görüşme teknikleri

11

Görüşme teknikleriGörüşme teknikleri

Alaaddin DEBGİCİRehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı[email protected]

İzzet baysal Tıp Fakültesi İzzet baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim DalıPsikiyatri Anabilim Dalı

22

Tıbbi görüşmenin Tıbbi görüşmenin amaçlarıamaçları Belirtiler ve öykü ile ilgili Belirtiler ve öykü ile ilgili

bilgi toplamakbilgi toplamak Tanı koymakTanı koymak Hasta ve yakınlarını Hasta ve yakınlarını

eğitmekeğitmek Tedavi uyumu/işbirliğini Tedavi uyumu/işbirliğini

sağlamaksağlamak Sağlıklı bir hasta-hekim Sağlıklı bir hasta-hekim

ilişkisi kurmakilişkisi kurmak


33

Psikiyatrik görüşmenin Psikiyatrik görüşmenin tıbbi görüşmeden tıbbi görüşmeden farklarıfarkları Genellikle daha uzun sürerGenellikle daha uzun sürer Mahremiyet daha önemlidirMahremiyet daha önemlidir Hasta isteği dışında getirilmiş olabilirHasta isteği dışında getirilmiş olabilir Gerçekliği değerlendirmesi bozuk Gerçekliği değerlendirmesi bozuk

olabilirolabilir Stigma (etiketlenme) daha önemlidirStigma (etiketlenme) daha önemlidir Ruhsal hastalıkların birçoğu iletişim Ruhsal hastalıkların birçoğu iletişim

zorluğuna yol açar zorluğuna yol açar


44

Psikiyatrik görüşme Psikiyatrik görüşme türleritürleri Belirti ağırlıklı görüşmeBelirti ağırlıklı görüşme İlişki ağırlıklı görüşmeİlişki ağırlıklı görüşme


55

Belirti ağırlıklı Belirti ağırlıklı görüşmegörüşme Tanı koymak amaçlanırTanı koymak amaçlanır Önceden hazırlanmış sorularÖnceden hazırlanmış sorular Görüşme çizelgeleri kullanılırGörüşme çizelgeleri kullanılır SCID, CIDI, SCANSCID, CIDI, SCAN


66

Belirti ağırlıklı Belirti ağırlıklı görüşmenin ilkeleri görüşmenin ilkeleri YansızlıkYansızlık KapsayıcılıkKapsayıcılık Çok kaynaktan bilgi almaÇok kaynaktan bilgi alma İyi gözlem yapmaİyi gözlem yapma


77

İlişki ağırlıklı görüşmeİlişki ağırlıklı görüşme Tanı koymaya ek olarak hastanın verbal Tanı koymaya ek olarak hastanın verbal

ve nonverbal iletişimini de gözlemeyi ve nonverbal iletişimini de gözlemeyi hedeflerhedefler

Hastanın söyledikleri kadar Hastanın söyledikleri kadar söylemedikleri ile de ilgilidirsöylemedikleri ile de ilgilidir

Hastanın görüşmeci/terapistle ilişkili Hastanın görüşmeci/terapistle ilişkili duyguları da anlaşılmaya çalışılır ve duyguları da anlaşılmaya çalışılır ve hastayla konuşulurhastayla konuşulur

Transferans ve kontrtransferansTransferans ve kontrtransferans


88

İlişki ağırlıklı İlişki ağırlıklı görüşmenin ilkelerigörüşmenin ilkeleri Katı kurallara bağlı değildirKatı kurallara bağlı değildir Hastanın serbestçe konuşmasına Hastanın serbestçe konuşmasına

izin verilirizin verilir Üçüncü kulakla dinlemeÜçüncü kulakla dinleme Yorum ve açıklamalara yer verilirYorum ve açıklamalara yer verilir Bilgi alma ile tedavi iç içedirBilgi alma ile tedavi iç içedir


99

Etkili görüşme ilkeleriEtkili görüşme ilkeleri Hastanın konuşmasını sağlamak Hastanın konuşmasını sağlamak

önemlidirönemlidir Görüşmenin kendiliğinden, serbest Görüşmenin kendiliğinden, serbest

biçimde akması daha uygundurbiçimde akması daha uygundur Sorular:Sorular:

– YansızYansız– YüksüzYüksüz– Yargısız olmalıdırYargısız olmalıdır


1010

Yüksüz soru sorma Yüksüz soru sorma Karını seviyor musun?Karını seviyor musun? Başın da ağrıyor mu?Başın da ağrıyor mu? Ses duydun mu?Ses duydun mu? Bana güvenmiyor musun? Bana güvenmiyor musun?


1111

Yansız soru sormaYansız soru sorma (Boşanmış birine) “Pişman değil (Boşanmış birine) “Pişman değil

misin?”misin?” (evlilik sorunları anlatan hastaya) (evlilik sorunları anlatan hastaya)

“Boşanmayı düşünmedin mi?”“Boşanmayı düşünmedin mi?”


1212

Yargısız soru sormaYargısız soru sorma (eşcinsel olduğunu açıklayan (eşcinsel olduğunu açıklayan

hastaya) Utanmıyor musun?hastaya) Utanmıyor musun? (boşanmak üzere olan hastaya) (boşanmak üzere olan hastaya)

“çocukların neler yaşayacağını “çocukların neler yaşayacağını düşünmedin mi?”düşünmedin mi?”


1313

Görüşmenin bileşenleriGörüşmenin bileşenleri Doktor/görüşmeciDoktor/görüşmeci Hasta/görüşülen Hasta/görüşülen

kişikişi OrtamOrtam ZamanZaman DilDil


1414

Görüşmeciye ait Görüşmeciye ait özelliklerözellikler Görüşme Görüşme

tekniklerine tekniklerine hakimiyethakimiyet

Çalıştığı konu ve Çalıştığı konu ve hasta hakkında bilgi hasta hakkında bilgi düzeyidüzeyi

Hastaya ilgisiHastaya ilgisi CinsiyetCinsiyet Kişilik özellikleriKişilik özellikleri


1515

Hastaya ait özelliklerHastaya ait özellikler Görüşmenin amacı, niteliği hakkında Görüşmenin amacı, niteliği hakkında

bilgisi var mı?bilgisi var mı? Görüşmeye istekli mi?Görüşmeye istekli mi? YaşYaş CinsiyetCinsiyet Dini, etnik özelliklerDini, etnik özellikler Eğitim düzeyi, dil kullanım becerisi Eğitim düzeyi, dil kullanım becerisi


1616

Ortama ait özelliklerOrtama ait özellikler Mahremiyete izin veriyor mu?Mahremiyete izin veriyor mu? Konuşmaya uygun mu (oturma yeri, Konuşmaya uygun mu (oturma yeri,

rahatlık vb.)rahatlık vb.) Dikkati dağıtan şeyler var mı?Dikkati dağıtan şeyler var mı? Görüşmedeki kişi sayısı?Görüşmedeki kişi sayısı? Görüşmelerin kaydedilmesi etkiler Görüşmelerin kaydedilmesi etkiler

mi? mi?


1717

Görüşmeye ayrılan Görüşmeye ayrılan zamanzaman ““Yeterli süre” için ne kadar süre yeter?Yeterli süre” için ne kadar süre yeter? Görüşmenin başlama saatini, ne kadar Görüşmenin başlama saatini, ne kadar

süreceğini her iki taraf da bilmelisüreceğini her iki taraf da bilmeli Makul bir gerekçe yoksa gecikme veya Makul bir gerekçe yoksa gecikme veya

iptal olmamalıiptal olmamalı Hastaların çoğunun zamanı iyi Hastaların çoğunun zamanı iyi

kullanamayan kişiler olduğunu kullanamayan kişiler olduğunu unutmayın (en önemli bilgileri unutmayın (en önemli bilgileri görüşmenin sonunda veya ikinci görüşmenin sonunda veya ikinci görüşmede verebilirler)görüşmede verebilirler)


1818

Dilin kullanımıDilin kullanımı Doktor açık, yalın bir dil kullanmalı, Doktor açık, yalın bir dil kullanmalı,

teknik tabirlerden, jargondan, teknik tabirlerden, jargondan, sofistike ifadeden kaçınmalıdırsofistike ifadeden kaçınmalıdır

Hastanın belirli bir semptom için Hastanın belirli bir semptom için kullandığı yerel tabirleri kullandığı yerel tabirleri kullanmaktan zarar gelmezkullanmaktan zarar gelmez

Tekrardan kaçınmayın, unutmayın Tekrardan kaçınmayın, unutmayın siz bir şeyi ilk söylendiğinde siz bir şeyi ilk söylendiğinde anlayabilirsiniz, ancak her hastanız anlayabilirsiniz, ancak her hastanız sizin kadar zeki(!) olmayabilirsizin kadar zeki(!) olmayabilir


1919

Psikiyatrik görüşmenin Psikiyatrik görüşmenin temel hedefleri-1temel hedefleri-1 Görüşmede mümkün olduğunca kısa süre Görüşmede mümkün olduğunca kısa süre

içinde ilişki kuruniçinde ilişki kurun Hastanın temel yakınmasını belirleyinHastanın temel yakınmasını belirleyin Temel yakınmayı kullanarak geçici bir ayırıcı Temel yakınmayı kullanarak geçici bir ayırıcı

tanı yapıntanı yapın Daha ayrıntılı sorularla olası tanıları Daha ayrıntılı sorularla olası tanıları

dışlamaya çalışındışlamaya çalışın Soruların kesin cevaplarını aldığınızdan emin Soruların kesin cevaplarını aldığınızdan emin

olunolun Düşünce akışını/çağrışımlarını görmek için Düşünce akışını/çağrışımlarını görmek için

serbestçe konuşmasına izin verinserbestçe konuşmasına izin verin


2020

Psikiyatrik görüşmenin Psikiyatrik görüşmenin temel hedefleri-2temel hedefleri-2

Hem açık, hem kapalı uçlu sorular sorunHem açık, hem kapalı uçlu sorular sorun Hasta veya sizin için zor veya ayıp Hasta veya sizin için zor veya ayıp

olabilecek soruları sormaktan çekinmeyin, olabilecek soruları sormaktan çekinmeyin, örneğin: intihar düşüncelerini sorunörneğin: intihar düşüncelerini sorun

Görüşme sonunda hastanın da soru Görüşme sonunda hastanın da soru sorabilmesine izin verinsorabilmesine izin verin

İlk görüşmeden hastanın size güven İlk görüşmeden hastanın size güven duyarak, mümkünse umutla ayrılmasını duyarak, mümkünse umutla ayrılmasını sağlayınsağlayın


2121

Hasta-hekim ilişkisinin Hasta-hekim ilişkisinin önemiönemi

Alınacak tıbbi bilgiyi ve tanı Alınacak tıbbi bilgiyi ve tanı sürecini etkilersürecini etkiler

Tedavi uyumunu etkilerTedavi uyumunu etkiler Hastanın genel olarak hekime ve Hastanın genel olarak hekime ve

kuruma güvenini etkilerkuruma güvenini etkiler

2222

İlk izlenim önemlidirİlk izlenim önemlidirTanışma, giyim-kuşam Tanışma, giyim-kuşam Ses tonu, göz ilişkisi Ses tonu, göz ilişkisi Hitap tarzı Hitap tarzı Kendini tanıtma, tokalaşmaKendini tanıtma, tokalaşma


2323

Görüşme ortamıGörüşme ortamı

Zamanı, süresiZamanı, süresi KKesiesintiler: ntiler: telefon vtelefon veya kapı çalarsa, eya kapı çalarsa,

“acilde hasta var” denirse vb.“acilde hasta var” denirse vb. NNot ot tutmatutma, kayıt, kayıt, video , video vb.vb. Mahremiyetin önemi Mahremiyetin önemi Neresi uygun: Hasta odası, özel oda, Neresi uygun: Hasta odası, özel oda,

koğuş? koğuş?


2424

Önyargı karşılıksız Önyargı karşılıksız olmazolmaz

Giyim-kuşam, görünüşGiyim-kuşam, görünüş Konuşma tarzı, şiveKonuşma tarzı, şive İnançlarİnançlar YaşYaş CinsiyetCinsiyet Hastalık/semptom türü Hastalık/semptom türü (eşcinsel, obez..)(eşcinsel, obez..)


2525

Olmazsa olmazlarOlmazsa olmazlar Açıklık ve dürüstlükAçıklık ve dürüstlük DinleyebilmeDinleyebilme YargılamamaYargılamama İlgilenmeİlgilenme Kabullenme (reddetmeme)Kabullenme (reddetmeme) MahremiyetMahremiyet


2626

Açıklık Açıklık

Hasta ve ailesinin hastalığın nedenleri, Hasta ve ailesinin hastalığın nedenleri, belirtileri, seyri ve tedavisi hakkında belirtileri, seyri ve tedavisi hakkında bbilgiilgi almaya hakkı vardır almaya hakkı vardır

Bilgilendirme için ayıracağınız zaman Bilgilendirme için ayıracağınız zaman size gelecekte zaman, uyum ve güven size gelecekte zaman, uyum ve güven olarak geri dönecektirolarak geri dönecektir

Gerçekçi olmayan umutlar vermeyinGerçekçi olmayan umutlar vermeyin


2727

GizlilikGizlilik Nereye kadar?Nereye kadar? Hastaya ne söylemeli?Hastaya ne söylemeli? Aileden alınan bilgi hastaya, Aileden alınan bilgi hastaya,

hastadan alınan aileye.. verilir mi?hastadan alınan aileye.. verilir mi? ““Tüm söyledikleriniz burada Tüm söyledikleriniz burada

kalacak”ın istisnaları neler? kalacak”ın istisnaları neler? Süpervizyon, adli konular vb.Süpervizyon, adli konular vb.


2828

EmpatiEmpati Empati mi sempati mi?Empati mi sempati mi? HHastaların iyileşmek için bizim astaların iyileşmek için bizim

şefkatimize mi ihtiyacı var?şefkatimize mi ihtiyacı var?


2929

EsneklikEsneklik

HastaHasta sizi veya tedavinizi sizi veya tedavinizi beğenmezse? beğenmezse?

Yarar görmezse?Yarar görmezse? Yeni şeyler öğrenmek için zaman Yeni şeyler öğrenmek için zaman

hep vardırhep vardır Hastadan birşeyler öğrenmek de Hastadan birşeyler öğrenmek de

ayıp değildirayıp değildir


3030

Aileye karşı tutumAileye karşı tutum Aile olmazsa hasta olmazAile olmazsa hasta olmaz Aile, hasta ve hekim aynı saftadırlar, Aile, hasta ve hekim aynı saftadırlar,

ama bunu bilmiyor olabilirler!ama bunu bilmiyor olabilirler! Aileye tedavide rol ve sorumluluk Aileye tedavide rol ve sorumluluk

vermek, uyumu arttırabilirvermek, uyumu arttırabilir Aile veya yakınlardan mutlaka bilgi Aile veya yakınlardan mutlaka bilgi

almalı ve işbirliği sağlamalıdıralmalı ve işbirliği sağlamalıdır


3131

Sorun alanlarıSorun alanları Dini inançlarDini inançlar Alt kültürlerAlt kültürler Ekonomik sorunlarEkonomik sorunlar Hassas konuların Hassas konuların

konuşulması konuşulması (cinsellik, intihar vb)(cinsellik, intihar vb)

Saldırgan, alaycı, Saldırgan, alaycı, ““hak arayanhak arayan”” hasta hasta


3232

Görüşme tarzı ile ilgili Görüşme tarzı ile ilgili sorun kaynaklarısorun kaynakları

İlişkinin biçimi (paternal, eşit, vb.) İlişkinin biçimi (paternal, eşit, vb.) JJargon kullanımıargon kullanımı Espri ve mizah kullanımıEspri ve mizah kullanımı Kendini açmaKendini açma Mesafenin korunması Mesafenin korunması (dışarda (dışarda

görüşme, görüşme, arkadaşlık..)arkadaşlık..)


3333

Hekimin sorumluluğuHekimin sorumluluğu

KKendini yetiştirmeendini yetiştirme/eğitme/eğitme AraştırmaAraştırma, yeni şeyler öğrenme , yeni şeyler öğrenme

(bilmemek değil öğrenmemek (bilmemek değil öğrenmemek ayıp)ayıp)

Danışma, sevketmeDanışma, sevketme


3434

Hayatınızı Hayatınızı kolaylaştıracak kolaylaştıracak tavsiyelertavsiyeler

AAnlamadığınızı sorunnlamadığınızı sorun, , hastanın hastanın anlatmadığı şeyleri öyküye eklemeyinanlatmadığı şeyleri öyküye eklemeyin

HHerşeyi bilmek, leb demeden leblebiyi erşeyi bilmek, leb demeden leblebiyi anlamak zorunda değilsinizanlamak zorunda değilsiniz

Bilmiyorum demek değerinizi azaltmazBilmiyorum demek değerinizi azaltmaz Sınırlarını bilmek gibi erdem olmazSınırlarını bilmek gibi erdem olmaz


3535

Saldırgan hasta ile Saldırgan hasta ile görüşmegörüşme Hasta tespit edilmiş ise, serbest Hasta tespit edilmiş ise, serbest

bırakmadan önce tanıyı kesinleştirinbırakmadan önce tanıyı kesinleştirin Geçmişte benzer davranışları olmuş Geçmişte benzer davranışları olmuş

mu?mu? Bilinç düzeyi, gerçeği değerlendirme Bilinç düzeyi, gerçeği değerlendirme

düzeyidüzeyi Yalnız görüşme yapmayınYalnız görüşme yapmayın Kapıyı açık bırakınKapıyı açık bırakın


3636

İntihar eğilimli hasta İntihar eğilimli hasta ile görüşmeile görüşme Tanıyı kesinleştirinTanıyı kesinleştirin İntihar düşünceleri, planları, İntihar düşünceleri, planları,

girişimleri olup olmadığını girişimleri olup olmadığını sormaktan çekinmeyinsormaktan çekinmeyin

İntihar ederek ölen hastaların İntihar ederek ölen hastaların çoğunun bu niyetlerini çoğunun bu niyetlerini belirttiklerini unutmayınbelirttiklerini unutmayın


3737

Psikotik hastayla Psikotik hastayla görüşmegörüşme Sanrısını tartışmayınSanrısını tartışmayın İnanmış gibi de davranmayınİnanmış gibi de davranmayın Sanrıya inandığını anladığınızı, Sanrıya inandığını anladığınızı,

ama tam olarak katılmadığınızı, ama tam olarak katılmadığınızı, ya da anlamadığınızı ya da anlamadığınızı söyleyebilirsinizsöyleyebilirsiniz

Duyguları üzerine odaklanınDuyguları üzerine odaklanın

görüşme teknikleri

Documents