gökolaylarıyıllığı23mart dolunay 29mart sondördün 7mart yeniay 15mart goy_2010x.qxp:layout 1...

T U G

2010Gök OlaylarıYıllığı

BT ve

TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ

goy_2010x.qxp:Layout 1 12/30/09 1:43 PM Page 1

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30

EYLÜ

L

2

2010 Takvimi ve Ay’ın Halleri

Yeniay İlkdördün Dolunay Sondördün

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31

AR

ALI

K

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30

KA

SIM

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3

4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

EKİM

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1

2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 2223/30 24/31 25 26 27 28 29

AĞ

UST

OS

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

TEM

MU

Z

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30

HA

ZİR

AN

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2

3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23

24/31 25 26 27 28 29 30

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30

NİS

AN

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 28

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3

4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

ŞUB

AT

MA

RT

MA

YIS

OC

AK


3

Yer

karşıkonum

Güneş üstkavuşum

altkavuşum

İç gezegen yörüngesi(Merkür, Venüs)

Dış gezegen yörüngesi(Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün)

kavuşum

en büyükuzanım

Göktaşı Etkin olduğu En etkin En yüksekyağmuru zaman aralığı olduğu tarih sayı/saatDörtlük 1–5 Ocak 3–4 Ocak 120Lir 16–25 Nisan 22 Nisan 18Eta Kova 19 Nisan–28 Mayıs 5–6 Mayıs 70+Delta Kova 12 Temmuz–19 Ağustos 27 Temmuz 20Perse 17 Temmuz–24 Ağustos 12–13 Ağustos 100Orion 2 Ekim–7 Kasım 21 Ekim 30Aslan 10–23 Kasım 17–18 Kasım 20+İkizler 7–17 Aralık 13–14 Aralık 120Büyük Ayı 17–26 Aralık 22 Aralık 10

Göktaşı Yağmurları

15 Ocak 2010 Halkalı Güneş Tutulması

2010’un Önemli Gök Olayları

Karşıkonum: Gezegen - Yer - Güneş dizilişi.Altkavuşum: Yer - Gezegen - Güneş dizilişi.Üstkavuşum: Yer - Güneş - İç Gezegen dizilişi.Kavuşum: Yer - Güneş - Dış Gezegen dizilişi.En büyük uzanım: İç gezegenin Güneş’le en büyük

görünür uzaklığı.Enberi: Ay’ın Yer’e en yakın olduğu konum.Enöte: Ay’ın Yer’e en uzak olduğu konum.Günberi: Gezegenlerin Güneş’e en yakın oldukları konum.Günöte: Gezegenlerin Güneş’e en uzak oldukları konum.

Ay ve Gezegenlerin Konumlarıyla İlgili Bilgiler

Türkiye'den kısmen ve parçalı olarakgözlenebilecek 11 dakika 08 saniye sürelihalkalı Güneş tutulması, Afrika'da Kame-run-Çad sınırında Türkiye saati ile 06:10'dabaşlayacak. Hint Okyanusu’na doğru de-vam eden tutulma gölgesi Çin topraklarınagirdikten sonra 10:04'te Şanghay'ın kuze-yinde sona erecek. Ülkemizde parçalı ola-rak gözlenebilecek bu tutulma, Ankara'da,Türkiye saati ile 07:30'da başlayıp 09:03'tesona erecek ve Güneş'in sadece % 12'si ör-tülecek. Tutulmayla ilgili ayrıntılı bilgi için:http://eclipse.gsfc.nasa.gov/

Halkalı tutulma şeridi

Parçalı tutulmaoranları

%80%60

%40%20

0

0

%80

%60%40

%20

En uzun halkalıtutulma süresi


4

Gezegenler

Jüpiter

Mars

18 Ocak akşamı batı-güneybatı ufku 30 Ocak akşamı doğu ufku

Ay

Ay

Ocak 2010Merkür, yılın ilk günleri Güneş’e çok

yakın görünür konumda olduğu içingözlenemeyecek. Gezegen 4 Ocak’ta alt-kavuşumdan geçtikten sonra sabah gök-yüzünde hızla yükselmeye başlayacak.12 Ocak’tan sonra sabah gün ağarmayabaşladığında Merkür’ü doğu-güneydo-ğu ufkunda görmek mümkün. Gezegen27 Ocak’a kadar sabah gökyüzünde yük-selmeyi sürdürecek.

Venüs, geçtiğimiz yılın büyük bölü-münü sabah gökyüzünde geçirmişti. Buyılsa Ocak’tan Ekim ortalarına kadar ak-şam gökyüzünde.

Venüs, 11 Ocak’ta akşam gökyüzünegeçmesine karşın bu ay içinde ufuktangözlenebilecek kadar yükselmeyecek.

Mars, 2010'un ilk yarısında gözlemiçin çok iyi durumda olacak. Ocak ve Şu-bat ayları Mars gözlemleri için, özellikle

de teleskoplu gözlemciler için yılın en iyidönemi.

Mars, ayın ilk günleri Güneş battıktanyaklaşık 2,5 saat sonra doğu ufkunda be-liriyor. Ayın sonundaysa Güneş'in batma-sıyla doğmuş oluyor. Mars, 27 Ocak’ta bi-ze bu yılın en yakın konumuna gelecek.Bu sırada gezegenin parlaklığı -1,3 kadireulaşacak.

Geçen yılın büyük bölümünde göz-lem için iyi durumda olan Jüpiter artıkerkenden batıyor. Gezegen, ayın başla-rında hava karardıktan sonra güneybatıufku üzerinde kısa bir süre için iyi ko-numda. Ancak ay sonunda hava karar-dıktan yaklaşık yarım saat sonra batıyor.

Satürn, ayın başlarında gece yarısı ci-varı doğuyor. Gezegenin gökyüzünde enyüksek konumuna gelmesi için sabah sa-atlerini beklemek gerekiyor.


5

Gök Olayları

1 Ocak 22:0015 Ocak 21:0031 Ocak 20:00

03 Ocak Yer günberide (147.095.607 km)07 Ocak Satürn, Ay’ın 10° kuzeyinde (sabah)11 Ocak Antares, Ay’ın 4° güneyinde (sabah)13 Ocak Merkür çok ince hilalin 8° doğusunda (sabah)15 Ocak Halkalı Güneş tutulması (ayrıntılı bilgi 3. sayfada yer alıyor)18 Ocak Jüpiter, Ay’ın 5° güneyinde (akşam)27 Ocak Merkür en büyük uzanımda (25°)27 Ocak Mars, Yer’e en yakın durumda (99 milyon km)30 Ocak Mars, Ay’ın 7° kuzeyinde (akşam)

İlkdördün23 Ocak

Dolunay30 Ocak

Sondördün7 Ocak

Yeniay15 Ocak

Kraliçe

Kral

Kuğu

Andromeda

Balıklar

Balina

Kanatlı At

Aldebaran

Kapella

Deneb

Büyük AyıKüçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Arabacı

Boğa

Koç

Üçgen

Vaşak

Yengeç

Aslan

Suyılanı

İkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcı

Irmak

Irmak

Tavşan

Perseus

Kutupyıldızı

Akyıldız(Sirius)

Procyon

Regulus

Tekboynuz

Mars


6

Gezegenler

Şubat 2010

Ay

Merkür

12 Şubat sabahı güneydoğu ufku

Ay

Ülker

21 Şubat gecesi saat 21:00’de batı ufku üzeri

Merkür, 27 Ocak’ta en büyük uzanı-ma ulaştıktan sonra ufkun üzerinde alçal-maya başlamıştı. Bu durum Şubat bo-yunca devam edecek. Merkür, ayın sonhaftasına girerken ufkun üzerinde iyicealçalmış olacak ve bundan sonra çıplakgözle seçilmesi çok zor olacak.

Venüs, yükselmeyi sürdürse de aysonunda bile alacakaranlıktan kurtulmuşolmayacak. Bu nedenle ayın ilk yarısıgözlenmesi zor. Ayın ortasından sonra,gezegeni çıplak gözle görmek mümkünolacak.

Venüs ve Jüpiter, 17 Şubat’ta yaklaşık1/3 derece uzaklıkta olacaklar. Ancak busırada her ikisi de Güneş’e çok yakın gö-rünür konumda olduğu için ancak Güneşbattıktan yaklaşık 20 dakika sonra, ufku

tamamen açık olan bir yerden dürbünlegörülebilirler.

Mars, Güneş battığında doğmuş olu-yor. Böylece neredeyse tüm gece gökyü-zünde kalıyor. Gezegen hâlâ çok parlakolduğundan bu ay boyunca da teleskop-lu gözlemciler için çok iyi bir hedef duru-munda.

Jüpiter ayın ilk yarısı batı ufku üze-rinde Güneş battıktan sonra çok kısa birsüre için görülebilir. Gezegen, 28 Şu-bat’ta sabah gökyüzüne geçecek.

Satürn, ayın başında 22:00 civarı, aysonundaysa 20:00 civarı doğmuş oluyor.Satürn’ü bu sırada görebilmek için tamdoğu ufku üzerine bakmak gerekiyor.Gezegen ayın ilk günü yeni doğan Ay’ınsol üstünde görülebilir.


7

Gök Olayları03 Şubat Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde (geceyarısı)12 Şubat Merkür, Ay’ın 1° güneyinde (sabah)21 Şubat Ay ve Ülker çok yakın görünümde (22:00)26 Şubat Mars, Ay’ın 10° kuzeyinde28 Şubat Regulus ve Ay yakın görünümde

1 Şubat 22:0015 Şubat 21:0028 Şubat 20:00

Kraliçe

Kral

Andromeda

Balıklar

Balina

Aldebaran

Kapella

Büyük Ayı

ÇobanKüçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Arabacı

Boğa

Koç

ÜçgenVaşak

Yengeç

Aslan

Başak

Yelken

Suyılanı

Kupa

İkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcı

Irmak

Irmak

Tavşan

Perseus

Kutupyıldızı

Akyıldız(Sirius)

Procyon

Regulus

Tekboynuz

Satürn

Mars

İlkdördün21 Şubat

Dolunay28 Şubat

Sondördün5 Şubat

Yeniay13 Şubat


8

Gezegenler

Mart 2010

MerkürVenüs

Ay

17 Mart akşamı batı ufku 25 Mart akşamı batı ufku

Venüs

Merkür, ayın ilk yarısında sabah gök-yüzünde olmasına karşın Güneş’e çokyakın görünür konumda olduğundangörülmesi çok zor. Gezegen, 14 Mart’taüstkavuşumdan geçtikten sonra akşamgökyüzünde yükselmeye başlıyor. Ne varki, gezegenin çıplak gözle görülebilecekkadar yükselmesi için ayın son haftasınıbeklemek gerekiyor.

Venüs, ayın başlarında Güneş’tenyaklaşık 50 dakika sonra batıyor. Bu daartık akşam alacakaranlıkta da olsa göz-lenebileceği anlamına geliyor. Ayın so-nunda bu süre 1,5 saati bulacak. Ayınsonlarına doğru, Merkür ve Venüs yakınkonuma gelecekler.

Giderek Dünya’dan uzaklaşan Marshâlâ çok parlak. Gezegen hava karardı-ğında doğu-güneydoğu ufkunun üze-rinde iyice yükselmiş durumda. Ancakgeçen aya göre belirgin biçimde sönük-

leşmiş durumda. Teleskoplu gözlemciler,gezegenin çapının her geçen gün birazdaha küçük göründüğünü fark edebilir-ler. Mars’ın parlaklığı ay sonunda yakla-şık 0 kadire düşmüş olacak.

Geçtiğimiz ay sabah gökyüzüne ge-çen Jüpiter, Güneş’e çok yakın görünürkonumda olduğundan bu ay boyuncagözlenemeyecek.

Satürn ayın başında havanın karar-masının ardından doğuyor. Ayın ilk gün-leri gezegenin parlaklığı 1 kadir, yani on-dan yaklaşık iki saat sonra doğan Spi-ka’yla benzer. Sarımsı rengi sayesindeSatürn’ü bölgedeki yıldızlardan ayırt et-mek kolay. Satürn, Ay sonunda Güneşbattığında doğmuş oluyor ve tüm gecegökyüzünde kalıyor.

Satürn, 22 Mart’ta bize en yakın ko-numa geleceğinden bu sıralar teleskop-lu gözlemciler için çok iyi bir hedef.


9

Gök Olayları02 Mart Satürn, Ay’ın 12° kuzeyinde17 Mart Venüs, Ay’ın 7° güneyinde (akşam)20 Mart İlkbahar ılımı (gündüz ve gece uzunlukları eşit)25 Mart Mars, Ay’ın 6° kuzeyinde29 Mart Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde

1 Mart 22:0015 Mart 21:0031 Mart 20:00

KraliçeKral

Andromeda

Balina

Aldebaran

KapellaBüyük AyıÇoban

Berenices’inSaçı

Kuzeytacı

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

ArabacıBoğa

Koç

Üçgen

Vaşak

Yengeç

AslanBaşak

Yelken

Suyılanı

KupaKarga

İkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

AvcıIrmak

Tavşan

Perseus

Kutupyıldızı

Akyıldız(Sirius)

ProcyonRegulus

Spika

Tekboynuz

Arkturus

Satürn

Mars

İlkdördün23 Mart

Dolunay29 Mart

Sondördün7 Mart

Yeniay15 Mart


10

Gezegenler

Nisan 2010

Merkür Merkür

Venüs Venüs

Ay

8 Nisan akşamı batı ufku 16 Nisan akşamı batı ufku

Merkür, Nisan’da gözlem açısındanyılın en iyi durumlarından birinde. Ayınilk günlerinden başlayarak akşam Güneşbattıktan yaklaşık yarım saat sonra batıufku üzerinde görülebilir. Ayın ilk günleriVenüs’le yakın görünür konumda olmasısayesinde gökyüzünde bulunması kolay.

Merkür, 8 Nisan’dan sonra ufkun üze-rinde giderek alçalacak. Ayın 10’undansonra Merkür ve Venüs’ün arası açılmayabaşlayacak. 15 Nisan’da Merkür, çok incehilalin 4° kuzeyinde olacak. Uygun göz-lem koşullarında bir dürbünle ikisini aynıanda görmek mümkün. Merkür ayın sonhaftasına girerken ufkun üzerinde iyicealçalmış olacak ve 28 Nisan’da sabahgökyüzüne geçecek.

Venüs, akşam alacakaranlığında ra-hatlıkla gözlenebiliyor. Ancak gözlemci-lerin teleskoplarını Venüs’e yöneltmeleriiçin biraz daha beklemeleri gerekiyor.Çünkü gezegen bu ay Dünya’ya çok uzak

konumda. Buna bağlı olarak da görünürçapı çok küçük.

Mars, hava karardığında gökyüzün-deki en yüksek konumuna ulaşmış olu-yor. Bu sırada gezegeni gökyüzünde bul-mak için güneye, iyice yukarıya, başucu-na doğru bakmak gerekiyor. Ay sonunageldiğimizde gezegenin parlaklığı 0,7kadire düşmüş olacak.

Jüpiter sabah gökyüzünde Güneş’eyakın görünür konumda. Bu nedenleayın ilk günleri görülmesi zor. Ancak iler-leyen günlerde Güneş’le arası açılacak vegezegen sabah gün ağarmaya başladı-ğında doğu ufku üzerinde görülebilecek.

Satürn 22 Mart’ta bize en yakın ko-numundan geçtikten sonra, bu ay dagözlem için çok iyi durumda. Gezegen,gece yarısı olmadan gökyüzündeki enyüksek konumuna ulaşıyor. Teleskoplugözlemciler için bu ay da geçen ayki ka-dar iyi bir hedef.


11

Gök Olayları08 Nisan Merkür ve Venüs yakın görünümde (3°) (akşam)12 Nisan Jüpiter, hilal şeklindeki Ay’ın 7° güneyinde (sabah)15 Nisan Merkür ve Venüs batı ufku üzerinde yakın görünümde (akşam)16 Nisan Venüs, çok ince hilalin 4° güneyinde; Merkür, Venüs’ün 7°

güneyinde (akşam)21 Nisan Mars, Ay’ın 7° kuzeyinde26 Nisan Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde

1 Nisan 23:0015 Nisan 22:0030 Nisan 21:00

KraliçeKral

Aldebaran

Kapella

Büyük Ayı

Çoban

Yılan

Terazi

Herkül

Lir


Kuzeytacı

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

EjderhaZürafa

ArabacıBoğa

Vaşak

Yengeç

AslanBaşak

Yelken

SuyılanıKupa

Karga

Pompa

İkizler

KüçükKöpek

BüyükKöpek

Avcı

Perseus

Kutupyıldızı

Akyıldız(Sirius)

ProcyonRegulus

Spika

Vega

Arkturus

TekboynuzSatürn

Mars

İlkdördün21 Nisan

Dolunay28 Nisan

Sondördün6 Nisan

Yeniay14 Nisan


12

Gezegenler

Mayıs 2010

Venüs

Ay

Betelgeuse

16 Mayıs akşamı batı ufku 20/21 Mayıs geceyarısı batı ufku

Ay

Mars

Regulus

Satürn

Merkür, ay boyunca sabah gökyü-zünde. Ancak gezegenin ufuktan çıplakgözle gözlenebilecek kadar yükselmesiiçin ayın ikinci haftasını beklemek gereki-yor. Merkür, 26 Mayıs’ta en büyük uza-nımda olacak. Merkür bu ay ufuktan faz-la yükselmiyor. Merkür’ü görmek için sa-bah gün ağarırken doğu ufku üzerinebakmak gerekiyor.

Venüs, çıplak gözle gözlem yapangözlemciler için yılın en iyi konumunagelmek üzere. Gezegen Güneş’ten yakla-şık 2,5 saat sonra batıyor.

16 Mayıs’ta Ay, Venüs’ün önündengeçecek. Gündüz saatlerinde gerçekleşe-cek bu olayı çıplak gözle görmek müm-kün. Ay’ı gökyüzünde bulduktan sonraörtülme öncesinde ve sonrasında VenüsAy’ çok yakın olarak görülebilir.

Mars, akşam gökyüzünde güney-gü-neybatı yönünde görülebilir. Gezegenin

parlaklığı yaklaşık 1 kadire düşmüş du-rumda. Bu nedenle geçen aylardaki ka-dar dikkat çekmiyor. Gezegen artık iyiceerkenden, gece yarısı batıyor.

Jüpiter artık sabah alacakaranlığın-dan kurtulmuş durumda. Ancak yine degezegeni görebilmek için sabah saatleri-ni beklemek gerekiyor. Jüpiter yılın ensönük göründüğü zamanlarında olsa dayine de yaklaşık -2 kadirle parlıyor.

Ayın son günleri Uranüs Jüpiter’e çokyakın konuma gelecek. Dürbünlü göz-lemciler Uranüs’ü Jüpiter’in yaklaşık 1°solunda görebilirler.

Satürn hava karardığında gözlemiçin çok iyi durumda. Bu sırada gökyü-zündeki en yüksek konumuna ulaşıyor.Gezegenin görünür büyüklüğü ve par-laklığı biraz azalmış olmasına karşın te-leskoplu gözlemciler için hâlâ iyi bir he-def oluşturuyor.


13

Gök Olayları03 Mayıs Venüs, Aldebaran’ın 6° kuzeyinde (akşam)10 Mayıs Jüpiter, Ay’ın 9° güneyinde (sabah)16 Mayıs Ay Venüs’ü örtecek (12:00 - 12:56)16 Mayıs Venüs, Ay’ın 3° güneyinde (akşam)20 Mayıs Mars, Ay’ın 7° kuzeyinde (akşam)22 Mayıs Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde26 Mayıs Merkür en büyük uzanımda (25°)

1 Mayıs 23:0015 Mayıs 22:0031 Mayıs 21:00

Kraliçe

Kral

Kapella

Büyük Ayı

Küçük Ayı

Çoban


Kuzeytacı

YılanYılancı

Herkül

Kuğu

Lir

Akrep

Erboğa

Terazi

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Arabacı

Vaşak

Yengeç

Aslan

Başak

Suyılanı

Kupa

Karga

Pompa

İkizler

KüçükKöpek

Perseus

Kutupyıldızı

Procyon

Regulus

Spika

Antares

Deneb

Vega

Arkturus

TekboynuzSatürn

Mars

İlkdördün20 Mayıs

Dolunay27 Mayıs

Sondördün6 Mayıs

Yeniay13 Mayıs


14

Gezegenler

Haziran 2010Merkür, ayın ilk yarısında ufkun üze-

rindeki yükselimini koruyor ve yine busüre içinde her gün biraz daha kuzeydendoğuyor. Merkür, 11 Haziran’da Ay’ın sağaltında olacak. Ayın ortalarından itibarenufkun üzerinde hızla alçalacak ve birkaçgün içinde artık Güneş’e çıplak gözle gö-rülemeyek kadar yakın konuma gelecek.Merkür, 28 Haziran’da üstkavuşumdangeçecek ve ilerleyen günlerde akşamgökyüzünde olacak.

Venüs, çıplak gözle gözlem yapangözlemciler için yılın en iyi konumunda.Gezegen Güneş’ten yaklaşık 2,5 saat son-ra batıyor. Venüs’ün Güneş’e görünüruzaklığı bu aydan başlayarak giderek ar-tacak, ancak buna karşın ufuktan yükseli-mi azalmaya başlayacak.

Mars akşam gökyüzünde güneybatıyönünde görülebilir. Gezegenin parlaklı-ğı yaklaşık 1 kadir. Bu nedenle yılın ilk ay-larındaki kadar dikkat çekmiyor. Geze-gen artık gece yarısından önce batıyor.

Jüpiter, ay sonunda gece yarısı doğ-muş oluyor. Ayın ilk yarısı Uranüs ve Jüpi-ter çok yakın görünüyorlar. Uranüs, ayınbaşında gezegenin solunda, ayın 12’sin-deyse tam yukarısında olacak. Bu sıradaaralarındaki uzaklık yarım derece civarın-da, yani ikisi de küçük bir teleskobun gö-rüş alanına sığacak kadar yakın.

Satürn, gece yarısı civarı batıyor. Ge-zegeni gözlemek için en uygun zamanhava karardıktan hemen sonrası. Ay süre-since gezegeni güneybatı ufku üzerindegörmek mümkün.

Ay Venüs

Ay

Satürn

KastorPolluks

15 Haziran akşamı batı ufku 19 Haziran akşamı güneybatı ufku üzeri

M2 Küresel Yıldız Kümesi (TUG)


15

Gök Olayları06 Haziran Jüpiter, Ay’ın 5° güneyinde (sabah)06 Haziran Mars, Regulus’un 1° kuzeyinde (akşam)09 Haziran Venüs, Polluks’un 5° güneyinde (akşam)11 Haziran Merkür, Ay’ın 6° güneyinde (sabah)17 Haziran Mars, Ay’ın 6° kuzeyinde (akşam)19 Haziran Satürn, Ay’ın 11° kuzeyinde21 Haziran Yaz gündönümü (en uzun gündüz - en kısa gece)26 Haziran Parçalı Ay tutulması (ülkemizden gözlenemeyecek)

1 Haziran 23:0015 Haziran 22:0030 Haziran 21:00

Kraliçe

Kral

Büyük Ayı

ÇobanBerenices’inSaçı

Kuzeytacı

Yılan

Yılancı

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Kuğu

Lir

Akrep

Erboğa

Terazi

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Vaşakİkizler

Aslan

Başak

Suyılanı

Kupa

Karga

Kutupyıldızı

Regulus

Spika

Arkturus

Antares

Altair

Deneb

Vega

Satürn

Mars

Venüs

İlkdördün19 Haziran

Dolunay26 Haziran

Sondördün4 Haziran

Yeniay12 Haziran


Çize

lgen

inKu

llanı

mı:

Ülk

emiz

için

Gün

eş'in

vepa

rlak

geze

genl

erin

yıl

için

dedo

ğduk

ları,

batt

ıkla

rıve

enbü

yük

yüks

elim

eer

iştik

leri

tarih

vesa

atle

rbu

çize

lgey

leko

layc

abu

luna

bilir

.Say

fa,

saat

lerü

stve

altt

araf

taol

acak

şeki

lde

kulla

nıld

ığın

daay

vegü

nler

inye

rald

ığıs

ağve

sold

akii

kieğ

rial

an

Örn

ek:

Gün

leri

sim

gele

yen

yata

yçi

zgile

rlege

zege

nler

eai

tren

kli

çizg

ilerin

kesi

mno

k-ta

sını

çakı

ştırd

ığın

ızda

gere

klib

ilgiy

eul

aşırs

ınız

.Bu

nagö

re,1

2N

isan

gece

sige

zege

nler

indu

rum

unu

ögre

nmek

için

sold

akie

ğri

alan

daN

isan

ayın

ın12

'sine

aitç

izgi

yisa

ğado

ğru

izle

rken

geze

genl

ere

ait

renk

liçi

zgile

rinbu

çizg

iyi

kest

iğin

okta

yıyu

karıd

anve

yaaş

ağıd

ansa

atle

rleça

kışt

ırmak

yete

r.Ya

zsa

ati

için

1sa

atek

leye

rek

yakl

aşık

olar

ak:G

üneş


günl

erin

yera

ldığ

ısağ

veso

ldak

iiki

eğri

alan

aras

ında

kibö

lge

Gün

eş'in

ufku

nal

tında

oldu

ğuge

ceza

man

ını

göst

erir.

Yaz

saat

iuy

gula

mas

ının

oldu

ğugü

nler

deku

llanı

lan

zam

anla

rabi

rsaa

tek

lenm

elid

ir.

için

1sa

atek

leye

rek

yakl

aşık

olar

ak:G

üneş

19:3

0'da

bata

cak,

Mer

kür

21:2

0'de

bata

rken

Satü

rn23

:30

civa

rım

erid

yend

eol

acak

,Mar

s03

:20

gibi

bata

cak,

Jüpi

ter

05:1

0'da

doğa

rken

,Sa

türn

05:4

5’te

bata

cak.

Gün

eşis

eya

klaş

ık06

:20'

dedo

ğaca

k.


18

Gezegenler

Temmuz 2010

Venüs

AyVenüs

Merkür

Satürn

Mars

Satürn

Mars

Regulus

14 Temmuz akşamı batı ufku 28 Temmuz akşamı batı-güneybatı ufku

Temmuz boyunca, Jüpiter dışındakidört parlak gezegen batı ufku üzerindedizilmiş olacak. Ufuktan yukarı doğruMerkür, Venüs, Mars ve Satürn günlergeçtikçe giderek birbirlerine yaklaşacak-lar. Ayın 13’ü ile 16’sı arasında ince bir hi-lal de gezegenlere eşlik edecek.

Merkür, ay boyunca akşam gökyü-zünde. Gezegen ayın ilk haftasından son-ra akşam alacakaranlığında çıplak gözlegörülebilecek kadar yükselmiş olacak.Gezegeni görebilmek için Güneş battık-tan yaklaşık yarım saat sonra batı ufku-nun hemen üzerine bakmak gerekiyor.27 Temmuz’da Merkür ve Aslan’ın en par-lak yıldızı Regulus yakın görünür konum-da (3°) olacaklar.

Bir süredir batıda görmeye alıştığı-mız Venüs, yavaş yavaş güneye doğrukayıyor. Yörüngesinde ilerlerken giderekbize yaklaştığı için Güneş gün geçtikçe

gezegenin daha küçük bir bölümünü ay-dınlatıyor. Yakınlaşmasına bağlı olarakVenüs’ün görünür çapı ve parlaklığı daartık teleskoplu gözlemcilerin fark edebi-leceği şekilde artıyor.

Mars, akşam gökyüzünü terk etme-ye hazırlanıyor. Ayın sonlarına gelindi-ğinde hava karardıktan yaklaşık bir saatsonra batıyor. Mars, artık teleskoplu göz-lemcilere fazla bir şey sunmuyor. Çünkügörünür çapı Ocak’takinin yarısının da al-tına inmiş durumda.

Jüpiter, gece yarısından önce doğu-yor. Gezegen hâlâ Uranüs’le yakın ko-numda. Dürbünlü gözlemciler ayın baş-larında ikisini aynı anda görmeyi deneye-bilirler.

Satürn, artık erkenden batıyor. Amaayın başlarında gezegeni gözlemek içiniki saatten uzun bir süre var. Ay sonundabu süre bir saatin altına düşüyor.


19

Gök Olayları04 Temmuz Jüpiter, Ay’ın 7° güneyinde06 Temmuz Yer enötede (152.091.129 km)10 Temmuz Venüs, Regulus’un 2° kuzeyinde (akşam)11 Temmuz Tam Güneş tutulması (ülkemizden gözlenemeyecek)14 Temmuz Venüs, Ay’ın 13° kuzeyinde (akşam)16 Temmuz Ay, Mars, Venüs ve Satürn yakın görünümde (akşam)27 Temmuz Merkür ve Regulus çok yakın görünümde (1/3°)28 Temmuz Mars, Satürn ve Venüs yakın görünümde (akşam)

1 Temmuz 23:0015 Temmuz 22:0031 Temmuz 21:00

Kraliçe

Oğlak

Andromeda

Kanatlı At

Kral

Büyük Ayı

Çoban Berenices’inSaçı

Kuzeytacı

Yılancı

Yılan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

KuğuLir

Akrep

Erboğa

Terazi

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Vaşak

Aslan

Başak

Karga

Kutupyıldızı

Spika

Arkturus

Antares

Altair

Deneb

Vega

Satürn

Jüpiter

Mars

Venüs

İlkdördün18 Temmuz

Dolunay25 Temmuz

Sondördün4 Temmuz

Yeniay11 Temmuz


20

Gezegenler

Ağustos 2010Merkür, ay boyunca akşam gökyü-

zünde. 4 Ağustos’ta en büyük uzanım-dan geçen gezegen, batı ufkunun üze-rinde her gün biraz alçalıyor. Ayın ortala-rından sonra gezegeni çıplak gözle seç-mek zorlaşacak. Dürbünlü gözlemciler,ayın son haftasına kadar Merkür’ü gör-meyi deneyebilirler.

Venüs’ün ufkun üzerindeki yükselimigiderek azalıyor. Gezegen, yörüngesindeDünya ile Güneş arasına doğru ilerledi-ğinden çapı büyüyor. Buna karşın geze-genin bize bakan yüzü giderek daha azışık alıyor.

Bu ayın ortalarında teleskoplu göz-lemciler gezegenin yaklaşık yarısının ay-dınlanmış olduğunu yani “dördün” evre-sinde olduğunu görebilirler.

Mars, akşam gökyüzünde olmasınakarşın, Güneş battıktan sonra çok kısa birsüre için görülebilir. Ayın ilk yarısı Mars,Venüs ve Satürn yakınlaşarak gözlemci-lere güzel manzaralar sunacaklar.

Jüpiter, ayın başlarında Güneş bat-tıktan yaklaşık iki saat sonra doğu ufkun-da beliriyor. Ay sonunda gezegen hava-nın kararmasıyla doğacak ve gecenin ço-ğunu gökyüzünde geçirecek. Jüpiter,yaklaşık -2,5 kadir parlaklığa ulaştığı vegörünür büyüklüğü de önceki aylara gö-re iyice arttığı için teleskoplu gözlemcileriçin iyi bir hedef.

Satürn, Güneş battığında akşamgökyüzünde batı ufkunun üzerinde iyicealçakta bulunuyor. Özellikle ayın ilk gün-leri Venüs’le yakın konumda.

Spika

Spika

7 Ağustos akşamı batı-güneybatı ufku

Ay

VenüsVenüs

Satürn SatürnMarsMars

13 Ağustos akşamı batı-güneybatı ufku


21

Gök Olayları07 Ağustos Satürn, Venüs ve Mars yakın görünümde (akşam)08 Ağustos Venüs, Satürn’ün 3° güneyinde (akşam)13 Ağustos Satürn, Venüs, Mars ve Ay yakın görünümde (akşam)19 Ağustos Venüs Mars’ın 2° güneyinde (akşam)27 Ağustos Jüpiter Ay’ın 8° güneyinde

1 Ağustos 23:0015 Ağustos 22:0031 Ağustos 21:00

Kraliçe

Perseus

Üçgen

Oğlak

Balıklar

Kova

Andromeda

Kanatlı At

Güneybalığı

Kral

Büyük Ayı


Kuzeytacı

Yılan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus Herkül

Yılancı

Kuğu Lir

Akrep

Terazi

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Başak

Kutupyıldızı

Arkturus

Antares

Deneb

Altair

Vega

Jüpiter

İlkdördün16 Ağustos

Dolunay24 Ağustos

Sondördün3 Ağustos

Yeniay10 Ağustos


22

Gezegenler

Eylül 2010Merkür, 3 Eylül’de sabah gökyüzüne

geçtikten sonra ufkun üzerinde hızlayükseliyor. Ayın 10’undan sonra Mer-kür’ü sabah gün ağarmaya başladığındadoğu ufku üzerinde görmek mümkün.Merkür, 19 Eylül’de en büyük uzanımaulaştıktan sonra giderek Güneş’e dahayakın görünecek ve gözlenebileceği sürekısalacak. Ayın 20’sinde gezegen Gü-neş’ten neredeyse 1,5 saat önce doğar-ken, ay sonunda bu bir saate düşecek.

Venüs akşam gökyüzünde iyice al-çalmış durumda. Gezegeni görebilmekiçin Güneş battıktan yaklaşık yarım saatsonra batı-güneybatı ufku üzerine dik-katlice bakmak gerekiyor. Ayın başların-da gezegen yaklaşık bir saat süreyle göz-lenebilirken, ayın sonlarında bu süre ya-rım saatin altına iniyor.

Venüs, ay sonunda teleskoplu göz-lemciler için çok güzel bir hedef halinegeliyor. Gezegen bize iyice yaklaşmış ve

ince bir hilal biçimini almış durumda. Ve-nüs 27 Eylül’de bu yılın akşam gökyüzün-deki en parlak durumuna (-4,7 kadir) ula-şıyor.

Mars, akşam gökyüzünde alacaka-ranlığın sona ermesiyle batıyor. Parlaklığıda 1,5 kadire düşen gezegeni alacaka-ranlıkta seçmek zor. Ancak sol altındaparlayan Venüs gözlemcilere bu konudayardımcı olabilir. Özellikle dürbünlü göz-lemciler Venüs’ten yola çıkarak Mars'ı ko-layca bulabilirler.

Jüpiter, bu ay gözlem için en iyi du-rumunda. Gezegen Güneş’in batmasıyladoğuyor ve tüm geceyi gökyüzünde ge-çiriyor. Jüpiter, 20 Eylül’de bize en yakınkonumunda olacak. Bu sırada gezegeninparlaklığı da -2,9 kadire ulaşacak.

Satürn, ay boyunca akşam gökyü-zünde. Buna karşın Güneş’e çok yakıngörünür konumda olduğundan bu aygözlenemeyecek.

SpikaSpika

Mars

Venüs

2 Eylül akşamı batı-güneybatı ufku

Venüs

MarsAy

11 Eylül akşamı batı-güneybatı ufku


23

Gök Olayları01 Eylül Venüs, Spika’nın 1° güneyinde (akşam)04 Eylül Mars, Spika’nın 2° kuzeyinde (akşam)11 Eylül Mars, Venüs ve Ay yakın görünümde (akşam)19 Eylül Merkür’ün en büyük uzanımında (17°)23 Eylül Sonbahar ılımı (gündüz ve gece uzunlukları eşit)23 Eylül Jüpiter, yeni doğan Ay’ın 8° güneyinde

1 Eylül 23:0015 Eylül 22:0030 Eylül 21:00

KraliçePerseus

Üçgen

Oğlak

Balıklar

Arabacı

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlı At

Güneybalığı

Kral

Büyük Ayı

Kuzeytacı

Yılan

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Yılancı

KuğuLir

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

BATI

DO

ĞU

Ejderha

Çoban

Zürafa

Vaşak

Kutupyıldızı

Arkturus

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Fomalhaut

Jüpiter

İlkdördün15 Eylül

Dolunay23 Eylül

Sondördün1 Eylül

Yeniay8 Eylül


24

Gezegenler

Ekim 2010Merkür, Ekim’de gözlemcilere fazla

bir şey sunmuyor. Gezegen yalnızca ayınilk günleri gözlem için uygun konumda.Merkür, ayın başında Güneş’ten yaklaşıkbir saat önce doğuyor. İlerleyen günlerdebu süre giderek belirgin biçimde kısala-cak. Merkür, 17 Ekim’de akşam gökyüzü-ne geçiyor. Ne var ki, gelecek ayın ortala-rına kadar yeterince yükselmeyecek.

Ayın ilk haftasından sonra Venüs’üakşam gökyüzünde seçmek çok zor ola-cak. Gezegen artık Güneş’ten kısa süresonra batıyor.

Venüs, ayın ilk günleri teleskoplugözlemciler için hâlâ çok güzel bir hedefoluşturuyor. İyice incelen hilal biçimi, ge-zegenin büyüyen görünür çapı sayesin-de bir dürbünle bile kolayca seçilebilir.

Venüs, 29 Ekim’de altkavuşumdangeçecek ve önümüzdeki aydan itibarenonu sabah gökyüzünde görebileceğiz.

Mars, alacakaranlık sona ermedenbatıyor. Parlaklığı yaklaşık 1,5 kadir olangezegeni seçmek zor olabilir.

Jüpiter, bu ay da gözlem için çok iyidurumda. Gezegen Güneş battığındadoğu-güneydoğu ufku üzerinde yüksel-miş durumda. Jüpiter, gece yarısı olma-dan gökyüzündeki en yüksek konumunaulaşıyor. Jüpiter’in gönünür büyüklüğüve parlaklığı artık azalmaya başlıyor.

Satürn, 1 Ekim’de sabah gökyüzünegeçiyor. Güneş’le yakın görünümde ola-cağından ayın ilk yarısı gözlenemeyecek.Satürn, ayın sonlarında sabah gün ağarır-ken doğu ufku üzerinde bulunuyor.

Ay

Ay MarsMars

10 Ekim akşamı güneybatı ufku 11 Ekim akşamı batı-güneybatı ufku

Antares Antares


25

Gök Olayları10 Ekim Mars, Ay’ın 9° kuzeyinde (akşam)11 Ekim Ay, Antares’in 2° kuzeyinde (akşam)20 Ekim Jüpiter, Ay’ın 8° güneyinde

1 Ekim 23:0015 Ekim 22:0031 Ekim 21:00

KraliçePerseus

BoğaÜçgen

Oğlak

Balıklar

Arabacı

Koç

BalinaKova

Andromeda

Kanatlı At

Güneybalığı

Kral

Büyük Ayı

Yay

Kalkan

Kartal

Yunus

Herkül

Yılancı

Kuğu

Lir

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

DO

ĞU

Ejderha

Çoban

Zürafa

Vaşak

Kutupyıldızı

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Aldebaran

Fomalhaut

BATI

Jüpiter

İlkdördün14 Ekim

Dolunay22 Ekim

Sondördün1 Ekim

Sondördün30 Ekim

Yeniay7 Ekim


26

Gezegenler

Kasım 2010Merkür, Kasım boyunca akşam gök-

yüzünde. Ayın başlarında gezegeninyükselimi çok düşük olduğundan göz-lenmesi çok zor. Dürbünlü gözlemcilerayın ilk haftasından sonra gezegeni batı-güneybatı ufku üzerinde görmeye çalışa-bilirler.

Merkür, Kasım’ın ortalarından sonraakşam gökyüzünde çıplak gözle görüle-bilecek kadar yükselmiş olacak ve ay so-nuna kadar yavaş yavaş yükselmeyi sür-dürecek.

Venüs, artık sabah gökyüzünde vehızla yükseliyor. Ayın ilk haftası Venüs’ügörmek zor. Gezegen, ilerleyen günlerdeufkun üzerinde rahatça görülebilecek ka-dar yükselmiş olacak. Bu sırada, teles-koplu gözlemciler için çok güzel bir he-def oluşturuyor.

Ayın sonuna geldiğimizde Venüs ne-redeyse sabah gökyüzündeki en iyi ko-numuna ulaşmış olacak. Gezegeni gör-mek için doğu-güneydoğu ufku üzerinebakmak yeterli.

Mars alacakaranlık sona ermedenbatıyor. Parlaklığı yaklaşık 1,4 kadir olangezegeni seçmek zor. Deneyimli gözlem-ciler gezegeni batı ufku üzerinde çok kı-sa bir süre için görebilirler.

Jüpiter, hava karardığında gökyü-zünde iyice yükselmiş durumda. Geçeniki aya göre daha sönük ve teleskopla ba-kıldığında daha küçük görünmesine kar-şın hâlâ iyi bir hedef.

Satürn sabah gökyüzünde. Gezegenayın başında Güneş’ten yaklaşık iki saatönce doğuyor. Ay sonunda bu süre dörtsaate çıkacak.

Satürn

4 Kasım sabahı doğu-güneydoğu ufku

ÜlkerAy Ay

21 Kasım akşamı doğu ufku

Spika


27

Gök Olayları04 Kasım Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde (sabah)16 Kasım Jüpiter, Ay’ın 7° güneyinde17 Kasım Venüs, Spika’nın 4° batısında (sabah)20 Kasım Merkür ve Mars yakın görünümde (2°)21 Kasım Ay, Ülker’in 2° güneyinde

1 Kasım 22:0015 Kasım 21:0030 Kasım 20:00

Kraliçe

Perseus

BoğaAvcı

İkizler

Irmak

Irmak

Tavşan

Üçgen

Oğlak

Balıklar

Arabacı

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlı At

Güneybalığı

Kral

Büyük Ayı

Kartal

Yunus

Herkül

Kuğu

Lir

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

DO

ĞU

Ejderha

Zürafa

Vaşak

Kutupyıldızı

Deneb

Altair

Vega

Kapella

Aldebaran

Fomalhaut

BATI

Jüpiter

Dolunay21 Kasım

Sondördün28 Kasım

Yeniay6 Kasım

İlkdördün13 Kasım


28

Gezegenler

Aralık 2010Merkür, 1 Aralık’ta en büyük uzanım-

da. Bundan sonra Güneş’le arasındakigörünür uzaklık giderek küçülüyor. Ayınortalarından sonra gezegenin yükselimihızla azalacak ve Merkür birkaç gün için-de gözden kaybolacak. 20 Aralık’ta altka-vuşumdan geçtikten sonra sabah gökyü-zünde yükselerek yıl sonunda Güneş’tenyaklaşık 1,5 saat önce doğacak.

Venüs, ay boyunca sabah gökyüzün-deki yükselimini koruyor ve güneye doğ-ru kayıyor. Ay sonunda güneybatı ufkuüzerinde parlıyor olacak. Giderek Dün-ya’dan uzaklaşan gezegen, görünür bü-yüklüğünün küçülmesi ve yüzeyinin dedaha fazla ışık almasıyla teleskoplu göz-lemcilerin ilgisini kaybedecek.

Mars, akşam gökyüzünde batı ufkuüzerinde olmasına karşın görülemeye-cek kadar alçalmış durumda.

Jüpiter, hava karardığında gökyü-zünde en yüksek konumunda. Gezegenigörmek için gökyüzünde güneye doğrubakmak yeterli. Gezegen güney ufkuylabaşucu arasında, hemen hemen tam or-tada bulunuyor. Jüpiter ve Uranüs bu ayyeniden iyice yakın görünüyorlar. Özel-likle ayın son günü bir dürbünle Ura-nüs’ü Jüpiter’in yaklaşık 1° üzerinde gör-mek mümkün.

Satürn, sabah gökyüzünde. Gezegenayın başında Güneş’ten yaklaşık dört sa-at önce doğuyor. Ay sonundaysa geceyarısı civarı doğu ufkunda beliriyor.

Satürn

Venüs

Venüs

Ay

Ay

31 Aralık sabahı güneydoğu ufku

Spika

Spika

2 Aralık sabahı güneydoğu ufku


29

Gök Olayları01 Aralık Satürn, Ay’ın 10° güneyinde (sabah)02 Aralık Venüs, Ay’ın 10° güneyinde (sabah)14 Aralık Jüpiter, Ay’ın 11° güneyinde21 Aralık Tam Ay tutulması (ülkemizden gözlenemeyecek)22 Aralık Kış gündönümü (en uzun gece - en kısa gündüz)29 Aralık Satürn, Ay’ın 8° kuzeyinde (sabah)31 Aralık Venüs, Ay’ın 9° kuzeyinde (sabah)

1 Aralık 22:0015 Aralık 21:0031 Aralık 20:00

Kraliçe

Perseus

Boğa

Avcı

İkizlerYengeç

Tekboynuz

Irmak

Irmak

Tavşan

Üçgen

Balıklar

Arabacı

Koç

Balina

Kova

Andromeda

Kanatlı At

Kral

Büyük Ayı

Yunus

Kuğu

Lir

Küçük Ayı

KUZEY

GÜNEY

DO

ĞU

Ejderha

ZürafaVaşak

Kutupyıldızı

Deneb

Vega

Kapella

Aldebaran

BATIKüçük

Köpek

BüyükKöpek

Akyıldız(Sirius)

Procyon

Jüpiter

Dolunay21 Aralık

Sondördün28 Aralık

Yeniay5 Aralık

İlkdördün13 Aralık


30

Antalya’nın güneybatısında, Toros-lar’ın uzantısı olan Beydağları dizisinde,2500 m yükseklikteki Bakırlıtepe’de kuru-lu TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG), Türki-ye'nin en büyük ayna çaplı teleskobunave en gelişmiş donanımlarına sahiptir.

TUG, araştırma kurumlarımıza ve üni-versitelerimize gözlemsel astronomi veastrofizik araştırmaları için teleskop hiz-meti sunmakta ve çalışma ortamı sağla-maktadır. Düzenlediği etkinliklerle ve bi-limsel toplantılara verdiği desteklerle ül-kemiz gökbiliminin gelişimi yönündekiöncülük görevini başarıyla sürdürüyor.

TeleskoplarBakırlıtepe Yerleşkesi’nde farklı ayna

çaplarında ve gözlemsel özelliklerdedört, Antalya Yerleşkesi’nde ise bir teles-kop bulunmaktadır.

RTT150: 1,5 m ayna çaplı bu teleskopTÜBİTAK ile Kazan Devlet Üniversitesi veMoskova Uzay Araştırmaları Enstitüsüarasında 1995’te imzalanan ve gözlem

zamanı paylaşımı esasına dayanan bir an-laşma ile kurulmuştur. RTT150 teleskobuile yüksek ayırma güçlü görüntüleme ya-nında, “TFOSC” ve “Coude” tayfçekerleriy-le gözlemsel astrofizik alanında önemliçalışmalar yapılabilmektedir.

T60: 2008 yılının sonbaharında kuru-lan 60 cm ayna çaplı bir teleskoptur. Hızlıyönlenmesi ve robotik özelliklere sahipolması dolayısıyla TUG’un verimli teles-koplarından biri olma kapasiteli T60 teles-kobu, 2010 ilkbaharında bilimsel gözlem-lere resmen açılacaktır.

T100: Tüm gözlem zamanı Türk araş-tırıcılara ait, 1 m ayna çaplı tam otomatikT100 teleskobunun 2009 yılı içerisindekurulumu ve test aşamaları tamamlan-mıştır. Büyük formatlı (4Kx4K) bir CCD ka-meraya sahip olacak bu teleskopla 2010yılının sonbaharında bilimsel gözlemlerebaşlanması planlanmaktadır.

ROTSEIIId: Michigan Üniversitesi(ABD) ile TÜBİTAK arasında imzalanan birsözleşme çerçevesinde, gama ışını patla-

TÜBİTAK Ulusal GözlemeviBakırlıtepe’deki T60 (solda) ve RTT150 teleskop binaları


31

malarının optik bölgede gözlenmesiamacıyla 2003 yılında TUG’a kurulan burobotik teleskobun aynası 45 cm’dir. Ken-di kendine gözlem yapan ve dünyada ku-rulu dört ROTSE’den biri olan bu telesko-bun gözlem zamanının % 70’i TUG’un dadâhil olduğu uluslararası bir ortaklığa, ka-lan % 30’u da Türk araştırmacılara aittir.

BİTOM: TUG’un Akdeniz ÜniversitesiYerleşkesi içindeki Yönetim Binası yanın-da 2009 yılında kurulan Bilim ve ToplumMerkezi (BİTOM), 35 cm ayna çaplı oto-matik teleskobu (T35) ve görsel sunumolanakları ile 2010 yılında da gökyüzümeraklılarına açık olacaktır.

Altyapıda YeniliklerPersonelin ve araştırmacıların daha ra-

hat bir ortamda çalışmasını sağlamak için2008 ve 2009 yıllarında devam eden alt-yapı iyileştirme projeleri sonucunda Bakır-lıtepe zirvesi ile Saklıkent arasına 2 km’likkanal kazılmış ve özel borular döşenerekiçme suyu terfi istasyonu kurulmuştur. Buproje paralelinde, TUG’dan Saklıkent Tele-kom İstasyonu’na kadar da fiber optikkablo döşenmiş ve internet iletişimi 34Mbit/sn’ye çıkartılmıştır. Yerleşke içerisin-deki tüm yollar parke taşı kaplanmış, tesisbinalarında ve çevrede, artan ihtiyaca yö-nelik yenilemeler ve ilaveler yapılmıştır.

T100 teleskobu T100 teleskop binası

T60 teleskobundan M16 T60 teleskobundan Jüpiter ve uyduları


TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ’nin yayınıdır.http://www.tug.tubitak.gov.tr

Tel: (242) 227 84 01 Faks: (242) 227 84 00

Hazırlayanlar:Alp AKOĞLU (TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi)Dr. Tuncay ÖZIŞIK (TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi)

İmpress Baskı TesisleriTel: (312) 397 91 41


gökolaylarıyıllığı23mart dolunay 29mart sondördün 7mart yeniay 15mart goy_2010x.qxp:layout 1...

Documents