gurasoendako aldizkaria - bergara · adimen emozionala diogunean gure sentimenduak eta besteenak...

5555.... AAAALLLLEEEEAAAA

2005

ko

ira

ila

Bergarako Udaleko Gizarte Ongizateko Prebentziorako Zerbitzua

GURASOENDAKO ALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udala

22 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

a u r k i b i d e a :

4-5 orrialdeak: 0- 5 urtera HEZIKETA EMOZIONALA, IKASI ETA IRAKATSI

Hazten Psikologia zentroa.Eider Altuna eta Dolores Rodriguez

6-7 orrialdeak: 6- 11 urteraGURASOEN ARTEKO GATAZKAK,...Etxadi. Familiaren Psikologiako

Unibertsitate Zentroa

8-9 orrialdeak: GURASOEN GALDERAKJose Ramon Fernandez

10-11 orrialdeak: 12- 18 urteraAUTOESTIMA ETA NERABEZAROA

Mª Elena AnabitartePsikologo eta psikoterapeuta

Laguntzaileak:

• Bergarako Udal Euskara Zerbitzua

• Bergarako Udal Artxiboa

• Bergarako Udaleko Hezitzailea

• Bergarako Udal Kirol Zerbitzua

• Aranzadi ikastola

• Mariaren Lagundia ikastola

• San Martín ikastola

• Ipintza institutua

• Berrigara

• Lea Artibaiko Amankomunazgoa

• Jardun Euskera Elkartea.

• Xipizaro Ludoteka

Maketazio eta inpresioa: KOH diseinu grafikoaeta inpresio digitala

Egilea: Bergarako Udala

Gizarte Ongizateko

Prebentziorako zerbitzua

San Martin Agirre plaza, 1

20570 Bergara

Tlf: 943779126 • Faxa: 943779182

E-maila: [email protected]

Babesleak:

GURASOENDAKO ALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udala

Oharra: Gurasoen galderak atalean zure zalantzak erantzunak izatea nahi baduzu, lasai egin.Prebentziorako Zerbitzura zuzendu zaitez, telefonoz deitu edota E-maila idatzi eta erantzunahurrengo atalean argitaratuko dugu. • Tlf.: 943779126 • E-malia: [email protected].

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 33

SARRERA

PLISTI-PLASTA.

Umeek uretan jolasean egin ohi duten soinua.

Ekainak 24 bete zituen egunean BERGARAKO UDALAK eta BERGARAKO ESKOLEK Plisti-PlastaAkordioa sinatu zuten. Akordio berri honetan, udalak eskola ordutan egiten den IgeriketaSustatzeko Kanpainaren gastu guztiak bere gain hartzeaz gain, jarduerari ukitu hezigarriagoaemango dio.

Akordio berri honekin eskolek beren ikasleei ur-jarduera hezigarriak doan eskaintzen jarraitze-ko aukerari eutsiko dioten arren, izenpetze berri honen mamia ekonomikoa baino gehiagopedagogikoa izango da.

Kirol Zerbitzuaren eta Hezkuntza Zerbitzuaren elkarlanaz, igerilekuan eta eskola ordutan gara-tu izan den hezkuntza egitasmo zaharrari aire berriak emango zaizkio.

Akordio hau datorren 2005/06 ikasturtean jarriko da martxan eta egitasmoa Bergara aldeko559 ikaslerentzat izango da.

Berrikuntza nagusia, PLISTI PLASTA Koadernoa da. Koaderno honek eskolako tutoreak eta ige-rilekuko hezitzaileak harremanetan jarriko ditu. Zertarako? Hezkuntzako benetako interbentziointegral planifikatu bat eskaintzeko. Koaderno honetan, ikaslearen ezaugarriak eta ikasturtezikasturteko garapena jasotzeaz gain, ikasle bakoitzaren beharrei egokituko diren interbentzioberezituak bilduko dira.

Bestalde gogoan izan, datorren udarako Agorrosingo igerileku berriak prest izango ditugula.Beraz, akordioa eta igerilekuak batzen baditugu, azkenean, gure Igeriketa SustatzekoKanpaina beste hainbat udalerrirentzat eredu bihurtuko da. Honela, azkenean, gure ikasle-entzako hezkuntza tresna indartsu eta baliagarrienaren jabe izango gara.

Mela-mela ta blai-blai.

Adimen emozionala diogunean guresentimenduak eta besteenak antze-mateko, nork bere burua motibatze-ko eta besteekin ditugun erlazioakmodu egokian erabiltzeko gaitasu-nez ari gara. Horretarako, beharrez-koa dugu gure emozioak ezagutueta kontrolatzea, besteei nola eragi-ten dieten ezagutzea, eta besteentokian jartzen jakitea, besteek senti-tzen dutena ulertu eta horren arabe-ra lagundu ahal izateko. Horrek guz-tiak erraztu egingo digu besteekinditugun harremanak hobeak izatea.

NOLA INDARTU ADIMENEMOZIONALA Benetan lagungarria da haurrengantxiki-txikitatik emozioen ezagutza etaerabileraren trebakuntzari lotutakoohiturak bultzatzea. Horretarako,ezinbestekoa da gurasoen parte-hartzea, inplikazioa eta lana; beha-rrezkoa izango da baita gurasoekeuren emozioak ezagutu eta adie-razteko ohitura hartzea, euren seme-alabak ere sentitzen dutena eta nahidutena adieraztera bultzarazteko.

Badago gurasoek aintzakotzat hartubeharreko beste kontu bat, besteenemozioak antzematen irakastea,honek, aurrerantzean pertsonen arte-ko erlazioak erraztuko baititu. Haurbat beste bat triste dagoela kontura-tu eta kontsolatzeko asmoz, adibidez,bere jostailua eskaintzeko gai bada,bien arteko harremana estuagoaizan dadin lagunduko du. Haurra haziahala estrategia errazak, konplexua-goak eta efektiboagoak diren bestebatzuekin ordezkatuko ditu. Honela,kontsolatzeko asmotan beste batibere jostailua eskaini dion haur hori,hurrengoan, zer gertatzen zaion gal-detzen ahaleginduko litzateke.

Emozioak antzemateko kontuan izanbehar dugu hauek bi eratara adierazdaitezkeela, hitzez eta hitzezkoa ez

den beste hizkuntzaren baten bidez.

Haurra emozioen hitzezko hizkuntzaikasten hasteko, beharrezkoa duguhaurrari hiztegi zabala eskaintzea,gogoz nola dagoen adieraztekomoduan egon dadin eta haserrea,poza, errudun sentitzea eta inbidiatankerako emozioak zer diren jakindezan. Honela, emozio horiei guztieiizena jartzera gonbida dezakeguhaurra, “pozik nago, haserrenago,…” modukoak erabiliz.

Hitzezkoa ez den hizkuntzari dagokio-nez, jakina da aurrez aurre gertatzendiren interakzioetan mezu batek dau-kan esangura emozionala, neurrihandi batean, hitzezkoa ez den hiz-kuntza bidez adierazten dela (kei-nuak eta aurpegierak, gorputzekojarrera, ahotsa, ...). Beraz, haurrei hi-tzezkoa ez den hizkuntza horren bidezkanporatzen diren seinaleak moduegokian irakurri ahal ditzaten behardituzten aukerak eskaini behar zaizkie.Hortaz, haur bat parkean erori etanegarrez hasten bada, esate batera-ko, erortzean min hartu duela etamina daukala ulertarazi diezaiokegu.

Bestalde, hitzez esaten duguna etahitzezkoa ez den hizkuntza bidezadierazten duguna bat etor daite-zen zaindu behar dugu, hau da, ezdugu esango pozik gaudela gureaurpegiak beste gauza bat adieraz-ten duenean.

Hori guztia ikastea zaila dirudienarren, gurasoek jolasa erabil dezake-te adimen emozionalarekin lotutadauden trebetasun hauek irakaste-ko. Esaterako, haurra hartu eta ispi-luaren aurrean hainbat emozio ego-era imitatu ditzakegu, haurra keinuaketa aurpegierak nola aldatzen direnkonturatu dadin.

Bestalde, “jolasak”, berez, haurramotibatu egiten du eta haren partai-detza bultzatu; izan ere, jolasarenbitartez haurrak abilezia horietarakoestrategiak, oinarrizkoak zein konple-xuak, esperimentatzen ditu, etaesperimentazioaren ostean errazagoizango du aproposenak aukeratzea.

Adimen emozionalaren garapenariesker haurrak hobeto jasan ahalizango ditu bere bizitzan eman dai-tezkeen aldaketek (gurasoen bana-ketak, heriotzak, etxe-aldaketak, ...)sortutako frustrazioak, horiei aurreegitea ahalbidetuz.Era berean, etorkizunean, besteekikoerlazioen garapen hobea izateaahalbidetzen du, bai arlo familiar-afektiboan, bai sozialean eta bai lanarloan.

Adierazi beharrekoa, bestetik, emo-zioen heziketak arazo emozionalenprebentzioan eta haurraren nortasu-naren garapenean duen garrantziaeta pisua.

GURASOEN GARRANTZIAHaurraren garapen egokia lortzekoetxeko giroa estimulatzailea izanbeharko da. Modu berean, mugakgarbi ezarri beharko ditugu etahoriek, gurasoek nahiz haurrek erres-petatu beharrekoak izango dira; izanere, haurrek etxean ikusia ikastendute. Gurasoak zentzudunak, ulerko-rrak eta malguak izateak ez du esannahi permisiboak direnik.

Haurrak hazten diren neurrian gura-soek ere beren exijentziak moldatubeharko dituzte, hain zuzen erehaien garapen ebolutibora eta hel-dutasun mailara egokituz. Ezin izan-go dute haurra gutxietsi ez etagehiegi eskatu ere. Kontua ez daadinari dagokiona baino gehiagoeskatzea, baina ezin zaizkie, ezta ere,gauza guztiak eginda eman.Adibidez, gurasoek etxean haurrari


HEZIKETA EMOZIONALA,IKASI ETA IRAKATSI

00ttiikk 55 uurrtteerraa

00ttiikk

55 uu

rrtteerraa

Eider AltunaPsikologoa eta

Familia eta Bikote TerapeutaDolores Rodriguez

Psikologoa

HAZTEN PSIKOLOGIA ZENTROA(943795863)

Maalako Errabala 17,1A20500 Arrasate

ZERTAN LAGUNTZEN DU

ZER DA ADIMENEMOZIONALA (A.E.)

ahora jaten ematea, ikastolan baka-rrik, laguntzarik gabe bazkaltzenduenean.Helburua zintzotasunez heztea da,lorpenak eta porroten aurrean egokijardutea, gertatzen denaren aurrean

zintzo jokatzea, beti ere gehiegibabestu gabe, egoera “delikatuak”ezkutatu gabe. Esaterako, zuenseme-alabari maskota hiltzen bazaioez diozue beste bat erosiko hark sufriez dezan.

Haurrak arduratsuak izan daitezengurasoek ere arduratsu jokatu behar-ko dute, eta hau, gurasoek seme-alaben heziketaren ardura hartzeandatza.

La inteligencia emocional son todas aquellashabilidades emocionales que nos permitenconocer y controlar nuestras emociones, reco-nocer las emociones de los demás, saber cuá-les son nuestros puntos fuertes y débiles… y deese modo poder manejarnos mejor en las rela-ciones con los demás.

Teniendo en cuenta que la familia supone elprimer modelo de socialización del niño, la acti-tud que adopten los padres como transmisoresde estas habilidades desempeñará un papelrelevante, debiendo tener en cuenta las cuali-dades particulares de cada niño y no caer enla generalización.

Del mismo modo, la participación e implicación

de los padres a todos los niveles resulta impres-cindible, y evitaremos delegar en otros nuestraresponsabilidad como padres ya que, de locontrario, no gozaremos de la satisfacción dehaber participado en el desarrollo de la auto-nomía de nuestros hijos.

Bibliografia:

Lawrence E. Shapiro: La inteligencia emocionalde los niños. Una guía para padres y maestros.Grupo Zeta. Poltsikoko edizioa ere badago.Ediciones B, punto de lectura.

Elizabeth Crazy: Cómo enseñar a los niños aresolver conflictos con inteligencia emocional.


HHEEZZ II KKEETTAA EEMMOOZZ IIOONNAALLAA,, II KKAASS II EETTAA II RRAAKKAATTSS II

00ttii

kk 55

uurrttee

rraa

Jardun

1. Haurrak bikotekideen artekogatazkak ikusteak dituen ondorioak.

• Depresioa eta utzikeria: interes-eza nabari da lehen interesatzenzitzaizkion gauzetan eta atzera egi-ten du harreman sozialetan.

• Errendimendu baxua eskolan:banaketak duen eragin emoziona-lak blokeatu egiten du haurrarenadimena eskolako jardueretan.

• Mutikoei kalte gehiago egitendie: Kasu asko eta askotan amageratzen da haurrarekin, hori delaeta mutikoek galera-sentimenduhandia izaten dute; izan ere, identi-fikatzen diren irudiarekiko erlazioaetenda geratzen da.

• Jokabide arazoak: Mutikoetangehiago gertatzen dira asaldura,desobedientzia edo jokabideoldarkorra moduko arazoak.Neskek ezkutuan gordetzen dutenahigabea eta autoestimu baxuaeta segurtasun-eza pairatzen dituz-te gehienbat.

• Somatizazioak: zehazten zailakdiren minak agertzen dira, sabele-ko ondoeza, buruko minak, zora-bioak eta abar.

2. Larritzeko moduko seinaleak.

• Desobedientzia: haurrak ez dituarauak betetzen; modu horretan ager-tzen du banaketaren kontra dagoela.

• Gurasoen kontrako gaitzespe-nak: haurrek gurasoen kontra egi-ten dute eta gurasoak egiten dituz-te beren egoeraren arduradun.

• Arazoa ukatzea: haurrak ez duinoiz aipatzen arazoa, ez du galde-rarik egiten bere etorkizunareninguruan eta ezer esan ez baliotebezala jokatzen du.

3. Jarraibide hezitzaileak eta pre-bentiboak.(2. Blokea: Komunikazioa etabanaketa)

• Erabakia aldez aurretik adostueta elkarrekin jakinarazi behar da:bikotekideek ados jarri behar dutenola eta noiz jakinarazi haurreibanaketaren erabakia. Erabakia bibikotekideek batera jakinaraztenbadiote, haurrek mezu klabe batjasoko dute: hots, bikotekideenarteko hausturak ez dituela familia-rik gabe utziko. Hausturaren zerga-tiak garbi azaldu behar dira, miste-riorik gabe, baina saihestu eginbehar dira haurraren sentsibilitateamindu dezaketen gertakariak.Honako hau ikusarazi behar zaiehaurrei: banaketaren erabakia luzehausnartu ondoren hartu dela etahori dela erabakirik egokiena fami-liako kide guztiek sufritu ez dezaten.Haurrek ikusi behar dute gurasoakez direla seme-alabekiko banatzen,nahiz eta euren artean banatu.

• Kontraesanak saihestu behardira: haurrekiko komunikazioan ezdira agertu behar gatazka guztie-tan sortzen diren iritzi-aldaketek.Komunikazioak ondo hausnartuta-koa izan behar du, eta, ahal den

heinean, bikotekideen arteanadostu behar da.

• Sentimenduak adieraztea erraztubehar da: Bikotekideek saiatu eginbehar dute haurrak bere emozioaketa frustrazioak adieraz ditzan etalortu egin behar dute haurrak ara-zoaren inguruan eurekin hitz egi-tea. Egokitu zaien gatazkaren ingu-ruan hitz egiten badute eta egoeraberria konponbide bat dela uler-tzen badute, haurrak kontzientziahartzen joango dira eta egoerakontrolatzera ere helduko dira.

• Beste bikotekidearen irudi positi-boa: oso garrantzitsua da bestebikotekidearen kontrako aipamennegatiborik ez egitea. Haur orokharreman bizia izan behar du aita-rekin eta amarekin, bai behintzatprofesionalen aholkuek kontrakorikesaten ez badute.

• Etengabeko komunikazioa erraz-tu behar da beste bikotekideare-kin: Haurraren kargu dagoen biko-tekideak erraztu egin behar duhaurra aitarekin edo amarekin dis-krezioz komunikatzea: bisiten bidez,telefonoz, helbide elektronikoz etaabar.

• Berriz elkartzeko itxaropen faltsu-rik ez: bikotekideek behar adinahausnartutako erabakia hartubadute, ez da komeni haurrei sines-taraztea etorkizunean berriz elkar-tzeko aukerarik dagoenik; itxaropenfaltsu hori etengabeko frustrazio-itu-rri bihurtu daiteke haurrengan.


6tik 11 urtera

6tik

11 urtera

GURASOEN ARTEKO GATAZKA,BIKOTEAREN HAUSTURA,GARAPEN PSIKOLOGIKORAKOINPLIKAZIOAK.HAURTZAROAN ETA NERABEZAROANBANAKETAREN ETA DIBORTZIOARENPROZESUARI AURRE EGITEKO JARRAIBIDEHEZITZAILEAK ETA PREBENTIBOAK.

Egileak: Arranz, E.; Manzano, A.;Martín, J.L. eta Olabarrieta, F.

(2005): ETXADI. FamiliaPsikologiarako UnibertsitateZentroa. (www. Etxadi.org)

Euskal Herriko Unibertsitatea.Psikologia Fakultatea. OinarrizkoProzesu Psikologikoen eta haienGarapenaren Departamendua.

Bigarren haurtzaroa(7- 11 urte)


GURASOEN ARTEKO GATAZKA, BIKOTEAREN HAUSTURA...

6tik

11 urtera

Las reacciones más características de este periodo pueden ser los síntomas de pasividad y desinterés por lascosas, los problemas de conducta en las niños y sentimiento de inseguridad y baja autoestima en las niñas.También pueden aparecer dolores diversos y mareos. Las señales de alarma son la desobediencia y rebel-día, el hecho de recriminar a los padres por separarse y la negación del problema. A efectos preventivos esmuy importante comunicar a los niños/as la decisión de la separación previo acuerdo entre los padres y deforma conjunta, facilitar la expresión de los sentimientos del niño/a, no hablar mal del otro cónyuge y facili-tar la comunicación con el/ella. Tampoco conviene levantar expectativas infundadas de reconciliación enel futuro.

Bibliografia: Vallejo Nágera, A.. Hijos de padres separados.Argitaletxea: Temas de Hoy. Prezioa: 11.56 Euro. (gurasoentzat)

González, M. Mar y Triana, B. (2001). Dibortzioa, gurasobakartasuna eta bikotetze berriak.En M.J. Rodigo y J. Palacios. Familia eta giza garapena ( pp.357 – 380). Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.(Divorcio, monoparentalidad y nuevos emparejamientos. En M.J. Rodrigo y J. Palacios (1998).Familia y desarrollo humano (pp. 373 – 398) Madril: Alianza. (profesionalentzat).

Copyright: Etxadi. Centro Universitario de Psicología de la Familia; difusión autorizada a la revista:Aurrera Begira (Bergarako Ongizateko Prebentziorako Zerbitzua)


1. Tengo una hija de 3 años que esmuy “mica” y no come nada.

Tenemos “rifi-rafe” en todas las comi-das y pasamos un mal rato, tanto ellacomo nosotros. Además, al final soloconseguimos ponernos todos nervio-sos y enfadarnos, pero ella sigue sincomer nada. ¿Cómo debemosactuar?

Un niño sano tiene hambre, y portanto come bien. Todos tenemospreferencias, pero no podemos per-mitir que sólo coma lo que le gusta.Además, éstos suelen ser los queeternizan la hora de la comida. Paraello disponen de varias técnicas.Una, hablar continuamente, gastan-do bromas e intentando ser gracio-sos, otra, la resistencia pasiva.

A estos extremos no se llega derepente. Hay un período de luchas ydiscusiones. Ahora lo importantepara el niño ya no es la comida, sinocomprobar quién es más fuerte.

Si un niño de entre 3 y 10 años llegaa estos extremos es porque lospadres o los encargados de educarsu alimentación, han cometido algu-nos errores, seguramente por miedoa que dejara de comer. Unas recomendaciones serían:• Comprobar que no tiene ningunaenfermedad ni malestar físico, con-sultando con su pediatra

• No comer con la televisión encen-dida ni con juguetes que le distraigan

• Respetar las horas de las comidas.Es necesario que el niño no comanada entre horas

• NO entrar en su guerra. El niño hade saber que a nosotros no nos pasanada porque él no coma, pues es élquien pasa hambre

• Debes hablar con el niño y darleunas instrucciones claras y específi-cas. Puedes decirle: “Mira, no hayninguna razón para que (especificael problema). Por lo tanto cuando laaguja del reloj llegue a (darle 30minutos) entenderé que no quierescomer porque no tienes hambre, y

tendré que recoger el plato”.Cuando llegue el momento, retira elplato sin enfadarte y sin apiadartede súplicas. La constancia es impres-cindible. Por supuesto, no le desnada después.

• Pon al niño una cantidad de comi-da prudente, incluso un pocomenos, para ir aumentando laración. No se trata de que comagrandes cantidades, sino de quecoma lo que necesita. Recuerdaque los kilos de tu hija no son por elaire que respira.

• Cuando consigas el éxito, atribuyeel mérito al niño. Así su autoestima severá reforzada y además comerá.

En resumen, un niño sano no debetener problemas para comer si tene-mos en cuenta su hambre natural,respetamos sus necesidades alimen-ticias y no entramos en su juego depoder, pero si tenemos problemas,las reglas de oro son: paciencia, ins-trucciones claras y sistemáticas yejemplo, por parte del adulto, debuenos hábitos alimentarios.

2. 7 urteko semea daukat eta osoagresiboa da. Gehienetan agresi-

bitatea bere arreba gaztearen kontraerabiltzen du eta, noski, egoerahorrek gatazka sortzen du haien arte-an, baina, horrez gain, arreba txikiajarrera berdina izaten hasi da besteume txikiago batzuekin. Guk askotanberak arreba txikiari egiten diona egi-nez erantzuten diogu, horrek zer supo-satzen duen kontura dadin. Egokia alda gure jokaera? Nola erakutsi seme-ari agresibitatea bideratzen?

Jende askok heredatua dela uste izanarren, hainbat ikerketa-lanek erakutsidute joera oldarkorra (agresiboa)horrela jokatu eta arrakasta dutenpertsonak imitatuz hartzen dela.

Kasu honetan, badirudi zirkulu itxiadela: umeak arreba jotzen du (jelo-siagatik agian), gurasoek ere umeakbezala jokatzen dute, eta azkenikalaba txikiak ere nebak eta gurasoekbezala jokatzen ikasiko du.

Arrebarekin askotan ibiltzen badaborrokan, saiatu ez uzten biak baka-rrik denbora luzean. Are gehiago,jolastu umeekin, zuen ereduarenbidez konpartitzen eta elkarri lagun-tzen ikas dezaten; eta errietan eginbehar badiozue, ez egin oihurik,baina agertu zaitezte serio eta tinkozuen jarreran.

Prestatu ekintza-plan bat: lehenengoeta behin, definitu zein den aldarazinahi diozuen jarrera oldarkorra,zehaztu noiz gertatzen den eta norenkontra; ondoren, jarri helburu bat.Helburu hori bete ahal izateko:• Oldarkor izan gabe, jator, jokatzenduenean, adierazi ondo ari dela,goretsi bere joera on hori; alegia, sari-tu egiten duen urrats txiki bakoitza.Alderantziz, ez eman inoiz onespenikaldarazi nahi diozuen jokaera horiduenean. Momenturen batean, sarimoduan ezer materialik ezin diozue-nean eman, fitxa edo puntuen bidez-ko sistema erabili ahal duzue. Jokohonetan, umeak puntu batzuk iraba-ziko ditu lortu nahi den helburua lor-tzeko bidean urratsen bat ematenduen bakoitzean. Puntu-kopuru jakinbat lortzen duenean, sari bat jasokodu ordainetan. Pausoz pauso emanbehar zaizkio sariak (adibidez: puntu1 bat ez badu arreba jotzen haserre-tzen direnean, puntu 1 ez bazaioirainka jarduten, puntu 1 bere jostai-luak uzten badizkio...). Puntu bakoitzaematean, azpimarratu ondo jokatuduela; aldiz, punturik lortzen ez due-nean, ez penalizatu, puntuak ezeman, eta kito.

• Saiatu jokaera oldarkorra desagerra-razten; hasteko, kasurik ez eginda,hala pixkanaka egiteari utziko dio-eta.Bere jokaerak urduriegi jartzen bazai-tuzte, eta uste baduzue ezinezkoadela ez ikusiarena egitea, umeari oihuegin eta zuek ere agresibo jarri aurre-tik, bidali gelako txoko batera edobeste gelaren batera, han bakar-bakarrik egoteko; betiere, aurrez, gaiz-ki jokatuz gero hala egingo duzuelaesan eta gero. Gela horretan ez daumea distraituko duen ezer egonbehar, eta 3-5 minutu ingurutik hasieta, gehienez, 30 minutura utzi beharduzue bertan, adinaren arabera.

Jose Ramon Fernandez (Psikologoa, Psikologia konduktualeko kabinetea)

c/ Ramon Maria Lili 2 BERGARA. Tlf: 943765939

GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

-

Bere portaera aldatzea ez da erraza,baina denboraz, plan on bat izanda,eta gurasoen artean zer egin ondoerabaki ondoren, lor daiteke.

3. Tengo una hija de 13 años, y lapillaron robando en un supermer-

cado. No cogió gran cosa y no lehicieron nada; solo tuvo que devol-ver lo que cogió. Le hemos mostradoque estamos enfadados y desilusio-nados, le hemos dicho que lo que hahecho es totalmente inadecuado, y,además le hemos explicado las con-secuencias que puede acarrear loque ha hecho. Aún así, estamos muypreocupados por si vuelve a haceralgo parecido. No sabemos qué máspodemos hacer.

Un/a joven aunque haya aprendidoque robar es malo, lo puede hacerpor varias razones, como tener lasmismas cosas que su hermano/a,quien aparentemente es favorecidocon regalos y cariño, como muestrade valentía ante sus amigos, o parahacerles regalos y así aumentar supopularidad.

Los padres deben preguntarse si harobado porque necesita recibirmayor atención. En tales casospuede estar expresando ira o tratan-do de “cobrárselas” a sus padres,por lo que éstos deben dar másreconocimiento al niño como miem-bro importante de la familia.

Cuando los padres se den cuentade que su hijo/a ha robado:• Ayuden a pagar o a devolver elobjeto robado.• Eviten sermonearle, pronosticar elmal comportamiento futuro o decirque ahora es un ladrón. • Dejen claro que su conducta estotalmente inaceptable dentro delas costumbres familiares y de lacomunidad. • Asegúrense que el niño no sebeneficia del robo bajo ninguna cir-cunstancia• Cuando el niño haya pagado odevuelto lo robado, los padres nodeben recordar de nuevo el caso,de manera que pueda comenzar“limpio” otra vez.

Si a pesar de haber tomado medi-das, los hurtos continúan, la conduc-ta es, probablemente, resultado de

un problema mayor en su desarrolloemocional. Los niños que robanrepetidamente tienen dificultadpara confiar en los demás y paraestablecer buenas relaciones conotras personas. En vez de sentirse cul-pables, culpan a los demás. Algunosroban por que no desean dependerde nadie, de manera que roban loque necesitan. En estos casos lo másadecuado, es que un profesionalintervenga para diagnosticar suscausas reales y planificar un progra-ma de tratamiento.

4. 17 urteko semea daukat etaaurreko egunean bere logela txu-

kuntzen ari nintzela hauts batzukzituen poltsatxo bat aurkitu nion. Orainez dakit nola azaldu berari poltsatxoaaurkitu diodala eta arduratuta nagoe-la. Izan ere, bere gauzetan ibili naize-nez haserretu egingo da. Baina gaiakasko larritzen nau eta berarekin hitzegitea gustatuko litzaidake. Zein dahorren aurrean hartu beharko nukeenjarrera?

Drogekin dabilela uste baduzu, ondobaloratu egoera eta ez jokatu inpul-tsoz, neurriz kanpoko erreakziorik edoagresibitaterik ez izateko. Informatuzaitez drogei buruz, eta organismoaneragiten duten moduari buruz.Inplikatu zaitez gehiago semearenbizitzan, jakin norekin dabilen, nonegoten den eta abar, baina, berezi-ki, hitz egin semearekin. Hitz egin dro-gei buruz ere, nahiz eta hasieranberak ez nahi izan eta drogarekinezer duenik ukatu; horri buruz hitz egi-tea oso komenigarria zaio-eta egiteari denaz hausnartzeko. Saiatu haren

problemen berri jakiten, dutengarrantzia emanez eta esatekoduena entzunez.

Ordea, ez inoiz errealitateari ez-iku-siarena egin, ez egin salaketa zaka-rrik edo epai moralik gazteei edodrogei buruz, eta inoiz ez etsi lehe-nengoan, behin eta berriz azaldueta hitz egin behar dira gauzak.Ziur zaudenean semeak drogak har-tzen dituela, argi eta garbi sumatubehar du horren kontra zaudetela.Semeak jakin behar du maite duzue-

la eta ondoan zauzkatela, baina ezzaudetela konforme drogak hartzea-rekin. Izan ere, bi gauza dira diozuenmaitasuna azaltzea edo bere aka-tsekin solidarizatu eta edozer egindaere bere alde agertzea. Guraso biekhartu behar duzue ardura, elkarrenartean enfrentamendurik edozalantzarik ez sortzeko moduan,semeak babesa eta laguntza beharbaititu beste ezer baino gehiago.

Ziurtatu, dena den, hitz egiteko nahi-koa ezagutza baduzuela, eta infor-ma zaitezte arazoaren larritasunariburuz, eta droga noiztik eta nolahartzen duen. Berekin hitz eginez,adierazi egiten dituen gauzen ardu-ra hartzen jakin behar duela, etaazaldu zer arrisku dituen beretzatdrogak hartzeak.

Edozein kasutan, semeak arazoariaurre egiteko laguntza onartzenbadu, eman zuen erabateko babe-sa, arreta profesional egokia izandezan.


GURASOEN GALDERAK

GURASOEN GALDERAK

Autoestima nork bere buruari buruzduen kontzeptua da. Beren buruarenkontzeptu ona duten pertsonakberen buruaren balorazio positiboaegiten dute, eta, horrenbestez, segu-ru sentitzen dira.

Nork bere buruagan duen segurita-tea apurka lortzen da, bizitzan aurre-ra egiten den heinean. Ume-ume-tan, seguritate hori guretzat garran-tzitsu diren pertsonen erreakzioarenarabera garatzen dugu. Umeekgurasoek onartzen eta maitatzendutela sumatzen badute eta haien-gandik balorazio-mezuak jasotzenbadituzte, beren buruarekin segurusentitzen dira. Gerora gurasoak ezdiren beste pertsona batzuen balo-razioak ere jasotzen dituzte: klase-kideenak, irakasleenak, familiakoe-nak... Hala, gure seme-alabek berenburuaren irudi bat sortzen dute, bes-teengandik jaso duten afektuareneta balorazioaren araberakoa.

Hortaz, umearentzat garrantzitsuendiren pertsonek, gurasoetatik hasita,beren burua ezagutzen lagundukodiote. Horiengandik jasotzen dutenirudiak zenbat eta antz handiagoaizan berak berez direnarekin (ispilua-ren isla bezala), argiago ikusiko dutezein diren beren gaitasun etamugak, eta aukera gehiago izangodute bizitzak ekarriko dizkienei objek-tibotasunez eta segurtasunez aurreegiteko.

2. ZER-NOLAKO ERAGINADU AUTOESTIMAK NERABEETA GAZTEENGAN?Autoestima sendoa izanda, ez zaiehain gogorra izango “hazkundearenkrisi” esaten zaion fase zail horri aurreegitea. Izan ere, krisi horretan, umeizateari utzi behar zaio, hau da, gura-soek ontzat ematen dituzten gauzakbakarrik egiteari eta haien balioekinidentifikatzeari utzi (gurasoen maita-suna eta gorespena lortu nahian),eta nerabe izateari ekin.

Nerabezaroan beharrezkoa da gura-soek eman eta erakutsitako hori guz-tia zalantzan jarri eta mirespena aldebatera uztea, irizpide propioak izaneta nork berak bere izaera sexual etasoziala sortzeko; heldutasunera hel-tzeko, beste hitzetan.

3. ZERGATIK EMATENZAIO HALAKO GARRAN-TZIA AUTOESTIMARI?Autoestima ona duen pertsonabatek aukera gehiago du zoriontsuizateko; autoestimak eragin handiabaitu gure burua baloratzekoorduan, eta, horrenbestez, baita bes-teekin erlazionatzerako moduan etagure portaeran ere. Gainera, baduzeresanik ikasteko, lan egiteko etasortzeko gaitasunean ere.

Autoestima ona duen pertsonakjarrera independentea izango du,gai izango da erantzukizunei etaegoera berriei aurre egiteko, eta gai-tasuna izango du bere sentimendueta emozioak erakusteko, bai etafrustrazioak toleratzeko ere.

Gure burua baloratu eta maitatzenbadugu, beti gogoan izan behardugu aurretik gure bizitzako pertsonagarrantzitsuenek hori transmititubehar izan digutela.

4. NOLA JAKIN SEME-ALA-BEK AUTOESTIMA ALTUAEDO BAXUA DUTEN?Ez dugu ahaztu behar seme-alabeilehen haurtzaroan eman diegun hez-kuntzaren erantzule garela.Hezkuntza hori egokia izan bada,gainera, nerabezaroa ez da oso kon-plexua izango, esan dugunez, hez-kuntza onak eragin ona baitu gureseme-alaben autoestiman. Bainagure erantzukizuna asimilatu arren,ez dugu pentsatu behar gertatzenzaien guztiaren errudun garenik, gugeu ere jaso dugun hezkuntzak era-ginda baikaude (inkontzientea eta

kontrola ezina baita neurri handibatean).

Beraz, hausnarketa egin behar dugugure seme-alabek bizitzako etapaknola pasa dituzten jakiteko, etapahorietan hartu behar izan baitituztebizitzan beharrezko izango dituztenzentzuak, hala nola, oinarrizko kon-fiantzaren zentzua, autonomiarena,ekimenarena, lehiakortasunarenaeta abar, gero nerabezaroan ongisartzeko beharrezko lorpenak esku-ratzen lagunduko diotenak.Honakoak lirateke lorpen horiek:kideekin harreman egokiak (gutxi-asko) egitea, arau eta erregelak bar-neratzea, eskolan emaitza onarga-rriak izatea eta interesen bat edobeste izatea.

5- BIZITZAKO GARAIHONETAN AUTOESTIMABAXUA BADUTE... GARAIZAL GABILTZA HORI HOBE-TZEKO? ZER EGIN DEZAKE-GU BERE AUTOESTIMAHOBETZEKO?

Umetatik nerabezarora arte (gero etagutxiago bada ere) gure seme-ala-ben beharrak basikoak, primarioakedo defizitarioak izaten dira, besteenlaguntzaz besterik ezin direlako ase;alegia, beragandik kanpokoak beharizaten dituzte asetzeko. Hori kontuanhartuta, nerabe direla, aukerarikbadugu oraindik beren autoestimahobetu edo sendotzeko, betiere fak-tore hauek gogoan izanda:

Diren bezala onartu. Gure seme-ala-bak ez badira guk nahi bezalakoak,argi izan behar dugu orduan arazoagurea dela, gure umea den bezala-koa delako eta gu ez garelako horionartzeko gai.

Baina bere horretan onartzeak ez duesan nahi berak nahi duen guztiaegiten utzi behar diogunik “halakoa


12tik - 18 urtera

12TIK - 18 URTERA

AUTOESTIMA ETA NERABEZAROA

Mª Elena AnabitartePsikologoa eta psikoterapeuta

1. ZER DA AUTOESTIMA?

delako”. Esan nahi du bere-beredituen ezaugarriak onartu beharditugula, eta baloratzen jakin.

Badaukagu semeari edo alabaribere jokaeran egokia ez den zerbaitaldaraztea, baina ezin diogu eskatudenari uko egiterik.

Baloratu egindako aurrerapenak,lorpenak eta ahaleginak: Oso-osogarrantzitsua da gure umeak egitendutenari erreparatzea, eta ondoegindakoak bere aurrean onartzea.Derrigor egongo da zerbait ondoegiten duena; ba, halakoetan, ezgaldu aukera ondo egin duela adie-razteko. Handitu bada ere, segi lor-penak goresten. Egin diezaiokegunoparirik onena da egindako lanaedo esfortzua errekonozitzea (nahizeta beti emaitza onak izan ez).

Adierazi onartu eta maitatzen dituzu-la: Maite dugula jakiteak, bere segur-tasuna sendotuko du eta, horrekinbat, baita bere autoestima ere.

Kontuan izan behar da nerabezaro-an lotsa handitu egiten dela, eta lite-keena dela ez nahi izatea kariñoadierazpenik ere egitea. Adi egonbeharko dugu, eta hala bada, erres-petatu.Egin haiei buruz ditugun aurreikuspe-nak beren gaitasunaren arabera.Ezin dezakegu gure seme-alabetazahal dutena baino gehiago espero,baina ezta gutxiago ere.

Gure itxaropenak seme-alaben erre-alitatearekin bat etortzeko, ezagutuegin behar ditugu: zer gustatzenzaien, zer nahi duten, zertan molda-tzen diren ondo eta zertan ez hainondo. Gurasook beren beharreieman behar diegu garrantzia, ezgure nahiei.

Lagundu autokontrola izaten.Gurasook eredu izan behar dugu, ezdugu autokontrola galdu behar eta

segurtasuna erakutsi behar duguarazoen edo gatazken aurrean.Lagun diezaiegun hausnarketa egineta alternatibak bilatzen, adibidez,planteatu “zer egin dezakegu?” gal-dera haserrealdian.

Ezarri muga eta arauak. Funtsezkoada muga eta arauak ezartzea,lagungarri izango dutelako gauzakargiago izateko, zer egin eta zer ezegin jakiteko eta, arau edo mugahoriek ez betez gero sor daitezkeenondorioak asimilatzen. Familiabakoitzak bere arauak ditu, ez duinporta zein, familia bakoitzak zehaz-ten ditu bere arauak. Oso garrantzi-tsua da bi gurasoek berdina esateaseme-alabei familiako arauei buruz,bai eta zer zentzu duten ere (ez dire-la, “hala delako” bakarrik).

Errespetatu. Kontu handiz ibili behardugu haiei buruz beste pertsonenaurrean egiten ditugun komentario-ekin.

Kontuan izan behar dugu seme-ala-

bek sentiarazten dizkiguten senti-mendu txarrak direla-eta, ez ditugulaetiketatu behar (alferra, astuna, hi-tzontzia, antipatikoa, jenio txarre-koa....). Horren ordez, jarrera edoportaera jakin horiek zein ondorioekarriko dizkien ikusarazi behardiegu; izan ere, etiketak hortxe gera-tuko dira eta eragina izango duteautoestiman, baina beren jokaerenaurrean ditugun erreakzioen arrazoiaazaltzen badiegu, ikusiko dute jokae-ra horietako batzuk, ez badira ego-kiak, ondorio txarrak eragin ditzake-tela, baina aukera badagoela joka-era horiek aldatzeko, ekin aurretikondorioetan pentsatuta.

EZ AHAZTU SEME-ALABEK JAKINBEHAR DUTELA DIRENAGATIK MAITEDITUGULA, EZ DAGOELA HAIEK BEZA-LAKO BESTE INOR, ETA EXISTITU HUTSA-GATIK MAITE DITUGULA.

BAINA GOGOAN IZAN HORI TRANS-MITITU AHAL IZATEKO GUK GEUK EREGURE BURUA HALAXE MAITE BEHARDUGULA.


12tik -18 urtera

AUTOESTIMA ETA NERABEZAROA

Es lógico que nos interesemos por la autoestima denuestros hijos/as pero no debemos olvidar, por unlado, que, a veces, es oscilante y, por otro lado, quequizás sea la adolescencia la etapa de la vida en laque, en un periodo más corto, presente unos cam-bios anatómicos y fisiológicos más acusados y seríaabsurdo pensar que esta situación vital no tengarepercusiones psicológicas en el adolescente.

Debido a esto, una de las características que defini-ría esta etapa es las constantes alternativas deretroceso y avance en su comportamiento afectivo,intelectual y relacional, que muchas veces son difí-ciles de entender y desconciertan a los adultos,puesto que nos podemos encontrar, al mismo tiem-po, con adolescentes con comportamientos aniña-dos y adultos al mismo tiempo.

Jardun

AURRERA BEGIRA

DROGAK:IKUSPUNTU DESBERDINA

Urte batzuetatik hona drogen erabilera arriskutsuak gutxitze-ko politikak drogen kontsumorako prebentziorako bide era-ginkorrenetakotzat jotzen ari da. Politika horien ezaugarrinabarmenena gaiari ematen dioten tratamendua da; izanere, drogak modu errealistago batean eta droga kontsumi-tzaileen ikuspegitik oso hurbil aztertzen dute, hau da, orainarteko politikek abstinentzia baino ez zuten helburu.Parámetro horien ildotik, Testing programa dugu, 2001etikaurrera martxan dagoena Ai Laket!!-en eskutik (www.aila-ket.org).

Ai Laket!! eta TESTING programaTesting izeneko programa prebentziorako zerbitzu bat dugu,substantziak aztertzeko testak egin eta test horien ondoriozlortzen den informazioa ematen duena. Mota honetakobaliabideak ohikoak dira Europako hiri askotan eta gazteenartean oso harrera ona dute. Arrakasta hori honako arrazoihauengatik izan da, besteak beste: alde batetik, kontsumoagertatzen den leku eta denbora berean gauzatzen delako,eta, bestetik, erabiltzaileak berak unean-unean hartzendituen erabaki guztiak erabat errespetatzen direlako.

Horrela, bada, herriko jaietan, diskoteketan, jaialdietan, ....aritzen gara. Gehienetan, karpa moduko furgoneta bat jar-tzen dugu, eta bertan musikaz girotutako leku bat, testak egi-teko beste bat eta prebentziorako banatzen ditugun mate-rialekin hainbat stand prestatzen ditugu. Beste batzutan,berriz, zerbitzua leku itxi batean eskaintzen dugu, horretarakoaukerarik badago. Horixe da, hain justu, Bergaran egin dugu-na: Gaztetxea erabili dugu, eta bertan karpa-furgonetakozerbitzu berak eskaintzeko stand-a jarri dugu.

Behin lekua prestatuta, inguruandabiltzan pertsonei zerbitzuarenkokapena jakinarazten diegu, etaguregana datozen guztiei substantzia desberdinei buruzkoinformazioa ematen diegu (substantzien ondorio nagusiakzein bigarren mailakoak, osaera, dosiak, kontsumoaren arris-kuak gutxitzeko aholkuak, ...) eta denekin banan-banan hiz-ketaldi txikiak izaten ditugu drogen erabileraren gainekogogoeta egin dezaten eta haiengan jarrera kritikoa bultza-tuz. Gainera, nahi dituzten sustantziak azter ditzakete eaadulteratuta dauden eta beren osasunerako arriskutsuakizan daitezkeen ikusteko. Honetaz gain, arriskuak gutxitzekomaterial suntsikorra ematen diegu, hala nola preserbatiboak,aho-seruma, tapoiak (diskoteketan),..

Euskadiko herrietatik zehar ibili garen hiru urte hauetan ikusiahal izan dugunez, prebentziorako beste bide batzuetarajoko ez luketen gehienek ere, ondo hartu dute programa.Pertsona hauen kontsumoa aisialdian kokatzen delako etaarazorik sortzen ez diela uste dutelako. Bergarako UdalakGaztetxearekin batera, informaziorako eta azterketarakostand hau, kontratatu duen hirugarren urtea da, eta, aurtenere Bergarako Gaztetxean kokatuko da kontzertu batenemanaldian. Eskerrak eman nahi genizkieke gaztetxekoei,beraiengandik izan dugun tratua benetan apartekoa izandelako.

Aurreko urteetan, 240 baino gehiago izan dira guretik pasadirenak, egin ditugun testak, berriz, 49, eta informaziorakobanatu dugun materialaren artean 300 bat foileto banatuditugu.

Esan beharra dago, Bergaran izan garenean lortu ditugunemaitzak, gainontzeko lekuetan izandakoekin konparatuz,normalean lortzen direnen parekoak direla. Sumatu dugu-nez, gazteek (drogarik kontsumitu dutenak nahiz kontsumituez dutenak, edo kontsumitzeko asmorik dutenak nahiz ezdutenak) gai honen inguruan jakinmina handia dute bainaoso aukera gutxi izan dute gaiaz konfidantzako giro bateanhitz egiteko; izan ere, beti besteek uste zutenaren eta beste-ek jarriko zizkieten zigorren beldur izaten dira.

Batzuetan kontrakoa pentsatu arren, gazteek badakite dro-gak arriskutsuak direla; hori dela eta, arrisku horiek kudeatze-ko tresnak egotea eskertzen dute, beren osasun fisikorakonahiz burukorako ona dela dakitelako. Ai Laket!!-en ere ber-din uste dugu; beraz, ikuspuntu hori ahaztu gabe helburuhoni eutsi eta bide honetatik lanean jarraituko dugu, gizartehonetako pertsonak kritikoagoak izan daitezela lortze aldera,aspalditik erabiltzen ari diren substantzia psikoaktiboen(horrela ezagutzen ohi ditugunez aparte, opiazeoak edoalkohola esaterako, kafea, kokaina edo kannabisa) plaze-rrak eta arriskuak behar bezala eta era ekologikoan kudea-tzeko baliabideak eskainiz.

Txabi RuizDJ eta Ai Laket!eko kide

AURRERA BEGIRA

Sarrera

Ai Laket!

gurasoendako aldizkaria - bergara · adimen emozionala diogunean gure sentimenduak eta besteenak...

Documents