gis her yerde

8/3/2019 GIS Her Yerde

1/96


2/96


3/96

GiriGIS Her Yerde.......................................................................................................................................1

GIS Her Yerde Semineri Sunum zetlerie-haritaTM: SAYISAL GRAFK'in GIS Stratejisi ..................................................................................5Autodesk'in GIS Stratejisi .....................................................................................................................7

Uydu grntleri satnda web tabanl GIS uygulamas ......................................................................10

Tm Trkiye'nin eritii GIS uygulamas: NTVMSNBC "Trkiye'nin Seimi" Sitesi ........................11

Bilgisayar destekli kent planlama ve tasarmnda olanaklar .................................................................12

Harita retimi: Autodesk Map 6............................................................................................................14

Masast GIS: Autodesk OnSite Desktop 7 .........................................................................................15

Raster uygulamalar: Autodesk Raster Design 3 ....................................................................................16Web tabanl GIS: Autodesk MapGuide 6 .............................................................................................17

Mobil GIS: Autodesk OnSite Enterprise 2............................................................................................18

Trkiyeden Haberler ve UygulamalarNTVMSNBC, "Seim 2002" sitesinde e-harita teknolojisini kullanyor ..........................................21

Romanya, Braov evre Yolu, Autodesk Map ile projelendiriliyor.....................................................23

Bodrum Acil mesuyu Temini Projesi.................................................................................................24

oulortam destekli corafi bilgi sistemi uygulamas: Osmanl Kaleleri Bilgi Sistemi.......................26

stanbul Zemin Bilgi Sistemi.................................................................................................................29

Mersin Cumhuriyet Meydan, Autodesk rnleri ile tasarland............................................................31

Marmara Denizi.....................................................................................................................................32

Kadky Meydan, Haydarpaa-Harem Yakn evresi Kentsel Tasarm Pojesi Yarmas,

Autodesk yazlmlaryla kazanld.........................................................................................................35

Eminn Ordu Caddesi ve Yakn evresi Kentsel Tasarm Projesinde Mobil GIS uygulamas ..........37

Cep bilgisayarlar arazide: Beyolu rnei...........................................................................................39

Dnyadan Haberler ve UygulamalarJesolo Belediyesi ve Autodesk MapGuide ............................................................................................43

Jersey Havaalan....................................................................................................................................44

Alaska ar iklim koullar ile mcadelede Autodesk rnlerini kullanyor ........................................44

Denver Uluslararas Havaalan altyap ynetimi iin GIS vazgeilmez ..............................................45

AT&T Broadband veri kullanm ve standartlarnn oluumu iin Autodesk rnlerini seti ..............46

ngiltere Altyap Hizmet Kurumu, elektrik datm ilerinde Autodesk GIS yazlmlarn tercih etti ..47

Autodesk yazlmlar yol/kpr yapm ve bakm ilerinde kullanlyor................................................47

Italgocimin GIS projesi, bilgi paylamn salayacak ........................................................................48

Baltimore Gaz ve Elektrik Kurumu iletme maliyetlerini drd.......................................................48

SAYISAL GRAFKTM


4/96

Depremler, nlemlerin yetersiz olduu blgelerde, 2001de de can almaya devam etti ...................... 49

Arhus Belediyesinde kaz ilerinin web tabanl GIS teknolojisi ile dzenlenmesi ............................. 51

MakalelerAutodesk MapGuide 6.......................................................................................................................... 55

Autodesk Map 5 ................................................................................................................................... 59

rnlerAutodesk Map Series 6......................................................................................................................... 65

Autodesk Map 6 ................................................................................................................................... 69

Autodesk Raster Design 3 .................................................................................................................... 75

Autodesk OnSite Desktop 7 ................................................................................................................. 77

Autodesk MapGuide 6.......................................................................................................................... 79

Autodesk OnSite Enterprise 2 .............................................................................................................. 83

Autodesk OnSite View 2 ...................................................................................................................... 85

Autodesk Land Desktop 3 .................................................................................................................... 87

SAYISAL GRAFKTM


5/96

GIS Her YerdeKurum iinde yneticiden teknikere, kurumlar aras ortak proje zerinde alan blmlere,

hizmet sunan / hizmetten yararlanan yaplarda kurum alanndan mteriye, GIS (Corafi BilgiSistemleri) her yerde kullanlyor. letmelerde GISin rol deiiyor. Gemite veriler genellikle tek

bir departman tarafndan toplanr ve iletmenin geri kalanna akll haritalar olarak datlrd.Gnmzde ise GIS, i problemlerini zmeye ynelik kurumsal karar destek sistemidir. Kurumdakiherkes, konumsal veriye gerek zamanl eriim gereksinimi duyar ve veriyi kendi bak asna gregrntlemek ister. Sisteme, Internet ve mobil teknoloji olanaklar ile herhangi bir yerden, herhangi

bir zamanda eriilir. En tepedeki yneticiden, sahada grevli teknikere kadar, tm kurum alanlar,kurumun ibirlii iinde olduu ve veriyi paylat dier iletmeler ve bireyler, aslnda ayn veriyifarkl alardan iler. 6. GIS Seminerimizin temasn da, bu yaklam oluturuyor: GIS her yerde.

GIS Her Yerde semineri, SAYISAL GRAFK tarafndan yllk olarak dzenlenen GISseminerlerinin 6.s. Autodesk rnlerine dayal GIS zmlerimizi 1997 ylnda GISde Yeni

Olanaklar seminerleri ile stanbul ve Ankarada duyurmutuk. 1998 ylnda, bir yandan teknolojikgeliim zmlere yansmaya devam ederken, dier yandan ortaya kmaya balayan uygulamalar,yeni olanaklarn ulalabilir GIS zmleri olduunu kantlad. 1998 ylndaki seminerin adUlalabilir GIS idi. 1999 ylna geldiimizde, Trkiye depremin yaralarn sarmaya alyordu.Bizim konumuz da doal olarak depremdi. GISin deprem ncesi nlemler, depremin hemensonrasnda acil yardm, orta vadede iyiletirme ve uzun vadede planlama srelerinde naslkullanlabileceini rneklerle anlattk. Yine ayn yl gndelik yaammzda Interneti youn olarakkullanmaya balamtk. 1999 ylndaki seminerimizin ad Deprem ve GIS / Internette GIS oldu.5 Aralk 2000 tarihindeki Bilgi Paylam: GIS + Internet seminerimiz ise bilgi paylamnaynelikti ve konusu GIS ve Internetin birliktelii idi. 2001 tarihide ise, mobil cihazlar ile sahada GISuygulamalarnnn ana konu olduu Mobil GIS seminerini dzenledik. 27 Kasm 2002 tarihindekiseminerimiz ise, GISin deiik sektrlerdeki/kurumlardaki uygulamalarnn ana konu olduu GISHer Yerde.

Seminerlerimizin balklar bile, yllar iinde GISin deien yzn ortaya koyuyor. Hemen heryl teknolojik gelimelere kout olarak farkl ve daha nce varolmayan alanlarn GIS kullanmnaeklendiini gryoruz. Artk GIS sadece haritalar, veritabanlar ve analizlerden olumuyor; kurumsal

bir yapnn iinde doru yere oturarak karar destek mekanizmas olarak daha salkl kullanlabiliyor.Internetin olanaklar ile birleerek zaman ve mekan bamllndan kurtuluyor, yine Internetsayesinde geni kullanma alyor. Mobil cihazlar yardmyla da sahada kullanlabiliyor. Etkin bir GISzm, gl masast GIS uygulamalarnn Internet ile birliktelii ve sahada mobil cihazlarlakullanmyla gerekletiriliyor.

SAYISAL GRAFK olarak bizim avantajmz, GISin bu geni tanmnda ortaya kyor. KlasikGIS irketlerinden farkl olarak, gerek rn yelpazemiz, gerekse proje deneyimlerimiz sayesinde,GISin bu geni tanmn kapsayacak biimde yazlm ve uygulama hizmeti sunuyoruz.

2003 ylndaki 7. GIS seminerimizde bulumak zere.

Arda Serim

SAYISAL GRAFK

SAYISAL GRAFKTM 1


6/96

2 SAYISAL GRAFKTM


7/96

GIS Her Yerde Semineri Sunum zetleri

e-haritaTM

: SAYISAL GRAFK'in GIS Stratejisi ............................................................................ 5

Autodesk'in GIS Stratejisi ............................................................................................................... 7

Uydu grntleri satnda web tabanl GIS uygulamas ................................................................10

Tm Trkiye'nin eritii GIS uygulamas: NTVMSNBC "Trkiye'nin Seimi" Sitesi .................. 11

Bilgisayar destekli kent planlama ve tasarmnda olanaklar............................................................ 12

Harita retimi: Autodesk Map 6......................................................................................................14

Masast GIS: Autodesk OnSite Desktop 7.................................................................................... 15

Raster uygulamalar: Autodesk Raster Design 3.............................................................................. 16

Web tabanl GIS: Autodesk MapGuide 6........................................................................................ 17

Mobil GIS: Autodesk OnSite Enterprise 2...................................................................................... 18

SAYISAL GRAFKTM


8/96


9/96

e-haritaTM: SAYISAL GRAFKin GISStratejisi

SAYISAL GRAFKTM 5


10/96

6 SAYISAL GRAFKTM


11/96

SAYISAL GRAFKTM 7

Autodeskin GIS Stratejisi


12/96

8 SAYISAL GRAFKTM


13/96

SAYISAL GRAFKTM 9


14/96

Uydu Grntlerinin Satnda WebTabanl GIS Uygulamas

M. Emin Halitligil,NTA Uzay Sistemleri A..nta Uzay Sistemleri A.., vizyonunda belirlediizere Avrasya blgesinde, ok yksek znrlkluydu grntlerinin en gvenilir salaycs olmaroln stlenmi, bu dorultuda 21. yzylekillendiren nemli deerlerden doru, gncel

bilginin kolay ulalabilirliini gzeten kararlarkuruluunun her aamasnda almtr. Bu sunumlagereklilii, ilevsellii ve verimlilii zetlenecekIKONOS ariv dkkan vizyonumuz ile tamuyumlu olarak iletmeyi hedeflerine tayacanainandmz bir giriimdir. Bu erevedekullanclarnn kolaylkla grnt taramasyapabilecei, grnt arivini gncel olarak takipedip ihtiyac olan veriye eitli sorgulamalarkullanarak karar verebilecei, standart rn sipariverme srecinin mmkn olduunca ksa tutupmterinin gncel veriye ksa ve gvenilir yollardanulaabilecei bir sistem oluturulmasdnlmtr. Gnmz dnyas byle bir

hizmetin Internet zerinden GIS altyaps ve e-ticaret desteiyle gerekletirilecek bir uygulamaolmasnn en maliyet efektif ve pazar

penetrasyonun en yksek olaca zm olaraksunmaktadr. Mteri iletiim kanallarnniyiletirilmesi ve dolaysyla ticari kazanllnarttrlmasnn tesinde, Inta Uzay Sistemleri A.S. -SAYISAL GRAFK ibirlii ile IKONOS ArivDkkan ilgi duyan herkesin kullanmna ak webtabanl bir GIS uygulamas olarak dnem devihazrlayan lise rencisinden, niversitede GISdersi veren retim grevlisine, projesi iin grntsiparii vermek isteyen uzmandan, sunumu iingrsel veri arayan yneticiye, hepimizin evinden,stratejik kararlarn ekillendii toplant salonlarna,geni bir kullanc kitlesine hizmet verecek veDnyann en hassas ve dinamik blgesi Avrasyann artk farkl grnmesini salayacaktr.Daha fazla bilgi iin: www.sieurasia.com

Bir e-harita uygulamas olan Ikonos Ariv Dkkan ile, Ikonos uydu grntlerine ulalabiliyor, ilgilenenblgede sorgulamalar ile grnt seimi yaplyor ve sipari verilebiliyor.

10 SAYISAL GRAFKTM


15/96

Tm Trkiyenin Eritii GIS Uygulamas:NTVMSNBC Trkiyenin Seimi Sitesi

Can Tzner, NTVMSNBC

NTV televizyonu ve NTVMSNBC haber portal, 3Kasm 2002 seimi canl yaynnda, sonularharitalar ile duyurmay tercih etti. Bu tercihinnedeni, seim sonularn ve karlatrmalsonular etkileimli hartilar zerinden vererek, okkark gibi grnen verilerin bir anda, sradan birizleyici iin anlaml hale gelmesini salamakt.

Canl yaynda, seim sandklar aldka ve habermerkezine bilgiler gelmeye baladka, sonularharitalar zerine dinamik olarak aktarlmaya

baland. Hem televizyondaki yaynda, hem de

Internet zerinden, haritalar gelen sonulara gredinamik olarak gncellendi.

Autodesk MapGuide ile hazrlanan Seim 2002sitesinde, e-harita teknolojisini kullanyor. Seimgecesi binlerce ezamanl kullancya yant veren ve

haritalar sunan Autodesk MapGuide, performansnok nemli olduu bir snavdan baaryla geti.

Seim sitesinde, 1983, 1987, 1991, 1995, 1999 ve2002 Milletvekili Genel Seim sonular,etkileimli saysal haritalar ile yaymlanyor. Sitedekarlatrmal seim sonular ve detayl raporlarda yer alyor. llere gre en ok oy alan parti, her

partinin oy oranlar, milletvekili adetleri vesralamas gibi haritalarn yan sra, gemiseimlerle performans karlatrmas haritalarnada erimek mmkn. Ayrca her ile gre, seilen

y

l

n seim sonular

raporu al

nabiliyor.Trkiyenin Seimi 2002 sitesine,secim.ntvmsnbc.com veya www.e-harita.comadresinden ulalabilir.

3 Kasm 2002 seimleri, NTV televizyonu ve NTVMSNBC web sitesinden, haritalar ile canl olarak yaynland.

Autodesk MapGuiden kullanld siteye secim.ntvmsnbc.com adresinden eriilebilir.

SAYISAL GRAFKTM 11


16/96

Bilgisayar Destekli Kent Planlama veTasarmnda Olanaklar

Makbulelan, UTTA Planlama, Projelendirme ve Danmanlk Ltd. ti.Bu sunumun ieriinde CAD programlarnn kent

planlama ve kentsel tasarmn btn aamalarndakullanm; sunduu olanaklar, doru yazlmseimi, tasarm ve proje onay aamasnda yasalmevzuatn yeniden dzenlenmesi gereklilii, etkinkullanm iin nasl ve niin CAD kullanm vb.konular tartlacaktr.

Bilgisayar ortamnda izim ve tasarm, Mimarlk,Mhendislik uygulamalarnda ve benzerdisiplinlerde kent planlamasna grece olarak dahauzun zamandr kullanlan bir aratr. Bizim disiplin

dalmzda geriye baktmzda yaygn ve etkinolarak bu aracn kullanm 5-6 seneyi gemez.Altlk olarak kullanlan halihazr haritalarn nihayetsaysal olarak hazrlanmas ve buna bal olarakkurumlarn saysal ortamda sunum artlar, ehir

planclarn bu deiime ister istemez vevazgeilmez olarak uymak zorunda brakmtr.Deiim bir anlamda rapidolarn rafa kaldrlmasanlamna geldiinden teknolojideki bu inanlmaz vehzl geliimi yakalayabilmek, sindirebilmek, uyumsalamak, hereyden nce zihniyeti yenilemekgereklidir.

ncelikli olarak kullan

lacak donan

m ve yaz

l

mdoru seilmelidir. irketimiz yukarda bahsi geendeiimi 7 yl nce gerekletirmi ve bilgisayarortamnda tasarm srecine gemeden nceki ilkadm olan yazlmn seilmesi aamasnda tercihiniAutoCAD zerinde kullanmtr. u anda bilgisayardestekli tasarmda kullanlan programlarn saycaokluu ve eitlilii seimin yaplmasndakapsaml bir aratrmaya neden olmutur.Kullanlacak programda; kullanmnn dnyaapnda yaygn olmas, izimlerin dier yazlmlarada dntrlebilmesi, planlama ve kentsel tasarmizimlerinde, 2 ve 3 boyutta zgr ve esnek

zmler, ksa zamanda etkili grsel tekniklersunabilme olanaklarn iermesi, imar ve planlamamevzuatnda kullanlmas zorunlu gsterimtekniklerinin kolayca yanstlabilmesi gibizelliklerin olmas koullar aranmtr.

Doru yazlm bulunduktan sonra Planlama veKentsel Tasarm Projelerinin hazrlanmassrasndaki her aamada yazlmn sunduuolanaklardan faydalanlmtr.

Bilgisayar ortamnda tasarm yapabilmek iintemel art halihazr haritalarn saysalolmasdr. Saysal olmayan haritalar / altlklarvektrel hale getirilmi ya da raster imageolarak kullanlmtr.

Aratrma / Analiz, planlama ve tasarmsrecinin ilk admdr. Analiz almalarnda;Doal Deerler (orman, tarm topraklar,sulama alanlar ve havzalar vb), KltrelDeerler (kentsel, arkeolojik, tarihsel sitalanlar, hykler vb), Kentsel Veriler (ulam

sistemi, altyap, yap kullanm, kat ykseklii,yap kalitesi, yapm teknolojisi vb), DoalVeriler (Topografya, jeolojik yap, topraknitelii vb) gibi, tasarmda kullanlacak analitiketdler saysal ortama aktarlmtr. Buverilerin aktrlmas, sorgulanmas, sunu

paftalar haline getirilmesi, tasarmynlendirecek kararlarn alnmasndan ncekieik sentezinin hazrlanmasnda AutodeskMapin sunduu olanaklar kullanlmtr.

Analiz paftalarnn hazrlanmas aamasnda,toplanan bilgiler farkl dosyalarda veya ayn

dosyada, farkl katmanlarda da hazrlanabilirdi.Ancak yazlm, bir veri taban kullanarakdatalar saysal ortama aktarma ve

paftalatrma imkann vermektedir.

Altlk oluturma, aratrma ve deerlendirmealmalarndan sonra karar ve stratejilerinoluturulmas ve bu kararlarn yasal mevzuatauygun izim teknikleriyle kada aktarlmasgereklidir. Bu aamada SAYISAL GRAFKinhazrlad 3194 saylmar Kanunu veYnetmeliklerine uygun izim tekniklerine vestandartlara gre yol tipleri, tarama, izgi tipive sembol ktphaneleri kullanlmtr.

Yukarda deinilen yntemlerle hazrladmzprojelerin bir ksm aadadr:

stanbul - Ataky-Bykekmece Aras SahilDzenlemesi Projesi

stanbul - Elmal Baraj Havzas ve Doa parkPlanlamas

Patara Koruma Amalmar Plan

Konya Tarihi Kent Merkezi Kentsel TasarmProjesi ve Koruma Amalmar Plan

Ilgaz K Sporlar Merkezi

12 SAYISAL GRAFKTM


17/96

Bolu 1/100 000 lekli evre Dzeni Plan

Sapanca Gl ve evresi 1/25 000 leklievre Dzeni Plan vb...

Bilgisayar destekli tasarmn sunduu avantajlardanbiri de hazrlanan projelerin onay aamasndan nce

ounluklu olarak birden fazla yaplan dzeltme vedeiikliklerin ksa zamanda ve pratik olarakyaplabilme niteliidir.

AutoCAD yazlm yalnzca 2 boyutta deil 3.boyutta da Planlama ve Kentsel TasarmProjelerinin, nerilerin, anlalr ve kavranabilirolma olanan salar. Hem halihazrn / arazininhem de tasarmn 3 boyutta modellemesi yaplabilir.Gemite byk emek ve maaliyetlerle retilenmaketler, gnmzde yerini 3 boyutlu grnlere

brakmtr.

CAD kullanmnn olanaklar sunulurken,

lkemizde mar planlama kanunu veynetmeliklerinin yeniden dzenlenmesiningereklilii tartlmaldr. Halihazr haritalarn veharitalarn zerine izilmi saysal projelerinonanmas aamasnda yasal mevzuattadzenlemeler yaplmaldr. Avrupa lkelerinde

kullanlan barkot sistemi ya da digital imza yntemizm olarak nerilebilir.

Bilgisayar destekli kent planlamas ve kentseltasarm sreleri incelendiinde, eer doru sistem,hzl, teknik bir altyap ve bu sistem ve altyapykullanabilen teknik elemanlara sahip olunursa

sonucun mkemmele yakn olduu sylenebilir.Ancak, tm verilerin salkl elde edilmesi vesaysallatrlmas, bu verilerin salkl

birletirilmesi, sentezinin yaplmas, dorukararlarn verilerek, belirli (kabul edilmi)tekniklerle saysal ortamda izilmesi gereklidir.Bunun etkin olarak yaplabilmesi, tasarmda para vezaman tasarrufu salamaktadr. Her kurumun kendigereksinimlerine uygun donanm ve programa sahipolmas ve bunlar kullanacak elemanlaryetitirmesi nem tamaktadr. Tm teknik izimyapanlarn giderek bilgisayar destekli izimyapanlara dnmesi ise kanlmazdr. Kent

planlama ve kentsel tasarmda dil birliinegidilmesi, gsterim tekniklerinin standardizasyonugereklidir.

SAYISAL GRAFKTM 13


18/96

Harita retimi: Autodesk Map 6Seminerde, bir harita retimi ve masast GISuygulamas olan Autodesk Map, yeni srm R6 iletantlyor. Yeni srm, Oracle 9i Spatial balants,

nesne snflandrma (classification) yaps, haritaretimde COGO kullanm, etiketleme, tematikharita sihirbaz ve gelikin raster grnt destei(ER Mapper ve MrSid formatlar) sunuyor.

Autodesk Map R6, harita reten, bakmn yapan vebu haritalar zerinede analiz yapan tmmhendisler, planclar ve teknik personel tarafndankullanlabilecek bir GIS yazlmdr. AutodeskMap, Autodesk Map Series 6 paketinde yer alr(Autodesk Map Series paketinde dier yer alanyazlmlar: Autodesk OnSite Desktop 7 ve

Autodesk Rater Design 3dr). Ayrca AutodeskDesign Servern istemcisi ve GIS i akzmnn bir paras olarak Autodesk GIS

zmlerinin nemli bir parasdr. AutoCAD 2002zerine kurulu Autodesk Map, kullanclara haritaretme, bakmn yapma, Oracle Spatial eriimi dedahil olmak zere bir ok farkl kaynaktan gelenverileri entegre etme, GIS analizi, tematik haritaretimi gibi ilevler sunar. Kullanclar bir okizimi ayn anda kullanabildikleri gibi birden fazlakullanc da ayn haritay e zamanl olarakkullanabilir. Autodesk Mapin Internet aralar veAutodesk Point Aya ulamla, mterilere, pazarhaberlerine ve dierirketlere direk ulam salanr.

Autodesk Map R6, nesne snflandrma yaps, COGO kullanm, etiketleme, Oracle Spatial destei, tematikharita hazrlama aralar ve raster desteindeki gelimelerle ne kyor. ekilde, 25 km2lik bir alann hava

fotoraf grnyor. 5 GigaBytetan fazla 150 adet TIFF dosyas, sktrlarak 261 MegaBytelk ECW dosyasolarak saklanm znrlkten taviz vermeden.

14 SAYISAL GRAFKTM


19/96

SAYISAL GRAFKTM 15

Masast GIS: Autodesk OnSite Desktop 7Autodesk OnSite Desktop, GIS grntleme veanaliz yazlmdr. Harita, planlama, inaatmhendislii ve altyap projelerinde

kullanabileceiniz kolay kullanml bir aratr. 2 ve3 boyutlu verileri destekler. Bir ok farklkaynaktan gelen verileri tek bir ortamdagrntleyebilir, zerlerinde lm yapabilir,sorgulama ve what if analizleri yapabilirsiniz.Ayrca OnSite Desktop ile gereki ktlar alabilirve etkileimli haritalar yaratp web yayn iinhazrlayabilirsiniz.

Autodesk OnSite Desktop ile konumsalverilerilerinizi entegre ederek tek bir ortamdagrntlemek ok kolay. OnSite Desktop kullanm

kabul grm bir ok vektr, raster ve veritabanformatlarn destekler. LandXMLi kullanarak 2 ve3 boyutlu verileri inaat mhendislii ve arazi ileri

projelerinde kullanabilirsiniz Analiz aralar, lalmanza, nesne ve nitelik verilerini sorgulanza vewhat if analizleri yapmanza olanak tanr. Ayrca3 boyutlu arazi modelini grntleyebilir,dndrebilir ve modelin zerine parsel, yol, binagibi katmanlarn iz dmn alp kaplayabilir vecanlandrma yaratabilirsiniz. naat mhendisliiaralar; ykseklikleri hesaplamnz, dolgu/yarmahesaplamalar ve yaylm alan analizleri yapmanzsalar. Teknik olmayan kullanclar da yazlmkolaylkla kullanarak bask veya webden yayn iinyksek kalitede haritalar hazrlayabilirler.

Autodesk OnSite Desktop 7ile, tm popler vektr,raster ve veritabanormatlar okunup entegre

ediliyor, grntleniyor,

analiz yap

l

yor ve

kt

alnyor.

Autodesk OnSite Desktop 7ile 3 boyutlu arazi modeligrntleniyor ve analiz

ediliyor.


20/96

Raster Uygulamalar:Autodesk Raster Design 3

Autodesk Raster Design 3, ka

ttan taranm

izimve haritalar, hava fotoraflar, uydu grntleri gibiraster verilerin, mhendislik, mimarlk, haritaclk,

planlama, GIS, vb. projelerde kullanlabilmesinisalayan bir yazlmdr. Bu raster veriler AutoCADierisinde dzenlenebilir, kolay kullanml aralarlavektre evrilebilir, proje sunumlarnzenginletirmek iin kullanlabilir. Sadece gerekenksmlar deitirilip, raster ve vektr verilerin

birlikte kts alnabilir. rnein, bir inaatmhendisi, izimini hava fotorafnn stneoturtarak projeyi ok daha gereki koullardaoluturabilir ve sunabilir. GIS projelerinde, uydu

grntleri altlk olarak kullanlabilir.Autodesk Raster Design 3, AutoCAD 2002zerinde olduu gibi, AutoCAD 2002 tabanlendstriyel zmler, Autodesk Map, AutodeskLand Desktop, Autodesk Architectural Desktop ve

Autodesk Mechanical Desktop yaz

l

mlar

zerindede alr.

Autodesk Raster Design 3 ile:

Raster grntleri corafi olarak dorukoordinatlar ile izime yerletirebilir,

Renkli, tek renk veya gri tonlu rastergrntleri ileyebilir,

Raster grntleri dzenleyebilir (pixeldeerlerini ayarlayarak, istenmeyen grnt

blmlerini kaldrarak, seilen blmlerideitirerek) ve deiiklikleri saklayabilir,

Raster grntleri hzl ve hassas ekildevektr nesnelere evirebilir,

Raster ve vektr verilerin birlikte ktsnalabilirsiniz.

Autodesk Raster Design ile, hava fotoraflar, uydu grntleri veya kattan taranm paftalar, izimlerde altlkolrak kullanlabiliyor, vektre evrilebiliyor ve grnt ayarlamalar yaplabiliyor.

16 SAYISAL GRAFKTM


21/96

Web Tabanl GIS: Autodesk MapGuide R6Autodesk MapGuide, konumsal verinin datm ileilgili olarak yksek iletme maliyelerinden skntduyan organizasyonlar iin tasarlanm bir

zmdr. Akll haritalarn Internet veya intranetzerinden yaymlanmasn salayan bir yazlmdr.Autodesk MapGuide uygulamalar, kullancyanesne seme, zellik sorgulama, zellik arama,izimleri iareyetleyebilme, raporlar oluturabilmegibi bir ok olanak tanyarak konumsal veriye deerkatar. leklenebilir ve gvenli yaps ile AutodeskMapGuide ezamanl olarak birden fazla ilikisel,corafi ve tasarm veri tabanlarn, Autodesk GISDesign Server tarafndan sunulan orjinalformatndaki GIS veya CAD verilere veyaAutoCAD DWG, ESRI Arc View SHP ve Oracle 8iSpatial gibi kullanm yaygn olan tm veri

formatlarn kullanlabilmesini salar. Hz, esneklikve kolay kullanm zellikleri ile karar vermesrecini ksaltmas, iletme maliyetilerini drmesi

ve mterilere daha iyi hizmet verebilmeyisalamas nedeniyle Autodesk MapGuide dierWeb-merkezli CAD ve GIS uygulamalar arasndaen nde gelen zm olarak yer alr.

Autodesk MapGuiden yeni srm R6, u anakadar olan MapGuide sunucularnn iinde enhzls. XML tabanl dosyalarn kullanm,MapGuiden programlanabilirliini daha daartrm. Direk DWG entegrasyonu, Oracle 8i/9iSpatial destei, gelikin raster grnt kullanm(ER Mapper ve MrSid formatlar) ve yeni sembolyneticisi, gelen nemli yenilikler arasnda

say

labilir

MapGuide R6; Oracle Spatial destei, hzl oluu, DWG entegrasyonu ve kolay programlanabilirlikzellikleriyle ne kyor. ekilde, intranet zerinden bir kent bilgi sistemi uygulamas grnyor.

SAYISAL GRAFKTM 17


22/96

Mobil GIS: Autodesk OnSite Enterprise 2GIS uygulamalarnn uzants olarak dakullanlabilen mobil cihazlar, sahada alanlartarafndan haritalara ve verilere eriim, veri

toplama, acil mdahale gibi amalarlakullanlabiliyor. stelik bu zelliklere ek olarak,tm bu ilemler Internet zerinden degerekletirilebiliyor.

Autodesk OnSite Enterprise, etkileimli haritalarve tasarm bilgilerini merkezi kurumsal veri tabanzerinden arazide alan mobil i gcne ulamnsalayan bir yazlmdr. Mterilerin (iletiim vealtyap hizmeti verenler gibi) hzl karar verebilme,iletme maliyetinin d ve verinin kesintisizynetimi ile ok daha verimli alabilmesini salar

OnSite Enterprise, haritalarn ve izimlerin mobilcihazlara aktarmn ve senkronizasyonu salarken,istemci olarak mobil cihazlarda alan OnSite

Viewu kullanr. Autodesk OnSite View 2 ile,AutoCAD DWG, DXF izimlerini ve MapGuideveri setlerini elektronik olarak grntleyebilir,iaretleyebilir ve lm yapabilirsiniz. Masast

bilgisayarnz ve el-bilgisayar arasnda dosyasenkronizasyonu, Microsoft ActiveSync teknolojisiile yaplr.Tasarm enformasyonuna gereksinimduyulan herhangi bir yerde (antiyedeki mimar,sahadaki haritac vs.) el altnda bulunmas iinAutodesk Onsite View 2 kullanlabilir.

Cep bilgisayarna aktarlacak blge, MapGuide iinde seiliyor.

AutoCAD iin de ayn yntem sz konusu.

Araziye kacak eleman iin bir i emri yaratlyor.

18 SAYISAL GRAFKTM


23/96

Trkiyeden Haberler ve Uygulamalar

NTVMSNBC, Trkiyenin Seimi 2002 sitesinde, e-harita teknolojisini kullanyor...............21

Romanya, Braov evre Yolu, Autodesk Map ile projelendiriliyor ............................................... 23

Bodrum Acil mesuyu Temini Projesi ........................................................................................... 24

oulortam destekli corafi bilgi sistemi uygulamas: Osmanl Kaleleri Bilgi Sistemi.................26

stanbul Zemin Bilgi Sistemi........................................................................................................... 29

Mersin Cumhuriyet Meydan, Autodesk rnleri ile tasarland ...................................................... 31

Marmara Denizi...............................................................................................................................32

Kadky Meydan, Haydarpaa-Harem Yakn evresi Kentsel Tasarm Pojesi Yarmas,Autodesk yazlmlaryla kazanld ...................................................................................................

Eminn Ordu Caddesi ve Yakn evresi Kentsel Tasarm Projesinde Mobil GIS uygulamas .... 37

35

Cep bilgisayarlar arazide: Beyolu rnei ..................................................................................... 39

SAYISAL GRAFKTM


24/96


25/96

NTVMSNBC, "Seim 2002" sitesinde

e-harita teknolojisini kullanyor

NTVMSNBC'nin 3 Kasm 2002 seimlerine ynelik yayn yapan"Seim 2002" sitesinin "Seim Sonular" blmnde,

SAYISAL GRAFK tarafndan hazrlanan etkileimli saysalharitalar kullanlyor.

Trkiye'nin nde gelen haber portal NTVMSNBC,3 Kasm 2002 Milletvekili Genel Seimleri iin"Seim 2002" ad altnda, ierik asndan oldukazengin bir blm oluturdu. Seimle ilgili gncelhaberlerin, seime katlacak parti knyelerinin, bu

partilerin seim programlarnn, liderlerinin ve

adaylar

n tan

t

mlar

n

n, yazar yorumlar

n

n, yerelseim haberlerinin, seim yasalarnn ve dahabirok blmn yer ald sitenin en ilgi ekiciblm ise, etkileimli haritalar zerinden seimsonularnn yaymland sayfalar.

Seim Sonular sayfalarnda, 1983, 1987, 1991,1995 ve 1999 Milletvekili Genel Seim sonular,etkileimli saysal haritalar ile yaymlanyor. Busayfalarda ayrca karlatrmal seim sonular vedetayl raporlar yer alyor. 3 Kasm 2002 seimsonular da siteden duyuruluyor.

Seilen partinin il baznda oy oran, haritalarzerinde grntlenebilir. Yukarda MHP'nin 1999

seimlerinde ald oy oranna gre oluturulantematik harita grlmektedir.

Sitede, 1983, 1987, 1991, 1995 ve 1999 MilletvekiliGenel Seim sonular, etkileimli saysal haritalarile yer alr. Yukarda 1999 seimlerinde il bazndaen ok oy alan partiler grlmektedir.

Seilen partinin il baznda milletvekili dalm,haritalar zerinde grntlenebilir. Yukarda

DSP'nin 1999 seimlerinde kard milletvekilisays ve o ildeki toplam milletvekili saysgrlmektedir.NTVMSNBC Genel Yayn Ynetmen Yardmcs

Can Tzner, "Seim 2002" sitesinde e-haritateknolojisinin kullanm ile ilgili olarak grlerini"Ziyaretilerimizin hazrladmz sayfalardasadece gncel haberleri deil, gemi seimsonularn da grebilmelerini istedik. Bu bilgilerietkileimli haritalar zerinden vermek, ok karkgibi grnen verilerin bir anda, sradan bir kullanc

iin bile anlaml

hale gelmesini sal

yor." diyebelirtiyor.

SAYISAL GRAFK yetkilileri, "Seimsonularnn haritalar zerinde gsterilmesi basndaolduka yaygnlam bir yntem. Hemen hementm gazeteler, seimlerin ertesinde bu tr haritalaryaymlyor. Genellikle kesinlememi seimsonularna gre ve belli bir snflandrmadanyoksun olarak yaymlanan bu haritalar, seim

heyecan getikten sonra yenilenmedii iin,

SAYISAL GRAFKTM 21


26/96

aratrma yapmak isteyenlere pek de geerli birkaynak olamyor. Internet, bu tr haritalarn kalcolarak yaymlanmas ve zaman iinde bilgi birikimisalayarak gvenilir bir kaynak olmas asndanuygun bir ortam sunuyor. NTVMSNBC, bu durumudeerlendirerek seim sonularn, SAYISAL

GRAFK'in uzmanlk alan olan 'Web tabanl GIS(Corafi Bilgi Sistemleri)' uygulamalar ileyaymlamay tercih ediyorlar."

Yukardaki karlatrmal haritada, 1995 ve 1999Milletvekili Seimlerinde ayn partinin birinciolduu iller renklendirilmitir. Dier illerde ise

srasyla 1995 ve 1999 seimlerinde birinci olanpartiler, dier bir deyile zaman iinde illerin oytercihindeki deiim grlmektedir.

Karlatrmal haritalarda partilerin bir nceki

seime gre oy kaybettii veya kazand yerlergrlebilmektedir. Yukardaki haritada MHP'nin1995'den 1999'a oy oran deiimleri

grlmektedir.

Seim 2002 sitesindeki etkileimli seimharitalarnn sunumunda, Autodesk MapGuideyazlm kullanlyor. Binlerce kullancyaezamanl hizmet verebilecek kapasitede olanAutodesk MapGuide, web tabanl GIS yazlmdr;Internet / intranet ortamlarnda etkileimli saysalharita yaymlamak iin kullanlr.

Byk konumsal veri setleri ile alan kurum vekurulular iin verinin datm ok byk nem

tar. Autodesk MapGuide yazlmnn gl,kurulumu kolay sunucu/istemci teknolojisi ilekurum ii veya dndan binlerce kullanc birokfarkl kaynaktan gelen konumsal ve szel veriyiweb zerinden ezamanl olarak kullanabiliyorlar.Uygulamalar, mteri servisi, altyap ynetimi,

mhendislik hizmetleri, pazarlama, sat destei veacil durum servisleri gibi birok blmngereksinimlerini karlamak zere gelitiriliyor.

Sitede ayrca, harita zerinden seilen illere ilikinraporlar da yer alr. Yukardaki raporda,stanbul'da partilerin aldklar oylar ve oy oranlar,1995 ve 1999 seimleri iin karlatrmal olaraklistelenmektedir.

"Seim 2002" sitesine, www.ntvmsnbc.com veyasecim.ntvmsnbc.com adreslerinden ulalabilir.Sitede yer alan etkileimli seim haritalar, bir e-

harita uygulamasdr. NTVMSNBC iin SAYISALGRAFK tarafndan, Autodesk MapGuide ilehazrlanmtr. SAYISAL GRAFK web sitesinewww.sayisalgrafik.com.tr, e-harita web sitesinewww.e-harita.com adresinden eriebilirsiniz.

22 SAYISAL GRAFKTM


27/96

Romanya, Braov evre Yolu,Autodesk Map ile projelendiriliyor

Hayati Demirci - Protek Proje

Romanya'nn k turizm merkezi Braovdayaplmas planlanan evre otoyollar iin avan projetamamland. Braov ehir meclisinde sunumugerekletirilen ve drt ayr seenekten oluan

proje, Braov l Genel Meclisi tarafndan kabulgrd.

Proje almas, Ekim 2001'de Braov'da yaplansaha almalaryla balad ve 2 aylk tasarm srecisonunda, Ocak 2002'de Braov l Genel Meclisi'ninTeknik Komite ile birlikte gerekletirdii sunum

toplantsnda grld.

Braov evre Yolu projesi 1/25.000 lekli paftas

Proje almalarnda, mevcut 1/25.000 leklitoporafik haritalar, askeri haritalar, uydufotoraflar ve GPS lmlerinden salanan veriler,Autodesk Map, Autodesk Land Desktop ve Proyol

proje tasarm yazlmlar ile deerlendirildi.

evre Yolu Alternatifleri

Otoyol projesinden detay grnm

Bu verilerden, 1/1.000'den 1/50.000'e kadarleklenebilen izimler ve proje raporu hazrland.Projede, Autodesk Map'in GIS analiz aralar vetematik harita retimi zellikleri, Autodesk LandDesktop'n 3 boyutlu arazi modeli ileme zelliklerive Proyol'un yol tasarm aralar kullanld.

Yol balantlar tablosu

www.protekproje.com

SAYISAL GRAFKTM 23


28/96

Bodrum Acil mesuyu Temini ProjesiKerim Orhon - Sui Proje

Sui Proje Mhendislik ve Mavirlik Ltd. ti.,

Bodrum Acil me-Kullanma ve Endstri SuyuTemini Projesi kapsamnda, Devlet Su leri AydnBlge Mdrl'ne mavirlik hizmetivermektedir. Proje ile Bodrum Yarmadasnn acilimesuyu sorununa zm bulunmas ve 2020 ylnfusuna imesuyu temin edilmesihedeflenmektedir.

Belediye snrlar ve imar plan ieren Bodrumyarmadas paftas

Yarmada'daki ileriye dnk imesuyu ihtiyacnnbelirlenmesi amacyla, daha nceden Bodrum

Belediyesi taraf

ndan haz

rlanm

olan "BodrumYarmadas evre Dzeni Nazm mar Plan"ndanyararlanlmtr. mar Plannn hazrlanddnemde 4 belediyenin yer ald Bodrumyarmadas, u an 10 belediyeye blnmdurumdadr. 1:25,000 lekli paftalar olarak her bir

belediyeden temin edilen imar planlar ile yenibelediye snrlar saysal ortama geirilmitir. HaritaGenel Komutanl'ndan temin edilen 1:25,000lekli topografik haritalar ve yine 1:25,000 leklisaysal arazi modellerinin (DEM) de yardmylaAutodesk CAD Overlay program kullanlarak buharitalarn koordinat dzeltmesi ve birletirilmesi

yap

lm

t

r.evre Dzeni Nazm mar Plan'nda yer alan arazikullanm ekilleri, su ihtiyacnn belirlenmesineynelik olarak gruplanmtr:

A : Askeri Alanlar

B : Bataklk

H: Konutd kentsel alma alan, kentsel sosyalaltyap, kentsel teknik altyap alanlar, niversitealan

K1 : Kentsel yerleme alanK2 : Kentsel gelime alan

K3 : K

rsal yerleme alan

O : Orman, aalandrlacak alan, maki-funda

S: Sit alanlarT1 : Turizm tesis alan, gnbirlik alanlar,kamping alan

T2 : Turizm II. Konut alan

TA : Tarm alanlar

TC: Toptan ticaret, depolama, terminal, plaj-kumsal

Y: Yeil alanlarAutodesk Map program kullanlarak yukardasralanan 13 eit alandan oluan "imar" topolojisihazrlanmtr. Her bir belediyenin su ihtiyalarnnayr ayr belirlenebilmesi amacyla belediye

snrlarndan oluan ikinci bir topoloji deoluturulmutur. Bu iki topolojinin "intersect"edilmesinin ardndan elde edilen sonu topolojisizerinden sorgulamalar yaplarak, her blgenin aitolduu belediye, imar plan grubu ve alan tablolarhalinde karlmtr. Bu sayede Bodrumyarmadasndaki 10 belediyenin hangi imargruplarndan olutuu bulunmu ve sonulargelecee dnk su ihtiyalarnn hesabndakullanlmtr.

Veritaban balantsndan belediye ad, imardurumu ve haritadan alan sorgulamas

Sorgulama sonular

24 SAYISAL GRAFKTM


29/96


30/96

oulortam destekli corafi bilgi sistemiuygulamas: Osmanl Kaleleri Bilgi

SistemiAra. Gr. Caner Gney, T Jeodezi Anabilim Dal

Seddlbahir ve Kumkale 17. yzyln ortalarnda,anakkale Boaz giriinde her iki ktada karlklolarak Osmanl validelerinden IV. Mehmet'inannesi Hatice Turhan Sultan tarafndan, artanVenedik saldrlarna kar ncelikle boazlarn,sonrasnda stanbul'un gvenliini salamakamacyla yaptrlmlardr.

Kumkale ve Seddlbahir kaleleri, geirdikleridepremler gibi doal etmenlerin ve insan etkilerininyan sra bata Gelibolu Savalar olmak zere

blgedeki savalar srasnda top atna maruzkalmalar nedeniyle ok ypranm ve o dnemden

beri onarm, restorasyon ya dadokmantasyonlarna ynelik herhangi bir projeuygulamaya konmamtr. Zamann, doann veinsan faktrnn ok gl ypratc etkilerindendolay gnden gne eriyen ve yok olan kltrelmiraslarmz beraberinde tarihimizden de paralargtrmektedir.

Bu gerekten hareketle, stanbul Teknikniversitesi Jeodezi Anabilim Dal ve Ko

niversitesi Tarih Blm arasnda yaplanprotokol kapsamnda, Seddlbahir ve Kumkale'nindokmantasyonu projesi balatlmtr. 1997 ylnda

balayan lme kampanyalarnn 2002 ylnda sonbulmas planlanmaktadr.

lme kampanyalarnda sanat tarihileri, tarihiler,Osmanl tarihileri, arkeologlar, mimarlar ve

jeodeziciler gibi birbirinden farkl disiplinlerdenuzmanlar grev almakta ve disiplinleraras ortak biralma ortaya kmaktadr. Tm bu almalar bir"Corafi Bilgi Sistemi (CBS)" ierisinde

birletirilmekte ve dokmantasyon projesinin daha

h

zl

ve etkili bir biimde yrtlmesi veyorumlanmas salanabilmektedir. Gelitirilmekteolan oulortam tabanl corafi bilgi sistemi,ncelikle proje ekibine ynelik olarak 17. yzyldangnmze kalelerde, zellikle yaad savalarsonucunda mimari ve sosyal olarak meydana gelendeiiklikleri ortaya koymas, sonraki aamada isekaleler ile ilgilenen herkesin Internet zerindeneriebilecei bir corafi bilgi sistemi uygulamashaline dntrlmesi hedeflenmektedir.

Kalelerin dokmantasyonu almalar iin en temelveri grubu yeterli doruluktaki konumsal veridir.Buradan hareketle 1997 ylnda balayan lmekampanyalar srecinde kalelerin ve evresinin

haritalarnn oluturulmas ve tarihi yaplarnmimari planlarnn retilmesi iin bir jeodezik yapoluturulmutur. ok sayda jeodezik lme;uydulara dayal bir lme yntemi olan GPS(Global Positioning System - Global KonumBelirleme Sistemi) ve yersel lme sistemi olanTPS (Terrestrial Positioning System) yntemlerikullanlarak yaplmaktadr. Tarihi objelerin her birdetayna ait jeodezik ller ve konumsal veriler

retilen byk lekli haritalarla (1:500, 1:100)amaca uygun ekilde grselletirilmektedir. Tarihimirasmzn mimari ayrntlar da yaplan jeodeziklmler ve mimari planlarla en iyi ekilde ortayakarlmaktadr.

Projedeki jeodezik yap "Trkiye Ulusal TemelGPS A (TUTGA)" zerine kurulmutur.TUTGA'nn datumu ITRF96 (InternationalTerrestrial Reference Frame, Epoch 1996) olupWGS84 datumuna yakn bir datumdur. Bukoordinat sistemi 3D +T (X, Y, Z + Zaman)koordinatlarn vermektedir.

26 SAYISAL GRAFKTM


31/96

AutoCAD Mapte retilen Mezarlk Corafi BilgiSistemi

lmeler sonucunda her bir kale iin nirengi vepoligon noktalarndan oluan yaklak 60 noktaljeodezik kontrol a kurulmu ve bu noktalara

dayanarak yakla

k 8000 yap

detay noktas

TPSyntemiyle, yaklak 18000 topografya detaynoktas da GPS yntemiyle llmtr ve tm bunoktalarn koordinatlar ITRF96 datumunda dzlemkoordinatlar (saa, yukar) olarak hesaplanmtr.Yaplan jeodezik hesaplamalar sonucunda eldeedilen koordinatlar kullanlarak kalenin harita ve

planlar Autodesk Land Development Desktopyazlm ile retilmi, yanl ve eksik olan llergrafik ortamda saptanmtr. Farkl lmeyntemlerinden elde edilen veriler, Autodesk LandDevelopment Desktop yazlmnn farklkatmanlarna yerletirilip ihtiyaca gre

kullan

lm

lard

r.Bir taraftan kalelerin imdiki durumlarn gsteren

byk lekli haritalar ve mimari planlarretilirken, dier taraftan da yerli ve yabancarivlerde yaplan aratrmalar ile kalelerinyaplndan gnmze kadar olan durumunu vedeiimlerini gsteren haritalar, szel veriler,fotoraflar toplanmaktadr. Bylece gnmzekadar kalelerde meydana gelen deiiklikler

belirlenebilecek, bu deiikliklere neden olanpolitik, sosyal, kltrel, ekonomik ve doaletmenlerin neler olduu ve ne ekilde etkidii,tarihimizdeki dier nemli ayrntlarla birlikte gnna karlabilecektir.

Kale Corafi Bilgi Sistemlerinin oluturulmasndadikkat edilen bir dier nemli nokta da znitelik

bilgilerinin belirli standartlarda sisteme entegreedilmeleridir. znitelik bilgilerinin standartlarnnilk planda belirlenmesi, ok youn veri grubundaki

birbirinden yap olarak ok farkl verilerin

ilikilerinin kurulmasnda ve istenilen sonuca doruve efektif ulalmasnda nemlidir. Her trlbilginin CBS ortamnda belirli standartlara uygunolarak alnmas, bu bilgilerin bir veritabanplnde kaybolup gitmemeleri ve sonrakizamanlarda kolayca gncellenebilmeleri asndanda byk nem tamaktadr. Hatta belirlenecekstandartlar Uluslararas Standart BelirlemeServisinin (ISO) ya da teknik ynetmeliklerin

belirlemi olduu standartlar olmaldr. Projekapsamnda veritaban arac olarak MS Access

program kullanlmaktadr ve CBS yazlm olanAutoCAD Map ile de sorunsuz almaktadr.

Yeterli dorulukta ve standartta toplanan konum veznitelik bilgileri ilikisel veritabanlarndakullanl birekilde organize edilip, grafik veri veznitelik bilgi ilikileri salandktan sonraki adm,sistemin grselliinin ve kullanlnnartrlmasdr. Bu da oulortam uygulamalar iledesteklenerek yaplabilmektedir.

Mevcut CBS programlar, kullanclarasorguladklar veya analiz ettikleri bilgilere enabuk ve en doru ekilde ulamalarnsalamaktadr. Fakat dier taraftan CBSkullanclar bilgi sistemindeki verilere, bilgilere,

sorgulamalara ve analiz sonularna deiikekillerde grselletirilmi, ekici bireklegetirilmi, kendilerine sistemin bir parasolduklarn hissettiren ve sisteme daha bilinli sorusormalarn salayan uygulamalardan yoksunkalmaktadrlar.

Kalelerin Corafi Bilgi Sistemi almasnagemeden nce; pilot alma olarak gelitirilenKumkale Mezarl Corafi Bilgi Sistemindekiuygulamalarda kullancy mezarlktaki birkaplumbaa ynlendirmektedir. Proje ekibialmalar sresince mezarlktaki bir

kaplumbaan

n her zaman mezarl

ktaki bir dutaac etrafnda bulunduunu ve dut yediinifarketmitir. Dut aac da mezarlktaki en yalcanl olarak dikkati ekmektedir. Oluturulan bilgisistemi senaryosunda kullanc, mezarlkla ilgili

bilgilere dut aac zerinde akan yazlarlaulamakta, kaplumbaa sihirli sopas ile talaradokunarak talarn fotoraflarna ve kkanimasyonlara ulalmasn salamakta vekonuarak da o mezar ta ile ilgili nemli bilgilerivermektedir. Buradaki ama kullancnn bilgisisteminden en st dzeyde yararlanmasn ve

bilgilere aklda kalcekilde ulaabilmesini

salamakt

r. Kullan

c

bu ve benzeri aralar

kullanarak kendisine verileni daha iyi anlamakta ve

SAYISAL GRAFKTM 27


32/96

kendisini sistem iersinde daha iyiynlendirebilmekte ve sisteme doru sorularsorabilmektedir.

Mezarln Flash program kullanlarak yaplanmutlimedya uygulamas

oulortam uygulamalar ve kartografikgrselletirmeler ile zenginletirilen, tematikharitalarla desteklenen bir CBS uygulamaskullancy kendine balayabilir. Ne yazk ki tm

bunlar gerekletirecek bir CBS programbulunmamaktadr. Bu durumda CBS programlarmultimedya ve grafik yazlmlar ile desteklenmeli,aralarndaki ilikiler kurulmaldr. Projekapsamnda, CBS uygulamalar iin Autodesk'inAutoCAD Map yazlm kullanlmakta veuygulamalar 3ds max, Photoshop, MacromediaFlash gibi programlar ve baz eklentiler de (plug-in)

kullan

larak desteklenmektedir. Proje sresinde tmbunlarn bir arada ve optimum birekilde nasl dahaverimli kullanlacaklar konusunda almalaryaplacaktr. Dnlen ilk adm, oluturulan

boyutlu (3D) mezarlk corafi bilgi sistemininAutodesk'in MapGuide yazlm kullanlarakInternetten yaymlanmasdr.

AutoCAD Land Development Desktop programkullanlarak retilen mezarln 3D arazi modeli

Autodesk Land Development Desktop'daoluturulan 3D arazi modeli, 3D doal objeler ile3ds max 4'de oluturulan 3D mezar talarkullanlarak CBS sorgulamalar ve analizleri

boyutlu bir ortamda ok daha grsel olarakAutoCAD Map kullanlarak yaplmaktadr.

Mezarlk iin gelitirilen 3D CBS uygulamaskaleler iin drt boyutlu (4D) olarakgelitirilmektedir. nk kalelerin zaman iindekideiimlerinin belirlenmesinde zaman da bir boyutolarak deerlendirilmek durumundadr. rneinkalelerin 1. Dnya Sava ncesi ve sonras bazalnarak yaplacak karlatrmalarda zaman bir

boyut olarak alnmaktadr.

Projede, CAD yazlm olarak Autodesk LandDevelopment Desktop ve CBS yazlm olarak daAutoCAD Map'in seilmesinin nedenleri arasnda,

grafik veriler iin DWG formatnn tm benzeramal programlarda tanml olmas, bu yazlmnvarolan izim programlar arasnda CAD yn enkuvvetli programlardan biri olmas ve proje iingerek jeodezik lmlerden harita retilmesigerekse de mimari planlarn iziminde bununnemli bir unsur olmas, birden farkl disiplinin

bulutuu bu projede herkesin bir para da olsatandk olduu izim programnn AutoCAD olmasgsterilebilir. En nemli nedeni ise Autodesk LandDevelopment Desktop ve AutoCAD Map

programlarnn kullancya uygulamalarn dahaverimli hale getirebilecek, programn tanmlanm

zelliklerinin dnda kullanlabilmesini salayacakprogram paracklar (LISP) yazma ve bunlarsisteme entegre etme olanan vermesidir.

almann bu evresinden sonraki aamasnda,kurulan bilgi sisteminin Internet zerindeneriilebilirlii salanacaktr. Multimedya zellikleriile zenginletirilmi corafi bilgi sistemi sayesindekonu ile ilgili herkes istedii bilgilere, kaleleregitmeksizin bilgisayar banda, kolay ve etkili birekilde ulaabilecektir.

Gerek haritalarn retilmesi gerekse de kale corafibilgi sistemi kurulmas almalarna stanbul

Teknik niversitesi Jeodezi Anabilim Dal IGS-ISTA Uydu Gzlem ve Veri DeerlendirmeLaboratuvarnda devam edilmektedir. Proje ileilgili daha ayrntl bilgilere, multimedya ve corafi

bilgi sistemi uygulamalarna www.seddulbahir-kumkale.com adresinden ulaabilirsiniz.

28 SAYISAL GRAFKTM


33/96

stanbul Zemin Bilgi SistemiYldz Teknik niversitesi,stanbul Bykehir Belediyesi Zemin ve

Depremnceleme Mdrl iin bir Zemin Bilgi Sistemi hazrlad.Autodesk'in Haritaclk ve GIS zmlerinden Autodesk Map'in

kullanld sistemle ilgili olarak, projede grev alannaatFakltesi Jeodezi ve Fotogrametri Mhendislii Blm retim

yesi Yrd. Do. Dr. Trkay Gkgz ile grtk.Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesi'ndeyaplan eitli almalarda stanbul'daki sondajverileri ile ilgili yaanan skntlar tartlrkenortaya atlan bir fikir ile balayan alma, Jeodezive Fotogrametri Mhendislii Blm KartografyaAnabilim Dal'nn stanbul Bykehir

Belediyesi'ne gtrd bir proje nerisinednm. Depreme hazrlk gibi baz almalariin byle bir bilgi sisteminin yararlarn grenstanbul Bykehir Belediyesi, Planlama ve marDaire Bakanl Zemin ve Deprem ncelemeMdrl bnyesinde bir plot alma balatm.Trkay Gkgz'n gelitirdii sistem, plot blgeolarak seilen Avclar ilesinde denenmi ve

baarl olmu.

Trkay Gkgz, ZeBiS ad verilen Zemin BilgiSistemi'ni ve yararlarnyle zetliyor: "ZeBiS,sondaj bilgilerinin belli bir formatta saysal ortama

aktar

ld

, say

sal fotogrametrik yntemlerleretilmi 1:500 lekli topografik haritalar zerindegsterildii ve harita zerinde seilen sondajlarailikin bilgilerin alnabildii bir sistemdir. Sisteminen byk yarar, stanbul'da herhangi bir yerdezemine ilikin bilgiye gereksinim duyulduunda, oyerde veya yeterli yaknlktaki bir blgede dahanceden yaplm sondaj var ise, buna ilikin

bilgilerin alnabilmesidir. Bu da, yeniden sondajyapmakla kaybedilen emek, zaman ve parannnne geilmesi demektir."

Trkay Gkgz, byle bir sisteme gereksinimduyulmasnn nedenlerini sorduumuzda mevcutdurumu aktararak yant veriyor: "Bugne kadar,sondajlara ilikin grafik ve szel bilgiler okdeiikekillerde katlar zerine aktarlm. Kamukurumlarnn veya zel irketlerin tercihlerine grefarkl formatlar kullanlm, bir standart yok.Sondaj yerleri deiik lek ve ierikli haritalarzerinde gsterilmi. Hatta, kullanlan haritalararasnda, fotokopi yoluyla kltlm leksiz vegsterilen objeler bakmndan son derece yetersizharitalara bile rastlanmakta ki bunlara bu anlamdaharita bile denmez. stanbul'da bugne kadar kamukurumlar veya zel irketlerce birok sondajyaplmasna karn, bu sondajlarn byk birksmnn bilgisi kayp, ortada yok. Ve tabii, var

olanlar da klasik arivleme yntemine gresaklanm, dosyalar raflarda duruyor. Bu yzden,mevcut sondajlardan yeterince yararlanlamyor.Kaybolan ya da arivlerin dank ve yetersizolmasndan dolay bulunamayan sondajlar tekraryaplyor. Bu da, doal olarak, zaman, emek ve para

kayb meydana getiriyor. Btn bunlar gznnealdmzda, bu alanda bir bilgi sisteminin gerekliolduu kansna vardk."

Harita zerinde istenilen yere yaknlama, mevkii,veya cadde adna gre yaplabilen sorgulama ile

gerekletiriliyor.

Sistemden belediye bnyesindeki eitli blmleryararlanabildii gibi ahs ve zel irketler deyararlanabilecek. "Sizin bir arsanz var, binayaptrmak istiyorsunuz. Belediye'ye ruhsat iin

bavurduunuz zaman zemin etd istiyor. Eer o

blgede yeterli yaknlkta daha nce sondajyaplm ise sistemde grlecek ve sizin tekrar birsondaj yaptrmanza gerek kalmayacak. Eerkullanlabilecek bir sondaj bilgisi yoksa, sizinyaptrmanz gerekecek, ancak bu sondajn verileride sisteme girilecek. Bylece sistemdeki sondaj

bilgileri arttka, stanbul'un zeminine ilikinbilinmeyenler azalacak."

SAYISAL GRAFKTM 29


34/96

Kullanc tm ilemleri AutoCAD Map ierisinde,ek-menler yardmyla yapyor.

Sistemin ana bileenlerini; sondaj bilgilerinindepoland Sondaj Veritaban, adres bilgilerinindepoland Adres Veritaban ve bu veritabanlar ileilikilendirilmi Haritalar oluturuyor. SistemdeAutodesk Map'in yansra, veritaban iin MicrosoftAccess ve sondaj verilerinin analizi iinRockWorks99 yazlmlar kullanlyor. Trkay

Gkgz'n gelitirdii ve Autodesk Map zerindealan uygulama ise bu yazlmlar arasndakibalanty salyor, sorgulamalar ve kullancarayzn ieriyor. Bu arayz ile kullanclar:

1-sondaj verisi girebiliyor,

2-mevkii ve cadde ismine gre yaplansorgulamalarla harita zerinde istenen yereyaklaabiliyor,

3-seilen bir yere en yakn ya da belli birmesafedeki sondaj(lar) grebiliyor,

4-seilen bir sondaja ilikin bilgileri alabiliyor,

5-seilen sondajlara ilikin bilgileri analizprogramna aktarabiliyor.

stenilen yere en yakn sondaj bulunabiliyor ve busondaja ilikin bilgiler ekrana getirilebiliyor.

Seilen iki veya daha fazla sondaja ait veriler ilekesit alnabiliyor. (Yukardaki kesit gerek olmayanverilerle, rnek gstermek zere alnmtr.

Formasyonlar ve kotlar gereiyanstmamaktadr.)

Sondaj yeri, eer konumu (x, y) ve kotu (z)biliniyorsa dorudan, eer bilinmiyorsa haritazerinde iaretlenerek giriliyor. Harita zerindeiaretlenerek girildiinde, sondaj noktasnn kotu,yeterli mesafedeki en az iki noktann kotununarlkl ortalamaseklinde hesaplanyor. Ayrca,her sondaja ilikin jeolojik formasyon bilgileri ve

bunlarn derinlikleri giriliyor. Derinlik deerlerikullanc tarafndan girilirken, formasyonlar birlisteden seiliyor. Bu liste, stanbul'dakiformasyonlarn tmn ieriyor. Herhangi bir

blgede yaplm sondajlar incelenmekistendiinde, ncelikle bu blgeye yaknlama,mevkii veya cadde ismine gre yaplan sorgulamaile mmkn olabiliyor. rnein bina yaplacak

blgeye ilikin bir sondaj bilgisine ulamakistendiinde, ncelikle yukardaki sorgulama ileharita zerinde bu blgeye yaknlalyor. Dahasonra verilen noktaya en yakn veya belli birmesafedeki sondajlar sorgulanarak, harita zerindeilgili semboloji ile gsteriliyor. Seilen sondajlarailikin bilgiler ekranda grlebildii gibi, detaylalma iin analiz programna da aktarlabiliyor.Veritaban ve haritalar arasndaki balantlarda vesorgulamalarda Autodesk Map'in gl GISzellikleri kullanlyor. Ancak Trkay Gkgz'n,Autodesk Map'in zelletirmeye ak mimarisinikullanarak gelitirdii uygulama sayesinde,kullanclar bir GIS yazlm kullandklarnnfarkna varmadan ilemleri gerekletirebiliyorlar.

Trkay Gkgz, bu sistemin yaayan bir sistemolduunu belirtiyor: "Sistem, yeni sondajlargirildike byyecek bir sistemdir. Bu nedenle,girilen her yeni sondaj, stanbul'un zeminine ilikindaha ayrntl bilgi edinilmesine katkda bulunacakve belli bir aamaya gelindiinde kentin alt,

jeolojik adan artk ok net biliniyor olacak."

30 SAYISAL GRAFKTM


35/96

Mersin Cumhuriyet Meydan, Autodesk

rnleri ile tasarland

Toplam 13.000m lik bir alan kapsayan "Cumhuriyet MeydanProjesi", Mersin Bykehir Belediyesi tarafndan ihale edilmitir.

Proje alan mevcutta ak otopark, resmi gnlerde de tren alanolarak kullanlmaktadr.

Zeki lkenli, Selami Demiralp, Can Kubin - Promim Ltd. ti

Mersin Bykehir Belediyesi tarafndan ngrlenihtiya programnda, 300 otoluk yeralt otopark,ak ve kapal mekanlar, elence-dinlencemekanlar, bitiiindeki park alannnrehabilitasyonu ve tren amal da kullanlabilecek

meydan dzenlemesi yer almaktadr.

Bu dorultuda proje alannda, Atatrk Caddesi ilenn Bulvar arasnda 300 otoluk kapal otopark

planlanm, giri-kontrol nn Bulvarndansalanmtr. nn Bulvarna cepheli olacakekilde, meydanla organizasyonu salanarakalveri niteleri, bfeler, genel ihtiya birimleri veyeme-ime niteleri tasarlanmtr. Proje alannda

bulunan mevcut bitkiler (zellikle palmiyeler)korunmu, Akdeniz iklimine ynelik yeni trlerledesteklenmitir.

Meydann alt kotunda kapal birimlere yerverilirken, st kotunda tamamen ak alankullanmlarn destekleyecek rekreatif dzenlemeleroluturulmutur. Bu amala alann dousundakimevcut park alan yeniden dzenlenerek dinlenme

mekanlar yaratlm, meydan kullanmneitlendirebilecek ak spor ve aktivite alanlarnayer verilmi, alann batsnda ise simgesel plastikge olabilecek kolonatl sistemli saat kulesitasarlanmtr. Bu kule ve evresi, ayn zamandameydann bat giriinin belirlenmesi ve dieraktivitelerin younlat bir blge olarak, yapsaldzenlemelerin odan tekil etmektedir.

Atatrk Caddesi, tren geiine olanak salayacakekilde yeniden dzenlenerek, toplanma ilevlerimeydan ierisine ynlendirilmitir.

Meydan genelinde kot farkllklar oluturularakfarkl kullanmlarn tariflemeleri salanm, akalan dzenlemeleri ve organizasyonlar tasarm dili

btnl ierisinde alan geneline yanstlmtr.

Proje almasnda tasarm ve izimler AutoCADile, sunu amal grselletirmeler ise 3D StudioVIZ ile yaplmtr.

www.promim.com

SAYISAL GRAFKTM 31


36/96

Marmara DeniziProf. Dr. Okan Tysz - T Avrasya Yerbilimleri Enstits

17 Austos 1999 depreminden sonra kamuoyunda

en ok tart

lan konular

n ba

nda Marmara Denizive Kuzey Anadolu Fay gelmektedir. oumuzauykusuz geceler, korkulu ryalar yaatan MarmaraDenizindeki deprem beklentisi zerinde, depremsonrasnda bilhassa yerbilimciler arasnda ateli veou zaman da zmsz tartmalar yaand. Buzmszln temelinde ise deniz aratrmalarkonusunda bu zamana kadar yeterli veriretilememi olmas, mevcut kstl verilerin isenerdeyse tamamnn petrol arama kurulularnntekelinde olmas ve bunlarn blgenindepremselliini zecek nitelikte olmamasyatyordu. Ancak 17 Austos 1999 depreminden

sonra yaplan aratrmalar Marmara Denizihakkndaki dncelerin giderek berraklamasnsalayacak veriler ortaya koydu. Uluslaras bilimcamiasnn destek ve katklar ile bugn MarmaraDenizi artk iyi bilinen bir deniz haline geldi.

TBTAK koordinatrlnde Fransz, talyan veAmerikal bilim adamlar Marmara Denizindearatrmalar yaptlar. Marmara Denizinde depremsonras ilk aratrmalar MTA Sismik-I ve DenizKuvvetleri Komutanl ubuklu-I gemileri ile

balad, daha sonra Le Suroit, Odine Finder, MarionDufraine gibi son derece gelimi bilim aratrmagemileri alt. Bu gemiler Marmara Denizinin

batimetrisi, sismisitesi, kel dolgunun ya,stratigrafisi ve nihayet fay geometrisine ynelikalmalar yaptlar. Bu gemilerin elde ettii verilerhalen deerlendirmektedir. Marmara Denizindentoplanan ok saydaki verinin ancak birka ylierisinde deerlendirilebilecei tahminedilmektedir.

Yaklak olarak 240 km uzunlua, 70 km lik birgenilie ve 11.500 km2 lik bir alana sahip olan veTrkiye snrlar ierisinde kalan tek i deniz olanMarmara Denizi jeolojik adan gen bir idenizdir. Kuzey Anadolu Faynn kuzey kolu,

zmit Krfezinde Marmara Denizine girmekte,Mrefte'de denizden karak Kuzey Ege'yeuzanmaktadr. Denizin ukurluklar ierisinde 1.200metreyi geen derinlikteki kuzey yars gneydeki100 metreden daha s kta sahanl blgesinden

bariz bir batimetrik eimle ayrlr. Kuzeydeki derinkesim ierisinde birbirinden eiklerle ayrlm derin ukurluk bulunur (ekil 1). Bunlar batdandouya doru Tekirda, Orta Marmara ve narckukurluklardr. leri kaln kellerle dolu olan vehala da doldurulmakta olan (Okay vd., 2000) buukurluklar birbirinden 600 ile 800 metre derinliesahip kuzeydou-gneybat uzanml srtlarla

ayrlmtr. Marmara Denizi'nin gney kesimleri ise

s

birelf nitelii ta

maktad

r (ekil 1).

ekil 1- Marmara Denizi tabannn boyuttagrnm

Trkiye'de gen tektonik (neo-tektonik) dnem 11

milyon yl nce Arap Yarmadasnn Anadolu'yaarpmas ile balamtr. Bu arpmann ardndannce Dou daha sonra da tm Anadolu skpkalnlam, bu kalnlamann kta kabuununkarlamayaca bir seviyeye ulamasnn ardndanAnadolu, batya doru hareket etmeye balamtr.Anadolu'nun batya hareketi sa yanal atml KuzeyAnadolu ve sol yanal atml Dou Anadolu Faylar

boyunca gereklemitir. Kuzey Anadolu Fay'nnsa yanal atml bir fay haline gelmesi gnmzdenyaklak 5 milyon yl kadar nceye karlkgelmektedir. Batya doru hareket eden ve SinaYarmadasndaki bir kutuba gre gneybatya

doru saat ibresinin tersi ynnde dnen Anadoluburada hem rahat bir ortam bulmas hem deAkdenizdeki Hellenik dalma-batma zonunun etkisiile gerilmeye uram ve bylece Bat Anadolu'da

bir horst-graben yaps olumutur (ekil 2).

ekil 2: Levha hareketleri

Yakn zamanda Anadolu'nun eitli kesimlerindenyaplan GPS (Kresel Pozisyon Sistemi)lmlerine gre, Arap Yarmadas her yl 182mm kuzeybatya doru ilerlemektedir. Buna balolarak Anadolu, Kuzey Anadolu Fay boyunca

senede 242mm, Dou Anadolu fay boyunca

32 SAYISAL GRAFKTM


37/96

senede 92 mm batya hareket etmektedir. GPSlmleri Bat Anadolu'nun ise ylda 301 mmgneybatya hareket ettiini iaret etmektedir.

Kuzey Anadolu Fay douda skmal bir yapyasahiptir. Ancak GPS verilerinin de iaret ettii gibiBat Anadolunun gneybatya doru dnmesi,fayn bat tarafta gerilmeli bir nitelik kazanmasnayolamtr. Bunun neticesinde Kuzey AnadoluFay bat kesiminde kollara ayrlm ve bu kollar

boyunca knt alanlar gelimitir. PamukovaDzl, znik Gl, Gemlik Krfezi, zmitKrfezi ve Marmara Denizi, fayn oluumunaneden olduu bu alanlardan birkadr.

Miyosen banda (20 milyon yl kadar nce)Marmara Denizi ve Karadeniz'in de ierisinde

bulunduu byk bir kuan dnya denizleri ilebalants kesilmi, bu alan douda Hazar Denizi'nekadar uzanan ve Paratetis ad ile bilinen s ve

kapal bir deniz haline gelmitir. Paratetisbirbirinden kara paralar ile ayrlan, ya da birbirinedar su yollar ile balanan havzalara ayrlmtr. Bu

balantlar tektonik etkilerin yansra denizseviyesindeki deiimlerle, dolays ile iklimledorudan ilikilidir. Akdeniz ile Karadeniz arasnda

bir geit durumunda olan Marmara Denizi, stanbulboaz vastas ile Paratetis'e, anakkale boazvastas ile de Akdeniz'e ve dolays ile dnyaokyanuslarna balanmaktadr. Marmara Denizi

jeolojik gemite de Karadeniz vastas ile Paratetisile, Akdeniz vastasyla da dnya denizleri ile

balantl hale gelmi ve bu iki denizi birbirine

balamtr.Marmara Denizi evresindeki almalara greglsel bir havza niteliinde olan Marmaraukurluunun kuzey kesimleri Orta Miyosensonu-Ge Miyosen (6-10 milyon yl nce) bandadeniz istilasna uramtr (Grr vd., 1997). Budeniz girdisi, Ege Denizinden Saros kntskanal ile ilerlemitir. Bu dnemde, bugnkMarmara Denizinin gney elf kesimleri de dahildier kesimleri kara halinde kalmtr. En stMiyosen'de Akdeniz ile olan balant kesilmi veParatetis'in ac sular bugnk Marmara Denizi'ni

istila etmitir. Gney elf bu dnemde de karahalinde kalmtr. Pliyosen'de (5 milyon yl nce)gelecekteki Marmara Denizi ierisinde Akdeniz veParatetis sular birbirine karmtr. Orta ve GePliyosende (2-3 milyon yl nce) Marmara Denizi

byk lde bugnk yapsn kazanmtr.Tysz vd. (1998) ne gre, Kuzey Anadolu fayerken Pliyosen'de gelimeye balam, balangtaskmal bir etki yaratarak blgeyi ykseltmi, gePleistosen - Kuvaterner'de (1 milyon yl nce) iseSaros Krfezinin ve Marmara Denizininalmndan sorumlu olan gerilmeli rejimgelimitir. Marmara Denizinin balangta Ege

Graben sisteminin etkisi ile a

lmaya balad

,

daha sonra da Kuzey Anadolu Fay etkisi ilegeniledii kabul edilmektedir.

Kuzey Anadolu Fay ve Marmara Denizi

Marmara Denizi, Kuzey Anadolu Faynn ikinemli kolu zerinde yeralmaktadr. Bunlardan

kuzey kol douda zmit Krfezinden MarmaraDenizi'ne girer ve batda Mrefte'de denizden kar.kinci kol ise znik Gl gneyinden geerekGemlik Krfezine girer, yaklak olarak MarmaraDenizi gney kysn takiben Kapdayarmadasna kadar uzanr, burada denizden karakBiga Yarmadasnn ierisinden Ege Denizi'nedoru devam eder. (ekil 3)

ekil 3: Marmara denizi evresindeki KuzeyAnadolu Faynn balca aktif kollar ve bu kollarzerinde gereklemi tarihi depremler (Barka,1997) Sar alanlar 1700-1900 yllar arasndakrlan fay segmentleri ve etkiledikleri alanlar

gstermektedir.

Kuzey Anadolu Faynn bat alanlardaki gerilmelinitelii Marmara Denizinin batimetrisi ilekarlatrldnda Marmara Denizi ierisindekiukurluklarn byk ek-ayr havzaya karlkgeldii sonucu ortaya kmaktadr. Bu grtenhareketle Marathon Oil firmasnn yapm olduuancak yaymlanmam sismik kesitleri dekullanarak Barka ve Kadinsky-Cade (1988)Marmara Denizinin bir ek ayr havzalar dizisieklinde ald grn ileri srmlerdir. Buna

bal olarak Kuzey Anadolu Faynn MarmaraDenizi ierisinde ok paral bir yapda olduu ilerisrlmtr.

Yakn zamanda Le Pichon vd. (2001) Kuzey

Anadolu Faynn Marmara Denizi ierisindekigeometrisini Le Suroit gemisi ile elde edilen verilernda yorumlamlardr. Batimetri ve sismikyansma profillerine dayanan bu aratrmaya greMarmara Denizinin yaps, ekil 4degsterilmitir.

Bu haritalara gre Kuzey Anadolu Fay'nnMarmara Denizine zmit Krfezi dousundangiren ana kolu Krfez knda, narckukurluu ierisine girmekte ve bu ukurluukuzeyden snrlar birekilde, Adalarn gney ve

batsna kadar izlenmektedir. narckukurluunun gneyinde narck-Yalovaarasnda uzanan ve bilhassa 17 Austos

SAYISAL GRAFKTM 33


38/96

Depreminin artlar ile ak bir biimde takipedilebilen fay bu haritada (s sularda allmamolmasndan dolay) grlememektedir. Bu fay ilenarck ukurluu arasnda ise az eimli birelf

bulunmaktadr.

Gney elfin haritada izlenen en nemliunsurlarndan biri de mral Adasnn hemen

batsndan geerek narck ukurluunun batsnauzanan ve bugn Marmara Denizinin sular altndakalm bir nehir yatadr. Bu yatak MarmaraDenizinin henz olmad dnemlerde gneyalanlardan kuzeye, olaslkla Karadeniz'e kadaruzanyordu. Nehir yatann menderesli yapsyatak eiminin dk olduunu iaret etmektedir.

Adalarn gneyinden sonra ana fay kolu dnerekdou-bat uzanm kazanr. Yeilky aklarndaki

bu dn alan kuzey-gney gidili bindirme faylarile karakterize edilir. Bu durum fayn dnnn

burada skmal bir etki yarattn iaretetmektedir.narck ukurluu, batda OrtaMarmara Ykselimi ile snrlanr. Bu ykseliminkuzeyinden devam eden ana fay, KumburgazHavzasndan geerek batdaki Orta MarmaraHavzas'na (ya da ukurluu) girer. erisitutturulmam yumuak ve suya doygun kellerledolu olan bu ukurluk ierisinde fay dierkesimlerdeki kadar iyi izlenememekte, ok saydakk faylareklinde izlenmektedir. Le Pichon vd.

(2001) nin makalesinde bir ksm yazarlar buradafayn tek para olduunu belirterek faynsalmasnn havzay dolduran kellerinyapsndan kaynaklandn kabul etmiler, aynmakalenin yazarlarndan bir ksm ise bu yorumakatlmamlardr. Bu yazarlara gre fay burada

farkl segmentlerden olumaktadr.Orta Marmara Havzasnn bat snrn oluturanBat Marmara Ykseliminde ana fayn izi sonderece belirgindir. Burada srt keskin bir biimdekesen fay batya doru Tekirda Havzas ierisinegirer. Havzann gneyinden geen ana fay dahasonra karaya karak Ganos dalarnn gneyindenSaros Krfezine devam eder.

Yukarda tanmlanan hali ile Marmara Deniziierisindeki Kuzey Anadolu Faynn kuzey kolu,17 Austos 1999 depremini oluturan fay ile 9Austos 1912 arky-Mrefte depremini oluturan

fay birbirine balayan tek bir para faydanolumaktadr. Bu fay zerinde gemite yaananbyk depremler olmutur. Bilindii gibi Marmaraevresi 1509, 1766 ve 1894te byk depremlerdenetkilenmilerdir. Marmara Denizi ierisi veevresinde yaplan aratrmalar Marmara Deniziierisindeki bu fayn da yakn bir zamanda krlmaolaslnn yksek olduunu gstermektedir.

ekil 4: Marmara Denizinin yaps

34 SAYISAL GRAFKTM


39/96

Kadky Meydan, Haydarpaa-HaremYakn evresi Kentsel Tasarm Projesi

Yarmas, Autodesk yazlmlaryla kazanldZeki lkenli, Selami Demiral, Can Kubin - Promim Ltd. ti

Dnyada stanbul byklnde pek az kent, bukadar farkl kltrleri, dinamik bir ekonomiyi,kozmopolit bir sosyal yapy ve youn kltrelmiras bnyesinde barndrmaktadr. Bu nedenle,stanbul kentinde zellikle yarma alanndayaplacak herhangi bir planlama mdahalesidnyadaki deiimlerden soyutlanamaz. Eerstanbul yeni kresel a iindeki yerini pekitirecekise, kente yaplacak her mdahale bu geliim

dinamikleri

nda olmal

ve bu amaca hizmetetmelidir. Ayrca, kentsel corafyada, zelliklemekann anlalmas konusunda yaanangelimeler, yarma alannda ortaya konulacakzm ve nerilere yn verecek nitelikte olmaldr.Dolays ile, ekonomik, sosyal, kltrel, tarihi vecorafi kayglardan uzak mdahaleler, stanbul'udnya kenti niteliini koruma ve gelitirme amacnahizmet etmeyecektir. Byle bir perspektifyokluunda ise, kentin mevcut potansiyeli tamanlamyla kullanlamayacaktr.

Kentsel Yenileme Politikalar, Aralar velkeleri

Yarma alanndaki mevcut sorunlarn zm veimkanlarn kullanlmasna ynelik tasarm

prensipleri bu kavram ve politikalarndaekillenmelidir. Kabul edilecek temel tasarm

prensipleri kresel dinamiklere yerel bir yantnitelii tamaldr. nsan mekann odak noktasolurken, kimlik kavram, zellikle kentsel kimlik,temel bir tasarm prensibi olmaldr. Mekanyalnzca edilgen bir eleman deil, kiinin vetoplumun temel yap talarndan biri olarak elealnmaldr. Kentsel devamllk ve btnlk farklkentsel deneyimlere ulamak iin farklekilleralabilir. Kentsel ayrma birimler arasndakifarkllklar vurgularken, her birim ii dahahomojen olacandan ayn zamanda birimleriniindeki farkllklar azaltr.

Genel Planlama ve Tasarm Politikalar

Arazi Kullanm + Ulam Ana Kararlar(Yaplama Genel Plan Koullar)

Planlama alan yaplama dzeni ve mevcutmetropoliten yaama alanlar ilikisi kurulmasasndan sahip olduu kamu alanlarnn konum veilevsellik avantajlarn kullanabilmek amac ileKamu Proje Alanlarna (KPA) ayrlmtr. Anadolu

yakasnda deniz btnl kurulmu, aktif ve pasifrekreasyon koridorlaryla desteklenen metropolitenalma ve yaama koridorlar ve odaklarngrlmektedir. Planlama alan yaplama dzeniulam altyaps ile bir btndr. KP Alanlaretaplamas ulam-altyap ve kamu alandnmleri ile ezamanl uygulanacaktr.Planlama alannda uygulama almalarnn birinciderece etki alanna giren evresel dnm iinmetropoliten etkileim alanlarnda da alt lek vemlkiyet almalar yaplmas gereklidir.KPA'larn dnmnde ivmeyi salayacakekirdek yap ve yatrmlar belirlenmitir. zel

ve/veya Kamu Proje paketleri olarak tanmlanan bualanlarn mlkiyet dnm ve tasarmndancelikli olmalar esastr. Arkad geiler yeilkpr ana aks tanmlama elemanlar gibi ilkelerinhayata geirilmesinde bu konu nemlidir.Uygulama sreci rgtlenmesinde kontrol vekoordinasyon salayacak yapnn oluturulmasndayerel ynetimin arlkl yer almas vekoordinasyon salamas esastr. Proje alan ile 1.derece etkileimli olan metropoliten yaamaalanlarnda mevcut planlarn gzden geirilmesiesastr.

Dnm Stratejileri: Genel Senaryo Kararlar

,Yapsal Dzenleme ve Kentsel Tasarmlkeleri

stanbul metropoliten alan Anadolu yakasgelimesinde metropoliten alt merkezler ve yaamaalanlar ilikilerinin kentsel rekreaktif koridorlar vedeniz almlar gz nne alnarak dzenlenmesiamalanmaktadr. Bu anlamda, metropoliten imerkezi alan odaklarna "KENTSEL KMLK"kazandrlmas, bu alanlar arasnda "KENTSELDEVAMLILIIN SALANMASI" ve Anadoluyakas skdar-Moda aras "KENTSELBELRGNLK" kazandrlmas amalanmtr.

Ula

m politikalar

yaln

zca yar

ma alan

n

n evreile balants anlamnda dar bir kapsamda deil, ok

SAYISAL GRAFKTM 35


40/96

daha byk bir an paras olarak ele alnmaldr.Yarma alannn en nemli zelliklerinden birisi

bnyesinde farkl birok ulam modunun birarayageldii bir odak noktas olmasdr. Ancak, bu farklulam modlar birbirinden fiziksel ve mekansalolarak kopuktur ve ilikileri zayftr. Bu nedenle,

bunlarn toplulatrlmas, birbirleri ile ilikilerininglendirilmesi ve dier ulam modlar ilebtnletirilmesini salayacak bir metropolitenulam oda nerilmektedir. "Yaya iin kent"gittike nem kazanan bir kavramdr. Bu kavramntemel ve ilgin ynlerinden biri de artankarmaklk ve boyutluluktur. stanbul kentigeleneksel yaya yolu alar, tarihi yaplar, arlar,meydanlar, parklar ile "kentsel geirgenlik"kavramnn nemli rneklerinden biridir. Alandakineri ulam sistemi tek bir ulam moduna ncelikverecek birekilde tasarlanmamtr. Farkllklarvurgulayan, eitlilii iinde barndran ve insan

leini kaybetmeyen bir tasarm ilkesibenimsenmitir. Bu nedenle, yaya ve farkl tat(ehirii-d deniz, otobs, dolmu, demiryolu,hafif rayl, tramvay) modlarnn birliktelii esasalnmtr. Bu tat - yaya dnm ky ve diermdahale alanlar ile btnl salayacak,mekansal btnlemeyi getirecek ve fizikselkopukluu nleyecektir. Ana ulam noktalar yaya

jeneratr ilevi grecek ve yaayan birmetropoliten alt-yeil sistemi iin gerekli insanakmn alana salayacaktr. Harem'den balayanyeil sistemi liman meydan ile btnlemektedir.Meydan, neri bir Denizcilik Teknolojisi Tarihi ve

Deniz Bilimleri mze kompleksi iletanmlanmaktadr. Liman meydan ve kltr alannahizmet edecek otoparklar, alana yakn birkonumdadr. Haydarpaa ynnde devam ettike,kltr merkezi ile btnleen bir deniz akvaryumunerilmektedir.

Autodesk Yazlmlar Kullanm

Projenin kavramsal olarakekillendirilmesinden,sunu paftalarnn hazrlanmasna ve retilmesinekadar geen srete Autodesk yazlmlarkullanlmtr. Snrl zamanda retilmesi ve etkili

bir grsel teknik ile sunulmas gereken kentsel

tasarm ve mimarlk yarma paftalarnnhazrlanmasnda, AutoCAD program sadece iki

boyutlu izim arac olarak deil, 3 boyutlu birtasarm arac olarak da kullanlmtr.

Alana ilikin farkl nitelik ve ebatlarda bulunan bazpaftalarn aktrlmas ve kullanma hazr halegetirilmesi ile tasarmn ilenerek gelitirilmesinde,AutoCAD sreci hzlandrmann tesinde ezamanlolarak farkl tasarm alternatifleri gelitirecekzaman ve olana da sunmutur.

retilen pafta ve detay nerilerin 3D Studio VIZkullanlarak gerekletirilen 3 boyutlu sunumlarnngerek koordinat sistemi ve bak noktalarna

uyumluluu, projenin daha anlaml ve gereki birdil ile ifadesinin tesinde, nerilerin net veanlalabilir olmasn da salamtr.

Tm bunlarn tesinde, birincilik dlne laykgrlen tasarmn avan ve uygulama projelerininhazrlanmas aamasnda da Autodesk rnlerininkullanm farkl bir boyutta devam edecektir. Temelanlamda projenin hazrlanmasnn tesindeAutodesk'in Internet tabanl zm AutodeskMapGuide'n yansra Autodesk Map ve "MobilGIS" olanaklar projeye entegre edilecektir.Tasarm srecinin devam olan uygulama projesininhazrlanmasnda zaten AutoCAD ortamnda olanverilerin kullanm ve anlamlandrlmasuygulamaya hz kazandracaktr.

Analitik etdlerin yaplmas ve deerlendirilmesiile arazide Autodesk OnSite kullanlarak yaplacaktesbitlerin oluturulmakta olan Autodesk Map

veritabanna aktarlmas ile gerek projenin tmaamalarnda farkl sorgulamalar yaplabilecek,gerekse bu bilgiler ve belediyenin uygun greceiaamalar Internet zerinden Autodesk MapGuideyazlmyla kamuya etkileimli haritalar yardm ilesunulabilecektir.

Sonu

Yeni kentsel zmler birbirinden farkllamadankullanldka, kimlik sorunu ortak bir kentsel

problem olarak karmza kacaktr. Tarihidevamllk ise genel anlamda kenti evreleyenmevcut yaplara ve fiziksel elemanlara sayg

gsterilmesi olarak tanmlanabilir. Tasarmc,adalktan uzaklamamal, fakat ayn zamandatarihi kentin deerlerine bal kalmal ve budeerleri gelecek kuaklara aktarmaldr.Aktarlacak bu miras yalnzca gnmznkazanmlar deil, ayn zamanda gemiin

birikimleri olmaldr. Tarihi devamllk, gelimeninyn ve srdrlebilirlii iin bir temeloluturmaldr.

36 SAYISAL GRAFKTM


41/96

Eminn Ordu Caddesi ve Yakn

evresi Kentsel Tasarm Projesinde

Mobil GIS uygulamasPromim Ltd. ti.den Dr. Zeki lkenli, SelamiDemiralp ve Can Kubin tarafndan hazrlanan buuygulamada, Ordu caddesi ile yakn evresi(Aksaray ve Sultanahmet meydanlar aras)dzenleme ve rehabilitasyon projesi kapsamndamobil GIS sistemleri kullanld.

Gnmzde biliim ve telekomnikasyon altyapsdzenli ileyen lkelerde youn olarakkullanlmaya balanan cep bilgisayarlar ile sahaalmalarna yeni bir boyut getiren Mobil GISsistemleri, Autodesk altyaps ile Ordu Caddesi

projesinde baar ile kullanld.

AutoCAD tabanl halihazr haritalar, mlkiyetpaftalar ve yol tretuar rleveleri kullanlarakhazrlanan temel paftalarn veri taban balants

kurulmu olarak cep bilgisayarlarna aktarlmas ileyerinde tesbit almalar klasik yntemlere oranlaolduka ksa bir srede tamamland. Zemin ve dierkatlara ilikin detayl arazi kullanm, kat ykseklii,yap durumu ve harita gncellemeleri cep

bilgisayarlar yardm ile arazide anndagerekletirilirken, zaman kazanlan bir dier aamada sonu rnlerin elde edilmesindegerekletirildi. Tesbit almalarndan hemen sonracep bilgisayar ve ana bilgisayar arasnda

senkronizasyon gerekletirilerek, AutoCAD Maportamna aktarlan verilerin ok ksa srede paftabaznda dkmleri alnabildii gibi, etkileimliharitaclk uygulamalar ve projenin dier aamalariin detayl bilgiler hassas ekilde toplanm oldu.

Ordu caddesi ve yakn evresi paftalar, Autodesk Map ile ileniyor.

SAYISAL GRAFKTM 37


42/96

Haritalar, veritaban

balant

lar

ile birlikte cepbilgisayarna aktarlyor. zerlerinde l alma,iaretleme gibi ilemler gerekletirilebiliyor

Sahada veri ekleme/gncelleme ilemleriyaplabiliyor

38 SAYISAL GRAFKTM


43/96

Cep bilgisayarlar arazide: Beyolurnei

www.sayisalgrafik.com.tr/beyoglu adresindenyaymlanan Beyolu Bilgi Sisteminin sahaalmalar, Mobil GIS uygulamalar ilegerekletiriliyor. Haritalarn hazrlanmasndaAutodesk Map, Internetten yaymlanmasndaAutodesk MapGuide, saha almalarnda iseAutodesk OnSite Enterprise kullanlyor. AutodeskMap ile hazrlanan haritalar, Internettenyaymlanmak iin MapGuidea aktarlyor. Buesnada, harita nesneleri ile veritaban kaytlarilikilendiriliyor. Bylece akllandrlm saysalharitalar, Internet zerinden yaymlanabiliyor.zerlerinde sorgulama, rapor alma, veri ekleme

gibi ilemler gerekletirilebiliyor. Saha almalariin, MapGuide veri setleri (haritalar ve veritabankaytlar), OnSite Enterprise araclyla cep

bilgisayarlarna aktarlyor. Saha almalar buharitalar ve veritaban kmeleri kullanlarakgerekletiriliyor. Haritalar zerinde iaretlemeyapma, veritabanna kayt girme ve daha birokilem, cep bilgisayarlar araclylagerekletiriliyor. Sonular ise, ana bilgisayar ileotomatik olarak senkronize ediliyor byleceMapGuide ile yaplan Internet yayn, otomatikolarak yeni ekleri de ieriyor.

Beyolu haritalar, MapGuide ile Internet zerinden yaymlanyor. Ayn haritalar, veritaban balantlar ilebirlikte cep bilgisayarlarna OnSite Enterprise ile aktarlyor.

SAYISAL GRAFKTM 39


44/96

Cep bilgisaynda Beyolu haritas grnm. Bir harita nesnesi zerine tklannca, haritalar ilebal veritaban kaytlarna ekleme/dzenleme

yaplabiliyor.

40 SAYISAL GRAFKTM


45/96

Dnyadan Haberler ve Uygulamalar

Jesolo Belediyesi ve Autodesk MapGuide ......................................................................................43

Jersey Havaalan ..............................................................................................................................44

Alaska ar iklim koullar ile mcadelede Autodesk rnlerini kullanyor ...................................44

Denver Uluslararas Havaalan altyap ynetimi iin GIS vazgeilmez..........................................45

AT&T Broadband veri kullanm ve standartlarnn oluumu iin Autodesk rnlerini seti.........46

ngiltere Altyap Hizmet Kurumu, elektrik datm ilerinde Autodesk GIS yazlmlarn tercih etti ...47

Autodesk yazlmlar yol/kpr yapm ve bakm ilerinde kullanlyor ..........................................47

Italgocimin GIS projesi, bilgi paylamn salayacak...................................................................48

Baltimore Gaz ve Elektrik Kurumu iletme maliyetlerini drd .................................................48

Depremler, nlemlerin yetersiz olduu blgelerde, 2001de de can almaya devam etti .................49

Arhus Belediyesinde kaz ilerinin web tabanl GIS teknolojisi ile dzenlenmesi ........................51

SAYISAL GRAFKTM


46/96


47/96

Jesolo Belediyesi ve Autodesk MapGuideJesolo, Adriyatik kysnda, Venedike 21 kilometreuzaklkta bir turizm kenti. Hem kylarnn gzelliihem de kaplcalar ile nl olan bu kenti yldaortalama 6 milyondan fazla turist ziyaret ediyor.

1960lardan bu yana artan yaplama nedeniylebelediye planlamada yetersiz kald ve turizm iingerekli altyapy oluturamad konusunda bykeletiriler ald. Belediye, mevcut durumu dzeltmekiin bir imarslah plan yapmaya karar verdi. Bu

plann bir ayan da GIS uygulamalaroluturuyordu.

Autodesk MapGuide web tabanl grafik intranetsunucusu olarak kullanld. Bylelikle Oracle veritaban zerinde bina kodlarn kullanarakkartografik verilerin toplanmas saland.Jesolonun yenilenmesi ve yeni bir grnm

kazanmas iin ilk olarak yaplmas gereken mevcutdurumun detayl olarak analiz edilmesi idi. Buyzden belediyenin ncelikleri arasnda daha nce

ka

t paftalar zerinde bulunun verilerin bilgisayarortamna geirilmesi yer alyordu.

Jesolo Belediyesi GIS sistem yneticisi GiovanniRosin; Akll yazlm, Autodesk Sistem Merkezive Autodesk Yazlm Gelitirme A, Autodesk

MapGuide sememizde byk etken oldu. diyorve ekliyor; Bu zm sememizde entegrasyonve uyumluluk byk yer tutuyor. AutodeskMapGuide ile kartografik nesneleri ve veri tabann

binalar kodlayarak corafi referansl olarakharitaya ileyebildik. Rosine gre bir uygulamaysemedeki nemli faktrlerden biri de hzl cevapsresi; Autodesk MapGuide esneklik vearivlerdeki verinin sorgulanmasndaki cevap sresiile kendini kantlayan bir zm oldu. rnein;

bina numarasndan ev sahibinin vergisini deyipdemediini, binann yapm tarihi, ruhsat tarihi gibi

bilgilere annda ulaabiliyoruz. diye belirtiyor.

Yeni plan, dnyann nde gelen ehir placlarndanKenzo Tange tarafndan yapld ve plan GISuygulamalar ile beraber yrd. GIS srecindeyaplan iler aadaki gibi sralanabilir:

Blge haritalar saha almalar ile gncellendive GIS uygulamalarnda kullanlabilir durumagetirildi.

Sokak haritalarnn veri taban yaratlarak, herharita eleman kodland.

Mevcut binalar haritaya ilenerek, corafireferansl hale getirildi.

Microsoft NT 4 sunucusu zerine intranetkuruldu.

Intranet web sitesi oluturuldu.

Autodesk MapGuide yazlm kuruldu veveriler Autodesk MapGuidea aktarld.

Dinamik veri taban sorgulamalar iin HTMLsayfalar hazrland.

Veri otomasyonu ve gncellemesi iin ISO

9002 prosedr uyguland.

Neden Autodesk MapGuide

Jesolo Belediyesi Autodesk MapGuide bir okyazlm arasndan seti. Autodesk MapGuidezellikle CAD uygulamalar ve web tabanl GISiin tasarlanm bir zm. Autodesk MapGuide ilekullanc GIS ve saysal tasarm verilerini intranetveya Internet zerinden ynetebiliyor,sorgulayabiliyor, bakmn yapabiliyor ve

paylaabiliyor. Kullanc herhangi bir webgrntleyicisi ile dinamik veriye kolaylklaulaabiliyor.

SAYISAL GRAFKTM 43


48/96

Jersey HavaalanJersey Adas, Man Denizi'nde, ngilterenin 90 milgneyinde ve Fransz kysna 15 mil uzaklkta birada. Daha nceleri sadece cazip bir turizm merkeziolarak bilinen ada, artk bir i merkezi aynzamanda. ngiltere ve Fransaya deniz yolu

balantlarnn yansra, dnya ile ana ulam havayoluyla ve Jersey Havaalanndan salanyor. Yldaortalama 1.7 milyon yolcu, 80.000 ini ve kalk ile

bu havaalan zerinden seyahat ediyor.

Artan yolcu says havaalannda trafik problemininbymesine yol at. Yaplan aratrmalaryounluun bu ekilde devam etmesi durumundataksi yolunun yaknda ilevsiz bir konumageleceini gsterdi. Havaalan ynetiminin ngrll sayesinde problemlerin zm iinJersey Havaalan 2020 Mastr Plan hazrland.

100 milyon $dan daha fazla bir btesi olan plan;havaalan hizmetlerinin modernletirilmesiniamalyordu. Plann bir blmn de u andatamamlanmak zere olan Alpha Taksi Yoluoluturuyordu. Jersey Kamu HizmetleriBlmnn (PSD) otoyol, trafik ve inaat gruplarok iyi bir alma kararak plann taksi yolu

blmnn neredeyse sonuna geldiler.

PSD projeye en bandan balad. Projenin bamhendisi Quintin Murfin; i planlanan sredetamamlamamz projenin en kritik noktalarnan

biriydi. Aksi taktirde geciktiimiz her gn bizi

milyonlarca dolar zarara sokacakt" diye aklyor.PSD daha nce bir CAD yazlm kullanyordufakat Alpha Taksi Yolu projesi iin daha

yetenekli, hzl ve kolay kullanml bir yazlmagerek duyuldu. Tasarm mhendisi Simon Stanley,

projeyi zamannda bitirebilmek iin mevcut arazi vetaksi yolunun 3 boyutlu modelinin yaratlmasnngerekliliini vurgulayarak yeni bir yazlm araynagirdi. Proje takm dier yazlmlar da test ederek 3

boyutlu arazi modelleme aralar, kolay kullanmve takmn iletiim ierisinde alabilmesinisalamasndan dolay Autodesk Land Desktopyazlmn seti. Land Desktopta yaratlan modelkullanlarak; kavramlarn, tasarmlarn olabilirliitest edildi ve inaata balamadan nce eitlialternatifler snand. Modelleme srasndadeiikliklerin yaplabiliyor olmas, inaat srasndadeiiklik yapmaktan ok daha ucuza geldi. Aynzamanda 3 boyutlu modeller mhendis olmayan

al

anlar taraf

ndan da kolayl

kla anla

labildiiiin ikna sreci de olduka ksald.

Simon Stanley, Gvenebileceimiz bir zmegereksinimimiz vard, nk deneme yanlma ileharcayacak sremiz yoktu. diye belirtiyor veGl modelleme zellikleri olan ve pazarn lideriolan Autodesk Land Desktopa gvendik. diyeekliyor.

Projede takm almas byk nem tayordu veAutodesk Land Desktop yaps gerei tam da bugereksinimi karlamak iin tasarlamt. AutodeskLand Desktopla takm alanlar ezamanl olarak

ayn proje zerinde alabildiler. Proje mhendisiMurfine gre verilerin paylalabilmesi 8 haftalkiin 2 haftasn kazandrd.

Alaska ar iklim koullar ile mcadelede Autodeskrnleri kullanyor

Alaska'da mevsimler konusunda biraka vardr:Alaska'daki drt mevsimi bilir misiniz? sorusunaK, hala k, hemen hemen k ve inaat mevsimi

diye cevap verilir.Alaska'da yol, kpr, havaalan ve liman

projelerinden devletin Ulam ve Kamu HizmetleriBlm sorumlu. Yukardaki akadan daanlalaca gibi bu projeler sadece yazngerekletirilebiliyor.

Alaska'nn ar iklim koullar, gn ndanyararlanlan srenin kstll ve uzak mesafelerhatasz almay ngryor. Bazen bir proje,karmaklna gre 20 veya daha fazla kiininalmasn gerektiriyor. Tm alanlarn ayn dilikonumas gerekiyor ki iler hatasz ve hzla

yryebilsin. Bundan dolay Alaska Ulam

Blm Autodesk rnlerini standart olarak kabuletti. Kullanlan yazlmlar AutoCAD, AutodeskCAD Overlay ve Autodesk Land Desktop'tan

oluuyor. Birok alan farkl tasarm formatlarnda kullanyor; fakat bir tasarm bir i istasyonundandierine geerken (mhendisten teknik ressamaveya danmandan proje yneticisine geerken)AutoCAD format kullanlyor.

Alaska'da bir projenin balangcndan bitiminekadar kurum iinde birok farkl blm harita vetasarm aralarn kullanyor. Projeye genelde ilkolarak hava fotoraflarnn ekilmesiyle balanyor.

Alaska'da hava fotoraflarnn ilkbahar veyasonbaharda ekilmesi gerekiyor. Bu fotoraflar

projede altlk olarak kullanlyor. Arazi almalar

ile gerekli nokta verileri toplanyor ve saysal arazi

44 SAYISAL GRAFKTM


49/96

modelini oluturmak iin ofiste nokta verileriAutodesk Land Desktop'a aktarlyorlar.

"Autodesk Land Desktop ile izim yaparkenarivden olas yol gzergahlarnn tmngrebiliyorum ki bu bana zaman kazandryor"diyen mhendis asistan Charlie Wagner; "Sa tu

menleri ile ok hzl ve kolay ilem yapabilmek debyk avantaj" diye ekliyor.

Doal Kaynaklar Blmnden temin edilenharitalar neri proje alan ile aktrlarakdeerlendiriliyor. Daha sonra mlkiyet haritalar ileaktrlarak kamulatrma alanlar belirleniyor. Buaamada mlkiyet haritalar ile allan paftalaraktrmak iin CAD Overlay kullanlyor.Projenin son aamasnda da Autodesk LandDesktop kullanlyor. Bu aamada alan teknik

ressamlardan Randy Stefanich ".... daha nce 6haftada yaptm ii 5-10 dakikada yapabiliyorum"diyor.

Denver Uluslararas Havaalan altyap ynetimi iinGIS haritalar vazgeilmez

Denver Uluslararas Havaalan (DIA) dnyann enbyk havaalanlar arasnda yer alyor. Kt havakoullarnda bile paralel uu hattna sahip 3 uak

ayn

zamanda havaalan

na inebiliyor. Byle birhavaalannn ynetimi de byke bir kentinynetimi ile ayn saylabilir.

DIA, 1995'de, 5 trilyon dolara yapld. Toplam alan53 km2yi kaplyor, bu alan New York-Manhattanadasnn iki kat byklnde. 23.000 alan olanhavaalanlarnda, gnde 1.450 uu ve 106.000yolcu geii oluyor. Havaalan rayl sistem,kanalizasyon, bagaj tama bantlar, hizmettnelleri, 5.000 millik fiber optik kablolama ve11.365 millik bakr kablo a ile geni ve eitli biraltyapya sahip.

Havaalannn tm bu altyaps bir seri evrimii(online) model ve GIS haritalar ile grntleniyorve ynetiliyor. Havaalan Oracle hizmetveritabannda, farkl formatlarda -DWG, ARC,raster, vektr- binlerce izim var. Bu izimlerinou AutoCAD Map dosya formatna evrildi.Havaalan ynetimi Autodesk yazlmlarn veformatlarn standart olarak kabul etti. DIAmhendisleri havaalan ynetim ve bakmnAutoCAD 2000i, Autodesk MapGuide, AutoCADMap, Autodesk Land Desktop, Autodesk Survey veAutodesk Civil Design'dan oluan rn ailesi ileyapyorlar.

166 GB'lik harita,

gis her yerde

Documents