CSR- innowacje społeczne i transfer wiedzy dolnośląskich przedsiębiorstw (Janusz Kroik)

Ekspozycja CSR jako dominującego motywu strategicznego współczesnych przedsiębiorstw (korporacji)

Perspektywa strategiczna

Okres Przesłanki (motywy) opracowania Strategii

Odwzorowanie nowej Ekonomii Część dekady lat 90 XX do przełomu wieków

Innowacje; nowe modele biznesowe; przełomowe technologie

Specyfika zjawisk trzeciego tysiąclecia

Pierwsza dekada XXI wieku z perspektywą na dalsze dekady

Społeczna odpowiedzialność biznesu i etyka biznesu; rywalizacja o standardy; rynki typu winner-takes-all; strategie globalne

Grant R.M., Współczesna analiza strategii, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2011

a) Oblicze etyczno- filantropijne, przesłanki i formy (przejawy) aktywności; pytanie czy może to mieć charakter

strategiczny?b) Oblicze standaryzujące (formalizowane)- normy

regulujące aktywość CSR ze szczególnym ujęciem ISO26000, komentarz do wymiarów występujących w Normie,

znaczenie strategiczne jako przesłanka sugerowana przez twórców uregulowań?

c) Oblicze biznesowe- ułomności oblicza etycznego i standaryzującego jako źródło powstawania koncepcji CSV

(M.Portera), HCV (Hybrydowe łańcuchy wartości). Komentarz do odmienności przesłanek funkcjonalnych

między CSR a CSV

Oblicza społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa (CSR)

Filantropia (strategiczna) FS – fundacje korporacyjneOsobista motywacja fundatora ale przemyślane i zaplanowane działania.

Dominuje system grantów realizowanych przez wyspecjalizowane organizacje pozarządowe lub instytucje publiczne. Nowoczesne odmiany to

„grantowe” FS nastawione są na wymierne efekty, partnerstwo relacji. Zaufanie i nastawienie na rozwiązanie innowacyjne, nieraz

eksperymentalneLIDERZY FILANTROPII 2012

KWOTOWO- PZU, KGHM (ponad 15 mln zł)Odsetek swoich dochodów przed opodatkowaniem- Grupa ATLAS (7%), Job

Safety (3,3%), VIVE Textile Recycling -2,5%)Prowadzenie działań przez FUNDACJĘ Korporacyjną- prowadzenie działań

społecznych w sposób przejrzystych i uporządkowany i w niektórych przypadkach „umocowanie” w strategiach firm założycielskich

W Polsce jest ponad 100 Fundacji korporacyjnych (porównywalna liczba z krajami zachodnimi)- źródło Rzeczpospolita 2.12.2012 r

Oblicze standaryzujące (formalizowane)- normy regulujące aktywność CSR ze szczególnym ujęciem ISO 26000 (Od 2010 roku uchwalona)

Norma ISO 26000 wyróżnia następujące obszary społecznej odpowiedzialności biznesu:

Ład organizacyjnyPrawa człowiekaStosunki pracy

ŚrodowiskoSprawiedliwe praktyki rynkowe

Relacje z konsumentamiZaangażowanie społeczne

Oblicze standaryzujące (formalizowane)- normy regulujące aktywność CSR ze szczególnym ujęciem ISO 26000 (Od 2010 roku uchwalona)

Projekt ISO 26000 definiuje społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR), jako "Odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań (produkty, serwis, procesy) na społeczeństwo i środowisko", poprzez przejrzyste i

etyczne zachowanie, które[1]:przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, zdrowia i dobrobytu

społeczeństwabierze pod uwagę oczekiwania interesariuszy

jest zgodne z obowiązującym prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania

jest spójne z organizacją i praktykowane w jej relacjach. [1] Celem projektu jest wypracowanie i dostarczenie zainteresowanym przedsiębiorstwom praktycznej wiedzy służącej

podniesieniu umiejętności prowadzenia i oceny działań społecznie odpowiedzialnych. Realizowany jest przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność oraz firmę

doradczą Deloitte, a współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W ramach projektu przygotowane zostaną narzędzia służące planowaniu i realizacji działań CSR w przedsiębiorstwach, a na ich zakończenie powstanie publikacja 'Ocena stanu CSR w polskich przedsiębiorstwach'.,

www.odpowiedzialnafirma.pl

Oblicze standaryzujące (formalizowane)- normy regulujące aktywność CSR ze szczególnym ujęciem ISO 26000 (Od 2010 roku uchwalona)

Proces wdrażania CSR według ISO 26000Proces wdrażania strategii społecznej odpowiedzialności biznesu

oparty jest na modelu W. E. Deminga – PDCA (Plan-Do-Check-Act). Może on przebiegać w sposób mniej lub bardziej sformalizowany (zależne jest to od kultury, wielkości i rodzaju organizacji), jednak najważniejsze jest przeprowadzenie przez zarządzających procesu

myślowego oraz świadome skonkretyzowanie celów i ciągłe monitorowanie ETAP I Planuj, ETAP II Działaj, ETAP III Sprawdź,

ETAP IV Wykonaj

Oblicze biznesowe CSR - ułomności oblicza etycznego i standaryzującego jako źródło powstawania koncepcji CSV (M.Portera), HCV (Hybrydowe łańcuchy wart.)

Płaszczyzna porównania

CSR CSV HVC

Przesłanka generalna podejmowania

aktywności

Czynienie dobra w formie postawy obywatelskiej, filantropii i zrównoważonego rozwoju

Osiąganie wartości gospodarczej i społecznej będącą korzyścią w stosunku do kosztów

Wywieranie wpływu społecznego z czerpaniem korzyści biznesowych, szczególnie dla klientów najniższych warstw piramidy”społeczne

Źródło inspiracji dyktujące rozpoczęcie

działania

Inicjatywa wg uznania lub w reakcji na presje z zewnątrz, w oderwaniu od maksymalizacji zysku

Nierozwiązalnie zawiązane z konkurowaniem i maksymalizacją zysku, poprzez przeformułowanie produktów i rynków oraz przedefiniowanie produktywności dotyczącej łańcucha dostaw

Zyskowny wzrost na niewykorzystanym rynku, bardziej efektywne łańcuch dostaw i

innowacje Sposób podejścia do działań

planistycznych Plany działania określone przez informacje pochodzące z zewnątrz i osobiste preferencje, w warunkach

ograniczeń budżetowych

Plan działania właściwy dla danej firmy , wypływa z jej wewnętrznych potrzeb, z projekcją tworzenia „sojuszy” w formie klastrów lokalnych

Cele związane z pracownikami oraz świadomymi konsumentami oparte na zaufaniu i znajomości ekosystemu u podstaw piramidy dzięki organizacjom 3S

Oblicze biznesowe CSR - ułomności oblicza etycznego i standaryzującego jako źródło powstawania koncepcji CSV (M.Portera),

Kryterium

Wartość, jaką się osiąga

Typ postawy wyrażanej przez działania

Motyw do działania

Kryterium oceny działań

Sposób formalizacji działań

Zakres oddziaływania

Znaczenie regulacji zewnętrznych na aktywność działań

CSR Czynienie dobra

Obywatelska, filantropijna, zrównoważony rozwój

Według uznania lub w reakcji na presję z zewnątrz

W oderwaniu od maksymalizacji zysku

Plan działania określony przez informacje pochodzące z zewnątrz i osobiste preferencje decydenta(ów)

Efekty ograniczone przez negatywny wpływ organizacji na środowisko i społeczność oraz budżet programu CSR

Mogą sprzyjać i przeszkadzać w prowadzeniu działań. Nie muszą wpływać na ekonomikę działań, ważne są przesłania wizerunkowe

CSV Gospodarcze i społeczne korzyści w stosunku do kosztów

Wytwarzanie wartości przez przedsiębiorstwo wspólnie z lokalną społecznością

Nierozwiązalnie związana z konkurowaniem

Nierozwiązalnie związana z maksymaliz-acją zysku

Plan działania jest właściwy dla danej organizacji i wypływa z jej wewnętrznych potrzeb

Pociąga za sobą rekonstrukcje całego budżetu organizacji

Mogą sprzyjać i przeszkadzać. Oddziaływają na: ekonomikę, innowacyjność, cele społeczne, nawet ceny zasobów, nadają wymiar cykli inwestycyjnych, itp., ale też odwrotnie wpędzają w koszty

Oblicze biznesowe CSR - ułomności oblicza etycznego i standaryzującego jako źródło powstawania koncepcji CSV (M.Portera), ograniczenia i bariery

Wyłanianie nowych kontekstów dla strategii

Nowy sposób konfigurowania łańcucha wartości

Nastawienie na współpracę i koegzystencję z pomiotami o różnym charakterze

Presja obywatelska i instytucjonalna

Przeformułowanie produktów i rynków

Ograniczone horyzonty w kształtowaniu konwencjonalnego modelu biznesowego

Istotny wpływ regulacji prawnych

Kres myślenia „coś za coś” w wyborach

Nie w każdym obszarze będzie to możliwe

Konieczność odpowiadania na pytania o bardziej złożonym charakterze

Inercyjność w pokonywaniu ramowych problemów dla działania wspólnego, wymagające aktywności wielu stron umowy społecznej, nawet główni rywale

Zawężony jeszcze pomysł decydentów jak wiązać i generować wartość ekonomiczno-społeczną

Zacieranie podziału na organizacje komercyjne i niekomercyjne

Konieczność zmian w świadomości menedżerów i ewolucji w edukacji w szkołach biznesu

Narzucanie konkretnych praktyk blokujących innowacyjność i wpadanie w koszty

Trzymanie się formuły poprawy reputacji sprawia, że widzi się działania w optyce koniecznego zła wymagającego nakładów finansowych.

Badania PARP i Własne 2010-2012Jakże wstrzemięźliwie należy spojrzeć na wyniki badań prowadzonych wśród polskich przedsiębiorstw. Jedno z ostatnich na większą skalę były badania przeprowadzone w grudniu 2011 roku na

zlecenie PARP[1]. Do znajomości pojęcia CSR przyznało się tylko 31 % pytanych polskich firm. Badania te prowadzono z pozycji reguł adresowanych do siedmiu obszarów odpowiedzialności społecznej zawartych normie ISO 26ooo. Poniżej podano trzy wymiary (KOLUMNA 1) z tych badań

(KOLUMNA2)oraz własne z 2010 roku na próbie 128 menedżerów (KOLUMNA 3)

[1] Wykonane przez PwC i SMG KRC Miliward Brown na próbie 850 przedsiębiorstw różnej wielkości , za Stanek-Kowalczyk A. Wąskie rozumienie społecznej roli firm, Harvard Business Review Polska, maj 2012

Relacje z pracownikami

Jako „dowód” idei CSR podano terminowe wypłacanie wynagrodzeń-66%.Wyższe niż standardy integracji i opieki zdrowotnej deklaruje od 4-12% firm . W procesie rekrutacji zwraca się uwagę na płeć-50%, wiek-42% posiadanie dzici-14%, orientacjaseksualna-11%.. Wynik ten jest znacząco odbiegający od wskazania jako kluczowy dla idei tego zagadnienia- 74%

Kluczowość tego obszaru CSR deklarowało 67% badanych, definiowane jako dobro pracowników. Zdrowie pracowników wskazywano odrębnie przez 35% respondentów.Przewagę konkurencyjna CSR dzięki podejściu do pracowników wskazywało 33%

Uczciwe praktyki rynkowe

Ponad 75% firm nie ma odrębnych mechanizmów przeciwdziałania praktykom korupcyjnych, licząc na kodeksy etyczne i szkolenia. Deklaruje się w większości terminowość regulacji zobowiązań ale tylko 40 % ocenia swoich dostawców jako elementów swoich łańcuchów dostaw. Ponad 50 %badanych wskazuje ten obszar badanych

Przewagę konkurencyjną w ramach CSR dzięki uczciwości z klientami wskazywało 42%, a w stosunku do partnerów biznesowych odpowiednio 31%.

Zaangażowanie społeczne i rozwój

Niecałe 25% badanych wskazuje na jakiekolwiek działania na rzecz społeczności lokalnej. Spośród tych aktywnych dominuje wsparcie finansowe organizacji i przedsięwzięć społecznych , sportowych, kulturalnych. Niewielki procent wskazuje na umożliwianie pracownikom działania w godzinach pracy na rzecz innych.

Żadną aktywność z wymienionych kilkunastu deklaruje aż 46% badanych. Współpraca z samorządami jest u 25 %, organizacjami pozarządowymi 26%. Edukację personelu wskazuje 33% badanych

Pogląd na rodzaj osiąganych korzyści

Aż 74 % wskazuje na „pozytywny wizerunek”, ale 45% wskazuje na wyższe przychody i 58 % na podnoszenie motywacji pracowników.

Na promocje wskazało 64%, modę 29%, odwracanie uwagi od problemu 23 %, a przewagę konkurencyjną 36% badanych

Uwagi i komentarze do badań CSR w Polsce• Badania nad zjawiskiem CSR są prowadzone przez wiele lat przez różne instytucje publiczne,

prywatne i społeczne• Ciekawe Badania Forum Odpowiedzialnego Biznesu 2010 i 2012. Brało w nich udział wiele

znaczących firm a dla 30 opracowano szczegółowa diagnozę. Wszyscy stwierdzali posiadanie strategii CSR i typowano szczególną INICJATYWĘ, która mogą się szczycić Podano poniżej wyciąg o inicjatywie w strategii CSR w trzech z nich.

BRE Bank -Dostarczanie narzędzia i oceny poziomu innowacyjności

Kategoria Biznes i Edukacja

Wizerunek firmy, przedsiębiorcy, promocja innowacyjności

RWE POLSKA; Firma i jej klienci wobec polityki klimatycznej (Świadoma energia RWE

KategoriaRynek i Marketing

Wizerunek firmy, oszczędzający odbiorcy, rozpowszechnianie wiedzy o efektywnym zużyciu, Współpraca z instytucjami typu Agencja Poszanowania Energii

PROWIDENT POLSKAWolontariat lokalny (Program „tak! Pomagam”

KategoriaMiejsce Pracy

Od 2006, klasyczne oddziaływanie, Wizerunek, Integracja pracowników relacje ze społecznościami lokalnymi, prospołeczne inklinacje pracowników, angażowanie klientów do działań!

Miejsce innowacji społecznych w różnych obliczach CSR, i w formule przedsiębiorczości społecznej

1.W każdym obliczu formułuje się postulaty i oczekiwania, które wręcz preferują innowacyjne podejście.2.W konfrontacji z tłem merytorycznym konkretnej sytuacji dokonująca się zmiana odniesiona do wątku

społecznego ma walory innowacji społecznej, mimo że zmiany te często inicjują( są podłożem) nowoczesne technologie, dążenie do usprawniania procesu, nowy model biznesowy

3. Nie ma ograniczeń w poszukiwaniu innowacji społecznych wg faz procesu innowacyjnego; INSPIRACJE- PROPOZYCJE- PROTOTYPY -UTRZYMANIE -SKALOWANIE -ZMIANA SYSTEMOWA

4. Badania przedsiębiorców społecznych wskazują na większość skuteczność projektów, w których „uczestniczy” określony profil osobowościowy „lidera”. Wniosek ten , zdaniem Autora prezentacji, dotyczy

oblicza etyczno-filantropijnego. W mniejszy stopniu podejścia standaryzującego, w którym decydują w dużym stopniu reguły i zasady, a w mniejszym stopniu „pasja społeczna”. W obliczu biznesowym decyduje

„pasja strategiczna” ale „pasja społeczna” jest dodatkowym atutem koncepcji biznesowej 5.Zmiana potencjału społeczeństwa zawiera w sobie wątek innowacyjności zarówno po stronie

narzędziowej (proces, produkt, model) jak i po stronie wynikowej tj nowa , większa zdolność i wydajność społeczna. Na przykładzie przedsiębiorczości społecznej widać jak szeroko i odmiennie może być ona

ujmowana. Można skupiać się w niej na innowacyjności, obietnicy zmian społecznych, albo na kluczowych cechach osobowości czy wreszcie na rozwiązywaniu problemów społecznych [Paszkier R., Nowak A.,

Przedsiębiorczość społeczna, Oficyna a Wolters Kluwer business, warszawa 2012, s.35].

Miejsce innowacji społecznych w różnych obliczach CSR, uczelnie publiczne w perspektywie funkcji edukacyjnej

Trzy wymiary podejścia CSR w sferze edukacji Uczelni sformułowane w oficjalnych dokumentach programowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa

Wyższego(komunikat ostatni z 7 marca 2013 roku, newsletters)1. Uznaje się potrzebę aby na uczelniach wprowadzono adekwatnie do

specyfiki modelu , formy i kierunku kształcenia treści (kursy) pokazujące istotę odpowiedzialności społecznej biznesu.

2. Przejawem postawy zgodnej z CSR jest formułowanie programów studiów zwiększających szansę absolwentów na rynku pracy

3. Profesjonalne kształcenie menedżerskie powinno zawierać dogłębne standardy nauczania i przykłady dobrych praktyk z obszaru CSR

Miejsce innowacji społecznych w różnych obliczach CSR, refleksje własne z projektów dotyczących osób w wieku senioralnym

1. Projekt „szwajcarski” budowanie sieciowej wspólnoty ludzi 60+ dla powiększania potencjału obywatelskiego tej grupy osób. Formułowanie założeń modelu i badań wykazały możliwość pojawienia się koncepcji

biznesowych przy rozwiniętej formule współdziałania wspólnoty.2. Program NCBiR innowacje społeczne, partnerstwo uczelni i organizacji

pozarządowych. Szansa wykorzystania potencjału osób uczestników i absolwentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Mierzenie efektywności CSRa) wartości materialne i niematerialne kreowane przez CSR, wartość wizerunkowa i systemowa. Analiza SROI (social return on inwestmen) trudne ale czasem konieczne, są zasady, których należy przestrzegać, próby urynkowieni 3 sektora?b) wykorzystanie wymiarów ISO 26000, refleksja nad badaniami własnymi spółek komunalnych z 2012 roku

Mierzenie efektywności CSRMotyw strategiczny

Spółka „EC” Spółka „ WiŚ” Spółka „ TZ”

CSR A- wyodrębnionotylko aktywności wykraczającepoza normalny stan

Zauważa się przesłanki w codziennej praktyce, szczególnie w środowisku naturalnym, relacjami z konsumentami i częściowo z pracownikami. Kategoria właściciela wpływa na specyfikę zaangażowania społecznego

Wysoka pozycja działań w budowie relacji z konsumentami, znaczące miejsce procedur w obszarze uczciwych praktyk rynkowych i ochrony środowiska. Kategoria właściciela wpływa na specyfikę zaangażowania społecznego

Istnieją pewne dodatkowe działania na rzecz rozwijania relacji z konsumentami

P- wskazano miejsca podwyższenia aktywności o walorach strategicznych

Możliwość dalszego wyeksponowania ochrony środowiska, na tle zaostrzonych wymagań. Dodatkowa transparentność działań Spółki

Dalsze eksponowanie aktywności w obszarze ochrony środowiska

Możliwość rozwinięcia praktyk w zakresie „szczelności” wykorzystania zasobów, a także na rzecz środowiska naturalnego

Rywalizacja o standardy

A- zawężono rozważania do rywalizacji na lokalnym rynku.

Występują praktyki nastawione na działania innowacyjne, które wchodzą do modelu biznesowego. Częściowo jest to podyktowane regulacjami w otoczeniu

Nie zbudowano koncepcji innowacji wartości, stosuje się formułę naśladowania.

Motyw ten nie jest eksponowany. Ograniczenia stawiane przez właściciela, który zamawia usługi

P- zawężono rozważania do rywalizacji na lokalnym rynku

Możliwość/konieczność podtrzymania standardu, w rywalizacji z innymi dostawcami energii

W zasadzie, z uwagi na uwarunkowania infrastrukturalne, wystarczy ścieżka naśladowania bez poszukiwania innowacji wartości

Przy rozwoju konkurencji może wystąpić konieczność ekspozycji innowacji wartości

Mierzenie efektywności CSR

c) pomiary wskaźnikowe (ESG), pomiary społecznej wartości marek(brnd energy-Social Equity), pomiary BCG (2012)– co robią inaczej firmy czerpiące korzyści z CSR?- mocne zaangażowanie kadry zarządzającej w CSR, -mają zdefiniowany model biznesowy w oparciu o CSR- są bardziej skłonne do współpracy z partnerami zewnętrznymi d) KGHM- koniec aktywności szerokiej, koncentracja na tych co można pomierzyć i ocenić obiektywnie?

Transfer wiedzy - siła dobrych praktyk , potencjał przekonywania za pomocą indeksów i mierników

efektywności?

a) Transfer wiedzy w projekcie organizowanym przez Pracodawcy RP pt "Koalicja na rzecz

odpowiedzialnego biznesu" projekt realizowany od marca 2011r, trwa nadal i ma promować ideę CR

(uwaga! nie CSR), ostatnie doniesienie 8.03.2013 r (Rzeczpospolita) CR a CSR ?

OPINIE

Nestlé Polska (specjalista public relation)CSR jest rodzajem katalizatora, sposobem w codziennym cyklu pracy co sprawia, że działa się

efektywniej. Z inicjatyw CSR realizuje się m.in. program, w którym pracownicy mogą zwracać uwagę na różne niedoskonałości organizacyjne i rozmawiać ze swoimi przełożonymi w sposób często

trudny do wyobrażenia w innych firmachDanone Polska (członek zarządu)

CSR to sposób odpowiedzialnego zarządzania, nie jest ono dodatkowym programem wsparcia, lecz DNA zarządzania strategicznego.

Specjalistka w Dziale CSR, Telekomunikacja PolskaDziałania z zakresu CSR maja najbardziej strategiczny charakter wtedy, gdy firma łączy zaangażowanie społeczne z propozycja wartości, czyniąc tym samym oddziaływanie społeczne integralną częścią funkcjonowania firmy na rynku. Taka wartością może być edukowanie klienta czy dbałość o jego bezpieczeństwo

Peter Drucker kluczowy priorytet dla przedsiębiorstwa to dążenie do poprawy relacji z interesariuszami, ……

„należy dążyć do wypełniania przez przedsiębiorstwo roli dobrego pracodawcy, dobrego obywatela, dobrego sąsiada. ”