gÜncel vergİ ve muhasebe - archive.ismmmo.org.trarchive.ismmmo.org.tr/docs/tesmer/guncel_vergi...
TRANSCRIPT
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E – UYGULAMALAR
İÇERİK
1. Giriş
2. E – Fatura
3. E – Arşiv Fatura
4. E – Defter
5. E – Berat
6. Zaman Damgası
7. E – Muhafaza ve Arşiv
8. E – Kayıt Saklama
3
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E – UYGULAMA NEDİR?
Bir kurumun;
• kültürünün,
• iş modelinin,
• organizasyon yapısının, iş süreçlerinin,
• ürün ve hizmetlerinin;
• çalışan, müşteri, iş ortakları ve diğer tüm sosyal
paydaşlarının yararını gözeterek, bir bütünlük içinde
değiştirilmesi sürecinde, bilişim ve iletişim
teknolojilerinin etkin kullanılmasıdır.
4
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
TÜRKİYE’DEKİ ELEKTRONİK UYGULAMALAR
• E-beyanname / E-bildirge (2004)
• BA-BS (2005)
• VEDOP (2006)
• EFKS ve Sözleşme Bildirimi (2008)
• Elektronik ortamda YMM raporları (2010)
• Elektronik Vergi Levhası, kesin mizan, elektronik defter,
elektronik tahsilat (2011)
• Mükellef bilgileri formu(2012) exc.
5
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI
Neler amaçlanmaktadır?
6
Elektronik ortamdaki düzenlemeler :
Dün Bugün Yarın
Fatura – Defter -
Beyanname
E-Fatura
E-Defter
E-Beyanname
vs
Önceden
hazırlanmış
beyanname ve
Denetim
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA & E-DEFTERİN YASAL ZEMİNİ
• Konuya ilişkin olarak; 397, 416, 421, 424, 431, 433, 436 sıra
nolu VUK Genel Tebliğleri, 1 ve 2 sıra nolu elektronik defter
genel tebliği, VUK Sirküleri 58 ve 67’de detaylı açıklamalar
bulunmaktadır.
• Ek olarak; www.efatura.gov.tr ve www.edefter.gov.tr İnternet
adreslerinde uygulamaya yönelik açıklamalar mevcuttur.
8
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
• E-Fatura ayrı bir belge tipi olmayıp, VUK ‘un 229-232.
maddelerinde açıklanan faturanın modern ticari ihtiyaçlara
uygun hale getirilmiş türüdür. Kağıt fatura ile aynı hukuki
niteliklere sahiptir. Dolayısıyla kapsama dahil mükellefler
tarafından, aynı mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt
faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmesi
mümkün değildir.
9
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
• Kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek e-faturada, düzenleme
tarihinin yanında, saat ve dakika gösterilmesi durumunda
e- faturanın kağıt çıktısı irsaliye yerine geçer.
Bu durumda; kağıt çıktıya irsaliye yerine geçer ifadesinin
yazılması ve taraflarca imzalanması gereklidir
10
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
• E-Fatura düzenlenebilmesi için, sisteme her iki tarafından
kayıtlı olması gerekir. E-Fatura sistemine dahil olmayan bir
mükellefe e-fatura düzenlemek mümkün değildir. Aynı şekilde
sisteme sisteme dahil olmayan bir mükellefe e-fatura
düzenleyip PDF çıktısını vermenin hukuki bir geçerliliği
yoktur.
• E-fatura sistemi şuan için BA-BS formları bildirim
yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
11
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
• E-fatura uygulamasında; fatura, uygulama yanıtı, sistem yanıtı
olmak üzere 3 farklı belge türü bulunmaktadır.
• E-fatura uygulamasında yönlendirme «zarf» ile yapılır. Zarf,
faturaların kimden kime aktarılacağını ve taşınan dokümanın
niteliğine dair bilgileri içerir.
12
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ
• E-Fatura gönderme ve/veya alma işlemlerini yapmak üzere her
bir kullanıcıya ait kullanıcı hesabının açılmış olması gerekir.
• E-Faturaların üzerine GİB logosunun üzerine geçmeyecek
şekilde şirket logosu kullanılabilir
13
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• TEMEL SENARYO & TİCARİ SENARYO
16
Temel Fatura Senaryosu, sadece e-faturanın
gönderen sistemden alıcı sisteme ulaşma
durumunu ele alan senaryodur.
Bu senaryoda kurum kendisine gönderilen
e-faturada teknik (zorunlu alan eksikliği, veri
bozulması, imza geçersizliği gibi) bir sorun
yoksa e-faturayı kabul etmek zorundadır.
Alıcılar fatura ile ilgili itirazlarını sadece
harici yollarla gerçekleştirebileceklerdir.
Temel Fatura Senaryosu’na ek olarak Posta
Kutusu gelen faturayı KABUL, RED veya
İADE etme hakkına sahiptir.
Diğer bir ifadeyle; e-fatura uygulaması,
kurumdan, kendisine gönderilen e-faturayı
kabul edip etmeyeceğini bildirmesini
beklemektedir.
Kabul, red veya iade bildirimi yeni bir
e-fatura gönderilmesinde olduğu gibi
imzalanarak iletilmeli ve
arşivlenmelidir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-FATURA KULLANIMINDA YÖNTEMLER
• Mükelleflerin, E-Fatura sistemini kullanmalarında tercih
edebilecekleri 3 seçenek bulunmaktadır.
a) GİB portalı üzerinden e-fatura sistemini kullanmak,
b) Uyumlu bir yazılım programı ile GİB’e entegrasyon
sağlamak,
c) Özel entegratörler aracılığıyla
17
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
CEZAİ YAPTIRIM
• Getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında, Vergi Usul
Kanunu’nun ceza hükümleri uygulanır. E-fatura uygulamasına
dahil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura
uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kağıt ortamında
fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kağıt ortamında
düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır ve Vergi
Usul Kanunu’ nun 353 üncü maddesi uyarınca, 190 TL’den az
olmamak üzere, düzenlenmediği kabul edilen fatura tutarının
%10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir.
18
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
CEZAİ YAPTIRIM
• Bu nedenle kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir
tespit için 9.700 TL’yi, bir takvim yılı içinde ise 97.000 TL’yi
aşamaz (VUK 353/2) ayrıca E-Fatura uygulaması kapsamında,
E-Fatura alması gerekirken kâğıt fatura kabul eden
mükelleflerin, ilgili vergi mevzuatı hükümleri çerçevesinde
bahse konu KDV’ yi indirim konusu yapamayacakları ve kâğıt
faturada yer alan tutarı gider yazamayacakları tabiidir.
19
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
VUK 421 TASLAK
• a) 2013 takvim yılı brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri
olan mükelleflere,
• b) 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin
yayım tarihinden sonra 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununa
göre madeni yağ lisansı alanlar ile 4760 Sayılı ÖTV Kanununa
ekli III sayılı listedeki malları imal, ithal ve inşa eden
mükellefler;
• 01/01/2016 tarihine kadar elektronik fatura ve elektronik defter
uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.
20
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• Taslak Tebliğin yayım tarihinden sonra kapsamdaki
mükelleflere ve 2013 yılını izleyen yıllarda (2014 ve sonrası)
brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere
lisans aldıkları, mükellefiyet tesis ettikleri veya 10 Milyon TL
brüt satış hasılatına ulaştıkları tarihten itibaren İzleyen yılın
başından itibaren
• Tebliğ kapsamındaki mükellefler 1 Ekim tarihine kadar
şartları (10 Milyon TL ciroyu aşma) taşıması halinde izleyen
takvim yılının başından itibaren Tebliğ 2014 te yayımlansaydı
01.01.2015, Tebliğ 2015 te yayınlandığında 01.01.2016
21
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• ANTİKA FATURA – CHICAGO, 19.11.1894, vade 10 gün,
vade ÖNCESİ ÖDENİRSE %6 İNDİRİM, ödeme 9.1.1895, $
1.040
31 Mart 2015 22
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-ARŞİV FATURA
• VUK 433 Sıra no’lu Genel Tebliğine göre;
• Elektronik ortamda oluşturulan faturanın, alıcısına kağıt olarak
gönderilmesi veya elektronik ortamda iletilmesi, düzenleyen
tarafından ikinci nüshasının elektronik ortamda saklanmasıdır
• Elektronik ortamda oluşturdukları faturaları elektronik
ortamda muhafaza edebilir.
24
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-ARŞİV FATURA
Kapsama alanı
• İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan 2014 yılı brüt
satış hasılatı 5 milyon TL üzerinde olan mükellefler en geç
01.01.2016 tarihine kadar e-arşiv uygulamasına geçmek
zorundadırlar.
• Elektronik ortamda oluşan faturada e-arşiv faturası
yazılması zorunludur.
25
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-ARŞİV FATURA İLE E-FATURA ARASINDAKİ
FARKLAR
E-ARŞİV E-FATURA
26
GİB’e AY SONLARINDA
HAZIRLANACAK BİR
RAPOR İLE BİLGİ VERİLİR
ALICISINA GÖNDERİLEN
HER FATURA ÖNCE GİB ‘ e
İLETİLİR
GIB PORTAL,
ENTEGRASYON,
ÖZEL ENTEGRATÖR
YÖNTEMLERİNDEN BİRİ
KULLANILIR
ÖZEL ENTEGRATÖR YA DA
KENDİ BİLGİ İŞLEM
SİSTEMLERİNE ONAY
ALINARAK KULLANILIR
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-ARŞİV FATURA İLE E-FATURA ARASINDAKİ
FARKLAR
E-ARŞİV E-FATURA
27
01.01.2016 TARİHİNE
KADAR ZORUNLUDUR
01.04.2014 TARİHİNDE
ZORUNLULUK
BAŞLAMIŞTIR
İNTERNET ÜZERİNDEN
SATIŞ YAPAN CİRO HACMİ
YÜKSEK MÜKELLEFLER
İÇİN
BİRÇOK SEKTÖR
ZORUNLULUK
KAPSAMINDADIR.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER
• E-Defter, VUK ve TTK hükümleri gereğince tutulması zorunlu
olan defterlerin Maliye Bakanlığı tarafından duyurulan format
ve standartlara uygun biçimde elektronik dosya biçiminde
hazırlanması, bastırılmaksızın kaydedilmesi, değişmezliğinin,
bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun garanti altına
alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak
kullanılabilmesine imkan tanımayı hedefleyen hukuki ve
teknik düzenlemeler bütünüdür.
29
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER UYGULAMASINA GEÇİŞ ŞARTLARI
• Defterlerini elektronik ortamda oluşturmak, kaydetmek,
muhafaza ve ibraz etmek isteyen gerçek ve tüzel kişi
mükellefler gerekli şartları sağlamaları halinde E-Defter
uygulamasından yararlanabilirler.
• Elektronik mali mühür veya elektronik imza temin edilmiş
olması,
• E-defter tutulması, kaydedilmesi, onaylanması, saklanması ve
ibrazında kullanılacak yazılımın uyumluluk onayı almış bir
yazılım olması gerekir
30
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER UYGULAMASINA BAŞLAMA TARİHİ
• 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği uyarınca zorunluluk
kapsamına giren mükelleflerin 2014 Takvim Yılında
elektronik defter uygulamasına başlandı
• Başvurular www.e-defter.gov.tr adresinden yapılacaktır.
• Defterlerini elektronik defter biçiminde tutmaya başlayanlar,
söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar.
31
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN TUTULMASI
• Kâğıt ortamında tutulan defterler için geçerli olan kurallar
(süre, cezai yaptırımlar, vb.) e-defterler için de geçerlidir.
• Başlangıç aşamasında yevmiye defteri ve büyük defterin
elektronik defter kapsamında tutulması öngörülmüştür.
32
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
• Oluşturulan “defter” dosyası mühürlenir ya da imzalanır.
33
Mükellef
Defterin
hazırlanması Defterin
Saklanması Defter Beratı
Defterin
mühürlenmesi
ve sis. Yük
Mükellef GİB Mükellef
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
• Aylık dönemler halinde elektronik defterler oluşturulur ve
saklanmaya başlanır.
• Aylık olarak oluşturulan e-defterlere ilişkin berat dosyaları
döneminin 3. ayının sonuna kadar siteme yüklenir oluşturulur.
• Aylık dönem, sadece onaya sunulan ayın defter kayıtlarını
ifade etmekte olup, önceki aylara ait kayıtları içermez
34
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
Bir Defter Döneminin, bir ayın tamamını kapsaması zorunlu
değildir. Birden fazla defter takımı hazırlanması mümkündür.
36
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
İlgili döneme ait beratlar GİB ‘e gönderildikten sonra
dönemin son gününe ve sonrasına ait işlemleri kapsayan
beratlar GİB ‘e gönderilebilir.
37
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
• Defter Dönemleri arasında gün itibariyle boşluk bırakılması
mümkün değildir
38
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ
• Bir defter döneminin son günü onu takip eden dönemin ilk
günü ile aynı olabilir.
• Örnek :
01.02.2015 – 15.02.2015 dönemine ait defterleri hazırladıktan
ve beratları GİB ‘e gönderdikten sonra 15.02.2015 tarihine bir
fiş eklediniz.
Kullanıcı fişi ekledikten sonra 15.02.2015 tarihinden başlayıp
28.02.2015 tarihine kadar olan dönem için yeni bir defter
hazırlayabilir.
39
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER BELGE TÜRLERİ
• E-Deftere ilişkin 8 adet belge türü mevcuttur.
40
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖDEME TÜRLERİ
• E-Defter uygulamasında 4 farklı ödeme türü mevcuttur.
41
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru 1:
Personel Masraflarının e-Defter' e Geçirilmesi
• Şirket personeli yurtiçinde harcama yaptıktan sonra ilgili fişleri (yemek,
taksi, otel. vs.) ibraz ederek ödeme almaktadır. Mevcut durumda (kâğıt
defter) bu masraf fişleri yevmiye defterine işlenirken aynı yevmiye
maddesine eklenmektedir.
E-Defter' e geçildiğinde bir belgenin bir maddede gösterilmesi zorunlu
olduğundan fişlerin teker teker işlenmesi operasyonel açıdan imkansız hale
gelmektedir. Bu durum hakkında izlenecek yol nedir?
42
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap 1:
Personel Masraflarının e-Defter' e Geçirilmesi
• Doküman tipi “diğer" seçilip "Masraf Formu" adı altında şirket kaşe ve imzası ile fişlerin eklendiği bir formun saklanması koşulu ile kayıt yapılabilir.
• Masraf formları seri ve sıra numaralı olup birbirini takip etmelidir.
43
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 2
Faturanın ayrı ayrı yevmiye fişlerine girişi hk.
Muhasebe programımız farklı müşteri/tedarikçilere ait birden
fazla alış veya satış faturalarını birleştirerek tek bir yevmiye
fişinde kayıt etmektedir. Forumda bu konu ile ilgili sorulara
Gelir İdaresi tarafından verilen cevapta e-defter uygulaması
teknik kılavuzlarında her bir belgenin ayrı yevmiye
kayıtlarında gösterilmesi gerektiği ve bununla ilgili düzenleme
olduğundan bahsediliyor, ancak bu konuda yayımlanmış bir
tebliğ yok. Konu hakkında izlenecek yol nedir?
44
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 2
Faturanın ayrı ayrı yevmiye fişlerine girişi hk.
"Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve
sayıları" yazılmalıdır denilmektedir. Bu hükme göre muhasebe
kaydına teşkil eden bir belge varsa bu belge "belge türü"
olarak yazılmalıdır. Bu durumda her bir belge bir yevmiye
maddesine kayıt edilmesi gerekiyor.
45
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 3
Banka havalesi yevmiye kaydı
Bankaya gelen veya gönderilen havalelerin yevmiye
kayıtlarında banka dekont numarasının yazılmasını daha önce
belirtmiştiniz. Yukarı belirttiğimiz sorumuza paralel olarak
banka işlemlerini her gün için tek bir yevmiye maddesi olarak
(gerektiğinde bu yevmiye maddesinin hangi işlemler için
olduğunu liste olarak verebileceğiz) e-defterde gösterebilir
miyiz?
46
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 3
Banka havalesi yevmiye kaydı
Banka işlemlerini bir listede ya da ekstre olarak belirtirseniz
bu belgeyi “other” olarak kaydedebilirsiniz.
47
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 4
Çek belge türünün numarası
Belgenin türünde çek var. Müşteriden 20 adet çek aldık.
Bunları bir çek giriş işlemi ile yapıyoruz ve cari hesabına tek
satır olarak; Çeki girdiğimiz bordro numarası, 20 adet çekin
toplamı,bu çeklerin ortalama vadesi geçiyor. Biz bu belgenin
numarasını bordro numarası olarak kullanabilir miyiz?
48
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 4
Çek belge türünün numarası
Birden fazla çekin ayrıntılı bilgilerini çek bordrosuna yazıp bu
bordroyu firma imzalayıp kaşeleyip saklamak kaydıyla belge
türü “ Diğer " yazılarak belge açıklaması “ Çek Bordrosu "
yazılarak tarih ve numara yazarak kayıt edebilirsiniz.
49
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 5
Kasa icmali
Kasa fişlerini detay bilgileri gösteren bir icmal hazırlayıp
referans numarası vermek suretiyle bu icmale ekleyerek tek
satırda (örn:50 adet aynı güne ait fişi) tek yevmiye fişinde
gerekli kayıt işlemlerini yaptığımızda gerek mevzuat gerekse
teknik açıdan sıkıntı yaşar mıyız?
50
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 5
Kasa icmali
Eğer siz düzenlediğiniz yazar kasa fişlerini kaydetmek
istiyorsanız gün sonu alınan "Z Raporunu" belge türü “diğer"
yazılarak belge açıklaması alanına "Z Raporu" yazılarak bu
raporun tarih ve numarasını yazarak kayıt edebilirsiniz.
Size düzenlenen yazar kasa fişlerini ise bir icmal listesinde
ayrıntıları gösterilmek şartı ile ve bu icmal listesinin firma
tarafından kaşeli imzalı saklanması şartı ile belge türü “diğer"
yazılarak belge açıklaması alanına "İcmal Listesi" yazılarak bu
listenin tarih ve numarasını yazarak kayıt edebilirsiniz.
51
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 6
Ödeme Tipi
Belge tipi fatura veya diğer olarak seçilmiş kayıtlarda ödeme
tipi zorunlu mudur? Örneğin, Belge tipi fatura ödeme tipi boş
ya da belge tipi diğer, belge açıklaması virman fişi, ödeme tipi
boş gibi kayıtlar girilebilir mi?
52
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 6
Yevmiye maddesinin dayandığı işlem bir ödemeye dayanıyor
ise “Payment Method” elemanı kullanılmalı ve değeri boşluk
olmamalıdır. ( Payment Method alanında nakit, çek, senet,
kredi kartı, banka kullanılabilir.)
Örneğin, ödeme bankadan yapıldıysa (havale, EFT ) ödeme
yöntemi banka,
Ödeme kasadan yapıldıysa ödeme yöntemi nakit,
Ödeme çekle yapıldıysa ödeme yöntemi çek olmalıdır.
53
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 7
Berat
Elektronik berat kontrolü nasıl yapılacak? Mükellefin defter
kayıtlarını süresinde e-defter sistemine yükleyerek berat aldığı
nasıl kontrol edilebilecek? Bunun için mükelleften vergi
incelemeleri sırasında nasıl bir talepte bulunulacak?
54
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 7
E-Defter uygulamasında elektronik ortamda oluşturulan defterler (kayıtlar)
hiçbir şekilde Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmiyor. Başkanlığa sadece
oluşturulan defterlerin beratları (kâğıt defterlerde açılış onayını gösteren ilk
sayfa benzeri mükellefin bazı bilgilerini içeren dosya) alıyor.Yüklenilen
beratlar e-defter yazılımı tarafından GİB imza değeri ile imzalanarak onaylı
hale geliyor. Onaylı beratlar mükellef tarafından sistem üzerinden
indirilerek defterler ile birlikte saklanması gerekiyor. Burada Başkanlık
tarafından sadece gönderilen beratın mükellefe ait olup olmadığı, uyumlu
yazılım kullanılıp kullanılmadığı gibi kontroller yapılıyor. Vergi incelemesi
sırasında oluşturulan defterler ve GİB onaylı beratının XML hali verilmesi
yeterli olacaktır.
55
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 8
Aynı vergi kimlik numarasına sahip şubelerin farklı e-defter
programları kullanabilmesi hakkında
Bir müşterimiz aynı vergi kimlik numarasına sahip 4
şubesinden 1 tanesi için farklı bir e-defter programı kullanıyor.
Diğer 3 şubesi için bizim e-defter çözümümüzü kullanmak
istiyor. Bir şirket birden çok e-defter programını şube bazında
kullanabilir mi?
56
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 8
Bir şirket şubeleri için olsun ya da olmasın sadece bir tane
uyumluluk onayı almış e-defter yazılımı kullanabilir.
57
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 9
Tür Değişikliği
Limited Şirket 2014 Aralık ayı sonuna kadar Nevi değiştirerek Anonim Şirket olacaktır. 1-E-Fatura mükellefi 2- Aralık 2014 tarihinde GİB‘ e elektronik ortamda E-Defter için başvuru yapıldı. (Limited şirket olarak) Şirket nevi değiştirip Anonim Şirkete dönüştüğünde
E-Fatura ve E-Defter le ilgili GİB’e bildirimleri nasıl olacak?
58
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 9
E-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde 15 gün içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin Ticaret Sicil Gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla, yeni unvana ait mali mühür temini için de Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik ortamda başvurması gerekmektedir. Nevi değişikliğine giden mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, E-Fatura Uygulamasından eski Vergi Kimlik Numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir.
59
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 9
Bu süre zarfında, eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler, düzenleyecekleri E-Faturalarda, yeni unvan ve Vergi Kimlik Numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlığa iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni VKN, yeni unvan ve yeni mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir. Mali Mühür, mükellef tarafına teslim aldıktan sonra GİB’e bilgi verilmesi halinde Şirket bilgileri hem e-defter hem de e-fatura için düzeltilecektir.
60
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Soru : 10
Serbest Bölge Şubesi E-Defter
Serbest Bölgede faaliyet gösteren şubemiz için ayrı defter
tasdik ettirdiğimizden, e-defter uygulamasına geçildikten sonra
da bu uygulamamıza devam edip edemeyeceğimiz, hususunda
açıklama rica ederiz.
61
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR
• Cevap : 10
Serbest Bölge Şubesi E-Defter
E-defter uygulamasında şube bazında defter oluşturma imkanı
vardır. Şubeniz için ayrı bir başvuru yapılmasına gerek yok.
Sadece merkez için başvuru yapılması yeterlidir. Uyumlu
yazılıma sahip firmaya serbest bölge için ayrı defter tutmak
istendiği bildirilir. Serbest bölge için ayrı defter ve beratlar
oluşturulur. Bunun için GİB ‘de izin alınmasına gerek yok.
62
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
BERAT NEDİR?
• Defterler GİB ‘e gönderilmediği için herhangi bir döneme ait defterin içeriğinin daha sonra değiştirilmediğini garanti edecek; e-defter gibi elektronik, XML formatındaki dosyadır.
• Yevmiye ve Kebir defterlerinin her birinin beratları ayrı ayrıdır.
• Berat Dosyalarının internet üzerinden GİB’ e gönderilmesi zorunludur.
64
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
BERAT NEDİR?
• GİB, kendisine gönderilen berat dosyasını mali mühürü ile
mühürler
• Kullanıcı, GİB mühürlü berat dosyalarını internet üzerinden
alarak bilgisayarına yükler
• E-defter uygulamasında oluşturulan defterler GİB’e
gönderilmez.
65
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
BERAT NEDİR?
• E-defter kullanıcıları, GİB ‘den aldıkları mühürlü berat
dosyalarını, defterler ile birlikte saklamak zorundadırlar.
• Defter, ilişkili olduğu berat dosyası ile birlikte geçerlilik
kazanır
66
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
BERATIN OLUŞTURULMASI
• E-Defter kullanıcısı Yevmiye ve Defteri Kebirlerini
oluşturacağı tarih aralığını verir. Bu aşamadan sonra
defterlerin hazırlanması ve imzalanması, beratların hazırlanıp
imzalanması ve isteniyorsa beratların zaman damgası ile
damgalanması gereklidir.
67
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
BERAT
E-Defter beratı,
• elektronik defterlerin değişmezliğini ispat etmeye
yönelik olup,
• elektronik defterlerin içeriğine yönelik bir onayı
veya vergisel bir denetimi ifade etmemektedir.
69
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER VE BERAT DOSYALARI ÖZELLİKLİ
KONULAR
• Hazırlanan defter ve berat dosyalarının nasıl adlandırılacağı
GİB tarafından belirlenmiştir.
70
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-DEFTER VE BERAT DOSYALARI ÖZELLİKLİ
KONULAR
• Defterleri ayrı tutulan şubeleri olan firmalarda; merkez de
dahil olmak üzere her şube için 1’den başlayarak müteselsil
devam eden bir numara ve bir şube açıklaması belirlenir.
71
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
ZAMAN DAMGASI
• 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre; Bir elektronik verinin üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imza ile doğrulanan kayıttır.
• Zaman Damgası; oluşturulan beratların hangi tarih ve saatte oluşturulduklarını beratın içine kaydederek, herhangi bir nedenle zorunlu olan tarihte GİB’e gönderilememesinde sorumlu duruma düşülmesini önler.
73
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
MUHAFAZA VE İBRAZ
• Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, arşivlenen faturaların
doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan her
türlü elektronik kayıt ve veri, veritabanı dosyası, saklama
ortamı ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü
kapsamakta olup, e-faturalara istendiğinde kolaylıkla
erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde
görüntüleyebilmeyi ve faturaların okunabilir kâğıt baskılarını
üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir.
75
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
MUHAFAZA VE İBRAZ
• E-faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu değildir.
• Mükelleflere ait e-faturaların yine mükellefe ait bilgi işlem
sistemlerinde saklanması esas olup GİB’ den izin almış üçüncü
kişiler nezdinde de elektronik saklama yapılabilecektir.
76
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
MUHAFAZA VE İBRAZ
• Başka mükelleflerden elektronik saklama hizmetinin alınması
mükelleflerin elektronik faturalarının muhafaza ve ibraz
sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Elektronik faturaların
muhafazasının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve
Türkiye Cumhuriyeti Kanunları’ nın geçerli olduğu yerlerde
yapılması zorunludur. Bu zorunluluk yurt dışında ikincil bir
arşivleme yapılmasına engel teşkil etmez.
77
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
MUHAFAZA VE İBRAZ
• Portala gelen faturalar arşivle butonu ile arşiv kısmına
kaldırılır. Buradan indir butonu ile bilgisayara indirilebilir.
XML formatında olan e-faturanın paylaşımı mümkündür.
• Güvenli elektronik imza ile imzalanmış olarak elektronik veya
manyetik ortamda alınan faturalar ise sadece elektronik veya
manyetik ortamda muhafaza edilecektir. Elektronik ortamda
alınan faturaların kağıt nüshasının saklanması, muhafaza ve
ibraz ödevlerinin yerine getirilmesi açısından yeterli değildir
78
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-KAYIT SAKLAMA
• VUK 431 sıra numaralı Genel Tebliğ Kapsamında zorunluluk
getiren mükelleflerin tebliğ ekinde yer alan “ Asgari kayıt
saklama gereksinimi belirlenen konular” içeriğine uygun
kayıtları, elektronik ortamda oluşturmak, saklamak ve
istendiğinde ibraz edilmek üzere vergi denetimine hazır veri
tutma yükümlülüklerini kapsayan raporlama dosyasıdır.
• Uygulamaya geçiş tarihi 01.01.2015 ‘dir. VUK 436
80
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-KAYIT UYGULAMASINA DAHİL OLAN MÜKELLEFLER ;
a) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu ekinde yer alan ( I ) sayılı liste kapsamında ÖTV mükellefleri,
• 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında bayilik, taşıma, dağıtıcı, depolama, madeni yağ lisanslarından birine sahip olanlar
81
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-KAYIT UYGULAMASINA DAHİL OLAN
MÜKELLEFLER ;
b) Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekinde yer alan (III) sayılı
listenin B cetvelinde yer alan ürünlerle ilgili olarak,
* Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan Tütün
Ticareti Yetki Belgesi almış gerçek ve tüzel kişiler ve
Kurum’dan Üretim ve Faaliyet Uygunluk Belgesi almış gerçek
ve tüzel kişiler,
82
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-KAYITA İLİŞKİN TUTULACAK KAYITLAR
• Satış Kayıtları
• Alış Kayıtları
• Dönem başı ve sonu envanter kayıtları
• İthalat kayıtları
• İhracat kayıtları
• Üretim kayıtları
• Diğer kayıtlar
83
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
E-UYGULAMALARIN ÇEVRESEL ETKİSİ
• Yıllık beyanname sayısı: 104.835.074. her beyanname için
5 sayfa harcandığı varsayılırsa 524.175.370 adet A4 tasarruf
edilmiştir. Yaklaşık 2.600 ton.
• E-dönüşüm ile 10 yılda 1,3 milyon adet ağaç kesilmekten
kurtarılmıştır.
84
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
İÇERİK
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
1. Kasa / Ortaklar CH
2. Adatlandırma
3. Kar dağıtımı
4. Dağıtılan karın vergilendirilmesi
5. Alacakların değerlemesi
85
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
İÇERİK
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
6. Stoklar
7. Zayi olan mallar
8. Duran Varlıklar
9. Yenileme Fonu
86
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
GÜNCEL MUHASEBE
• KASA
Kasa mevcutları İTİBARİ kıymetleri ile değerlenir.
Daima BORÇ bakiyesi verir.
(Alacak bakiyesi vermesi durumunda = V.U.K.’nun 30/4.
maddesine göre re’sen takdir nedenidir
87
İtibari değer, her nevi senetlerle esham ve tahvillerin
üzerinde yazılı olan değerlerdir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• KASA SAYIM FAZLASI 31/12/2014 100 KASA XXX 397 KASA SAYIM VE TESELLUM FAZ. XXX 31/12/2014 397 KASA SAYIM VE TESELLUM FAZ. XXX 679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GEL. VE KAR. XXX
• (Fazlalığın nedeni bulunmadığı takdirde gelir olarak matraha ilave edilecektir.)
88
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• KASA SAYIM NOKSANI 31/12/2014 197 SAYIM TESELLÜM NOKSANLARI XXX 100 KASA XXX 31/12/2014 689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX 197 SAYIM TESELLÜM NOKSANLARI XXX
• (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak matraha dahil
edilecektir.)
89
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ
Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz.
Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir.
90
TTK md 358,
TTK MD.562
TTK md 358,
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ
• Vergisel açıdan kasa fazlası:
• Kasa hesabının bakiyesi ticari hayatın gereklerinin
üzerinde olduğu ve işletmenin gelir hanesine girmeyecek bir
şekilde, işletme kayıtlarının dışında değerlendirildiği kabul
edilen tutardır.
• Azami kasa tutarı tespit edilecek ve asgari tutarın üzerinde
kalan bakiyeler faiz hesabında dikkat alınacaktır.
91
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ
• ADAT:
Vergisel açıdan yapılacak adat yöntemiyle faiz hesabında kredi tutarı;
• REESKONT VE AVANS İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK FAİZ ORANLARI
• TC. Merkez Bankası Tebliği – 14.12.2014’den itibaren
• Reeskont işlemlerinde % 9 Avans İşlemlerinde %10,50
• TC. Merkez Bankası Tebliği – 27.12.2013’den itibaren
• Reeskont işlemlerinde %10,25 Avans İşlemlerinde %11,75
92
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• ÖRNEK Faiz = A x N x T
360 x 100
93
Tarih Bakiye Olağan Bakiye Fiktif Tutar Gün Faiz (%11,75)
22.06.2014 300.000,00 10.000,00
30.06.2014 322.000,00 10.000,00 312.000,00 8 814,67
12.07.2014 324.000,00 10.000,00 314.000,00 12 1.229,83
18.07.2014 336.000,00 10.000,00 326.000,00 6 638,42
25.07.2014 348.000,00 10.000,00 338.000,00 7 772,24
Adat Faiz 3455,16
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• KASA HESABINA ADAT UYGULANMASI
31/12/2014
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 3.455,16
679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KAR. 2.936,89
391 İLAVE EDİLECEK KDV 518,27
2014 Dönemi Kasa Adatı
94
GELİR VERGİSİ TEVKİFATI UYGULAMASI (GVK Md.94/6)
• Tam mükellef Kurumlarda Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulaması
Tam mükellef kurumlar tarafından sadece tam mükellef gerçek kişilere
dağıtılacak kâr paylarından tevkifat yapılmaktadır.
Tam mükellef kurumlardan tam mükellef kurumlara dağıtılacak kâr payları
iştirak kazancı niteliğinde olmalarından dolayı tevkifata konu değildir.
Kurum kazançlarında istisna olsun olmasın tevkifat, kârın dağıtılması
aşamasında yapılmaktadır. (GVK 94. md 1-6)
Halka açık ya da halka açık olmayan şirketlerden elde edilen kâr paylarına
uygulanan tevkifat oranı, 23.07.2006 tarihinden itibaren %15 olarak
uygulanmaktadır.
31 Mart 2015 95
Örnek Uygulama
Ödenmiş Sermayesi 50.000,00 TL olan 2 ortaklı bir limited şirket’in genel kurulu kârın tamamını dağıtma kararı almıştır.
• Geçmiş yıl ticari zararı 15.000,00 TL’dır. Ancak bu zararın 4.000,00 TL’sı K.K.E.G.’lerin düşülmesinden kaynaklanmıştır. (-) 15.000,00 TL’ye (+) 4.000,00 TL ilave edildiğinde mali zarar (-) 11.000,00 TL olmaktadır.
31 Mart 2015 96
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
101
ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ
Alacaklar mukayyet değer (kayıtlı değer) ile değerlenirler.
Mukayyet değer ölçüsü uygulanmadan önce alacaklar içinde
şüpheli ve değersiz alacaklar varsa saptanır ve bunlar muhasebe
kayıtlarıyla düşüldükten sonra geriye kalan alacaklara mukayyet
değer ölçüsü uygulanır.
Alacakların envanter ve değerlemesinde cari hesaplarla ilgili
olarak dönemsel gelir tahakkuklarının yapılması sağlanmalıdır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
102
ALACAKLAR HESABI İÇERİSİNDE ALACAK BAKİYESİ VEREN
HESAPLARLA İLGİLİ DÖNEM SONU UYGULAMALARI
Alacaklar hesabı içerisinde alacak bakiye veren hesapların
bulunmasının en önemli nedeni, karşı taraftan ödeme
alınmasına rağmen firma tarafından fatura düzenlenmemiş
olmasıdır.
Bu durumda olan hesaplar için, dönem sonundan önce mal
teslimi ve hizmet ifası işleminin fiili olarak yapılıp yapılmadığı
incelenmelidir.
V.U.K.’nun 231/5. maddesine göre fatura, malın teslimi veya
hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde
düzenlenmesi gerektiği unutulmamalıdır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
103
ŞÜPHELİ ALACAKLAR
Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile
ilgili olmak şartıyla;
1. Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar;
2. Yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla istenilmesine
rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra
takibine değmeyecek küçük alacaklar,
şüpheli alacak sayılır.
Şüpheli hale gelen alacaklar için değerleme gününde tasarruf
değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.
(Tasarruf değeri, bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi
için arz ettiği gerçek değeridir. (VUK 264))
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRABİLMEK İÇİN
GEREKEN ŞARTLAR
104
1. Alacak ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve devamı ile ilgili
olmalıdır.
2. Alacak hasılat olarak kaydedilmiş olmalıdır.
3. Alacak dava veya icra safhasında olmalıdır.
4. Veya yapılan protestoya ya da yazı ile birden fazla istenilmiş
olmasına rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve
icra takibine değmeyecek derecede küçük alacak olması gerekir.
5. Alacak teminatlı olmamalıdır.
6. Alacaklı mükellef bilanço esasına göre defter tutuyor olmalıdır.
7. Alacak değerleme günü itibarıyla şüpheli hale gelmiş olmalıdır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
105 31 Mart 2015
Alacağın vadesi geldiği halde tahsil edilmemiş olması karşılık
ayırmak için tek başına yeterli değildir.
Vadesinde ödenmeyen alacaklar için kanuni yollara hangi
dönemde başvurulduysa alacak o dönemde şüpheli hale gelir.
Şüpheli alacak karşılığı ayırmak ihtiyaridir.
Alacağın şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayrılmadığı
durumda, ihtiyariliğin karşılık ayırmama yönünde kullanıldığı
kabul edilerek, daha sonraki dönemlerde bu alacak için karşılık
ayrılamaz.
Ancak hakim görüşün bu olmasına rağmen aksine mahkeme
kararları da mevcuttur.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
106
ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILMASI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ
DURUMLAR
Kampanyalı (ön ödemeli) satışlardan doğan alacaklar ve avans
mahiyetindeki alacaklar için karşılık ayrılamaz.
334 sayılı VUK Genel Tebliği’ne göre alacağın ilgili dönem kayıtlarına
girmiş olması ve KDV beyannamelerinde beyan edilmiş olması şartıyla, KDV
içeren şüpheli alacaklarda KDV için de karşılık ayrılabilecektir.
Aciz vesikasına bağlanan alacaklarda alacağın tamamı için değil bu
vesikada yer alan tutar kadar karşılık ayrılabilir.
Yurt dışından olan alacaklar içinde dava açıldığının dış temsilciliklere
onaylatılması şartıyla karşılık ayrılabilir. (VUK md 323)
İştiraklerden olan alacaklar için karşılık ayrılabilir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
107 31 Mart 2015
Dövize endeksli veya döviz cinsinden olan şüpheli alacaklar için karşılık
ayrılmasına karar verilmesi halinde, bu alacağa bağlı olarak ortaya çıkan kur
farkları da şüpheli alacak kabul edilerek karşılık ayrılır.
İflas halindeki kişilerden olan alacaklar için karşılık ayrılabilir.
Ferdi işletme ve şahıs şirketlerinde şirketin ortaklarından olan alacakları için
karşılık ayrılamaz.
Hatır senetleri için şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
108 31 Mart 2015
Ciro edilmek suretiyle gelen senet bedelinin ödenmemiş olması durumunda,
şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi için bu senedi ciro eden kişi hakkında
takibat yapılmış olması gerekir.
Kefalete bağlı olan alacaklarda asıl borçlunun yanı sıra kefil nezdinde de
takibata geçilmiş olması gerekir.
TMSF’ ye devredilen bankalarda bulunan mevduat ve repo hesapları için
karşılık ayrılamaz.
Grup içi firmalardan olan alacaklar için şüpheli alacak ayrılabilir.
Kamu idare ve müesseselerinden olan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı
ayrılamaz.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
109 31 Mart 2015
MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR XXX 120 ALICILAR XXX Alacağın şüpheli alacakları devredilmesi -------------------- ------------------- -------------------- / / -------------------- 654 KARŞILIK GİDERLERİ XXX 129 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR KARŞ. XXX Şüpheli alacak için karşılık ayrılması -------------------- --------------------
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
110 31 Mart 2015
-------------------- / / -------------------- 102 BANKALAR XX 128 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR XX Şüpheli alacağın tahsil edilmesi -------------------- ------------------- -------------------- / / -------------------- 129 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR KARŞ. XX 644 KON.KALMAYAN KARŞILIKLAR XX Tahsil edilen XX TL. karşılığın kapatılarak gelir kaydedilmesi -------------------- --------------------
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• DEĞERSİZ ALACAKLAR (V.U.K. 322)
111 31 Mart 2015
Değersiz alacak, bir yargı kararına veya kanaat verici bir belgeye
istinaden tahsiline olanak kalmayan alacaklardır.
Şüpheli alacaklar ile değersiz alacaklar arasındaki en önemli fark;
değersiz hale gelen alacağın tahsili artık imkansızdır.
Oysa şüpheli alacağın tahsili her zaman gerçekleşebilir.
Bir alacağın değersiz alacak sayılabilmesi için tüm hukuki yolların
tüketilmiş olması gerekir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• DEĞERSİZ ALACAKLARDA KANAAT VERİCİ VESİKA
112 31 Mart 2015
Kanaat verici vesikaların neler oldukları vergi kanunlarında sayılmamış olmakla
birlikte yargı kararlarına göre kanaat verici vesikalar şunlardır;
Alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması,
Borçlunun ülkeye dönmemek üzere terk ettiğini ve haczi mümkün mal
bulunmadığını gösteren belgeler,
Borçlunun gaipliğine ilişkin mahkeme kararı,
Mahkeme tarafından kabul edilen alacaktan vazgeçildiğine dair belgeler,
Borçlunun mal varlığı bırakmadan ölümü ve mirasçıların mirası
reddettiklerine dair resmi belgeler,
Ticaret mahkemesince borçlu hakkında verilmiş ve ilgili masa tarafından
tasfiyeye tutulmuş iflas kararına ilişkin belgeler.
Aciz vesikası kanaat verici belge değildir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• DEĞERSİZ ALACAKLARDA
ZARAR YAZILACAĞI DÖNEM (VUK 322 f.2,3)
113 31 Mart 2015
Değersiz alacaklar, bu kapsama girdikleri tarihte tasarruf
değerlerini kaybederler ve kayıtlı değerleri zarara geçirilerek
yok edilirler.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerde değersiz
alacaklar, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler.
İlgili yılda zarara geçirilmeyen değersiz alacağın, sonraki yıllarda
zarar yazılabilmesi mümkün değildir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
114 31 Mart 2015
MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------- 659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR XXX 120 ALICILAR XXX Alacağın değersiz hale gelmesi -------------------- -------------------
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
VAZGEÇİLEN ALACAKLAR (VUK 324)
115 31 Mart 2015
Vazgeçilen alacak, konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen
alacaklardır.
Vazgeçilen alacakları değersiz alacaklardan ayıran en önemli husus sulh yoluyla
alacaktan vazgeçilmesidir.
Sulh yolunun kabul edilebilmesi için sulhun yine de mahkeme sürecinde ve
mahkeme vasıtasıyla sağlanmış olması gereklidir.
Vazgeçilen alacak, borçlu açısından kar hükmünde olup, borçlunun defterinde
özel bir karşılık hesabına alınır.
Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl
içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına aktarılır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
116 31 Mart 2015
Üç yıllık bekleme süresi içerisinde borçlunun işi terki, ölümü ve kurumlarda
devir halinde ertelenen tutar o yılın karına eklenir.
Kaynağı ne olursa olsun geçmiş yıllara ait zararların, vazgeçilen alacaklar
sebebiyle oluşturulan karşılıklardan mahsup edilmeleri mümkün değildir.
Sadece üç yıllık bekleme süresi içerisinde oluşan zararların vazgeçilen alacaklar
sebebiyle ayrılan karşılık tutarından mahsup edilebilmeleri mümkündür.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
117 31 Mart 2015
MUHASEBE KAYITLARI ALACAKLININ MUHASEBE KAYDI -------------------- / / -------------------- 689 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX 120 ALICILAR XXX Vazgeçilen alacağın zarara aktarılması -------------------- ------------------- BORÇLUNUN MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------- 320 SATICILAR XXX 549 ÖZEL FONLAR XXX Vazgeçilen borcun özel fon hesabına aktarılması -------------------- -------------------- Üç Yıl İçerisinde Zararla İtfa Edilemeyen Tutarın Gelir Hesabına Aktarılması -------------------- / / -------------------- 549 ÖZEL FONLAR XXX 679 D.OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR XXX İtfa edilemeyen fon hesabının gelir hesabına aktarılması -------------------- --------------------
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
ALACAK VE BORÇ SENETLERİ REESKONTU
• Reeskont, işletme aktifinde veya pasifinde yer alan alacak ve borç senetlerinin değerleme günündeki gerçek değerine indirgenmesidir.
Şartları
• Alacak veya borç senede veya çeke bağlı olmalıdır.
• Senet, vade içermelidir.
• Senedin vadesi değerleme günü itibariyle gelmemiş olmalıdır.
• Senet bilançoda yer almalıdır.
• Senet kazancın elde edilmesine yönelik olmalıdır.
• Borç senedi veya çeki gider veya maliyet özelliği taşımalıdır
• 14.12.2014 tarihinden itibaren yapılacak olan reeskont işlemlerinde % 10,25 oranı uygulanacaktır.
118
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
REESKONTTA ÖZELLİKLİ DURUMLAR
• Bankalar, bankerler ve sigorta şirketleri dışında kalan ve bilanço esasına
göre defter tutan mükellefler için reeskont işlemi ihtiyaridir.
• Ancak alacak senetlerini reeskonta tabi tutan kuruluşlar, borç senetlerini de
reeskonta tabi tutmak zorundadır. Kısmi reeskont işlemi yapılamaz.
Örneğin; alacak senetlerinin bir kısmını reeskonta tabi tutup, diğer kısmını
tutmamak olmaz.
• Bankalara Teminata ve tahsilata verilen senetler için reeskont
hesaplanabilir.
• Kampanyalı ( ön ödemeli ) satışlarla ilgili olarak alınan senetler için
reeskont hesaplanamaz.
• Hatır senetleri için reeskont hesaplanamaz.
119
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
• Yıllara sari inşaat dolayısı ile alınan senetler için reeskont hesaplanamaz.
• Vadesi belli olan senetsiz alacak ve borçlar için reeskont hesaplanamaz.
• Müflisten olan alacaklar için reeskont hesaplanamaz.
• Senet tutarı KDV’de içeriyorsa, KDV hasılat unsuru olmadığından,
reeskont işlemi yapılırken bu kısım senet bedelinden düşülüp
düşülmeyeceği tartışmalıdır
• Vade içermeyen senetler için reeskont işlemi yapılamayacaktır. Vade,
reeskont hesaplamasında teknik bir gerekliliktir.
• 31/12/2017 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin
ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.
120
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
STOKLAR
121 31 Mart 2015
Stoklar işletmenin üretimde kullanmak veya satmak amacı ile
edindiği ilk madde ve malzeme ticari mal yarı mamul, mamul
hurda gibi varlıklar ile kendi ürettiği benzeri nitelikteki iktisadi
kıymetleri ifade eder.
Dönem sonunda işletme stoklarının fiili envanteri çıkarılır.
Fiili envanter ile kaydi envanter arasında oluşan farklar stok sayım
fazlalıkları veya stok sayım noksanlıkları hesaplarına alınırlar.
V.U.K’na göre stoklar genel olarak maliyet bedeli ile değerlenir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
SATIN ALINAN STOKLARIN DEĞERLEMESİ
122 31 Mart 2015
Satın alınan mallarda maliyet bedelini oluşturan unsurlar aşağıdaki gibidir:
1. Malın satın alma bedeli,
2. Malın işyerine getirilmesi için yapılan nakliye ve hammaliye giderleri,
3. Malın alımı ile ilgili olarak ödenen sigorta giderleri,
4. Alış komisyonları,
5. Mal ile ilgili finansman giderleri,
6. Malın işyerine getirilmesi aşamasına kadar yapılan depolama giderleri,
7. İthal edilen emtianın CİF bedeli, gümrükte ödenen vergiler ve emtianın
gümrükten işyerine gelinceye kadar yapılan nakliye, komisyon ve benzeri
giderler,
8. İthalat teminatları için ödenen faiz ve komisyonlar,
9. Emtianın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur
farkları.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ (V.U.K. 274)
123 31 Mart 2015
Satın alınan veya imal edilen malların maliyet bedeline nazaran
değerleme günündeki satış bedelleri %10 ve daha fazla bir
düşüklük gösterdiği hallerde,
maliyet bedeli yerine emsal bedeli ölçüsü tatbik edilebilir.
Ayrıca;
Yangın, deprem, su basması gibi afetler yüzünden veya, bozulmak,
çürümek, kırılmak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi
kıymetinde önemli bir azalış olan mallar emsal bedelle
değerlenirler.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
124 31 Mart 2015
STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
Tabi afetler sonucu değeri düşen malların emsal bedelle
değerlenerek uğranılan zararın gider kaydedilebilmesi için;
meydana gelen olayın itfaiye, mahkeme gibi yetkili makamlara
tespit ettirilmesi gerekir.
Tespit belgeleri ile birlikte vergi dairesine müracaat edilerek emsal
bedelin takdiri istenmelidir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
125 31 Mart 2015
STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
Stoklarında meydana gelen bir azalmanın takdir edilmesi talebinde
bulunan bir mükellefin;
• Değer düşüklüğüne yol açan olayı,
• Stoklarında iddia ettiği miktarda mal bulunduğunu,
• Değer düşüklüğünün yangın, deprem ve su basması, bozulmak,
kırılmak, çürümek, çatlamak, paslanmak gibi haller sayılan
olaylardan kaynaklandığını, her türlü maddi delil ile ispatlaması
gerekir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
• Örnek:
Dönem sonu stok miktarı 200 birim olan, söz konusu malın,
işletmedeki birim maliyet bedelinin 55 TL ve değerleme
günü itibariyle piyasada oluşan fiyatının 48 TL olması
halinde,
• Piyasada oluşan fiyat, maliyet bedelinin % 10’undan daha
fazla oranda düşük olduğundan, işletme emsal bedelle
değerleme yapılabilir.
126
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
31.12.2014 157- Diğer Stoklar 11.000- 01- Değeri Düşen Mallar 153- Ticari Mallar 11.000- 01- A Ticari Malı 1.12.2014 654- Karşılık Giderleri 1.400- 01- Değeri Düşen Malla 158- Stok Değer Düş. Karş. 1.400- 01- A Ticari Malı
128
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
STOKLARDA FİRE
129 31 Mart 2015
Fire, vergi kanunlarımızda özel olarak tanımlanmış bir konu değildir.
Vergi mevzuatı açısından işletme stoklarında ticari teamüllere uygun olarak
ortaya çıkan miktar azalmaları “olağan fire” olarak kabul edilir.
Ticari teamüllere uygun ortaya çıkan olağan firelerin gider veya maliyet
unsuruna dönüşmesi için takdir komisyonu kararına gerek bulunmamaktadır.
Olağanüstü fireler için takdir komisyonunu başvurulur.
Takdir komisyonu tarafından belirlenen tutar doğrudan gider hesaplarına
alınabilir. Takdir komisyonu kararı bulunmaması halinde olağanüstü fireler
ancak KKEG olarak kayıtlara alınabilir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
ZAYİ OLAN MALLAR
130 31 Mart 2015
Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle
mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar
hariç olmak üzere,
zayi olan malların ekonomik değeri yoksa satışı da söz konusu
değildir.
Alış belgelerinde yer alan KDV tutarının indirim hesaplarından
çıkartılarak malların zayi olduğu dönemde hesaplanan KDV
olarak ilave edilmesi gereklidir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
ÇALINAN MALLARIN DEĞERLEMESİ
131 31 Mart 2015
Hırsızlık veya dolandırıcılık sonucu işletmeden çıkan mallar dolayısıyla
oluşan zararın vergi matrahından düşülmesi mümkün değildir.
Hırsızlık veya dolandırıcılık sebebiyle çalınan malların maliyet bedelleri,
olayın polis raporu veya benzeri belgelerle kanıtlanması halinde
KKEG olarak kayıtlara alınır. Alış belgelerinde indirim konusu yapılan
KDV tutarlarının da hesaplanan KDV olarak beyan edilmeleri gerekir.
Olayın polis raporu veya benzeri belgelerle kanıtlanamaması durumunda
söz konusu mallar işletmeden çekilmiş olarak kabul edilirler. Bu
durumda söz konusu mallar için fatura düzenlenerek mallar emsal
bedelleri ile hasılat yazılırlar.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
HURDALAR VE KULLANIM ÖMRÜ TAMAMLANMIŞ
MALLAR
132 31 Mart 2015
Vergi idaresi, işletme stoklarında yer alan ve kullanım ömürlerini
tamamlamak suretiyle hurda hale gelmek suretiyle değeri düşen
malların emsal bedelleri ile değerlenebilmesi için,
V.U.K. 267/3.maddesi gereği takdir esasına göre değerleme
yapılması,
bunun için takdir esasını talep eden şirketin takdir komisyonuna
yazılı olarak müracaat etmesini istemektedir.
Satış imkanı kalmayan, takdir komisyonunca “0” değer tespiti
yapılan malların alış faturalarında gösterilen KDV’lerin indirim
konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
DURAN VARLIKLAR
Satın alınan ATİK maliyet bedeli ile değerlenir.
Satın alınan ATİK maliyetine ilave edilecek giderler.
Satın alma bedeli,
Makine tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri,
Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsanın tesviyesinden oluşan giderler.
İmal ve inşa edilen iktisadi kıymetlerde, imal ve inşa bedelleri toplamından oluşur.
Yatırımın finansmanında kullanılan kredi faizleri ile yurt dışından döviz kredisi ile sabit kıymet ithali nedeniyle oluşan kur farları aktifleştirildikleri dönemde maliyete intikal ettirilmesi gerekir. sonraki dönemlerde maliyete veya giderleştirilmesi serbesttir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
134
Maliyet bedeline eklenmesi ihtiyari giderler.
Satın alınmaları sırasında ödenen
Noter,
Mahkeme,
Kıymet takdiri,
Komisyon ve Tellaliye,
Emlak alım ve taşıt alım vergileri.
ÖTV
Binek otomobil alımında ödenen KDV
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
135
Maliyet bedelini artıran giderler
İktisadi kıymetin ömrünü uzatan harcamalar,
Normal iktisadi ömründe, fonksiyonlarını değiştiren
harcamalar.
Normal bakım, tamir ve temizleme giderleri maliyete
eklenmeyerek doğrudan gider yazılır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
136
Amortismanlar
İşletmede bir yıldan fazla kullanılan,
Yıpranmaya aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan,
Envantere dahil olan ve işletmede kullanılan,
Değeri belli tutarı aşan (2014 yılı 800 TL)
Gayrimenkuller, maden ocakları, petrol kuyuları, makine ve tesisat, gemiler, diğer taşıt araçları, alet, edevat, mefruşat, demirbaş, sinema ve benzeri sabit kıymetlerle patent, telif, ihtira, imtiyaz, gayrimaddi haklar amortisman konusuna girmektedir.
Boş arazi ve arsalar amortismana tabi değildir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
137
İktisadi kıymetin ömrünü uzatıcı giderler,
aktifleştirildikleri yıldan itibaren bağımsız olarak.
Fonksiyon artırıcı giderler, asıl İktisadi kıymetin kalan itfa
süresi içerisinde eşit tutarlarda itfa edilirler.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
138
Amortisman ayırma yöntemleri
Normal amortisman
01/01/2004 tarihinden itibaren Faydalı ömür dikkate alınacak
(VUK G.tebliğ 333,339,365, 389)
Bu tarihten önce aktife giren iktisadi kıymetler aktife
alındıkları yıldaki hükümlere göre amortisman ayrılmaya
devam olunur. (Geçici md. 18)
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
139
Azalan bakiyeler usulü amortisman % 50 yi geçmemek üzere
normal amortisman oranının iki katıdır.
Bilanço usulü defter tutan mükellefler uygulayabilirler.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
140
Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Amortisman
Hesaplaması Aşağıdaki gibi olacaktır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
141
Fevkalade amortisman
Doğal afetler, yeni icatlar veya cebri çalışmaya maruz tutulmadan
dolayı kullanılamaz hale gelen ve mükellefin ilgili bakanlıkların
görüşü alınarak uygulanır.
Maliye Bakanlığınca her işletme için ayrı nispetler uygulanır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
142
Amortisman ayırmada özellikli durumlar
Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan
orandan daha düşük bir oran uygulanmasından dolayı amortisman
süresi uzamaz.
Amortisman ayırma hakkı o yıl için kullanılır. Kullanılmaması halinde
sonraki yıla devretmez. O yıl için amortisman hakkından vazgeçilmiş
sayılır.
Amortisman yönteminde normal amortisman uygulamasından azalan
bakiyeler usulüne geçiş mümkün değildir. Ancak azalan bakiyeler
usulünden normal usule dönmek mümkündür. Yöntem değişikliği
amortisman süresini uzatmaz.
Amortismana tabi tutulan iktisadi kıymetler ve bunların amortismanları
envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde
veya amortisman listelerinde gösterilmek zorundadır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
143
Amortisman ayırmada özellikli durumlar
• Alındıktan sonra montajı gereken iktisadi kıymetlerde, montaj işlemi
tamamlandıktan sonra iktisadi kıymetin kendisinden bekleneni yerine
getirebilir, (kullanılabilir) duruma geldikten sonra amortisman
uygulanabilir.
• İşletmede imal ya da inşa edilen iktisadi kıymetlerde de, imal ya da inşa
tamamlandıktan, kendisinden beklenen yerine getirebilir, (kullanılabilir)
duruma geldikten sonra amortisman uygulanabilir. Burada söz konusu
iktisadi kıymetler inşaat, imalat hesaplarından çıkarılarak sabit kıymet
hesabına aktarılmış olmalıdır.
• Tarım tesislerinde, tesislerin ürün vermesi beklenmez, tesislerin
tamamlanması yeterli sayılmalıdır.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
144
Kıst Dönem Amortismanı
- Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin
kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla
kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere işletmelere ait
binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri
tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman
ayrılması zorunlu olup, amortisman ayrılmayan süreye isabet
eden bakiye değer ise, itfa süresinin son yılında tamamen yok
edilmelidir.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
145
YENİLEME FONU
Yenileme fonu ayırabilmek için bilanço hesabı esasına göre
defter tutmak gerekir.
Satılan iktisadi kıymetin yenilenmesinin zaruri olması veya
işletmeyi yönetenlerce karar verilip teşebbüse geçilmiş
bulunulmalıdır.
Satın alınacak iktisadi kıymetin daha önce satılan kıymetle aynı
nitelikte olması gerekir.
Satılan ve yenilenecek olan iktisadi kıymet Amortismana Tabi
iktisadi kıymet olmalıdır.
Boş arazi ve arsalar amortismana tabi olduğundan satışından
doğan kar yenileme fonuna alınmaz.
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
146
Yenileme Fonunda kullanım süresi
Süre ile ilgili birinci görüş:
Amortismana tabi iktisadi kıymetin satışından elde elde edilen
karın yenileme giderlerini karşılamak üzere pasifte geçici bir
hesapta azami üç yıl sure ile tutulabileceği kesin hüküm
olduğundan, yıl deyimi dönem kabul edilmekte, yenileme
fonuna alınıldığı yılı başlangıç yılı sayılmaktadır.
Süre ile ilgili ikinci görüş:
Danıştay tarafından benimsenen ikinci görüş karın satışın
yapıldığı yılı izleyen üçüncü yılın vergi matrahına dahil
edileceği yönündedir.
Satış karından oluşan fonun döviz veya mevduat hesaplarında
tutulması sonucu elde edilen kur veya faiz geliri fona eklenmez
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
147
ÖRNEK
* Makine Satışı -----------------------------10.10.2014 ------------------------------ 100 Kasa 11.800 257 Birikmiş Amortismanlar 2.000 253 Makine ve Teçhizat 5.000 391 Hesaplanan KDV 1.800 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar 7.000 ----------------------------------- / -------------------------------------- *Satış Karının Yenileme Fonuna Devri ----------------------------- 31/12/2014------------------------------- 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar 7.000 549 Özel Fonlar 7.000 549 … Yenileme Fonu ---------------------------------------------- / ----------------------------
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE
UYGULAMALARI
148
ÖRNEK
* Yeni Makinenin alım kaydı ---------------------------------------/--------------------------------- 253 MAKİNE TESİS VE CİHAZLAR 7.000 102 BANKALAR 7.000 --------------------------------------/---------------------------------- * Yeni Makinenin amortismanı ---------------------------------------/---------------------------------- 549 ÖZEL FONLAR 1.400 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN 1.400 --------------------------------------/-----------------------------------
SAT, KİRALA VE GERİ AL MODELİ
150 31 Mart 2015
İşletmenin aktifine kayıtlı amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, finansal kiralama şirketine satıldıktan sonra tekrar geri kiralanması işlemidir. Kiralama süresinin sonunda satılan mallar tekrar kiracıya devredilir. Bu şekilde işlem yapılmasının sağlayacağı faydalar şunlardır: 1. İşletme aktifinde kayıtlı, yıllar itibarıyla gerçek değerini
yansıtmaktan uzaklaşmış ATİK’lerini (örneğin; gayrimenkullerini) güncel bedeli ile finansal kiralama şirketine satmak suretiyle bir nevi kredi almış olmaktadır.
2. Aynı ATİK güncel bedeli ile finansal kiralama şirketi tarafından işletmeye geri satılmak suretiyle aktifteki kayıtlı değeri V.U.K.’na muhalefet etmeden düzeltilebilecektir.
KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
K.V.K. (Md. 5/1-e)
151 31 Mart 2015
Taşınmazların 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında, geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, finansal kiralama şirketlerine satışı ve varlık kiralama ile finansal kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar için gayrimenkul satış kazancı istisnası %100 olarak uygulanır. ( KVK 5/1-e) Bu taşınmazlar için en az iki tam yıl aktifte bulunma şartı aranmaz. Yürürlük Tarihi: 02.08.2013
KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
K.V.K. (Md. 5/1-e)
152 31 Mart 2015
Bu satış karının istisnadan yararlanan kısmının satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulması gerekmektedir.
Fona alınan tutardan, beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır.
Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanacaktır.
KDV İSTİSNASI
KDVK (Md. 17/4-y)
Finansal kiralama şirketlerince bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu taşınmazın mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile,
1. kiralanmaya konu taşınmazların kiralayana satılması,
2. bu taşınmazların satan kişilere kiralanması ve
3. kira süresinin sonunda kiracıya yani satan kişiye devri işlemlerinin her biri KDV’den istisnadır.
153 31 Mart 2015
KDV İSTİSNASI
KDVK (Md. 17/4-y)
Bu istisna 17/4-r maddesinde yer alan istisna ile karıştırılmamalıdır. Buna göre;
- İki yıldan daha az süreyle elde tutulan taşınmazların satışı ve geri kiralanması,
- Gelir Vergisi mükellefleri ya da adi ortaklıklar ve şahıs firmaları tarafından yapılacak taşınmaz satışları ve geri kiralanması,
- Taşınmaz ticareti ile uğraşanların bu amaçla elde tuttukları da dahil olmak üzere yapacakları taşınmaz satış ve geri kiralama işlemleri de,
Finansal kiralama sözleşmesinde, kira süresinin sonunda bu taşınmazların
mülkiyetinin kiracıya devredilecek olduğuna ilişkin hüküm bulunması şartıyla, anılan istisnadan yararlanabilecektir. .
154 31 Mart 2015
İSTİSNA KAPSAMINDAKİ A.T.İ.K.’LER
Kurumlar Vergisi Kanunu ve KDV Kanunu’nda yer alan istisna düzenlemelerinde de dikkat edileceği üzere sadece taşınmazlar üzerinde istisna hükümleri bulunmaktadır.
Diğer bir ifade ile şirketlerin aktifinde kayıtlı
- taşıtlar,
- makine ve teçhizatlar,
- demirbaşlar
sat, kirala ve geri al modeli içerisinde işlem görebilir fakat bunların KVK 5/1-e ve KDVK 17/4-y bendinde yer alan istisnalardan faydalanmaları mümkün değildir.
155 31 Mart 2015
DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI
(6361/37.Md.)
Finansal kiralama sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kağıtlar ile bunların teminatı amacıyla düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, bu kağıtlarla ilgili yapılacak işlemler harçtan müstesnadır.
156 31 Mart 2015
TAPU HARCI
(HARÇLAR KANUNU-4 SAYILI TARİFE/20-g)
TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNE
SATIŞINDAKİ TAPU HARCI
Satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden binde 4,55 tapu harcı alınır.
Ödenen bu harç Kurumlar Vergisi açısından KKEG sayılır.
Not: Gayrimenkullerin bu model haricinde devir ve iktisabında tapuda binde 20 oranında harç alınmaktadır.
157 31 Mart 2015
TAPU HARCI İSTİSNASI
(6361/37.Md.)
TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİ
TARAFINDAN SATIŞINDA TAPU HARCI
Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların,
sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır.
158 31 Mart 2015
KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ F/4.21
KVD Kanunu’ndaki 17/4-y maddesinde yer alan istisna kısmi istisna mahiyetinde olduğundan ve bu konuda aksi yönde bir düzenleme yapılmadığı için; KDV Kanunu’un 30/a maddesine göre, Finansal kiralama şirketine satılan taşınmazın iktisabında yüklenilen KDV’nin düzeltilmesi gerekir.
KDV Genel Uygulama Tebliğinde yer alan bu hüküm, düzenlemenin getiriliş amacı ile bir çelişki içerisindedir.
159 31 Mart 2015
FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNDEN GERİ ALINAN
TAŞINMAZLARDA KVK 5/1-e’YE GÖRE 2 YIL
AKTİFTE BULUNDURMA SORUNU
Henüz yayınlanmamakla birlikte, 8 No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği Taslağında verilen örneklerde;
Sat, Kirala, Geri Al Modeline göre Finansal Kiralama Şirketinden kiralanan ve kiralama süresinin sonunda geri satılan taşınmazlarda, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesinde yer alan taşınmazın iki tam yıl süreyle aktifte yer alması şartının, kiralama işleminin sonrasında kiracının taşınmazı geri aldığı tarih iktisap tarihi olarak değerlendirilmiş ve bu tarih esas alınarak iki tam yıl süresinin hesaplaması yapılmıştır.
Bu durum modelin hedeflenen amacı ile çelişki yaratmaktadır.
160 31 Mart 2015
SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ
Örnek: İşini büyütmek isteyen ve nakite ihtiyacı bulunan bir şirket, aktifinde kayıtlı değeri 500.000,00 TL. olan fakat piyasa değeri 10.000.000,00 TL. olan şirket binasını sat, kirala ve geri al modeli ile değerlendirmek istemektedir.
1. Bina bir finansal kiralama şirketine 10.000.000,00 TL. bedelle satılır.
2. 10.000.000,00 TL. tahsil edilir ve şirketin finansman sorunu çözülür. (KVK 5/1-e’ye göre iki yıl içerisinde tahsil şartı gerçekleşir.)
3. Satıştan doğan kazancın %100’ü Kurumlar Vergisinden istisnadır. (KVK 5/1-e)
4. Satış işlemi KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4-y)
5. Satış işleminde binde 20 yerine binde 4,55 tapu harcı alınır. (Harçlar Kanunu-4 Sayılı Tarife/20-g)
6. Satış işleminin ardından, finansal kiralama şirketi ile sözleşme yapılarak taşınmaz kiralanır. (Finansal Kiralama Sözleşmesi)
7. Kiralama işlemleri KDV’den istisnadır
161 31 Mart 2015
SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ
8. Finansal Kiralama şirketine ödenen faizler KVK veya GVK yönünden gider yazılır.
9. Bilançonun dönen varlıklar bölümüne 10.000.000,00 TL. giriş olurken, 549 Özel Fonlar bölümünde 9.500.000,00 TL. artış gerçekleşir. Bu artış aynı zamanda Özkaynakları da yükseltir.
10. Bu tablo, Kamu İhalelerinde şirketin rasyolarını olumlu yönde etkiler.
11. Kiralama süresinin bitiminde taşınmaz geri alınır. Bu aşamada herhangi bir para ödemesi yapılmaz.
12. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4-y)
13. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri tapu harcından istisnadır. (6361 Finansal Kiralama Kanunu Md.37)
162 31 Mart 2015
Özel Maliyet
• Özel Maliyet ; kira süresi sonunda kiralayanda bırakılacak,
kiralanan gayrimenkullerle ilgili olarak işletmeler tarafından yapılan değer artırıcı veya gayrimenkulü genişletici nitelikteki giderlerdir.
• Doğrudan gider yazılmayıp duran varlık olarak değerlendirilirler.
• Maliyet bedeli ile değerlenirler.
Özel Maliyet - Amortisman
• Özel maliyetler kira süresine göre eşit yüzdelerle amortismana tabi tutulur.
• Kira süresinin belirsiz olması durumunda amortisman beş yıllık süre esas alınarak hesaplanır.
• Özel maliyet bedellerinin itfasında kıst amortisman uygulaması ve/veya azalan bakiyeler usulü kullanılmaz.
• Özel maliyetin bir bedel karşılığında devredilmesi durumunda iktisadi kıymet satışı gibi işlem yapılacaktır.
Yap işlet devret
Özel Yap-İşlet- Devret Modelinin İşleyiş Biçimi :
• Adına ister yap işlet devret modeli, ister özel maliyet bedeli sistemi diyelim, işlem aşağıdaki şekilde cereyan etmektedir.
• Bir mükellef (gelir veya kurumlar vergisi), diğer bir kişinin( mükellef olabilir de, olmayabilir de). arsası üzerinde; otel, lokanta veya büro gibi bir işyerini inşa etmekte, bu işyerini anlaştıkları süre boyunca herhangi bir bedel ödemeden bizzat kullanmakta ve sürenin sonunda tesisi, arsa sahibine hiçbir bedel almadan devretmektedir.
• Bu tür olaylarda, genellikle imarlı arsalar söz konusu olmaktadır. Bina inşaat ruhsatı, arsa sahibi adına düzenlemekte ve inşaat tamamlandıktan sonra, tapuda cins tahsisi işlemi de arsa sahibi adına yapılmaktadır.
Yap işlet devret
Maliye Bakanlığı’nın bugüne kadar vermiş olduğu görüşlerden bazıları şöyledir:
İstanbul Defterdarlığı’nın 16.09.2004 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11-GVK-94/5-10802-12382 sayılı özelgesi. “Arsa sahibinin arsası üzerine kullanım alanı için şirketinizce yapılacak inşaatın tamamlanmasından sonra bu hizmetinize karşılık olarak inşa ettiğiniz binayı 5 yıl süre ile bir bedel ödemeksizin kullanacağınız anlaşılmış olup, gayrimenkulün iktisadi kıymetlerini arttırıcı harcamaların özel maliyet bedeli hesabına aktarıldığı tarihte “ayın şeklinde kira” peşin olarak ödenmiş sayılacağından bu tarihte yürürlükte olan gelir vergisi tevkifatı oranı üzerinden (emsal bedeli esas alınarak) gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.”
Yap işlet devret
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.07.2007 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01/ GVK-94/5-14037-14765 sayılı özelgesi. “Şahsa ait arsa üzerine şirketiniz tarafından inşa edilen işyerlerinin kiralanmak suretiyle belli bir süre (5 ile 10 yıl) işletildikten sonra arsa sahibine devredilmesi durumunda, gayrimenkulün iktisadi kıymetini artırıcı nitelikteki harcamaların, arsa sahibi şahıs tarafından Gelir Vergisi Kanunu’nun 70.maddesi uyarınca gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilerek, kira süresinin sonunda yapılan “işyerlerinin emsal bedelinin” gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, şirketiniz tarafından inşa edilen ve belli bir süreyle işletilecek olan işyerleri için nakden veya hesaben bir kira ödemesi söz konusu olmadığı için şirketiniz tarafından gelir vergisi tevkifatı da yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca binanın arsa sahibine devrinde de tevkifat yapılmayacaktır.”
Yap işlet devret
Bu özelgelere rağmen; Kiralık arsa üzerine yapılan binanın, arsanın değerini arttırıcı mahiyette olması sebebiyle özel maliyet bedeli hesabı kullanılırdı. Kiracılar özel maliyet bedelini kira sözleşmesinin süresine uygun olarak 10 - 20 yılda giderleştirmekteydi. Kira süresi bitiminde ise, ‘‘ emsal bedeli’’ üzerinden ‘‘bedelsiz’’ devredilirdi. Bu aşamada kiracının, kiralayana bedelsiz devrinde KDV hesaplanıyordu. Kiracının mükellefiyet durumuna göre ise %20 tevkifat yapılıyordu. Kiraya veren de ayni (bina ve tesis) olarak tahsil ettiği kira gelirini, beyan edip vergi ödüyordu.
Yap devret işlet modeli
(07.08.2013 tarih ve 2013/391-1213 sayılı özelge) • Kiracı ile arsa sahibi şahıslar arasında akdedilen sözleşmeye istinaden bina inşa edilmesi için yapılan harcamaların özel maliyet bedeli olarak dikkate alınmasının mümkün olmadığı, • Söz konusu bina harcamaları için emsal bedel üzerinden kar marjı ilave edilmek suretiyle arsa sahibine fatura edilmesi gerektiğini ve harcamalar ile fatura bedeli arasındaki farkın inşaatı yapan (binayı kullanan şirketçe) kazanç olarak kurumlar vergisi matrahına dahil edilerek % 18 KDV hesaplanması gerektiği, • Fatura kaynaklı alacak tutarının peşin ödenen kira olarak kabul edilmek suretiyle sözleşme süresi içinde eşit tutarlar ile kira gideri olarak dikkate alınması gerektiği, • Her ay alacaktan mahsup edilerek gider yazılan kira tutarının (arsa sahibi gerçek kişi ise) gelir vergisi tevkifatına konu olacağını, • Arsa sahibinin ise bir yıl içinde borcuna mahsup edilen kira bedellerini ilgili yıla ait gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan etmesi gerektiği görüşlerine yer verilmiştir.
Ciro Primleri:
Ciro primi; bayilere ve sürekli mal alımında bulunanlara belli bir sürede, belirli
bir miktarın üzerinde mal alımı şartına bağlı olarak yıl içinde yapılan alımların belli oranında sağlanan nakit, mal ve benzeri şekildeki menfaatlerdir.
Alt firmaların ana firmaya ciro primi uygulaması bünyesinde vermiş oldukları hizmet neticesinde ana firmadan sağladıkları menfaatlerin elde eden mükellef açısından faaliyetlerin gerçekleştirilmiş olduğu dönemin geliri olarak değerlendirilmeli ve ticari kazanç olarak vergilendirilmelidir.
Ana firmanın alt firmaya sağladığı menfaat açısından, ciro priminin ana firma açısından “bir pazarlama gideri” olduğu ve yapılan bu gider, GVK’nun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40/1.maddesinde sayılan “Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler” içerisinde değerlendirilmektedir.
Ciro primlerinde satışa konu olmuş olan mal ya da hizmet için daha önce uygulanmış olan KDV oranını esas alınacaktır.
Ödenmeyen SGK Primleri
SGK’ya göre fiilen ödenmeyen prim tutarlarının Gelir ve Kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz.
Ödenmeyen sigorta primlerini ödemenin yapıldığı yılda mali karın tespitinde indirim olarak dikkate alabilmek için ilgili olduğu dönemde ticari karın tespitinde indirilmiş ve mali kara ilave edilmiş olması gerekir.
SGK primi ödendiği yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinde Kazanç ve İlaveler sayfasında Zarar Dahi Olsa İndirilecek İstisna ve İndirimler bölümünde Diğer İndirim ve İstisnalar satırına yazılarak açıklama bölümünde vergi matrahından indirilir.
Gelecek Dönemlere Ait Giderler:
Kira, sigorta primi vb. gibi gelecek aylara yada yıllara ilişkin olarak şimdiden peşin olarak ödenen giderlerin dönemsellik ilkesi gereğince cari yıla ait olan kısmının tespit edilerek geri kalan kısmının giderler arasından çıkarılması (yada aktifleştirilmiş ödemenin cari yıla isabet eden kısmının giderlere atılması) gerekmektedir.
Süresinden Sonra Gelen Faturalar:
Genellikle dönem sonundan sonra gelen elektrik, su, telefon vb. gibi faturaları dolayısıyla kapatılan döneme isabet eden giderler için tahakkuk yapılması gerekir.
Söz konusu tahakkuk hesaplamalarının isabetli olması için sayaçların dönem sonu itibariyle okunması, önceki dönemlere göre tahmin yapılması uygundur. Yapılan tahakkuklar kurumlar vergisi beyannamesi verilme tarihine kadar gerçekleşme durumuna göre gerekirse düzeltilmelidir.
Faiz Giderleri:
İşletmelerin kullanmış olduğu yabancı kaynaklar dolayısıyla doğan faiz, vade farkı gibi giderlerden kapatılan döneme isabet eden kısımların tahakkuk ettirilerek gider yazılması gerekmektedir.
Söz konusu giderlerin karşı işletmeler tarafından sözleşme gereği kapanış tarihi itibariyle hesaplanmaması ve bunlar için faturalama yapılmaması, dönem sonu itibariyle tahakkuk etmiş bu finansman giderlerinin gider yazılmasına engel değildir.
Faiz Gelirleri:
İşletmelerin vadeli mevduatları dolayısıyla doğan faiz, vade farkı gibi gelirlerden kapatılan döneme isabet eden kısımların tahakkuk ettirilerek gelir yazılması gerekmektedir.
Söz konusu karşı işletmeler tarafından sözleşme gereği kapanış tarihi itibariyle hesaplanmaması ve bunlar için gider yapılmaması, dönem sonu itibariyle tahakkuk etmiş bu finansman gelirlerinin gelir yazılmasına engel değildir.
İhracatta Dönemsellik:
İhraç tarihi malın gümrük hattından çıkış tarihidir.
Malın ihraç faturası Aralık ayında, çıkış tarihi ise Ocak ayında ise ihraç tarihi olan Ocak ayı dikkate alınır. İhracat istisnası buna göre uygulanır.
Bu husus satış faturalarının ilgili vergi döneminin beyannamelerine dahil edilmesi zorunluluğunun bir istisnasıdır.
İhracatta Dönemsellik
• İhracat Faturası Düzenlendiği Dönemde;
--------------------------/---------------------------
120 ALICILAR -----
380 GELECEK AY. AİT GELİRLER -----
--------------------------/---------------------------
• Gümrük Hattını Terk Ettiği Dönemde;
--------------------------/---------------------------
380 GELECEK AY. AİT GELİRLER -----
601 YURT DIŞI SATIŞLAR -----
--------------------------/---------------------------
MAL TESLİM EDİLMEDEN VEYA HİZMET TAMAMLANMADAN ÖNCE FATURA DÜZENLENEBİLİR Mİ?
178 31 Mart 2015
V.U.K.’ nun 232’nci maddesinde belirtildiği gibi, normal olarak fatura ve fatura yerine geçen diğer belgeler mal teslim edildikten veya hizmet tamamlandıktan sonra düzenlenir. Peki alıcının faturayı erken istemesi yani malın teslimi ya da hizmetin ifası tamamlanmadan talep etmesi olanak dahilinde midir? Bu duruma ilişkin düzenleme ya da açıklama Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde saklıdır.
MAL TESLİMİNDEN ÖNCE FATURA DÜZENLENMESİ
HALİNDE KDV İADESİ:
179 31 Mart 2015
KDV’nin 10’uncu maddesinin (a) bendine göre vergiyi doğuran olay, malın teslimi veya hizmetin yapılması ile meydana gelmektedir.
Aynı maddenin (b)bendinde ise, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesiyle vergiyi doğuran olayın meydana geleceği hüküm altına
alınmıştır.
MAL TESLİMİNDEN ÖNCE FATURA
DÜZENLENMESİ HALİNDE KDV İADESİ
180 31 Mart 2015
Buna göre; işlemden önce fatura düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmekte ancak iade hakkını doğuran işlem vukuu bulmamaktadır.
Bu nedenle, yüklenip indirim konusu yapılamayan KDV'nin iadesinin, en erken malın fiilen teslim edildiği dönemde gerekirse düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle talep edilmesi gerekmektedir.
YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ
181 31 Mart 2015
• İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. (md.29/3)
YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ
182 31 Mart 2015
KDV’de indirim hakkının verginin tahakkukuna bağlanmayıp vergiyi doğuran olayın vukuu bulduğu yıla bağlanması, KDV’nin çeşitli sebeplerle geç tahakkuk ettiği, dolayısıyla tevsik edici belgelerin vergiyi doğuran olayın vukuu bulduğu yıldan daha sonra düzenlenmesi halinde KDV indiriminde problem yaratabilmektedir.
KDV indiriminde problem yaratabilecek durumlar.
1. Teslim veya ifanın gerçekleşmesine rağmen bedelin hesaplanamadığı durumlar
2. Geç düzenlenen veya geç tebliğ edilen faturalar
3. Yurtdışından gelen faturalarda sorumlu sıfatıyla KDV
4. Vergi incelemesi sonucu KDV tarhiyatları
YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ
183 31 Mart 2015
• Hesap dönemi kapandıktan sonra gelen faturalarda yer alan ve indirim konusu yapılamayan KDV tutarlarının gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkündür.
• Bu tutarların gider olarak dikkate alınması halinde, fatura tarihinin içinde bulunduğu vergilendirme döneminin kazancının tespitinde dikkate alınmalıdır.
GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARA VERİLEN
REKLEM HİZMETLERİNDE KDV UYGULAMASI
Web sitesinde yayınlanmak üzere Google, Facebook, Twitter, …vb.
firmalardan reklam alınması halinde KDV uygulaması şöyle olacaktır:
28.12.2011 tarihinde GİB tarafından verilen bir özelge şöyledir:
“… Google firmasının reklamlarını şirketinizin web sitesinde yayınlamak
suretiyle vermiş olduğunuz reklam hizmetleri, hizmet Türkiye’de ifa
edildiğinden ve hizmetten Türkiye’de yararlanıldığından, genel hükümler
çerçevesinde KDV’ye tabi bulunmakta olup, Google firması adına
düzenleyeceğiniz faturada işlem bedeli üzerinden genel oranda (%18)
KDV hesaplamanız gerekmektedir.
Diğer taraftan, yurt dışındaki firma söz konusu hizmetten Türkiye’de
yararlanıldığından verilen hizmetin, hizmet ihracatı kapsamında
değerlendirilerek KDV’den istisna tutulması da mümkün
bulunmamaktadır.
184 31 Mart 2015
GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN
HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI
• Bu konunu diğer boyutu da; Google ve Facebook gibi firmalardan internet üzerinden reklam alanı satın alınması durumunda ne olacağıdır?
• Google gerekse de Facebook’tan internet üzerinden, internet reklam alanı satın alınması hizmetten Türkiye’de faydalanılması sebebi ile KDV’nin konusuna girmektedir. KDV’nin konusuna giren bu işlemler nedeniyle vergiyi kim, nasıl beyan edip ödeyecektir?
185 31 Mart 2015
GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN
HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI
• “Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesine göre işlemler Türkiye’de yapıldıkları takdirde vergiye tabi tutulabilecektir.
• Aynı Kanun’un 6/b maddesine göre, Türkiye’de yapılan, değerlendirilen veya faydalanılan hizmetler Türkiye’de ifa edilmiş sayılacaktır denmektedir
186 31 Mart 2015
GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN
HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI
•Yurt dışındaki firmalara yaptırılan hizmetlerden bu kapsama girenlerin vergiye tabi olacağı açıktır. Bu gibi hizmet ifalarında, mükellef esas olarak yurt dışındaki firmadır. Fakat firmanın Türkiye’de ikametgahı, iş yeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde vergi, sözü edilen Kanun’un 9. maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenecektir. Diğer taraftan ödenen bu verginin aynı dönemde 1 no.lu KDV beyannamesinde genel hükümlere göre indirim konusu yapılması mümkündür.
187 31 Mart 2015
1- Değerleme İşlemi Yapılırken Esas Alınması Gereken Döviz Kuru
(VUK Tebliği Sıra No: 130, 283, 380, GVK Tebliği Sıra No: 217)
- Değerlemenin Yapılacağı Geçici Vergi Dönemlerinde
- Tahsilatın yapıldığı tarihte
- Takvim yılı sonunda
2- Faturalı İşlemlerden Kaynaklanan Borç-Alacakların Değerlemesi
(VUK Md. 280, 281, 285 KDVK Md.24/c, Kdv uygulama tebliği 1 MSUGT-1, TMS-4, TMS-12)
3- Dövizli Emtia Alımlarından Doğan Kur Farkları ve KDV:
(VUK 213 – 238 NL. GENEL TEBLİĞ)
188 31 Mart 2015
DÖNEM SONU DÖVİZLİ CARİ HESAPLARIN DEĞERLEMESİNDE KDV
Kur Farkı Vade Farkı Matrahın Unsuru
31 Mart 2015 189
BEDELİN DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLENEREK İFADE EDİLDİĞİ İŞLEMLERDE ÖDEMEYE BAĞLI OLUŞAN KUR
FARKLARININ DURUMU (KDVGUT III-A/5.3.)
Örnek : 18.01.2014 tarihinde 12.000,00 USD + KDV bedelli ticari mal alındığı
varsayımı altında söz konusu işleme ilişkin kayıtlar (1USD=2,3 TL.)
-------------------------------- 18.01.2014 --------------------------
153 Ticari Mallar 27.600,00
191 İnd.KDV 4.968,00
320 Satıcılar 32.568,00
--------------------------------------------------------------------------
Vade 95 gün ve 05.04.2014 tarihinde faturanın ödeneceği ve ilk geçici vergi
döneminde 1 USD = 2,37 TL. olduğu varsayımı altında yapılacak işlemler;
14.160,00 USD x 2,37 = 33.559,20 TL. [ 32.568,00 – 33.559,20 = - 991,20 Kur
Zararı]
-------------------------------- 31.03.2014 --------------------------
656 Kambiyo Zararları 991,00
381 Gider Tahakkukları 991,00
( Geçici Vergi Dönemi Kur Değerlemesi)
--------------------------------------------------------------------------
31 Mart 2015 190
191 31 Mart 2015
Ödeme vadesinde (05.04.2014) döviz kuru 1 USD = 2,41 TL. (TCMB Döviz alış kuru )
14.160,00 USD x 2,41 = 34.125,60 TL. [ 32.568,00 – 34.125,60= -1.557,60 Kur Zararı]
• İç yüzde yöntemiyle KDV de hesaplanarak kur farkı faturası düzenlenmelidir.
-------------------------------- 05.04.2014 --------------------------
656 Kambiyo Zararları 328,80
191 İnd. KDV 237,60
381 Gider Tahakkukları 991,20
320 Satıcılar 1.557,60
( Kur Farkı Faturası)
--------------------------------------------------------------------------
192 31 Mart 2015
31.03.2014 tarihinde döviz kurunun 1 USD = 2,21 TL. olduğu varsayımı altında ;
14.160,00 USD x 2,21 = 31.293,60 TL. [ 32.568,00 – 31.293,60= 1.274,40 Kambiyo Karı]
-------------------------------- 31.03.2014 --------------------------
181 Gelir Tahakkukları 1.274,40
646 Kambiyo Karları 1.274,40
( Geçici Vergi Dönemi Kur Değerlemesi)
--------------------------------------------------------------------------
Ödeme vadesinde (05.04.2014) döviz kuru 1 USD = 2,18 TL. (TCMB Döviz alış kuru )
14.160,00 USD x 2,18 = 30.868,80 TL. [ 32.568,00 – 30.868,80= 1.699,20 Kur Karı]
• Faturayı düzenleyen taraf 1.699,20 TL. İç yüzde yöntemiyle KDV de hesaplanarak kur
farkı faturası düzenlenmelidir.
-------------------------------- 05.04.2014 --------------------------
320 Satıcılar 1.699,20
646 Kambiyo Karları 165,60
391 Hesaplanan KDV 259,20
181 Gelir Tahakkukları 1.274,40
( Kur Farkı Faturası)
--------------------------------------------------------------------------
31 Mart 2015 193
TEBLİĞİN KÜNYESİ
195 31 Mart 2015
Yayımlanma Tarihi: 26.04.2014
Yürürlük Tarihi: 01.05.2014
Bu tebliğ kendisinden önce yayınlanmış 123 adet KDV Genel
Tebliğini yürürlükten kaldırmıştır.
Tebliğin oransal dağılımı şu şekildedir;
- %60 KDV İstisnaları (Kapsamı, Tevsiki ve Beyanı, İadesi)
- %15 KDV Tevkifatı
- %25 Yürürlükte Bulunan Diğer Hususlar
GENEL BÜTÇE VERGİ
GELİRLERİ TAHSİLATI (ÖZET)
196
2012
(Bin TL) %
2013 (Bin TL)
%
Gelir Vergisi 69.671.645 %21,96 78.726.008 %21,42
Kurumlar Vergisi 32.111.820 %10,12 31.434.581 %8,55
KDV 103.155.875 %32,52 123.878.363 %33,71
Diğer Vergiler 112.279.279 %35,40 133.478.775 %36,32
Toplam Vergi Gelirleri 317.218.619 %100,00 367.517.727 %100,00
KDV TEVKİFATI
(KDV Kanunu Md. 9/1)
KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca uygulama kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur.
Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.
Bu sistemde bazı hallerde tevkif edilen verginin tamamı alıcı tarafından (Tam Tevkifat),
bazı hallerde tevkif edilen verginin Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kısmı alıcı tarafından kalan kısmı ise satıcı tarafından beyan edilir. (Kısmi Tevkifat)
197
TEVKİFATIN BEYANI
İşleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan,
işlemin vuku bulduğu dönemin beyan süresi içinde yapılacaktır.
- İşlem bedelinin ödenmemesi,
- işleme ait faturanın süresinde düzenlenmemesi,
- alıcıya geç gelmesi veya
- hiç gelmemesi,
tevkifatın yapılıp yukarıda belirtilen süre içinde sorumlu tarafından beyan edilmesine engel değildir.
198 31 Mart 2015
VERGİNİN SONRADAN, İKMALEN VEYA RE’SEN TARH
EDİLMESİ HALİNDE İNDİRİLECEĞİ DÖNEM SORUNU
Vergi idaresi tarafından KDV tevkifatının sonradan mükellef tarafından pişmanlıkla veya idare tarafından ikmalen veya re’sen tarhedilmesi halinde, KDV2 beyannamesi ile beyan edilen verginin hangi dönemde indirim konusu yapılabileceği konusunda KDVGUT’de tam bir açıklık bulunmamaktadır.
Benzeri bir durumun geçmiş oluşabileceğini düşünen Vergi İdaresi 20.07.1995 tarihinde yayınlanan 49 no.lu KDV tebliğinde; KDV indiriminin, ikmalen veya re’sen tarhedilen vergi aslının vergi dairesine ödenmesi ve ödemenin gerçekleştiği takvim yılı aşılmaması şartıyla kanuni defterlere kaydedildiği dönemde, I numaralı katma değer vergisi beyannamesi ile yapılacaktır.” görüşüne yer vermiştir. Bu tebliğ 117 no.lu tebliğ ile yürürlükten kaldırılmış olup KDVUGT’de de bu konuda herhangi bir açıklamaya yer verilmemiştir.
199
KISMİ TEVKİFATLI FATURADA YER ALAN MAL VEYA HİZMETİN
BİR KISMININ AYNI AY İÇERİSİNDE İADE EDİLMESİ SORUNU
GENEL KURAL: işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata
tabi tutulmayan kısmı üzerinden düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir.
Diğer bir ifade ile düzeltme işlemi satıcı tarafından beyan edilen kısım
üzerinde yapılacaktır.
Alıcı tarafından KDV2 beyannamesi ile beyan edilip ödenen kısım
düzeltme işlemine konu edilmeyecektir.
Yani, alış faturasında tevkifata tabi tutulmuş kısımdan iade işlemi
yapılmış olsa dahi faturada yer alan tutarın tamamının KDV2
beyannamesi ile beyan edilmesi zorunludur.
Önemli Not: Satıcının KDV Beyannamesinde, alıcının VKN, Adı-
Soyadı, satış faturasının tarihi, seri no.su, tevkifat uygulanan işlemin cinsi
ve işlemin tutarının yer aldığı unutulmamalıdır.
200
MAL İHRACATI
GETİRİLEN YENİLİKLER
Yurtiçi gümrüksüz satış mağazalarına yapılan teslimler mal
ihracatı kapsamına alınmıştır.
Uluslararası taşımacılık yapan yerli ve yabancı gemilere
kumanya, teknik malzeme ve akaryakıt teslimlerinde Gümrük
Çıkış Beyannamesi düzenlenmesi zorunlu hale getirilmiştir.
Satış faturası ile Gümrük Çıkış Beyannamesi arasında
uyumsuzluk bulunması halinde Vergi İdaresi Gümrük
Müdürlüğünden bilgi talep edebilecektir.
201
İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER
GETİRİLEN YENİLİKLER
İmalatçı kapsamı genişletilmiştir. Önceden sadece sanayi üretiminde bulunanlar imalatçı olarak kabul edilirken artık zirai ürün üretenler de imalatçı olarak kabul edilmektedir.
Evvelce Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri tarafından da yapılan ihraç kayıtlı mal teslimi uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır.
Bedelsiz ihraç edilecek malların yurtiçinden ihraç kaydıyla teslim alınabileceği uygulaması kabul edilmiştir.
İmalatçı belgesinde yer alan malların tamamının fason olarak imal ettirilmesinin, ihraç kaydıyla teslime mani olmayacağı esası kabul edilmiştir.
202
İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER
GETİRİLEN YENİLİKLER
Tecil edilen verginin terkininde indirilecek KDV Listesi aranılmayacaktır.
İhraç kayıtlı teslimlerden kaynaklanan KDV İadelerinin indirim yoluyla telafi edilebileceği kabul edilmiştir. Bu amaçla BDP’nın indirimler bölümüne 107 no.lu satır eklenmiştir.
İhracatın üç ay içerisinde gerçekleşmemesi halinde, imalatçının ihracatçıya rücu etmesi ve KDV indirimi uygulamasına açıklık getirmiştir.
DİİB kapsamında belge sahiplerine mal satacak satıcıların evvelce imalatçı olmaları öngörülürken yeni düzenleme ile KDV mükellefi olmaları yeterli görülmüştür.
DİİB kapsamında imalat yapan bir üretici, ürettiği malları yine DİİB’ne sahip alıcılara satabilecektir.
203
HİZMET İHRACATI
GETİRİLEN YENİLİKLER
Evvelce DAB gelmeden iade talebinde bulunulamayacağına
ilişkin zorunluluk kaldırılmıştır.
Ancak dövizin Türkiye’ye getirildiğinin belgelendirilmesi
zorunluluğu yine devam etmektedir.
Hizmete ait DAB ibrazı yerine, dövizin Türkiye’ye geti-
rildiğini tevsiki, kambiyo mevzuatına göre geçerli kabul
edilen bir belgeye (banka dekontu vb.) bağlanmıştır.
Tebliğde hizmet ihracatının direkt olarak tanımı yapılmamakta
olup, konuya ilişkin verilen örnekler çoğaltılarak konu daha
anlaşılır bir hale getirilmiştir.
204
BAVUL TİCARETİ
GETİRİLEN YENİLİKLER
Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura İle Yapılan Teslimler
“Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” bölümüne alınmıştır.
İstisna, onaylı faturanın satıcıya ulaştığı tarihte beyan
edilecektir.
İstisnanın tevsikinde (belgelendirilmesinde) DAB ibrazı
zorunluluğu kaldırılmıştır.
Evvelce 600,00 TL. olan alt limit 2.000,00 TL.’na çıkarılmıştır.
Eskiden fatura tarihinden başlayarak uygulanan üç aylık süre, takip
eden ay başından başlamak üzere üç ay olarak değiştirilmiştir.
205
YOLCU BERABERİ EŞYA
GETİRİLEN YENİLİKLER
Sadece kişisel tüketime yönelik her türlü mal satışı için
getirilmiş bir istisna türüdür.
ÖTV Kanun’unda yazılı mallar bu istisnanın kapsamı
dışındadır.
Faturada yer alan bilgileri taşımak kaydıyla, yeni nesil ödeme
kaydedici cihaz fişleri de bu istisnanın tevsikinde
kullanılabilir.
İşlem bazında 100,00 TL.’lik alt limit getirilmiştir.
Bu tutara aynı satış belgesinde yer alan birden fazla mal
çeşidi dahildir.
206
PROJE SİSTEMİ
Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıma Araçlarının Tesliminde, Tadil, Bakım ve
Onarımında, İmal ve İnşasına İlişkin Alımlarda İstisna (13/a)
Kıymetli Maden ve Petrol Aramalarına ilişkin İstisna (13/c)
Limanlar ve Hava Meydanlarına Bağlantı Sağlayan Demiryolu Hatları ile
Liman ve Hava Meydanlarının İnşası, Yenilenmesi ve Genişletilmesine
İlişkin İstisna (13/e)
3996 Sayılı Kanuna Göre Yap-İşlet-Devret veya 3359 Sayılı Kanun ile 652
Sayılı Kararnameye Göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelerde KDV
İstisnası (Geçici 29)
207
PROJE SİSTEMİNİN
İŞLEYİŞİ
Proje Sistemi kapsamında alım yapacak firmalar, bağlı bulundukları vergi dairelerine alım yapılacak mallara ilişkin listeleri ile başvurarak projeleri için barkod numarası alacaklardır.
Başvurudan sonra projenin revize edilmesi her zaman için mümkündür.
Alıcılar barkod numaraları ile mal satışı yapan firmalara başvurarak istisna kapsamında alım yapabileceklerdir.
Satıcılar, alıcının kendi sattığı mallarla ilgili olarak daha önceden alım yapıp yapmadığını, alım yaptıysa istisna kapsamında ne kadar daha satış yapabileceğini sistem üzerinden görüntüleyebilecektir.
İstisna kapsamında satış yapan satıcı GİB’nın sistemi üzerinden gerekli onayı verecektir.
208
BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV
(KDVK 30/b)
Faaliyetleri; kısmen veya tamamen
- binek otomobillerin kiralanması,
- taksi işletmeciliği yapılması veya
- binek otomobillerinin çeşitli şekilde işletilmesi olanların
bu amaçla kullandıkları binek otomobillerinin alışlarında ödenen ve faturalarda ayrıca gösterilen KDV indirim konusu yapılabilir.
Örnek;
taksi işletmecisi,
sürücü kursu,
otomobil kiralama şirketi.
209
BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV
(KDVK 30/b)
Ancak mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV’nin indirimi mümkün değildir.
İndirim konusu yapılamayan bu vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.
Bu uygulama binek otomobili işletmeciliği ile uğraşan mükelleflerin işletme amacı dışında satın aldıkları binek otomobiller için de geçerlidir.
Aynı zamanda VUK 270/2’ye yeni binek otomobil alımlarında ödenen ÖTV tutarı da gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir.
210
BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV
(KDVK 30/b)
Araç kiralama şirketi tarafından alınan binek otomobile ilişkin KDV, aracın kiralanıp kiralanmadığına bakılmaksızın indirim konusu yapılabilir.
Araç kiralama şirketinin genel müdürüne veya satış elemanına tahsis edilen araç için ödenen KDV indirim konusu yapılamaz.
Test sürücü için aktife kayıtlı olan binek otomobile ait alışta ödenen KDV indirim konusu yapılamaz.
87.04 tarife pozisyonunda (eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar) belirtilen taşıtların sonradan değişiklik yapılarak binek otomobiline dönüştürülmesi durumunda, bu taşıtların iktisabında yüklenilen KDV ile binek otomobiline dönüşüm nedeniyle oluşacak ÖTV farkı üzerinden hesaplanacak KDV indirim konusu yapılamayacaktır.
211
CARİ HESAP NETLEŞTİRMELERİ
CARİ HESABIN TANIMI (TTK Md.89)
(1) İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir.
(2) Bu sözleşme yazılı yapılmadıkça geçerli olmaz.
Not: Cari hesap sözleşmesi ile ilgili hükümler TTK’nun 89-101.maddeleri arasında yer almaktadır.
212
YASAL DAYANAKLAR
26/12/1992 tarihinde yayınlanan 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde;
“Bilanço hesapları arasında mahsup yapılamaz.” açıklaması yer almaktadır.
Vergi inceleme elemanları da VUK’nun 353/6.maddesine dayanarak cezai işlem uygulamaktadır.
VUK 353/6.Madde: “Bu kanuna göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 4.800,00 TL.(2015 yılı için geçerli tutar) özel usuzsüzlük cezası kesilir.”
213
KGK UYGULAMALARI
31 Mart 2015 214
1 - Bağımsız Denetime Tabi Olma Kriterleri
BKK 2012/4213
(ESKİ)
500 VE ÜZERİ
200 MİLYON TL.
150 MİLYON TL.
BAĞIMSIZ DENETİM KRİTERİ
BKK 2014/5973
(ESKİ)
250 VE ÜZERİ
150 MİLYON TL.
75 MİLYON TL.
BKK 2014/7149
(YENİ)
200 VE ÜZERİ
100 MİLYON TL.
50 MİLYON TL. AKTİF TOPLAM
NET SATIŞ HASILATI
ÇALIŞAN SAYISI
Bağımsız Denetim kapsamına girilip girilmediğinin tespiti için ;
Finansal tablolar açısından 2013 ve 2014 finansal tabloları
Çalışan sayısı bakımında ise 2013 ve 2014 yıllarındaki ortalama çalışan sayısı dikkate alınacaktır.
31 Mart 2015 215
KGK UYGULAMALARI
Denetime Tabi Olma
Hesap dönemleri
Bilanço aktif toplamı 50 milyon TL veya üzeri midir?
Yıllık net satış hasılatı 100 milyon TL veya üzeri midir?
Çalışan sayısı 200 veya üzeri midir?
Kriterlerden en az ikisini sağlıyor mu?
Denetime tabi midir?
2013 Evet Hayır Hayır Sağlamıyor Referans yıl
2014 Evet Evet Hayır Sağlıyor Referans yıl
2015 Evet Hayır Evet Sağlıyor Tabi değildir
2016 Hayır Hayır Evet Sağlamıyor Tabidir
2017 Hayır Hayır Evet Sağlamıyor Tabidir
2018 Evet Hayır Evet Sağlıyor Tabi değildir
2 – Uygulanacak Muhasebe Standartları
Bağımsız denetim sürecinde denetçilerin esas alması gereken iki temel uygulama seti;
31 Mart 2015 217
KGK UYGULAMALARI
DENETİM STANDARTLARI
MUHASEBE STANDARTLARI
Bağımsız denetimin UDS’ye (BDS’ye) uygun olarak yapılması gereklidir.
KGK’nın 26.08.2014’de yayınlanan Kararı ile;
Bağımsız denetimde genel olarak Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşların (KAYİK) finansal tablolarının hazırlanmasında TMS’nin esas alınacağı,
TMS uygulama kapsamı dışında kalanlar için ise Kurumca yayımlanacak standart ve düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar yürürlükteki mevzuatın uygulanabileceği açıklanmıştır. (İhtiyari)
31 Mart 2015 218
KGK UYGULAMALARI
TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI
31 Mart 2015 219
KGK UYGULAMALARI
TMS/TFRS (UMS/UFRS)
çerçevesi
(uluslararası)
Yerel Raporlama (MSUGT-TDHP)
çerçevesi
(ulusal)
Bağımsız Denetime Tabi Olup TMS’leri Uygulamayan Şirketlerin Finansal Tablolarının Hazırlanmasında ve Sunulmasında Uygulanacak İlave Hususlar
KURUL KARARI
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan:
• Karar No: 75935942-050.01.04 – [01/41]
• Toplantı Tarihi: 29/12/2014
Finansal Tablolar
01.01.2014 tarihinden itibaren düzenlenecek aşağıda belirtilen finansal tablolar dipnotlarıyla birlikte hazırlanır ve bunlara 700 kodlu Bağımsız Denetim Standartları çerçevesinde denetçi görüşü verilir. - Bilanço - Gelir Tablosu - Nakit Akış Tablosu - Özkaynak Değişim Tablosu
Amortisman
• Maddi-maddi olmayan duran varlıklar için amortisman, itfa payı vb.nin ayrılması esas olup;
• Şirketler TMS'lerdeki faydalı ömür çerçevesinde kıst amortisman ayırabilecekleri gibi, vergi mevzuatında belirlenen süreler çerçevesinde ve öngörülen kıst amortismana tabi kalemleri de dikkate alarak amortisman ayırabilirler.
• MSUGT kapsamında Maddi Olmayan Duran Varlıklar hesap grubunda yer alan şerefiye kalemi 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilir.
Değer Düşüklüğü
• Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde (MSUGT) değer düşüklüğü (karşılıklar dahil) hesaplanması öngörülmeyen varlıklar için değer düşüklüğü hesaplaması ihtiyaridir.
Kıdem Tazminatı
• İlgili bulunduğu hesap dönemi sonu itibarıyla şirketlerin kıdem tazminatı yükümlülükleri tahmin edilir ve bu tahmin nedeniyle cari dönemde ortaya çıkan kıdem tazminatı yükümlülük artışları hesaplanarak giderleştirilir.
• Kıdem tazminatı yükümlülüğünü ilk defa finansal tablolarına yansıtacak şirketler, bu yükümlülüğün doğduğu hesap döneminden önceki dönemlere ilişkin kıdem tazminatı tutarlarını 10 yılı geçmemek üzere eşit taksitlerle finansal tablolarına yansıtır. Tahmin edilen kıdem tazminatı toplam tutarı ile bu tutarın finansal tablolara yansıtılmayan kısmı dipnotlarda açıklanır. Finansal tablolara yansıtılan bu tutarlar gelir tablosuyla ilişkilendirilmeden geçmiş yıllar kârları/zararları altında gösterilir.
Karşılaştırmalı Sunum
• Finansal tabloların önceki dönemle karşılaştırmalı sunulması esas olup,
• Karşılaştırmalı sunulacak önceki dönem bilançosu bu düzenlemede yer verilen hükümler çerçevesinde düzeltilir;
• Diğer tabloların düzeltilmesi ise ihtiyaridir. Karşılaştırmalı tablolar arasındaki farklı politika ve uygulamalar dipnotlarda açıklanır.
TMS ve İlgili Diğer Mevzuat Hükümlerinin Uygulanması
• Bu düzenlemede MSUGT'tan farklı olarak yer verilen hükümlerin ve MSUGT'ta belirleme yapılmayan hususların uygulanmasında (işlem, hesaplama ve tahminlerde)
• TMS hükümlerinin kullanılması önerilmekle birlikte ilgili diğer mevzuatın kullanılması bu düzenlemeye aykırılık teşkil etmez.
• Kullanılan mevzuat dipnotlarda açıklanır.