GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNDE

SİGARA BIRAKTIRMA VE SOLUNUM FONKSİYON TESTİNİN ROLÜ

Şeref ÖzkaraAtatürk Göğüs Hastalıkları ve

GCEA Hastanesi, Ankara

Temel cephede, geceleyin iki çatışma arası bir boşlukta sigarayı yakmış.

- “Temel, ne yapıyorsun, öleceksin.”

- “Üzülmeyesun yiğenum, içime çekmeyrum.”

Sigarayı bırakmada doktorun rolü

0,3

1,8

4,7

9,8

0

2

4

6

8

10

12

Müdahale yok Sormak Sormak+öneri sormak+öneri+ broşür

Yaklaşım

Bır

akan

ları

n y

üzd

esi

ÖÖÖDD SİGARA BIRAKMAYI İSTEYEN KİŞİLERDE

5 “A”

Öğren Sigara alışkanlığını sor, öğren Ask

Öner Sigara bırakmanın yararlarını anlat, bırakmayı öner

Advice

Ölç Sigara bırakma istek ve arzusunu ölç

Assess

Destekle Destek ve ilaç tedavisi, bilgilendirme, sigara bırakma polikliniğine yönlendirme

Assist

Düzenle Sigarasız olmasını sağlamada takip planı düzenle

Arrange

İZYET İSTEKSİZ KİŞİYE SİGARA BIRAKTIRMA

5 “R”

İlişkilendir Sigara bırakma ile sağlık sorunları arası bağlantı kur

Relevance

Zararlar Sigara içmenin vereceği zararları, tehlikeleri anlat

Risk

Yararlar Sigarayı bırakınca elde edeceği yararları anlat

Reward

Engeller Sigarayı bırakmada engelleri, barikatları bil

Roadblocks

Tekrarlamalar Olumlu örneklerle hep destekleyici hatırlatmalar

Repetetion

Amaç

• Tütünün zararını yaşayanlara sigarayı bıraktırmak daha kolaydır.

• Özellikle polikliniğe başvuran hastaya sigarayı bıraktırmada hekimin rolü önemlidir.

• Bu çalışmada bir göğüs hastalıkları polikliniğinde solunum fonksiyon testi (SFT) bulguları ve hasta semptomları ile sigara bırakma önerisinin etkisi incelenmiştir.

Yöntem

• Hastalıkları, semptomları ve SFT bulguları anlatılan hastaların sigarayı bırakmaları ve bir hafta sonra tekrar başvurmaları istenmiştir.

• İkinci başvuruda semptomlarındaki ve tekrarlanan SFT bulgularındaki düzelme hasta ile tartışılmış ve sigarasız yaşaması önerilmiştir.

• İki ayrı SFT sonucu olan hastalar çalışmaya alınmış, SFT bulgularındaki değişim analiz edilmiştir.

Bulgular

• 48 hasta, erkek/kadın 35/13

• Ortalama yaş 47,4±12,1 (26-75)

• Sigara içme süresi, yıl 26,4±12,8 (6-55)

• İçilen sigara, adet/gün 16,5±10,2 (2-40)

• Sigara paket/yıl 25,4±20,8 (0,8-80)

Sigarasız ortanca 10 (4-87) gün önce ve sonrası arası SFT farkı.

Tüm hastalar n=48 1. SFT (yüzde) 2. SFT (yüzde) p Artış

görülen

FVC 77,8 ± 18,8 84,6 ± 19,8; <0,001 %73

FEV1 67,1 ± 22,3 73,6 ± 23,4 <0,001 %79

FEV1/FVC 69,9 ± 12,2 70,7 ± 12,9 0,443 %54

FEF25-75 46,1 ± 28,1 52,0 ± 31,0 0,003 %67

Sigarasız ortanca 10 (4-87) gün önce ve sonrası arası SFT farkı. Pnömoni olmayan hastalar, n=44

1. SFT (yüzde) 2. SFT (yüzde) p

FVC 77,9 ± 19,4 84,5 ± 20,4; <0,001

FEV1 66,6 ± 22,5 73,1 ± 23,6 0,000

FEV1/FVC 69,2 ± 12,4 70,3 ± 13,2 0,271

FEF25-75 44,6 ± 26,4 50,9 ± 29,5 0,003

Pnömoni olmayan grupta Solunum fonksiyon testleri farkı

Sayı Fark

ortalamaStandart sapma

%95 güvenlik aralığı p

FVC44

6,5 9,7 9,5 3,6 <0,001

FEV144

6,5 8,5 9,1 3,9 0,000

FEV1/FVC44

1,1 5,5 2,8 0,6 0,271

FEF 25-7544

6,3 15,1 10,9 1,7 0,003

Sigarasız ortanca 10 günde SFT değerlerindeki değişim

6,5 6,5

1,1

6,3

0

1

2

3

4

5

6

7

FVC FEV1 FEV1/FVC FEF 25-75

Yü

zde

Semptomlarda değişim

• Başlangıçta – öksürük ve nefes darlığı %72, – balgam %43 hastada vardı.

• Sigarayı bırakınca semptomlarda– değişme yok %11– düzelme var %64 – belirgin düzelme var%24

• Bu kısa dönemde 2 hasta sigarayı bırakamamış, sadece miktarını azaltmıştı; diğerleri bırakmıştı.

Yorum

• Bu bulgularla, poliklinikte semptomlar ve SFT bulgularının sigarayı bıraktırmada etkili şekilde kullanılabileceği görülmüştür.

• Kısa süreli sigara bırakmanın FVC, FEV1 ve FEF25-75’de artışa yol açtığı görülmüştür.

Yaşlı bir hasta:

2 hafta sigara içmedi.

Sigarasız olmanın nefesini açtığını ve dinçleştiğini söyledi.

“Tekrar sigara içecek misin?”

“Hayır. Artık sigara benim anam-bacım oldu!”

• Sigarayı bırakmak, – solunum semptomlarını ve bronş aşırı

duyarlılığını iyileştirmektedir; – akciğer fonksiyonlarındaki hızlı düşüşü

önlemektedir.

Willemse MWM, et al. (review) Eur Respir J. 2004; 23:46476

The impact of smoking cessation on respiratory symptoms, lung function, airway hyperresponsiveness and inflammation.

Anthonisen NR, et al. JAMA,1994;272;14971505

Sigarayı bırakmanın bronkodilatör sonrası FEV1 düşüşüne etkisi. Sürekli sigarayı bırakmış. Sigara içmeyi sürdürüyor.

Bro

nko

dil

atö

r so

nra

sı F

EV

1, l

itre

Yıllık ölçüm

Burada düz çizgi 4-55 yaş arası sigara içen, 55-60 yaş arası sigarayı bırakan ve 60-65 yaş arası tekrar içenleri gösteriyor. Kesik çizgi ise, aynı kişilerin sigarayı hiç bırakmamış olması durumunda öngörülen gidişi gösteriyor. Sigarayı bırakanlardaki iyileşme (EX) önceki bir çalışmadan alınmıştır.

Sherrill DL, et al. Chest; 1996:109:10015

Sigara kısa sürede SFT’yi etkiler

• 18 öğrenci, ortalama 19 yaş, sigara içen:– Tek bir sigara ile solunum fonksiyonlarında %4,4

düşüş oluyor.

• 44 öğrenci, ortalama yaş 18.

University of TexasProkhorov AV, et al. Prev Med. 1996;25:63340.

Sigara içen Sigara içmeyen

FEV1 %90,5 %94,6

PEF %80,3 %92,1

FEF%50 %88,4 %102,8

Semptomlar fazla az

Bir yıl sigara bırakmanın havayolu inflamasyonuna etkisi

• KOAH’lı 12 hasta:– Bronş biyopsilerinde havayolu inflamasyonu

devam ediyor. – Balgamda eozinofil, nötrofil, lenfosit, IL-8 ve

eozinofil-katyonik protein düzeyleri 12 ayda artıyor.

• Sigara içen semptomsuz 16 kişide:– İnflamasyon belirgin düşüş gösteriyor.– Balgam makrofaj sayısı, eozinofil yüzdesi ve IL-8

düzeyleri azalıyor ya da aynı kalıyor.

Willemse BWM, et al. Eur Respir J. 2005;26:83545.

Doktorların tütün kontrolünde etkili olabilecek özel güçleri vardır

• Hastalık konusunda ayrıntılı tıbbi bilgiye sahiptirler

• Sadece sağlığa taraf olan bağımsız, sigara konusunda çıkar gütmeyen bireylerdir

• Çeşitli toplumsal veya özel kuruluşlara, basına danışmanlık görevleri olabilmektedir

• Hastaların en hazır olduğu zaman teke tek ilişki içinde olabilmektedirler

• Karar vericilere ulaşabilmektedirler

• Çoğunlukla toplumda güvenilir ve saygın bir konumları vardır

Dr. Celal Karlıkaya’dan alınmıştır.