goed voor elkaar - nieuwsbrief oktober 2011 - mantelzorg
DESCRIPTION
Regiobijeenkomst Goed Voor Elkaar, 1 december 2011 in Arnhem: vijf workshops over nieuwe ontwikkelingen op prestatieveld 4 (mantelzorg en vrijwillige inzet) van de Wmo. Verder: Kwaliteit mantelzorgsteunpunten, Mantelzorgend verenigingsleven, veranderingen in o.a. de AWBZ, nieuwe mantelzorgpublicaties.TRANSCRIPT
Oktober 2011NIEUWSBRIEF
Mantelzorg
Uitnodiging
Prestatieveld 4: meer druk, minder middelen en nieuwe samenwerkingspartnersBenieuwd hoe andere gemeenten en/of
organisaties omgaan met actuele ontwikkelin-
gen als bezuinigingen, decentralisaties en het
toenemende beroep op mantelzorgers
en vrijwilligers? Wilt u weten hoe lokale en
regionale samenwerking op prestatieveld
4 wordt vormgegeven? En wilt u met anderen
delen wat uw gemeente doet?
Kom dan naar de inspirerende en interactieve
regiobijeenkomst van Goed voor Elkaar op
1 december 2011 in het Provinciehuis van
Arnhem.
Regiobijeenkomst 1 december, ArnhemU kunt kiezen uit vijf workshops: meer pres-
teren met beperkte middelen, creatief zijn in
tijden van grote veranderingen, gemeentelijke
regie op lokaal niveau, regionale samenwer-
kingsverbanden en de waarde van de basis-
functies. Op pagina 2 leest u meer over de
workshops.
Hartelijke groet, uw Goed voor Elkaar-team
Gelderland: Bram Harmsen, Gerrit Kapteijns,
Mariëtte Klein Kranenberg en Oulfa Rouached
Overijssel: Adrie van Nieuwenhuijzen,
Anne ten Vergert, Eline Pool en Maaike Moulijn.
Aanmelden: www.spectrum-gelderland.nl, via de kalender, tot 17 november 2011.
Platform Mantelzorg Overijssel gaat een
quickscan doen naar de kwaliteit van mantel-
zorgsteunpunten in Overijssel. Mantelzorgers
kunnen hun ervaringen en verbetersuggesties
digitaal melden bij PMO. De resultaten worden
begin volgend jaar verwacht.
De Vrijwillige Thuiszorg Overijssel voor mantel-
zorgers en vrijwilligerszorg heeft de afgelopen
periode gewerkt aan haar kwaliteitsbeleid.
Het onafhankelijke bureau Perspekt heeft hen
beloond met het PREZO gouden keurmerk
Informele Zorg. Dit keurmerk werd op
donderdag 29 september uitgereikt door
Jancor de Boer, directeur van Mezzo De Vrijwil-
Aandacht voor kwaliteit mantelzorgsteunpuntenlige Thuiszorg is de eerste organisatie
(in Nederland) die dit keurmerk kreeg
uitgereikt. De stralende directeur
Ina Hoogsteder: ‘Dit is de kroon op
ons werk. We dachten aan zilver, maar
het werd goud.’
Programma 09.30 uur: Ontvangst
10.00 uur: Welkomstwoord
10.10 uur: Terugblik en
vooruitzicht
10.30 uur: Keuze uit
5 workshops
12.00 uur: Intermezzo
12.30 uur: Gedeputeerde
Van Dijk
12.45 uur: Terugkoppeling
13.15 uur: Netwerklunch
14.00 uur: Einde
Aansluitend de laatste GIA (gemeenschappelijke integratie agenda)-bijeenkomst over diversiteit en vrijwilligerswerk. Organisatie: Elan, BZK, Prov. GLD & FORUM. Info en aanmelden: www.elanexpertise.nl.
De waarde van de basisfuncties Zitten we op de juiste koers? Enkele jaren geleden
zijn de basisfuncties ingevoerd. Wat zijn de ervarin-
gen? In hoeverre zijn de basisfuncties toereikend
en zijn ze allemaal al voldoende ingevuld?
Deze workshop gaat over de evaluatie van de
basisfuncties, ‘De Barometer’. We inventariseren
en evalueren wat gebruikers, beleidsmedewerkers
van gemeenten, mantelzorgsteunpunten en vrijwil-
ligerscentrales van de basisfuncties vinden. Wat
hebben ze er uiteindelijk aan gehad? Jan Schepers
(Mezzo): “Basisfuncties fungeren als binnenkomer.”
Wil Asma (Platform Mantelzorg Overijssel): “De
basisfuncties? Een uitdaging! Juist nu is het belang-
rijk dat mantelzorgers het volhouden.”
De workshops
Meer presteren met beperkte middelen Sturen
met minder man aan
boord! Bij een inves-
tering in welzijn staat
de maatschappelijke
impact centraal.
Maar hoe is die te meten? De beschikbare
middelen moeten zo effectief mogelijk
ingezet worden, een opdracht die in tijden
van bezuinigingen des te dringender wordt.
Eline Pool: “Bij de methodiek Social Return
On Investment draait alles om de vragen
waarom we doen wat we doen en welke
maatschappelijke effecten we ermee wil-
len bereiken. SROI scherpt aan en schept
heldere verhoudingen tussen opdrachtge-
ver en opdrachtnemer. Op 1 december ga
je zelf aan de slag met SROI en vul je een
impactmap in.”
De workshops
Regiobijeenkomst 1 december 2011
Workshop a Workshop c
Workshop eWorkshop d
Workshop b
Creativiteit in tijden van grote veranderingen De sociale koers is
bijgesteld! Er verandert heel veel voor ge-
meenten, organisaties en burgers: begelei-
ding, jeugdzorg, hulpmiddelen, Wajong WSW,
WWV... hoe kunnen gemeenten, vrijwilligers
en mantelzorgers hiermee omgaan?
Maaike Moulijn: “Er moeten nieuwe manieren
van zorg en participatie worden gevonden.
Dit vergt een andere overheidsrol en veel
creativiteit. Op 1 december gaan we samen
brainstormen. Bijvoorbeeld: wat kunnen
familieleden, buren,
verenigingen en
werkgevers beteke-
nen? Deze workshop
is alleen bedoeld
voor creatieve en
veranderingsgezinde
mensen!”
Gemeentelijke regie op lokaal niveau De wind is uit de zeilen, de kapitein
aan zet! Hoe organiseren gemeenten de samen-
werking tussen instanties op prestatieveld 4?
Hoe wordt de regierol vormgegeven?
Mariëtte Klein Kra-
nenberg: “Door het
wegbezuinigen van
centrale overheidsmid-
delen en het overhe-
velen van taken naar
gemeenten krijgen
gemeenten meer verantwoordelijkheden, maar
ze krijgen niet alle instrumenten in handen. Ac-
toren hebben hun eigen rol en positie. Dat geldt
voor instellingen, maar dat geldt ook voor bur-
gers en groepen burgers. Burgers krijgen meer
verantwoordelijkheid en ontplooien zelf initia-
tieven. Dat vraagt om regie. In deze workshop
bespreken we de regierol van de gemeente, met
voorbeelden, tips en best practices.”
Regionale samenwerkingsverbanden Meerdere
kapiteins aan dek! Er is steeds meer behoefte én druk om regionaal
samen te werken op prestatieveld 4. Maar samenwerking betekent
ook het deels opgeven van eigen autonomie. Dat is in de praktijk
geen gemakkelijke opgave. Is regionale samenwerking wel of niet
te verkiezen?
Gerrit Kapteijns: “Op welke overwegingen zijn samenwerkingsver-
banden gebaseerd, wie neemt initiatief en brengt partijen samen?
Wat bepaalt het succes? In de workshop
bespreken we onder andere het samen-
werkingsverband
‘Infrastructuur Vrijwilligersondersteuning
Regio Rivierenland’ en horen graag van
deelnemers hoe zij samenwerkingsver-
banden hebben opgezet en ingevuld.”
Door de vergrijzing neemt het aantal
zorgvragers in razend tempo toe. Het beroep op
mantelzorgers stuit daarmee steeds meer op
grenzen. Als een mantelzorger overbelast raakt,
komen mantelzorger en hulpvrager beiden in
grote problemen. Is een mantelzorger eenmaal
zover dat hij aangeeft hulp nodig te hebben,
dan is daar vaak al heel wat aan voorafgegaan.
Meestal moeten die activiteiten die iemand
voor zijn eigen ontspanning doet als eerste wij-
ken. Zo verliest een mantelzorger zijn contacten
in de buurt, met zijn vrienden en bij bijvoor-
beeld de sportvereniging of het zangkoor.
Boven op het slinken van het sociale netwerk
komt het probleem dat de mantelzorger geen
tijd meer overhoudt om nieuwe energie op
te doen. Dat maakt de kans op overbelasting
alleen maar groter. Een beroep op professionele
zorg kan worden voorkomen door in een vroeg
stadium de hulp in te roepen van het sociale
netwerk rondom de mantelzorger. Sportvereni-
gingen en hobbyclubs maken deel uit van dat
sociale netwerk.
Samen met TV Enschede, Bloemencorsogroep
Veur Mekare?! uit Lichtenvoorde, Voetbalver-
eniging RVW uit Renkum en Vrouwen van Nu
uit Heerde ontwikkelen Spectrum en Arcon een
verenigingskoffertje. Dit koffertje moet ver-
enigingen stimuleren om meer oog te hebben
voor mantelzorgers en hen zo binnen boord te
houden. Zomaar wat ideeën voor de inhoud van
het koffertje: een checklist ‘mantelzorgvriende-
lijke vereniging’, een kennisquiz, fi lmpjes, een
enquête, cartoons, kaartjes, een vlag… Samen
met een pr-bureau gaan we aan de slag om uit
alle ideeën een aantrekkelijk en effectief kof-
fertje te vullen. In het eerste kwartaal van 2012
gaan we samen met een aantal mantelzorg-
consulenten het koffertje bij 16 verenigingen
testen. Na de testperiode wordt het koffertje
in deelnemende Overijsselse en Gelderse
gemeenten tijdens een door de gemeente ge-
organiseerde verenigingsavond kosteloos onder
alle verenigingen verspreid.
Deelnemende gemeenten geven aan dat zij
met het koffertje in handen straks meer mo-
gelijkheden zien om (groepen) mantelzorgers
tijdig te bereiken met het bestaande lokale
aanbod voor ondersteuning aan mantelzorg-
sters. Opvallend is dat een groot deel van de
gemeenten aangeeft dat dit project goed past
binnen de kanteling van de Wmo. Carry de Vries
van de gemeente Oost-Gelre voegt daaraan
toe: “Wij zien veel kansen met het koffertje en
we nemen dit als gemeente nu al mee in de
afspraken die we voor 2012 gaan maken met
het steunpunt mantelzorg. Onze consulent kan
dan vanaf de zomer van 2012 met verenigingen
aan de slag!”
Wilt u ook aan de slag met Mantelzorgend
verenigingsleven, bijvoorbeeld door een ver-
enigingsavond te organiseren? Of wilt u meer
informatie? Neem dan contact op met Maaike
Moulijn van Arcon ([email protected]) of
Judith Taen van Spectrum (j.taen@spectrum-
gelderland.nl).
Veranderingen in de zorgDe komende jaren verandert er
veel in de zorg voor kwetsbare
burgers. De AWBZ (langdurige
zorg), WWB (bijstand), WsW
(sociale werkplaats), Wajong
(arbeidsongeschiktheidsregeling)
en het stelsel van passend onder-
wijs gaan op de kop. Maatwerk,
zelfredzaamheid, betrokkenheid
van familie en vrienden, betere
afstemming, decentralisatie
naar gemeenten en bezuini-
gingen staan centraal. Al deze
veranderingen hebben ook grote
gevolgen voor (het beroep op)
mantelzorgers. Wilt u meer we-
ten over de veranderingen en de
gevolgen voor mantelzorgersen
vrijwilligerszorg? Bekijk dan de
nieuwste factsheets (veranderin-
gen in de zorg, beperking PGB,
decentralisatie van begeleiding
en IQ-maatregel) op:
www.arcon.nl/atlas.
Mantelzorgend verenigingsleven
ColofonArcon
Azelosestraat 25
7622 NC Borne
T: 074 242 65 20
I: www.arcon.nl
Spectrum
Arnhemsestraatweg 19
6881 NB Velp
T: 026 384 62 00
I: www.spectrum-gelderland.nl
Eindredactie: Marten Schulp
Vormgeving: www.zwietart.nl
Meer informatie:
Maaike Moulijn,
Bram Harmsen, b.harmsen@
spectrum-gelderland.nl
Recente publicaties
Cahier nr. 3 Ondersteuning aan GGZ-mantelzorgersGGZ-mantelzorgers zijn een onderbelichte
doelgroep. Dit cahier vraagt aandacht voor de
onzichtbaarheid van deze mantelzorgers en
belicht hun specifi eke situatie, de risico’s die ze
lopen en vooral het ontbreken van een gericht
ondersteuningsaanbod. Ook staan er praktische
aanbevelingen in om tot goede ondersteuning
van deze doelgroep te komen. Het boekje
wordt afgesloten met een beschrijving van de
meest voorkomende psychische stoornissen,
statistisch materiaal en een lijst met bronnen
(publicaties, relevante instellingen en web-
sites). Het cahier is te downloaden op
www.spectrum-gelderland.nl
Burgerinitiatieven voor voorzieningen in kleine dorpenBurgers realiseren steeds vaker gezamenlijk
voorzieningen die zij nodig vinden om zo lang
mogelijk zelfstandig in hun woonplaats te
blijven wonen. Deze burgerinitiatieven komen
vaak voor in kleine dorpen. Daar verdwijnen
regelmatig voorzieningen. De SEV en Movisie
hebben, ter inspiratie, initiatieven in vier dor-
pen beschreven. De brochure is te downloaden
op www.movisie.nl
Goede voorbeelden mantelzorg-ondersteuning per basisfunctieIn deze inspirerende notitie wordt per basis-
functie ingegaan op goede voorbeelden uit
het hele land. De notitie is te downloaden op
www.pjpartners.nl
Toolkit Mantelzorg voor de huisartspraktijkEen huisartspraktijk van 2.500 patiënten telt
maar liefst 500 mantelzorgers. Oftewel: 1 op de
5 patiënten is mantelzorger. Hoewel mantel-
zorgondersteuning geen specifi eke huisartsge-
neeskundige zorg is, kunnen huisartsen en hun
medewerkers door hun vertrouwensfunctie een
zinvolle bijdrage leveren in de signalering en
preventie van overbelaste mantelzorgers. Met
de praktische Toolkit Mantelzorg van de Lande-
lijke Huisartsen Vereniging hebben huisartsen
de middelen in handen om te herkennen wie
mantelzorgers zijn, of zij ondersteuning nodig
hebben en waar deze ondersteuning te vinden
is. De toolkit is te downloaden op www.lhv.nl
Mediant FamiliekrantMediant Geestelijke gezondheidszorg organi-
seert tussen 10 oktober (dag van de Psychische
Gezondheid) en 10 november (dag van de
Mantelzorg) onder het motto “We doen het
gewoon samen” de Familiemaand. Tijdens de
Familiemaand wordt speciale aandacht gegeven
aan familie, vrienden, buren en collega’s van
iemand met psychische klachten. Voor meer
informatie kunt u contact opnemen met Patricia
Bron, Meldpunt Familie Mediant,
www.mediant.nl