grid hesaplama ve yef@tr-grid
DESCRIPTION
Grid Hesaplama ve YEF@TR-Grid. TR ATLAS Gaziantep Grid Workshop 19-21 Haziran, 2008. Gaziantep Üniversitesi. Grid ve Grid Hesaplamaya Temel Bakış Tan ım Evrimi Neden ihtiyacımız olduğu Grid Hesaplama TR-Grid Oluşumu Ulusal Grid Oluşumu (UGO) ve Hedefleri TR-GRİD Alt Yapısı - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
www.grid.org.tr
Grid Hesaplama ve YEF@TR-Grid
TR ATLAS
Gaziantep Grid Workshop
19-21 Haziran, 2008. Gaziantep Üniversitesi
www.grid.org.tr
İÇERİK
• Grid ve Grid Hesaplamaya Temel Bakış– Tanım– Evrimi– Neden ihtiyacımız olduğu– Grid Hesaplama
• TR-Grid Oluşumu– Ulusal Grid Oluşumu (UGO) ve Hedefleri– TR-GRİD Alt Yapısı– TR-GRİD Projeleri (7. Çerçeve Programı)– Grid Uygulamaları
www.grid.org.tr
GRID Nedir ?• Küme nedir?
– İletişim ve yazılım anlamında, birbirine sıkı sıkıya bağlı, tek bir bilgisayar gibi çalışabilen bir grup bilgisayar.
• Grid = “Kümelerin kümesi”• Coğrafik olarak dağıtık bulunan kaynakların
bütünleştirilmesi• Dev sanal süperbilgisayar + Paylaşım kültürü• Orta katman yazılımı yardımı ile
– Globus açık kaynak kod– EDG, LCG, gLite AB projelerinde geliştirildi
www.grid.org.tr
EVRİM
2100
2100 2100 2100 2100
2100 2100 2100 2100
Masaüstü, Taşınabilir
SMP, Süper
LokalKüme
GlobalGrid
PERFORMANS
“Kümelerin kümesi”
www.grid.org.tr
DEV BİR KAYNAK
• Bütün bir sistem gibi davranabilen dev bir kaynak topluluğu
İşlemci gücü, Veri depolama alanı, Veritabanı, Uygulama, Cihaz (teleskop vb.), Araştırmacı, Deney, Proje, Kütüphane, …
• Ana unsur İşbirliği!
• Kaynaklardan yararlanmak için, kaynak verin!
www.grid.org.tr
BİR BENZETME
“The Computational Grid is analogous to Electricity (Power) Grid and the vision is to offer a dependable, consistent, pervasive, and inexpensive access to high-end resources irrespective their location of physical existence and the location of access.”
www.grid.org.tr
ARAYIŞ
• İnternet gibi Grid de, büyük çaplı bilimin gereksinimleriyle doğdu.– büyük bilim merkezlerinin ortak iletişim ortamı
gereksinimi İnternet– İnternet ortamı üzerinde farklı tip kaynakların
paylaşımı için farklı farklı yaklaşımlar– kaynak paylaşımı için çok daha genel bir
yaklaşım arayışı Grid
www.grid.org.tr
İNTERNET VE ...
network
network
network
network
network
…
network
internetwork
internetwork
…
internetwork
Internet
www.grid.org.tr
GRİD
küme
küme
küme
küme
küme
küme…
küme
kümelerin kümesi
kümelerin kümesi
…
kümelerin kümesi
Grid
www.grid.org.tr
• Araştırmacıların kompleks bir işteHesaplama zamanını azaltmak içinBüyük verilere ulaşmak içinÖzel ekipmanlara ulaşmak içinDiğer kullanıcılarla çalışabilmek için
çok sayıda kaynağa veya servise ihtiyacı vardır.
Internet
Neden Grid?
www.grid.org.tr
GELİŞİM
• Gelişim sürecinde farklı yöntemler– Adanmış kümeler ile örnek: EGEE– Süperbilgisayarlar ile örnek: DEISA– Masaüstü bilgisayarlar ile örnek: SETI@Home
• Hedef
www.grid.org.tr
Internet
Dinamik kaynak bağışlamaÜniversite Sunucusu
PC bağışlayan
PC bağışlayan
PC bağışlayan
Uygulama
Masaüstü Gridi
www.grid.org.tr
• SETI@home– 226 ülkede 4 milyon kullanıcı
– 1200 CPU sene/gün
– 38 TF
– 77 farklı işlemci tipi
SETI: Evrensel Masaüstü Gridi
www.grid.org.tr
Internet
Boş kaynakların 7/24 bağışlanması
Enst1
Kullanıcı
Enst2
Kullanıcı
Bağışlayan ve kullanan
Bağışlayan ve kullanan
Kümeler ile Grid
www.grid.org.tr
Scale> 49 ülkede 224 site~ 38.000 işlemci> 15 PB veri alanı> Günde onbinlerce çalışan iş> Yüzden fazla kayıtlı sanal organizasyon
En Büyük Çalışan Grid: EGEE
www.grid.org.tr
NCSA: Compute IntensiveSDSC: Data Intensive PSC: Compute Intensive
IA64
IA64 Pwr4EV68
IA32
IA32
EV7
IA64 Sun
10 TF IA-64128 large memory nodes
230 TB Disk Storage3 PB Tape Storage
GPFS and data mining
4 TF IA-64DB2, Oracle Servers500 TB Disk Storage6 PB Tape Storage1.1 TF Power4
6 TF EV6871 TB Storage
0.3 TF EV7 shared-memory150 TB Storage Server
1.25 TF IA-6496 Viz nodes
20 TB Storage
0.4 TF IA-64IA32 Datawulf80 TB Storage
Extensible Backplane NetworkLA
HubChicago
Hub
IA32
Storage Server
Disk Storage
Cluster
Shared Memory
VisualizationCluster
LEGEND
30 Gb/s
IA64
30 Gb/s
30 Gb/s30 Gb/s
30 Gb/s
Sun
Sun
ANL: VisualizationCaltech: Data collection analysis
40 Gb/s
Backplane Router
PSC integrated Q3 03
TeraGrid
www.grid.org.tr
Hepsi Grid mi ?
• Bir Grid’in “Grid” olabilmesi için– kaynaklar tek merkezden yönetilmiyor olacak– açık standartlar kullanılacak– azımsanamayacak kalitede servis sunulacak
www.grid.org.tr
UYGULAMA ALANLARI
• Yüksek Enerji Fiziği• Biyomedikal• Dijital Kütüphaneler• Bilgisayar Hesaplamalı Kimya• Yerbilim• Jeo-fizik• Astro-fizik• Füzyon• Finans• …
www.grid.org.tr
GRİD HESAPLAMA
• Hesaplama, görüntüleme, veri depolama vb. kaynakların birbirlerine bağlanarak, sistem kısıtları nedeniyle başka şekilde çözülemeyecek olan problemlerin çözülebilmesine olanak tanıyan yaklaşım.
• Tekil uygulamaveya
Çok sayıda uygulama içeren “iş akışı” (workflow)• Uygulama ardışıl (sequential) veya paralel
www.grid.org.tr
TR-GRİD OLUŞUMU VE ÇALIŞAN
UYGULAMALAR
TR ATLAS Gaziantep Grid Workshop
19-21 Haziran, 2008. Gaziantep Üniversitesi
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
İÇERİK
– Ulusal Grid Oluşumu (UGO) ve Hedefleri– UGO Danışma Kurulu– TR-GRİD Alt Yapısı
– TR-GRİD Projeleri (7. Çerçeve Programı)– Grid Uygulamaları
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
ULUSAL GRİD OLUŞUMU
TR-GRİD HEDEFLERİ– Grid çalışmaları ULAKBİM koordinasyonunda hesaplama
kaynaklarının grid altyapısı altında toplanması amacı ile 2003 yılında TR-Grid Oluşumu adı altında başlatılmıştır.
• Ulusal kullanıcı kitlesini bilgilendirmek
• Bölgesel uygulamalar geliştirmek
• Ulusal grid altyapısını kurmak
• Uluslararası grid projelerine katılmak
• ...
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
ULUSAL GRİD OLUŞUMU
TR-Grid UGO Danışma Kurulu
• TR-Grid UGO Danışma Kurulu; TR-Grid e-Altyapısı için ulusal starteji ve politikaların belirlenmesi, uygun projelerin üretilmesi, gerekli finansmanın sağlanması ve yürütülen çalışmaların uygunluğunun denetlenemesi gibi sorumlulukları olan ve ULAKBİM Yönetim Kurulunca tanınan bir kurul olarak hayata geçirilmiştir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
ULUSAL GRİD OLUŞUMU
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Altyapısı - GRID• 7 Grid Sitesi:
– TR-01-ULAKBIM (66 CPU, 4 TB)– TR-03-METU (312 CPU, 12 TB)– TR-04-ERCIYES (64 CPU, 0.75 TB)– TR-05-BOUN (64 CPU, 0.75 TB)– TR-07-PAMUKKALE (64 CPU, 0.75 TB)– TR-09-ITU (64 CPU, 0.75 TB)– TR-10-ULAKBIM (364 CPU, 12 TB)
• Toplam grid kaynağı: 998 CPU, ~30 TB Depolama• Desteklenen sanal organizasyonlar: atlas, cms,
biomed, ops, dteam, see, seegrid, sgdemo, eumed, trgrida, trgridb, trgridd, trgride
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Altyapısı - HPC
• 3 HPC Kümesi:– TR-03-METU (312 CPU, 12 TB)– TR-10-ULAKBIM (364 CPU, 12 TB)– Infiniband (Sıkıbağlı) Küme (240 CPU, 6 TB)
• Toplam HPC kaynağı: 916 CPU, 30 TB Depolama
• Kurulu paket programlar: Gamess, CPMD, NAMD, Espresso, Octa, R, Gromos, Gromacs, Siesta, Abinit, Gaussian, VASP, Charmm, Amber ...
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Kullanıcı İstatistikleri
• Toplam 241 kullanıcı:– 20 TBAG kullanıcısı– 221 normal kullanıcı
• Toplam 36 üniversite + TAEK
• 13 farklı disiplin
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Sertifika Otoritesi
Yrd. Doç. Dr. Erol ŞahinOrta Doğu Teknik
ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği
Grid altyapılarında kullanıcıların çalışabilmesi ve sunucuların birbirleri ile güvenli konuşabilmesi için PKI sertifikalarına ihtiyaç vardır.
Kendi kullanıcılarını yetkilendirebilmeleri için her ülkenin en az bir grid sertifika otoritesi olması beklenmektedir.
Grid sertifika otoriteleri GridPMA tarafından onaylanır. EUGridPMA Avrupa içinde yetkilendirmeyi yapan organizasyondur.
TR-Grid CA 2005 Ekim ayında EUGridPMA tarafından akredite edilmiştir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TBAG Kullanıcı İstatistikleri
• Toplam 8 grup:
– Tbag1: ODTÜ, Gazi, Balıkesir Üniv., Fizik Bölümü – VASP– Tbag2: Erciyes Üniv., Fizik Bölümü – Espresso– Tbag3: Atatürk Üniv., Biyokimya – Kendi kodları– Tbag4: Bilkent Üniv., Fizik Bölümü – VASP– Tbag5: ITU, Kimya Bölümü – Gaussian, NAMD, VASP– Tbag6: Yeditepe, Boğaziçi Üniv., Kimya – NAMD, Charmm– Tbag7: Dokuz Eylül Üniv., Fizik – Octa– Tbag8: Bilkent Üniv., Fizik Bölümü – VASP, Espresso
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Kullanıcı İstatistikleri
• Kullanıcıların disiplinlere göre dağılımı:
(Diğer: Elektronik müh, metalurji, biyoloji, kriptografi, istatistik, eczacılık, makina müh, çevre müh, biyomedikal vs.)
ULAKBIM HPC 03/2008
Diger46
19%Fizik77
33%
Bilgisayar47
20%
Kimya51
22%
Enformatik156%
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Kullanıcı İstatistikleri
• Kullanıcıların üniversitelere göre dağılımı:
(Diğer: Dokuz Eylul, Ege, IYTE, Kırıkkale, Abant İzzet Baysal, Hacettepe, Marmara, Osmangazi, TOBB, Sabancı, Fırat, Gaziantep, Mustafa Kemal, Van Yüzüncü Yıl vs.)
Bogazici, 45, 19%
Diger, 69, 28%
ODTÜ, 60, 25%
Erciyes, 7, 3%
Cukurova, 8, 3%
Gazi, 11, 5%
Bilkent, 17, 7%İTÜ, 24, 10%
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİSEE-GRID2 (2006-2008)
(South Eastern European GRid-enabled eInfrastructure Development)Ana Yükleniciler: GRNET, Yunanistan CERN, İsviçre MTA SZTAKI, Macaristan IPP-BAS, Bulgaristan ICI, Romanya TÜBİTAK, Türkiye ASA/INIMA, Arnavutluk UoBL, Bosna Hersek UKIM, Makedonya UOB, Sırbistan UoM Karadağ RENEM Moldovya RBI, HırvatistanAlt Yükleniciler: 27 üniversite / araştırma merkezi
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİ
SEE-GRID 2– Belirlenecek uygulamaların grid ortamına taşınması– Ulusal Grid Sertifika Otoritesinin işletilmesi– Uygulamların test edilmesi ve kullanıcı yardım masası
desteği– Ulusal ve uluslarası eğitim ve çalıştaylar düzenlemek ve
katılmak– Desteklenen Uygulamalar
» SDA (Boğaziçi Üniversitesi)» GPiP (Bilkent – Koç Üniversiteleri)» GridAE (ODTÜ)» P-Grade Portal Geliştirme Desteği (ODTÜ)
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİEUMEDGRID (2006-2008)
(Empowering eScience Across the Mediterranean)
INFN, İtalya (Koordinatör)
CERN, İsviçre
CNRST, Fas
GARR, İtalya
CYNET, Kıbrıs Rum Kesimi
DANTE, İngiltere
GRNET, Yunanistan
HIAST, Suriye
CERIST, Cezayir
MRSTDC, Tunus
TÜBİTAK, Türkiye
RED.ED, İspanya
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİ
EUMEDGRID (2006-2008)(Empowering eScience Across the Mediterranean)
• EUMEDGRID altyapısına katılım• Grid servislerinin kurulumu ve bölgesel• Bölgesel grid uygulaması geliştirmek • - HuM2S (Boğaziçi Üniversitesi)• SEE-Grid ve EGEE'de edinilen tecrübeyi
Akdeniz Bölgesine taşımak
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİEGEE (Enabling Grids for E-SciencE)EGEE, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve grid teknolojisindeki
yeni gelişmelere dayalı olarak araştırmacılara kesintisiz hizmet veren bir grid servisidir.
- 40 Ülkede 200 Site~ 30 000 CPUs (7/24)- 10 000 iş/gün
- 48 Ülkede 250 Site~ 41000 CPUs (7/24)- 25.000 iş/gün (eş zamanlı)- 100.000 iş/gün
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-GRİD PROJELERİ
EGEE HEDEFLERİ
Yeni hesaplama kaynaklarını kabul edebilecek kararlı, dengeli ve güvenli bir grid ağı oluşturmak
Kullanıcılara güveli bir servis sağlayabilmek için sürekli geliştirilen ve bakımı yapılan bir grid ortakatmanı sağlamak
Bilimsel çalışma yapan kullanıcılar dışında endüstriden de yeni kullanıcılar bulmak
Federasyonlar:- CERN
- İrlanda ve İngiltere
- İtalya
- Fransa
- Almanya ve İsviçre
- Rusya
- Amerika
- NRENs
- Orta Avrupa
- Kuzey Avrupa
- Güney Doğu Avrupa
- Güney Batı Avrupa
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid UGO Destekli Grid Uygulamaları
• Ulusal Destekli Uygulamalar (TUGA)– Eğitim Ontolojisi (AGMLAB)
• AB Çerçeve Programı Destekli Uygulamalar– SE4SEE (Güney Doğu Avrupa için Grid Olanaklı Arama Motoru,
Bilkent Üniversitesi)– SDA (Sismik Veri Analizi, Boğaziçi Üniversitesi)– G-PiP (Grid Olanaklı Protein-Protein Etkileşimi Tahmini, Koç
üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi)– GridAE (Grid Tabanlı Yapay Evrim, Orta Doğu Teknik
Üniversitesi)
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid UGO Destekli Grid Uygulamaları
• AB Çerçeve Programı Destekli Uygulamalar– HuM2S (İnsan Hafızasının Simülasyonla
Modellenmesi, Boğaziçi Üniversitesi)– P-Grade Portalı ( Grid Uygulama Geliştirme Portalı)
MTA SZTKI, Orta Doğu Teknik Üniversitesi
• TR-Grid Altyapısının Desteklediği Kullanıcı Uygulamaları– YEF (ATLAS, CMS)– Gaussian, Gamess, NAMD, PWSCF, CPMD, Abinip,
VASP, Amber,...– MPI Kullanıcıları
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
Eğitim Ontolojisi – AGMLAB Sayısal ortamda yeralan akademik ve bilimsel kaynakları, araştırmacılara arama motoru
teknolojisi ile sunan bir akademik dijital kütüphane
TUGA kapsamında verilen destek ile http://bilgin.grid.org.tr Güven Fidan ve ekibi tarafından geliştirilmiştir.
AGMLAB http://www.bilgi.com geliştiricisi ve TR-Grid UGO’nun ilk endüstriyel iş ortağıdır.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
SE4SEE (Search Engine for South East Europe)
Grid altyapısında çalışabilen isteğe bağlı, ülkeye özel, kategorik ve kişisel bir arama motorudur.
SEE-GRID kapsamında Prof. Cevdet Aykanat ve öğrencileri tarafından geliştirilmiştir. http://se4see.grid.org.tr
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
SDA (TR-Grid Üzerinde Kandilli Sismik Veri Sunucusu)
Kandilli Rasathanesinin topladığı sismik verilerin grid üzerinde erişim ve hesaplama için sunulması
SEE-GRID2 kapsamında önerilmiş, SEE-GRID-SCI uygulaması olarak seçilen SDA Prof. Can Özturan, Kandilli Rasathanesinden M. Yılmazer ve öğrencileri tarafından geliştirilmektedir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
GPiP (Grid Protein – Protein Interaction Prediction)
Protein veri bankalarında yer alan protein – protein etkileşmelerini tahmin eden grid olanaklı bir algoritmanın geliştirilmesi
SEE-GRID2 kapsamında Prof. Cevdet Aykanat, Dr. Atilla Gürsoy ve öğrencileri tarafından geliştirilmektedir.
RAD50 - DNA çift-sarmalı kırılma tamir proteini (1l8dB) ↔ BRCA1 – Göğüs kanseri hassasiyet proteini (1miuA) 1aq5AC yoluyla. Bu etkileşim literatürde doğrulanmıştır.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
GridAE (Artificial Evolution) Yapay Evrim uygulamaları için grid tabanlı bir altyapının
geliştirlimesi amaçlanmıştır. GridAE evrimsel hesaplamaları grid üzerinde dağıtacak ve kullanıcıya şefaf bir arabirim sağlayacaktır. Uygulama konusu olarak özerk
robotlar için denetleyici geliştirme konusunda çalışılmaktadır.
SEE-GRID2 kapsamında desteklenen GridAE, Dr. Erol Şahin, Dr. Cevat Şener ve öğrencileri tarafından geliştirilmektedir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
P-GRADE Portalı
P-GRADE portalı seri ya da paralel işlerden oluşan iş akışlarının tanımlanıp çalıştırılmasına, bu işlerin durumunun portal üzerinden takip edilmesine olanak veren bir grid portalıdır.
SEE-GRID2 kapsamında desteklenen P-Grade Portalı Prof. Peter Kascuk, Dr. Cevat Şener ve öğrencileri tarafından geliştirilmektedir.
http://www.grid.org.tr/servisler/pgrade/
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
HuM2S (Human Memory Modelling by Simulation)
İnsanlar arasındaki tavsiye etme ve sosyal baskı gibi etkileşimlere dayalı bir karmaşık sistemin insan belleğinde neden olduğu değişimlerin simüle edilmesi
EUMEDGRID kapsamında desteklenen HuM2S, Prof. Haluk Bingöl ve öğrencileri tarafından geliştirilmektedir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
EGEE UYGULAMA AİLESİ Simülasyon Bulk Veri İşleme Etkileşimli Uygulamalar
>20 Uygulama- Yüksek Enerji Fiziği (LHC, Tevatron, HERA,...)- Biyoloji (Biyomedikal, İlaç Araştırmaları, Tıbbi Görüntüleme)- Yer Bilimleri (Hidroloji, Çevre Kirliliği, İklim Modelleme, Jeofizik)- Hesaplamalı Kimya - Astrofizik (Planck, MAGIC)- Füzyon- Finans, Dijital Kütüphane- Nanoteknoloji
İş Akışı Paralel Uygulamalar Kalıtsal Uygulamalar
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
SİMÜLASYON Örnek Uygulamalar
- LHC Monte Carlo Simülasyonu- Füzyon Simülasyonu- WISDOM – Sıtma/Kuş Gribi
Özellikleri- CPU gücü- Çok sayıda bağımsız iş- Uzman kullanıcı- Küçük girdi / büyük çıktı
İhtiyaçlar- İş yönetim araçları- Minimal veri yönetimi
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
SONUÇ
•Yeni projeler “FP7 (SEE-GRID-SCI, MEDIAN, EGEE3, ...)”
•Yeni “Grid Kullanıcıları”
•Yetkin “Grid Sistem Yöneticileri”
•Grid Eğitimleri ve Ulusal Grid Çalıştayına aktif katılım
•Kamu ve Endüstri ortaklıkları
•....
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
YEF @ TR-Grid
TR ATLAS Gaziantep Grid Workshop
19-21 Haziran, 2008. Gaziantep Üniversitesi
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
KollaborasyonLHC Deneyleri ~200 bilgiislem merkezi12 buyuk merkez (Tier 0, Tier 1)38 Tier 2 merkezi~40 ulkeEGEE, OSG, Nordugrid Gridleri
SeçimlerGrid teknolojisi,“Tier” hiyerarşisi,PClerde Intel işlemciler,LINUX işletim systemi.
HedefDeneylerin LHC detektörlerinden gelen verileri çözümlemesine yardımcı olacak bilgi işleme ortamını hazırlamak.
Bir fizik çalışma grubu için grid
Tier3fizik
Bölümü
Desktop
Almanya
Tier 1
ABDİngiltere
Fransa
İtalya
Taipei?
CERN Tier 1
JaponyaCERN Tier0
Tier2
Lab aUni a
Lab c
Uni n
Lab m
Lab b
Uni bUni y
Uni xBölgesel bir grup için grid
LCG – LHC Computing Grid Projesi
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
TR-Grid Tier-2 Kaynakları
2007 2008 2009 2010CPU (kSI2K) 250 850 1350 2450
40 310 550 900500 1000 1000 1000
Turkish Tier-2 FederationPledged Planned to be pledged
Disk (Tbytes)Nominal WAN (Mbits/sec)
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
YEF Araştırmacıları için TR-Grid Olanakları
• TR-Grid oluşumu 2003 senesinde ilk kurulduğundan beri YEF araştırmacıları ile bağlantı içindedir.
• 2005 Kasım ayında TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından kabul edilen TUGA Projesi ile hizmet vermeye başlayan TR-Grid Altyapısı ağırlıklı olarak YEF araştırmacıları için kurulmuştur.
• 2007 senesi içinde TAEK ve ULAKBİM'de yapılan bir dizi seminer ve toplantı sonucunda hesaplama kapasitesi olarak oldukça yeterli olan TR-Grid altyapısının CMS ve ATLAS için Tier-2 merkez olması için gerekli başvuruların yapılmasına karar verilmiştir.
• Tier-2 merkezleri, altyapı, kaynak ve bağlantı yeterlilikleri nedeni ile TÜBİTAK ULAKBİM ve ODTÜ olarak belirlenmiştir.
• Tier-2 merkezlerin sorunsuz çalışması için Temmuz 2008 tarihinde devreye girecek 2x2.5 Gbps GEANT bağlantısının en az 1 Gbps kapasitesi Tier-2 veri akışı için ayrılacaktır.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
YEF Araştırmacıları için TR-Grid Olanakları
• Tier-2 merkezlerin veri depolama kapasitesini arttırmak için 400 Tbyte toplam veri alanına sahip yeni depolama sunucularının Temmuz 2008 itibari ile devreye girmesi beklenmektedir.
• TR-Grid altyapısının hem YEF hem de diğer araştırmacılara uzun seneler ve sağlıklı hizmet verebilmesi için ulusal ve uluslararası fon başvuruları yapılmaktadır.
• Bütün TR-Grid siteleri ATLAS ve CMS sanal organizasyonlarını desteklemektedir. Ancak bağlantı masraflarının yüksek olması nedeni ile ULAKBİM ve ODTÜ dışındaki diğer merkezlerin yoğun olarak veri analizi için kullanılması mümkün gözükmemektedir.
• TAEK ve ULAKBİM'de yapılan toplantılar sonucunda diğer YEF deneylerine olan TR-Grid site destekleri kesilmiştir. Ancak ATLAS ve CMS dışında kalan diğer deneylere herhangi bir sitede destek verilmesi uzun bir süreç değildir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
YEF Araştırmacıları için TR-Grid Olanakları
• CMS ve ATLAS için hangi Tier-1 merkezlerin kullanılacağı konusunda çalışmalar devam etmektedir.
• CMS Tier-2 ana merkezi ODTÜ yedek merkez ULAKBİM olarak belirlenmiştir. ATLAS Tier-2 ana merkezi ULAKBİM yedek merkez ODTÜ olarak belirlenmiştir.
• Bütün TR-Grid siteleri şu an TR-Grid Operasyon Merkezi (TOM) tarafından yönetilmektedir. Kaynak planlaması, altyapı değişiklileri TR-Grid UGO Danışma Kurulu tarafından belirlenmekte ve TOM tarafından uygulanmaktadır.
• CMS için Tier-1 veri aktarımı denemeleri yapılmıştır.
• CMS ve ATLAS için araştırmacıların istekleri üzerine istenen yazılımlar sitelere yüklenmiştir veya otomatik yüklenmesi sağlanmıştır.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
YEF Araştırmacıları için TR-Grid Olanakları
• YEF araştırmacıları, operasyonel sorunları için [email protected] adresini kullanabilirler.
• YEF kullanıcılarına özel wiki sayfaları TOM ve YEF gruplarından araştırmacılar tarafından düzenlenmektedir.
İYTE ÖRGÜ LABORATUVARI AÇILIŞ TOPLANTISI – 28 NİSAN 2008, İZMİR
KAPANIŞ
SORULAR ?
Emrah AKKOYUNTÜBİTAK-ULAKBİM
NOT: Bu sunum ULAKBİM tarafından organize edilmis diğer etkinliklerde kullanılan dökümanlardan derlenmiştir.