guia de trabajo para el docente · guia de trabajo para el docente aportes de especialistas...

22
GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con actividades

Upload: nguyennhu

Post on 25-Sep-2018

225 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

GUIA DE TRABAJOPARA EL DOCENTE

Aportes de especialistas

Planificaciones

Actividades y sugerencias

Proyectos

Evaluaciones

Efemérides

Fichas con actividades

Page 2: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

Dirección de edicionesGuillermo E. Höhn

EdiciónVerónica A. Martínez y María Eugenia Pons

CopiediciónMaría Emilia Vico

Autoría

• Lengua y CienciasAnabella Talpone

• MatemáticaVictoria Amerio

• EfeméridesFabiana Scattolini

Corrección de estiloGabriel G. Valeiras

Jefatura de arteClaudio Perles

DiagramaciónAna Inés Castelli

Ilustraciones

• Saltarín: Alejandro Sarli

• Viñetas: Martín Melogno

Tratamiento de imágenes Liana Agrasar

Producción IndustrialHoracio González

©2007 PUERTO DE PALOS S.A. Casa de ediciones.Puerto de Palos Casa de Ediciones forma parte del Grupo Editorial MacmillanAv. Honorio Pueyrredón 571 (C1405BAC) Tel./Fax (54-11) 4902-1093. Buenos Aires - Argentina.Queda hecho el depósito que dispone la Ley 11.723.Primera edición: febrero de 2007.Este libro no puede ser reproducido total ni parcialmente por ningún medio, tratamiento o procedimiento, ya sea mediante reprografía, fotocopia, microfilmación o mimeografía, o cualquier otro sistema mecánico, electrónico, fotoquímico, magnético, informático o electroóptico. Cualquier reproducción, no autorizada por los editores, viola derechosreservados, es ilegal y constituye un delito.

Page 3: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

CIENCI

AS

SOCI

ALE

S

LENGU

A

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

CO

MP

REN

SIÓ

N Y

PR

OD

UC

CIÓ

N O

RA

L1.

Par

ticip

ació

n as

idua

en

conv

ersa

cion

es a

cerc

a de

exp

erie

ncia

s pe

rson

ales

y le

ctur

as, r

ealiz

ando

apo

rtes

que

se

ajus

ten

al c

onte

nido

y a

l pro

pósi

to d

e la

com

unic

ació

n en

el m

omen

to o

port

uno

(sol

icit

ar a

clar

acio

nes,

nar

rar,

ped

ir, e

ntre

otr

os).

2.Es

cuch

a co

mpr

ensi

va d

e te

xtos

leíd

os o

exp

resa

dos

en f

orm

a or

al p

or e

l doc

ente

y o

tros

adu

ltos:

nar

raci

ones

, des

crip

cion

es d

e ob

jeto

s, a

nim

ales

y p

erso

nas.

3.R

enar

raci

ón d

e cu

ento

s, fá

bula

s y

otro

s te

xtos

nar

rativ

os li

tera

rios,

con

dis

tinto

s pr

opós

itos,

leíd

os o

nar

rado

s en

for

ma

oral

por

el d

ocen

te y

otr

os a

dulto

s.

4.Es

cuch

a, c

ompr

ensi

ón y

dis

frut

e de

poe

sías

, cop

las,

can

cion

es, a

divi

nanz

as y

otr

os g

éner

os p

oétic

os o

rale

s.5.

La e

scuc

ha c

ompr

ensi

va d

e co

nsig

nas

de t

area

esc

olar

exp

resa

das

de m

aner

a cl

ara

y pe

rtin

ente

en

el m

arco

de

las

tare

as d

esar

rolla

das

en e

l aul

a.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

LEC

TU

RA

6.Fr

ecue

ntac

ión

y ex

plor

ació

n as

idua

de

varia

dos

mat

eria

les

escr

itos

en d

istin

tos

esce

nario

s y

circ

uito

s de

lect

ura

(bib

liote

cas

de a

ula,

esc

olar

es y

pop

ular

es,

feria

s de

l lib

ro, e

ntre

otr

os).

7.Le

ctur

a, c

ompr

ensi

ón y

dis

frut

e de

tex

tos

liter

ario

s y

no li

tera

rios

leíd

os d

e m

aner

a ha

bitu

al y

sis

tem

átic

a po

r el

doc

ente

y o

tros

alu

mno

s en

voz

alt

a.8.

Com

pren

sión

de

text

os in

stru

ccio

nale

s ac

cesi

bles

par

a lo

s ni

ños

(rec

etas

, ins

truc

cion

es p

ara

elab

orar

un

obje

to, c

onsi

gnas

esc

olar

es, e

tc.)

.9.

Lect

ura

autó

nom

a de

pal

abra

s y

de o

raci

ones

que

con

form

an t

exto

s y

de fr

agm

ento

s de

tex

tos.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

ESC

RIT

UR

A10

.Esc

ritur

a as

idua

de

text

os e

n fo

rma

autó

nom

a o

en c

olab

orac

ión

con

el d

ocen

te, e

n co

ndic

ione

s qu

e pe

rmit

an id

ear

y re

dact

ar e

l tex

to c

onju

ntam

ente

atr

avés

del

dic

tado

; rel

eer

el b

orra

dor

del t

exto

con

el m

aest

ro y

ref

orm

ular

lo c

onju

ntam

ente

a p

artir

de

sus

orie

ntac

ione

s.11

.Esc

ritur

a au

tóno

ma

de p

alab

ras

y de

ora

cion

es q

ue c

onfo

rman

un

text

o (a

fich

es, e

pígr

afes

, men

saje

s, in

vita

cion

es, r

espu

esta

s a

preg

unta

s) r

espe

tand

o la

sco

rres

pond

enci

as e

ntre

son

idos

y le

tras

, la

sepa

raci

ón d

e pa

labr

as, e

l uso

del

pun

to y

la m

ayús

cula

.12

.Par

ticip

ació

n fr

ecue

nte

en la

rev

isió

n de

las

prop

ias

escr

itura

s pa

ra e

valu

ar lo

que

fal

ta, p

ropo

ner

mod

ific

acio

nes

y re

aliz

arla

s.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

S SO

CIE

DA

DES

Y L

OS

ESPA

CIO

S G

EOG

FIC

OS

1.C

onoc

imie

nto

de la

s pr

inci

pale

s ca

ract

erís

ticas

de

las

activ

idad

es in

dust

riale

s, a

naliz

ando

las

dist

inta

s fo

rmas

com

o se

pro

duce

n bi

enes

secu

ndar

ios.

2.C

onoc

imie

nto

de la

s pr

inci

pale

s re

laci

ones

ent

re e

l esp

acio

y la

s ac

tivid

ades

rur

ales

y u

rban

as. L

ocal

izac

ión

en p

lano

s y

map

as.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

S SO

CIE

DA

DES

A T

RA

VÉS

DEL

TIE

MP

O3.

Con

ocim

ient

o de

la v

ida

cotid

iana

de

las

fam

ilias

rep

rese

ntat

ivas

de

dist

into

s gr

upos

soc

iale

s en

div

ersa

s so

cied

ades

del

pas

ado,

enf

atiz

ando

en lo

s co

nflic

tos

más

car

acte

rístic

os d

e la

s so

cied

ades

est

udia

das.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

S A

CT

IVID

AD

ES H

UM

AN

AS

Y LA

OR

GA

NIZ

AC

IÓN

SO

CIA

L4.

Con

ocim

ient

o de

que

en

el m

undo

act

ual c

onvi

ven

grup

os d

e pe

rson

as c

on d

ifere

ntes

cos

tum

bres

, int

eres

es, o

rígen

es q

ue a

cced

en d

e m

odo

desi

gual

a lo

s bi

enes

mat

eria

les

y si

mbó

licos

(to

man

do e

jem

plos

de

nues

tro

país

y d

e ot

ros

país

es d

el m

undo

).

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

01,

2, 3

, 4, 5

, 6, 7

, 8, 9

, 10

1, 6

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

04,

81,

2, 3

, 4, 5

, 6, 7

, 8, 9

, 10

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

5, 7

3, 5

, 7

1, 3

, 9

1, 3

, 4, 5

, 7

PLAN

IFIC

ACIO

N: N

UCL

EOS

DE A

PREN

DIZ

AJES

PRIO

RIT

AR

IOS

CA

PÍT

ULO

S

10

Page 4: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

MAT

EM

ATIC

A

CIENCI

AS

NAT

URALE

S

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LO

S SE

RES

VIV

OS:

DIV

ERSI

DA

D, U

NID

AD

, IN

TER

REL

AC

ION

ES Y

CA

MB

IOS

1.C

ompr

ensi

ón d

e qu

e ex

iste

una

gra

n di

vers

idad

de

sere

s vi

vos

que

pose

en c

arac

terís

ticas

, for

mas

de

com

port

amie

nto

y m

odos

de

vida

rela

cion

ados

con

el a

mbi

ente

en

que

vive

n, id

entif

ican

do a

lgun

as d

e su

s ne

cesi

dade

s bá

sica

s y

nuev

os c

riter

ios

para

agr

upar

los.

2.R

econ

ocim

ient

o de

los

prin

cipa

les

cam

bios

en

su c

uerp

o y

sus

posi

bilid

ades

, co

mo

resu

ltad

o de

los

proc

esos

de

crec

imie

nto

yde

sarr

ollo

, y

el c

onoc

imie

nto

de a

lgun

as a

ccio

nes

bási

cas

de p

reve

nció

n pr

imar

ia d

e en

ferm

edad

es y

loca

lizac

ión

de ó

rgan

os d

el c

uerp

ohu

man

o.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LO

S M

AT

ERIA

LES

Y SU

S C

AM

BIO

S3.

La id

entif

icac

ión

de s

epar

acio

nes

de m

ezcl

as d

e m

ater

iale

s y

dist

inci

ón d

e tip

os y

pro

pied

ades

de

los

mat

eria

les.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LO

S FE

MEN

OS

DEL

MU

ND

O F

ÍSIC

O4.

La c

ompr

ensi

ón d

e al

guno

s fe

nóm

enos

tér

mic

os in

terp

reta

ndo

los

cam

bios

de

esta

do d

e un

a su

stan

cia

por

la a

cció

n de

la t

empe

ratu

ra.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

TIE

RR

A, E

L U

NIV

ERSO

Y S

US

CA

MB

IOS

5.La

iden

tific

ació

n de

los

mov

imie

ntos

del

Sol

, la

Tier

ra y

la L

una

y su

frec

uenc

ia.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

EL

MER

O Y

LA

S O

PER

AC

ION

ES1.

Uso

y r

econ

ocim

ient

o de

núm

eros

nat

ural

es d

e un

a, d

os, t

res

y m

ás c

ifras

a t

ravé

s de

su

desi

gnac

ión

oral

y r

epre

sent

ació

n es

crita

.2.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

es e

n la

ser

ie n

umér

ica

y an

ális

is d

el v

alor

pos

icio

nal e

n co

ntex

tos

sign

ific

ativ

os a

l lee

r, e

scrib

ir, c

ompa

rar

núm

eros

de

una,

dos

, tre

s y

más

cifr

as y

al o

pera

r co

n el

los.

3.U

so d

e la

s op

erac

ione

s de

adi

ción

, sus

trac

ción

, mul

tiplic

ació

n y

divi

sión

con

dis

tinto

s si

gnif

icad

os.

4.U

so d

e la

s op

erac

ione

s pa

ra r

ealiz

ar c

álcu

los

exac

tos

y ap

roxi

mad

os d

e su

mas

y r

esta

s, e

ligie

ndo

hace

rlos

en f

orm

a m

enta

l o e

scrit

a en

func

ión

de lo

s nú

mer

os in

volu

crad

os a

rtic

ulan

do p

roce

dim

ient

os p

erso

nale

s co

n lo

s al

gorit

mos

. 5.

Uso

pro

gres

ivo

de r

esul

tado

s de

cál

culo

s m

emor

izad

os y

las

prop

ieda

des

de la

adi

ción

y la

mul

tiplic

ació

n pa

ra r

esol

ver

otro

s.6.

Expl

orac

ión

de r

elac

ione

s nu

mér

icas

y r

egla

s de

cál

culo

de

sum

as, r

esta

s y

mul

tiplic

acio

nes,

arg

umen

tand

o so

bre

su v

alid

ez.

7.El

abor

ació

n de

pre

gunt

as o

enu

ncia

dos

de p

robl

emas

y r

egis

tro

y or

gani

zaci

ón d

e da

tos

en li

stas

y t

abla

s a

part

ir de

dis

tinta

sin

form

acio

nes.

EN R

ELA

CIÓ

N C

ON

LA

GEO

MET

RÍA

Y L

A M

EDID

A8.

Uso

de

rela

cion

es e

spac

iale

s al

inte

rpre

tar

y de

scrip

ción

en

form

a or

al y

grá

fica

de

tray

ecto

s y

posi

cion

es d

e ob

jeto

s y

pers

onas

, por

med

iode

dis

tinta

s re

laci

ones

y r

efer

enci

as.

9.C

onst

rucc

ión

y co

pia

de m

odel

os h

echo

s co

n fo

rmas

bi y

trid

imen

sion

ales

, con

dife

rent

es f

orm

as y

mat

eria

les.

10

.C

ompa

raci

ón y

des

crip

ción

de

figu

ras

y cu

erpo

s se

gún

su n

úmer

o de

lado

s o

vért

ices

, la

igua

ldad

de

la m

edid

a de

sus

lado

s, f

orm

a y

núm

ero

de c

aras

.11

.C

ompa

raci

ón y

med

ició

n de

long

itude

s, c

apac

idad

es y

pes

os u

sand

o un

idad

es n

o co

nven

cion

ales

y c

onve

ncio

nale

s.

1, 2

1, 3

, 4

6, 8

6, 8 10

1, 2

, 3

, 4

, 5

, 6

, 7

, 8

, 9

, 1

01,

2,

3,

4,

5,

6,

7,

8,

9,

10

1, 2

, 3

, 4

, 5

, 6

, 7

, 8

, 9

, 1

01,

2,

3,

4,

5,

6,

7,

8,

9,

10

1, 2

, 3

, 4

, 5

, 6

, 7

, 8

, 9

, 1

01,

2,

3,

4,

5,

6,

7,

8,

9,

10

2,

3,

5,

6,

9,

10

1, 2

, 3

, 5

, 8

,9,

10

1, 2

, 3

, 4

, 5

, 6

, 7

, 8

, 9

, 1

0.

1, 2

, 3

, 5

, 7

4,

5,

9,

10

CA

PÍT

ULO

S

11

Page 5: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: N

ACIO

N

AREA: L

ENGU

A

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

1LE

NG

UA

OR

AL

LEN

GU

A E

SCR

ITA

REF

LEX

ION

ESA

CER

CA

DE

LOS

HEC

HO

S D

ELLE

NG

UA

JED

ISC

UR

SO L

ITER

AR

IO

SALT

O1

Con

ecto

res

tem

pora

les.

El u

so d

eldi

ccio

nario

.Fo

rmat

o te

xtua

l: la

bio

graf

ía.

Ort

ogra

fía: p

alab

ras

con

B. E

l uso

del p

unto

. La

may

úscu

la.

Ora

cion

es s

egún

la a

ctitu

d de

lha

blan

te. S

usta

ntiv

os: g

éner

o y

núm

ero.

El a

rtíc

ulo.

La

leye

nda.

Sign

os d

e in

terr

ogac

ión

yex

clam

ació

n. P

alab

ras

con

CA

,Q

UE,

QU

I, C

O, C

U.

Folle

tos

y ca

rtel

es.

La d

escr

ipci

ón. A

djet

ivos

.C

onco

rdan

cia

con

el s

usta

ntiv

o.U

so d

el d

icci

onar

io.

Ort

ogra

fía: e

l uso

de

la c

oma

ypa

labr

as c

on R

y R

R. P

alab

ras

con

V.

Con

ecto

res

caus

ales

. Coh

eren

cia

text

ual.

Secu

enci

a, p

erso

naje

s.O

rtog

rafía

: pal

abra

s co

n C

E, C

I yel

uso

de

la Z

. La

form

ació

n de

lpl

ural

. El c

uent

o m

arav

illos

o.

Dim

inut

ivos

y a

umen

tativ

os.

Coh

eren

cia

text

ual.

Sust

antiv

ospr

opio

s y

com

unes

. La

cart

a y

el

e-m

ail.

Ort

ogra

fía: l

os d

os p

unto

s.Pa

labr

as c

on G

UE,

GU

I, G

E, G

I.

Inst

rucc

ión

y co

nsig

na o

ral.

Preg

unta

/ r

espu

esta

. Nar

raci

ón y

rena

rrac

ión.

Exp

osic

ión

brev

e co

nso

port

e gr

áfic

o. L

a co

nver

saci

ónes

pont

ánea

, tur

nos

de in

terc

ambi

o.

Con

vers

ació

n es

pont

ánea

. Jue

gos

con

mat

eria

l son

oro.

Nar

raci

ón y

rena

rrac

ión.

Exp

osic

ión

brev

e co

nso

port

e gr

áfic

o.

Con

vers

ació

n es

pont

ánea

, tur

nos

dein

terc

ambi

o. In

stru

cció

n y

cons

igna

oral

. Pre

gunt

a/re

spue

sta.

Nar

raci

óny

rena

rrac

ión.

Jueg

os c

on m

ater

ial

sono

ro.

Con

vers

ació

n es

pont

ánea

.In

stru

cció

n y

cons

igna

ora

l.N

arra

ción

y r

enar

raci

ón. E

xpos

ició

nbr

eve

con

sopo

rte

gráf

ico.

Expo

sici

ón b

reve

a p

artir

de

unso

port

e gr

áfic

o. C

onve

rsac

ión.

Preg

unta

/res

pues

ta. N

arra

ción

y

rena

rrac

ión.

Mot

ivac

ión

lect

ora.

Sig

nifi

caci

ón s

ocia

l ype

rson

al d

e la

lect

ura

y la

esc

ritur

a. O

raci

ón,

pala

bra.

Con

venc

ione

s de

uso

ort

ográ

fico

: la

B. A

bece

dario

. Esc

ritur

a de

men

saje

sad

ecua

dos

al n

ivel

.Ti

po d

e te

xto:

la b

iogr

afía

.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Tip

os d

e te

xto:

la le

yend

a. T

exto

,pa

labr

a. C

onve

ncio

nes

de u

so o

rtog

ráfi

co:

sign

os d

e ex

clam

ació

n e

inte

rrog

ació

n; e

l uso

de la

C y

la Q

. El p

unto

y la

may

úscu

la.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Par

atex

to y

pre

lect

ura.

Tip

os d

em

ensa

jes

escr

itos:

la d

escr

ipci

ón, e

l fol

leto

ylo

s ca

rtel

es. C

onve

ncio

nes

de u

so o

rtog

ráfi

co:

R, R

R y

V. E

l pun

to y

la m

ayús

cula

, el u

so d

ela

com

a.Pr

oduc

ción

de

med

ios

de c

omun

icac

ión

soci

al.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os n

arra

tivos

yex

posi

tivos

. Par

atex

to y

pre

lect

ura.

Tip

os d

em

ensa

jes

escr

itos:

el c

uent

o m

arav

illos

o.C

onve

ncio

nes

de u

so o

rtog

ráfi

co: e

l uso

de

laC

y d

e la

Z, f

orm

ació

n de

plu

rale

s.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

.

Tipo

de

men

saje

esc

rito:

car

ta, e

-mai

l.C

onve

ncio

nes

de u

so o

rtog

ráfi

co: e

l uso

de

laG

. Los

dos

pun

tos.

Pro

ducc

ión

de m

edio

s de

com

unic

ació

n so

cial

.

Obs

erva

ción

y a

cerc

amie

nto

a la

sfo

rmas

de

leng

ua e

stán

dar.

El

pun

to y

la m

ayús

cula

. Con

ecto

res

tem

pora

les.

El d

icci

onar

io.

El s

usta

ntiv

o: g

éner

o y

núm

ero.

El

artíc

ulo.

Ora

cion

es s

egún

la a

ctitu

d de

lha

blan

te. P

arad

igm

as c

onso

nánt

icos

.

El a

djet

ivo.

Con

cord

anci

a ad

jetiv

o y

sust

antiv

o. E

l dic

cion

ario

.Pa

radi

gmas

con

soná

ntic

os.

Rel

ació

n te

xto-

imag

en.

Coh

eren

cia

text

ual.

Con

ecto

res

caus

ales

. El c

uent

o: s

ecue

ncia

ype

rson

ajes

. Par

adig

mas

con

soná

ntic

os.

Aso

ciac

ión

sem

ántic

a de

pal

abra

s po

rfa

mili

a.

Coh

eren

cia

text

ual.

Para

digm

asco

nson

ántic

os. V

erif

icac

ión

de e

scrit

ura

de t

exto

s pr

opio

s. D

imin

utiv

os y

aum

enta

tivos

. Sus

tant

ivos

pro

pios

yco

mun

es.

Nar

rativ

a. C

uent

osfi

ccio

nale

s. C

ompr

ensi

ón d

ete

xtos

ora

les

y re

narr

ació

n.C

ompr

ensi

ón d

e la

lect

ura.

Lite

ratu

ra y

est

ruct

uras

lúdi

cas.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

.N

arra

tiva.

Pers

onaj

es, t

iem

po, l

ugar

.

Lite

ratu

ra e

scrit

a.Li

tera

tura

fic

cion

al.

Nar

rativ

a.Pe

rson

ajes

, tie

mpo

, lug

ar,

secu

enci

a na

rrat

iva.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

.N

arra

tiva.

Pers

onaj

es, t

iem

po, l

ugar

.Se

cuen

cia

narr

ativ

a.

Lite

ratu

ra o

ral y

esc

rita.

Pers

onaj

es, t

iem

po, l

ugar

,se

cuen

cia

narr

ativ

a.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

.

12

Page 6: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

Fam

ilias

de

pala

bras

. Rim

a, e

stro

fa,

vers

o. E

l ritm

o. L

a re

petic

ión.

Juga

rco

n lo

s so

nido

s. E

stru

ctur

as lú

dica

s.Ju

ego

con

la s

onor

idad

. Pat

rone

srít

mic

os. L

a po

esía

. Ort

ogra

fía:

pala

bras

con

MP,

MB

, Y, L

L.

Verb

os. T

iem

pos

verb

ales

. Tie

mpo

s,pe

rson

as y

núm

eros

. Coh

eren

cia

text

ual:

sinó

nim

os y

ant

ónim

os,

hipó

nim

os e

hip

erón

imos

. Tex

toex

posi

tivo.

O

rtog

rafía

: sep

arac

ión

en s

ílaba

s.G

, J.

Los

verb

os e

n in

finiti

vo. E

lin

stru

ctiv

o. P

arón

imos

. Las

list

as.

Text

o: in

form

e se

ncill

o. O

raci

ones

impe

rativ

as.

Ort

ogra

fía: l

a sí

laba

tón

ica.

Pala

bras

con

H.

His

torie

ta. G

lobo

de

hist

orie

ta.

Com

plem

ento

ent

re e

l dib

ujo

y la

escr

itura

. Ono

mat

opey

as. L

ospe

rson

ajes

. Dis

tinto

s m

edio

s de

com

unic

ació

n. L

a en

trev

ista

.O

rtog

rafía

: pal

abra

s gr

aves

, agu

das

y es

drúj

ulas

.

Coh

eren

cia

text

ual.

Con

cord

anci

aen

tre

adje

tivos

, ver

bos,

sus

tant

ivos

.Lo

s si

gnos

de

punt

uaci

ón. L

aen

tona

ción

. Exp

osic

ión

brev

e, c

onso

port

e gr

áfic

o. L

a no

ticia

. O

rtog

rafía

: pal

abra

s gr

aves

, agu

das

y es

drúj

ulas

.

Con

vers

ació

n a

part

ir de

un

sopo

rte

gráf

ico.

Con

vers

ació

n es

pont

ánea

.Ju

egos

con

mat

eria

l son

oro.

Nar

raci

ón y

ren

arra

ción

.A

rgum

enta

cion

es.

Con

vers

ació

n a

part

ir de

un

sopo

rte

gráf

ico.

Pre

gunt

a y

resp

uest

a.C

onsi

gna

oral

. Nar

raci

ón

y re

narr

ació

n.

Arg

umen

taci

ones

. Jue

gos

con

mat

eria

l son

oro.

Expo

sici

ón a

par

tir d

e un

sop

orte

gráf

ico.

Jueg

os c

on m

ater

ial s

onor

o.N

arra

ción

y r

enar

raci

ón.

Arg

umen

taci

ones

. Ape

rtur

a y

cier

rede

diá

logo

s. C

ompr

ensi

ón d

ein

stru

ccio

nes

oral

es.

Expo

sici

ón a

par

tir d

e un

sop

orte

gráf

ico.

Jueg

os c

on m

ater

ial s

onor

o.N

arra

ción

y r

enar

raci

ón.

Arg

umen

taci

ones

. Jue

gos

deso

norid

ad. P

regu

nta

y re

spue

sta.

Expo

sici

ón a

par

tir d

e un

sop

orte

gráf

ico.

Jueg

os c

on m

ater

ial s

onor

o.N

arra

ción

y r

enar

raci

ón.

Arg

umen

taci

ones

.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

. Tip

o de

men

saje

esc

rito:

la p

oesí

a.

Con

venc

ione

s de

uso

ort

ográ

fico

: M

P, M

B,

Y, L

L.

Estr

uctu

ras

lúdi

cas.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

. Tip

o de

men

saje

esc

rito:

exp

ositi

vo.

Con

venc

ione

s de

uso

ort

ográ

fico

: sep

arac

ión

en s

ílaba

s, la

G y

la J.

Empl

eo d

e gr

afem

as a

decu

ados

y c

ontr

ol d

ela

pun

tuac

ión.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

: el b

orra

dor.

Tip

o de

men

saje

esc

rito:

inst

rucc

iona

l, lis

ta, i

nfor

me

senc

illo.

Con

venc

ione

s de

uso

ort

ográ

fico

: síla

bató

nica

, uso

de

la H

.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Com

plem

ento

esc

ritur

a-im

agen

.H

isto

rieta

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

: el b

orra

dor.

Tip

o de

men

saje

esc

rito:

la e

ntre

vist

a.

Con

venc

ione

s de

uso

ort

ográ

fico

: pal

abra

sgr

aves

, agu

das,

esd

rúju

las.

Lect

ura

sile

ncio

sa y

ora

l de

text

os a

decu

ados

al n

ivel

. Est

rate

gias

cog

nitiv

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

: el b

orra

dor.

Tip

o de

men

saje

esc

rito:

la n

otic

ia. E

l tex

to in

form

ativ

o.C

onve

ncio

nes

de u

so o

rtog

ráfic

o: a

cent

uaci

ón.

Los

sign

os d

e pu

ntua

ción

.

Estr

uctu

ra p

oétic

a: e

stro

fa, v

erso

y r

ima.

Patr

ones

rítm

icos

. A

soci

ació

n se

mán

tica

de p

alab

ras

por

fam

ilia.

El v

erbo

. Tie

mpo

s ve

rbal

es. P

erso

na y

núm

ero.

Si

nóni

mos

, ant

ónim

os, h

ipón

imos

ehi

peró

nim

os. C

oher

enci

a te

xtua

l.Ve

rific

ació

n de

esc

ritur

a de

tex

tos

prop

ios.

Infi

nitiv

os. L

os p

arón

imos

. Ora

ción

impe

rativ

a. C

oher

enci

a te

xtua

l. Fo

rmat

ode

l tex

to in

stru

ccio

nal.

Verif

icac

ión

dees

critu

ra d

e te

xtos

pro

pios

. La

pau

sa y

la e

nton

ació

n.

La h

isto

rieta

. Glo

bo d

e hi

stor

ieta

. La

onom

atop

eya.

Com

plem

ento

ent

redi

bujo

y t

exto

. Med

ios

deco

mun

icac

ión.

La

inte

rrog

ació

n.La

pau

sa y

la e

nton

ació

n.

Pala

bras

gra

ves

agud

as y

esd

rúju

las.

Coh

eren

cia

text

ual.

Con

cord

anci

a de

sust

antiv

os, a

djet

ivos

y v

erbo

s.Ve

rific

ació

n de

esc

ritur

a de

tex

tos

prop

ios.

La

paus

a y

la e

nton

ació

n.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

y o

ral:

men

saje

s, e

stru

ctur

as lú

dica

s.Li

tera

tura

y e

stru

ctur

aslú

dica

s. Ju

egos

de

sono

ridad

.Pa

tron

es r

ítmic

os. P

oesí

a,rit

mo

y re

petic

ión.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

y o

ral:

men

saje

s, e

stru

ctur

as lú

dica

s,cu

ento

s. P

erso

naje

s, t

iem

po y

luga

r.

Secu

enci

a na

rrat

iva.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

y o

ral.

Pers

onaj

es, t

iem

po y

luga

r.

Secu

enci

a na

rrat

iva.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

. La

hist

orie

ta: e

stru

ctur

a y

pers

onaj

es.

Lite

ratu

ra f

icci

onal

y o

ral.

Pers

onaj

es, t

iem

po y

luga

r.

Secu

enci

a na

rrat

iva.

13

Page 7: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

C

OM

UN

ICA

CIÓ

N O

RA

L: E

SCU

CH

AR

-HA

BLA

RC

OM

UN

ICA

CIÓ

N E

SCR

ITA

: LEE

R-E

SCR

IBIR

SALT

O1

Con

ecto

res

tem

pora

les.

El u

so d

el d

icci

onar

io.

Form

ato

text

ual:

la b

iogr

afía

.O

rtog

rafía

: pal

abra

s co

n B

. El u

so d

el p

unto

. La

may

úscu

la.

Ora

cion

es s

egún

la a

ctitu

d de

l hab

lant

eSu

stan

tivos

: gén

ero

y nú

mer

o. E

l art

ícul

o. L

ale

yend

a.Si

gnos

de

inte

rrog

ació

n y

excl

amac

ión.

Pal

abra

sco

n C

A, Q

UE,

QU

I, C

O, C

U.

Folle

tos

y ca

rtel

es.

La d

escr

ipci

ón. A

djet

ivos

. Con

cord

anci

a co

n el

sust

antiv

o. U

so d

el d

icci

onar

io.

Ort

ogra

fía: e

l uso

de

la c

oma

y pa

labr

as c

on R

yR

R. P

alab

ras

con

V.

Con

ecto

res

caus

ales

. Coh

eren

cia

text

ual.

Secu

enci

a, p

erso

naje

s. O

rtog

rafía

: pal

abra

s co

nC

E, C

I y e

l uso

de

la Z

. La

form

ació

n de

l plu

ral.

El c

uent

o m

arav

illos

o.

Dim

inut

ivos

y a

umen

tativ

os. C

oher

enci

a te

xtua

l.Su

stan

tivos

pro

pios

y c

omun

es. L

a ca

rta

y el

e-m

ail.

Ort

ogra

fía: d

os p

unto

s. P

alab

ras

con

GU

E, G

UI,

GE,

GI.

Form

as d

e le

ngua

est

ánda

r. Id

entif

icac

ión

de la

s un

idad

es d

e la

leng

uaen

dis

curs

os p

ropi

os y

aje

nos.

Nar

raci

ón d

e ex

perie

ncia

s pr

opia

s.Ex

posi

ción

con

sop

orte

grá

fico

. Con

vers

ació

n es

pont

ánea

. Con

sign

asor

ales

. Esc

ucha

, rec

epci

ón, i

nter

pret

ació

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les.

Secu

enci

a bá

sica

de

una

narr

ació

n es

cuch

ada.

Com

unic

ació

n ve

rbal

y n

o ve

rbal

. Exp

osic

ión

con

sopo

rte

gráf

ico.

Con

vers

ació

n es

pont

ánea

. Con

sign

as o

rale

s. E

scuc

ha, r

ecep

ción

ypr

oduc

ción

de

text

os o

rale

s. A

ctos

del

hab

la, o

raci

ones

seg

ún la

act

itud

del h

abla

nte.

Var

iaci

ones

de

ento

naci

ón q

ue in

cide

n en

el s

igni

fica

do.

Expo

sici

ón c

on s

opor

te g

ráfi

co. T

exto

e im

agen

. Con

vers

ació

nes

pont

ánea

, tur

nos

de in

terc

ambi

o. C

onsi

gnas

ora

les.

Esc

ucha

,re

cepc

ión

y pr

oduc

ción

de

text

os o

rale

s.

Expo

sici

ón c

on s

opor

te g

ráfi

co. C

onve

rsac

ión

espo

ntán

ea, t

urno

s de

inte

rcam

bio.

Con

sign

as o

rale

s. N

arra

tiva

oral

: cue

ntos

clá

sico

s.C

onve

rsac

ión

espo

ntán

ea. E

scuc

ha, r

ecep

ción

, int

erpr

etac

ión

ypr

oduc

ción

de

text

os o

rale

s.

Con

stru

cció

n de

fic

cion

es a

par

tir d

e di

stin

tos

tipos

de

sopo

rtes

.C

onve

rsac

ión

espo

ntán

ea y

diri

gida

.Es

cuch

a, r

epro

ducc

ión

y pr

oduc

ción

de

text

os o

rale

s. V

aria

cion

es d

een

tona

ción

que

inci

den

en e

l sig

nifi

cado

. Ins

truc

cion

es o

rale

s.

Uso

s so

cial

es d

e la

lect

ura.

Est

rate

gias

ling

üíst

icas

de

lect

ura:

antic

ipac

ione

s. R

econ

ocim

ient

o de

las

unid

ades

de

la le

ngua

esc

rita:

letr

asde

l abe

ceda

rio. S

iste

ma

alfa

bétic

o. E

l dic

cion

ario

. Tip

o de

tex

to: l

abi

ogra

fía. O

rtog

rafía

: ora

ción

, may

úscu

la y

pun

to. U

so d

e la

B. C

onec

tore

ste

mpo

rale

s.

Uso

s so

cial

es d

e la

lect

ura.

Est

rate

gias

ling

üíst

icas

de

lect

ura

y es

critu

ra.

Sist

ema

alfa

bétic

o. O

rtog

rafía

: el u

so d

e la

C y

la Q

; sig

nos

dein

terr

ogac

ión

y ex

clam

ació

n. E

l sus

tant

ivo:

rec

onoc

imie

nto

y cl

asif

icac

ión.

Gén

ero

y nú

mer

o. E

l art

ícul

o. L

a le

yend

a, c

arac

terís

ticas

est

ruct

ural

es.

Uso

s so

cial

es d

e la

lect

ura.

El f

olle

to y

el c

arte

l. Es

trat

egia

s lin

güís

ticas

de

lect

ura

y es

critu

ra. S

iste

ma

alfa

bétic

o. E

l dic

cion

ario

. Ort

ogra

fía: g

rupo

sco

nson

ántic

os R

y R

R; e

l uso

de

la V

. El p

unto

, la

com

a y

la m

ayús

cula

. El

adje

tivo:

car

acte

rístic

as m

orfo

lógi

cas.

Con

cord

anci

a co

n el

sus

tant

ivo.

Lect

ura

en s

ilenc

io y

en

voz

alta

. El c

uent

o m

arav

illos

o: s

ecue

ncia

,pe

rson

ajes

, car

acte

rístic

as. L

ectu

ra y

esc

ritur

a de

cue

ntos

mar

avill

osos

.Es

trat

egia

s lin

güís

ticas

de

lect

ura

y es

critu

ra. C

oher

enci

a te

xtua

l.C

onec

tore

s ca

usal

es. O

rtog

rafía

: el u

so d

e la

C y

la Z

; los

plu

rale

s.

Uso

s so

cial

es d

e la

leng

ua: l

a ca

rta

y el

e-m

ail.

Estr

ateg

ias

lingü

ístic

as d

ele

ctur

a y

escr

itura

. La

narr

ació

n: s

ecue

ncia

cro

noló

gica

. Ort

ogra

fía: e

l uso

de la

G, l

os d

os p

unto

s. D

imin

utiv

os y

aum

enta

tivos

. Coh

eren

cia

text

ual.

Sust

antiv

os p

ropi

os y

com

unes

.

14

PLAN

IFIC

ACIO

N: P

ROV

INCI

A D

E B

UENOS

AIR

ES

AREA: L

ENGU

A

Page 8: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

15

Fam

ilias

de

pala

bras

. Rim

a, e

stro

fa, v

erso

. El

ritm

o. L

a re

petic

ión.

Juga

r co

n lo

s so

nido

s.Es

truc

tura

s lú

dica

s. Ju

ego

con

la s

onor

idad

.Pa

tron

es r

ítmic

os. L

a po

esía

. Ort

ogra

fía: p

alab

ras

con

MP,

MB

, Y, L

L.

Verb

os. T

iem

pos

verb

ales

. Tie

mpo

s, p

erso

nas

ynú

mer

os. C

oher

enci

a te

xtua

l: si

nóni

mos

yan

tóni

mos

, hip

ónim

os e

hip

erón

imos

. Tex

toex

posi

tivo.

O

rtog

rafía

: sep

arac

ión

en s

ílaba

s. G

, J.

Los

verb

os e

n in

fini

tivos

. El i

nstr

uctiv

o.Pa

róni

mos

. Las

list

as.

Text

o: in

form

e se

ncill

o. O

raci

ones

impe

rativ

as.

Ort

ogra

fía: l

a sí

laba

tón

ica.

Pal

abra

s co

n H

.

His

torie

ta. G

lobo

de

hist

orie

ta. C

ompl

emen

toen

tre

el d

ibuj

o y

la e

scrit

ura.

Ono

mat

opey

as. L

ospe

rson

ajes

. Dis

tinto

s m

edio

s de

com

unic

ació

n.La

ent

revi

sta.

Ort

ogra

fía: p

alab

ras

grav

es, a

guda

sy

esdr

újul

as.

Coh

eren

cia

text

ual.

Con

cord

anci

a en

tre

adje

tivos

,ve

rbos

, sus

tant

ivos

. Los

sig

nos

de p

untu

ació

n. L

aen

tona

ción

. Exp

osic

ión

brev

e, c

on s

opor

tegr

áfic

o. L

a no

ticia

. O

rtog

rafía

: pal

abra

s gr

aves

, agu

das

y es

drúj

ulas

.

Arg

umen

taci

ones

sen

cilla

s a

part

ir de

un

tem

a de

est

udio

. Est

ruct

uras

lúdi

cas:

jueg

os f

onét

icos

y s

igni

fica

tivos

, adi

vina

nzas

, can

cion

es.

Escu

cha,

rep

rodu

cció

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les

con

recu

rsos

sono

ros.

Pat

rone

s rít

mic

os. V

aria

cion

es d

e en

tona

ción

que

inci

den

en e

lsi

gnif

icad

o.

Escu

cha,

rec

epci

ón, i

nter

pret

ació

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les.

N

arra

ción

y r

enar

raci

ón. A

rgum

enta

cion

es s

enci

llas

a pa

rtir

de u

n te

ma

de e

stud

io. R

eper

torio

lexi

cal:

colo

quia

l y d

e ár

eas

disc

iplin

ares

.Va

riaci

ones

de

ento

naci

ón q

ue in

cide

n en

el s

igni

fica

do.

Escu

cha,

rec

epci

ón, i

nter

pret

ació

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les.

N

arra

ción

y r

enar

raci

ón. A

rgum

enta

cion

es s

enci

llas

a pa

rtir

de u

n te

ma

de e

stud

io. R

eper

torio

lexi

cal:

colo

quia

l y d

e ár

eas

disc

iplin

ares

.Va

riaci

ones

de

ento

naci

ón q

ue in

cide

n en

el s

igni

fica

do. S

ecue

ncia

bás

ica

de u

n cu

ento

leíd

o o

escu

chad

o. In

stru

ccio

nes

oral

es. I

dent

ific

ació

n or

alde

ace

ntua

ción

de

pala

bras

.

Escu

cha,

rec

epci

ón, i

nter

pret

ació

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les:

narr

ativ

os y

exp

ositi

vos.

Arg

umen

taci

ones

sen

cilla

s a

part

ir de

un

tem

ade

est

udio

. Rep

erto

rio le

xica

l: co

loqu

ial y

de

área

s di

scip

linar

es.

Nar

raci

ón y

ren

arra

ción

. Esc

ucha

, int

erpr

etac

ión

y pr

oduc

ción

de

text

osco

n re

curs

os ic

ónic

os. V

aria

cion

es d

e en

tona

ción

que

inci

den

en e

lsi

gnif

icad

o.

Escu

cha,

rec

epci

ón, i

nter

pret

ació

n y

prod

ucci

ón d

e te

xtos

ora

les:

narr

ativ

os y

exp

ositi

vos.

Arg

umen

taci

ones

sen

cilla

s a

part

ir de

un

tem

ade

est

udio

. Var

iaci

ones

de

ento

naci

ón e

n la

situ

ació

n co

mun

icat

iva.

Con

stru

cció

n de

fic

cion

es a

par

tir d

e di

vers

os s

opor

tes.

Estr

ateg

ias

lingü

ístic

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

. La

narr

ació

n: s

ecue

ncia

cron

ológ

ica.

La

poes

ía, r

ima,

est

rofa

y v

erso

. Ort

ogra

fía: M

P, M

B, L

L, Y

.Ju

egos

de

leng

uaje

. Pat

rone

s rít

mic

os. A

decu

ació

n de

l len

guaj

e y

el d

iseñ

ode

l esc

rito

a la

situ

ació

n co

mun

icat

iva.

Fam

ilia

de p

alab

ras.

Estr

ateg

ias

lingü

ístic

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

. El t

exto

exp

ositi

vo,

estr

uctu

ra, f

unci

ón s

ocia

l. La

nar

raci

ón: s

ecue

ncia

cro

noló

gica

. El v

erbo

:ca

ract

erís

ticas

mor

foló

gica

s. T

iem

po, p

erso

na y

núm

ero.

Sin

ónim

os,

antó

nim

os, h

iper

ónim

os e

hip

ónim

os. O

rtog

rafía

: sep

arac

ión

en s

ílaba

s,el

uso

de

la G

y la

J. A

decu

ació

n de

l len

guaj

e y

el d

iseñ

o de

l esc

rito

a la

situ

ació

n co

mun

icat

iva.

Estr

ateg

ias

lingü

ístic

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

: el b

orra

dor.

El c

uent

o:se

cuen

cia

cron

ológ

ica,

per

sona

jes.

Ade

cuac

ión

del l

engu

aje

y el

dis

eño

del

escr

ito a

la s

ituac

ión

com

unic

ativ

a. In

finiti

vos.

Los

par

ónim

os. O

rtog

rafía

:id

entif

icac

ión

de s

ílaba

tón

ica,

el u

so d

e la

H.

El t

exto

inst

rucc

iona

l: ca

ract

erís

ticas

est

ruct

ural

es. L

as li

stas

. El i

nfor

me

cien

tífic

o.

La h

isto

rieta

: for

mat

o ca

ract

erís

tico,

lo ic

ónic

o y

lo li

ngüí

stic

o.O

nom

atop

eyas

y u

tiliz

ació

n de

glo

bos.

Per

sona

jes

de h

isto

rieta

s. M

edio

sde

com

unic

ació

n. L

a en

trev

ista

: fun

ción

soc

ial y

car

acte

rístic

ases

truc

tura

les.

Est

rate

gias

ling

üíst

icas

de

lect

ura

y es

critu

ra: e

l bor

rado

r.O

rtog

rafía

: pal

abra

s ag

udas

, gra

ves

y es

drúj

ulas

. Ade

cuac

ión

del l

engu

aje

y el

dis

eño

del e

scrit

o a

la s

ituac

ión

com

unic

ativ

a.

Estr

ateg

ias

lingü

ístic

as d

e le

ctur

a y

escr

itura

: el b

orra

dor.

Ort

ogra

fía:

pala

bras

agu

das,

gra

ves

y es

drúj

ulas

. El t

exto

info

rmat

ivo:

car

acte

rístic

as y

func

ione

s. L

a no

ticia

. Ade

cuac

ión

del l

engu

aje

y el

dis

eño

del e

scrit

o a

lasi

tuac

ión

com

unic

ativ

a.

El v

erbo

, el s

usta

ntiv

o y

el a

djet

ivo;

rel

acio

nes

mor

foló

gica

s en

la o

raci

ón.

Sign

os d

e pu

ntua

ción

.

Page 9: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: C

IUDAD

DE B

UENOS

AIR

ES

AREA: L

ENGU

A

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

P

CT

ICA

DE

LA L

ECT

UR

AP

CT

ICA

DE

LA E

SCR

ITU

RA

REF

LEX

ION

ESA

CER

CA

D

ELO

SH

ECH

OS

DEL

LEN

GU

AJE

SALT

O1

Con

ecto

res

tem

pora

les.

El u

so d

eldi

ccio

nario

.Fo

rmat

o te

xtua

l: la

bio

graf

ía.

Ort

ogra

fía: p

alab

ras

con

B. E

l uso

del p

unto

. La

may

úscu

la.

Ora

cion

es s

egún

la a

ctitu

d de

lha

blan

te. S

usta

ntiv

os: g

éner

o y

núm

ero.

El a

rtíc

ulo.

La

leye

nda.

Sign

os d

e in

terr

ogac

ión

yex

clam

ació

n. P

alab

ras

con

CA

, QU

E,Q

UI,

CO

, CU

.

Folle

tos

y ca

rtel

es.

La d

escr

ipci

ón. A

djet

ivos

.C

onco

rdan

cia

con

el s

usta

ntiv

o. U

sode

l dic

cion

ario

.O

rtog

rafía

: el u

so d

e la

com

a y

pala

bras

con

R y

RR

. Pal

abra

s co

n V.

Con

ecto

res

caus

ales

. Coh

eren

cia

text

ual.

Secu

enci

a, p

erso

naje

s.O

rtog

rafía

: pal

abra

s co

n C

E, C

I y e

lus

o de

la Z

. La

form

ació

n de

l plu

ral.

El c

uent

o m

arav

illos

o.

Dim

inut

ivos

y a

umen

tativ

os.

Coh

eren

cia

text

ual.

Sust

antiv

ospr

opio

s y

com

unes

. La

cart

a y

el e

-mai

l.O

rtog

rafía

: los

dos

pun

tos.

Pal

abra

sco

n G

UE,

GU

I, G

E, G

I.

Com

part

ir la

lect

ura

de u

n te

xto

con

otro

s.C

omen

tar

lo q

ue s

e le

e. E

scuc

har

a un

adu

ltole

er. A

ntic

ipar

el c

onte

nido

de

un c

uent

o a

part

irde

ilus

trac

ione

s y

verif

icar

las

hipó

tesi

s. C

onst

ruir

sign

ifica

dos

glob

ales

a p

artir

de

rela

cion

es lé

xica

s.

Com

part

ir la

lect

ura

de u

n te

xto

con

otro

s.C

omen

tar

lo q

ue s

e le

e. E

scuc

har

a un

adu

lto le

er.

Ant

icip

ar e

l con

teni

do d

e un

cue

nto.

Rec

onoc

er la

rela

ción

ent

re lo

s el

emen

tos

lingü

ístic

os y

el

univ

erso

ref

eren

cial

. Lee

r de

teni

dam

ente

leye

ndas

pres

tand

o at

enci

ón a

cad

a ex

pres

ión.

Rec

onoc

erdi

stin

tas

inte

ncio

nes

del h

abla

.

Ant

icip

ar e

l con

teni

do d

e un

cue

nto.

Rec

onoc

erla

rel

ació

n en

tre

los

elem

ento

s lin

güís

ticos

y e

lun

iver

so r

efer

enci

al. R

econ

ocer

la r

elac

ión

de lo

icón

ico

y lo

ver

bal e

n un

tex

to. C

onst

ruir

sign

ific

ados

glo

bale

s a

part

ir de

rel

acio

nes

léxi

cas.

Seg

uir

la le

ctur

a de

un

adul

to. L

eer

unte

xto

de p

rinci

pio

a fi

n.

Leer

un

text

o de

prin

cipi

o a

fin.

Rec

onoc

er la

cohe

renc

ia in

tern

a de

un

text

o y

sus

idea

spr

inci

pale

s. D

istin

guir

la s

ecue

ncia

nar

rativ

a de

un t

exto

leíd

o o

escu

chad

o.R

econ

ocer

los

sign

os d

e pu

ntua

ción

com

oin

dici

os q

ue a

poya

n la

ela

bora

ción

de

sent

ido.

Leer

un

text

o de

prin

cipi

o a

fin. R

econ

ocer

los

sign

os d

e pu

ntua

ción

com

o in

dici

os q

ue a

poya

n la

elab

orac

ión

de s

entid

o. L

eer d

eten

idam

ente

pres

tand

o at

enci

ón a

cad

a ex

pres

ión.

Le

er c

on u

n pr

opós

ito d

efin

ido:

la c

arta

y e

l e-m

ail.

Ade

cuar

la o

rient

ació

n de

la le

ctur

a a

las

conv

enci

ones

pro

pias

de

las

cart

as.

La b

iogr

afía

: car

acte

rístic

as e

stru

ctur

ales

. Util

izar

el

repe

rtor

io d

e m

arca

s gr

áfic

as d

ispo

nibl

es. U

tiliz

ar e

ldi

ccio

nario

. Usa

r es

critu

ras

cono

cida

s pa

ra p

rodu

cir

otra

snu

evas

. Esc

ribir

solo

o c

on o

tros

. U

tiliz

ar c

onec

tore

s te

mpo

rale

s en

una

sec

uenc

ia n

arra

tiva.

O

rtog

rafía

: el u

so d

e la

B. E

l pun

to. L

a m

ayús

cula

.

La le

yend

a: c

arac

terís

ticas

est

ruct

ural

es. C

lasi

fica

r pa

labr

assi

ntác

ticam

ente

: sus

tant

ivos

, gén

ero

y nú

mer

o. E

scrib

ir so

lo o

con

otro

s. E

scrib

ir te

xtos

sem

ejan

tes

a ot

ros

del m

ism

ogé

nero

: poe

mas

, rim

as, c

alig

ram

as. O

rtog

rafía

: el u

so d

e la

Cy

la Q

. Util

izar

los

sign

os d

e in

terr

ogac

ión

y ex

clam

ació

n.

El fo

lleto

, el c

arte

l. La

des

crip

ción

. Rec

urrir

a la

lect

ura

y a

laes

critu

ra, c

on u

n pr

opós

ito d

eter

min

ado.

Sol

icita

r y

prov

eer

cono

cim

ient

os e

ntre

usu

ario

s ac

erca

de

la e

scrit

ura.

Ort

ogra

fía: e

l uso

del

pun

to, l

a co

ma

y la

may

úscu

la.

Ase

gura

rse

de q

ue lo

s te

xtos

que

se

escr

iben

se

“par

ezca

n” a

otro

s de

l mis

mo

géne

ro. R

econ

ocer

res

tric

cion

es b

ásic

as d

elsi

stem

a de

esc

ritur

a: e

l uso

de

R. R

econ

ocer

car

acte

rístic

asm

orfo

lógi

cas

de lo

s su

stan

tivos

y a

djet

ivos

.

El c

uent

o m

arav

illos

o: c

arac

terís

ticas

est

ruct

ural

es. S

olic

itar

ypr

ovee

r co

noci

mie

ntos

ent

re u

suar

ios

acer

ca d

e la

esc

ritur

a y

la o

rtog

rafía

. Gru

pos

cons

onán

ticos

: CE,

CI.

Uso

de

la Z

.Es

crib

ir te

xtos

sem

ejan

tes

a ot

ros

del m

ism

o gé

nero

. Util

izar

cone

ctor

es c

ausa

les.

Coh

eren

cia

text

ual.

Util

izac

ión

del

dicc

iona

rio.

Ase

gura

rse

de q

ue lo

s te

xtos

que

se

escr

iben

se

“par

ezca

n” a

los

del m

ism

o gé

nero

: car

ta. T

omar

en

cuen

ta e

l des

tinat

ario

al e

scrib

ir. R

econ

ocer

com

bina

cion

es d

e le

tras

per

miti

das

yre

gula

ridad

es c

onte

xtua

les

de lo

s fo

nem

as: e

l uso

de

la G

. So

licita

r y p

rove

er c

onoc

imie

ntos

ent

re u

suar

ios

acer

ca d

e la

escr

itura

y la

ort

ogra

fía. C

onst

ruir

pare

ntes

cos

lexi

cale

s:di

min

utiv

os y

aum

enta

tivos

. Coh

eren

cia

text

ual e

n te

xtos

prop

ios.

Hab

lar

en v

oz a

lta

para

hac

erse

esc

ucha

r.Es

cuch

ar h

isto

rias

y re

narr

ar.

Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Escu

char

rel

atos

con

ate

nció

n.

Hab

lar

en v

oz a

lta

para

hac

erse

esc

ucha

r.Es

cuch

ar h

isto

rias

y re

narr

ar.

Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Escu

char

rel

atos

con

ate

nció

n.D

istin

guir

varia

cion

es d

e en

tona

ción

en

elha

bla.

Hab

lar

en v

oz a

lta

para

hac

erse

esc

ucha

r.Es

cuch

ar h

isto

rias

y re

narr

ar.

Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Escu

char

rel

atos

con

ate

nció

n.Ev

ocar

nar

raci

ones

esc

ucha

das.

Rec

itar

tex

tos

brev

es r

epet

idam

ente

con

una

fina

lidad

esp

ecíf

ica.

Escu

char

his

toria

s y

rena

rrar

. Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Som

eter

la p

rodu

cció

n pr

opia

a la

cons

ider

ació

n de

otr

os. E

voca

r na

rrac

ione

ses

cuch

adas

o le

ídas

.

Escu

char

his

toria

s y

rena

rrar

. Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Som

eter

la p

rodu

cció

n pr

opia

a la

cons

ider

ació

n de

otr

os. C

omen

tar,

sol

icit

ar y

eval

uar

com

enta

rios.

16

Page 10: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

17

Expl

orar

y c

onoc

er la

org

aniz

ació

n de

dis

tinto

sso

port

es t

extu

ales

: la

poes

ía, j

uego

s so

noro

s.To

mar

en

cuen

ta la

s pi

stas

del

tex

to p

ara

antic

ipar

una

sol

ució

n: a

divi

nanz

a. Ju

egos

de

leng

uaje

. Rec

onoc

er p

atro

nes

rítm

icos

.D

escu

brir

la r

egul

arid

ad s

onor

a en

tex

tos

leíd

os.

Leer

un

text

o, d

e pr

inci

pio

a fi

n. A

decu

ar la

mod

alid

ad d

e le

ctur

a al

pro

pósi

to d

el t

exto

:te

xto

expo

sitiv

o.Ex

plor

ar y

con

ocer

la o

rgan

izac

ión

de d

istin

tos

sopo

rtes

tex

tual

es: t

exto

s in

form

ativ

os.

Ant

icip

ar e

l con

teni

do a

poyá

ndos

e en

el

cono

cim

ient

o de

otr

os t

exto

s de

l mis

mo

géne

ro.

Expl

orar

y c

onoc

er la

org

aniz

ació

n de

dis

tinto

ste

xtos

: tex

to in

stru

ctiv

o. A

decu

ar la

orie

ntac

ión

de la

lect

ura

a la

s co

nven

cion

es p

ropi

as d

elfo

rmat

o te

xtua

l: in

stru

ccio

nes.

Ant

icip

ar e

lco

nten

ido

apoy

ándo

se e

n el

con

ocim

ient

o de

otro

s te

xtos

del

mis

mo

form

ato.

Org

aniz

ar la

acci

ón e

n fu

nció

n de

lo e

stab

leci

do p

or e

l tex

to,

rele

er e

l tex

to p

ara

reco

rdar

inst

rucc

ione

s, le

eror

dena

dam

ente

inst

rucc

ione

s.

Res

olve

r du

das

de s

igni

fica

dos

med

iant

e el

uso

del d

icci

onar

io. L

eer

dete

nida

men

te p

rest

ando

aten

ción

a c

ada

expr

esió

n: h

isto

rieta

s. E

xplo

rar

y co

noce

r la

org

aniz

ació

n de

dis

tinto

s so

port

este

xtua

les:

la h

isto

rieta

. Lee

r co

n un

pro

pósi

tode

fini

do: l

a en

trev

ista

. Ade

cuar

la o

rient

ació

nde

la le

ctur

a a

las

cara

cter

ístic

as p

ropi

as d

e la

shi

stor

ieta

s.

Expl

orar

y c

onoc

er la

org

aniz

ació

n de

dis

tinto

sso

port

es t

extu

ales

: la

notic

ia. L

eer

para

bus

car

info

rmac

ión:

tex

to in

form

ativ

o. U

tiliz

ar la

info

rmac

ión

prov

ista

por

otr

os t

exto

s pa

raan

ticip

ar e

l con

teni

do y

par

a en

rique

cer

las

inte

rpre

taci

ones

: cue

nto.

Mon

itore

ar la

pro

pia

inte

rpre

taci

ón.

Coo

rdin

ar la

lect

ura

con

otro

s.

La p

oesí

a: e

stro

fa, v

erso

, rim

a. R

econ

ocer

com

bina

cion

es d

ele

tras

per

miti

das

y re

gula

ridad

es c

onte

xtua

les

de lo

s fo

nem

as:

MP,

MB

, LL,

Y.

A

segu

rars

e de

que

los

text

os q

ue s

e es

crib

en s

e “p

arez

can”

aot

ros

del m

ism

o gé

nero

: poe

mas

, jue

gos

sono

ros.

Tom

ar e

ncu

enta

el d

estin

atar

io a

l esc

ribir.

Rec

onoc

er p

aren

tesc

osle

xica

les

entr

e pa

labr

as: f

amili

as d

e pa

labr

as.

El t

exto

exp

ositi

vo: c

arac

terís

ticas

est

ruct

ural

es. R

ecur

rir a

laes

critu

ra c

on u

n pr

opós

ito d

eter

min

ado.

Ase

gura

rse

que

los

text

os q

ue s

e es

crib

en s

e “p

arez

can”

a o

tros

del

mis

mo

géne

ro.

Tom

ar e

n cu

enta

el d

estin

atar

io a

l esc

ribir.

Coh

eren

cia

text

ual.

Cla

sific

ar p

alab

ras

sint

áctic

amen

te: l

os v

erbo

s, t

iem

po, p

erso

nay

núm

ero.

Ort

ogra

fía: s

ílaba

s, e

l uso

de

la G

y la

J.U

tiliz

ar s

inón

imos

y a

ntón

imos

en

la p

ropi

a es

critu

ra.

Escr

ibir

text

os q

ue c

ompa

rtan

las

cara

cter

ístic

as d

e ot

ros

del

mis

mo

géne

ro o

sop

orte

tex

tual

: ins

truc

tivo,

info

rmes

cien

tífic

os s

enci

llos.

Rec

onoc

er in

finiti

vos

verb

ales

. Rev

isar

el

prop

io t

exto

mie

ntra

s se

est

á es

crib

iend

o. U

tiliz

ar m

arca

sgr

áfic

as a

cord

es a

l tex

to e

scrit

o. O

rtog

rafía

: síla

ba t

ónic

a; e

lus

o de

la H

.

La h

isto

rieta

: car

acte

rístic

as d

el g

éner

o. A

segu

rars

e de

que

los

text

os q

ue s

e es

crib

en s

e “p

arez

can”

a o

tros

del

mis

mo

géne

ro: h

isto

rieta

s, e

ntre

vist

as. T

omar

en

cuen

ta e

lde

stin

atar

io a

l esc

ribir.

Rev

isar

el p

ropi

o te

xto

mie

ntra

s se

escr

ibe.

Ort

ogra

fía: c

lasi

fica

ción

de

pala

bras

seg

ún s

uac

entu

ació

n. R

econ

ocer

en

la h

isto

rieta

el v

alor

del

leng

uaje

icón

ico.

La n

otic

ia: c

arac

terís

ticas

est

ruct

ural

es. A

segu

rars

e qu

e lo

s te

xtos

que

se e

scrib

en s

e “p

arez

can”

a lo

s de

l mis

mo

géne

ro: c

uent

o,te

xto

info

rmat

ivo.

Ade

cuar

la m

odal

idad

de

escr

itura

al t

exto

que

se e

scrib

e: in

form

ativ

o. U

tiliz

ar m

arca

s gr

áfic

as a

decu

adas

al

text

o qu

e se

esc

ribe.

Rev

isar

el p

ropi

o te

xto

mie

ntra

s se

esc

ribe.

Ort

ogra

fía: a

cent

uaci

ón d

e pa

labr

as.

Con

cord

anci

a en

tre

sust

antiv

os, a

djet

ivos

y v

erbo

s. R

espe

tar

laco

here

ncia

tex

tual

al e

scrib

ir.

Escu

char

his

toria

s y

rena

rrar

. Rel

atar

las

prop

ias

expe

rienc

ias.

Som

eter

la p

rodu

cció

n pr

opia

a la

cons

ider

ació

n de

otr

os. C

omen

tar,

sol

icit

ar y

eval

uar

com

enta

rios.

Pat

rone

s rít

mic

os o

rale

s.

Escu

char

his

toria

s y

rena

rrar

. So

met

er la

pro

ducc

ión

prop

ia a

laco

nsid

erac

ión

de o

tros

. Com

enta

r, s

olic

itar

yev

alua

r co

men

tario

s. O

pina

r ac

erca

de

una

hist

oria

con

tada

. Esc

ucha

r at

enta

men

teex

posi

cion

es y

hac

er p

regu

ntas

aco

rdes

a u

nte

ma

de e

stud

io.

Escu

char

ate

ntam

ente

exp

osic

ione

s y

hace

rpr

egun

tas

acor

des

a un

tem

a de

est

udio

.So

met

er la

pro

ducc

ión

prop

ia a

laco

nsid

erac

ión

de o

tros

. Ext

raer

con

clus

ione

s a

part

ir de

lo le

ído.

Escu

char

ate

ntam

ente

exp

osic

ione

s y

hace

rpr

egun

tas

acor

des

a un

tem

a de

est

udio

.So

met

er la

pro

ducc

ión

prop

ia a

laco

nsid

erac

ión

de o

tros

. Ext

raer

con

clus

ione

s a

part

ir de

lo le

ído.

Escu

char

ate

ntam

ente

exp

osic

ione

s y

hace

rpr

egun

tas

acor

des

a un

tem

a de

est

udio

.So

met

er la

pro

ducc

ión

prop

ia a

laco

nsid

erac

ión

de o

tros

. Ext

raer

con

clus

ione

s a

part

ir de

lo le

ído.

Opi

nar

acer

ca d

e un

tex

tole

ído

o es

cuch

ado.

Fam

ilias

de

pala

bras

. Rim

a, e

stro

fa,

vers

o. E

l ritm

o. L

a re

petic

ión.

Juga

rco

n lo

s so

nido

s. E

stru

ctur

as lú

dica

s.Ju

ego

con

la s

onor

idad

. Pat

rone

srít

mic

os. L

a po

esía

. Ort

ogra

fía:

pala

bras

con

MP,

MB

, Y, L

L

Verb

os. T

iem

pos

verb

ales

. Tie

mpo

s,pe

rson

as y

núm

eros

. Coh

eren

cia

text

ual:

sinó

nim

os y

ant

ónim

os,

hipó

nim

os e

hip

erón

imos

. Tex

toex

posi

tivo.

O

rtog

rafía

: sep

arac

ión

en s

ílaba

s. G

, J.

Los

verb

os e

n in

finiti

vo. E

l ins

truc

tivo.

Paró

nim

os. L

as li

stas

.Te

xto:

info

rme

senc

illo.

Ora

cion

esim

pera

tivas

.O

rtog

rafía

: la

síla

ba t

ónic

a. P

alab

ras

con

H.

His

torie

ta. G

lobo

de

hist

orie

ta.

Com

plem

ento

ent

re e

l dib

ujo

y la

escr

itura

. Ono

mat

opey

as. L

ospe

rson

ajes

. Dis

tinto

s m

edio

s de

com

unic

ació

n. L

a en

trev

ista

.O

rtog

rafía

: pal

abra

s gr

aves

, agu

das

yes

drúj

ulas

.

Coh

eren

cia

text

ual.

Con

cord

anci

aen

tre

adje

tivos

, ver

bos,

sus

tant

ivos

.Lo

s si

gnos

de

punt

uaci

ón. L

aen

tona

ción

. Exp

osic

ión

brev

e, c

onso

port

e gr

áfic

o. L

a no

ticia

. O

rtog

rafía

: pal

abra

s gr

aves

, agu

das

yes

drúj

ulas

.

Page 11: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: N

ACIO

N

AREA: M

ATEM

ATIC

A

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

1C

ON

TEN

IDO

S C

ON

CEP

TU

ALE

SC

ON

TEN

IDO

S P

RO

CED

IMEN

TALE

SC

ON

TEN

IDO

SA

CT

ITU

DIN

ALE

SSA

LTO

1N

umer

ació

n ha

sta

el 9

99. U

nida

des

de d

istin

to o

rden

.A

lgor

itmo

de a

dici

ón. M

ultip

licac

ión.

Pro

pied

adco

nmut

ativ

a. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

.In

terp

reta

ción

de

enun

ciad

os.

Geo

met

ría: r

elac

ione

s es

paci

ales

. Des

crip

ción

eid

entif

icac

ión

de o

bjet

os d

e ac

uerd

o co

n la

ubi

caci

ónes

paci

al.

Num

erac

ión

hast

a 10

00. U

nida

d de

mil.

Mul

tiplic

ació

npo

r 2,

4, 5

y 1

0 (r

epas

o). D

oble

y m

itad.

Tab

la d

el 8

.Si

tuac

ione

s pr

oble

mát

icas

con

div

isio

nes

ym

ultip

licac

ione

s. A

lgor

itmo

de r

esta

. Lec

tura

de

incó

gnita

. G

eom

etría

: uso

de

regl

a. M

edid

as d

e lo

ngitu

d.C

entím

etro

, met

ro y

kiló

met

ro.

Reg

ular

idad

es d

e se

rie n

umér

ica.

Tab

la d

em

ultip

licac

ión

de 1

0 x

10. T

riple

y t

erci

o, e

scal

a y

tabl

a de

l 3. T

abla

del

6. S

uma

y re

sta

con

dific

ulta

d.En

colu

mna

do. D

istr

acto

res

en e

nunc

iado

s.

Geo

met

ría: p

osic

ione

s de

rec

ta: v

ertic

al, h

oriz

onta

l yob

licua

. Lín

ea r

ecta

, par

alel

a y

seca

nte.

Reg

ular

idad

es d

e s

erie

num

éric

a. E

scal

as. A

rmad

o de

núm

eros

. Com

para

ción

. Tab

las

de m

ultip

licar

por

2, 4

,8,

3, 6

, 5, 1

0. D

ivis

ión.

Bill

etes

y m

oned

as. R

efle

xión

sobr

e v

alor

pos

icio

nal d

e ci

fras

. Med

ida:

tie

mpo

.G

eom

etría

: cue

rpos

geo

mét

ricos

. Cla

sific

ació

n se

gún

sus

form

as. C

aras

, aris

tas

y vé

rtic

es.

Tabl

a de

l 7. D

ivis

ión

y m

ultip

licac

ión.

Lec

tura

de

tabl

as. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

de

rest

a co

nin

terp

reta

ción

de

cuán

to fa

lta p

ara.

.. Le

ctur

a de

lca

lend

ario

. Des

com

posi

ción

y c

ompo

sici

ón d

enú

mer

os p

or s

umas

, seg

ún u

nida

des

de d

istin

tos

órde

nes.

Geo

met

ría: f

racc

ione

s de

kilo

: 1 /2 ,

1 /4

.Eq

uiva

lenc

ias.

Con

stru

cció

n de

fig

uras

sim

étric

as c

onre

spec

to a

un

eje.

18

Núm

ero

natu

ral.

Func

ione

s y

usos

en

vida

cot

idia

na. S

uces

ión

natu

ral.

Rel

acio

nes

de m

ayor

, igu

al, m

enor

, ant

erio

r.Tr

ansf

orm

acio

nes

que

afec

tan

la c

ardi

nalid

ad d

e un

a co

lecc

ión.

Sum

a y

rest

a. E

xpre

sion

es s

imbó

licas

(si

gnos

de

oper

acio

nes)

.Pa

tron

es (

regu

larid

ades

) nu

mér

icos

. Tab

las

y di

agra

mas

.N

ocio

nes

espa

cial

es, r

elac

ione

s de

dire

cció

n, o

rient

ació

n y

ubic

ació

n de

obj

etos

en

plan

o y

en e

spac

io. R

epre

sent

acio

nes

de r

ecor

ridos

. Pun

tos

de r

efer

enci

a. C

odifi

caci

ón.

La s

uces

ión

natu

ral (

hast

a 1.

000)

. Noc

ione

s de

mit

ad y

dobl

e. M

ultip

licac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra

de n

úmer

osna

tura

les.

Tab

las.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

nat

ural

es.

Expr

esio

nes

sim

bólic

as d

e ac

cion

es r

ealiz

adas

. Pat

rone

s(r

egul

arid

ades

) nu

mér

icos

. Tab

las

y di

agra

mas

exp

resa

ndo

rela

cion

es n

umér

icas

. Reg

la. L

ongi

tud.

Dis

tanc

ia. U

nida

des

no c

onve

ncio

nale

s y

conv

enci

onal

es.

La s

uces

ión

natu

ral (

hast

a 10

.000

). N

ocio

nes

de t

erci

o y

trip

le. M

ultip

licac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra

de n

úmer

osna

tura

les.

Tab

las.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

nat

ural

es.

Expr

esio

nes

sim

bólic

as d

e ac

cion

es r

ealiz

adas

. Pat

rone

s(r

egul

arid

ades

) nu

mér

icos

. Tab

las

y di

agra

mas

exp

resa

ndo

rela

cion

es n

umér

icas

. Lín

eas:

cla

sifi

caci

ón e

n re

ctas

y c

urva

s y

segú

n su

pos

ició

n en

el p

lano

.

Escr

itura

s eq

uiva

lent

es d

e un

núm

ero.

Sist

ema

de n

umer

ació

n po

sici

onal

dec

imal

: uni

dade

s de

dist

into

ord

en. E

quiv

alen

cias

.M

ultip

licac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra.

Tab

las.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

nat

ural

es. E

xpre

sion

es s

imbó

licas

. Pat

rone

s nu

mér

icos

.Ta

blas

y d

iagr

amas

. Cue

rpos

(cu

bo, c

ono,

cili

ndro

, esf

era,

pris

ma,

pirá

mid

e). C

lasi

ficac

ión

segú

n fo

rma,

car

as, a

rista

s y

vért

ices

. Tie

mpo

: cal

enda

rio. S

iste

ma

mon

etar

io.

Frac

cion

es u

sual

es. F

orm

as d

e re

pres

enta

ción

. Esc

ritur

aseq

uiva

lent

es d

e fr

acci

ones

. Ope

raci

ones

con

frac

cion

es u

sual

es.

Escr

itura

s eq

uiva

lent

es. S

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

deci

mal

; uni

dade

s de

dis

tinto

ord

en. E

quiv

alen

cias

.M

ultip

licac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

natu

rale

s. E

xpre

sion

es s

imbó

licas

de

acci

ones

rea

lizad

as.

Mov

imie

ntos

y f

igur

as s

imét

ricas

. Pes

o. U

nida

des

conv

enci

onal

es. T

abla

s, g

ráfic

os y

dia

gram

as p

ara

orga

niza

rin

form

ació

n.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica

y su

uso

par

a es

crib

ir nú

mer

osy

com

para

rlos.

Com

para

ción

de

núm

eros

nat

ural

es. L

ectu

ra e

inte

rpre

taci

ón d

een

unci

ados

. Sel

ecci

ón y

sim

boliz

ació

n de

ope

raci

ón a

ritm

étic

a co

rres

pond

ient

e a

lasi

tuac

ión

prob

lem

átic

a pr

esen

tada

.El

abor

ació

n y

utili

zaci

ón d

e di

stin

tas

estr

ateg

ias

de c

álcu

lo e

xact

o y

apro

xim

ado.

Man

ejo

del a

lgor

itmo

de a

dici

ón. I

nter

pret

ació

n y

com

plet

amie

nto

de p

atro

nes

num

éric

os. I

nter

pret

ació

n, u

tiliz

ació

n y

elab

orac

ión

de c

ódig

os p

ara

desc

ribir

ubic

ació

n de

un

obje

to e

n re

cta,

pla

no y

esp

acio

.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

es e

n la

suc

esió

n nu

mér

ica

y su

uso

par

a es

crib

irnú

mer

os y

com

para

rlos.

Lec

tura

e in

terp

reta

ción

de

enun

ciad

os (

oral

es, e

scrit

os,

gráf

icos

). S

elec

ción

y s

imbo

lizac

ión

de o

pera

ción

arit

mét

ica

corr

espo

ndie

nte

asi

tuac

ión

prob

lem

átic

a pr

esen

tada

. Ela

bora

ción

y u

tiliz

ació

n de

dis

tinta

s es

trat

egia

sde

cál

culo

exa

cto

y ap

roxi

mad

o.M

anej

o de

l alg

oritm

o de

sus

trac

ción

. Int

erpr

etac

ión

y co

mpl

etam

ient

o de

pat

rone

snu

mér

icos

.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica

y su

uso

par

a es

crib

ir nú

mer

osy

com

para

rlos.

Lec

tura

e in

terp

reta

ción

de

enun

ciad

os (

oral

es, e

scrit

os, g

ráfic

os).

Sele

cció

n y

sim

boliz

ació

n de

ope

raci

ón a

ritm

étic

a co

rres

pond

ient

e a

situ

ació

npr

oble

mát

ica

pres

enta

da. E

labo

raci

ón y

util

izac

ión

de e

stra

tegi

as d

e cá

lcul

o ex

acto

y ap

roxi

mad

o. M

anej

o de

alg

oritm

os c

on p

olid

ígito

s. C

onfe

cció

n de

dia

gram

as y

tabl

as. I

dent

ifica

ción

, den

omin

ació

n, c

lasi

ficac

ión

y de

scrip

ción

de

línea

s en

bas

e a

sus

prop

ieda

des.

Util

izac

ión

de r

egla

. Dis

crim

inac

ión

de p

osic

ión

y fo

rma.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica

y su

uso

par

a es

crib

ir nú

mer

osy

com

para

rlos.

Util

izac

ión

del s

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

dec

imal

par

a le

er,

escr

ibir,

com

para

r, de

scom

pone

r y

com

pone

r nu

mer

ales

de

hast

a cu

atro

cifr

as.

Com

para

ción

de

núm

eros

nat

ural

es d

esde

pun

to d

e vi

sta

card

inal

y o

rdin

al.

Inte

rpre

taci

ón y

com

plet

amie

nto

de p

atro

nes

num

éric

os. C

onfe

cció

n de

dia

gram

asy

tabl

as p

ara

ejem

plifi

car

rela

cion

es n

umér

icas

.

Iden

tific

ació

n, d

enom

inac

ión,

cla

sific

ació

n y

desc

ripci

ón d

e cu

erpo

s en

bas

e a

sus

prop

ieda

des.

Rep

rodu

cció

n de

cue

rpos

geo

mét

ricos

. R

elac

ión

entr

e ex

pres

ión

oral

, rep

rese

ntac

ión

conc

reta

o g

ráfic

a y

escr

itura

sim

bólic

ade

frac

cion

es. L

ectu

ra, e

scrit

ura

y co

mpa

raci

ón d

e fr

acci

ones

usu

ales

. Util

izac

ión

de s

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

dec

imal

has

ta c

uatr

o ci

fras

. Lec

tura

ein

terp

reta

ción

de

enun

ciad

os. S

imbo

lizac

ión

de la

ope

raci

ón a

ritm

étic

a qu

e pe

rmite

reso

lver

los.

Ope

raci

ones

con

can

tidad

es e

nter

as y

frac

cion

aria

s. D

escr

ipci

ón e

inte

rpre

taci

ón d

e in

form

ació

n br

inda

da p

or t

abla

s, d

iagr

amas

y g

ráfic

os s

impl

es.

Rec

onoc

imie

nto,

rep

rodu

cció

n y

cons

truc

ción

de

figur

as s

imét

ricas

.

Con

fianz

a en

sus

pos

ibili

dade

s de

plan

tear

y r

esol

ver

prob

lem

as.

Dis

cipl

ina,

esf

uerz

o y

pers

ever

anci

a en

la b

úsqu

eda

de r

esul

tado

s.Se

gurid

ad e

n la

def

ensa

de

sus

argu

men

tos

y fle

xibi

lidad

par

am

odifi

carlo

s.

Cur

iosi

dad,

ape

rtur

a, d

uda:

bas

e de

lco

noci

mie

nto

cien

tífic

o.In

teré

s po

r us

o de

raz

onam

ient

oin

tuiti

vo, l

ógic

o e

imag

inac

ión

para

plan

tear

y r

esol

ver

prob

lem

as. S

entid

ocr

ítico

de

resu

ltado

s ob

teni

dos

enre

solu

ción

de

prob

lem

as. P

lace

r po

rde

safío

s.

Dis

cipl

ina,

esf

uerz

o y

pers

ever

anci

a en

la b

úsqu

eda

de r

esul

tado

s. R

espe

topo

r el p

ensa

mie

nto

ajen

o. V

alor

ació

nde

l int

erca

mbi

o de

idea

s co

mo

fuen

tede

apr

endi

zaje

.

Valo

raci

ón d

el in

terc

ambi

o de

idea

sco

mo

fuen

te d

e ap

rend

izaj

e.D

ispo

sici

ón p

ara

acor

dar,

acep

tar

yre

spet

ar r

egla

s en

la r

esol

ució

n de

prob

lem

as. T

oler

anci

a y

sere

nida

dfr

ente

a e

rror

es y

logr

os e

n re

solu

ción

de p

robl

emas

.

Inte

rés

por u

so d

el r

azon

amie

nto

intu

itivo

, lóg

ico

e im

agin

ació

n pa

rapl

ante

ar y

reso

lver

pro

blem

as y

cálc

ulos

.Se

ntid

o cr

ítico

sob

re r

esul

tado

sob

teni

dos

en r

esol

ució

n de

pro

blem

as.

Plac

er p

or d

esaf

íos

inte

lect

uale

s.

Page 12: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

19

Reg

istr

o de

dat

os. C

onst

rucc

ión

de g

ráfi

cos.

Tab

la d

el9

por

trip

licad

o de

la t

abla

del

3, m

ultip

licac

ión

ydi

visi

ón p

or 9

. Cál

culo

men

tal,

cálc

ulo

estim

ado.

Uso

del c

once

pto

de d

ivis

ión

com

o ag

rupa

ción

. Alg

oritm

ode

mul

tiplic

ació

n.Es

timar

res

ulta

do e

n re

solu

ción

de

situ

acio

nes

prob

lem

átic

as.

Geo

met

ría: u

nida

des

conv

enci

onal

es d

e ca

paci

dad.

Con

cept

o de

frac

ción

. Mit

ad y

cua

rto

usan

do e

lm

etro

. Uso

de

cálc

ulos

mem

oriz

ados

incl

uyen

dopr

oduc

tos

bási

cos

y pr

opie

dad

conm

utat

iva

dead

ició

n y

mul

tiplic

ació

n. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

.A

lgor

itmo

de d

ivis

ión.

Cóm

o or

gani

zar

info

rmac

ión

cuan

do r

esol

vem

ospr

oble

mas

. G

eom

etría

: uni

dade

s de

long

itud.

Fra

ccio

nes

equi

vale

ntes

.

Num

erac

ión.

Des

com

posi

ción

. Esc

alas

. Esc

ritur

aseq

uiva

lent

es d

e un

núm

ero.

Núm

eros

rom

anos

.C

álcu

los

con

calc

ulad

ora.

Ecu

acio

nes

sim

ples

.Pr

opie

dad

conm

utat

iva.

G

eom

etría

: gir

os. C

ompl

eto.

Med

io g

iro.

Cua

rto

giro

ngul

os. C

lasi

fica

ción

de

triá

ngul

os.

Situ

acio

nes

prob

lem

átic

as c

ombi

nada

s. B

illet

es y

mon

edas

. Mul

tiplic

ació

n po

r un

idad

seg

uida

de

cero

s.Va

lor

posi

cion

al e

n nú

mer

os.

Util

izar

tab

la d

e m

ultip

licar

par

a di

vidi

r. G

eom

etría

:cl

asif

icac

ión

de c

uadr

iláte

ros

segú

n su

s fo

rmas

, lad

osy

vért

ices

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

. Tab

las,

grá

fico

s y

diag

ram

aspa

ra o

rgan

izar

la in

form

ació

n. R

econ

ocim

ient

os d

enú

mer

os d

ivis

ible

s po

r 2,

5, 1

0 y

100.

Lec

tura

de

laho

ra.

Uso

de

diag

ram

as p

ara

orga

niza

r in

form

ació

n.Pr

oble

mas

de

com

bina

toria

.

Frac

cion

es u

sual

es. F

orm

as d

e re

pres

enta

ción

. Esc

ritur

aseq

uiva

lent

es d

e fr

acci

ones

. Ope

raci

ones

con

frac

cion

esus

uale

s. M

ultip

licac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra

de n

úmer

osna

tura

les.

Tab

las.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

nat

ural

es.

Expr

esio

nes

sim

bólic

as d

e ac

cion

es r

ealiz

adas

. Cap

acid

ad:

unid

ades

con

venc

iona

les.

For

mas

de

reco

lecc

ión

de d

atos

de

expe

rienc

ias

y en

cues

tas

sim

ples

. Tab

las,

grá

fico

s y

diag

ram

aspa

ra o

rgan

izar

info

rmac

ión.

Frac

cion

es u

sual

es. S

igni

fica

do u

tiliz

ando

can

tida

des

cont

inua

s y

disc

reta

s. F

orm

as d

e re

pres

enta

ción

. Esc

ritu

ras

equi

vale

ntes

de

frac

cion

es. O

pera

cion

es c

on f

racc

ione

sus

uale

s. C

álcu

lo e

xact

o y

apro

xim

ado.

Est

rate

gias

de

redo

ndeo

y e

ncua

dram

ient

o de

res

ulta

dos.

Cál

culo

men

tal.

Mul

tipl

icac

ión

y di

visi

ón p

or u

na c

ifra

de n

úmer

os n

atur

ales

.Su

ma

y re

sta

de n

úmer

os n

atur

ales

. Exp

resi

ones

sim

bólic

asde

acc

ione

s re

aliz

adas

. Lon

gitu

d: u

nida

des

conv

enci

onal

es.

Escr

itura

s eq

uiva

lent

es d

e un

núm

ero.

Si

stem

a de

num

erac

ión

posi

cion

al d

ecim

al: u

nida

des

dedi

stin

to o

rden

. Equ

ival

enci

as. S

uma

y re

sta

de n

úmer

osna

tura

les.

Exp

resi

ones

sim

bólic

as d

e ac

cion

es r

ealiz

adas

.R

epre

sent

acio

nes

verb

ales

y g

ráfi

cas

de r

ecor

ridos

. Pun

tos

dere

fere

ncia

. Cod

ific

ació

n de

des

plaz

amie

ntos

. Cam

bios

de

dire

cció

n (g

iros

). C

lasi

fica

ción

de

triá

ngul

os s

egún

sus

lado

s.Á

ngul

os: g

iro

com

plet

o, 1 /

2gi

ro, 1 /

4gi

ro.

Escr

itura

s eq

uiva

lent

es d

e un

núm

ero.

Si

stem

a de

num

erac

ión

posi

cion

al d

ecim

al; u

nida

des

dedi

stin

to o

rden

. Equ

ival

enci

as.

Mul

tiplic

ació

n y

divi

sión

por

una

cifr

a. S

uma

y re

sta.

Expr

esio

nes

sim

bólic

as.

Cla

sifi

caci

ón d

e cu

adril

áter

os s

egún

sus

for

mas

, lad

os y

vért

ices

. Sis

tem

a m

onet

ario

. Uni

dade

s ac

tual

es.

Sum

a y

rest

a de

núm

eros

nat

ural

es. M

ultip

licac

ión

y di

visi

ónpo

r un

a ci

fra

de n

úmer

os n

atur

ales

. Exp

resi

ones

sim

bólic

asde

acc

ione

s re

aliz

adas

. Tie

mpo

: lec

tura

de

dist

into

s re

loje

s.Fo

rmas

de

reco

lecc

ión

de d

atos

de

expe

rienc

ias

y en

cues

tas

sim

ples

. Tab

las,

grá

fico

s y

diag

ram

as p

ara

orga

niza

rin

form

ació

n.

Rel

ació

n en

tre

expr

esió

n or

al, r

epre

sent

ació

n co

ncre

ta o

grá

fica

y es

critu

rasi

mbó

lica

de fr

acci

ones

. Lec

tura

, esc

ritur

a, c

ompa

raci

ón d

e fr

acci

ones

usu

ales

.Le

ctur

a e

inte

rpre

taci

ón d

e en

unci

ados

. Sel

ecci

ón y

sim

boliz

ació

n de

la s

ituac

ión

prob

lem

átic

a. E

labo

raci

ón y

util

izac

ión

de d

istin

tas

estr

ateg

ias

de c

álcu

lo e

xact

o y

apro

xim

ado.

Est

imac

ión

de r

esul

tado

de

cálc

ulo

con

dist

inta

s es

trat

egia

s. M

anej

ode

alg

oritm

o de

mul

tiplic

ació

n. O

pera

cion

es c

on c

antid

ades

ent

eras

yfr

acci

onar

ias.

Rec

olec

ción

de

dato

s. O

rgan

izac

ión

y an

ális

is d

e in

form

ació

n.In

terp

reta

ción

de

info

rmac

ión

brin

dada

por

tab

las,

dia

gram

as y

grá

ficos

.

Rel

ació

n en

tre

expr

esió

n or

al, r

epre

sent

ació

n co

ncre

ta o

grá

fica

y e

scrit

ura

sim

bólic

a de

frac

cion

es. L

ectu

ra, e

scrit

ura

y co

mpa

raci

ón d

e fr

acci

ones

usu

ales

.Se

lecc

ión

y si

mbo

lizac

ión

de o

pera

ción

arit

mét

ica

corr

espo

ndie

nte

a si

tuac

ión

prob

lem

átic

a. E

labo

raci

ón y

util

izac

ión

de d

istin

tas

estr

ateg

ias

de c

álcu

lo e

xact

oy

apro

xim

ado.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

con

frac

cion

es u

sual

es. M

anej

o de

lal

gorit

mo

de d

ivis

ión.

Ela

bora

ción

de

enun

ciad

os a

par

tir d

e un

a op

erac

ión.

Com

para

ción

, equ

ival

enci

a y

orde

nam

ient

o en

tre

dist

inta

s un

idad

es d

e m

edid

a.O

pera

cion

es c

on c

antid

ades

ent

eras

y fr

acci

onar

ias

senc

illas

.

Util

izac

ión

de s

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

dec

imal

par

a le

er, e

scrib

ir,co

mpa

rar,

des

com

pone

r y

com

pone

r nu

mer

ales

de

hast

a cu

atro

cifr

as.

Iden

tific

ació

n, d

enom

inac

ión,

cla

sifi

caci

ón y

des

crip

ción

de

figu

ras

y án

gulo

s en

base

a s

us p

ropi

edad

es. C

onst

rucc

ión

de f

igur

as.

Util

izac

ión

del s

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

dec

imal

par

a le

er, e

scrib

ir,co

mpa

rar,

des

com

pone

r y

com

pone

r nu

mer

ales

de

hast

a cu

atro

cifr

as.

Iden

tific

ació

n, d

enom

inac

ión,

cla

sifi

caci

ón y

des

crip

ción

de

figu

ras

en b

ase

a su

spr

opie

dade

s. C

onst

rucc

ión

de f

igur

as.

Rec

onoc

imie

nto

de n

úmer

os d

ivis

ible

s po

r 2,

5, 1

0 y

100.

Lec

tura

e in

terp

reta

ción

de e

nunc

iado

s. S

elec

ción

y s

imbo

lizac

ión

de o

pera

ción

arit

mét

ica

corr

espo

ndie

nte

a si

tuac

ión

prob

lem

átic

a.El

abor

ació

n y

utili

zaci

ón d

e di

stin

tas

estr

ateg

ias

de c

álcu

lo e

xact

o y

apro

xim

ado.

Rec

olec

ción

de

dato

s en

dis

tinta

s fo

rmas

. Org

aniz

ació

n y

anál

isis

de

info

rmac

ión

sim

ple.

Des

crip

ción

e in

terp

reta

ción

de

info

rmac

ión

brin

dada

por

tab

las,

diag

ram

as y

grá

ficos

sim

ples

.

Sent

ido

críti

co s

obre

res

ulta

dos

obte

nido

s en

res

oluc

ión

depr

oble

mas

. Cur

iosi

dad,

ape

rtur

a y

duda

com

o ba

se d

el c

onoc

imie

nto

cien

tífic

o. T

oler

anci

a y

sere

nida

dfr

ente

a e

rror

es y

logr

os e

n re

solu

ción

de p

robl

emas

. Val

orac

ión

del

inte

rcam

bio

de id

eas

com

o fu

ente

de

apre

ndiz

aje.

Valo

raci

ón d

el in

terc

ambi

o de

idea

sco

mo

fuen

te d

e ap

rend

izaj

e. G

usto

por

gene

rar

estr

ateg

ias

pers

onal

es d

ere

solu

ción

de

prob

lem

as. C

onfi

anza

en s

us p

osib

ilida

des

de p

lant

ear

yre

solv

er p

robl

emas

.

Segu

ridad

en

defe

nsa

de a

rgum

ento

sy

flex

ibili

dad

para

mod

ific

arlo

s.R

espe

to p

or p

ensa

mie

nto

ajen

o.Va

lora

ción

de

inte

rcam

bio

de id

eas

com

o fu

ente

de

apre

ndiz

aje.

Dis

posi

ción

par

a ac

orda

r, a

cept

ar y

resp

etar

reg

las

en r

esol

ució

n de

prob

lem

as. T

oler

anci

a y

sere

nida

dfr

ente

a e

rror

es y

logr

os e

n re

solu

ción

de p

robl

emas

.

Segu

ridad

en

defe

nsa

de a

rgum

ento

sy

flex

ibili

dad

para

mod

ific

arlo

s.G

usto

por

gen

erar

est

rate

gias

de

reso

luci

ón d

e pr

oble

mas

. Pla

cer

por

desa

fíos

inte

lect

uale

s. V

alor

ació

n de

leng

uaje

cla

ro y

pre

ciso

par

a la

orga

niza

ción

de

pens

amie

nto.

Cur

iosi

dad,

ape

rtur

a y

duda

: bas

e de

cono

cim

ient

o ci

entíf

ico.

Inte

rés

por

elus

o de

raz

onam

ient

o in

tuiti

vo, l

ógic

oe

imag

inac

ión

para

pla

ntea

r y

reso

lver

prob

lem

as y

cál

culo

s. P

lace

r po

rde

safío

s in

tele

ctua

les.

Page 13: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

N

ÚM

ERO

S Y

OP

ERA

CIO

NES

NO

CIO

NES

GEO

MÉT

RIC

AS

/ M

EDIC

ION

ES

SALT

O1

Num

erac

ión

hast

a 99

9. U

nida

des

de d

istin

to o

rden

.A

lgor

itmo

de a

dici

ón. M

ultip

licac

ión.

Pro

pied

adco

nmut

ativ

a. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

.In

terp

reta

ción

de

enun

ciad

os.

Geo

met

ría: r

elac

ione

s es

paci

ales

. Des

crip

ción

eid

entif

icac

ión

de o

bjet

os d

e ac

uerd

o co

n su

ubi

caci

ónes

paci

al.

Num

erac

ión

hast

a 10

00. U

nida

d de

mil.

Mul

tiplic

ació

n po

r 2,

4, 5

y 1

0. D

oble

y m

itad.

Tab

lade

l 8. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

con

div

isio

nes

ym

ultip

licac

ione

s. A

lgor

itmo

de la

res

ta. L

ectu

ra d

ein

cógn

ita.

Geo

met

ría. U

so d

e re

gla.

Med

idas

de

long

itud

conv

enci

onal

es. C

entím

etro

, met

ro y

kiló

met

ro.

Reg

ular

idad

es d

e se

rie n

umér

ica.

Tab

la d

em

ultip

licac

ión

de 1

0 x

10, c

ompl

etan

do p

rodu

ctos

posi

bles

con

pro

pied

ad c

onm

utat

iva.

Trip

le y

ter

cio,

esca

la y

tab

la d

el 3

. Tab

la d

el 6

. Mul

tiplic

ació

n y

divi

sión

por

6. S

uma

y re

sta

con

dific

ulta

d.En

colu

mna

do. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

con

dist

ract

ores

. Geo

met

ría: p

osic

ione

s de

una

rec

ta:

vert

ical

, hor

izon

tal y

obl

icua

. Lín

ea r

ecta

s, p

aral

elas

yse

cant

es.

Reg

ular

idad

es d

e se

rie n

umér

ica.

Esc

alas

. Arm

ado

denú

mer

os. C

ompa

raci

ón. T

abla

s de

mul

tiplic

ar p

or 2

,4,

8, 3

, 6, 5

, 10.

Div

isió

n (a

lgor

itmo)

. Bill

etes

ym

oned

as. R

efle

xión

sob

re e

l val

or p

osic

iona

l de

cifr

as.

Med

ida:

tie

mpo

. Geo

met

ría: c

uerp

os g

eom

étric

os.

Cla

sific

ació

n se

gún

sus

form

as. C

aras

, aris

tas

y vé

rtic

es.

Tabl

a de

l 7. D

ivis

ión

y m

ultip

licac

ión.

Lec

tura

de

tabl

as. L

ectu

ra d

el c

alen

dario

. Des

com

posi

ción

yco

mpo

sici

ón d

e nú

mer

os p

or s

umas

, seg

ún u

nida

des

de d

istin

tos

órde

nes.

G

eom

etría

: fra

ccio

nes

del k

ilo: 1 /2

,1 /4. E

quiv

alen

cias

.C

onst

rucc

ión

de f

igur

as s

imét

ricas

con

res

pect

o al

eje

.

Reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica.

Su

uso

en e

scrit

ura

y co

mpa

raci

ón d

e nú

mer

os. R

elac

ione

sde

may

or, m

enor

e ig

ual.

Man

ejo

de a

lgor

itmos

de

adic

ión.

Tra

nsfo

rmac

ione

s qu

e af

ecta

n ca

rdin

alid

ad d

e un

a co

lecc

ión:

agre

gar,

reun

ir, r

epar

tir, q

uita

r, se

para

r. Le

ctur

a e

inte

rpre

taci

ón d

e en

unci

ados

. Loc

aliz

ació

n de

dato

s e

incó

gnita

s. E

xpre

sion

es s

imbó

licas

de

oper

acio

nes

real

izad

as (

uso

de lo

s si

gnos

).Pr

opie

dade

s de

la m

ultip

licac

ión

(la

prop

ieda

d co

nmut

ativ

a).

Suce

sión

nat

ural

has

ta 1

0.00

0. R

egul

arid

ades

en

suce

sión

num

éric

a. S

u us

o en

esc

ritur

a y

com

para

ción

de

núm

eros

.Pa

tron

es (

regu

larid

ades

num

éric

as).

Man

ejo

de a

lgor

itmos

de

adic

ión

y su

stra

cció

n co

npo

lidíg

itos.

Exp

resi

ones

sim

bólic

as: s

igno

s de

ope

raci

ones

. Est

rate

gias

de

reso

luci

ón d

e pr

oble

mas

.Su

ela

bora

ción

. Mita

d y

dobl

e: u

so d

e re

laci

ones

func

iona

les

para

res

olve

r si

tuac

ione

spr

oble

mát

icas

.Le

ctur

a e

inte

rpre

taci

ón g

loba

l de

enun

ciad

os. L

ocal

izac

ión

de d

atos

e in

cógn

itas.

Reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica.

Su

uso

en la

esc

ritur

a y

com

para

ción

de

núm

eros

. Pat

rone

s.Ta

blas

y d

iagr

amas

rep

rese

ntat

ivos

de

regu

larid

ades

num

éric

as. I

nter

pret

ació

n de

pat

rone

snu

mér

icos

. Ter

cio

y tr

iple

: uso

de

rela

cion

es fu

ncio

nale

s pa

ra r

esol

ver

situ

acio

nes

prob

lem

átic

as.

Man

ejo

de a

lgor

itmos

de

adic

ión

y su

stra

cció

n co

n po

lidíg

itos.

Estr

ateg

ias

pers

onal

es d

e re

solu

ción

de

prob

lem

as. S

u el

abor

ació

n. E

xpre

sion

es s

imbó

licas

: sig

nos

de la

s op

erac

ione

s. L

ocal

izac

ión

de d

atos

e in

cógn

itas

en e

nunc

iado

s de

pro

blem

as. S

elec

ción

ysi

mbo

lizac

ión

de o

pera

ción

arit

mét

ica

corr

espo

ndie

nte

a si

tuac

ione

s pr

oble

mát

icas

.

Reg

ular

idad

es e

n su

cesi

ón n

umér

ica.

Su

uso

en e

scrit

ura

y co

mpa

raci

ón d

e nú

mer

os. P

atro

nes

(reg

ular

idad

es n

umér

icas

). S

iste

ma

posi

cion

al d

ecim

al d

e nu

mer

ació

n. C

ompo

sici

ón d

e di

stin

tos

órde

nes.

Sus

equ

ival

enci

as (

hast

a un

idad

es d

e m

il, in

clus

ive)

. Util

izac

ión

del s

iste

ma

denu

mer

ació

n po

sici

onal

en

lect

ura,

esc

ritur

a, c

ompa

raci

ón, d

esco

mpo

sici

ón y

com

posi

ción

de

num

eral

es d

e ha

sta

cuat

ro c

ifras

. Cál

culo

exa

cto

y ap

roxi

mad

o. E

stra

tegi

as d

el r

edon

deo

yen

cuad

ram

ient

o de

res

ulta

dos.

Cál

culo

men

tal,

escr

ito y

con

cal

cula

dora

. Eva

luac

ión

de d

istin

tas

form

as d

e ha

cer

cálc

ulos

. Est

imac

ión

de r

esul

tado

s de

un

cálc

ulo.

Dis

tinta

s es

trat

egia

s.

La e

xplo

raci

ón d

e eq

uiva

lenc

ias

entr

e fr

acci

ones

. Res

oluc

ión

de p

robl

emas

sen

cillo

s co

n fr

acci

ones

usua

les.

Tran

sfor

mac

ione

s: a

fect

an la

car

dina

lidad

de

una

cole

cció

n: a

greg

ar, r

euni

r, re

part

ir, q

uita

r,se

para

r. Le

ctur

a e

inte

rpre

taci

ón d

e en

unci

ados

. Loc

aliz

ació

n de

dat

os e

incó

gnita

s.Es

trat

egia

s pe

rson

ales

de

reso

luci

ón d

e pr

oble

mas

. Util

izac

ión

del s

iste

ma

de n

umer

ació

npo

sici

onal

en

lect

ura,

esc

ritur

a, c

ompa

raci

ón, d

esco

mpo

sici

ón y

com

posi

ción

de

num

eral

es d

eha

sta

cuat

ro c

ifras

.

Rel

acio

nes

de d

irecc

ión,

orie

ntac

ión

y ub

icac

ión

de o

bjet

ospl

ano/

espa

cio.

Rep

rese

ntac

ione

s de

rec

orrid

os c

onpa

labr

as y

grá

ficas

. Pun

tos

de r

efer

enci

a. C

odifi

caci

ón d

ede

spla

zam

ient

os. I

nter

pret

ació

n, u

tiliz

ació

n y

elab

orac

ión

de c

ódig

os d

escr

iptiv

os d

e ub

icac

ión

de o

bjet

o en

plan

o/es

paci

o.

Reg

la. U

so p

ara

traz

ado

de r

ecta

s. P

osic

ión

y fo

rma.

Dis

crim

inac

ión.

Den

omin

ació

n de

con

cept

os y

rel

acio

nes

sim

ples

. Léx

ico

geom

étric

o (e

n to

das

las

unid

ades

).M

edic

ione

s: lo

ngitu

d. D

ista

ncia

. Uni

dade

s no

conv

enci

onal

es. U

nida

des

conv

enci

onal

es.

Reg

la g

radu

ada.

Líne

as: c

lasi

ficac

ión

en r

ecta

s y

curv

as y

seg

ún s

u po

sici

ónen

el p

lano

.

Cue

rpos

(cu

bo, c

ono,

cili

ndro

, esf

era,

pris

ma,

pirá

mid

e).

Cla

sific

ació

n se

gún

su fo

rma,

car

as, a

rista

s y

vért

ices

.R

epro

ducc

ión

de f

igur

as. D

enom

inac

ión

de c

once

ptos

yre

laci

ones

sim

ples

. Léx

ico

geom

étric

o. C

lasi

ficac

ión,

deno

min

ació

n y

desc

ripci

ón d

e cu

erpo

s, s

egún

sus

prop

ieda

des.

Med

icio

nes:

sis

tem

a m

onet

ario

. Uni

dade

s.R

esol

ució

n de

situ

acio

nes

prob

lem

átic

as. R

elac

ione

sco

mpa

rativ

as e

ntre

uni

dade

s. T

iem

po. L

ectu

ra d

eca

lend

ario

s y

relo

jes.

Mov

imie

ntos

: fig

uras

sim

étric

as.

Rep

rodu

cció

n y

cons

truc

ción

de

figur

as s

imét

ricas

.M

edic

ione

s: p

eso.

Uni

dade

s no

con

venc

iona

les

yco

nven

cion

ales

. Ord

enac

ión

de c

antid

ades

. R

elac

ione

s de

equ

ival

enci

a y

orde

n de

dis

tinta

s un

idad

es d

em

edid

a. O

pera

cion

es c

on c

antid

ades

ent

eras

yfr

acci

onar

ias

senc

illas

.

20

PLAN

IFIC

ACIO

N: P

ROV

INCI

A D

E B

UENOS

AIR

ES

AREA: M

ATEM

ATIC

A

Page 14: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

21

Reg

istr

o de

dat

os. C

onst

rucc

ión

de g

ráfic

os. T

abla

del

9 po

r tr

iplic

ado

de la

del

3, m

ultip

licac

ión

y di

visi

ónpo

r 9.

Cál

culo

men

tal,

cálc

ulo

estim

ado.

Div

isió

nco

mo

agru

paci

ón. A

lgor

itmo

de m

ultip

licac

ión.

Estim

ació

n de

res

ulta

dos.

Geo

met

ría: u

nida

des

conv

enci

onal

es d

e ca

paci

dad.

Con

cept

o de

frac

ción

con

mat

eria

l con

tinuo

ydi

scon

tinuo

. Uso

de

cálc

ulos

mem

oriz

ados

incl

uyen

dopr

oduc

tos

bási

cos

y pr

opie

dad

conm

utat

iva

dead

ició

n y

mul

tiplic

ació

n. S

ituac

ione

s pr

oble

mát

icas

.A

lgor

itmo

de d

ivis

ión.

Org

aniz

ació

n de

la in

form

ació

nen

la r

esol

ució

n de

pro

blem

as.

Geo

met

ría: u

nida

des

de lo

ngitu

d. F

racc

ione

seq

uiva

lent

es.

Num

erac

ión.

Des

com

posi

ción

. Esc

alas

. Equ

ival

ente

sde

un

núm

ero.

Núm

eros

rom

anos

. Cál

culo

s co

nca

lcul

ador

a. E

cuac

ione

s si

mpl

es. P

ropi

edad

conm

utat

iva.

G

eom

etría

: giro

s: c

ompl

eto,

med

io y

cua

rto.

Áng

ulos

.C

lasi

ficac

ión

de t

riáng

ulos

.

Situ

acio

nes

prob

lem

átic

as c

ombi

nada

s. B

illet

es y

mon

edas

.M

ultip

licac

ión

por

unid

ad s

egui

da d

e ce

ros.

Val

orpo

sici

onal

en

núm

eros

. La

tabl

a de

mul

tiplic

ar p

ara

divi

dir.

Geo

met

ría: c

lasi

ficac

ión

de c

uadr

iláte

ros

segú

nfo

rmas

, lad

os y

vér

tices

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

. Tab

las,

grá

ficos

ydi

agra

mas

par

a or

gani

zar

la in

form

ació

n.R

econ

ocim

ient

os d

e nú

mer

os d

ivis

ible

s po

r 2,

5, 1

0 y

100.

Lec

tura

de

la h

ora.

Uso

de

diag

ram

as p

ara

orga

niza

r in

form

ació

n.Pr

oble

mas

de

com

bina

toria

.

Expl

orac

ión

de e

quiv

alen

cias

. Res

oluc

ión

de p

robl

emas

sen

cillo

s co

n fr

acci

ones

usu

ales

. Man

ejo

deal

gorit

mo

de m

ultip

licac

ión

por

un d

ígito

. Cál

culo

exa

cto

y ap

roxi

mad

o. E

stra

tegi

as d

e re

dond

eo y

encu

adra

mie

nto

de r

esul

tado

s. P

rodu

cció

n de

enu

ncia

dos

en c

orre

spon

denc

ia c

on o

pera

cion

esda

das.

Cál

culo

men

tal,

escr

ito y

con

cal

cula

dora

. Eva

luac

ión

de d

istin

tas

form

as d

e ha

cer

cálc

ulos

.Es

timac

ión

de r

esul

tado

s de

un

cálc

ulo.

Dis

tinta

s es

trat

egia

s.N

ocio

nes

de e

stad

ísiti

ca y

pro

babi

lidad

: Rec

olec

ción

de

dato

s. O

rgan

izac

ión

de in

form

ació

n en

tabl

as/g

ráfic

os. D

escr

ipci

ón e

inte

rpre

taci

ón d

e in

form

ació

n de

tab

las,

dia

gram

as y

grá

ficos

sim

ples

.

Frac

cion

es u

sual

es: 1 /2

,1 /4,3 /4

,3 /2. S

u si

gnifi

cado

en

cant

idad

es c

ontin

uas

(lon

gitu

d, t

iem

po, e

tc.)

ydi

scre

tas.

Lec

tura

y e

scrit

ura

de fr

acci

ones

usu

ales

. Rel

ació

n en

tre

expr

esió

n or

al y

rep

rese

ntac

ión

conc

reta

o g

ráfic

a y

escr

itura

sim

bólic

a de

frac

cion

es. E

xplo

raci

ón d

e eq

uiva

lenc

ias

entr

e fr

acci

ones

a tr

avés

de

repr

esen

taci

ón c

oncr

eta

o gr

áfic

a. R

esol

ució

n de

pro

blem

as s

enci

llos

con

frac

cion

esus

uale

s. M

anej

o de

alg

oritm

o de

div

isió

n po

r un

díg

ito. L

ectu

ra e

inte

rpre

taci

ón g

loba

l de

enun

ciad

os. L

a lo

caliz

ació

n de

dat

os e

incó

gnita

s. S

elec

ción

y s

imbo

lizac

ión

de o

pera

ción

aritm

étic

a co

rres

pond

ient

e a

situ

ació

n pr

oble

mát

ica

pres

enta

da.

Escr

itura

s eq

uiva

lent

es d

e un

núm

ero.

Com

posi

ción

de

dist

into

s ór

dene

s. E

scal

as a

scen

dent

es y

desc

ende

ntes

. Pat

rone

s nu

mér

icos

. Reg

las

de u

so d

e ca

lcul

ador

a. A

dici

ón d

e nú

mer

os n

atur

ales

.Es

trat

egia

s pe

rson

ales

de

cálc

ulo.

Sist

ema

posi

cion

al d

ecim

al d

e nu

mer

ació

n. C

ompo

sici

ón d

e di

stin

tos

órde

nes.

Equ

ival

enci

as(h

asta

uni

dade

s de

mil,

incl

usiv

e). U

tiliz

ació

n de

sis

tem

a de

num

erac

ión

posi

cion

al e

n le

ctur

a,es

critu

ra, c

ompa

raci

ón, d

esco

mpo

sici

ón y

com

posi

ción

de

num

eral

es d

e ha

sta

cuat

ro c

ifras

.

Núm

eros

div

isib

les

por

2, 5

, 10

y 10

0. T

rans

form

acio

nes

que

afec

tan

card

inal

idad

de

una

cole

cció

n. L

ectu

ra e

inte

rpre

taci

ón d

e en

unci

ados

. Loc

aliz

ació

n de

dat

os e

incó

gnita

s. E

xpre

sion

essi

mbó

licas

: uso

de

los

sign

os. E

stra

tegi

as p

erso

nale

s de

res

oluc

ión

de p

robl

emas

. Pro

pied

ades

de

oper

acio

nes.

Util

izac

ión

de s

iste

ma

de n

umer

ació

n po

sici

onal

en

lect

ura,

esc

ritur

a, c

ompa

raci

ón,

desc

ompo

sici

ón y

com

posi

ción

de

num

eral

es d

e ha

sta

cuat

ro c

ifras

.N

ocio

nes

de e

stad

ístic

a y

prob

abili

dad:

rec

olec

ción

de

dato

s. T

abla

s y

gráf

icos

. Des

crip

ción

ein

terp

reta

ción

de

info

rmac

ión

de t

abla

s, d

iagr

amas

y g

ráfic

os s

impl

es. U

so d

e ca

lcul

ador

a.

Med

icio

nes:

cap

acid

ad. U

nida

des

conv

enci

onal

es.

Rel

acio

nes

de e

quiv

alen

cia

y or

den

entr

e di

stin

tas

unid

ades

. Ope

raci

ones

con

can

tidad

es e

nter

as y

frac

cion

aria

s se

ncill

as.

Med

icio

nes:

long

itud.

Rel

acio

nes

de e

quiv

alen

cia

y or

den

entr

e di

stin

tas

unid

ades

de

med

ida.

Ope

raci

ones

con

cant

idad

es e

nter

as y

frac

cion

aria

s se

ncill

as.

Cam

bios

de

dire

cció

n (g

iros)

.C

lasi

ficac

ión,

den

omin

ació

n y

desc

ripci

ón d

e án

gulo

s.Fi

gura

s: c

lasi

ficac

ión

de t

riáng

ulos

seg

ún la

dos.

Rep

rodu

cció

n de

fig

uras

.

Cla

sific

ació

n de

cua

drilá

tero

s se

gún

sus

form

as, l

ados

yvé

rtic

es.

Med

icio

nes:

sis

tem

a m

onet

ario

. Uni

dade

s ac

tual

es.

Res

oluc

ión

de s

ituac

ione

s co

n ut

iliza

ción

de

unid

ades

mon

etar

ias

de u

so h

abitu

al e

n el

con

text

o so

cial

. Tie

mpo

.Le

ctur

a de

rel

ojes

.

Page 15: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: C

IUDAD

DE B

UENOS

AIR

ES

AREA: M

ATEM

ATIC

A

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

N

ÚM

ERO

S Y

OP

ERA

CIO

NES

Ope

raci

ones

Sist

ema

de

num

erac

ión

Cál

culo

exa

cto

y ap

roxi

mad

oFo

rmas

: fig

uras

y

cuer

pos

geom

étri

cos

Ori

enta

ción

y

loca

lizac

ión

en e

les

paci

o

Med

ida

ESPA

CIO

S, F

OR

MA

S Y

MED

IDA

SALT

O1

Num

erac

ión

hast

a 99

9. U

nida

des

de d

istin

toor

den.

Alg

oritm

o de

adi

ción

. Mul

tiplic

ació

n.Pr

opie

dad

conm

utat

iva.

Pro

blem

as.

Inte

rpre

taci

ón d

e en

unci

ados

. Geo

met

ría:

rela

cion

es e

spac

iale

s. D

escr

ipci

ón e

iden

-tif

icac

ión

de o

bjet

os p

or s

u ub

icac

ión

espa

cial

.

Num

erac

ión

hast

a 10

00. U

nida

d de

mil.

Mul

tiplic

ació

n po

r 2,

4, 5

y 1

0. D

oble

ym

itad.

Tab

la d

e 8.

Situ

acio

nes

prob

lem

átic

asco

n di

visi

ones

y m

ultip

licac

ione

s. A

lgor

itmo

dere

sta.

Lec

tura

de

incó

gnita

. Geo

met

ría. U

so d

ere

gla.

Med

idas

de

long

itud

conv

enci

onal

es.

Cen

tímet

ro, m

etro

y k

ilóm

etro

.

Reg

ular

idad

es d

e se

rie n

umér

ica.

Tab

la d

em

ultip

licac

ión

de 1

0 x

10. T

riple

y t

erci

o,es

cala

y t

abla

del

3. T

abla

de

6. S

uma

y re

sta

con

dific

ulta

d. E

ncol

umna

do. P

robl

emas

con

dist

ract

ores

. Geo

met

ría: l

a re

cta

vert

ical

,ho

rizon

tal y

obl

icua

. Lín

ea r

ecta

, par

alel

a y

seca

ntes

.

Reg

ular

idad

es d

e se

rie n

umér

ica.

Esc

alas

.A

rmad

o de

núm

eros

. Com

para

ción

. Tab

las

dem

ultip

licar

por

2, 4

, 8, 3

, 6, 5

, 10.

Div

isió

n(a

lgor

itmo)

. Bill

etes

y m

oned

as. V

alor

posi

cion

al d

e la

s ci

fras

. Med

ida:

tie

mpo

. G

eom

etría

: cue

rpos

geo

mét

ricos

. Cla

sific

ació

nse

gún

sus

form

as.

Tabl

a de

l 7. D

ivis

ión

y m

ultip

licac

ión.

Lec

tura

de t

abla

s.

Lect

ura

de c

alen

dario

. Des

com

posi

ción

yco

mpo

sici

ón d

e nú

mer

os p

or s

umas

, seg

únun

idad

es d

e di

stin

tos

órde

nes.

Geo

met

ría:

frac

cion

es d

e ki

lo: 1 /

2 ,1 /

4 . Eq

uiva

lenc

ias.

Figu

ras

sim

étric

as c

on r

espe

cto

a un

eje

.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

esen

ser

ie n

umér

ica

para

inte

rpre

tar,

prod

ucir

yco

mpa

rar

escr

itura

s nu

mér

icas

de d

ifere

nte

cant

idad

de

cifr

as.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

esen

ser

ie n

umér

ica

para

inte

rpre

tar,

prod

ucir

yco

mpa

rar

escr

itura

s nu

mér

icas

de d

ifere

nte

cant

idad

de

cifr

as. R

esol

ució

n de

prob

lem

as q

ue e

xige

nut

iliza

ción

de

esca

las

asce

nden

tes

y de

scen

dent

es.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

espa

ra p

rodu

cir

y co

mpa

rar

escr

itura

s nu

mér

icas

de

dife

rent

e ca

ntid

ad d

e ci

fras

.R

esol

ució

n de

pro

blem

as q

uein

volu

cren

el u

so d

e re

laci

ones

entr

e nú

mer

os (

trip

le d

e,te

rcio

de)

.

Iden

tific

ació

n de

reg

ular

idad

esen

ser

ie n

umér

ica

para

inte

rpre

tar,

prod

ucir

yco

mpa

rar

escr

itura

s nu

mér

icas

de d

ifere

nte

cant

idad

de

cifr

as. A

vanc

e en

aná

lisis

de

valo

r po

sici

onal

. Pro

blem

asre

laci

onad

os c

on e

l sis

tem

am

onet

ario

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

invo

lucr

en r

elac

ione

s en

tre

núm

eros

y p

erm

itan

anal

izar

el

valo

r po

sici

onal

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

adic

ión

y su

stra

cció

n de

dis

tinto

ssi

gnifi

cado

s: a

greg

ar, a

vanz

ar,

junt

ar, q

uita

r, se

para

r, co

mpa

rar,

etc.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

mul

tiplic

ació

n qu

e in

volu

cren

prop

orci

onal

idad

dire

cta.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

mul

tiplic

ació

n qu

e in

volu

cren

prop

orci

onal

idad

dire

cta.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

divi

sión

med

iant

e di

fere

ntes

proc

edim

ient

os (

sum

as o

res

tas

reite

rada

s, m

ultip

licac

ione

s,gr

áfic

os, e

tc.)

. Res

oluc

ión

depr

oble

mas

de

adic

ión

y su

stra

cció

n.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

divi

sión

med

iant

e di

fere

ntes

proc

edim

ient

os (

sum

as o

res

tas

reite

rada

s, m

ultip

licac

ione

s,gr

áfic

os, e

tc.)

. Res

oluc

ión

depr

oble

mas

de

mul

tiplic

ació

n co

npr

opor

cion

alid

ad d

irect

a.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

con

núm

eros

en

dist

into

s co

ntex

tos.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

rem

iten

a di

fere

ntes

sig

nific

ados

de

divi

sión

por

med

io d

e va

riado

spr

oced

imie

ntos

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

adic

ión

y su

stra

cció

nco

rres

pond

ient

es a

nue

vos

sign

ifica

dos

(inc

ógni

ta e

ntr

ansf

orm

ació

n o

en e

stad

o in

icia

l).

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

en

que

seut

ilice

n1 /

2 ,1 /

4y

3 /4 .

Cál

culo

s de

sum

as y

res

tas

prom

ovie

ndo

utili

zaci

ón d

e di

stin

tas

estr

ateg

ias.

Prác

tica

de c

álcu

lo m

enta

l par

a di

spon

erde

un

conj

unto

de

resu

ltado

s nu

mér

icos

rela

tivos

a a

dici

ón y

sus

trac

ción

: sum

a de

dece

nas,

de

cent

enas

, etc

. Dom

inio

prog

resi

vo d

e al

gorit

mo

de a

dici

ón.

Dom

inio

pro

gres

ivo

del a

lgor

itmo

desu

stra

cció

n.C

onst

rucc

ión

de t

abla

s pr

opor

cion

ales

yan

ális

is d

e re

laci

ones

num

éric

asm

ultip

licat

ivas

. Cál

culo

s de

sum

as y

rest

as p

rom

ovie

ndo

utili

zaci

ón d

ees

trat

egia

s.

Con

stru

cció

n de

tab

las

y an

ális

is d

ere

laci

ones

num

éric

as m

ultip

licat

ivas

.D

omin

io d

e re

pert

orio

mul

tiplic

ativ

o.C

onst

rucc

ión

y an

ális

is d

e ta

bla

pita

góric

a. D

omin

io d

e al

gorit

mo

desu

stra

cció

n y

adic

ión.

Prá

ctic

a de

cál

culo

men

tal p

ara

disp

oner

de

un c

onju

nto

dere

sulta

dos

rela

tivos

a a

dici

ón y

sust

racc

ión.

Dom

inio

pro

gres

ivo

de v

aria

dos

recu

rsos

de c

álcu

lo q

ue p

erm

iten

real

izar

div

isio

nes

(sum

as r

eite

rada

s, r

esta

s re

itera

das,

mul

tiplic

acio

nes

apro

xim

adas

, etc

.).

Con

stru

cció

n de

tab

las

prop

orci

onal

es y

anál

isis

de

rela

cion

es n

umér

icas

mul

tiplic

ativ

as.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

con

elab

orac

ión

ein

terp

reta

ción

de

plan

os y

com

unic

ació

n de

posi

cion

es o

tra

yect

os.

Rec

onoc

imie

nto

yde

scrip

ción

de

rect

as e

npl

ano

segú

n su

pos

ició

n:ve

rtic

al, h

oriz

onta

l uob

licua

; par

alel

as y

seca

ntes

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

requ

iera

nid

entif

icac

ión

de c

uerp

osge

omét

ricos

,co

nsid

eran

do s

usca

ract

erís

ticas

.

Rec

onoc

imie

nto,

dib

ujo

y re

prod

ucci

ón d

e fig

uras

sim

étric

as.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

con

med

icio

nes

usan

doun

idad

es c

onve

ncio

nale

sy

no c

onve

ncio

nale

s;eq

uiva

lenc

ias

entr

eun

idad

es c

onve

ncio

nale

s.M

edir

con

inst

rum

ento

sde

uso

soc

ial:

regl

a.

Util

izac

ión

de u

nida

des

de t

iem

po (

día,

sem

ana,

mes

, año

) y

del

cale

ndar

io p

ara

ubic

arac

onte

cim

ient

os.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

con

med

icio

nes

utili

zand

o un

idad

esco

nven

cion

ales

yeq

uiva

lenc

ias

senc

illas

entr

e di

stin

tas

unid

ades

conv

enci

onal

es y

sus

frac

cion

es.

22

Page 16: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

23

Reg

istr

o de

dat

os. C

onst

rucc

ión

de g

ráfic

os.

Tabl

a de

9: t

riplic

ado

de t

abla

del

3.

Mul

tiplic

ació

n y

divi

sión

por

9. C

álcu

lo m

enta

ly

estim

ado.

Div

isió

n co

mo

agru

paci

ón.

Alg

oritm

o de

la m

ultip

licac

ión.

Est

imac

ión

dere

sulta

dos.

G

eom

etría

: uni

dade

s co

nven

cion

ales

de

capa

cida

d.1 /2

,1 /4y

3 /4.

Con

cept

o de

frac

ción

: con

mat

eria

l con

tinuo

ydi

scon

tinuo

. Mita

d y

cuar

to c

on e

l met

ro.

Cál

culo

s m

emor

izad

os in

cluy

endo

pro

duct

osbá

sico

s y

prop

ieda

d co

nmut

ativ

a de

adi

ción

ym

ultip

licac

ión.

Pro

blem

as. E

l alg

oritm

o de

divi

sión

. Org

aniz

ació

n de

la in

form

ació

n.

Geo

met

ría: u

nida

des

de lo

ngitu

d. F

racc

ione

seq

uiva

lent

es.

Num

erac

ión.

Des

com

posi

ción

. Esc

alas

.Eq

uiva

lenc

ias

de u

n nú

mer

o. N

úmer

osro

man

os. C

alcu

lado

ra. E

cuac

ione

s si

mpl

es.

Prop

ieda

d co

nmut

ativ

a.

Geo

met

ría: g

iros:

com

plet

o, m

edio

y c

uart

o.Á

ngul

os. C

lasi

ficac

ión

de t

riáng

ulos

.

Prob

lem

as c

ombi

nado

s. B

illet

es y

mon

edas

.M

ultip

licac

ión

por

unid

ad s

egui

da d

e ce

ros.

Valo

r po

sici

onal

en

núm

eros

. Tab

la d

em

ultip

licar

par

a di

vidi

r. G

eom

etría

: cla

sific

ació

n de

cua

drilá

tero

s se

gún

sus

form

as, l

ados

y v

értic

es.

Prob

lem

as. T

abla

s, g

ráfic

os/d

iagr

amas

:or

gani

zar

info

rmac

ión.

Rec

onoc

imie

nto

denú

mer

os d

ivis

ible

s po

r 2,

5, 1

0 y

100.

Lec

tura

de la

hor

a. ¿

Y si

lo p

ensa

mos

prim

ero?

Com

bina

toria

.

Lect

ura

y es

critu

ra d

efr

acci

ones

más

usu

ales

.

Lect

ura

y es

critu

ra d

efr

acci

ones

más

usu

ales

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

rem

iten

a in

terp

reta

ción

de

info

rmac

ión

cont

enid

a en

escr

itura

dec

imal

de

núm

eros

.Ex

plor

ació

n de

otr

os s

iste

mas

de n

umer

ació

n.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

perm

itan

avan

zar

en a

nális

isde

l val

or p

osic

iona

l.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

rem

iten

a in

terp

reta

ción

de

info

rmac

ión

cont

enid

a en

escr

itura

dec

imal

de

núm

eros

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

en

que

seut

ilice

n1 /

2 ,1 /

4y

3 /4 .

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

adic

ión,

sus

trac

ción

, mul

tiplic

ació

ny

divi

sión

.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

que

invo

lucr

en 1 /2

,1 /4y

3 /4.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

adic

ión

y su

stra

cció

nco

rres

pond

ient

es a

nue

vos

sign

ifica

dos.

Res

oluc

ión

depr

oble

mas

que

exi

gen

utili

zaci

ón d

ees

cala

s as

cend

ente

s.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

adic

ión,

sus

trac

ción

, div

isió

n y

mul

tiplic

ació

n.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

com

bina

dos.

Res

oluc

ión

de p

robl

emas

de

com

bina

toria

a t

ravé

s de

div

erso

spr

oced

imie

ntos

(gr

áfic

os, c

onte

o,su

mas

rei

tera

das,

etc

.).

Con

stru

cció

n de

tab

las

prop

orci

onal

es y

anál

isis

de

rela

cion

es n

umér

icas

mul

tiplic

ativ

as. C

álcu

los

men

tale

s de

mul

tiplic

acio

nes

y di

visi

ones

apo

yánd

ose

en r

esul

tado

s co

noci

dos.

Dom

inio

prog

resi

vo d

e al

gorit

mo

dem

ultip

licac

ión.

Est

rate

gias

de

cálc

ulo

apro

xim

ado

cuan

do n

o se

a ne

cesa

rio u

ncá

lcul

o ex

acto

.

Cál

culo

s m

enta

les

de m

ultip

licac

ione

s y

divi

sion

es a

poyá

ndos

e en

pro

pied

ad d

ela

s op

erac

ione

s: la

pro

pied

adco

nmut

ativ

a. D

omin

io p

rogr

esiv

o de

algo

ritm

o de

la d

ivis

ión.

Est

able

cim

ient

ode

rel

acio

nes

con

dist

inta

s es

trat

egia

s de

cálc

ulo

utili

zada

s.

Cál

culo

s de

sum

as y

res

tas

prom

ovie

ndo

dist

inta

s es

trat

egia

s.U

so d

e ca

lcul

ador

a pa

ra p

ropi

ciar

dife

rent

es r

ecur

sos

de c

álcu

lo.

Aná

lisis

de

cara

cter

ístic

as d

em

ultip

licac

ión

por

10 y

100

.D

omin

io p

rogr

esiv

o de

alg

oritm

oco

nven

cion

al d

e m

ultip

licac

ión

y di

visi

óne

inve

stig

ació

n de

otr

os a

lgor

itmos

prod

ucid

os p

or a

lum

nos

o do

cent

es. U

sode

la c

alcu

lado

ra p

ara

prop

icia

rdi

fere

ntes

rec

urso

s de

cál

culo

.

Dom

inio

de

algo

ritm

os c

onve

ncio

nale

spa

ra a

dici

ón y

sus

trac

ción

. Aná

lisis

ydo

min

io p

rogr

esiv

o de

alg

oritm

os d

em

ultip

licac

ión

y di

visi

ón.

Uso

de

noci

ón d

e gi

ro(1 /

2 , y

1 /4

) pa

ra d

escr

ibir

reco

rrid

os.

Expl

orac

ión

de r

elac

ione

sen

tre

lado

s de

triá

ngul

os(m

edid

a, p

aral

elis

mo

ype

rpen

dicu

larid

ad).

Dib

ujo

y re

prod

ucci

ón d

efig

uras

usa

ndo

regl

a y

escu

adra

.

Expl

orac

ión

de r

elac

ione

sen

tre

lado

s de

cuad

rilát

eros

.D

ibuj

o y

repr

oduc

ción

de

figur

as u

sand

o re

gla

yes

cuad

ra.

Res

oluc

ión

depr

oble

mas

que

invo

lucr

en m

edic

ione

sde

cap

acid

ades

,ut

iliza

ndo

unid

ades

conv

enci

onal

es, a

lgun

asfr

acci

ones

de

esas

unid

ades

y s

useq

uiva

lenc

ias.

Res

oluc

ión

depr

oble

mas

que

invo

lucr

en m

edic

ione

sut

iliza

ndo

unid

ades

conv

enci

onal

es.

Util

izac

ión

de fr

acci

ones

de e

sas

unid

ades

yeq

uiva

lenc

ias

entr

e el

las.

Lect

ura

de la

hor

a e

inte

rpre

taci

ón e

n re

loje

sva

riado

s. E

quiv

alen

cias

senc

illas

ent

re d

istin

tas

unid

ades

.

Page 17: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: N

ACIO

N

AREA: C

IENCI

AS

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

1C

IEN

CIA

S N

AT

UR

ALE

S

La v

ida

y su

spr

opie

dade

sM

undo

fís

ico

Esta

dos

y ca

mbi

osen

la m

ater

iaLa

Tie

rra

y su

s ca

mbi

osSo

cied

ades

y e

spac

ioge

ográ

fico

Soci

edad

es a

tra

vés

del t

iem

poA

ctiv

idad

hum

ana

yor

gani

zaci

ón s

ocia

l

CIE

NC

IAS

SOC

IALE

S

SALT

O1

His

toria

per

sona

l. Lo

s ca

mbi

osco

rpor

ales

, pes

o, t

alla

, den

tició

n.La

par

tida

de n

acim

ient

o. E

l DN

I ysu

uso

. El v

oto.

La

línea

de

tiem

pope

rson

al. E

l reg

istr

o ci

vil.

Ecos

iste

mas

acu

átic

os y

ter

rest

res.

La v

ida

en lo

s río

s, la

gos

y zo

nas

litor

ales

. Cad

enas

alim

enta

rias.

Inte

racc

ione

s en

tre

los

sere

s vi

vos

yel

am

bien

te.

El c

uida

do d

el a

gua.

El p

lano

. Pun

tos

card

inal

es.

Aut

orid

ades

mun

icip

ales

,pr

ovin

cial

es y

nac

iona

les.

Ofi

cina

spú

blic

as. N

egoc

ios.

El c

uida

do d

elm

edio

am

bien

te. C

lasi

fica

ción

de

laba

sura

.

El c

uida

do d

el c

uerp

o. L

ocal

izac

ión

de lo

s pr

inci

pale

s si

stem

as y

órga

nos.

Alim

enta

ción

. Seg

urid

ad e

higi

ene

de lo

s al

imen

tos.

El a

gua

pota

ble.

Con

sum

idor

esre

spon

sabl

es.

Cam

po y

ciu

dad.

Rel

acio

nes.

Econ

omía

. Int

erca

mbi

o. B

iene

s y

serv

icio

s. P

aisa

jes.

Rie

sgos

natu

rale

s.

24

El c

uida

do d

elpr

opio

cue

rpo:

hábi

tos

salu

dabl

es.

Cam

bios

cor

pora

les.

Los

sere

s vi

vos

enam

bien

tes

acuá

ticos

.El

cui

dado

del

med

io e

n re

laci

ónco

n el

cui

dado

del

prop

io c

uerp

o.R

elac

ión

con

elm

edio

.

El c

uida

do d

elm

edio

. H

ábito

s be

nefi

cios

osy

perju

dici

ales

.

El c

uida

do d

elpr

opio

cue

rpo:

hábi

tos

salu

dabl

es.

Loca

lizac

ión

de lo

spr

inci

pale

s ór

gano

s.

Div

ersi

dad

depa

isaj

es.

Com

unic

ació

n de

lain

form

ació

n en

info

rmes

sen

cillo

s.

Ani

mal

es y

pla

ntas

en c

omun

idad

esac

uátic

as.

Com

unic

ació

n de

lain

form

ació

n en

info

rmes

sen

cillo

s.

El a

gua

pota

ble

ysu

s pr

opie

dade

s.

Rie

sgos

nat

ural

es:

inun

daci

ones

yse

quía

s.

Med

io a

mbi

ente

: los

recu

rsos

nat

ural

es.

El c

uida

do d

el a

gua.

Cla

sifi

caci

ón d

e la

basu

ra.

El a

gua

pota

ble:

cuid

ados

de

recu

rsos

natu

rale

s.

Rec

urso

s na

tura

les:

el a

gua;

reno

vabi

lidad

ycu

idad

os.

Rec

urso

s na

tura

les.

Ren

ovab

ilida

d y

cuid

ados

.

Rec

urso

s na

tura

les:

reno

vabi

lidad

ycu

idad

os.

Pais

ajes

:ca

ract

erís

ticas

geof

ísic

asob

serv

able

s.

Las

nece

sida

des

hum

anas

: la

cultu

ra.

Las

nece

sida

des

de lo

sse

res

hum

anos

. Los

recu

rsos

nat

ural

es.

Car

acte

rístic

as y

uso

s.La

inci

denc

ia d

e la

sac

tivid

ades

hum

anas

en

el m

edio

natu

ral.

Espa

cio

geog

ráfi

coin

med

iato

: el b

arrio

.El

esp

acio

viv

ido.

Rep

rese

ntac

ión

del

espa

cio:

el p

lano

.

Apr

ovec

ham

ient

o de

los

recu

rsos

natu

rale

s.La

inci

denc

ia d

e la

sac

tivid

ades

hum

anas

en

el m

edio

.

El c

ampo

y la

ciu

dad.

Las

nece

sida

des

delo

s se

res

hum

anos

en

espa

cios

rur

ales

yur

bano

s.

Las

inst

ituci

ones

hoy

y ay

er. D

ocum

ento

sde

iden

tific

ació

n.H

isto

ria p

erso

nal.

Líne

a de

tie

mpo

. La

hist

oria

fam

iliar

.

El t

iem

po h

istó

rico:

pres

ente

, pas

ado,

futu

ro. C

ambi

osba

rria

les

a tr

avés

del

tiem

po.

Aba

stec

imie

nto

dela

s po

blac

ione

s a

trav

és d

el t

iem

po;

infl

uenc

ia d

e la

indu

stria

en

los

mod

os d

epr

oduc

ción

.

Nor

mas

y r

egla

s de

conv

iven

cia

engr

upos

soc

iale

s. E

lD

NI,

el v

oto,

lapa

rtid

a de

naci

mie

nto.

El t

iem

po h

istó

rico:

pres

ente

, pas

ado,

futu

ro. C

ambi

osba

rria

les

a tr

avés

del

tiem

po. E

l cui

dado

del m

edio

. H

ábito

s be

nefic

ioso

sy

perju

dici

ales

.

Gru

pos

soci

ales

inm

edia

tos:

el b

arrio

.C

ostu

mbr

es y

norm

as d

eco

nviv

enci

a.

El t

iem

po h

istó

rico:

pres

ente

, pas

ado,

futu

ro. C

ambi

osba

rria

les

a tr

avés

del

tiem

po.

Satis

facc

ión

de la

sne

cesi

dade

s, b

iene

s y

serv

icio

s. T

ipos

de

trab

ajos

rur

ales

yur

bano

s.In

terc

ambi

os e

ntre

el

cam

po y

la c

iuda

d.

Page 18: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

25

El a

gua

y e

l vie

nto.

Est

ados

del

agua

. La

tem

pera

tura

. El c

lima.

Mov

imie

nto,

tra

yect

oria

s y

desc

ripci

ón. T

ecno

logí

a: e

nerg

íaeó

lica.

Con

stru

cció

n de

un

avió

n de

pape

l.

Mi p

aís.

Pai

saje

s de

mi p

aís.

Map

asfís

ico

y po

lític

o. L

ocal

izac

ión

enm

apas

del

esp

acio

loca

l y n

acio

nal.

Rec

onoc

imie

nto

de lo

s di

fere

ntes

mod

os d

e re

pres

enta

r el

esp

acio

.Pa

rque

s N

acio

nale

s.

Los

mat

eria

les.

Nat

ural

es y

artif

icia

les.

Est

ados

de

los

mat

eria

les.

Pro

pied

ades

. Mét

odos

de s

epar

ació

n. S

oluc

ione

s,su

spen

sion

es y

em

ulsi

ones

.

Med

ios

de c

omun

icac

ión.

Test

imon

ios

oral

es y

esc

ritos

que

perm

iten

con

ocer

el p

asad

o.Tr

ansf

orm

acio

nes

oper

adas

en

lafo

rma

de c

omun

icac

ión

en e

ltie

mpo

. Nec

esid

ades

col

ectiv

as e

indi

vidu

ales

de

com

unic

arse

.Te

cnol

ogía

: cam

bios

en

las

com

unic

acio

nes.

Las

fase

s de

la L

una.

Sat

élit

esna

tura

les

y ar

tific

iale

s. E

l Sol

:fu

ente

de

luz;

pro

paga

ción

en

línea

rect

a de

la lu

z. E

l sis

tem

apl

anet

ario

. Tra

slac

ión

y ro

taci

ón.

Las

esta

cion

es.

Tecn

olog

ía: a

rmar

un

móv

il.

Am

bien

tes

aero

terr

estr

es:

cara

cter

ístic

as.

Inte

racc

ión

de s

eres

vivo

s y

el m

edio

.C

lasi

fica

ción

de

anim

ales

;al

imen

taci

ón.

El m

edio

: los

Parq

ues

Nac

iona

les.

Loca

lizac

ión,

func

ión

y cu

idad

os.

Prop

ieda

des

de la

mat

eria

.

Rec

olec

ción

yre

gist

ro d

e da

tos.

Los

pais

ajes

dur

ante

las

dife

rent

eses

taci

ones

del

año

.

Ener

gía

eólic

a:ca

ract

eriz

ació

n y

usos

. El a

gua

y su

spr

opie

dade

s.C

ambi

os d

e es

tado

de s

usta

ncia

s: e

lag

ua. E

l mov

imie

nto:

tray

ecto

rias.

Los

mat

eria

les:

natu

rale

s y

artif

icia

les.

Prop

ieda

des.

Com

unic

ació

n de

lain

form

ació

n en

info

rmes

sen

cillo

s.El

Sol

, la

Tier

ra y

laLu

na. M

ovim

ient

o de

rota

ción

y t

rasl

ació

n.Sa

télit

es n

atur

ales

yar

tific

iale

s. L

ases

taci

ones

.

El a

gua

y el

vie

nto,

apro

vech

amie

nto

ener

gétic

o. E

stad

osde

l agu

a. L

ate

mpe

ratu

ra. E

lcl

ima.

Med

io a

mbi

ente

: los

recu

rsos

nat

ural

es.

Esta

dos

de la

mat

eria

. Cam

bios

de

esta

do. S

oluc

ione

s,su

spen

sion

es y

emul

sion

es.

Mét

odos

de

sepa

raci

ón.

Com

unic

ació

n de

lain

form

ació

n en

info

rmes

sen

cillo

s.

El c

uida

do d

elm

edio

am

bien

te.

Pais

ajes

:ca

ract

erís

ticas

geof

ísic

asob

serv

able

s.

Cam

bios

de

esta

dode

los

mat

eria

les

enla

Tie

rra.

Tecn

olog

ía:

cam

bios

en

las

com

unic

acio

nes.

Her

ram

ient

as d

eco

mun

icac

ión.

La T

ierr

a, e

l Sol

y la

Luna

: mov

imie

ntos

yub

icac

ione

s.

Tecn

olog

ía:

cons

truc

ción

de

unob

jeto

. Mat

eria

les

nece

sario

s. P

asos

secu

enci

ados

.

Crit

erio

s se

ncill

os d

eor

ient

ació

n en

el

espa

cio.

For

mas

de

repr

esen

taci

ón d

elo

s es

paci

os lo

cale

s:pu

ntos

car

dina

les.

Los

map

as. M

apa

físic

o y

polít

ico.

Act

ivid

ades

hum

anas

.La

s ne

cesi

dade

shu

man

as: l

aco

mun

icac

ión

y lo

sm

edio

s de

com

unic

ació

n. T

ipos

y us

os d

e m

edio

s de

com

unic

ació

n.

Tecn

olog

ía:

cons

truc

ción

de

unob

jeto

, sec

uenc

ia d

epa

sos.

Mat

eria

les

yhe

rram

ient

asne

cesa

rios.

El t

iem

po h

istó

rico:

pres

ente

, pas

ado,

futu

ro. C

ambi

os e

nla

org

aniz

ació

npo

lític

a a

trav

és d

eltie

mpo

.

Las

tran

sfor

mac

ione

sop

erad

as e

n al

gún

elem

ento

o a

spec

tode

la v

ida

cotid

iana

:la

s co

mun

icac

ione

s.M

odos

de

cono

cer

elpa

sado

.

Los

grup

os s

ocia

les

inm

edia

tos,

los

prop

ios

y lo

s de

los

otro

s. In

tegr

ante

s;tip

os d

e re

laci

ones

.

El d

iálo

go c

omo

form

a de

cono

cim

ient

o de

los

otro

s.

Act

ivid

ades

hum

anas

: la

com

unic

ació

n so

cial

.

Page 19: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

SALT

O1

26

PLAN

IFIC

ACIO

N: P

ROV

INCI

A D

E B

UENOS

AIR

ES

AREA: C

IENCI

AS

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

C

IEN

CIA

S N

AT

UR

ALE

S

Div

ersi

dad

en e

lm

edio

nat

ural

Inte

racc

ione

s en

el

med

io n

atur

alC

ambi

os e

n el

med

io n

atur

alSo

cied

ad, o

rgan

izac

ión

y pa

rtic

ipac

ión

Soci

edad

, eco

nom

íay

natu

rale

za

Con

stru

cció

n de

lco

noci

mie

nto

de la

real

idad

soc

ial

CIE

NC

IAS

SOC

IALE

S

His

toria

per

sona

l. Lo

s ca

mbi

osco

rpor

ales

, pes

o, t

alle

, den

tició

n. L

apa

rtid

a de

nac

imie

nto.

El D

NI y

su

uso.

El v

oto.

La

línea

de

tiem

po p

erso

nal.

ElR

egis

tro

Civ

il.

Ecos

iste

mas

acu

átic

os y

ter

rest

res.

La

vida

en

los

ríos,

lago

s y

zona

s lit

oral

es.

Cad

enas

alim

enta

rias.

Inte

racc

ione

sen

tre

los

sere

s vi

vos

y el

am

bien

te.

El c

uida

do d

el a

gua.

El b

arrio

. El p

lano

. Pun

tos

card

inal

es.

Aut

orid

ades

mun

icip

ales

, pro

vinc

iale

s y

naci

onal

es. O

fici

nas

públ

icas

.N

egoc

ios.

El c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

. Cla

sifi

caci

ón d

e la

bas

ura.

El c

uida

do d

el c

uerp

o. L

ocal

izac

ión

delo

s pr

inci

pale

s si

stem

as y

órg

anos

.A

limen

taci

ón. S

egur

idad

e h

igie

ne d

elo

s al

imen

tos.

El a

gua

pota

ble.

Con

sum

idor

es r

espo

nsab

les.

Cam

po y

ciu

dad.

Rel

acio

nes.

Econ

omía

. Int

erca

mbi

o. B

iene

s y

serv

icio

s. P

aisa

jes.

Rie

sgos

nat

ural

es.

La d

etec

ción

de

las

dife

renc

ias

deriv

adas

del c

reci

mie

nto

yde

sarr

ollo

cor

pora

l. El

cui

dado

del

cue

rpo.

Ani

mal

es y

pla

ntas

.M

ater

ia v

iva

e in

erte

.C

iclo

de

vida

de

anim

ales

. Rea

lizac

ión

de in

form

es.

Dis

tinto

s am

bien

tes.

Cui

dado

del

med

io.

El c

uida

do d

el c

uerp

o,há

bito

s sa

luda

bles

.

Div

ersi

dad

de p

aisa

jes.

El c

uida

do d

el c

uerp

o:la

alim

enta

ción

, el

desc

anso

y e

l jue

go.

Inte

racc

ión

entr

e el

ambi

ente

físi

co y

los

sere

s vi

vos.

Cad

enas

alim

enta

rias.

Háb

itos

bene

fici

osos

ype

rjudi

cial

es p

ara

elcu

idad

o de

l med

ioam

bien

te. C

lasi

fica

ción

de la

bas

ura.

El c

uida

do d

el c

uerp

o,há

bito

s de

hig

iene

.Sa

lud

y en

ferm

edad

.Si

stem

as d

e ór

gano

s;fu

ncio

nes.

Dat

os m

eteo

roló

gico

sde

dife

rent

esam

bien

tes.

Impa

ctos

ambi

enta

les.

Los

cam

bios

cor

pora

les

en la

niñ

ez.

Act

ivid

ades

des

tinad

asal

cui

dado

per

sona

l.

Impo

rtan

cia

de lo

sse

res

vivo

s pa

ra e

lam

bien

te. O

bser

vaci

óny

regi

stro

sis

tem

átic

ode

l com

port

amie

nto

dese

res

vivo

s.

Impa

ctos

nat

ural

es d

ela

act

ivid

ad h

uman

a en

el a

mbi

ente

.

Los

hábi

tos

de li

mpi

eza,

del c

uida

do c

orpo

ral y

de u

na a

limen

taci

óneq

uilib

rada

.

Lluv

ia, n

ieve

, vie

nto.

Rie

sgos

nat

ural

es.

Los

grup

os s

ocia

les

inm

edia

tos.

Inst

ituci

ones

bási

cas

de la

com

unid

ad.

Reg

las

y no

rmas

.D

ocum

ento

s de

iden

tific

ació

n.

Los

grup

os s

ocia

les

inm

edia

tos:

el b

arrio

.La

s in

stitu

cion

es b

ásic

asde

la c

omun

idad

.R

egla

s y

norm

as.

Nor

mas

e in

stitu

cion

esso

cial

es d

estin

adas

al

cuid

ado

de lo

sal

imen

tos.

Espa

cio

urba

no y

espa

cio

rura

l.Im

port

anci

a de

l tra

bajo

en la

org

aniz

ació

nso

cial

.

Las

nece

sida

des

de la

spe

rson

as y

las

form

asde

sat

isfa

cerla

s. L

aex

plot

ació

n de

los

recu

rsos

nat

ural

es y

su

impa

cto

ambi

enta

l. El

agua

.

El b

arrio

y la

sac

tivid

ades

allí

desa

rrol

lada

s.

El a

gua

pota

ble.

Mod

osde

obt

enci

ón.

Circ

uito

pro

duct

ivo.

Estu

dio

de c

asos

en

elár

ea d

e in

flue

ncia

loca

l.B

iene

s y

serv

icio

s.

La b

úsqu

eda

dein

form

ació

n en

dist

inta

s fu

ente

s y

sure

gist

ro g

ráfi

co. L

alín

ea d

e tie

mpo

.

La b

úsqu

eda

dein

form

ació

n en

dist

inta

s fu

ente

s y

sure

gist

ro g

ráfi

co.

La lo

caliz

ació

n y

cara

cter

ístic

as d

e lo

ses

paci

os c

erca

nos.

La r

epre

sent

ació

ngr

áfic

a de

esp

acio

sre

ales

: el p

lano

.

El p

lant

eo d

e hi

póte

sis

en la

exp

licac

ión

de la

ste

mát

icas

soc

iale

s.

La r

epre

sent

ació

ngr

áfic

a de

esp

acio

sre

ales

e im

agin

ario

s.

El d

escu

brim

ient

o de

rela

cion

es c

ausa

les.

Page 20: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

27

El a

gua

y el

vie

nto.

Est

ados

del

agu

a. L

ate

mpe

ratu

ra. E

l clim

a. M

ovim

ient

o,tr

ayec

toria

s y

desc

ripci

ón. T

ecno

logí

a:en

ergí

a eó

lica.

Con

stru

cció

n de

un

avió

n de

pap

el.

Mi p

aís.

Pai

saje

s de

mi p

aís.

Map

asfís

ico

y po

lític

o. L

ocal

izac

ión

en m

apas

del e

spac

io lo

cal y

nac

iona

l.R

econ

ocim

ient

o de

los

dife

rent

esm

odos

de

repr

esen

tar

el e

spac

io.

Parq

ues

Nac

iona

les.

Los

mat

eria

les.

Nat

ural

es y

art

ific

iale

s.Es

tado

s de

los

mat

eria

les.

Pro

pied

ades

.M

étod

os d

e se

para

ción

. Sol

ucio

nes,

susp

ensi

ones

y e

mul

sion

es.

Med

ios

de c

omun

icac

ión.

Tes

timon

ios

oral

es y

esc

ritos

que

per

mit

en c

onoc

erel

pas

ado.

Tra

nsfo

rmac

ione

s op

erad

asen

la f

orm

a de

com

unic

ació

n en

el

tiem

po. N

eces

idad

es c

olec

tivas

ein

divi

dual

es d

e co

mun

icar

se.

Tecn

olog

ía: c

ambi

os e

n la

sco

mun

icac

ione

s.

Las

fase

s de

la L

una.

Sat

élit

es n

atur

ales

y ar

tific

iale

s. E

l Sol

: fue

nte

de lu

z;pr

opag

ació

n en

líne

a re

cta

de la

luz.

El

sist

ema

plan

etar

io. T

rasl

ació

n y

rota

ción

. Las

est

acio

nes.

Tecn

olog

ía: a

rmar

un

móv

il.

Div

ersi

dad

de t

ipos

de

clim

as e

n am

bien

tes

dife

rent

es.

Div

ersi

dad

de p

aisa

jes.

Los

Parq

ues

Nac

iona

les.

La m

ater

ia. S

ólid

os,

líqui

dos

y ga

ses.

Car

acte

rístic

asob

serv

able

s.La

cla

sifi

caci

ón d

em

ater

iale

s.

El p

lane

ta T

ierr

a y

elun

iver

so. C

ompo

nent

esde

l sis

tem

a so

lar.

Dat

os m

eteo

roló

gico

sde

dife

rent

esam

bien

tes:

el c

lima.

Vien

tos

y llu

vias

. La

tem

pera

tura

.

El c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

: los

Par

ques

Nac

iona

les.

Com

port

amie

nto

de la

mat

eria

ant

e el

cal

or.

Sist

emas

het

erog

éneo

s.

Sol,

Tier

ra y

Lun

a. D

ía y

noch

e. F

ases

luna

res.

Saté

lites

nat

ural

es y

artif

icia

les.

El a

gua:

cam

bios

de

esta

do.

El m

ovim

ient

o:tr

ayec

toria

s.

Cam

bios

obs

erva

bles

en

la m

ater

ia: f

ísic

os y

quím

icos

. Sis

tem

as q

uein

volu

cran

agu

a.

Hec

hos

obse

rvab

les

prod

ucid

os p

or e

lm

ovim

ient

o de

l Sol

, la

Tier

ra y

la L

una.

Esta

cion

es d

el a

ño.

Rot

ació

n y

tras

laci

ón.

Prop

agac

ión

de la

luz.

Org

aniz

ació

n po

lític

ade

Arg

entin

a.Pr

ovin

cias

. Esp

acio

slo

cale

s y

naci

onal

es.

Map

a po

lític

o.

Los

elem

ento

s de

lacu

ltura

de

pert

enen

cia:

med

ios

deco

mun

icac

ión.

La

com

unic

ació

n co

mo

form

a de

org

aniz

ació

nde

las

rela

cion

es.

Test

imon

ios

soci

ales

:or

ales

y e

scrit

os.

Tecn

olog

ía:

cons

truc

ción

de

unob

jeto

. Mat

eria

les

nece

sario

s. P

asos

secu

enci

ados

.

Prin

cipa

les

elem

ento

s y

fact

ores

del

med

iofís

ico.

Pais

ajes

de

Arg

entin

a.M

apa

físic

o.

Infl

uenc

ia d

e la

sco

mun

icac

ione

s en

laso

cied

ad y

la e

cono

mía

.N

eces

idad

de

laco

mun

icac

ión.

Tecn

olog

ía: c

ambi

os e

nla

s co

mun

icac

ione

s.

Tecn

olog

ía: a

rmad

o de

un m

óvil.

Con

stru

cció

nde

un

obje

to.

Mat

eria

les

nece

sario

s.Pa

sos

secu

enci

ados

.

El d

escu

brim

ient

o de

rela

cion

es c

ausa

les.

La lo

caliz

ació

n y

cara

cter

ístic

as d

e lo

ses

paci

os c

erca

nos.

La r

epre

sent

ació

ngr

áfic

a de

esp

acio

sre

ales

: el p

lano

y e

lm

apa.

El p

lant

eo d

e hi

póte

sis

en la

exp

licac

ión

de la

ste

mát

icas

soc

iale

s. E

lan

ális

is y

laco

mpa

raci

ón d

ehe

chos

y o

bjet

os d

elpa

sado

y d

el p

rese

nte.

El d

escu

brim

ient

o de

rela

cion

es c

ausa

les.

Page 21: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O2

SALT

O3

SALT

O 4

SALT

O5

PLAN

IFIC

ACIO

N: C

IUDAD

DE B

UENOS

AIR

ES

AREA: C

IENCI

AS

UN

IDA

D D

E SA

LTA

RÍN

C

ON

OC

IMIE

NT

O D

EL M

UN

DO

Y T

ECN

OLO

GÍA

SALT

O1

His

toria

per

sona

l. Lo

s ca

mbi

osco

rpor

ales

, pes

o, t

alla

, den

tició

n. L

apa

rtid

a de

nac

imie

nto.

El D

NI y

su

uso.

El v

oto.

La

línea

de

tiem

pope

rson

al. E

l Reg

istr

o C

ivil.

Ecos

iste

mas

acu

átic

os y

ter

rest

res.

La

vida

en

los

ríos,

lago

s y

zona

s lit

oral

es.

Cad

enas

alim

enta

rias.

Inte

racc

ione

sen

tre

los

sere

s vi

vos

y el

am

bien

te.

El c

uida

do d

el a

gua.

El b

arrio

. El p

lano

. Pun

tos

card

inal

es.

Aut

orid

ades

mun

icip

ales

, pro

vinc

iale

sy

naci

onal

es. O

fici

nas

públ

icas

.N

egoc

ios.

El c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

. Cla

sifi

caci

ón d

e la

bas

ura.

El c

uida

do d

el c

uerp

o. L

ocal

izac

ión

delo

s pr

inci

pale

s si

stem

as y

órg

anos

.A

limen

taci

ón. S

egur

idad

e h

igie

ne d

elo

s al

imen

tos.

El a

gua

pota

ble.

Con

sum

idor

es r

espo

nsab

les.

Cam

po y

ciu

dad.

Rel

acio

nes.

Econ

omía

. Int

erca

mbi

o. B

iene

s y

serv

icio

s. P

aisa

jes.

Rie

sgos

nat

ural

es.

28

Soci

edad

es y

cul

tura

El c

uida

do d

e un

om

ism

o y

de lo

s ot

ros

Fenó

men

osna

tura

les

Trab

ajos

y t

écni

cas

Viv

ir e

n la

Ciu

dad

de B

ueno

s A

ires

Pas

ado

y pr

esen

te

Nor

mas

que

reg

ulan

las

rela

cion

es e

ntre

pers

onas

. Ins

tituc

ione

sen

carg

adas

de

iden

tific

ació

n y

docu

men

taci

ón d

epe

rson

as.

El c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

.

El b

arrio

. Nor

mas

que

regu

lan

el b

arrio

. Val

ores

y co

stum

bres

.R

epre

sent

ació

n de

les

paci

o: lo

s pl

anos

, los

punt

os c

ardi

nale

s.

El c

uida

do d

el m

edio

en

rela

ción

con

el c

uida

dode

l pro

pio

cuer

po.

El a

gua

pota

ble.

Rec

onoc

imie

nto

del

trab

ajo

com

om

ecan

ism

o de

satis

facc

ión

de la

sne

cesi

dade

s bá

sica

s.M

edio

s ur

bano

s y

rura

les.

Dife

renc

iaci

ón d

eac

titud

es q

ue f

avor

ecen

o qu

e pe

rjudi

can

laco

nviv

enci

a.

Act

itude

s qu

e fa

vore

cen

o pe

rjudi

can

el m

edio

.

Dife

renc

iaci

ón d

eac

titud

es q

ue f

avor

ecen

o qu

e pe

rjudi

can

laco

nviv

enci

a.

Act

itude

s qu

e fa

vore

cen

o pe

rjudi

can

el m

edio

ambi

ente

. El c

uida

dode

l pro

pio

cuer

po.

Alim

enta

ción

e h

igie

ne.

Con

sum

o de

agu

apo

tabl

e.

Rec

onoc

imie

nto

de la

sca

ract

erís

ticas

y la

sne

cesi

dade

s de

las

dist

inta

s pe

rson

asse

gún

el m

edio

.

Cam

bios

cor

pora

les

prop

ios

del c

reci

mie

nto.

Pres

enci

a de

agu

a en

dist

into

s es

tado

s en

luga

res

natu

rale

s.C

omun

idad

es d

eam

bien

tes

acuá

ticos

.

El c

uida

do d

el m

edio

.C

lasi

fica

ción

de

laba

sura

.

El c

uerp

o hu

man

o:lo

caliz

ació

n y

func

ión

de lo

s pr

inci

pale

sór

gano

s y

sist

emas

.

Rie

sgos

nat

ural

es:

inun

daci

ones

y s

equí

as.

Pers

onas

y c

ostu

mbr

esco

tidia

nas.

Aná

lisis

del

apro

vech

amie

nto

del

agua

.

Trab

ajos

bar

riale

s;ne

goci

os.

Car

acte

rístic

as y

rol

es.

Trab

ajos

y t

écni

cas

dedi

cado

s al

cui

dado

ehi

gien

e de

los

alim

ento

s.

Indu

stria

s qu

e un

en e

lca

mpo

y la

ciu

dad.

Proc

esos

pro

duct

ivos

que

esta

blec

enre

laci

ones

ent

re lu

gare

sur

bano

s y

rura

les.

Reg

istr

o de

per

sona

s en

la c

iuda

d de

Bue

nos

Air

es. E

l DN

I, la

par

tida

de n

acim

ient

o. E

lR

egis

tro

Civ

il.

Dis

tinta

s fo

rmas

de

apro

vech

amie

nto

del

Río

de

la P

lata

.

Bar

rios

de la

ciu

dad.

Apr

ovec

ham

ient

o po

rpa

rte

de la

s fa

mili

as d

ees

paci

os u

rban

os.

Aut

orid

ades

. Ofi

cina

spú

blic

as.

Dis

tinta

s fo

rmas

de

apro

vech

amie

nto

del

Río

de

la P

lata

.

Inte

rcam

bio

entr

e el

cam

po y

la c

iuda

d.Pr

inci

pale

s tr

abaj

os y

ofic

ios

de la

ciu

dad.

Las

inst

ituci

ones

a lo

larg

o de

l tie

mpo

. Lín

eade

tie

mpo

.

Apr

ovec

ham

ient

o de

lR

ío d

e la

Pla

ta h

oy y

ayer

.

Rec

onst

rucc

ión

hist

óric

a de

los

barr

ios.

El b

arrio

: ant

es y

ahor

a.

Com

para

ción

ent

re la

sfo

rmas

de

prod

ucci

ónde

l pas

ado

y ac

tual

es.

Tipo

s de

ofi

cios

.Te

cnol

ogía

: ind

ustr

ias

hoy

y ay

er, y

su

infl

uenc

ia e

n lo

sm

odos

de

vida

.

Page 22: GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE · GUIA DE TRABAJO PARA EL DOCENTE Aportes de especialistas Planificaciones Actividades y sugerencias Proyectos Evaluaciones Efemérides Fichas con

SALT

O7

SALT

O8

SALT

O 9

SALT

O10

SALT

O6

29

El a

gua

y el

vie

nto.

Est

ados

del

agu

a.La

tem

pera

tura

. El c

lima.

Mov

imie

nto,

tray

ecto

rias

y de

scrip

ción

. Tec

nolo

gía:

ener

gía

eólic

a. C

onst

rucc

ión

de u

nav

ión

de p

apel

.

Mi p

aís.

Pai

saje

s de

mi p

aís.

Map

asfís

ico

y po

lític

o. L

ocal

izac

ión

en m

apas

del e

spac

io lo

cal y

nac

iona

l.R

econ

ocim

ient

o de

los

dife

rent

esm

odos

de

repr

esen

tar

el e

spac

io.

Parq

ues

Nac

iona

les.

Los

mat

eria

les.

Nat

ural

es y

art

ific

iale

s.Es

tado

s de

los

mat

eria

les.

Prop

ieda

des.

Mét

odos

de

sepa

raci

ón.

Solu

cion

es, s

uspe

nsio

nes

y em

ulsi

ones

.

Med

ios

de c

omun

icac

ión.

Tes

timon

ios

oral

es y

esc

ritos

que

per

mit

en c

onoc

erel

pas

ado.

Tra

nsfo

rmac

ione

s op

erad

asen

la f

orm

a de

com

unic

ació

n en

el

tiem

po. N

eces

idad

es c

olec

tivas

ein

divi

dual

es d

e co

mun

icar

se.

Tecn

olog

ía: c

ambi

os e

n la

sco

mun

icac

ione

s.

Las

fase

s de

la L

una.

Sat

élit

esna

tura

les

y ar

tific

iale

s. E

l Sol

: fue

nte

de lu

z; p

ropa

gaci

ón e

n lín

ea r

ecta

de

la lu

z. E

l sis

tem

a pl

anet

ario

. Tra

slac

ión

y ro

taci

ón. L

as e

stac

ione

s.Te

cnol

ogía

: arm

ar u

n m

óvil.

Util

izac

ión

de la

ene

rgía

eólic

a.

Espa

cio

geog

ráfi

co:

repr

esen

taci

ones

gráf

icas

; los

map

aspo

lític

os y

físi

cos.

Pais

ajes

de

Arg

entin

a.D

ivis

ión

polít

ica.

La n

eces

idad

de

las

pers

onas

de

com

unic

arse

: los

med

ios

deco

mun

icac

ión.

Com

unic

ació

n so

cial

.N

eces

idad

es c

olec

tivas

yhu

man

as d

eco

mun

icac

ión.

Act

itude

s qu

e fa

vore

cen

el c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

.

Act

itude

s qu

e fa

vore

cen

el c

uida

do d

el m

edio

ambi

ente

. Los

Par

ques

Nac

iona

les.

Rec

onoc

imie

nto

yad

opci

ón d

e há

bito

squ

e fa

vore

cen

la s

alud

yel

cui

dado

del

med

io.

Nec

esid

ades

pro

pias

yco

lect

ivas

de

com

unic

ació

n.

Car

acte

rístic

as d

eec

osis

tem

asae

rote

rres

tres

. El a

gua

ysu

s es

tado

s. E

l vie

nto.

El c

lima.

La

tem

pera

tura

. El

mov

imie

nto.

Los

Parq

ues

Nac

iona

les:

cui

dado

s y

func

ione

s.

Los

mat

eria

les:

natu

rale

s y

artif

icia

les.

Esta

do y

pro

pied

ades

.So

luci

ones

,su

spen

sion

es y

emul

sion

es. M

étod

osde

sep

arac

ión.

El s

iste

ma

sola

r. E

l Sol

,la

Lun

a y

la T

ierr

a.Sa

télit

es. M

ovim

ient

ode

rot

ació

n y

tras

laci

ón. L

ases

taci

ones

. Fas

eslu

nare

s.

La c

arto

graf

ía: t

écni

cas

y he

rram

ient

as.

Trab

ajos

invo

lucr

ados

en lo

s m

edio

s de

com

unic

ació

n.Te

cnol

ogía

: cam

bios

en

las

com

unic

acio

nes.

Her

ram

ient

asut

iliza

das.

Tecn

olog

ía:

cons

truc

ción

de

unob

jeto

. Reg

istr

o es

crito

de m

ater

iale

s y

paso

sne

cesa

rios.

Loca

lizac

ión

dees

paci

os c

erca

nos.

La C

iuda

d de

Bue

nos

Air

es. M

apa

físic

o y

polít

ico.

Los

med

ios

deco

mun

icac

ión

en la

Ciu

dad

de B

ueno

sA

ires

.

Tecn

olog

ía:

cons

truc

ción

de

unob

jeto

; mat

eria

les

nece

sario

s,he

rram

ient

as,

secu

enci

a de

acc

ión.

Map

as d

e A

rgen

tina

ayer

y h

oy. D

ifere

ncia

sy

sim

ilitu

des.

La h

isto

ria d

e la

com

unic

ació

n: lo

sm

edio

s ho

y y

ayer

.Te

stim

onio

s or

ales

yes

crito

s qu

e pe

rmit

enco

noce

r el

pas

ado.