günes sistemi

GÜNEŞ SİSTEMİ VEÖTESİ: UZAY BİLMECESİ

Gök Cisimlerini Tanıyalım

Gök Cisimlerini Tanıyalım• Dünyayı kaplayan atmosfer,

yerden 500 km yüksekte yer almaktadır.

• Bu nedenle Dünya'dan baktığımızda ufku kapladığını görürüz ve gökyüzü olarak adlandırırız.

• Gökyüzü, saydam bir yapıya sahip olduğu için uzaydaki yıldızları,meteorları,gezegenleri ve doğal uyduları incelememize imkan vermektedir.


• Uzayda bulunan yıldızlar, gezegenler ve gök taşlarının her biri birer gök cismidir.

• Gökyüzünü, Ay ışığının bulunmadığı bulutsuz bir gecede parlaklıkları birbirinden farklı çok sayıda ışık noktası kaplar. Bu gördüğümüz ışık noktaları yıldızlardır.


• Yıldızlar, derinliklerinde gerçekleşen nükleer tepkimelerden kaynaklanan, çok büyük miktarlarda ışık ve ısı yayan, oldukça sıcak ve parlak gaz küreleridir.

• Güneş de oldukça az rastlanan bir yıldız türüdür.


• Yıldızlar da doğar, yaşar ve ölür.

• Ömrü biten yıldızlar, çok şiddetli patlama ile parçalanır ve uzay boşluğuna yayılırlar.


• Geceleyin gökyüzüne baktığımızda yıldızların farklı şekiller oluşturacak biçimde birleştiğini görürüz.

• Bu şekilde sınıflandırılmış yıldızlara takım yıldızı adı verilir.

• Büyük ayı, Küçük ayı, Akrep, Yay, Kuğu, Orion (Avcı), Çoban adlarıyla anılan 88 tane takım yıldızı olduğu saptanmıştır.

Gök Cisimlerini Tanıyalım• Kuyruklu yıldızlar parlaklık

bakımından farklılıklar gösterirler. • Bazıları ancak çok büyük

teleskoplarla görülebilmektedir.• Buz, donmuş gazlar ve tozla

karışmış halde bulunan kayaç malzemelerinden oluşan kuyruklu yıldızlar gezegenler gibi Güneş'in etrafında dolanırlar.

• Kuyruklu yıldızlar arasında en tanınmışı Halley kuyrukluyıldızıdır.

• Dünya'dan en son izlenen kuyruklu yıldızın adı ise Ikaye Zhang'dir.

Gök Cisimlerini Tanıyalım• Güneş sistemimizdeki en küçük

gök cisimleri meteorlardır. • Meteorlar gezegenler arasında

uzayın sonsuz boşluğunda, Güneş'in etrafında dolanan kayaç ve demir parçalarıdır.

• Meteorlar uzay boşluğundan büyük bir hızla gelerek Dünya atmosferine girer ve o kadar ısınırlar ki, yeryüzüne ulaşamadan buharlaşıp gaz haline dönüşürler.

Gök Cisimlerini Tanıyalım• Bazı meteorların tamamı

yanarak yok olmaz.• Kalan bu parçalar yeryüzüne

düşer.• Bu parçalara gök taşı (meteorit)

denir. Meteorların düştükleri yerlerde oluşturdukları hasardan dolayı çukurlara yol açtığı bilinir. Bu çukurlara meteor çukuru denir.

• Eğer çukur Dünya yüzeyi üzerinde yer alıyorsa buna göktaşı çukuru adı verilir.

Gök Cisimlerini Tanıyalım• Uzayda yer alan gök

cisimlerinden bir diğeri de gezegenlerdir.

• Güneş Sistemi'mizde Güneş'in etrafında ayrı yörüngelerde dolanan sekiz büyük gezegen vardır.

• Bunlardan biri de üzerinde yaşadığımız Dünya'dır. Gezegenler yıldız değildir.

• Yıldızlar ısı ve ışık kaynağıdır. Fakat gezegenler yıldızlardan aldıkları ısı ve ışığı yansıtırlar. Kendi ışıkları yoktur.


• Güneş Sistemi'nin sekiz büyük gezegeni, Güneş'e yakınlık sırasıyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür.

• Dünya'dan baktığımızda gezegenlerden ilk beş tanesi çıplak gözle; Uranüs ve Neptün ise ancak teleskopla görülebilir.


• Güneş'in Dünya'dan uzaklığını hiç merak ettiniz mi?

• İki gök cismi arasındaki uzaklığı ifade etmek için, "ışık yılı" birimi kullanılır.

• Işığın boşlukta bir yılda aldığı yol bir ışık yılı olarak ifade edilir.

• Bir ışık yılı yaklaşık olarak 9,46.1012 km'dir.

Güneş Sistemi

Güneş Sistemi

• Güneş çevresindeki yörüngelerde dolanan büyük gezegenler, bu gezegenlerin doğal uyduları, küçük gezegenler, meteorlar ve kuyruklu yıldızlar Güneş Sistemi'ni oluşturur.

• Güneş çevresinde dolanan gezegenlerin ve kuyruklu yıldızların izledikleri yörünge elips biçimindedir.

Güneş Sistemi

• Güneş'in her gün yeniden doğup batmasının nedeni Dünya'nın kendi etrafında dönmesidir.

• Dünya, Güneş çevresindeki yıllık dolanımını tamamlarken, bir yandan da her 24 saatte bir kendi etrafında bir kez döner.

Güneş Sistemi

• Dünya'nın enerji kaynağı olan Güneş'in Dünya'ya olan ortalama uzaklığı yaklaşık 150 milyon kilometredir.

• Bu yüzden Güneş'ten çıkan ışımalar yaklaşık

8 dakika sonra Dünya'ya ulaşır.

Güneş Sistemi

• Kütle çekim kuvveti sayesinde gezegenler Güneş etrafında elips yörüngelerde dolanırlar.

• Bu yüzden yörüngedeki konumuna göre, gezegen ile Güneş arasındaki uzaklık değişmektedir.

Güneş Sistemi• Önce Güneş etrafında dolanan

9 tane gezegen olduğu kabul ediliyordu.

• Ancak 2006 yılında Plüton cüce gezegen olarak adlandırılmış ve gezegen sınıfından çıkarılmıştır.

• Bu yüzden Güneş sisteminde8 tane gezegen vardır. Bunlar Güneş'e olan uzaklıklarına göre sırasıyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür.

Güneş Sistemi• 1. Merkür: Güneş'e en yakın

olan gezegendir. • 4878 kilometrelik çapıyla Güneş

Sistemi'nin en küçük gezegenidir.• Merkür'ün yüzeyi yoğun bir

krater yapısına sahiptir.• Kendi etrafında çok yavaş dönen

Merkür'ün gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı çok fazladır.

• Merkür gezegeninde hiçbir canlı yaşamamaktadır. Ayrıca uydusu, halkası ve atmosferi yoktur.

Güneş Sistemi

• 2. Venüs: Güneş'e en yakın ikinci gezegen Venüs'tür.

• Venüs'ün Güneş'ten ortalama uzaklığı 108 milyon kilometredir.

• Dünya ile yaklaşık olarak aynı büyüklükte olan Venüs'ün, Dünya'nın ikiz kardeşi olduğu düşünülür.

• Gökyüzünde çok güzel parlayan Venüs'e "Aşk Tanrısı" ismi verilmiştir.

Güneş Sistemi• Venüs; Güneş'e Merkür'den daha

uzak olsa da Merkür gezegeninden daha sıcaktır.

• Sıcak olmasının nedeni ise ısının bulutlarda tutulması sonucu sıcaklığının yükselmesidir.

• Bu etkiye sera etkisi adı verilir.• Venüs gezegeninin atmosferi

oldukça kalın olup, yoğun olarak karbondioksit içerir.

• Uydusu ve halkası yoktur. Halk arasında akşam yıldızı veya çoban yıldızı olarak adlandırılan aslında Venüs gezegenidir.

Güneş Sistemi• 3. Dünya: Dünya, Güneş Sistemi'nde

bulunan ve yaşam olan tek gezegendir.

• Dünya ile Güneş arasındaki uzaklık ortalama 149,6 milyon kilometredir ve yaşam için çok uygun bir gezegendir.

• Gezegenler arasında Güneş'e yakınlık bakımından üçüncü sıradadır.

• Üçte-ikisi sularla kaplıdır ve Dünya'da dağlar, ovalar, denizler, vadiler, volkanlar bulunur.

• Dünya'nın atmosferi uzaydan Dünya'yı saran mavi renkli ince bir tabaka olarak görünür.

Güneş Sistemi• Güneş ışınlarının bir kısmı

Dünya'daki yaşam için oldukça zararlıdır.

• Ozon tabakası dediğimiz yapı zararlı ışınları süzer.

• Bilim insanları yaptıkları araştırmalarla ozon tabakasının inceldiğini saptamışlardır. Bu incelmeye bazı gazlar neden olmuştur.

• Bu gazların kullanımının devam etmesi ozon tabakasının daha da incelmesine sebep olarak zararlı ışınların yeryüzüne ulaşmasına ve canlılara zarar vermesine neden olur.

Güneş Sistemi

• Dünyanın halkası yoktur ve tek uydusu Ay'dır.

• Ay, Dünya'nın 376.284 kilometre uzaktaki yörüngesinde dolanan tek uydusudur.

• Ay hem kendi ekseni hem de dünyanın etrafında dolanır.

Güneş Sistemi

• 4. Mars: Güneş'e yakınlıkta dördüncü gezegendir.

• Mars, Güneş Sistemi'nin üçüncü küçük gezegenidir.

• Güneş'e olan ortalama uzaklığı 227,4 milyon kilometre olduğu için Mars'ın yüzey sıcaklığı ortalama -28°C'dir.

• Mars çıplak gözle kırmızımsı ve parlak bir yıldız gibi görünür.

Güneş Sistemi• "Kızıl gezegen" adı ile bilinir. • Teleskopla görülebilen Mars'ın

iki uydusu vardır. • Mars, atmosferinin çoğunluğu

karbondioksitten oluşan soğuk bir gezegendir.

• Düzlükler, kum tepeleri, iriliufaklı kayalar ve taşlardan oluşur. • Fakat gezegende su yoktur.

Güneş Sistemi

• 5. Jüpiter: Güneş sisteminde yer alan en büyük gezegendir.

• Güneş'e yakınlık bakımından beşincidir.

• Yaklaşık olarak 144 bin kilometrelik çapa sahip olan Jüpiter, Dünya'nın çapının 11 katıdır.

Güneş Sistemi

• Güneş'ten uzak olduğu için soğuk bir gezegendir.

• Etrafında taş ve toz parçalarından oluşmuş ince bir halka bulunmaktadır.

• Büyük bölümü hidrojen ve helyumdan oluşan bir atmosfere sahip olan Jüpiter'in 63 uydusu vardır.

Güneş Sistemi• 6. Satürn: Güneş Sistemi'ndeyer alan ikinci büyük gezegendir.• Güneş'e yakınlığı bakımındanaltıncı sıradadır. • Satürn tümüyle gazdan oluşur.

Etrafın da buz, gaz ve kaya parçalarından oluşan halkalar vardır.

• Bu yüzden Satürn'e "Halkalı Gezegen "de denir.

• Parlak ve altın rengine benzeyen Satürn'ü çıplak gözle görebiliriz.

Güneş Sistemi• 7. Uranüs: Güneş sisteminde yer

alan üçüncü büyük gezegendir. • Güneşe yakınlığı bakımından

yedinci sıradadır.• Güneş'ten ortalama uzaklığı

2 milyar 869 milyon kilometredir.

• Uranüs çıplak gözle görülemediği için teleskop kullanmak gerekir.

• Ama net görülebilmesi için çok büyük teleskoplarla gözlem yapılmalıdır.

Güneş Sistemi

• 8. Neptün: Güneş'e olan uzaklığı bakımından sekizinci gezegendir.

• Neptün'ün Güneş'e olan uzaklığı Dünya'nınkinin otuz katıdır.

• Büyüklük bakımından Uranüs'ün ikizi gibidir.

• Çok soğuk bir gezegen olan ve mavi renkteki Neptün, mavi ışığı çok iyi yansıtmaktadır.

Güneş Sistemi

• Işık Yılı (Iy)Işığın bir yılda aldığı yola ışık yılı denir. Kısaca Iy ile gösterilir.

• 1Iy=9,46.1015 m

Güneş Sistemi• Astronomik Birim• Dünya ile Güneş arasındaki

ortalama uzaklığa astronomik birim denir.

• Kısaca Ay ile gösterilir.1Ay= 1,5.1011

• Güneş ve yıldızların hepsi galaksi (gökada) adı verilen çok büyük yıldızlar topluluğunun birer üyesidir.

• Uzayda farklı boyutlarda ve birbirlerinden uzakta milyonlarca galaksi bulunur.

Güneş Sistemi

• Bizim içinde bulunduğumuz galaksi Samanyolu galaksisi olarak da bilinir.

• Samanyolu gökadası, içinde 100 milyar yıldız bulunduran ve evrendeki bilinen en büyük gök Ada'dır.

• Güneş Sistemi Samanyolu'nun dış kenarına yakın bir yerde yer alır

Güneş Sistemi

• Güneş çok büyük ve ışıldayan bir gaz topudur.

• Güneş'in üzerinde güneş lekeleri bulunur.

• Astronomlar Güneş'i incelemek için özel yöntemler kullanırlar.

• Sakın güneşe çıplak gözle ya da dürbünle bakmayınız.

• Çünkü kör olmanıza neden olabilir.

Güneş Sistemi• Dünya'mızın içinde bulunduğu gök

ada sarmal bir şekildedir.• Diğer gök adalar ise sarmal, eliptik

ya da düzensiz şekilde bulunabilirler.

• Sarmal. olan gök ada'ya Andromeda ve Sombrero gök adasını örnek verebiliriz.

• Andromeda'yı Dünya'dan teleskop kullanmadan gözlemleyebiliriz.

• Gök adalar, gök cisimleri ve boşlukların hepsi evreni oluşturur.

• Dünya'nın dışındaki evren parçası da uzay olarak ifade edilir.

Uzay Araştırmaları


• Astronomi, tüm bilimlerin en eskisi olarak bilinir.

• İnsanlar eskiden beri gökyüzünü ve orada yer alanları merak etmişlerdir.

• Babiller milattan önce 200'lü yıllarda pek çok yıldızın haritalarını çıkarıp incelemişlerdir.

Uzay Araştırmaları• Eski Mısırlılar Güneş, Ay ve

yıldızları gözlemlemişlerdir.• Fakat gökyüzünü incelemeyi bilim

olarak yapanlar Eski Yunanlılardır. • Çok doğru yıldız haritaları

çizmişlerdir.• Antik Mısır Medeniyeti'nde

tapınak ve piramitlerin üzerine gezegen resimleri çizilmiştir.

• Eski Çağ'da Çinliler ise gökyüzünü incelemişler ve gördüklerini taşlara parşömen üzerine işlemişlerdir.


• Gök bilimciler teleskobun bulunması ile çalışmalarına hız vermiştir.

• Gök bilimcilerden Galileo bu konuda önemli çalışmalar yapmıştır.


• Teleskop olarak adlandırılan ilk aracı 1608 yılında Hollandalı Hans Lippersheg icat etmiştir.

• Astronomide kullanılan ilk teleskobu Galileo 1609 yılında yapmıştır.

• Bu teleskop cisimleri otuz kat büyütmekte ve ışığı kıran merceklerden oluşmaktadır


• Hubble Uzay Teleskobu (HUT) ile Dünya'nın yörüngesine teleskop yerleştirmek isteyen astronomların hayali gerçekleşmiş oldu.

• Bu teleskopla çok daha uzak mesafeler daha net görülebilmektedir.

Uzay Araştırmaları• Radyo teleskopları uzay

cisimlerinin yaydığı zayıf radyo dalgalarını toplayıp güçlendirmek için kullanılır.

• Bazı cisimler ancak radyo teleskopları ile görülebilir.

• Dünya'nın her tarafında radyo teleskopları bulunmaktadır.

• Dünya'daki en büyük radyo teleskobu Porto Riko'daki Arecibo çanak antenidir.


• Teleskoplar uzay gözlemlerini oldukça kolaylaştırmıştır.

• Bu yüzden zaman geçtikçe uzay hakkında daha fazla bilgiye sahip olmaktayız.

• Teknoloji ilerlerken daha farklı ve daha büyük teleskopların yapılacağını da bilmekteyiz


• 16 Temmuz 1969'da Neil Amstrong, Edwin Aldrin ve Micheal Collins adlı üç astronot Ay'a yolculuk yapmıştır.


• Gelişen teknoloji sayesinde Venüs'e ve Mars'a uzay sondaları gibi uzay araçları gönderilmiştir.

• Amerika'nın yaptığı Marimar 4 adlı uzay aracı 1965 yılında Mars'ın ilk uydu fotoğraflarını çekmiştir.

• Uzay istasyonları kurulmuştur. Dünya'nın yörüngelerine uzay teleskopları yerleştirilmiştir.


• Uzay incelemeleri için gönderilen roketlerden dolayı uzay kirliliği ortaya çıkmıştır.

• Bu uzay kirliliğinin önlenebilmesi için uzay araçlarının az kirlilik oluşturabilecek şekilde yörüngelerine yerleştirilmesi gerekmektedir.

KAYNAK:• MEB 7 SINIF FEN BİLİMLERİ KİTABI• Pdf:http://palmeyayinevi.com/UserFiles/File/

7Fen/Unite7.pdf

HAZIRLAYAN: Zeynep Denizli

günes sistemi

Science