erëndësishme që të gjendenpërgjegjësit për vrasjen. Ai sh-toi se vendi i tij punon ngushtëme Gjermaninë në rastin e vra-sjes së Khashoggy. Jamal Kha-shoggi, gazetar dhe kolumnist i“The Washington Post”, u vramë 2 tetor në ndërtesën e kon-sullatës saudite në Stamboll.Prokuroria turke zbuloi se Kha-shoggi u mbyt menjëherë pashyrjes në konsullatë dhe se tru-pi i tij është copëtuar dheshkatërruar. Autoritetet e Ara-bisë Saudite më vonë pranuanse Khashoggi është vrarë, senuk ka braktisur konsullatën,siç pretendonin fillimisht. Heti-mi i çështjes është ende nëvazhdim me një theks në kërki-min e mbetjeve mortore tëKhashoggit.

Fëmijët e rrezikuar të luftërave20 Nëntori - DitaUniversale përFëmijët e inicuar ngaOKB. Në këtë kuadërRaporti Botëror iRrezikut për vitin 2018iu kushtohetfëmijëve. Ata vuajnëmë së shumti ngakatastrofat natyrore,luftërat apo konfliktet

Po bie prodhimi i opiumit në Afganistan

Për 5 vjet 83 abuzime seksuale, Kisha polake u kërkon ndjesë viktimave

16 DOSSIERKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Nga Ismail ARSLLANI

Në sistemin e perënduar moni-st (1945-1991), në Tetovë, sikundëredhe në disa qytete të tjera të Ma-qedonisë, shqiptarët, me pakndikim e pa pushtet, ishin të dety-ruar të shënonin disa “festa” që, nëfakt, nuk ishin të tyre. “Festat” përshqiptarët ishin "avaze të vjetra",që filluan nga përfundimi i Luftëssë Dytë Botërore (1945) e vazhduanderi në shembjen e sistemit mo-nist (1991), kur festohej pushtimidhe proklamohej “çlirimi” (luftanacionalçlirimtare etj).

Së këndejmi, kur flitet për fe-stat e çlirimit pas Luftës së DytëBotërore, duhet kujtuar se Tetovaishte “çliruar” e fundit prej qytete-ve të Maqedonisë së sotme, meqëishte një bastion i shqiptarizmit,dhe ky “çlirim” erdhi pas një dorëzi-mi të partizanëve shqiptarë, tëcilët, në emër të “vëllazërim-ba-shkimit” me popujt sllavë, lejuanhyrjen e aradheve partizane nëkëtë qytet, më 19 nëntor 1944.

Që atëherë e deri më 1991, kurMaqedonia u shkëput nga ish-Ju-gosllavia, me shpalljen e pavarë-sisë, për afër pesë dekada, njënumër shqiptarësh në Tetovë, ba-shkë me të tjerët, kanë shënuar medetyrim "ditën e çlirimit”, ku merr-nin pjesë në një varg manifestime-sh.

SI DUKEJ SHËNIMI I NJË FESTEMONISTE NË TETOVË?

Në orën pesë të mëngjesit, de-risa tetovarët ishin në gjumë,dëgjoheshin të shtëna armësh tëpjesëtarëve të Armatës Populloretë Jugosllavisë (APJ), në mesin e tëcilëve ishin edhe ushtarë shqip-tarë, duke improvizuar një sulm,për të kujtuar “hyrjen” e aradhevepartizane dhe “çlirimin” e qytetit.Më pastaj, vendoseshin kurora lu-lesh nga delegacione të Lidhjes sëLuftëtarëve të LNÇ-së te përmen-dorja e Gruas pranë Pallatit të Kul-turës, te bustet e heronjve maqe-

donas në sheshin e qytetit dhe tevarrezat e partizanëve. Mbahejakademi solemne në sallën emadhe të Pallatit të Kulturës, meç’rast ndaheshin mirënjohje dheshpërblime tradicionale etj., si dhebëhej pranimi solemn i persona-ve “me merita” te kryetari i Ko-munës.

Çfarë festonin në të vërtetë sh-qiptarët e Tetovës, përderisa kishinneveritje ndaj kësaj date që dukeje shëmtuar në kujtesën e tyre ko-lektive? Çka kishte ndodhur në Te-tovë atë ditë, shumë vite më parë?

Tetovarët e vjetër kanë qenëdëshmitarë të drejtpërdrejtë të

ngjarjeve të asaj kohe, por edhebrezat e rinj kishin dëgjuar mëvonë për djallëzinë dhe gjenocidinqë ishte inskenuar ndaj shqiptarë-ve në ditën e hyrjes së aradhevepartizane në Tetovë.

Atëbotë, në gjysmën e dytë tënëntorit të vitit 1944, nga frika përndonjë revoltë apo kryengritje tëshqiptarëve pikërisht në ditën ehyrjes së partizanëve në Tetovë,strukturat komanduese me direk-tivë të Shkupit, kishin urdhëruararrestimin e dhunshëm të tëgjithë burrave në Tetovë errethinë, që nën kërcënim të ty-tave, të mbyllen në objektin e Mo-

nopolit të Tetovës. Aty janë grum-bulluar me mijëra burra shqip-tarë (numri i saktë ende nuk dihet6-15 mijë), për të bërë një ka-trahurë të vërtetë që ishte projek-tuar të përfundojë me vrasjen dhezhdukjen e tyre në kthinat e ngu-shta të Monopolit të duhanit. Ish-te fat i madh që këta njerëz shpë-tuan nga një tragjedi më emadhe, të cilën do ta mbantemend historia, meqë ndërhynëdisa ushtarakë të lartë shqiptarë,ndonëse në ndërkohë ishin vrarëdhe zhdukur një numër i të bur-gosurve në mënyrën më mizore,pa u sqaruar as sot e kësaj ditekëto veprime të zhdukjes së tyre.

SI KA NDODHUR NGJARJA, ÇKA IKA PARAPRIRË KËSAJ?

Disa dëshmitarë të kohës, ikanë deklaruar para shumë viteshautorit të këtij shkrimi, se pasLuftës së Dytë Botërore, partizanët,oficerët dhe komunistët shqiptarëqë kishin nën kontroll Tetovën parakapitullimit gjerman dhe hyrjes sëpartizanëve nëpër qytete, për tëevituar ndonjë hakmarrje even-tuale ndaj popullatës shqiptare,kishin organizuar vetë-dorëzimin eTetovës më 14-15 nëntor të vitit1944, por edhe ky gjest i "vullnetittë mirë" nuk ndihmoi, që të mosndërmerret një fushatë hak-marrjeje ndaj shqiptarëve, që për-fundoi në Monopol. Aradhet parti-zane të stacionuara andejGrupçinit, diku në mes të rrugësTetovë-Shkup, hezitonin të hyninnë Tetovë nga frika e ndonjë kom-ploti të mundshëm. Komandantëtpartizanë e konsideronin Tetovënsi bastion të ballistëve, ndaj dhepër disa ditë shtynin hyrjen në këtë

qytet. Pas shumë hamendjeve, në

mëngjesin e 19 nëntorit të vitit1944, kishin marrë guximin që tëhynin në Tetovë, duke shtënë ngaarmët e tyre në ajër, sepse përparavetes nuk kishin ndonjë rezistencë,ndaj dhe aradhet partizane erdhënpa shkrepur asnjë plumb. Që tëjetë absurdi edhe më i madh, par-tizanët dhe komunistët shpallënpikërisht këtë ditë tmerri dhe re-presioni ndaj shqiptarëve membylljen e burrave dhe masakri-min e tyre në Monopol, si ditë e“çlirimit” të Tetovës.

Golgota e shqiptarëve nuk për-fundoi vetëm me Monopolin, poredhe me thirrjen e bijve më të mirëshqiptarë nga Tetova, në emër të“vëllazërim-bashkimit” dhe tëLNÇ-së, që t’i kyçeshin luftimevetë fundit në frontin e Sremit afërBeogradit, për të qenë “mish përtop” të gjermanëve që ishin parakapitullimit. Mijëra të tjerë u dër-guan në Tivar, ku u vranë dhe ulikuiduan pa kurrfarë faji, vetëmpse ishin shqiptarë.

Partizanët proklamonin “bara-zinë” me shqiptarët, por në prak-tikë kjo ishte vetëm përmes grykëssë pushkës, diktatit të nënshtrimitdhe të diskriminimit. Ky “model” ipremtimeve të mëdha e boshe qëu ishin dhënë shqiptarëve, nuk ish-te ushtruar vetëm në Tetovën sh-qiptare, por edhe në Gostivar,Dibër, Kërçovë, Strugë, Manastir,Kumanovë, Shkup e në vendbani-me të tjera. Kjo situatë ishte përje-tuar mjaft rëndë nga shqiptarët.Dëshpërimi i popullatës shqiptaretë këtyre trevave ka qenë mjaft imadh, pas një jete disa vjeçare nënadministrimin e Shtetit Shqiptar(1941-1944) dhe kjo kthesë radika-le në jetën e tyre, kishte shkaktuartrauma të pashlyeshme. Aq mëshumë se këta pushtetarë të rinjkomunistë, këtë proces të ndërri-mit të pushtetit e quajtën “çlirimkombëtar”, ndërsa shqiptarët udetyruan këtë edhe ta “festojnë”për disa dekada.

DITA E HYRJES SË PARTIZANËVE NË TETOVË

Një "festë" e mallkuare tetovarëve

Si u falsifikua data e"çlirimit" të Tetovës pasLuftës së Dytë Botërore(19 nëntori 1944) dhekush e dorëzoi Tetovënpas ardhjes sëpartizanëve? Pse ishin tëdetyruar shqiptarët që tafestonin një datëposhtëruese? Cilat ishinshkaqet e mbylljes sëmijëra burrave shqiptarënë Monopolin e Tetovësdhe pse u hakmorënpartizanët ndajshqiptarëve

Partizanët proklamonin“barazinë” me shqiptarët,

por në praktikë kjo ishtevetëm përmes grykës së

pushkës, diktatit tënënshtrimit dhe të

diskriminimit. Ky “model” ipremtimeve të mëdha eboshe që u ishin dhënëshqiptarëve, nuk ishte

ushtruar vetëm në Tetovënshqiptare, por edhe në

Gostivar, Dibër, Kërçovë,Strugë, Manastir,

Kumanovë, Shkup e nëvendbanime të tjera

17DOSSIERKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Nga Qerim LITA

Në pjesën e dytë të muajit majtë vitit 1955, në Beograd filluan bi-sedimet midis udhëheqjes komu-niste sovjetike dhe asaj jugoslla-ve, për normalizimin emarrëdhënieve politike dhe diplo-matike të cilat siç dihej qenë pri-shur pas shpalljes së Informbyrosë(1 korrik 1948). Këto bisedime upërcollën me një kujdes të veçantënga ana e udhëheqjes komunisteshqiptare, e cila ishte dorë e zgja-tur, përkatësisht satelite e udhëhe-qjes komuniste sovjetike. Këtë eshohim nga deklarata e EnverHoxhës, dhënë në mbledhjen eKuvendit Popullor të mbajtur mëdatë 28 maj 1955, ku ndër të tjera-ve ai shprehet:

“...Jemi të bindur se bisedimettë cilat këtyre ditëve po zhvillohennë Beograd midis udhëheqjessovjetike dhe asaj jugosllave do tëkontribuoj për përforcimin edhemë të madh të miqësisë së popuj-ve të Bashkimit Sovjetik dhe tëvendeve tona të demokracisë po-pullore me popujtë vëllezër të Ju-gosllavisë dhe do të jetë edhe njëfaktor tjetër për përforcimin eluftës për mbrojtjen e paqes në Eu-ropë e Botë. Populli shqiptar vazh-dimisht ka aspiruar dhe aspironmiqësi të sinqertë ndaj popujvevëllezër jugosllav me të cilët së ba-shku ka luftuar dhe ka derdh gjaknë territorin jugosllav... Populli sh-qiptar, Partia e Punës dhe Qeveriae Republikës e përshëndetshkuarjen e delegacionit sovjetiknë Beograd dhe solidarizohet nëtërësi me qëllimet e larta të PK-sëdhe Qeverisë sovjetike...”.

Është me rëndësi të thuhet sekëto bisedime zhvilloheshin në pe-riudhën kur udhëheqja komunistejugosllave, zbatonte një politikë tëdhunshme ndaj popullsisë shqip-tare, e cila për synim pati shpërn-guljen e tyre për në Turqi. Tërë kjogjendje, fare nuk e brengoste

Hoxhën dhe klikën e tij komuni-ste, të cilët tashmë udhëheqjen ko-muniste jugosllave, nuk e konside-ronin si “trockiste”, apo dorë ezgjatur e “imperializmit amerikan”,por si një udhëheqje socialiste,ndërsa popujt e saj si “popuj vël-lezër”. Kjo shihet edhe në dekla-ratën që E. Hoxha, e dha më datë 5qershor 1955, me rastin e nënshkri-mit të Deklaratës së përbashkët tënënshkruar më 2 qershor 1955 nëBeograd midis dy delegacionevepërkatëse:

“...Në mesin e vëllezërve - sh-prehet Hoxha - mund të ndodhinmoskuptime dhe kontestimemirëpo vëllezërit më herët apomë vonë do ta gjejnë rrugën e paj-timit. Një fatkeqësi e tillë ndodhinë mesin e popujve të vendeve so-cialiste dhe vëllezërve jugosllav.Mosmarrëveshjet zgjatën disavite dhe kjo i vështirësoimarrëdhëniet tona. Nga e tërë kjomund të përfitonin vetëm impe-rialistët dhe shërbëtorët e tyre tëcilët gjithmonë përpiqen t’i robë-rojnë popujt tanë të lirë e të pava-rur. Mirëpo, një situatë e tillë ish-te e domosdoshme të përfundoj,që edhe ndodhi pas negociatavetë suksesshme sovjetiko-jugosl-lave...Deklarata e cila u nënshk-rua më 2 qershor të vitit 1955 nëBeograd përbën faktin e rëndësi-shëm në historinë e popujve tanëpër normalizimin e marrëdhënie-ve me popujt e Jugosllavisë.Marrëdhëniet e mira fqinjësoremidis popujve tanë me popujt e

Jugosllavisë tashmë janë shpal-lur dhe popujt tanë, qeveritë dhepartitë tona janë të bindura se kjomiqësi do të përforcohet edhe mëtepër. Në emrin e këtij qëllimi nedo të punojmë me vullnetin sa mëtë mirë...”.

Se E. Hoxha, asaj kohe popujtjugosllav i quante “vëllezër”, pose-dojmë një numër të madh të ma-terialeve arkivore, që me këtë rastpo e shpalosim dokumentin,përkatësisht Telegramin me nr. 541të datës 28 shtator 1955, përmes sëcilit i deleguari i Legatës jugosllavenë Tiranë, Predrag Ajtiq, njoftonteSekretariatin Federativ për Punëtë Jashtme të Jugosllavisë, për fja-limin e E. Hoxhës, të mbajtur nëplenumin e Frontit Popullor. Doku-menti, gjendet në Arkivin e Jugosl-lavisë në Beograd, fondi KQ i LKJ-së(507). I njëjti botohet i plotë dhepër herë të parë:

“TELEGRAMTiranëNumër 54128. IX. 1955SEKRETARIATIT PËR PUNË TË

JASHTMENë referatin e plenumit të Kë-

shillit të përhershëm të Frontit De-mokratik, Hoxha rreth Jugosllavisëdeklaroi me sa më poshtë vijon:

“Populli ynë gëzohet kur sheh semjegullat e zeza, të cilat e patënerrësuar miqësinë tonë me popujtvëllezër të Jugosllavisë, u tërhoqënpërgjithmonë. Popujt e Jugosllavisë

për ne kanë qenë ishin dhe janë tëmirë. Populli jugosllav, një popull iguximshëm dhe fisnor, në vazhdimë-si e ka mbështet atë që është përpa-rimtare dhe e re. Ne së bashku mevëllezërit jugosllav kemi luftuar përliri, pavarësi, kundër pushtuesve fa-shistë dhe tradhtarëve të vendit. Nesë bashku e kemi arritur lirinë dhe tëdrejtën për të jetuar në miqësi, nëliri, të pavarur dhe sovran. Popujttanë i lidhte miqësia e ngushtë, tëmbuluar me gjak, me popujt çlirim-tar sovjetik dhe të vendeve me de-mokraci popullore. Ne bashkërishtkemi shkuar krah për krahu përde-risa armiqtë e socializmit dheagjentët e imperializmit Beri dheAbakunov, fare nuk e arritën qëlli-min e tyre të paramenduar. Miqësiajonë me popujt e Jugosllavisë meshokët komunistë jugosllav qe errë-suar dhe cenuar në mënyrë serioze.Brenda disa viteve me radhëndodhën gjëra të rënda, janë bërëgabime të pafalshme, akuza tëpavërteta si nga njëra palë po ashtuedhe nga tjetra. Mirëpo, tetëvjeçarine kaluara, i cili neve na ndau, i cilineve na gjakosi njëri me tjetrin, po evarrosim, me bindje të plotë, se ajoasnjëherë nuk do të kthehet. Linjapërmes së cilës shkon partia jonë nëlidhje me përforcimin e miqësisë mepopujt jugosllav është e drejtë dhegëzon mbështetjen e popullit mbarë.Ne me Jugosllavinë kemi marrëdhë-nie ekonomike. Këto marrëdhënie nëtë ardhmen do të përforcohen edhe

më shumë. Ne do të bëjmë shkëmbi-min e delegacioneve kulturore, spor-tive e të tjera dhe do të ndërmarrimgjithçka që e përforcon miqësinë. Nethellësisht jemi të bindur se çështjetdo të zhvillohen në frymën e miqësi-së dhe të bashkëpunimit të sinqertëme vëllezërit dhe shokët jugosllav,ne njëri me tjetrin do të arrijmëmarrëveshje të mirë sepse tash mënuk na ndanë asgjë. Tërë atë që nalidhë do ta zhvillojmë sa më shumëqë është e mundur në rrugën e miqë-sisë, si dy shtete të lira e sovrane, tëcilët luftojnë për ndërtimin e socializ-mit dhe rruajtjen e paqes”.

Në referat qëndrimi ndaj Jugosl-lavisë pati vendin e duhur menjëherëpas BRSS-së. Nga ana e tyre për herëtë parë thuhet publikisht se Jugoslla-via është vend socialist dhe se udhëhe-qja e saj është komuniste. Kjo do tëjetë e dobishme për afirmimin tonëdhe mundësinë për të punuar. Mirëpo,në këndvështrimin e përgjegjësisë përmarrëdhëniet e deritanishme faji upërshkruhet të dy palëve.

Nisur nga ajo se duhet kapërcyerpërtej së kaluarës dhe se “tash mëneve asgjë nuk na ndanë”, më pasduke vër në pah gatishmërinë dhearsyeshmërinë e linjës së tyre nëlidhje me ne, zhvillimi i mëtejshëm imarrëdhënieve në mënyrë perfidekushtëzohet me “frymën e miqësisëdhe bashkëpunimit të sinqertë” ngaana jonë. Kjo neve na duket sipërpjekje të një presioni ndaj neshpër shkak ndryshimit ndaj qëndri-mit të deritanishëm ndaj tyre.

Ajtiq”.

Enver Hoxha dhe“vëllazëria” jugosllave

Është me rëndësi tëthuhet se këto bisedimezhvilloheshin nëperiudhën kurudhëheqja komunistejugosllave, zbatonte njëpolitikë të dhunshmendaj popullsisëshqiptare, e cila përsynim pati shpërnguljene tyre për në Turqi. Tërëkjo gjendje, fare nuk ebrengoste Hoxhën dheklikën e tij komuniste, tëcilët tashmë udhëheqjenkomuniste jugosllave,nuk e konsideronin si“trockiste”, apo dorë ezgjatur e “imperializmitamerikan”, por si njëudhëheqje socialiste,ndërsa popujt e saj si“popuj vëllezër”

18 KULTURËKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Nga BUJAR HUDHRI

“Te porta e konviktit të institutit, pashëJevtushenkon.

- E ke parë gjë Bellën? - më pyeti.” Ky dialog nga romani “Muzgu” i

Kadaresë, m’u kujtua kur në daljenkryesore të aeroportit Sheremete-vo, në Moskë, u shfaq vërtet poeti ishquar rus, Evgenij Jevtushenko.Sapo kishte zbritur nga avioni, menjë çantë në krahë, duke tërhequrvalixhen dhe me siguri po kërkon-te taksi. Më shkrepi në kokë ta pye-sja “E ke parë gjë Kadarenë? Mosishit në një avion?” M’u desh pakkohë të mbledh pak veten e t’i for-muloja në rusisht pyetjet, kur shohpërballë të vinte Kadareja dhe nxi-timin e operatorit për të fiksuarmbërritjen pas gjysmëshekulli tëtij në Moskë. Nga neonet fytyra e tijdukej edhe më e lodhur dhe ngul-mimit tim që ai të takohej me Jev-tushenkon iu përgjigj me indife-rencë. Si shumë po i jepja rëndësi.Dhe kjo situatë u zgjidh kur vurare që poeti rus hapi derën e pasmetë taksisë dhe u nis menjëherë.Hipëm edhe ne në një makinë fuo-ristradë, që e drejtonte një mik iambasadës sonë. Erdhi dhe opera-tori për të fiksuar që nga brendakëtë udhëtim. Ishte e gjatë rrugaderi te hoteli, i cili ndodhej mbi njëorë nga qendra. Ecëm pothuaj pa

folur. Një grup televizioni nga Ti-rana kishte ardhur për të xhiruarKadarenë për filmin që fliste përjetën e tij. Isha bashkuar edhe unëgrupit me kërkesën e vetë Kadare-së. Në një nga paraditet tona te bar“Juvenilja” në Tiranë i kisha sugje-ruar se duhej patjetër të xhironinedhe në Moskë, si një stacion irëndësishëm i jetës dhe krijimta-risë së tij. Dhe ja, pas një muaji, nëqershor 2010, udhëtoj përmes Mo-skës me Kadarenë e tanishëm, poredhe me Kadarenë 22 vjeçar të“Muzgut”. Aq herë e kisha lexuarkëtë roman, sa më dukej se i njihjarrugët, bulevardet, stacionet e tre-nit, metrotë, monumentet. Gjithëpersonazhet, dialogjet e tyre. Nëkëtë qytet të pafund ku shkelja përherë të parë, më dukej sikur të vet-met kujtime që më lidhnin me të,ishin faqet e këtij romani.

Ishte kjo arsyeja, me siguri qëkisha ngulmuar për të ardhur gjerkëtu. Të nesërmen në mëngjesshkuam në Institutin Gorki, pamjete të cilit janë fiksuar në filmin eregjisorit Milkani. Por në mendjemë ka ngelur dita e fundit, mbresatë cilat asnjë kamera nuk i kapi. Poras që mund t’i kapte dot. Kishakëmbëngulur për të shkuar në vilëne Pasternakut, në Peredelkino.Duhej të kujtohej Kadareja, mbase,por ai gjatë gjithë kohës së xhiri-mit ka qenë krejt indiferent, thua sefilmi bëhej për një shkrimtar tjetër.Ndërsa grupi i xhirimit, as që e kish-te parashikuar këtë ndalesë në film.M’u kujtuan këto në makinën e am-

basadorit i cili ishte shumë i gëzuarqë po shkonim në Peredelkino. Përkëtë shkak, më erdhi keq t’i tregojapër emailin që më kishte dërguarnjë nga vartësit e tij, kur u intereso-va për vilën e Pasternakut. Po përsedo të shkojë Kadareja në Peredelki-no? Apo të kërkojë eshtrat e Paster-nakut? më shkruante diplomatiynë. Dhe të mendosh që kishtekryer studimet në Institutin Gorki!

Pas pak doli përpara nesh vila ePasternakut. E kisha parë me dhje-tra herë në foto, filma, video. Në tëgjitha stinët. Tani ishte qershor,gjelbërimi dhe lulet kishin mbu-luar gjithçka. I pari që u afrua tedera e vilës ishte Kadareja, i ciligjithë rrugën nuk kishte folur njëfjalë, befas u gjallërua menjëherë.Dhe filloi të fliste rusisht me zonjënqë po na priste. Kadareja po i thosh-te se ishte njohur dhe kishte takuarnë Paris disa herë, Ira Emeljanovën.E ndjeva menjëherë që diçka ngeci.Kadare nuk e dinte se zonja, e cilaishte drejtorja e shtëpisë muze, ish-te nusja e djalit të Pasternakut, megruan e parë. Ndërsa Ira Emeljano-va ishte vajza e të dashurës së Pa-sternakut. Dëgjova që ajo i foli patakt, pothuaj me zemërim. Ona su-mashedshçaja [ajo është e lojtur].Ajo nuk pranohet këtu. Me siguri,Kadare u skandalizua nga kjo sjel-lje. I ktheu shpinën dhe hyri bren-da. S’kishte nga ta dinte Kadare ç’i-shte kjo sjellje e çuditshme. Përmua ishte fare e qartë, e kisha nde-shur disa herë në Tiranë. Shpesh,mes botuesve dhe trashëgimtarëve

të shkrimtarëve dhe përkthyesveqë s’jetonin më. Edhe Pasternakuende nuk e ka të botuar veprën eplotë. Me siguri, mosmarrëveshjetmes njerëzve të afërm për çështjepronësie apo mërira.

Hipëm lart. Ishte dhoma e gju-mit. Shumë qetësi. Pranë derës tëvarur në mur ishte kapelja, palltojadhe çizmet. Ishin vënë në një vijëdhe të dukej se Pasternaku qën-dronte në këmbë e na kishte kthyershpinën. Sikur ishim futur në zonëne vdekjes. Kthehem nga Kadarejadhe shoh se fytyra i kishte marrënjë ngjyrë purpuri. Zbritëm në he-shtje shkallët dhe u gjendëm nëkatin e parë, te dhoma ku kishtedhënë shpirt Pasternaku. Këtu ish-te shtrirë dhe nuk ishte ngjitur mënë dhomën e tij të gjumit. Mbi sh-trat çdo ditë ndërrohej një buqetëme lule të freskëta. Në mur ishindy piktura të babait të tij, LeonidPasternak, mik i Tolstoit.

Kur dolëm jashtë, zonja gjetirastin të afrohej me Kadarenë dhena ftoi të shkojmë te varri i Paster-nakut. U nisëm të gjithë, si një kor-tezh. Askush nuk fliste. Pas nja dy-qind metrash, u dukën gurët evarreve. Përballë varrezave ishte se-lia verore e Patriarkut të Rusisë. Teguri i varrit të Pasternakut ishtegdhendur një basoreliev. U ulëmtë gjithë në një stol druri. Heshtjene prishi vetëm zonja, e cila, si për tëkërkuar ndjesë pë sjelljen e saj, natregoi diçka që nuk ia thoshteçdokujt. Njëherë, kur kishin ndër-ruar traun e kalbur të stolit ku ishimulur, kishin gjetur përgjues të fu-tur në brendësi. Të mos ishte thyertrari as që do të kuptohej se çfarëkishte bërë KGB!

U kthyem vonë në hotel. Kada-re shkoi në dhomë, ndërsa unëndenja në holl. Nuk kaloi gjysmëore, kur e shoh të vinte drejt meje.Nuk e kishte zënë gjumi i pasdites.Ndoshta nga e gjithë ç’kishte parëdhe dëgjuar në Peredelkino. U ulnë tavolinë me mua në barin evetëm që ishte në një kënd të hollit.Pastaj te recepsioni më zunë sytënjë grua e cila i ngjante krejt Hele-na Kadaresë. Po bisedonte me rece-psionisten dhe nuk ia shihnimfytyrën. Si Euridicja me Orfeun, ithashë, me shaka. Mos e kthe

kokën. Ndërsa ai, befas, u kujtuaqë televizori në dhomë nuk i ndizejdhe m’u lut nëse mund të bëjadiçka. Pa e zgjatur morëm ashenso-rin dhe u ngjitëm lart. Sa hyra nëdhomë më ra në sy menjëherë qëkablli i antenës kishte rënë në dy-sheme. E mora dhe e vendosa nëvendin e vet. Kur drita e ekranit uderdh mbi fytyrat tona, na tërhoqimenjëherë pamjet e një filmibardh e zi. Në plan të parë portretii Pasternakut. Pastaj i Anna Ahma-tovës. Pas disa sekuencash, i të dyvebashkë. Ishte një film dokumentarpër jetën e Pasternakut. Dukej kaqe pabesueshme. E gjitha kjo, nëfund të një dite që ia kishim kush-tuar vetëm Pasternakut. Sikur tëishte një skenar dhe ne po i binde-shim pikë për pikë. Ndenjëm të sh-tangur, pa folur gjysmë fjale, deri sapërfundoi filmi.

Më pas, shumë herë e kam bise-duar me Kadarenë atë momentmagjik. Për t’i mbushur mendjenvetes, se e gjitha kjo ishte njëëndërr, mbase? Po si ndodhi? Po sikoincidoi? Si u gjendëm pikërishtnë atë çast ndërsa jepej ky filmi ngakanali i njohur rus “Kultura”? S’kapërgjigje. S’mund të ketë, ndosh-ta. Fati ma kishte sjellë të isha nënjë zonë midisëse. Ku plekseshinkohërat, vendet, ngjarjet, perso-nazhet. Ndaj kur Kadare më dorë-zoi faqet e para të librit të ri, tre vjetmë parë, m’u duk sikur isha endeatje, në atë dhomë të atij hoteli tëstërmadh, me një emër të denjëpër të, “Kozmos”. Dhe gjëja e parëqë më shkoi ndërmend ishte se poe gjeja zanafillën e këtij libri. Kishaqenë me autorin pikërisht në atovende që lexova në dorëshkrim dhekjo më dukej kaq e natyrshme tamendoja kështu. Por çdo ditë qëkalonte, aq më shumë më largohejky mendim. Ky libër mbase e ka za-nafillën tek romani “Muzgu”, apote poemat për Llorën, për.... Apoqysh në momentin kur redaktori ilibrit të tij të parë i thotë, po si nukke një vjershë për Moskën? Edhemë herët akoma, ndoshta. Që nëlindjen e shkrimtarit. Sepse Paster-naku këtu është sivëllai i tij, Kada-re. Me një fat më të bukur, natyri-sht. Për fatin e ne të gjithëve. Për tëgjitha gjuhët e botës.

Redaksia e gazetës “Zëri” së bashku melibrarinë “Buzuku” në Prishtinë në kuadër tërubrikës “Libri i javës” këtë të hënë jua reko-mandojnë për lexim librin “Kambana e qel-qtë”, të shkrimtares Sylvia Plath.

Ky libër është përkthyer në shqip ngaDavjola Ndoja dhe është botuar nga shtëpiabotuese “Pegi”. Sugjerojmë për lexim këtëvepër të autores së famshme amerikane, tëvetmes në prozë të shkruar nga ajo, ndër tëtjera për arsyen se “Kambana e qelqtë” ështëroman në të cilin Plath e portretizon veten.

Romani flet për rrugëtimin e Esterit, një vaj-ze të hijshme e një studenteje të mirë që fi-ton një bursë dhe punë në një revistë pre-stigjioze, mirëpo pavarësisht kësaj nëkryeveprën e saj të njohur e të gjithëkohësh-me, Sylvia Plath tërheq lexuesin brendashkatërrimit të Esterit dhe e bën me njëforcë të tillë sa marrëzia e saj bëhet e prek-shme, e vërtetë, pothuajse racionale. Kydepërtim i thellë në skutat më të errëta emë pikëlluese të psikikës njerëzore ështënjë nga arritjet më të jashtëzakonshme të

letërsisë. Përmes realizmit të cilin Plath epërdor në këtë roman na bën të kuptojmë setë qenit “i përkryer” ose të qenit “i mirë” nukështë e përballueshme për një kohë të gjatë.Këtë shkrimtarja arrin ta bëjë duke na shtyrëtë ecim në këpucët e një gruaje të re, tëbukur e të talentuar siç është Esteri, por edheduke na përplasur me të gjitha sfidat, intri-gat dhe dhimbjet qe jeta ia sjell asaj për-ballë. E veçanta e romanit “Kambana e qel-qtë” është se për të nuk mund të thuhet seështë thjesht një roman klasik i letërsisë se-

pse për nga tematika që trajton ky mbetetnjë roman i cili do të vazhdojë t’u flasënjerëzve gjithmonë për problemet e natyrësnjerëzore që trajton e të cilat do të ekzi-stojnë në çdo kohë.

Libri i javës: “Kambana e qelqtë” nga Sylvia Plath///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

ZANAFILLA E LIBRIT TË RI TË KADARESËKy libër mbase e kazanafillën tek romani“Muzgu”, apo te poematpër Llorën, për.... Apoqysh në momentin kurredaktori i librit të tij tëparë i thotë, po si nuk kenjë vjershë për Moskën?Edhe më herët akoma,ndoshta. Që në lindjen eshkrimtarit. SepsePasternaku këtu ështësivëllai i tij, Kadare. Menjë fat më të bukur,natyrisht. Për fatin e netë gjithëve. Për të gjithagjuhët e botës.

19SPORTKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Fisnik NUHIU

Shkup, 20 nëntor - Reprezentacioni iMaqedonisë në futboll në ndeshjene fundit të Grupit D të Ligës së Kom-beve, me rezultatin 4:0 e mundi Gji-braltarin, të takimin e zhvilluar nëstadiumin “Filipi i Dytë”, në Shkup.Maqedonia para nisjes së kësajndeshje ishte favorite, ndërsa këtë edëshmoi edhe në fushë duke arriturqë me anë të Bardhi, Nestorovskit(2) dhe Trajkovski, të merr fitoren epestë në gjashtë takimet e zhvillua-ra. Maqedonia në Ligën e kombeveka vetëm 1 humbje. Kështu Maqe-donia, kualifikohet në play off. Ajonë kohë të njëjtë në edicionin eardhshëm do luajë në Ligën C tëkombeve. Mesfushori, Enis Bardhiishte ai që hapi rezultatin, ndërsapas takimit ka theksuar se Maqe-donia ka forcën që të arrin kuali-fikim në Kampionatin Evropian.“Tani është koha jonë, e ndjej këtë.Kemi një ekip shumë të mirë dhenuk do të ndalemi këtu. Tani mëjemi në gjysmëfinale, na presinedhe dy pengesa deri te qëllimi jon.Ishim shumë të mirë ndaj Gjibralta-rit dhe me meritë morëm fitoren.Duhet që të vazhdojmë me ritmin enjëjtë edhe në takimet e radhës,pasi që kjo gjeneratë mundet të ar-rij lartë”, theksoi Enis Bardhi. Ngaana tjetër, Ivan Triçkovski i cili nëkëtë takim me fashën e kapitenitudhëhoqi reprezentacionin e Ma-qedonisë drejt fitores, është sh-prehur i lumtur për suksesin e arri-tur dhe ka potencuar se Maqedoniaka rastin historik që të arrij në njëkompeticion madhështor.“Qëllimi i parë u realizua, atë që

premtuan para fillimit të kualifiki-meve edhe plotësuam. Tani kemirastin e artë të cilën nuk duhet ta lë-shojmë. Por, ka kohë deri në nde-shjen e gjysmëfinales, tani të gjithëduhet pak të gëzohemi për punënqë kemi bërë. Ndërsa më pas do tëshkojmë për suksesin e radhës. Kyrast nuk vjen çdo ditë”, deklaroi IvanTriçkovski. Edhe trajneri i përfaqë-sueses së Maqedonisë Igor Ange-lovski, është shprehur shumë i lum-tur me rezultatet e arritura në këto

ndeshje. Ai ka përgëzuar lojtarëtpër këtë arritje. “Kur ta arrini qëlli-min, sigurisht që misioni duhet tashpallim si të suksesshëm. Tani nambetët që të realizojmë qëllimtonë kryesor, të arrijmë kualifiki-min në Kampionatin Evropian. Dotë luajmë në terren vendas në taki-min e gjysmëfinales, dhe dëshirojqë të gjithëve të na plotësohet kjodëshirë që Maqedonia të shkruajhistori duke u kualifikuar në Evro-pian. Dua ti përgëzoj lojtarët për

kontributin e tyrë të dhënë gjatëkëtyre ndeshjeve”, tha Igor Ange-lovski.

Operohen mesukses Ibraimidhe ZhuniorShkup, 20 nëntor - Kampioniaktual i Maqedonisë Shkën-dija deri në fund të sezonitvjeshtor do të jetë pandihmën e dy sulmuesve, Be-sart Ibraimi dhe Stenio Zhu-nior. Ata janë operuar mesukses dhe për ata tani ka fil-luar periudha e rehabilitimit.Ibraimi pritet që të mungojënjë periudhë më të gjatë pasika operuar ligamentet, ndër-sa Stenio Zhunior e kishtepatjetër që të futet në opera-cioni, për të operuar meni-skusin. Tani një përudh tëgjatë jashtë fushave ështëedhe Marjan Radevski i cilidalëngadalë po rikuperohetnga lëndimi që kishte marrmë herët. (F.N)

Të shtunën e shkuar, ArbiasKuqi fitoi edhe meçin e radhës nëMMA si gjysmë-profesionist. Bren-da 30-të, sekondave Kuqi e “reha-

toi” kundërshtarin e tij, me nokaut.Me këtë triumf, ai njëherësh ka fi-tuar të drejtën për t'u futur në ka-faz edhe si profesionist.Megjithatë, atij i duhet të pres ako-ma, në mënyrë që të ketë ndonjëkundërshtar në kategorinë deri 77kilogramë. Kuqi jeton në Stuttgarttë Gjermanisë dhe ka disa vite që iështë përkushtuar arteve marciale.Ai si amator ka qenë kampion i pa-diskutueshëm jo vetëm në MMA,

por edhe Brazilian jiu-jitsu. Nëkëtë të fundit, ka brezin vjollcëkurse pritet që pas gjashtë vjetështë marrë dhe brezin ngjyrë kafe.Në Brazilian jiu-jitsu, ai ështëkampion verior dhe jugor i Gjer-manisë kurse në MMA është kam-pion perëndimor sa i përket ama-torizmit. Si gjysmë-profesionistnuk e ka asnjë humbje dhe pastriumfit të fundit po e pret rastinpër të debutuar në profesiona-

lizëm, pasi është plotësisht i gat-shëm. “Jo vitin tjetër, por në mo-mentin që del ndonjë kundërsh-tar në kategorinë time, do tëdebutoj si profesionist. Jam plotë-sisht i gatshëm, pasi kam përvojëtë mirë si amator dhe gjysmë-pro-fesionist", është shprehur Kuqi përKoha.net. “Do të ishte realizim iëndrrës debutimi si profesionist,pasi prej kur kam filluar me artetmarciale kam pasur këtë synim”.

Fenerbahçekërkon tëtransferojë nëjanar Zenelin

Arbër Zeneli në orbitën eskuadrës turke Fenerbahçe.Futbollisti i përfaqësueses sëKosovës po kalon një pe-riudhë të artë te Heerenveninë Eredivisie, ndaj dhe katërhequr vëmendjen e klube-ve të mëdha, siç janë dhe gji-gantët turq. “Arbër Zeneliështë preferencë e Fener-bahçes për afatin kalimtar tëjanarit. Zeneli ka dëshmuarveten në Holandë. Fener-bahçe duhet ta bindë mesfu-shorin, pasi në garë janë edheAjaxi dhe PSV-ja”, shkruan“fanatik.com.tr”. “Kanarinat everdha” zë vendin e 13-të nëSuperligën e Turqisë gjersanë Ligën e Evropës zënë ven-din e dytë në Grupin D. Fut-bollisti 23-vjeçar këtë edicionnë elitën e futbollit holandezka shënuar dy gola në 12 pa-raqitje dhe ka dhënë 7 asiste.Sipas transfermarkt.de vlera ekartonit të Zenelit është 5 mi-lionë euro.

////////////////////////////////////////////////////

Kuqi, luftëtari që po synon MMA-në

LIGA E KOMBEVE

Bardhi: Kemi forcë për tu kualifikuar në KE

“Tani është koha jonë, endjej këtë. Kemi një ekipshumë të mirë dhe nukdo të ndalemi këtu. Tanimë jemi në gjysmëfinale,na presin edhe dypengesa deri te qëllimijon. Ishim shumë të mirëndaj Gjibraltarit dhe memeritë morëm fitoren.Duhet që të vazhdojmëme ritmin e njëjtë edhenë takimet e radhës, pasiqë kjo gjeneratë mundettë arrij lartë”, theksoi EnisBardhi.

Maqedonia shënon sukses historik Maqedonia me fitoren ndaj Gjibraltarit, ka shënuarnjë sukses historik sa iu përket pikëve tëgrumbulluara. Krahas faktit se bëhet fjalë përndeshje të zhvilluara me kundërshtar më të lehtë senë ndeshjet eliminatore për Kampionat botëror oseevropian këta shënuan 4:0 dhe fituan 15 pikë. Këto

janë pikët më të mëdha të fituara në një cikël zyrtar.Suksesin më të madh sa iu përket pikëve të fituaranë një cikël eliminator ishte ai për botërorin e 1998në Francë, ku pati grumbulluar 13 pikë. Në edicionine ardhshëm të Ligës së Kombeve, Maqedonia do tëluajë në Ligën C.

Maqedonia ka fituar 2.6 milionë euro nga Liga e Kombeve Maqedonia me fitore ndaj Gjibraltarit ka përfituar 1.5 milion euroedhe atë 750 mijë euro për paraqitje në Ligën e Kombeve, ndërsaedhe po aq për vendin e parë në Grupin e 4. Shtesë e kësaj janë edhe1.125.000 euro për sigurimin e kualifikimit në Ligën C. Në përgjithësi ,Maqedonia sonte arkëtoi 2.6 milion euro nga Liga e Kombeve. Mirëpokëtu nuk ndalen të ardhurat nga UEFA, pasi që dy fitore në plej-of,sigurojnë edhe 9.2 milion euro dhe kualifikim në EURO 2020.Federata e Futbollit të Maqedonisë në fillim të garave në grupe,paralajmëroi se do të ndajë futbollistëve dhe stafit teknik , plot 350mijë euro për vendin e parë dhe sigurimin e kualifikimit në Ligën C.

500 MIJË EUROPREMIO PËR VENDINE PARË Federata e Futbollit tëMaqedonisë (FFM), ka hapurarkën e saj ashtu që do të ndajëpremio në vlerë prej 500 000eurove si shpërblim përfutbollistët dhe stafin teknikpër vendin e par në grup nëLigën e Kombeve. Maqedoniame 15 pikë, u rendit e para nëGrupin 4 (Liga D) e vlefshme përLigën e Kombeve. Ajo arriti tëkualifikohet në “play off ” eLigës së kombeve, përmes sëcilit do të kërkojë kualifikim nëEURO 2020. Maqedonia nëedicionin e parë të Ligës sëKombeve ishte në një grup meArmeninë, Lihtenshtajnin dheGjibraltarin.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Koha

20 MARKETINGKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Në bazë të nenit 50 paragrafi 1 pika 9 e Ligjit për vetëqeverisje lokale ("Gazeta Zyrtare e

RM" nr. 05/2002), ndërsa në lidhje me nenin 19- të Ligjit për ndërmarrje publike (“Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë” nr. 38/1996, 9/1997, 6/2002, 19/2002, 40/2003, 49/2006, 22/2007, 83/2009, 97/2010, 6/2012, 119/2013, 41/2014, 138/2014, 25/2015, 61/2015, 39/2016 dhe 64/2018), si dhe Vendimit për publikim të konkursi publik për zgjedhje të Drejtorit të NPK "KOMUNALEC" Sveti Nikole nr. 0901-279/3 të datës 16.11.2018, Kryetari i Komunës së Sveti Nikoles publikon

KONKURS PUBLIK

Për zgjedhje të Drejtorit të NPK "KOMUNALEC"– Sveti Nikole Publikohet konkurs publik për zgjedhje të Drejtorit të NPK "KOMUNALEC" Sveti Nikole

me mandat prej 4 (katër) vite. Kandidatët e konkursit duhet t`i plotësojnë kushtet e përgjithshme në vijim:

- Të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, - Të jetë i moshës së rritur, - Të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore, - Me vendim të plotfuqishëm të mos i jetë shqiptuar dënim ndalesë për kryerje të

profesionit, veprimtarisë ose detyrës, Për drejtor mund të emërohet personi i cili i plotëson kushtet në vijim:

- Të ketë së paku 240 kredi sipas SETK ose shkallë të VII/1 të mbaruar të arsimit - Në momentin e emërimit me vendim gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ose sanksion

për kundërvajtje ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës - Të ketë së paku pesë vjet përvojë pune - Të ketë një nga certifikatat ose vërtetimet të njohura ndërkombëtarisht për njohje aktive të

gjuhës angleze jo më të vjetër se pesë vjet edhe atë: TOEFL IBT së paku 74 pikë, IELTS - së paku 6 pikë, ILEC Cambridge English: Legal - së paku niveli B2, FCE Cambridge English: First - të dhënë ose BULATS - së paku 60 pikë, dhe

Kandidatët me fletëparaqitje janë të detyruar të parashtrojnë: - biografi e shkurtë e kandidatit, - certifikatë për shtetësi të Republikës së Maqedonisë, - dëshmi për arsim të mbaruar ( diplomë ose certifikatë), - vërtetim që me vendim gjyqësor nuk ka të shquar dënim ose sanksion për kundërvajtje ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, - dëshmi për përvojën e punës, - certifikatë për njohje të gjuhës angleze, - certifikatë për provim të psikologjisë dhe provim të integritetit të dhënë. Fletëparaqitja me dokumentacionin e duhur parashtrohen në zarf të mbyllur të pa shënuar përmes arkivit në Komunën e Sveti Nikoles ose përmes postës në adresën në vijim: Komuna Sveti Nikole, rr. Sheshi Ilinden nr. 12, deri tek Kryetari i Komunës Sveti Nikole me një shkrim të vetëm: "PËR KONKURSIN PUBLIK për zgjedhje të Drejtorit të NPK "KOMUNALEC" - Sveti Nikole". Afati për paraqitje të kandidatëve është 5 (pesë) ditë nga dita e publikimit të tij në gazetat ditore duke mos e llogaritur ditën e publikimit në gazetën ditore.

Dokumentet e arritura i kontrollon komisioni tre anëtarësh e përzgjedhur nga Kryetari i Komunës së Sveti Nikoles, e cila në afat prej 8 (tetë) ditë pas skadimit të afatit të konkursit, dokumentacionin e plotë e parashtron deri tek Kryetari i Komunës Sveti Nikollë. Kryetari i Komunës Sveti Nikole në afat prej 15 (pesëmbëdhjetë) ditë nga dita e parashtrimit të dokumentacionit, sjell vendimin për zgjedhje të drejtorit. Fletëparaqitja jo e plotë, jo e rregulluar dhe e vonuar nuk do të jetë lëndë për shqyrtim.

KOMUNA SVETI NIKOLE Kryetari i Komunës

m-r Sasho Velkovski

Kryetari i Komunës Sveti Nikole

tel:+ 389 32 444 169 faks: + 389 32 440 911

e-mail: info@svetinikole.gov.mk

www.svetinikole.gov.mk

Në bazë të nenit 126 paragrafi 1 alineja 7, neni 128 paragrafi 3, neni 132 paragrafi 5 nga Ligji për arsimin fillor ("Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë" nr. 103/2008, 33/2010, 116/2010, 156/2010, 18/2011, 51/2011, 6/2012, 100/2012, 24/2013, 41/2014, 116/2014, 135/2014, 10/2015, 98/2015, 145/2015, 30/2016, 127/2016, 67/2017 dhe 64/2018) ndërsa në pajtim me Vendimin për publikim të shpalljes publike për zgjedhje të drejtorit të SHFK "Draga Stojanovska" f. Rakotincë - Sopishte nga Kryetari i Komunës Sopishte nr. 08-2640/1 të datës 07.11.2018, Këshilli i shkollës SHFK "Draga Stojanovska" f. Rakotincë - Sopishte publikon:

SHPALLJE PUBLIKE për zgjedhje të drejtorit të SHFK "Draga Stojanovska" f. Rakotincë - Sopishte

Për drejtor të shkollës fillore mund të përzgjidhet personi i cili krahas kushteve të përgjithshme të përcaktuara me ligj për marrëdhënie pune duhet t`i

plotësojë edhe kushtet e veçanta të përcaktuara me nenin 128 nga ligji për arsim fillore: • të ketë së paku arsim të lartë (me 240 kredi të fituara sipas SETK ose shkallë VII/1 të mbaruar); • ti plotësojë kushtet për mësimdhënës ose bashkëpunëtor profesional në shkollë fillore: - të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, - të ketë arsim të duhur, - të njohë gjuhën maqedone dhe alfabetin e saj cirilik, - të ketë provim profesional të dhënë për mësimdhënës, bashkëpunëtor profesional, gjegjësisht edukator • të ketë së paku pesë vite përvojë pune në punën edukative-arsimore; • të ketë të dhënë provimin për drejtor; • në momentin e emërimit me vendim gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ose sanksion ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës; • të jetë i psiqikisht-fizikisht shëndoshë dhe i aftë për pune; Në bashkëngjitje me fletëparaqitjen për shpalljen, kandidatët për drejtor të shkollës fillore, është e nevojshme të parashtrojnë edhe: - biografi të shkurtë - CV; - programin për punë për periudhë 4 vjeçare Me dëshmimin e përmbushjeve të kushteve të veçanta, kandidatët për drejtor të shkollës, është e nevojshme t`i parashtrojnë dokumentet në vijim: - Diplomë për arsim të lartë të duhur të mbaruar; - Certifikatë për shtetësi të Republikës së Maqedonisë; - Certifikatë për njohje të gjuhës maqedone dhe alfabetin e saj cirilik; - Certifikatë për provim të dhënë për mësimdhënës, bashkëpunues profesional, gjegjësisht edukator; - Vërtetim për përvojën e punës në punën edukative-arsimore; - Certifikatë për provim të dhënë për drejtor të shkollës; (me përjashtim, nëse nuk ka kandidatët të paraqitur me provim të dhënë për drejtor, atëherë për

drejtor mund të përzgjidhet edhe personi i cili nuk ka provim të dhënë për drejtor, por është i detyruar që ta merr provimin në afat prej 1 viti nga dita e zgjedhjes së drejtorit)

- Vërtetim që deri në momentin e emërimit me vendim gjyqësor nuk ka të shquar dënim (jo më të vjetër se 6 muaj); - Vërtetim që deri në momentin e emërimit me sanksion për kundërvajtje nuk ka të shquar ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës (jo

më të vjetër se 6 muaj); - Vërtetim mjekësor (jo më të vjetër se 6 muaj); Orari i punës për drejtorin e shkollës fillore është 40 orë punuese në javë, në kuadër të javës pesëditore punuese, nga e hëna deri të premten, nga ora 07:30

- 15:30. Rroga mujore neto e drejtorit, i cili do ta udhëheq shkollën me mbi 36 paralele është 28.900 denarë. Shpallja zgjat 5 (pesë) ditë pune nga dita e publikimit në mediat publike. Përzgjedhja do të bëhet më së voni në afat deri 40 ditë nga dita e publikimit të shpalljes në mediat publike.

Dokumentet parashtrohen në origjinal ose kopje të vërtetuara në noter me vulë origjinal të noterit. Dokumentet e jo kompletuara dhe të parashtruara me vonesë nuk do të mbikëqyren. Dokumentet në zarf të mbyllur parashtrohen deri tek Këshilli i SHFK "Draga Stojanovska" f. Rakotincë - Sopishte, direkt në arkivin e shkollës ose përmes postës në adresën: rr. "1" nr. 2A, f. Rakotincë 1054, Sopishte, me shkrimin "PËR SHPALLJEN PËR DREJTOR".

Këshilli i shkollës SHFK "Draga Stojanovska" f. Rakotincë Sopishte

Në bazë të nenit 22 paragrafi 1 dhe nenit 23 nga Ligji për marrëdhënie pune (Gazeta zyrtare RM nr.167/2015) dhe Pëlqimi nga MASH nr. 1050/1 data 29.01.2018, SHF "Emin Duraku" f.Bukoviq Shkup publikon:

SHPALLJE PUBLIKE

për punësim të kuadrit jo arsimor me kohë të pacaktuar financim i vjetër.Mirëmbajtës të higjienës – 3 (tre) realizues, me kohë të pacaktuar, 40 orë, me neto rrogë 12.165 denarë.Orari i punës është me dy ndërrime, ndërrimi i parë prej orës 06:00 14:00 dhe ndërtimi i dytë prej orës 12:0020:00.Me Lutjen kandidatët duhet të dorëzojnë:* Vërtetim apo Diplomë për shkollën e kryer.* Shtetësinë RM.Dokumentet e nevojshme duhet të jenë origjinal ose kopje të vërtetuara në noter. Shpallja është e hapur 5ditë pune nga dita e shpalljes. Lutjen me dokumentet e nevojshme të dorëzohen në SHF "Emin Duraku"f.Bukoviq Shkup. Tel. 02/2059 107.

REPUBLIKA E MAQEDONISË

rr. Kej Dimitar Vlahov pn 1000 Shkup tel: +389 2 3118 450 fax: +389 2 3165 753 contact@filharmonija.org.mkwww.filharmonija.mk

Në bazë të nenit 77 v nga Ligji i kulturës ("Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë" nr. 31/1998; 49/2003; 82/2005; 24/2007; 116/2010; 47/2011; 51/2011;136/2012; 23/2013; 187/2013, 44/2014, 61/15 dhe 154/2015), ndërsa në lidhje me Vendimin për publikim të shpalljes publike nr. 04 678/1 të datës 19.11.2018,Rregullorja për formën dhe përmbajtjen e shpalljes publike dhe fletëparaqitjes për punësim të bartësve të veprimtarive artistë dhe stafit teknik në institucioninNacional Filarmonia e Maqedonisë nga Shkupi, nr. 02 671/4 të datës 15.11.2018, dhe Pajtimi i Ministrisë së financave nr. 18 6077/3 të datës 23.05.2018 dhe Pajtiminr. 18760/2 të datës 12.09.2018 publikohet:

SHPALLJE PUBLIKEpër punësim

PËR KOHË TË PACAKTUAR1. IN Filarmonia e Maqedonisë ka nevojë për punësim për realizim të punëve dhe detyrave në vendin e punës:I. Violina e parë tuti, (një person) shifra KUL 03 04 05 007 kategoria niveli 5II. Violina e dytë tuti (një person) shifra KUL 03 04 06 002 kategoria A niveli A5III. Kontrabas harkor –tuti (një person) shifra KUL 03 0 06 002 kategoria niveli 5IV. Zëvendës udhëheqës të grupeve me instrumente harkore Violonçel (një person) shifra KUL 03 04 04 015 kategoria A niveli A4V. Fryrës grupi parë flauti i parë (një person) shifra KUL 03 04 A03 008 kategoria A niveli A3VI. Shitës i biletave (një person) me shifrën KUL 04 01 B01 002 kategoria G nëngrupi 1 niveli BO1VII. Mirëmbajtës i higjienës (një person) shifra KUL 04 01 B03 001 kategoria G nëngrupi 1 niveli BO32. Kandidati për të gjitha vendet e punës duhet ti plotësojë kushtet e përgjithshme:

me vendin gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë dhe detyrës të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës dhe të jetë i moshës së rritur

3. Kandidatët për vendet e punës nën numrin rendor I, II, III, IV, V, VI dhe VII duhet t`i plotësojnë kushtet e veçanta në vijim: për vendin e punës shkallën dhe llojin e arsimit: 24 kredi të fituara sipas SETK ose shkallë VII/1 të mbaruar drejtimi violinë/ drejtimi kontrabas/ drejtimi

violonçel/ drejtimi flaut/ ose të mbaruar shkollë të mesme të muzikës. përvojë pune: 1(një) vit për violinën e parë dhe të dytë, kontrabas (tuti), 2 (dy) vite për zëvendës udhëheqësin e violonçelit 2 vite përvojë pune, dhe tre

vite përvojë pune për flautin e parë. kandidatët për vendin e punës shitës i biletave duhet të kenë arsim të mesëm profesional tregti. kandidatët për vendin e punës mirëmbajtës i higjienës duhet të keni arsim fillor.

Orari ditor dhe javor për vendin e punës të shpallur do të organizohet sipas Programit të punës së punëdhënësit, ndërsa në kuadër të orarit javor 40 orëshgjegjësisht nga ora 10:00 14:00 dhe 19:00 22:00, me çka mund të vjen deri në ndryshime në pajtim me Programin për punë të Filarmonisë së Maqedonisëdhe 36 orë në javë për fryrësit, organizuar nga ora 10:00 14:00 dhe nga 19:00 22:00, në pajtim me Programin e punës së Filarmonisë së Maqedonisë. Përshitësin e biletave dhe mirëmbajtësin e higjienës orari i punës javor është 40 orë organizuar në ndërrime nga ora 08:00 14:00 dhe nga ora 14:00 22:00, osendryshueshëm në pajtim me Programin e Filarmonisë së Maqedonisë.

4. Rroga neto fillestare, rroga pa mund të kaluar për vendin e punës të shpallur është sipas numrit rendor:I . 24.111,00 denarëII. 24.111,00 denarëIII. 24.111,00 denarëIV. 26.260,00 denarëV. 28.444,00 denarëVI. 16.035,00 denarëVII. 12.533,00 denarë5. Kandidatët për punësim paraqiten në shpalljen publike përmes plotësimit të fletëparaqitjes dhe parashtrimit të dëshmive për përmbushjen e kushteve për vendine punës. Fletëparaqitja për punësim veçanërisht përmban (emri dhe mbiemri, data dhe vendi i lindjes, adresa dhe vendbanimi, kontakt telefoni) si dhe letër e shkurtëmotivimi;biografi e shkurtë;deklaratë për përmbushjen e kushteve të përgjithshme me theksim PO/JO për secilin kusht veç e veç;deklaratë për përmbushjen e kushteve të veçanta me theksim PO/JO për secilin kusht veç e veç;kandidatët në bashkëngjitje me fletëparaqitjen duhet të parashtrojnë edhe:dëshmi për arsim të mbaruar;certifikatë të shtetësisë (jo më të vjetër se 6 muaj);dëshmi për përvojën e punës në profesionin;vërtetim që nuk ka të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës (jo më të vjetër se 6 muaj);vërtetim mjekësor për gjendjen e përgjithshme të shëndetshme (jo më të vjetër se 6 muaj);dokumente të tjera të theksuara në pikën 5.

Fletëparaqitjet e plotësuara, së bashku me dëshmitë, kandidatët duhet ti parashtrojnë personalisht në arkivin e Filarmonisë së Maqedonisë ose përmes postës nëadresën: Institucioni Nacional Filarmonia e Maqedonisë, bul. Dimitar Vlahov pn, 1000 Shkup.6. Procedura për selektim të kandidatëve të paraqitur përbëhet nga kontrollimi i besueshmërisë e të dhënave të paraqitura dhe dëshmive të parashtruara nëshpalljen publike. Për kandidatët qe me sukses e kanë kaluar procedurën e besueshmërisë së dëshmive, do të mbahet audicion ku do të kontrollohen aftësitëartistike të kandidatëve. Për vendet e punës shitës i biletave dhe mirëmbajtës i higjienës do të realizohet intervistë. Për ditën, orën dhe vendin e mbajtjes sëaudicionit dhe intervistës, kandidatët do të njoftohen në numrin e telefonit të cilin e kanë shënuar në fletëparaqitjen për punësim.7. Shpallja publike zgjat 15 ditë nga dita e publikimit të tij në shtypin ditor.8. Fletëparaqitja jo e plotë, jo e rregulluar dhe e vonuar, nuk do të jetë lëndë për shqyrtim nga ana e Komisionit për realizim të procedurës për punësim.

IN Filarmonia e MaqedonisëViktor Ilieski, Drejtor

Shesim tokë ndërtimi - 9000m2Në Komunën kadastrale Zllokuqani, në afërsi të vendit të paraparë

për ndërtimin e Qendrës së re klinike, shesim tokë ndërtimi mesipërfaqe prej 9.000 m2.

Tel. 071/372-215 & 078/243-583

SHPALLJEpër transferim të firmës

Unë Beqir Sulejmani me NVPQ: 2101981470050 nga Tetova si person i autorizuar iTregtisë me pakicë BUTIK TUGRA TI Beqir Isan Sulejmani Tetovë me NVPS:7097263 kam qëllim ta kaloj firmën time në pronësi të personit Sejhan Sulejmani ngaTetova me NVPQ: 2512986475018.Ftohen kreditorët në afat prej 30 ditë nga dita e publikimit të shpalljes, t`i paraqesinkërkesat e tyre.BUTIK TUGRA TITetovë

Personi i autorizuarBeqir Isan Sulejmani

21MARKETINGKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Në bazë të nenit 22 të Ligjit për marrëdhënie pune (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 62/2005, 106/2008, 161/2008, 114/2009, 130/2009, 50/2010, 52/2010, 124/2010, 47/2011, 11/2012, 39/2012, 13/2013, 25/2013, 170/2013, 187/2013, 113/2014, 20/2015, 33/2015, 72/2015,129/2015 dhe 27/2016), Drejtori i ÇPF “8 Mart” – të komunës së Kisella Vodës në Qytetin e Shkupit, përsëri publikon

SHPALLJE për punësim të

- 1 (një) përkëdhelës për kohë të caktuar deri më 31.12.2018, me arsim të mesëm

katërvjeçar të mbaruar dhe licencë të vlefshme për përkëdhelës, me ose pa përvojë pune. - 1 (një) logoped për kohë të caktuar deri më 31.12.2018, me Logopedi të diplomuar

të mbaruar me 240 kredi të fituara sipas SETK, ose arsim i lartë i mbaruar shkalla VII/1 dhe licencë të vlefshme për punëtor profesional, me ose pa përvojë pune.

- 1 (një) ndihmës kuzhinier për kohë të pacaktuar, me shkallë III ose IV të mbaruar arsimi i mesëm - shkolla e hotelerisë, me ose pa përvojë pune.

Në bashkëngjitje me fletëparaqitjen kandidatët është e nevojshme të parashtrojnë: - dëshmi për arsim adekuat të mbaruar (dëftesa, diploma, certifikata - origjinal ose

kopje e vërtetuar në noter), - certifikatë për shtetësi, - vërtetim mjekësor, - dëshmi për njohje të gjuhës maqedone dhe alfabetin e saj cirilik, - dëshmi se me vendim të plotfuqishëm nuk i është shqiptuar dënim ose sanksion për

kundërvajtje ndalesë për kryerje të profesionit, veprimtarisë ose detyrës - dëshmi që nuk ka të shquar dënim me vendim të plotfuqishëm gjyqësor me çka është

dënuar për vepër penale për dhunë familjare, marrje të personit të mitur ose abuzim farefisnor, përvepër penale nga grupi i veprave kundër lirisë gjinore, pavarësisht sanksionit të shqiptuar dhe tek icili në pajtim me ligj është përcaktuar sjellje diskriminuese

Afati i parashtrimit të dokumenteve është 5 ditë pune, llogaritur nga dita e nesërme nga publikimi i shpalljes.

Përzgjedhja do të bëhet në afat prej 45 ditë pune pas skadimit të afatit për paraqitje. Orari i punës të vendeve të punës: - përkëdhelës dhe ndihmës kuzhinier 40 orë në javë (e hëne-e premte), ndërsa orari

ditor është 8 orë dhe i njëjti është rrjedhimisht në periudhën nga ora 06:00 - 18:00 - logoped është 40 orë në javë (e hëne-e premte), ndërsa orari ditor është 8 orë dhe i

njëjti është me fillim mes orës 07:30 dhe 08:30 dhe mbarim mes orës 15:30 dhe 16:30. Rroga neto fillestare për vendin e punës: - përkëdhelës : 15.477,00 denarë - logoped: 21.025,00 denarë - ndihmës kuzhinier: 12.571,00 denarë.

Dokumentacioni jo i plotë, jo i rregulluar dhe i vonuar nuk do të mbikëqyret. Fletëparaqitja me dokumentet e duhura të parashtrohen deri tek: ÇPF "8 Mart" - në komunën Kisella Voda në Shkup rr. "Hristo Tatarçev" nr. 45 tel: 02/2779-229 1000 Shkup

Në bazë të nenit 22 dhe 23 nga Ligji për marrëdhënie pune ("Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë" nr. 62/2005, 106/2008, 161/2008, 114/2009, 130/2009, 149/2009, 50/2010, 52/2010, 124/2010, 47/2011, 11/2012, 39/2012, 13/2013, 25/2013, 170/2013, 187/2013, 113/2014, 20/2015, 33/2015, 72/2015, 129/2015, 27/2016 dhe 120/2018), neni 22 nga Ligji për të punësuarit në sektorin publik ("Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë" nr. 27/2014, 199/2014, 27/2016, 35/2018 dhe 198/2018) dhe Rregullorja për sistematizim të vendeve të punës në Ministrinë e bujqësisë, pylltarisë dhe ekonomisë së ujit nr. 04-6397/1 të datës 01.06.2015, ndryshimet e Rregullores nr. 04-11933/2 të datës 01.12.2015, nr. 04-11314/3 të datës 08.12.2015 , nr. 04-2753/2 të datës 20.02.2016, nr. 04-5362/2 të datës 13.06.2016, nr. 04-6948/1 të datës 11.07.2016, nr. 04-8800/3 të datës 29.09.2016, nr. 04-10445/1 të datës 01.12.2016, nr. 04-994/1 të datës 01.02.2017, nr. 04-2947/1 të datës 11.04.2017, nr. 04-5497/1 të datës 31.07.2017, nr. 04-2591/1 të datës 03.02.2018, nr. 04-5444/1 të datës 26.04.2018, nr. 04-6112/1 të datës 17.05.2018 dhe 04-8025/3 të datës 03.08.2018, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomia e ujërave shpall:

SHPALLJE PUBLIKE 03/2018

Për punësim për kohë të caktuar deri më 31.12.2018 Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ekonomia e ujërave shpall konkurs për kohë të pacaktuar për 3 zyrtar administrativ edhe atë:

1. 1(një) realizues Këshilltar për udhëheqje të evidencës të procedurave kundërvajtës të përfunduara - Sektori për kundërvajtje, niveli i kualifikimeve VI A sipas kornizës kualifikuese të Maqedonisë dhe së paku 240 kredi të fituara sipas SETK ose shkallë VII/1 të mbaruar, shkencat Juridike, së paku 3 vite përvojë pune në profesion, të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, ta shfrytëzojë gjuhën maqedone në mënyrë aktive, të jetë i moshës së rritur, të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, me vendim gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë, njohje aktive të një prej tre gjuhëve më të përdorura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht), provim të jurisprudencës të dhënë, ditët punuese: nga e hëna deri të premten, 40 orë në javë nga ora 07:30-08:30 deri ora 15:30-16:30, Rroga neto fillestare: 25.137,00 denarë.

2. 1(një) realizues Këshilltar më i ri për punë operative në regjistrat e ministrisë - NJP Kriva Pallankë, niveli i kualifikimeve VI B sipas kornizës kualifikuese të Maqedonisë dhe së paku 180 kredi të fituara sipas SETK ose shkallë VII/1 të mbaruar, prodhimtaria bimore, përpunimi i drurit, prodhimi blegtoral (blegtori), me ose pa përvojë pune, të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, ta shfrytëzojë gjuhën maqedone në mënyrë aktive, të jetë i moshës së rritur, të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, me vendim gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë, njohje aktive të një prej tre gjuhëve më të përdorura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht), ditët punuese: nga e hëna deri të premten, 40 orë në javë nga ora 07:30-08:30 deri ora 15:30-16:30, Rroga neto fillestare: 21.080,00 denarë.

3. 1(një) realizues Referent më i ri për punë administrative - Sektori për çështje normative-juridike, niveli i kualifikimeve V A ose IV sipas kornizës kualifikuese të Maqedonisë dhe 180 ose 240 kredi të fituara sipas ECVET ose MKSOO me së paku arsim te lartë ose të mesëm, PMP - Gjimnaz ose Ekonomik, Teknik Juridik, me ose pa përvojë pune, të jetë shtetas i Republikës së Maqedonisë, ta shfrytëzojë gjuhën maqedone në mënyrë aktive, të jetë i moshës së rritur, të ketë aftësi të përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, me vendim gjyqësor të mos ketë të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë, njohje aktive të një prej tre gjuhëve më të përdorura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht), ditët punuese: nga e hëna deri të premten, 40 orë në javë nga ora 07:30-08:30 deri ora 15:30-16:30, Rroga neto fillestare: 13.220,00 denarë.

Kandidatët me fletëparaqitje duhet të parashtrojnë dëshmitë për përmbushjen e kushteve, në formën origjinal ose kopje e vërtetuar në noter: 1. Dëshmi për shtetësi të Republikës së Maqedonisë, 2. Dëshmi për aftësitë e përgjithshme shëndetësore për vendin e punës, 3. Dëshmi që me vendim gjyqësor nuk ka të shquar dënim ndalesë për kryerjen e profesionit, veprimtarisë ose detyrës, 4. Certifikatë/diplomë për shkallë të mbaruar të arsimit, 5. Dëshmi për përvojën e punës, 6. Biografi e shkurtë me kontakt telefoni dhe adresë të theksuar 7. Letër motivimi 8. Dëshmi për njohje aktive të një prej tre gjuhëve më të përdorura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht), 9. Dëshmi për njohje aktive të programeve kompjuterike për punë në zyrë. ***10. Vërtetim për provim të jurisprudencës të dhënë (vetëm për vendin e punës nr. 1) Fletëparaqitjet me dokumentet e duhura të parashtrohen në zarf të mbyllur në sportelin e Ministrisë së bujqësisë, pylltarisë dhe ekonomia e ujërave, rr. "Aminta Treti" nr. 2, 1000 Shkup, me shenjën "për shpalljen 03/2018 për punësim". Afati për parashtrimin e dokumentacionit të duhur zgjat 3 (tre) ditë pune llogaritur nga dita e publikimit të shpalljes në gazetat ditore, gjegjësisht më së voni deri më 23.11.2018. Kontakt: (02) 3 134 477 Katerina. Kushtet e theksuara në shpallje, kandidatët duhet t`i plotësojnë në momentin e paraqitjes.

MINISTËR Ljupço Nikolovski

KOMUNA E GOSTIVARIT

GOST VAR BELED YES

www.gostivari.gov.mkinfo@gostivari.gov.mk tel. +389 (0) 42 213 511 fax. +389 (0) 42 214 406

Nr. 18 -1935/1 16.11.2018 vit Gostivar Në bazë të nenit 21 nga Ligji për planifikim hapësinor dhe urbanistik (Gaz. zyrtare e RM nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 dhe 168/18) , dhe Ligjit për vetëqeverisje lokale ( Gaz. Zyrtare e RM nr. 5/02 ), Kryetari i Komunës së Gostivarit e solli këtë:

TH I RR J E P U B L I K E Njoftohen qytetarët dhe personat juridik në territorin e Komunës së Gostivarit për shpalljen e Thirrjes publike për dorëzimin e iniciativave për përpunimin e Planeve urbanistike.

Thirrja publike do të zgjasë prej 26.11.2018 deri 27.12.2018 vit. Thirrja publike do të shpallet në ueb faqen zyrtare të Komunës së Gostivarit

www.gostivari.gov.mk, në tabelën e shpalljeve në komunë, në sistemin informativ e-urbanizëm dhe në shtypin ditor “ Maqedonia e Re “ dhe “Koha ”.

Secili person fizik dhe juridik i interesuar në periudhën e thirrjes publike mundet të dorëzoj iniciativën për përpunimin dhe sjelljen e planeve urbanistike nga neni 7 paragrafi (1) pika 2 alineja 2,3 dhe 4 nga Ligji për planifikim hapësinor dhe urbanistik.

Lëndë për iniciativë mund të jetë sjellja e Planit të ri urbanistik, ndryshimi dhe plotësimi i Planeve urbanistike ekzistuese ose Dokumentacioneve planore urbanistike.

Personat e interesuar fizik dhe juridik iniciativat mundet ti dorëzojnë në formë të shkruar në Qendrën për shërbime publike të Komunës së Gostivarit ose në formë elektronike nëpërmjet sistemit informativ e-urbanizëm në afatin e paraparë.

Për iniciativat e dorëzuara parashtruesit do të jenë të informuar në formë të shkruar ose në formën elektronike nëpërmjet sistemit informativ e – urbanizëm në afat prej 15 ditë pune nga kalimi i afatit për dorëzimin e iniciativave.

Iniciativat e pranuara nga Thirrja publike do të inkorporohen në Programin për përpunimin e planeve urbanistike në territorin e Komunës së Gostivarit për vitin 2018.

Mjetet për përpunimin e dokumentacioneve të nevojshme për iniciativat e pranuara duhet ti sigurojnë personat fizik ose juridik të cilët kanë parashtruar iniciativat.

Kryetari i KomunësArben Taravari

KOMUNA E GOSTIVARIT

GOST VAR BELED YES

www.gostivari.gov.mkinfo@gostivari.gov.mk tel. +389 (0) 42 213 511 fax. +389 (0) 42 214 406

Nr. 23-1675/11 19.11.2018 Gostivar Në bazë të nenit 35 alineja (3) nga Ligji për planifikim hapësinor dhe urbanistik (Gaz. zyrtare e RM nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 dhe 168/18), Kryetari i Komunës së Gostivarit e solli këtë:

L A J M Ë R I M Lajmërohen qytetarët dhe personat juridik të përfshirë në hapësirën e përpunuar të Dokumentacionit të Planit Lokal Urbanistik (DPLU) për ndërtimin e objekteve me destinim për banim të përkohshëm – shtëpi në vila në PK nr. 87/1 , KK Leshnicë dhe në pjesë të PK nr. 405/2, KK Zdunjë - Komuna e Gostivarit, se Kryetari i Komunës së Gostivarit solli Vendim për organizimin e:

PREZENTIMIT PUBLIK DHE ANKETËS PUBLIKE

Rreth Dokumentacionit të Planit Lokal Urbanistik (DPLU) për ndërtimin e objekteve me destinim për banim të përkohshëm – shtëpi në vila në PK nr. 87/1 , KK Leshnicë dhe në pjesë të PK nr. 405/2, KK Zdunjë - Komuna e Gostivarit me sipërfaqe të përfshirjes (6.748 Ha) e regjistruar nën nr. teknik 11/15 , që kufizohet me kufijtë e:

- PK nr. 87/1, KK Leshnicë - PK nr. 405/2, KK Zdunjë

Prezantimi publik do të mbahet në hapësirat e Komunës së Gostivarit respektivisht në sallën e Këshillit Komunal të Gostivarit dt. 26.11.2018 (e hënë ) në ora 12.00. Dokumentacioni i Planit Lokal Urbanistik (DPLU) për ndërtimin e objekteve me destinim për banim të përkohshëm – shtëpi në vila në PK nr. 87/1 , KK Leshnicë dhe në pjesë të PK nr. 405/2, KK Zdunjë - Komuna e Gostivarit, do të ekspozohet në lokalet e Komunës së Gostivarit në afat prej 5 ditë pune edhe atë nga 26.11.2018 vit deri 30.11.2018 vit çdo ditë pune prej orës 08.00-16.00. Fletët anketuese gjenden në Qendrën për Shërbime Publike të Komunës së Gostivarit si dhe në sistemin e-urbanizëm, kurse në afatin e paraparë personat e interesuar juridik dhe fizik nga zona konkrete të përfshirë në Planin e shpallur në prezantimin publik mund të parashtrojnë vërejtje me shkrim në fletat anketuese në formë të shkruar ose në formë elektronike nëpërmjet sistemit e – urbanizëm.

Kryetari i Komunës Arben Taravari

22 SPORTKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

Real Madridi dëshiron ta bindëBrahim Diaz (i lindur në Málaga,në vitin 1999), që të mos rinovojëme Manchester City. Atij i përfun-don kontrata me “qytetarët” nëqershor 2019. Synimi i kampionë-ve të Europës në fuqi është që tamarrin si transferim të lirë në“Santiago Bernabeu”, verën e ardh-shme. Lojtari, përmes rrethit të tij,tashmë është njohur me interesine të bardhëve, madje thuhet seështë shumë i joshur nga kjo ide.Brahim, sot për sot, ka vendosur

të largohet nga Manchester City.Arsyeja kryesore është mungesae minutave aktivizim (ai ka shë-nuar dy gola në tri ndeshje, këtësezon), por peshon edhe dëshira etij për t’u kthyer në Spanjë. Familjae Brahim u transferua në Manche-ster për ta ndjekur atë (ai ka katërmotra të vogla, me të cilat kalonpjesën më të madhe të kohës sëlirë) dhe ajo e pëlqen idenë e kthi-mit në vendin e vet. Nga janari, ta-lenti i ri spanjoll do të jetë i lirë tëbisedojë me ndonjë klub tjetër.

Pep Guardiola, me të cilin BrahimDiaz ndan të njëjtin menaxher(Pere Guardiola), kërkon durimprej tij. Manchester City shpresontë arrijë një rinovim të mund-shëm, çka tani duket i komplikuar.“Ne do të bëjmë gjithçka për të ri-novuar, por ai vendos”, tha traj-neri katalanas. Real Madridi esheh si një rast të ngjashëm meatë të Asensio. Nëse Brahim e pra-non ofertën, ai do të bashkohet nëtrajnim me ekipin e parë dhe pa-staj do të vendoset nëse luan, apo

do të huazohet në ndonjë ekiptjetër të La Ligas. Nuk është hera eparë që Real Madridi përpiqet të“peshkojë” në akademinë e “qyte-tarëve”. Në verën e vitit 2017, tëbardhët ishin shumë pranë nën-shkrimit me Jadon Sancho, i ciliaktualisht po shkëlqen te BorussiaDortmund. Në këtë rast, nënshkri-mi u prish nga pretendimet e lar-ta sportive të lojtarit (kërkohej ak-tivizimi me ekipin e parë). Tani,madrilenët nuk duan të lejojnë qëBrahim t’iu shpëtojë.

Ibrahimovic,gati tëpranojëkontratë 6-mujore me MilaninZlatan Ibrahimovic me sy e ve-shë nga telefoni. Gjiganti sue-dez pret një telefonatë të Leo-nardos, për të diskutuar përrikthimin e tij të mundshëm teMilani. Vetëm biseda me drej-tuesit kuqezi mund ta bindëqë të luajë sërish në Europë,duke u ndarë para kohe meLos Angeles Galaxy. 37-vjeçarika ndërmend të largohet ngaMLS, pas dështimit të skua-drës kaliforniane për t’u kuali-fikuar në fazën play off tëkampionatit amerikan, edhepse e mbylli sezonin e rregulltme 22 gola të shënuar. Gazzet-ta dello Sport shkruan nënumrin e sotëm rreth njëmarrëveshjeje të mundshmemes Leonardos dhe menaxhe-rit të suedezit, Mino Raiola.Për të ripërqafuar kuqezinjtë,Zllatan nuk u jep shumërëndësi parave, duke u këna-qur edhe me 2 milionë europër gjysmë sezoni. Ngërçilidhet vetëm me kohëzgjatjene kontratës; sulmuesi veterando të pranonte të transferohejnë Milano edhe për 6 muaj, qëdo t’i mjaftonin për të siguruarnjë sezonin pasardhës. Topiështë në fushën e kuqezinjve,por më parë duhet pritur ven-dimi i UEFA-s për Milanin nëkuadër të Fair Playt Financiar.

Kur kanë mbetur rreth dy javënga ceremonia e famshme e dhë-nies së Topit të Artë, që cilësohetedhe si trofeu më i rëndësishëmpër individë të futbollit, organiza-torja “France Football” ka prezan-tuar edhe spotin e eventitnëpërmjet një videoje. Pikërishtvëzhgimi i detajuar i këtij spoti, kadhënë edhe indiciet e para nëlidhje me futbollistin që do të“rrëmbejë” këtë trofe për vitin 2018,që ndryshe nga herët e tjera, ka një

sërë pretendentësh. Nga videojashihet qartë se më shumë vë-mendje u kushtohet lojtarëve siModriç, Varane dhe Mbappe, ndër-sa Griezmann është pjesë e spotit,por me fanellën e Atleticos së Ma-dridit, çka e bën të vështirë që tëjetë ai fituesi. Gjithsesi, ajo qëduket më e sigurt, është fakti sepas 10 vitesh, do të thyhet hegje-monia Messi-Ronaldo, me dy yjet efutbollit që e kanë fituar nga 5 herësecili gjatë kësaj kohe.

Chelseakëmbëngul përAlex SandronChelsea nuk heq dorë ngaAlex Sandro. Sipas mediaveangleze, skuadra nga“Stamford Bridge” është gatit’i ofrojë Juventusit që nëmerkaton e janarit shumën e50 milionë paundëve për kar-tonin e mbrojtësit brazilian.Po sipas raportimeve të me-diave, klubi nën pronësinë emanjatit rus, Abramovic,kërkon t’i përshpejtojë gjëratpasi u druhet sanksioneve ngaFIFA lidhur me teserimin e loj-tarëve minorenë, për të cilëtkanë nisur hetimet.

Adrien Rabiot është kthyer nëkryefjalën e ditëve të fundit. Me-sfushori i majtë, i cili ende nuk karinovuar me PSG-në dhe i përfun-don kontrata aktuale në qershor2019, është objektivi kryesor i Bar-celonës për sezonin e ardhshëm.Pas informacionit të katalanases“Sport” të hënën, e cila fliste përnjë takimi midis klubit azulgra-na dhe përfaqësuesve të mesfu-shorit, “Mundo Deportivo” shkonmë tej të martën.

Kjo gazetë afër Barcelonëskëmbëngul se Rabiot dëshiron tëveshë fanellën blaugrana, pavarë-

sisht ofertave të shumta që ka.Edhe pse ende nuk ka marrëve-

shje, ajo mund të arrijë në qer-shor.

Zbulohen 3 pretendentët kryesorë për “Topin e Artë”///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Rabiot dëshiron vetëm Barcelonën

Reali nisofensivën përt’ia rrëmbyer

talentinGuardiolës

Ekipi i Realit është duke insistuar për ta bindur talentin e Cityt, Brahim Diaz që të mos rinovojë meManchester City. Atij i përfundon kontrata me “qytetarët” në qershor 2019. Synimi i kampionëve tëEuropës në fuqi është që ta marrin si transferim të lirë në “Santiago Bernabeu

23MOZAIKKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

MensurMamuti

PËRCAKTIMETE PËRMASAVE

------------------------------FILOZOFI

DHE POETI FRËNG NË FOTO

MZHANËR FILMASH

TË FRIKSHËM------------------------------

FILOZOFI DHE POETI FRËNG

NË FOTOH AEROPORTI

I TIRANËS

NDIHMË,DOBI

------------------------------PUNONJËSI

I ARËS

A

NLËNDË SINTETIKE-----------------------------BIMË BARISHTORE,

KOPRA

STAR TREK ENTERPRISE

SUEDIA------------------------------

RAJONNË TURQI

URUGUAJI

RADIO TELEVIZIONI ITALIAN

------------------------------LLOJ PUSHKE

RUSE

QYTETNË ILINOIS PARAFJALË

MELIHATEAJETI

------------------------------UJËVARRË(KRAHIN.)

AGIM POSHKA-----------------------------

MBLEDHËS ANURKASH

(LLOJ MOLLËSH)

B RADHA,RRESHTI

SULEJMANPITARKA LARJE

METODË MJEKIMI ME

SHPËRQËNDRIM TË DHEMBJES

QË PËRMBAN RËRË

BANJË MJEKUESE

------------------------------ENKELEIDA ARIFI

UJDHESËSHTET NË AZI

-----------------------------NË ATË ANË

VEPËRE AUTORITNË FOTO

SOMALIA----------------------------

BOSHTI

MASHKULLI I ROSËS, ROSAKU

SHOQATANDËRKOMBËTARE

E TENISIT-----------------------------

BOJË (ANG.)

TRIMII BJESHKËVETË NEMIUNA

GJERMANIA-----------------------------

LUÇIE MILOTI

VEZA E PESHKUT-----------------------------

DY ZANORE

VEPËRE AUTORITNË FOTO,“BIJA ...”

TELEVIZIONI KURIMI,SANIMI

ZGJIDHJET:M, H, FAVOR, ARTORI, NAJLON, NETRA, STE, S, U, RAI, AKIN, MA, AP, BALLADËR, RANORE, SPA, ISHULL, NEPAL, ANRIADA, SO, RIKANI, ATP, UKA, D, IKRA, E ORLEANSIT, TV, MJEKIMI.

Shumë i lehtë: 958647213, 243815697, 176293584, 637482159, 492351768, 581769342, 369174825, 714528936, 825936471. Mesatar: 893542617, 165937842, 274618935, 439176528, 721853496, 586294173, 648729351, 952361784, 317485269.

NË K

ËTË D

ATË

5 6

5 6 9

7 2 9 4

6 3 1

4 2 7 8

1 4 2

3 1 7

1 4 8 9 6

9

8 4 7

5 9 3 8

8

9 1 6 2

7 2 9 6

8 2 4 1

7

2 6 1 7

3 8 9

21 nëntor 169430 maj 1778

---

MensurPËRCAKTIMET

MNDIHMË,

A

MamutiVEE PËRMASAAV

------------------------------FILOZOFI

DHE POETI FRËNGONË FOT

DOBI----------------------------

PUNONJËSII ARËS

ZHANËR FILMASH

H AEROPOTË FRIKSHËM

------------------------------FILOZOFI

DHE POETI FRËNGONË FOT

I TIRAN

TIORRTNËS

L--BI

NLËNDË SINTETIKE---------------------------

ORE,IMË BARISHTKOPRA

AR TREKSTTAENTERPRISE

SUEDIA------------------------------

RAJONNË TURQI

---

RADIO TELEVIZIO

URUGUAJI

QYTET

ALIANITTA---------------------------

LLOJ PUSHKERUSE

NË ILINOIS

TEMELIHAATAJETI

----------------------------ARRËUJËVVA

(KRAHIN.)

ONI

ARAFJ

AGIM POSHKA

----

PPA

-----------------------------MBLEDHËSANURKASH

(LLOJ MOLLËSH)

JALË

B

QË PËRMBANRËRË

UJDHESË

NSHTET-----------------

TË NË AAT

RADHA, S

BANJË

NË AZI

RRESHTI

MJEKUESE------------------------------

ARIFIENKELEIDAA

-------------ANË

SULEJMAN LARJEODË

ARKAPITTA

METMJEKIMI ME

SHPËRQËNDRIMTË DHEMBJES

VEPËR

MASHKULLI

ORITE AUTONË FOT

I ROSËS,ROSAKU

TRIMII BJESHKËVETË NEMIUNA

VEPËR

GJERMANIA-----------------------------

LUÇIE MILOTI

S

A

E PESHKUT

--------

TTASHOQAATARENDËRKOMBËTTA

E TENISIT-----------------------------

BOJË (ANG.)

VEZAA-----------------------------

ZANOREDYY

SOMALIA---------------------BOSHTI

E,

VEPËRORITE AUT

O,NË FOT...”“BIJAA

TELEVIZIONI

ALLADËR, RANORE , B APP,, MJEKIMI. , TVV, ITT,

KURIMI,SANIMI

TE, S, , S, MA, , RAI, AKIN UANS , IKRA, E ORLE UKA, D

, NETRA, ON JL A ORI, N T AR, U TPP, , RIKANI, AAT A, SO RIAD

: GJIDHJET ZOR, A VAAV , FFA M, HAL, ANR A, ISHULL, NEPPA SPPA

5 6

7 2 9

6 3

5 6 9

4

1

8 4

5 9 3

9 1

4 7

3 8

8

6 2

6 3

4 2

1

3 1 7

1 4

1

7 8

4 2

7

8 9 6

9 1

7 2

8 2

7

2 6

6 2

9 6

4 1

6 1 7

2351768, 581769342,42, 274618935,5269.

9

492 84, 637482159, 2935r: 893542617, 16593784351, 952361784, 31748

47213, 243815697, 176236, 825936471.Mesatar96, 586294173, 648729

3 8

ë: Shumë i leht95864369174825, 7145289439176528, 7218534

8 9

DASHI 21. mars - 20. prillKjo ditë ju gjen më të qetë dhe të relaksuar dhe gjithçka

në sajë të rezultateve të mira që keni arritur gjatë javëve të fundit. Ngapikëpamja sentimentale ky është një moment shumë i mirë për tërindezur pasionin. Horoskopi i kësaj të marte hap një fazë të mbushurme transformime revolucionare për rutinën tuaj. Jini më kurajozlidhur me mundësitë e reja.

DEMI 21. prill - 21. majNë vendin e punës nuk duhet të jeni shumë skeptikë,

për shkak se parashikohen bashkëpunime të mira të cilat përkundërçdo paralajmërimi do ju lejojnë që të arrini një sukses të merituar.Duhet të jeni më të hapur dhe komunikueshëm, sidomos lidhur meçështjet e biznesit. Romanticizmi dhe empatia do ju lejojnë që të ka-loni më shumë kohë cilësore me partnerin/en.

BINJAKET 22. maj - 21. qershorKa disa tentativa të cilat mund t’iu vendosin në vështirë-

si, sidomos nëse në dashuri po kaloni jo pak tensione me partne-rin/en tuaj. Mos u tregoni shumë impulsiv dhe mundohuni që të rua-ni nervat e qeta.

GAFORRJA 22. qershor - 22. korrikDo të riktheheni të jeni të ëmbël dhe të kuptueshëm në

dashuri, ku dialogu brenda në çift do të jetë mjaft i stabilizuar. Kjoe martë vlerëson nismat e reja, ku kërkohet që të jeni më intuitivdhe të kapni fluturimthi çdo mundësi që ju ofrohet për të fituar njësfidë të rëndësishme në vendin e punës.

LUANI 23. korrik - 22. gushtKa ardhur momenti në të cilin duhet të merrni një rol me

më shumë përgjegjësi dhe që do ju bëjë mjaft të vlerësuar në ven-din e punës. I keni të gjitha mundësitë për të korrur sukses, porduhet të favorizoni punën në skuadër.

VIRGJERESHA 23. gusht - 23. shtatorMos hezitoni kur bëhet fjalë për dashurinë, pasi shumë

gjëra të paqena mund të shkaktojnë keqkuptime të cilat rrezikojnëqë të minojnë raportin tuaj. Do të ketë mundësi të mira rikuperimibrenda fundjavës.

PESHORJA 24. shtator - 23. tetorParashikohen ditë mjaft të ngjeshura, të cilat do ju

lejojnë që të rigjeni stabilitetin dhe qetësinë në të gjitha raportettuaja. Do të keni mundësi të mira për të bërë sqarime ose për tëmbyllur negociata të rëndësishme, por duhet të tregoheni mëluftarak për të mbrojtur nismat tuaja.

AKREPI 24. tetor - 22. nëntorDo të jeni të përkushtuar aq shumë sa që nuk do arrini

të gjeni kohë për dashurinë apo familjen dhe kjo gjë ju tensionondhe ju bën anksioz. Megjithatë mundohuni që të përdorni strategjialternative të cilat ju lejojnë që të përmirësoni mundësitë në ven-din e punës. Këshillohet që mbrëmjen ta lini të lirë për ta kaluar meshoqërinë ose familjen.

SHIGJETARI 23. nëntor - 21. dhjetorNë dashuri nuk duhet të jeni të ndrojtur, pasi kjo e

martë parashikon surpriza të bukura në sferën e ndjenjave, shk-ruan noa.al. Duhet vetëm të jeni vetja juaj, pa u munduar të kë-naqni pritshmëritë e të tjerëve. Në vendin e punës parashikohenrezultate të mira.

BRICJAPI 22. dhjetor - 20. janarParashikohet një ditë e cila ju fton që të jeni më të durue-

shëm. Po përballeni me një fazë të rëndësishme sa i takon gjithë ra-porteve tuaja. Shmangni përfshirjen në debate me familjen osenë vendin e punës, pasi në këto momente jeni shumë emotiv.

UJORI 21. janar - 19. shkurtMund të jeni ngadalësuar për shkak të një lodhje, e cila

gjatë ditëve të fundit nuk ju ka lejuar që të përqendroheni siçduhet në vendin e punës. Megjithatë parashikohen mundësi tëmira për të pushuar më shumë dhe për të larguar gjithë stresin eakumuluar së fundmi. Në dashuri duhet të jeni më pak xheloz.

PESHQIT 20. shkurt - 20. marsNë këtë moment do të ndjeni nevojën për të vendosur

disa limite, të cilat mund t’iu ndihmojnë në realizimin e projekte-ve tuaja. Në fakt ka disa nisma, të cilat keni ndërmend që ti çoni për-para pa kaluar limitin e situatave tuaja. Kjo e martë parashikonrigjetje harmonie dhe dashurie në familje.

24 MOZAIKKoha, e mërkurë, 21 nëntor 2018

1729 - Holanda nënshkruan Trak-tatin e Seviljes.

1759 - Beteja e Maksenit: Ushtriaprusiane u dorëzohet austriakëve.

1783 - Pilstre de Rozier dhe Mar-quis d'Arlandes bëjnë fluturimin eparë falas me balonë.

1791 - Koloneli Napoleon Bonapar-ta promovohet si gjeneral i përgjith-shëm dhe emërohet Kryekomandanti ushtrive të Republikës së Francës.

1806 - Dekreti i Berlinit: PerandoriNapoleoni I ndalon të gjitha tregtitëme Anglinë.

1905 - Luhet loja e parë e tenisit nëTurneun e tenisit në Australi (Austra-lian Tennis Open).

1906 - Kina ndalon tregtinë e opiu-mit.

1938 - Forcat naziste okupojnëÇekinë perëndimore dhe i shpallinbanorët si shtetas gjerman.

1955 - Argjentina kërkon nga Pa-nama të kthejë ish kryetarin Peron.

1980 - Kaplohet nga zjarri MGMGrand Hotel në Las Vegas; 84 tëvdekur.

2002 - NATO fton Bullgarinë, Esto-nin, Latvinë, Lituaninë, Rumaninë, Sl-lovakinë dhe Slloveninë për të qenëanëtare të aleancës.

PROVIMINë provim profesori pyet studentin: “Siquheni?”“Ardian”, - përgjigjet ai.“Mirë, e pse po qesh?”“Paj, u përgjigja mirë në pyetjen e parë!”.

CILI ËSHTË SIMBOLI MË IPËRDORUR NË FLAMUJTKOMBËTARË?Është me siguri ylli, simboli i parë nëflamujt kombëtarë. Ai është i prani-shëm në rreth një të tretën e flamuj-ve të vendeve të njohura nga Kombete Bashkuara (61 nga 198 vendeve).Ndër të tjera, ai shfaqet në flamujt eShteteve të Bashkuara, Kubës, Kinës,Turqisë, Kilit, Venezuelës, Izraelit,Marokut, Kamerunit, Australisë dheBashkimit Evropian. Por kujdes:Kysimbol me 5 cepa, ka domethënie tëndryshme në varësi të flamujve.Nëse të themi 50 yjet në flamurin eSHBA-së, përfaqësojnë secilin ngashtetet që e përbëjnë atë, ata në fla-murin kinez simbolizojnë 4 klasatshoqërore dhe ylli më i madh, Par-tinë Komuniste Kineze.

KA

LE

ND

AR

I H

IST

OR

IK 2

1 N

ËN

TO

RT

HË

NIA

E D

ITË

SB

AR

SOL

ET

AA

E D

INI

SE

...

Me njerëzit është gjithmonë çë-shtje distance. Duhet të jesh njëcentimetër nga zemra e tyre por

kilometra larg nga liria e tyre. (Antonio Curnetta)

Projekti vjen nga Kina dhe ka të gjithakarakteristikat për të qenë me të vërtetërevolucionar. “NetGuard” është një dronqë ndahet në katër pjesë dhe hap njërrjetë që mund të shpëtojë njerëzit në ar-rati nga një rrokaqiell në zjarr. Pasi të mer-ret kërkesa e shpëtimit, droni përdor GPSpër të identifikuar pozicionin e saktë tëvendit që duhet të arrihet dhe e bën këtë

duke udhëtuar në lartësi të madhe për tëshmangur trafikun dhe të jetë sa më i sh-pejtë. Sapo të arrihet te vendi i zjarrit, dro-ni ndahet në katër pjesë me një rrjet sigu-rie në mes. Falë katër helikopterëve, aiështë në gjendje të udhëtojë në lartësidhe të marrë një person në ajër. Rrjetipërbëhet nga një shtresë e katërfishtë po-liuretani, e fortë dhe e mjaftueshme për

të mbajtur peshën e një të rrituri mesatar:edhe sensorët e vendosur mbajnëgjurmët e personit duke u hedhur nërrjetë, duke e pozicionuar dronin nëmënyrë për të kapur atë. I projektuar nganjë grup prej gjashtë nxënësish nëQuangzhou të Kinës, ky dron pritet të fi-tojë 13.000 dollarë për dizajnin e koncep-tuar në “Golden Pin” të Tajvanit.

Melania shpenzon174 mijë dollarëvetëm për një pasditeZonja e parë e Amerikës, MelaniaTrump, nuk kursehet aspak porpërfundon në syrin e ciklonit sa itakon shpenzimeve të kripura tësaj. Mediat amerikane shkruajnëse Melania ka shpenzuar plotë 174mijë dollarë, për një ditë të kaluarnë Toronto të Kanadasë, në një ho-tel ku qëndroi vetëm pasdite dhemadje nuk fjeti as natën. Njëshifër thuajse e dyfishuar në ra-port me 95 mijë dollarë të paguaraprej saj për gjysmë dite në hotelinIntercontinental Cairo Semiramis,në kryeqytetin e Egjiptit, në për-fundim të turit të saj në Afrikë. Paskërkimit të shpjegimeve prej me-diave, zyra e Melania sugjeroi që tidrejtohen departamentit të shte-tit. Por zëdhënësja e saj, StephanieGrisham, tha se shpenzimet janëtë gjitha lidhur me masa sigurie,kura mjekësore, komunikim dhenevoja logjistike të eskortës qëshoqëron zonjën Trump gjatë vi-zitës zyrtare.

Pas 150 vjetësh del në shitje një ngaishujt Falkland, në të cilin jetojnë 5 lloje pin-guinësh. Ishujt Falkland janë një arkipelagnë Atlantikun Jugor, i cili gjendet 483 kmnga brigjet e Argjentinës, 1,080 km nëperëndim të Shag Rocks (Gjeorgji Jugore)dhe 940 km në veri të Territorit AntrantikBritanik. Ata përbëhen nga dy ishuj krye-sor, Falklandi Lindor dhe Falklandi Perëndi-mor, së bashku me 776 ishuj më të vegjël. Ivendosur në cepin e sipërm të veriut perën-dimor dhe ishullin e tretë më të madh nëdet të hapur në arkipelag, kjo copëz e vogël

e parajsës paqësore mund të jetë e jotja.Bëhet fjalë për ishullin me të vogël, i ciliështë shumë atraktiv dhe me ngjyra. Ishul-li me guralecë është shtëpia e 42 llojevezogjsh, delfinëve, luanëve të detit, balena-ve dhe 6.000 deleve. Lufta e Falklandit ështënjë luftë midis Britanisë së Bashkuar dheArgjentinës për kontrollin e ishujve Falk-lands. Lufta shpërtheu pas pushtimit tëishullit nga Argjentina, duke i konsideruarato pjesë të saj. Lufta filloi më 2 prill 1982dhe përfundoi më 14 qershor 1982 me dorë-zimin e ishujve nga Argjentina.

Prostitucioni nuk lejohet në shumë ven-de të botës, përfshi Shqipërinë, por në ven-

de konservatore e fetare si Irani, burrat qëkapen duke kryer marrëdhënie jashtë mar-tesore ndëshkohen edhe me 100 të rrahurame kamxhik në publik. Por ja që dhe kjo e kanjë zgjidhje për profesionin më të vjetër nëbotë. Burrat në këto zona lejohen të mar-tohen ligjërisht me më shumë se një grua.Kjo bën që disa gra të ofrohen të martohenpërkohësisht, që nga një orë e deri në njëmuaj. Gazetarët kanë zbuluar në rrjetet sho-qërore në Iran, si Telegram e Twitter, grupeku martesat e përkohshme reklamoheshinsi formë prostitucioni, duke bërë që burrattë mos rrezikojnë të dënohen edhe nëse ka-pen. Sipas ligjit, gratë që divorcohen duhettë presin dy muaj e pastaj mund të mar-tohen sërish.

Droni kinez që hapet

dhe shpëton njerëzit

nga zjarri

Prostitutat që ofrojnë seks “hallall”

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Pas 150 vjetësh shitet ishulli Falkland