GolonganSaljuq

PJ1153 SEJARAH ISLAM 11-656H2016, K-10: Ezad Azraai Jamsari, JPATI

OBJEKTIF KULIAH M10

•Memahami sejarah

kemunculan golongan Banu

Saljuq.

•Mengenal pasti peranan dan

sumbangan Banu Saljuq

dalam Kerajaan

‘Abbasiyyah.

Kuliah 10 / 2

BANU SALJUQ• Saljuq mula tempa nama dalam sejarah:

– Berjaya kalahkan Kerajaan Ghaznawi di

Khurasan 429H/1038M.

– Berjaya tawan Baghdad dari Banu Buwayh

pada 447H/1055M.

• Menjadi the third Islamic nation selepas Arab

dan Parsi.

• Terlalu taksub dengan Sunni dan tidak

berkompromi dengan Syiah.

• Terbahagi kepada beberapa jurai: Saljuq

Agung, Syria dan Kirman.

Kuliah 10 / 3

BANU SALJUQ• Selepas zaman Malik Shah dan Perdana

Menteri Nizam al-Mulk, pengaruh dan kuasa

Saljuq mula berkurangan.

• Zaman keemasan, peringkat awal sahaja.

Peringkat kemudian alami krisis perebutan

kuasa.

• Namun Saljuq Rum dapat bertahan sehingga

470H/1077M dan mereka tidak banyak

berhubungan dengan Saljuq lain.

• Mereka menguasai bahagian barat wilayah

Asia Tengah.

Kuliah 10 / 4

BANU SALJUQ• Berasal daripada etnik Ghuz yang tinggal di

kawasan padang Turkestan; dikenali sebagai

Turkoman Ghuz.

• Mereka memasuki Asia secara berbondong;

mencecah 200,000 khemah.

• Khalifah al-Mu’tasim menerima golongan

Saljuq untuk ceburi bidang pentadbiran dan

ketenteraan.

• Mereka juga pernah berkhidmat sebagai

tentera dan pentadbir Kerajaan Samaniyyah.

• Asal-usul muncul di Parsi: Saljuq bin Tuqaq.

Kuliah 10 / 5

BANU SALJUQ DAN POLITIK• Anak-anak Saljuq meneruskan perjuangan;

Isra’il, Mika’il, Yunus dan Musa.

• Mereka menjadi pendukung kuat Kerajaan

Samaniyyah dan menentang Kerajaan

Ghaznawi; Saljuq berjaya.

• Tughril Beg bin Mika’il dilantik menjadi

Panglima Tentera Turki.

• Saljuq mula menceburi bidang politik.

• 429H/1037M: Tughril Beg isytihar penubuhan

kerajaan sendiri di Nisapur; mula meluaskan

wilayah pemerintahan.

Kuliah 10 / 6

BANU SALJUQ DAN POLITIK• Tughril Beg melantik kaum keluarganya

sebagai gabenor.

• Mereka dikehendaki untuk menguruskan

wilayah masing-masing secara bebas.

• Tughril sendiri hanya fokus kepada Baghdad.

• Khalifah al-Qa’im ketika ini tertekan dengan

dasar pemerintahan Banu Buwayh yang terlalu

Syiah.

• 447H/1055M: Tughril Beg memasuki Baghdad

dan disambut oleh para pembesar istana dan

negara.

Kuliah 10 / 7

BANU SALJUQ DAN POLITIK• Beliau secara khusus disambut oleh Hajib

Muhammad b. al-Mansur al-Sakundari dan

terus dibawa mengadap Khalifah.

• Beliau dianugerahkan gelaran Malik al-

Mashriq wa al-Maghrib.

• Beliau berhadapan dengan tugas besar; perlu

selesaikan konflik politik dalaman Abbasiyyah.

• Berjaya tamatkan pemberontakan Basasiri di

Mosul.

• Beliau dianugerahkan gelaran Yamin Amir al-

Mu’minin.

Kuliah 10 / 8

BANU SALJUQ DAN POLITIK• Pentadbiran Abbasiyyah diambil alih oleh

Banu Saljuq secara rasmi dari Banu Buwayh.

• Khalifah gembira kerana golongan Saljuq

adalah semazhab dengan puak Abbasiyyah.

• Atas rest Khalifah, Saljuq memburu dan

menghancurkan semua aktiviti Syiah hingga ke

akar umbi.

• Hubungan Abbasiyyah-Saljuq amat intim;

banyak perkara diputuskan secara bersama.

• Saljuq memahami kehendak Khalifah dan

begitu juga sebaliknya.

Kuliah 10 / 9

• Berjaya ambil alih Abbasiyyah daripada

kuasa Banu Buwayh.

• Menyekat perkembangan pengaruh Syiah.

• Menutup peluang Kerajaan Fatimiyyah untuk

menguasai Baghdad.

• Mengembalikan kekuasaan golongan Sunni.

• Menubuhkan institusi pendidikan yang

mampu untuk menangkis ajaran Syiah secara

ilmiah.

• Mewujudkan institusi sultan, membantu

Khalifah dalam urusan pentadbiran.

KECEMERLANGAN SALJUQ

Kuliah 10 / 10

• Khalifah tetap menjadi simbol Kerajaan

Islam di seluruh dunia.

• Saljuq berjaya satukan seluruh wilayah Islam

yang berpecah sebelum ini.

• Berjaya menghalang kemaraan tentera Salib

Byzantine (Tentera Romanus 1071M) ~

zaman Alp Arslan.

• 1072M: Berjaya kalahkan tentera

Khwarazam Shah.

• Malik Shah pula ambil alih ketika berusia 18

tahun; wazir Nizam al-Mulk mentadbir.

KECEMERLANGAN SALJUQ

Kuliah 10 / 11

• Nizam al-Mulk dianugerahkan Atabeg.

• Pentadbiran Saljuq berada dalam kuasa

Nizam al-Mulk sepenuhnya.

• Malik Shah kukuhkan hubungan Khalifah;

Khalifah berkahwin dengan puteri Saljuq.

• Era Malik Shah: berjaya perluaskan wilayah

pemerintahan Islam hingga ke Bukhara dan

Samarqand.

• Kecemerlangan Saljuq hanya 50 tahun

pertama; Tughril Beg, Alp Arslan dan Malik

Shah serta Nizam al-Mulk.

KECEMERLANGAN SALJUQ

Kuliah 10 / 12

• Saljuq mula berhadapan dengan masalah

dalaman dan ini membawa kepada aspek

perpecahan.

• Kedaulatan Saljuq terpaksa dibahagikan

kepada Saljuq Syria, Kirman, Iraq dan

Anatolia.

• Berhadapan dengan desakan dan ancaman

Kerajaan Fatimiyyah yang sentiasa

menunggu peluang hancurkan Saljuq.

• Perebutan kuasa berlaku juga di kalangan

para panglima tentera: tanah al-iqta’.

KEJATUHAN BANU SALJUQ

Kuliah 10 / 13

• Khalifah Abbasiyyah tidak mampu

mentadbir kerajaan tanpa bantuan

Saljuq.

• Saljuq berjaya ambil alih

Abbasiyyah daripada Buwayh.

• Berjaya meletakkan Abbasiyyah di

peringkat cemerlang dari aspek

politik dan juga tamadun.

• Muncul tokoh pentadbir Saljuq.

RUMUSAN

Kuliah 10 / 14

GEREJA DITUKARKAN HOTEL

JAMBATAN BINAAN SALJUQ