giÁo Án rÈn nhÂn cÁch lỚp ngŨ giỚi - ĐỨc ly...

TRƯỞNG LÃO THÍCH THÔNG LẠC 1

GIÁO ÁN RÈN NHÂN CÁCH

LỚP NGŨ GIỚI - ĐỨC LY THAM TẬP I

GIÁO ÁN RÈN NHÂN CÁCH - ĐỨC LY THAM (TẬP 1)

2

Saùch naøy chæ kính bieáu, khoâng baùn!

Quyù baïn ñoïc coù theå thænh saùch taïi TU

VIEÄN CHÔN NHÖ. AÁn baûn ñieän töû ñöôïc ñaêng taïi

trang web:

http://www.thuvienthaythonglac.net


TRÖÔÛNG LAÕO THÍCH THOÂNG LAÏC

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO PL: 2556 - DL: 2012


4


Lôøi noùi ñaàu

Treân theá gian naøy loøng tham cuûa con

ngöôøi laø moät caùi tuùi khoâng ñaùy, chöùa ñöïng

khoâng bieát bao nhieâu cho ñaày. Vì theá, söï

tham lam cuûa con ngöôøi to lôùn voâ cuøng voâ

taän, vaø nhieàu truøng truøng ñieäp ñieäp, thaät laø

gheâ gôùm!

Loøng tham lam cuûa con ngöôøi laø moät

toäi cöïc aùc, do loøng tham aên, tham tieàn maø


6

con ngöôøi gieát taát caû caùc loaøi ñoäng vaät khaùc

khoâng nhöõng ñeå aên thòt, maø coøn baùn ñeå laáy

tieàn hoaëc gieát cheát boû laøm phaân boùn, laøm

thöïc phaåm gia suùc, thaät laø loøng tham cuûa

con ngöôøi quaù aùc vaø quaù taøn nhaãn.

Do loøng tham muoán chieám ñoaït taøi saûn

cuûa nhöõng ngöôøi khaùc maø con ngöôøi gieát con

ngöôøi khoâng gôùm tay; do loøng tham lôïi, tham

danh cuûa con ngöôøi töø nöôùc naøy ñi cöôùp nöôùc

khaùc, bieát bao nhieâu sinh maïng con ngöôøi

cheát vì chieán tranh; do loøng tham saéc duïc

cuûa con ngöôøi maø töï hoï phaù gia ñình haïnh

phuùc cuûa mình vaø cuûa ngöôøi khaùc tan naùt; do

loøng tham saéc duïc maø con ngöôøi hieáp daâm

treû em vaø laøm oâ nhuïc bieát bao nhieâu phuï nöõ;

do loøng tham saéc duïc maø con ngöôøi gieát con

mình baèng caùch naïo phaù, moùc boû bieát bao


nhieâu thai nhi cheát moät caùch ñaùng thöông

v.v..

Loøng tham thaät laø gheâ gôùm, thöôøng

mang ñeán cho loaøi ngöôøi bieát bao nhieâu toäi

aùc vaø bieát bao nhieâu söï khoå ñau, khoâng sao

keå heát ñöôïc. Toäi aùc cuûa loøng tham noù khoâng

töø baát cöù moät ngöôøi naøo. Con baát hieáu cuõng

töø loøng tham, anh em ruoät thòt chia lìa ly taùn

cuõng töø loøng tham, vôï choàng ly dò con caùi

maát cha maát meï cuõng töø loøng tham, chieán

tranh theá giôùi töø nöôùc naøy ñeán nöôùc khaùc,

ngöôøi gieát haïi laãn nhau truøng truøng lôùp lôùp

cuõng töø loøng tham, v.v..

Ñöùng ñaàu trong nguõ trieàn caùi laø loøng

tham. Loøng tham ñoù goïi laø tham trieàn caùi,

noù laø phaùp aùc thöù nhaát. Ngöôøi ñeä töû cuûa

Phaät caàn phaûi ñeà cao caûnh giaùc taâm mình

khi noù moùng khôûi moät nieäm naøo thì haõy mau


8

mau quaùn xeùt cho thaät kyõ xem noù thuoäc veà

loaïi tham lam naøo ñeå duøng ñöùc ly tham dieät

ngay töùc khaéc.

Chuùng ta thöôøng nghe ñöùc Phaät daïy:

“Trong moãi con ngöôøi coù ba noïc ñoäc:

Tham ñoäc, Saân ñoäc, Si ñoäc”. Vaø

trong moãi ngöôøi coù ba tuøy mieân: “Tham tuøy

mieân, Saân tuøy mieân, Si tuøy mieân”.

Ñoù laø nhöõng phaùp khieán con ngöôøi soáng ñaày

toäi aùc. Chuùng ta caàn phaûi hoïc cho thoâng

suoát.

Ba aùc phaùp tham, saân, si naøy luoân luoân

ngöï trò trong taâm chuùng ta, heã coù ñoái töôïng

thì noù loù maët ra töùc khaéc, neáu chuùng ta

khoâng ñuû söùc bình tónh thì noù trieàn mieân duy

trì maêi maêi trong taâm, chuùng ngaàm ngaàm

nhö löûa than khoâng thaáy aùnh saùng, nhöng noù

vaãn chaùy lieân tuïc, khoâng giaùn ñoaïn.


Vöøa roài chuùng ta hoïc ñöùc hieáu sinh ñeå

ñoái trò taâm tham, saân, si, maïn, nghi. Neáu

ngöôøi naøo bieát aùp duïng vaøo cuoäc soáng cuûa

mình thì ñaõê chuyeån saïch. Con ñöôøng giaûi

thoaùt ôû tröôùc maét cuûa mình.

Hoâm nay chuùng ta hoïc ñöùc thöù hai.

Ñöùc thöù hai naøy chuùng ta caàn phaûi tu hoïc

vaø reøn luyeän nhaân caùch cuûa mình ñeå thoaùt ra

tam ñoäc. Ñoù laø ñöùc Ly Tham, ngöôøi naøo

bieát ly tham laø ngöôøi ñoù töï mang ñeán cho

mình moät taâm hoàn thanh thaûn, an laïc vaø voâ

söï.

Bôûi vì, con ngöôøi do taâm tham maø chòu

nhieàu khoå ñau, muoán chaám döùt khoå ñau

khoâng gì hôn laø phaûi dieät tröø taâm tham;

muoán dieät tröø taâm tham thì chæ coù söï hieåu

bieát caùc phaùp voâ thöôøng, khoå, voâ ngaê, khoâng

coù phaùp naøo laø ta, laø cuûa ta, laø baûn ngaê cuûa


10

ta. Do söï hieåu bieát thaät nhö vaäy thì taâm

chuùng ta khoâng coøn choã baùm, duø coù baùm noù,

noù cuõng chaúng coù caùi gì laø cuûa ta thì baùm

laøm gì cho uoång coâng. Nhôø thaáu suoát hieåu

roõ nhö vaäy neân khoâng ly tham maø noù ñaê töï

ly tham.

Trong cuoäc soáng haèng ngaøy neáu taâm

chuùng ta chæ coøn öa thích moät chuùt xíu ñieàu gì

nhö moùn aên, chieác aùo, caùi khaên, caây buùt,

v.v.. laø chuùng ta bieát taâm mình coøn tham

lam, maø coøn taâm tham lam laø taâm coøn ñau

khoå.

ÔÛ ñaây, ñöùc Phaät daïy chuùng ta neân

soáng vôùi ñöùc haïnh ly tham ñeå thoaùt ra moïi

söï khoå ñau, ñoù laø, muïc ñích cuûa taäp saùch

naøy.

Lìa ñöôïc taâm tham khoâng phaûi laø deã,

cho neân ngay töø nhöõng phuùt ñaàu tieân chuùng


ta hoïc giôùi luaät naøy caàn phaûi hieåu cho roõ

raøng vaø aùp duïng vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy

vôùi ñöùc ly tham khoâng neân bieáng treã.

Ñöùc ly tham töø boû laáy cuûa khoâng cho

maø ñöùc Phaät ñaê daïy chuùng ta giôùi thöù hai

trong Nguõ Giôùi: “Caám gian tham troäm

caép, khoâng neân laáy cuûa khoâng cho”.

Caâu ñaàu laø moät phaùp luaät nhö luaät theá gian

ngöôøi tu só phaïm vaøo giôùi naøy ñöôïc xem laø

phaïm vaøo toäi töû hình, nhöng caâu sau chæ laø

moät lôøi khuyeân nheï nhaøng, neáu ai nghe theo

lôøi khuyeân naøy soáng khoâng laáy cuûa khoâng cho

thì ngay ñoù laø chuùng ta soáng vôùi ñöùc ly

tham, soáng vôùi ñöùc ly tham seõ ñöôïc giaûi

thoaùt ngay lieàn vaø hoaøn toaøn giaûi thoaùt ra

khoûi saùu neûo luaân hoài vaø chaám döùt moïi söï

khoå ñau trong cuoäc ñôøi naøy.


12

Toùm laïi loøng tham lam cuûa con ngöôøi

ñaê ñöa con ngöôøi vaøo bieån khoå, “Nöôùc maét

chuùng sinh nhieàu hôn nöôùc bieån”. Ñoù laø

lôøi xaùc ñònh cuûa ñöùc Phaät, söï ñau khoå cuûa

chuùng sinh voâ cuøng voâ taän khoâng sao keå heát

ñöôïc. Vaäy muoán thoaùt ra beå khoå chuùng ta

phaûi heát söùc tu hoïc ñöùc Ly Tham ñeå ñem

laïi söï bình an cho mình, cho ngöôøi vaø cho

vaïn vaät treân haønh tinh naøy.

Kính ghi,

Tröôûng laõo Thích Thoâng Laïc


Baøi hoïc thöù nhaát:

Rèn Nhân Cách:

GIỚI THỨ HAI:

TỪ BỎ LẤY CỦA KHÔNG CHO

Ñaây laø baøi hoïc giôùi luaät thöù hai trong

nguõ giôùi: “CAÁM GIAN THAM TROÄM CAÉP”. Nhöng

ñaïo Phaät laø ñaïo töï nguyeän, töï giaùc, khoâng baét

buoäc vaø khoâng duøng quyeàn löïc cöôõng cheá ai caû,

neân ñöùc Phaät duøng lôøi khuyeân: “KHOÂNG NEÂN

LAÁY CUÛA KHOÂNG CHO”, hay: “TÖØ BOÛ LAÁY CUÛA

KHOÂNG CHO”.


14

Chuùng toâi caûm thaáy ñöùc Phaät laø moät nhaø

taâm lyù hoïc tuyeät vôøi. Khi böôùc vaøo hoïc giôùi thöù

nhaát thì ñöùc Phaät khuyeân: “KHOÂNG NEÂN GIEÁT

HAÏI CHUÙNH SINH”, roài daïy chuùng ta REØN

LUYEÄN NHAÂN CAÙCH ÑÖÙC HIEÁU SINH. Thaám

nhuaàn ñöôïc loøng yeâu thöông, taâm hoàn chuùng ta

voâ cuøng sung söôùng, buoâng xaû raát nhieàu nhöõng

aùc phaùp thoâ. Taát caû nhöõng phaùp aùc thoâ chuùng

ta ñaõ ly saïch, chæ coøn nhöõng phaùp aùc vi teá.

Nhöng ñeán giôùi thöù hai thì ñöùc Phaät daïy chuùng

ta xa lìa nhöõng taâm tham lam baèng giôùi luaät

TÖØ BOÛ LAÁY CUÛA KHOÂNG CHO.

Töø boû laáy cuûa khoâng cho laø moät lôøi khuyeân

nheï nhaøng cuûa ñöùc Phaät, khieán cho chuùng ta

nghe ñeán töø LY THAM raát thaám thía, nhöng noù

laø moät haønh ñoäng ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM raát tuyeät

vôøi.

Voán con ngöôøi sinh ra laø do duyeân aùi duïc

cuûa cha meï, cho neân töø khi coøn tröùng nöôùc,

naèm trong buïng meï ñaõ coù taâm tham, saân, si,

maïn, nghi roài. Chöù khoâng nhö ñöùc Khoång Phu

Töû noùi: “Nhaân chi sô tính boån thieän”. Lôøi noùi

naøy chöùng toû ñöùc Khoång Töû khoâng hieåu nguoàn

goác nhaân quaû nghieäp baùo. Khoâng hieåu nguoàn

goác nhaân quaû nghieäp baùo thì khoâng theå hieåu

theá giôùi quan vuõ truï cuûa Phaät giaùo ñöôïc. Khoâng

theå hieåu theá giôùi quan vuõ truï cuûa Phaät giaùo thì

khoâng theå hieåu 12 nhaân duyeân taïo neân vuõ truï


naøy. Theo Phaät giaùo xaùc ñònh raát roõ: Vaïn vaät

ñöôïc sinh ra trong vuõ truï naøy coù nhieàu hình

töôùng vaø taâm tính khaùc nhau laø do nhaân quaû

thieän aùc, nghieäp baùo khaùc nhau. Chöù khoâng

phaûi do moät ñaáng vaïn naêng, hay moät ñaáng taïo

hoùa, hoaëc moät vò Ngoïc Hoaøng Thöôïng Ñeá naøo

taïo ra vaïn vaät, taïo ra söï soáng treân haønh tinh

naøy ñöôïc, maø chính theo qui luaät nhaân quaû vaän

haønh taïo ra caùc duyeân, khi caùc duyeân hoäi ñuû

ñieàu kieän taùc duïng vaøo nhau hôïp thaønh sinh ra

vaïn vaät. Cho neân vaïn vaät coù maët treân haønh

tinh naøy ñeàu do 12 nhaân duyeân hôïp laïi maø

thaønh.

Möôøi hai nhaân duyeân goàm coù:

1- Duyeân voâ minh.

2- Duyeân haønh.

3- Duyeân thöùc.

4- Duyeân danh saéc.

5- Duyeân luïc nhaäp.

6- Duyeân xuùc.

7- Duyeân thoï.

8- Duyeân aùi.

9- Duyeân thuû.

10- Duyeân höõu.


16

11- Duyeân sinh.

12- Duyeân öu bi, saàu khoå, beänh cheát.

Moät laàn nöõa, chuùng ta khaúng ñònh taát caû

vaïn vaät ñeàu sinh ra laø do 12 nhaân duyeân naøy.

Do 12 nhaân duyeân naøy môùi taïo taùc hôïp laïi

thaønh vaïn vaät trong vuõ truï. Ñaát ñaù nuùi soâng

cuõng ñeàu do 12 nhaân duyeân naøy taïo ra. Theá

giôùi quan cuûa Phaät giaùo ñôn giaûn thieát thöïc cuï

theå nhö vaäy, chöù khoâng phaûi trong theá giôùi

quan coù theá giôùi sieâu hình nhö caùc nhaø toân giaùo

vaø caùc nhaø aûo töôûng nghó ra cho raèng: Trong

theá giôùi quan coù moät theá giôùi sieâu hình, trong

theá giôùi sieâu hình coù moät ñaáng taïo hoùa ñang

saùng taïo vaø sinh ra loaøi ngöôøi vaø muoân loaøi

vaät. Vaø ñaáng taïo hoùa ñoù ñang caàm quyeàn sinh

saùt xöû phaït muoân loaøi vaïn vaät treân haønh tinh

naøy.

Chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi öa chuoäng söï

thaät, baèng nhöõng chöùng minh khoa hoïc cuï theå.

Cho neân, nhöõng ñieàu aûo töôûng vieãn voâng chuùng

toâi boû ngoaøi tai. Vì chuùng toâi bieát roõ qui luaät

nhaân quaû thieän aùc thöôøng laøm thay ñoåi chuyeån

bieán, khoâng coù moät phaùp naøo ñöùng yeân moät choã

baát di baát dòch, thöôøng haèng khoâng thay ñoåi

trong vuõ truï naøy. Do söï voâ thöôøng naøy ñaõ laøm

cho muoân loaøi soáng treân haønh tinh ñau khoå,

nhaát laø loaøi ngöôøi laïi coøn ñau khoå hôn caùc loaøi


vaät khaùc. Muoán cho loaøi ngöôøi thoaùt ra moïi söï

ñau khoå naøy, neân ñöùc Phaät xaây döïng cho loaøi

ngöôøi neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû ñeå

chuyeån ñoåi qui luaät nhaân quaû, hay noùi caùch

khaùc laø laøm chuû nhaân quaû, coù nghóa laø nhaân

quaû khoâng coøn chi phoái ñieàu khieån ñöôïc con

ngöôøi. Nhôø ñoù con ngöôøi môùi laøm chuû nhaân quaû

hoaøn toaøn, töùc laø laøm chuû söï soáng cheát, chaám

döùt taùi sinh luaân hoài.

Vì theá, giaùo lyù thieän phaùp cuûa nhaø Phaät ra

ñôøi vôùi toaøn boä giôùi luaät ñöùc haïnh nhaân baûn.

Hoâm nay chuùng ta ñang hoïc Nguõ Giôùi, töùc laø

ñang hoïc naêm ñöùc haïnh cuûa ngöôøi ñeä töû cö só

Phaät ñaàu tieân môùi böôùc chaân vaøo con ñöôøng reøn

luyeän nhaân caùch.

Ñöùc ly tham laø giôùi luaät thöù hai trong nguõ

giôùi, neáu moät ngöôøi giöõ troïn giôùi luaät naøy laø ñaõ

thaáy taâm mình giaûi thoaùt khoâng coøn tham, saân,

si, maïn, nghi nöõa.

Ñôøi ngöôøi khoå ñau laø vì taâm tham, neáu

chuùng ta lìa taâm tham thì laøm sao coøn ñau khoå

ñöôïc nöõa. Phaûi khoâng quyù vò?

Chuùng ta thaáy troäm caép, cöôùp cuûa gieát

ngöôøi laø do goác taâm tham maø xaûy ra, töø goác

tham lam mang ñeán bieát bao nhieâu söï khoå ñau

cho con ngöôøi. Bôûi vaäy taâm tham laø moät phaùp

cöïc aùc, töø khi con ngöôøi coù maët treân haønh tinh


18

naøy thì hoï ñaõ mang theo loøng tham lam, vì theá

moïi söï ñau khoå ñeàu do noù.

Do ñoù chuùng ta thaáy raát roõ ñöôøng ñi cuûa

Phaät giaùo laø con ñöôøng mang ñeán söï an vui,

giaûi thoaùt cho loaøi ngöôøi. Con ñöôøng ñoù laø con

ñöôøng thieän. Con ñöôøng thieän laø con ñöôøng ñaïo

ñöùc nhaân baûn nhaân quaû; con ñöôøng ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû laø con ñöôøng ÑAÏO ÑÖÙC LY

THAM.

Trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi, neáu ngöôøi naøo

cuõng ñöôïc hoïc ñöùc ly tham thì laøm sao coù

nhöõng teä naïn xaõ hoäi nhö: Cöôùp cuûa gieát ngöôøi,

troäm caép moùc tuùi, hoái loä aên lo, gian tham löøa

ñaûo löôøng gaït ngöôøi baèng ñuû moïi ngaønh ngheà:

Côø gian, baïc laän, caù cöôïc, maõi daâm, röôïu cheø

huùt xaùch, buoân thaàn baùn thaùnh taïo döïng caûnh

meâ tín cöôùp giaät tieàn giöõa ban ngaøy ban maët

maø khoâng ai baét bôù hoï ñöôïc.

Töø boû laáy cuûa khoâng cho laø ñöùc haïnh ly

tham raát tuyeät vôøi. Ta neân suy nghó: Ta maát

cuûa ta cuõng khoå ñau vaø ngöôøi maát cuûa ngöôøi

cuõng khoå ñau, côù sao ta laïi nôõ nhaãn taâm laáy

cuûa ngöôøi khaùc. Cho neân nhaát ñònh ta seõ khoâng

laáy cuûa khoâng cho, duø caây kim sôïi chæ chaúng

ñaùng laø bao nhieâu nhöng ta cuõng khoâng laáy khi

ngöôøi ta khoâng cho.


Khi laáy cuûa ngöôøi khoâng cho laø mang

tieáng suoát ñôøi “aên caép, aên troäm”, coøn neáu khoâng

leùn laáy maø xoâng vaøo cöôùp giaät tieàn baïc cuûa caûi

cuûa ngöôøi khaùc thì mang tieáng laø “boïn aên

cöôùp”.

AÊn khoâng ngoài roài maø ñi aên troäm, aên cöôùp

cuûa caûi taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc laø nhöõng ngöôøi

voâ ñaïo ñöùc, nhöõng ngöôøi xaáu xa, heøn haï, v.v..

Laøm con ngöôøi caàn phaûi traùnh xa nhöõng

haønh ñoäng laáy cuûa khoâng cho, vì nhöõng haønh

ñoäng troäm caép, cöôùp giaät cuûa caûi taøi saûn laø laøm

cho moïi ngöôøi ñeàu chaùn gheùt, ñeàu gheâ tôûm, ñeàu

sôï haõi, v.v..

Nhaát ñònh laøm ngöôøi chuùng ta phaûi soáng

vôùi ñöùc ly tham, vì ñöùc ly tham laøm cho chuùng

ta trôû thaønh con ngöôøi cao thöôïng. Trong ñöùc

ly tham noù mang ñaày ñuû loøng yeâu thöông ña

höôùng ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø moïi loaøi, noù ñem laïi

cho chuùng ta moät loøng yeâu thöông nhau chan

hoøa. Cho neân ngöôøi ly tham laø ngöôøi soáng haïnh

phuùc nhaát traàn gian. Taïi sao vaäy?

Taïi vì ñöùc ly tham giuùp chuùng ta khoâng

coøn dính maéc caùc phaùp treân theá gian naøy. Khi

ñöùc ly tham ngöï trò trong taâm chuùng ta thì caùc

phaùp treân theá gian naøy khoâng coøn phaùp naøo ñuû

söùc caùm doã loâi cuoán chuùng ta ñöôïc. Cho neân khi

chuùng ta nhaän xeùt taâm mình coøn ham thích


20

ñieàu gì thì chuùng ta bieát ngay ñöùc ly tham seõ

khoâng coøn trong taâm nöõa. Vì vaäy chuùng phaûi

taùc yù ngay: “Taâm khoâng ñöôïc ham thích, phaûi

chaám döùt ngay lieàn”. Nhôø coù taùc yù nhö vaäy thì

ñöùc ly tham môùi trôû laïi trong taâm ta. Cho neân

ngöôøi tu taäp phaûi sieâng naêng, khi thaáy moät

nieäm moáng khôûi öa thích thì chuùng ta phaûi

mau mau taùc yù döøng laïi. Coù sieâng naêng tu taäp

nhö vaäy thì chuùng ta môùi soáng troïn veïn vôùi ñöùc

ly tham.

Moät ngöôøi tu theo Phaät giaùo maø löôøi bieáng

thì khoâng theå naøo thaønh töïu söï giaûi thoaùt.

Thaønh töïu giaûi thoaùt cuûa Phaät giaùo laø phaûi

sieâng naêng haèng ngaøy dieät tröø loøng tham, soáng

vôùi ñöùc ly tham vaø ñöùc hieáu sinh.


Baøi hoïc thöù hai:

Rèn Nhân Cách:

ĐẠO ĐỨC LY THAM Ý HÀNH, THÂN HÀNH, KHẨU HÀNH:

CON TRAI ĐUỔI MẸ ĐỂ GIÀNH NHÀ

Ngaøy giaùp Teát, ñöùng tröôùc baøn thôø taïm

bôï cuûa ngöôøi choàng, baø Nguyeãn Thò Hôïi (75

tuoåi) khoâng giaáu ñöôïc nhöõng gioït nöôùc maét

ngheïn ngaøo, chua xoùt. Bôûi leõ ñöùa con trai maø

baø heát loøng thöông yeâu, tin töôûng ñaõ nhaãn taâm

vôùi baø: “Toâi cheát laëng khi noù laøm ñôn truïc xuaát

toâi vaø em noù ra kho ûi nhaø”. Baø thì thaøo qua

doøng nöôùc maét tuoân traøo!


22

Naêm 1954, oâng Nguyeãn Vaên Thaønh keát

hoân vôùi baø Nguyeãn Thò Hôïi. Trong quaù trình

chung soáng, hoï ñaõ coù vôùi nhau baûy ngöôøi con.

Theo lôøi baø Hôïi, ñeå coù tieàn chi tieâu trong gia

ñình, oâng Thaønh ñaõ môû cô sôû giaøy deùp taïi 597

H, loâ T, Ñoaøn Vaên Bô, Quaän 4, sau ñoù chuyeån

veà ñòa chæ 98/55 Ñoaøn Vaên Bô. Caùc con cuûa oâng

Thaønh moät soá laøm coâng aên löông taïi cô sôû, moät

soá ñi laøm ôû ngoaøi. Rieâng oâng Nguyeãn Sôn Haø,

con trai thöù, laø ngöôøi coù coâng nhieàu nhaát cho cô

sôû giaøy deùp. Naêm 1985, oâng Haø truùng soá ñöôïc

moät löôïng vaøng cuõng tích goùp vaøo xöôûng ñeå

kinh doanh. Naêm 1998, oâng Thaønh qua ñôøi,

oâng Haø tieáp quaûn cô sôû giaøy deùp vaø laøm thuû tuïc

chuyeån teân ñaêng kyù kinh doanh cho mình. Vaøo

naêm 1999, sau khi oâng Thaønh maát, baø Hôïi ñaõ

ñöa moät soá tieàn lôùn maø gia ñình ñaõ laøm luïng

vaát vaû nhieàu naêm cho oâng Haø ñeå xaây caên nhaø

soá 73/8C, ñöôøng Laâm Vaên Beàn, Quaän 7. Roài oâng

Haø tieáp tuïc duøng tieàn thu ñöôïc töø hoaït ñoäng

kinh doanh ñeå mua theâm vaøi loâ ñaát nöõa. OÂng

Haø laëng leõ ñöùng teân nhöõng loâ ñaát vaø quyeàn sôû

höõu nhaø roài laät ngöôïc theá côø, ñuoåi caû meï vaø ñöùa

em trai ra khoûi nhaø... Bieát bao laàn baø thoi thoùp

thôû trong beänh vieän vì noãi uaát ngheïn veà ñöùa

con trai maø mình ñaõ mang naëng ñeû ñau vaø ñaët

troïn nieàm tin töôûng. Rôøi khoûi caên nhaø maø ñöùa

con trai ñaõ ñang taâm ñuoåi mình, baø Hôïi chaúng


kòp mang theo gì caû, caùi baøn thôø cuûa oâng choàng

baø vaãn coøn naèm nguyeân ôû ñoù vì oâng Haø ñaõ thay

khoùa môùi.

Khoâng theå chaáp nhaän haønh vi cuûa oâng Haø,

baø Hôïi ñaõ cuøng moät soá ngöôøi con trong gia ñình

gôûi ñôn yeâu caàu toøa aùn ñöa vuï tranh chaáp taøi

saûn ra xeùt xöû. Ngaøy 28/6/2006, toøa phuùc thaåm

TANDTC TPHCM ñaõ tuyeân xöû: Chaáp nhaän moät

phaàn yeâu caàu cuûa baø Hôïi, buoäc oâng Nguyeãn Sôn

Haø vaø baø Phaïm thò Thanh Vaân - vôï oâng Haø

phaûi thanh toaùn cho baø Hôïi 11,45 löôïng vaøng

SJC vaø 130.909.000 ñoàng. Coøn taát caû nhöõng

yeâu caàu khaùc cuûa baø Hôïi muoán laáy laïi quyeàn sôû

höõu nhaø vaø moät soá loâ ñaát maø theo baø Hôïi ñoù laø

moät soá taøi saûn chung cuûa gia ñình ñeàu bò toøa aùn

baùc boû. Bôûi leõ oâng Nguyeãn Sôn Haø ñaõ chöùng

minh taát caû taøi saûn ñoù laø cuûa rieâng mình baèng

nhöõng giaáy chöùng nhaän quyeàn söû duïng, quyeàn

sôû höõu hôïp phaùp. Tröôùc toøa, oâng Haø ñaõ khaúng

ñònh cô sôû giaøy deùp laø toaøn boä taøi saûn cuûa rieâng

oâng. Sau khi cha maát, vôï choàng oâng Haø ñaõ nhôø

baø Hôïi giöõ tieàn duøm. Neân toaøn boä tieàn mua ñaát,

xaây döïng nhaø laø tieàn cuûa vôï choàng oâng, khoâng

lieân quan ñeán baø Hôïi.

Trong phieân toøa hoâm aáy, nhieàu ngöôøi con

ñaõ ngheïn ngaøo nhaéc laïi lôøi boá daën tröôùc luùc

laâm chung: “Boá cheát ñi, chæ mong caùc con luoân

thuaän hoaø, ñöøng chia lìa nhau, ñöøng ñeå gia


24

ñình laâm vaøo caûnh tan ñaøn xeû ngheù”. Baø Hôïi

cuøng moät vaøi ngöôøi con phaûi oâm taäp hoà sô ñi

keâu cöùu nhieàu nôi, khieáu naïi oâng Haø. Taäp theå

baø con khu phoá ôû phöôøng Taân Thuaän Taây, quaän

7 ñaõ gôûi ñôn leân toøa aùn nhaân daân quaän 7, ñoàng

kính xin toøa aùn xeùt xöû ñem laïi söï coâng baèng

cho baø Hôïi, vì oâng Haø ñaõ lôïi duïng söï deã daõi cuûa

meï mình ñeå chieám ñoaït taøi saûn. Theá nhöng oâng

Haø ñaõ thaéng kieän vì coù ñaày ñuû giaáy tôø trong

tay. Nhieàu naêm nay, baø Hôïi soáng dôû cheát dôû vì

noãi ñau maø oâng Haø gaây ra. Hoâm toøa môû phieân

xeùt xöû, baø Hôïi ñaõ xin pheùp ñöôïc vaéng maët vì

chòu laøm sao noåi cuù soác ñoù: “Ñeán toøa chaéc toâi

cheát maát”. Toøa tuyeân xöû baø Hôïi ñöôïc chia 1/11

trong soá taøi saûn oâng Haø ñang naém giöõ. Nhöng

taùm thaùng ñaõ troâi qua, baø Hôïi vaãn chöa nhaän

ñöôïc soá tieàn maø oâng Haø vaø baø Vaân phaûi thanh

toaùn. Baø Hôïi ñaõ hai laàn gôûi ñôn yeâu caàu thi

haønh aùn, nhöng taát caû chæ rôi vaøo im laëng. Baø

Hôïi ñaõ laøm ñôn khôûi kieän vuï tranh chaáp taøi

saûn giöõa baø vaø oâng Haø leân toøa aùn quaän 7.

Trong quaù trình thuï lyù vuï aùn hôn moät naêm, oâng

Haø vaãn ñöôïc caáp chuû quyeàn nhaø khi ngoâi nhaø

ñang thuoäc dieän tranh chaáp.

Ngaøy ngaøy baø Hôïi vaãn ngoài thaãn thôø

trong ngoâi nhaø cuûa ngöôøi anh caû. Noãi ñau aâm æ,

giaèng xeù taâm can baø laïi khoùc, laïi nhaäp vieän. Baø

Hôïi bieát raèng oâng Haø “khoâng chòu thi haønh


aùn... Chæ vì noù ñôïi toâi cheát ñeå soá tieàn ñoù noù

khoâng phaûi hoaøn traû laïi cho toâi...”. Chaúng leõ

caùc cô quan chöùc naêng vaø toøa aùn caùc caáp coù theå

laøm ngô vôùi noãi ñau cuûa baø Hôïi?

Myõ Thanh - Hoaøng Tuyeát

(Baùo Coâng An soá 1522, Thöù naêm 01/3/2007)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Ngaøy giaùp Teát, ñöùng tröôùc baøn thôø

taïm bôï cuûa ngöôøi choàng, baø Nguyeãn Thò Hôïi

(75 tuoåi) khoâng giaáu ñöôïc nhöõng gioït nöôùc maét




toâi vaø em noù ra khoûi nhaø”. Baø thì thaøo qua

doøng nöôùc maét tuoân traøo!”. Ñoaïn naøy noùi leân

thieáu ñaïo ñöùc gì?

2- “Naêm 1954, oâng Nguyeãn Vaên Thaønh

keát hoân vôùi baø Nguyeãn Thò Hôïi. Trong quaù

trình chung soáng, hoï ñaõ coù vôùi nhau baûy ngöôøi

con. Theo lôøi baø Hôïi, ñeå coù tieàn chi tieâu trong

gia ñình, oâng Thaønh ñaõ môû cô sôû giaøy deùp taïi

597 H, loâ T, Ñoaøn Vaên Bô, Quaän 4, sau ñoù

chuyeån veà ñòa chæ 98/55 Ñoaøn Vaên Bô. Caùc con


26

cuûa oâng Thaønh moät soá laøm coâng aên löông taïi cô

sôû, moät soá ñi laøm ôû ngoaøi. Rieâng oâng Nguyeãn

Sôn Haø, con trai thöù, laø ngöôøi coù coâng nhieàu

nhaát cho cô sôû giaøy deùp. Naêm 1985, oâng Haø

truùng soá ñöôïc moät löôïng vaøng cuõng tích goùp

vaøo xöôûng ñeå kinh doanh. Naêm 1998, oâng

Thaønh qua ñôøi, oâng Haø tieáp quaûn cô sôû giaøy

deùp vaø laøm thuû tuïc chuyeån teân ñaêng kyù kinh

doanh cho mình. Vaøo naêm 1999, sau khi oâng

Thaønh maát, baø Hôïi ñaõ ñöa moät soá tieàn lôùn maø

gia ñình ñaõ laøm luïng vaát vaû nhieàu naêm cho

oâng Haø ñeå xaây caên nhaø soá 73/8C, ñöôøng Laâm

Vaên Beàn, quaän 7. Roài oâng Haø tieáp tuïc duøng

tieàn thu ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh ñeå mua

theâm vaøi loâ ñaát nöõa”. Ñoaïn naøy noùi leân ñaïo ñöùc

gì?

3- “OÂng Haø laëng leõ ñöùng teân nhöõng loâ

ñaát vaø quyeàn sôû höõu nhaø roài laät ngöôïc theá côø,

ñuoåi caû meï vaø ñöùa em trai ra khoûi nhaø...”. Ñoaïn

naøy noùi leân ñaïo ñöùc gì?

4- “Bieát bao laàn baø thoi thoùp thôû trong

beänh vieän vì noãi uaát ngheïn veà ñöùa con trai maø

mình ñaõ mang naëng ñeû ñau vaø ñaët troïn nieàm

tin töôûng. Rôøi khoûi caên nhaø maø ñöùa con trai ñaõ

ñang taâm ñuoåi mình, baø Hôïi chaúng kòp mang

theo gì caû, caùi baøn thôø cuûa oâng choàng baø vaãn

coøn naèm nguyeân ôû ñoù vì oâng Haø ñaõ thay khoùa

môùi”. Ñoaïn naøy noùi leân ñaïo ñöùc gì?


5- “Khoâng theå chaáp nhaän haønh vi cuûa

oâng Haø, baø Hôïi ñaõ cuøng moät soá ngöôøi con trong

gia ñình gôûi ñôn yeâu caàu toøa aùn ñöa vuï tranh

chaáp taøi saûn ra xeùt xöû. Ngaøy 28/6/2006, toøa

phuùc thaåm TANDTC TPHCM ñaõ tuyeân xöû: Chaáp

nhaän moät phaàn yeâu caàu cuûa baø Hôïi, buoäc oâng

Nguyeãn Sôn Haø vaø baø Phaïm thò Thanh Vaân -

vôï oâng Haø phaûi thanh toaùn cho baø Hôïi 11,45

löôïng vaøng SJC vaø 130.909.000 ñoàng. Coøn taát

caû nhöõng yeâu caàu khaùc cuûa baø Hôïi muoán laáy laïi

quyeàn sôû höõu nhaø vaø moät soá loâ ñaát maø theo baø

Hôïi ñoù laø moät soá taøi saûn chung cuûa gia ñình

ñeàu bò toøa aùn baùc boû. Bôûi leõ oâng Nguyeãn Sôn

Haø ñaõ chöùng minh taát caû taøi saûn ñoù laø cuûa

rieâng mình baèng nhöõng giaáy chöùng nhaän quyeàn

söû duïng, quyeàn sôû höõu hôïp phaùp. Tröôùc toøa,

oâng Haø ñaõ khaúng ñònh cô sôû giaøy deùp laø toaøn

boä taøi saûn cuûa rieâng oâng. Sau khi cha maát, vôï

choàng oâng Haø ñaõ nhôø baø Hôïi giöõ tieàn duøm. Neân

toaøn boä tieàn mua ñaát, xaây döïng nhaø laø tieàn cuûa

vôï choàng oâng, khoâng lieân quan ñeán baø Hôïi”.

Ñoaïn naøy noùi leân ñaïo ñöùc gì?

6- “Trong phieân toøa hoâm aáy, nhieàu ngöôøi

con ñaõ ngheïn ngaøo nhaéc laïi lôøi boá daën tröôùc

luùc laâm chung: “Boá cheát ñi, chæ mong caùc con

luoân thuaän hoaø, ñöøng chia lìa nhau, ñöøng ñeå

gia ñình laâm vaøo caûnh tan ñaøn xeû ngheù”. Ñoaïn

naøy noùi leân ñaïo ñöùc gì?


28

7- “Baø Hôïi cuøng moät vaøi ngöôøi con phaûi

oâm taäp hoà sô ñi keâu cöùu nhieàu nôi, khieáu naïi

oâng Haø. Taäp theå baø con khu phoá ôû phöôøng Taân

Thuaän Taây, quaän 7 ñaõ gôûi ñôn leân toøa aùn nhaân

daân quaän 7, ñoàng kính xin toøa aùn xeùt xöû ñem

laïi söï coâng baèng cho baø Hôïi, vì oâng Haø ñaõ lôïi

duïng söï deã daõi cuûa meï mình ñeå chieám ñoaït taøi

saûn. Theá nhöng oâng Haø ñaõ thaéng kieän vì coù

ñaày ñuû giaáy tôø trong tay”. Ñoaïn naøy noùi leân ñaïo

ñöùc gì?

8- “Nhieàu naêm nay, baø Hôïi soáng dôû cheát

dôû vì noãi ñau maø oâng Haø gaây ra. Hoâm toøa môû

phieân xeùt xöû, baø Hôïi ñaõ xin pheùp ñöôïc vaéng

maët vì chòu laøm sao noåi cuù soác ñoù: “Ñeán toøa

chaéc toâi cheát maát”. Ñoaïn naøy noùi leân ñaïo ñöùc

gì?

9- “Toøa tuyeân xöû baø Hôïi ñöôïc chia 1/11








Trong quaù trình thuï lyù vuï aùn hôn moät naêm,

oâng Haø vaãn ñöôïc caáp chuû quyeàn nhaø khi ngoâi

nhaø ñang thuoäc dieän tranh chaáp”. Ñoaïn naøy

noùi leân ñaïo ñöùc gì?


10- “Ngaøy ngaøy baø Hôïi vaãn ngoài thaãn thôø

trong ngoâi nhaø cuûa ngöôøi anh caû. Noãi ñau aâm æ,

giaèng xeù taâm can baø laïi khoùc, laïi nhaäp vieän. Baø

Hôïi bieát raèng oâng Haø “khoâng chòu thi haønh

aùn... Chæ vì noù ñôïi toâi cheát ñeå soá tieàn ñoù noù

khoâng phaûi hoaøn traû laïi cho toâi...”. Chaúng leõ


laøm ngô vôùi noãi ñau cuûa baø Hôïi?”. Ñoaïn naøy

noùi leân ñaïo ñöùc gì?

--o0o--

TRẢ LỜI NHỮNG CÂU HỎI

1- “Ngaøy giaùp Teát, ñöùng tröôùc baøn thôø

taïm bôï cuûa ngöôøi choàng, baø Nguyeãn Thò Hôïi

(75 tuoåi) khoâng giaáu ñöôïc nhöõng gioït nöôùc maét




toâi vaø em noù ra khoûi nhaø”. Baø thì thaøo qua

doøng nöôùc maét tuoân traøo!”. Ñoaïn naøy noùi leân

THIEÁU ÑÖÙC LY THAM HIEÁU THAÛO THAÂN HAØNH.

Caâu chuyeän treân ñaây laø moät söï thaät maø

baùo chí ñaõ ñaêng tin töùc naøy. Trong xaõ hoäi hieän

nay nhöõng chuyeän baát hieáu naøy thöôøng xaûy ra

nhö aên côm böõa.


30

Ñuùng vaäy, loøng tham cuûa con ngöôøi khoâng

ñaùy. Noù bieán con ngöôøi trôû thaønh voâ ñaïo ñöùc,

queân caû coâng ôn sinh thaønh döôõng duïc cuûa meï

cha.

Vì loøng tham nhaø cöûa, ñaát ñai, cuûa caûi, taøi

saûn, maø ñaønh loøng ñuoåi meï ra khoûi nhaø thaät laø

baát hieáu.

Noãi ñau cuûa ngöôøi meï bò con trai mình

truïc xuaát ra khoûi nhaø thì khoâng coù noãi ñau naøo

hôn. Phaûi khoâng quyù vò?

Ñaây, caùc tu sinh ñoïc qua caâu chuyeän naøy

môùi thaáy roõ loøng tham cuûa con ngöôøi thaät laø

gheâ gôùm, khi loøng tham ngöï trò trong taâm hoàn

cuûa hoï thì hoï queân heát ôn nghóa. Duø laø coâng ôn

sinh thaønh mang naëng ñeû ñau, nuoâi daïy con

lôùn khoân nhö trôøi nhö bieån. “Coâng cha nhö nuùi

Thaùi Sôn, nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn

chaûy ra”, theá maø hoï ñaâu coøn nhôù gì, khi loøng

tham ngöï trò trong loøng thì hoï ñeàu queân heát.

Caâu chuyeän treân ñaây laø moät baèng chöùng cuï theå

ñeå thaáy loøng tham cuûa con ngöôøi gheâ gôùm thaät

vaø xaõ hoäi chuùng ta ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp

traàm troïng.

Nhìn thaáy caûnh naøy chuùng ta laø nhöõng

ngöôøi con cuûa Phaät thì phaûi theo lôøi daïy cuûa

Ngöôøi: Luùc naøo, hay giôø naøo chuùng ta ñeàu soáng

vôùi ñöùc ly tham. Ñöùc ly tham seõ giuùp chuùng ta


coù moät taâm hoàn bieát buoâng xaû, khoâng ñaém meâ

vaät chaát cuûa caûi taøi saûn, vì caøng laém nhieàu cuûa

caûi taøi saûn thì caøng laém nhieàu gian nan vaø

nhieàu tai hoïa khoå ñau seõ ñeán vôùi chuùng ta.

Ñöùc ly tham laø moät ñöùc haïnh tuyeät vôøi.

Chuùng ta neân xem xeùt laïi ñôøi soáng cuûa ñöùc

Phaät ngaøy xöa. Ai cuõng bieát ñöùc Phaät laø con

trai ñoäc nhaát cuûa vua Tònh Phaïn vaø saép söûa

thay vua cha leân ngoâi baùu. Trong khi vua cha

tìm moïi caùch ñeå giöõ Ngaøi, nhöng Ngaøi khoâng

maøng danh lôïi, buoâng boû nhö buoâng boû moät

chieác giaøy raùch. Khi ñi tu, cung vaøng ñieän ngoïc,

vôï ñeïp, con xinh Ngaøi ñeàu buoâng xuoáng caû.

Cuoäc soáng cuûa Ngaøi luùc baáy giôø chæ coøn ba y

moät baùt, chaân traàn, haèng ngaøy ñi xin côm cuûa

moïi ngöôøi, moïi nhaø, nhöng taâm hoàn Ngaøi

phoùng khoaùng nhö hö khoâng, traéng baïch nhö

voû oác, soáng khoâng nhaø cöûa, khoâng gia ñình, laáy

trôøi laøm maøn, laáy goác caây laøm goái, laáy traêng

sao laøm ñeøn, laáy gioù laøm quaït, v.v.. Cuoäc ñôøi

cuûa Ngaøi ñaâu coøn gì nöõa, ñoùi thì ñi xin aên, ñi

xin khoâng coù thì ngoài thieàn, beänh ñau thì duøng

phaùp maø ñoái trò. Cuoäc ñôøi Ngaøi soáng thanh

thaûn, an laïc vaø voâ söï. Cuoäc ñôøi danh lôïi, tieàn

baïc, ngoâi baùu, vôï ñeïp con xinh khoâng coøn troùi

buoäc Ngaøi ñöôïc nöõa.

Coøn ngöôøi ñôøi taâm tham lam nguùt ngaøn,

muoán ngoài khoâng maø coù tieàn cuûa, vì theá laøm


32

moïi caùch gian tham xaûo quyeät ñeå thu goùp cho

nhieàu tieàn taøi vaät chaát, coù ngöôøi laïi tröïc tieáp ñi

aên troäm, aên caép hoaëc cöôùp giaät cuûa ngöôøi khaùc

ñeå thoï höôûng; beänh ñau thì reân la, keâu khoùc, ñi

baùc só, naèm nhaø thöông, ñi beänh vieän Ñoâng,

Taây y, thuoác thang uoáng, chích, chaâm cöùu, v.v..

Coøn ñöùc Phaät thì töï taïi thung dung, ñoùi no

chaúng sôï, beänh taät khoâng laøm dao ñoäng ñöôïc

taâm Ngaøi.

Moät hoâm Ngaøi ñi khaát thöïc, coù moät baùc

noâng daân ñang caøy döôùi ruoäng chaïy ñeán beân

Ngaøi vaø nhìn vaøo trong baùt roài baûo raèng: “Ngaøi

ñi xin khoâng coù ai cho Ngaøi ñaâu! Ngaøi haõy trôû

veà caøy ruoäng nhö chuùng toâi thì côm aên aùo maëc

ñaày ñuû”.

Ñöùc Phaät im laëng khoâng noùi moät lôøi naøo

vaø tieáp tuïc oâm baùt ñi xin. Ñeán khi trôû veà, ngöôøi

noâng luùc naõy cuõng chaïy ñeán beân Phaät, laät naép

baùt ra xem chæ laø moät chieác baùt khoâng, ngöôøi

noâng daân noùi: “Ngaøi thaáy chöa? Toâi ñaõ baûo caøy

ruoäng nhö toâi thì côm aên aùo maëc ñaày ñuû, khoâng

phaûi yeân taâm sao? Coøn baây giôø Ngaøi ñi xin

khoâng ai cho phaûi chòu ñoùi khaùt khoå sôû voâ

cuøng”.

Ñöùc Phaät töø toán traû lôøi: “Ngöôi töôûng Ta

caàn nhöõng thöùc aên naøy laém sao? Neáu ñoùi Ta

chæ ngoài thieàn thì laøm sao coøn ñoùi ñöôïc nöõa.


Thieàn duyeät vi thöïc phaùp hyû sung maõn kia maø.

Ta vì chuùng sinh quaù ñau khoå maø ñi khaát thöïc

ñeå gieo duyeân hoaù ñoä, chöù khoâng vì chuùng sinh

thì Ta ñaõ nhaäp Nieát Baøn töø laâu roài. Cuoäc ñôøi

naøy coù coøn nhöõng gì caùm doã ñöôïc ta ñaâu?”.

Nghe xong, ngöôøi noâng daân quyø xuoáng

döôùi chaân ñöùc Phaät xin saùm hoái nhöõng toäi loãi

cuûa mình ñaõ voâ minh noùi ra nhöõng lôøi khinh

maïn vaø cuõng xin ñöùc Phaät cho laøm ñeä töû cö só

taïi gia, quyeát taâm giöõ gìn naêm giôùi.

Coøn beänh ñau thì sao? Chuùng ta haõy nghe

ñöùc Phaät duøng phaùp trò beänh. Moät hoâm treân

ñöôøng ñeán nôi ñeå nhaäp Nieát baøn, ñöùc Phaät nay

ñaõ giaø yeáu, 80 tuoåi roài, neân moät côn baïo beänh

aäp ñeán, ñöùc Phaät phaûi truï laïi giöõa ñöôøng ñeå ñoái

trò côn beänh ngaët ngheøo ñau buoát caû cô theå.

Ngaøi ngoài kieát giaø löng thaúng, nhieáp taâm an

truù tænh thöùc trong hôi thôû ra voâ vaø taùc yù ñaåy

lui beänh, nhôø ñoù côn ñau khoâng coøn taán coâng

Ngaøi ñöôïc nöõa, Ngaøi bình phuïc vaø tieáp tuïc ñi

ñeán nôi nhaäp Nieát baøn. Xin quyù vò vui loøng haõy

ñoïc laïi kinh Nieát Baøn trong kinh Tröôøng Boä

taäp I thì roõ.

Ñaáy, quyù vò coù thaáy cuoäc ñôøi tu haønh cuûa

ñöùc Phaät ñaõ thoaùt ra boán caùi khoå maø ngöôøi theá

gian khoâng theå laøm ñöôïc khoâng?

1- Laøm chuû ñöôïc ñôøi soáng aên uoáng.


34

2- Laøm chuû ñöôïc beänh ñau.

3- Giaø yeáu nhöng coøn maïnh khoûe, ñi boä

vöõng vaøng.

4- Laøm chuû söï soáng cheát.

Ñoù chính laø nhôø Ngaøi soáng vôùi ñöùc ly

tham. Do ñöùc ly tham neân Ngaøi boû cung vaøng

ñieän ngoïc, vôï ñeïp con xinh nhö boû nhöõng ñoà

pheá thaûi.

--o0o--

2- “Naêm 1954, oâng Nguyeãn Vaên Thaønh

keát hoân vôùi baø Nguyeãn Thò Hôïi. Trong quaù

trình chung soáng, hoï ñaõ coù vôùi nhau baûy ngöôøi

con. Theo lôøi baø Hôïi, ñeå coù tieàn chi tieâu trong

gia ñình, oâng Thaønh ñaõ môû cô sôû giaøy deùp taïi

597 H, loâ T, Ñoaøn Vaên Bô, Quaän 4, sau ñoù

chuyeån veà ñòa chæ 98/55 Ñoaøn Vaên Bô. Caùc con

cuûa oâng Thaønh moät soá laøm coâng aên löông taïi cô

sôû, moät soá ñi laøm ôû ngoaøi. Rieâng oâng Nguyeãn

Sôn Haø, con trai thöù, laø ngöôøi coù coâng nhieàu

nhaát cho cô sôû giaøy deùp. Naêm 1985, oâng Haø

truùng soá ñöôïc moät löôïng vaøng cuõng tích goùp

vaøo xöôûng ñeå kinh doanh. Naêm 1998, oâng

Thaønh qua ñôøi, oâng Haø tieáp quaûn cô sôû giaøy

deùp vaø laøm thuû tuïc chuyeån teân ñaêng kyù kinh

doanh cho mình. Vaøo naêm 1999, sau khi oâng

Thaønh maát, baø Hôïi ñaõ ñöa moät soá tieàn lôùn maø


gia ñình ñaõ laøm luïng vaát vaû nhieàu naêm cho

oâng Haø ñeå xaây caên nhaø soá 73/8C, ñöôøng Laâm

Vaên Beàn, quaän 7. Roài oâng Haø tieáp tuïc duøng

tieàn thu ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh ñeå mua

theâm vaøi loâ ñaát nöõa”. Ñoaïn naøy noùi leân ÑÖÙC

TINH TAÁN NHAÂN QUAÛ.

Trong cuoäc ñôøi naøy, soáng löông thieän

khoâng gian tham, khoâng xaûo quyeät löøa ñaûo

ngöôøi, laáy moà hoâi nöôùc maét vaø coâng söùc cuûa

mình sieâng naêng laøm ra cuûa caûi taøi saûn, ñoù laø

ÑÖÙC LY THAM. Laøm ra cuûa caûi taøi saûn, duø cho

giaøu coù ñeán ñaâu cuõng khoâng tham ñaém vaø dính

maéc nhöõng vaät chaát ñoù cuõng laø ÑÖÙC LY THAM.

Caû gia ñình con caùi cuûa oâng baø Thaønh ñeàu

lo tích luõy laøm aên chaân chaát, cô sôû vaät chaát

caøng ñi leân, cuûa caûi taøi saûn ñaát ñai caøng nhieàu,

thì taâm tham cuõng caøng lôùn theo, do ñoù môùi coù

nhöõng söï tranh chaáp xaûy ra, môùi coù söï kieän

tuïng. Neáu trong giai ñoaïn naøy caû gia ñình oâng

baø Thaønh ñeàu ñöôïc hoïc ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM thì

taøi saûn gia ñình naøy caøng ñi leân vôùi söï sieâng

naêng caàn maãn laøm aên löông thieän thì ñaâu coù

vieäc gì xaûy ra. Phaûi khoâng quyù vò?

Ñoàng tieàn vaø cuûa caûi taøi saûn laøm môø maét,

khôi daäy loøng tham chieám höõu laøm cuûa rieâng

mình, cho neân noù ñaõ gieát cheát ñaïo ñöùc hieáu

thaûo laøm ngöôøi. OÂng Haø cuõng chæ laø moät con


36

ngöôøi nhö bao nhieâu con ngöôøi khaùc, bieát chí

thuù laøm aên ñeå laøm giaøu. Nhöng chính vì tham

nhaø cöûa, ñaát ñai, vaät chaát, neân coâng ôn sinh

thaønh cuûa cha meï ñaõ queân maát, tình nghóa anh

em ruoät thòt nhö nöôùc laõ ngöôøi döng, chæ muoán

laøm sao böùng nhöõng ngöôøi naøy ra khoûi nhaø laø

thöôïng saùch, chæ ñeå mình naém troïn quyeàn sôû

höõu cuûa rieâng mình. Do loøng tham lam, oâng Haø

ñaõ leùn laøm giaáy tôø cho rieâng vôï choàng oâng ñöùng

teân, ñeán khi giaáy tôø naém chaéc trong tay, oâng

khôûi söï truïc xuaát meï vaø em ra khoûi nhaø.

Ñoù, quyù vò thaáy chöa? Tieàn baïc, cuûa caûi,

taøi saûn, ñaát ñai seõ laøm maát ñaïo ñöùc con ngöôøi,

maát tình maát nghóa, maát loøng hieáu thaûo cuûa

con ngöôøi.

Toùm laïi, coù khaû naêng laøm ra cuûa caûi, taøi

saûn baèng coâng söùc löông thieän cuûa mình ñeå

nuoâi gia ñình vôï con eâm aám; ñeå nuoâi döôõng cha

meï trong luùc tuoåi giaø söùc yeáu ñaày loøng hieáu

thaûo; ñeå giuùp cho anh em, chò em coù voán laøm

aên khoâng thua keùm ngöôøi khaùc thì tình nghóa

maùu thòt caøng saâu ñaäm; ñeå giuùp cho moïi ngöôøi

coù coâng aên vieäc laøm khoâng coøn soáng trong caûnh

thaát nghieäp böõa ñoùi, böõa no vaø cuoái cuøng laø laøm

nhöõng vieäc töø thieän boá thí cho nhöõng ngöôøi baát

haïnh trong xaõ hoäi; cho treû em moà coâi; cho

nhöõng ngöôøi giaø neo ñôn khoâng ngöôøi thaân

nuoâi döôõng vaø giuùp cho treû em khuyeát taät, thì


ñoù laø ñaïo ñöùc LY THAM HIEÁU SINH trong tình

thöông yeâu roäng lôùn vaø cao thöôïng.

Cho neân laøm giaøu coù cuûa caûi, taøi saûn baèng

moà hoâi coâng söùc cuûa mình thì khoâng phaûi laø coù

toäi, maø coù toäi laø do loøng tham lam cöôùp coâng,

cöôùp tieàn cuûa cuûa ngöôøi khaùc vaø ích kyû, boûn

xeûn, keo kieät khoâng daùm boû ra boá thí cho

nhöõng ngöôøi ngheøo khoå; khoâng daùm boû ra giuùp

ñôõ cho nhöõng ngöôøi baát haïnh trong xaõ hoäi.

Laøm ra cuûa caûi, taøi saûn baát löông baèng söï

gian xaûo löøa ñaûo ngöôøi khaùc, baèng söï cöôùp cuûa,

cöôùp coâng ngöôøi khaùc, baèng söï aên lo hoái loä roài

chæ bo bo ñeå phuïc vuï caù nhaân cho baûn thaân

mình, cho vôï con mình thì ñoù laø ngöôøi tích luõy

taâm tham ñaém cuûa caûi taøi saûn, ñaùnh maát ñôøi

soáng ÑÖÙC LY THAM HIEÁU SINH. Ngöôøi ñaõ ñaùnh

maát ñöùc ly tham laø ñaùnh maát tính ngöôøi, chæ

coøn laø baûn chaát tham aên cuûa loaøi ñoäng vaät.

--o0o--

3- “OÂng Haø laëng leõ ñöùng teân nhöõng loâ

ñaát vaø quyeàn sôû höõu nhaø roài laät ngöôïc theá côø,

ñuoåi caû meï vaø ñöùa em trai ra khoûi nhaø...”. Ñoaïn

naøy noùi leân THIEÁU ÑÖÙC LY THAM HIEÁU SINH YÙ

HAØNH.

Haønh ñoäng oâng Haø laëng leõ ñöùng teân

nhöõng loâ ñaát vaø quyeàn sôû höõu nhaø cöûa roài laät


38

ngöôïc theá côø, ñuoåi caû meï vaø ñöùa em trai ra khoûi

nhaø, ñoù laø moät haønh ñoäng tham lam voâ bôø beán,

xaáu xa ñaùng leân aùn, ñaùng traùch. Meï laø ngöôøi

sinh thaønh döôõng duïc nuoâi mình lôùn khoân maø

laïi giaø yeáu roài, soáng coøn bao laâu nöõa, theá maø

loøng tham gheâ gôùm thaät! Xem cha meï chaúng ra

gì. Anh em duø cuøng moät cha meï, cuøng moät doøng

maùu, duø moät nôi sinh ra thì coøn coù nghóa lyù gì

ñoái vôùi nhöõng ngöôøi loøng tham che khuaát nhö

oâng Haø, oâng chæ coøn bieát tieàn! tieàn!.. maø thoâi.

Ngöôøi tham lam laø ngöôøi ñaùnh maát nhaân

tính, ñaùnh maát ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaùnh maát

ñaïo ñöùc ly tham. Hoï laø nhöõng ngöôøi ñang ôû

trong caùc aùc phaùp, ñang laøm nhöõng ñieàu aùc vaø

chòu nhieàu quaû ñau khoå, chöù khoâng phaûi nhöõng

ngöôøi tham lam laø nhöõng ngöôøi soáng ñaày ñuû an

vui vaø haïnh phuùc.

Khoâng! Hoï raát khoå ñau, meät nhoïc, laø vì

nhöõng ngöôøi naøy ñaàu oùc toan tính baèng caùch

naøy, baèng caùch khaùc ñeå chieám ñoaït taøi saûn, cuûa

caûi, tieàn baïc cho nhieàu, nhieàu chöøng naøo toát

chöøng naáy. Nhöng tieàn baïc cuûa caûi bieát bao

nhieâu cho ñaày tuùi tham khoâng ñaùy cuûa hoï?

Laëng leõ aâm thaàm ñöùng teân nhöõng giaáy tôø

caùc loâ ñaát vaø nhöõng giaáy tôø quyeàn sôû höõu nhaø

cöûa. Ñoù laø nhöõng haønh ñoäng tham lam maø

ngöôøi con trai cuûa baø Hôïi ñaõ coù tính toaùn tröôùc.


Khi coù giaáy tôø chöùng côù ñaát ñai nhaø cöûa cuûa

rieâng mình thì taïo caûnh gaây goå baát hoøa xaûy ra

trong nhaø, cuoái cuøng môùi coù caùch thöùc truïc xuaát

ngöôøi meï vaø ngöôøi em cuûa mình ra khoûi nhaø

môùi ñöôïc. Vaø nhö vaäy taøi saûn naém troïn trong

tay khoâng coøn ai daùm ñoøi chia chaùc vôùi nhau

nöõa. Ñaáy, quyù vò thaáy loøng tham gheâ gôùm thaät,

coù möu moâ, coù tính toaùn kyõ löôõng.

Nhöng loøng tham lam coù phaûi chính laø

mình khoâng? Cuûa caûi taøi saûn, taát caû vaät chaát coù

caùi gì cuûa mình ñaâu? Caøng coù nhieàu cuûa caûi, taøi

saûn, caøng nhieàu khoå ñau. Ñeán khi cheát coù ngöôøi

naøo mang theo ñöôïc nhöõng vaät gì khoâng? Hay

chæ coøn laø moät naém xöông vuøi saâu trong loøng

ñaát laïnh. Treân naám moä chæ coøn moät naém coû

khaâu xanh rì nôi nghóa ñòa hoang laïnh. Duø cho

giaøu sang nhö vua chuùa, nhöng khi cheát roài

cuõng chæ coøn coù nhaân quaû thieän aùc theo nghieäp

maø ñi taùi sinh, chöù coøn coù linh hoàn ñaâu.

Nhö oâng Haø tích luõy cuûa caûi taøi saûn cho

thaät nhieàu, roài ñaây con caùi seõ phaù saïch, neáu

khoâng thì thieân tai hoûa hoaïn, baõo toá cuõng

khoâng chöøa. Ñeán khi cheát roài oâng chæ coøn moät

naém tro taøn khi moïi ngöôøi ñem thieâu xaùc,

nhöng ñôøi oâng seõ ñeå laïi tieáng xaáu muoân ñôøi

khoâng theå xoùa ñöôïc: “Cöôùp giaät nhaø cöûa ñaát

ñai, ñuoåi meï vaø em ra khoûi nhaø”. Baùo chí ñaêng

tin töùc nhö vaäy thì coøn maët muõi naøo nhìn thieân


40

haï; thì coøn maët muõi naøo nhìn laïi baûn thaân

mình laø moät con ngöôøi, chöù ñaâu phaûi laø con thuù

vaät, vì cuûa caûi nhaø cöûa ñaát ñai maø ñuoåi meï, xua

em. Thaät ñaùng thöông!

Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi theo Phaät giaùo tu

hoïc ñaïo ñöùc laøm ngöôøi, vì theá chuùng ta khoâng

theå naøo boû qua ñaïo ñöùc ly tham TÖØ BOÛ LAÁY CUÛA

KHOÂNG CHO. Ñaïo ñöùc ly tham laø moät ñöùc haïnh

caàn phaûi hoïc taäp vaø reøn luyeän ñeå xöùng ñaùng

laøm ngöôøi. Chuùng ta caàn phaûi trui luyeän ñeå trôû

thaønh con ngöôøi khoâng coøn gian tham, troäm

caép laáy cuûa khoâng cho.

Treân ñôøi naøy chæ coù nhöõng ngöôøi theo

Phaät giaùo môùi coù tu hoïc vaø soáng vôùi ÑÖÙC LY

THAM. Loøng tham cuûa con ngöôøi coù raát nhieàu

loaïi, maø loaïi naøo cuõng raát ñoäc ñaùo, thöôøng ñem

laïi cho con ngöôøi nhieàu ñieàu khoå ñau.

ÔÛ ñaây chuùng ta chæ noùi ñeán ñöùc ly tham ñeå

xaû boû loøng tham cuûa caûi, taøi saûn vaät chaát, ñaát

ñai nhaø cöûa, chöù chuùng ta chöa noùi ñeán nhöõng

loøng tham khaùc nhau nhö: tham aên, tham nguû,

tham danh, tham lôïi, tham noùi chuyeän, tham

maéng chöûi ngöôøi, tham noùi xaáu ngöôøi, tham

tranh luaän hôn thua, tham saéc duïc, tham ñua

ñoøi, tham laøm daùng laøm ñeïp, tham noùi nhöõng

lôøi hung döõ, tham caùi gì cuûa mình cuõng coù cuõng

hôn caû moïi ngöôøi, tham ñi chôi du hí, tham côø


baïc, röôïu cheø, tham huùt chích, tham caù cöôïc

ñua ngöïa, ñua xe, tham aên ngon maëc ñeïp, tham

choã ôû cho tieän nghi, tham nhaø cöûa cao sang

hôn cuûa moïi ngöôøi, v.v.. ÔÛ ñaây loøng tham nhieàu

laém keå sao cho heát. Phaûi khoâng quyù vò?

Toùm laïi, ngöôøi ñôøi vì voâ minh khoâng thaáy

taát caû caùc phaùp voâ thöôøng, neân laàm chaáp cuûa

caûi taøi saûn tieàn baïc nhieàu laø haïnh phuùc, söï thaät

noù laø tai hoïa, noù laø raén ñoäc thöôøng mang moïi

söï khoå ñau, phieàn naõo cho mình, cho ngöôøi vaø

cho taát caû chuùng sinh. Cho neân ñöùc Phaät daïy:

“Chuùng ta caàn phaûi soáng xa lìa loøng tham lam,

töø boû loøng tham lam, töø boû laáy cuûa khoâng cho”.

Ñoù laø ñaïo ñöùc ly tham thöù hai trong Nguõ Giôùi

cuûa Phaät giaùo. Xin quyù phaät töû haõy löu yù ñeå

traùnh xa nhöõng loaøi raén ñoäc naøy. Moät khi

chuùng ta ñaõ thaám noïc ñoäc cuûa loaïi raén naøy thì

con ngöôøi chuùng ta trôû neân heïp hoøi, ích kyû, boûn

xeûn, v.v.. maát heát nhaân tính.

--o0o--

4- “Bieát bao laàn baø thoi thoùp thôû trong

beänh vieän vì noãi uaát ngheïn veà ñöùa con trai maø

mình ñaõ mang naëng ñeû ñau vaø ñaët troïn nieàm

tin töôûng. Rôøi khoûi caên nhaø maø ñöùa con trai ñaõ

ñang taâm ñuoåi mình, baø Hôïi chaúng kòp mang

theo gì caû. Caùi baøn thôø cuûa oâng choàng baø vaãn


42

coøn naèm nguyeân ôû ñoù vì oâng Haø ñaõ thay khoùa

môùi”. Ñoaïn naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC LY THAM YÙ

HAØNH, THAÂN HAØNH.

Ñoaïn naøy noùi leân loøng tham lam khoâng

ñaùy cuûa ñöùa con trai, noù ñaõ gieát ngöôøi meï sinh

ra noù baèng caùch ñuoåi ra khoûi nhaø ñeå baø cheát

daàn, cheát moøn trong ñau khoå, trong töùc giaän.

Do loøng tham lam con ngöôøi töï laøm khoå

mình, khoå ngöôøi khaùc; do loøng tham lam maø

cuoäc soáng con ngöôøi baát an, xaõ hoäi maát traät töï,

theá giôùi luoân luoân coù chieán tranh.

Bôûi vaäy, ñaïo Phaät ra ñôøi quyeát taâm giuùp

con ngöôøi queùt saïch loøng tham lam baèng caùch

daïy con ngöôøi ñöùc ly tham, töø boû loøng tham, töø

boû laáy cuûa khoâng cho.

Muoán soáng coù ñöùc haïnh ly tham töø boû laáy

cuûa khoâng cho thì haèng ngaøy thöôøng xuyeân taùc

yù nhaéc taâm: “Taâm tham lam laø moät phaùp cöïc aùc

laøm ñau khoå cho mình, cho ngöôøi. Vaäy chuùng

ta phaûi töø boû taâm tham, töø boû laáy cuûa khoâng

cho”.

Cuûa caûi taøi saûn caøng nhieàu caøng khoå ñau,

chæ coù ñöùc ly tham môùi ñem laïi haïnh phuùc cho

mình, cho ngöôøi.

Haèng ngaøy ôû trong thaát moät mình, chuùng

ta töøng giöõ söï yeân laëng roài laéng nghe taâm mình


khôûi leân töøng nieäm tham, heát tham caùi naøy ñeán

tham caùi kia. Hieän giôø taâm phaøm phu cuûa

chuùng ta chöa ly duïc ly aùc phaùp, neân noù luoân

luoân coøn ñuû tham, saân, si, maïn, nghi. Neáu taâm

chuùng ta soáng vôùi ñöùc hieáu sinh thì loøng yeâu

thöông roäng lôùn cuûa chuùng ta seõ deïp tröø saïch

taâm tham, saân, si, maïn, nghi. Nhöng vì loøng

yeâu thöông cuûa chuùng ta chöa troïn veïn, vì theá

chuùng ta môùi coøn taâm tham, saân, si, maïn, nghi.

Tuy nhieân chuùng ta raát coá gaéng soáng vôùi

ñöùc hieáu sinh, nhöng noù chöa trôû thaønh chuùng

ta vaø chuùng ta chöa trôû thaønh ÑÖÙC HIEÁU SINH,

vì theá taâm tham, saân, si, maïn, nghi coøn xen

vaøo ñöôïc.

Neáu chuùng ta ñaõ thaønh töïu ñöôïc ñöùc hieáu

sinh thì chuùng ta ñaõ chöùng quaû A La Haùn xong

roài. Vì khi ñöùc hieáu sinh ngöï trò trong taâm thì

khoâng coù moät aùc phaùp naøo taùc ñoäng taâm chuùng

ta ñöôïc nöõa. Coøn hieän giôø ñöùc hieáu sinh coù luùc

hieän, coù luùc aån, cho neân chuùng ta soáng vôùi ñöùc

hieáu sinh chöa troïn veïn, vì theá chuùng ta laïi tu

hoïc boài döôõng theâm moät ñöùc haïnh nöõa. Ñoù laø

ÑÖÙC LY THAM.

Neáu haèng ngaøy, haèng giôø chuùng ta luoân

luoân aùp duïng ñöùc ly tham vaøo cuoäc soáng cuûa

chuùng ta thì caùc aùc phaùp khoâng laøm ñoäng taâm

chuùng ta ñöôïc nöõa.


44

Hoâm nay chuùng ta laïi coù theâm moät ñöùc

haïnh nöõa, ñoù laø ÑÖÙC LY THAM. Tröôùc kia chuùng

ta chæ coù moät ÑÖÙC HIEÁU SINH, vaäy maø taâm

tham, saân, si, maïn, nghi coøn khoâng ñaát ôû. Hoâm

nay chuùng ta laïi coù theâm moät ñöùc ly tham nöõa

thì taâm tham, saân, si, maïn, nghi seõ bò trieät tieâu

moät caùch deã daøng. Vì taâm tham, saân, si, maïn,

nghi ñuïng baát cöù choã naøo trong chuùng ta thì

chuùng ñeàu gaëp hai ñöùc haïnh naøy seõ buûa vaây

ñaùnh roát raùo. Do ñoù taâm tham khoâng daùm loù

ñaàu ra choã naøo nöõa caû.

Ví duï: Khi thaân taâm löø ñöø muoán ñi nguû thì

taâm ly tham bieát ngay: “Maøy coøn tham nguû aø?

Phaûi ñi ngay! Cuùt ñi!”. Chæ caàn taùc yù nhö vaäy

laø taâm tham nguû ñi ngay. Neáu noù khoâng ñi, luùc

baáy giôø chuùng ta muoán cho taâm tham nguû

khoâng coøn nöõa thì ngay ñoù chuùng ta ñi tôùi ñi lui

vôùi caâu taùc yù: “Toâi ñi kinh haønh toâi bieát toâi ñi

kinh haønh”. Vöøa ñi, vöøa thænh thoaûng taùc yù nhö

vaäy roài cöù böôùc ñi cho ñeán khi gaàn moûi chaân

môùi ngoài xuoáng nghæ. Khi ngoài laïi laø phaûi ngoài

kieát giaø, löng thaúng. Sau khi ngoài chôø thaân taâm

ñöôïc yeân laëng môùi taùc yù: “Vôùi taâm ñònh tónh toâi

bieát toâi hít voâ, vôùi taâm ñònh tónh toâi bieát toâi thôû

ra”. Cöù taäp luyeän nhö vaäy cho ñeán khi naøo taâm

heát buoàn nguû môùi thoâi.

Neáu khi tænh taùo, taâm tónh giaùc raát saùng

suoát, thaân taâm khoâng coøn lô tô mô nöõa, luùc baáy


giôø chuùng ta môùi ngoài laïi bình thöôøng, quaùn xeùt

taâm tham, taâm saân, si, maïn, nghi xem noù xuaát

hieän ngoõ naøo, thì ngay ñoù chuùng ta duøng ñöùc ly

tham dieät tröø.

Ví duï: Baáy giôø taâm chuùng ta muoán ñi ra

ngoaøi cho thoaûi maùi deã chòu hôn thì chuùng ta

bieát ngay ñoù laø taâm tham cuûa mình (tham cho

cô theå thoaûi maùi). Bieát nhö vaäy chuùng ta lieàn

baûo: “Ñöùc ly tham ôû ñaâu sao khoâng queùt taâm

tham ñoù ñi!”. Khi suy tö vaø noùi nhö vaäy, ñoù laø

chuùng ta ñang aùp duïng ñöùc ly tham trong cuoäc

soáng hieän taïi.

Toùm laïi, luùc naøo coù ñöùc ly tham thì khoâng

bao giôø coù taâm tham, cho neân ñöùc ly tham seõ

ñem ñeán söï bình an cho moïi ngöôøi, trong ñoù coù

chuùng ta. Vì vaäy ñöùc ly tham buoâng xaû raát

tuyeät vôøi.

--o0o--

5- “Khoâng theå chaáp nhaän haønh vi cuûa

oâng Haø, baø Hôïi ñaõ cuøng moät soá ngöôøi con trong

gia ñình gôûi ñôn yeâu caàu toøa aùn ñöa vuï tranh

chaáp taøi saûn ra xeùt xöû. Ngaøy 28/6/2006, toøa

phuùc thaåm TANDTC TPHCM ñaõ tuyeân xöû: Chaáp

nhaän moät phaàn yeâu caàu cuûa baø Hôïi. Buoäc oâng

Nguyeãn Sôn Haø vaø baø Phaïm Thò Thanh Vaân -

vôï oâng Haø phaûi thanh toaùn cho baø Hôïi 11,45


46

löôïng vaøng SJC vaø 130.909.000 ñoàng. Coøn taát

caû nhöõng yeâu caàu khaùc cuûa baø Hôïi muoán laáy laïi

quyeàn sôû höõu nhaø vaø moät soá loâ ñaát maø theo baø

Hôïi ñoù laø moät soá taøi saûn chung cuûa gia ñình

ñeàu bò toøa aùn baùc boû. Bôûi leõ oâng Nguyeãn Sôn

Haø ñaõ chöùng minh taát caû taøi saûn ñoù laø cuûa

rieâng mình baèng nhöõng giaáy chöùng nhaän quyeàn

söû duïng, quyeàn sôû höõu hôïp phaùp tröôùc toøa, oâng

Haø ñaõ khaúng ñònh cô sôû giaøy deùp laø toaøn boä taøi

saûn cuûa rieâng oâng. Sau khi cha maát, vôï choàng

oâng Haø ñaõ nhôø baø Hôïi giöõ tieàn duøm. Neân toaøn

boä tieàn mua ñaát, xaây döïng nhaø laø tieàn cuûa vôï

choàng oâng, khoâng lieân quan ñeán baø Hôïi”. Ñoaïn

naøy noùi leân THIEÁU ÑÖÙC LY THAM THAÂN HAØNH.

Khi moïi ngöôøi khoâng soáng vôùi ñöùc ly tham

thì cuoäc soáng cuûa hoï dính maéc vaät chaát theá

gian, neân seõ ñi ñeán caûnh tranh tuïng thöa kieän,

gia ñình tan naùt, anh em chia lìa. Thaät laø ñau

loøng!

Treân ñôøi naøy khoâng coù caùi gì xaáu xa vaø teä

haïi cho baèng khi con ñi kieän tuïng cha meï vaø

cha meï ñi kieän tuïng con caùi, hay anh ñi kieän

tuïng em, em ñi kieän tuïng anh. Thaät laø teä haïi

vaø xaáu hoå voâ cuøng, hoï khoâng coøn nhìn maët ai

heát. Ñoù laø do loøng tham cuûa con ngöôøi.

Loøng tham cuûa con ngöôøi ñaõ mang ñeán cho

moïi ngöôøi bieát bao nhieâu söï khoå ñau. Ñieàu naøy


chaéc ai cuõng bieát. Phaûi khoâng quyù vò? Thaät ñau

loøng!

Vaät chaát tieàn baïc, cuûa caûi taøi saûn, nhaø cao

cöûa roäng, vaøng baïc cuûa baùu coù caøng nhieàu thì

tai hoïa caøng to, muoân söï khoå ñau ñeàu naèm treân

ñoù. Thaät laø gheâ gôùm! Chæ caàn quyù vò thoâng suoát

noù laø nhöõng phaùp cöïc aùc, noù seõ gieát haïi vaø

mang laïi söï soáng daãy ñaày ñau khoå neân quyù vò

phaûi traùnh xa thì môùi yeân thaân.

Ngaøy xöa ñöùc Phaät vaø oâng A Nan ñi khaát

thöïc, khi ñi ngang qua moät bôø ruoäng, oâng A

Nan nhìn thaáy döôùi chaân bôø ruoäng nöôùc chaûy

khuyeát ñaát, ñeå loä ra moät huõ vaøng, oâng A Nan

môùi chæ cho ñöùc Phaät thaáy. Khi nhìn thaáy, ñöùc

Phaät baûo vôùi oâng A Nan raèng:

- Ñaáy laø raén ñoäc con aï! Noù seõ caén cheát.

Chuùng ta haõy ñi traùnh xa, ñöøng neân ôû gaàn ñoù.

Moät baùc noâng daân ñang caøy ruoäng gaàn ñoù,

nghe vaäy baùc chaïy ñeán xem vaø la to:

- OÂi! Vaøng! Laø vaøng maø hai oâng ñi xin aên

cho laø raén ñoäc. Vaäy ta mang noù veà nhaø ñeå cho

noù caén caû gia ñình ta xem coù ñöôïc khoâng?

Noùi xong, ngöôøi noâng daân duøng cuoác ñaøo

laáy troïn huõ vaøng ñem veà nhaø mình. Töø choã

ngheøo ñi ñeán choã giaøu khoâng coù khoù khaên. Nhôø

vaøng, oâng xaây caát nhaø cöûa, mua nhieàu ruoäng


48

ñaát khieán cho moïi ngöôøi ngaïc nhieân, nghi ngôø.

Ñieàu naøy ñeán tai nhaø vua. Vì tröôùc ñoù nhaø vua

bò troäm laáy vaøng, neân nay ñieàu tra thì ra oâng

ñaõ laáy vaøng cuûa nhaø vua. Nhaø vua keát aùn töû

hình caû nhaø oâng.

Tröôùc khi cheát, nhaø vua hoûi oâng coù muoán

noùi nhöõng lôøi gì khoâng?

Ngöôøi noâng daân than:

- Ñuùng vaäy, ñöùc Phaät vaø oâng A Nan ñaõ

noùi: “Vaøng laø raén ñoäc. Noù seõ gieát cheát caû doøng

hoï anh em ruoät thòt, neáu ai rôø tôùi noù”. Chính

con khoâng nghe lôøi daïy aáy, neân hoâm nay con vaø

caû doøng hoï con ñeàu bò nhaø vua ñem gieát. Thaät

laø ñuùng nhö lôøi ñöùc Phaät vaø oâng A Nan ñaõ noùi

khoâng sai.

Ñuùng vaäy, cuûa caûi taøi saûn, ñaát ñai, nhaø cao

cöûa roäng, tieàn baïc chaâu baùu laø raén ñoäc. Noù seõ

gieát cheát moïi ngöôøi. Chæ coù nhöõng ngöôøi ngu si

meâ muoäi voâ minh thaáy tieàn baïc, cuûa caûi taøi saûn,

ñaát ñai nhieàu laø tham ñaém, laø möøng vui. Chöù

ngöôøi coù trí laø hoï raát sôï. Caøng laém nhieàu cuûa

caûi taøi saûn, ñaát ñai ruoäng vöôøn laø caøng laém tai

hoïa. Vaø tai hoïa seõ mang ñeán nhöõng söï khoå ñau

maø khoâng sao traùnh khoûi.

Toùm laïi ñoaïn naøy, vì cuûa caûi, taøi saûn, nhaø

cöûa, tieàn baïc, ñaát ñai coù nhieàu, neân ngöôøi con


trai sôï caùc anh em khaùc chia chaùc, neân truïc

xuaát meï vaø ngöôøi em ra khoûi nhaø ñeå sau naøy

khoûi ai aên loït. Ñoù chöùng toû taâm tham lam cuûa

ngöôøi con trai naøy oâng Haø cuõng gheâ laém! Ñaùng

thöông khi moïi ngöôøi chöa bieát soáng vôùi ñöùc ly

tham, neân taâm tham noåi daäy, oâng tìm moïi caùch

ñeå chieám ñoaït taøi saûn cuûa caûi naøy thuoäc veà

rieâng mình.

Caû gia ñình naøy chöa bao giôø bieát ñeán ñöùc

ly tham neân raát ñaùng thöông haïi. Töø oâng Haø

ñeán baø meï cuøng caùc em cuõng khoâng ly tham,

neân nhöõng ngöôøi naøy thaáy cuûa caûi ñeå moät ngöôøi

aên thì töùc, neân laøm ñôn thöa kieän nhau. Töø ñaây

gia ñình tan naùt cha meï, anh em chia lìa. Tình

nghóa meï con vaø anh em khoâng coøn nöõa, cuõng

gioáng nhö ngöôøi döng nöôùc laõ. Ñuùng laø taâm

tham mang ñeán muoân söï khoå ñau. Coù taâm tham

lam ngöï trò trong loøng cuûa moïi ngöôøi laøm sao

haøn gaén gia ñình naøy laïi ñöôïc nöõa, tan naùt heát

roài. Phaûi khoâng quyù vò?

Nhöng nhöõng ngöôøi naøy hoï laøm sao bieát

ñöôïc nguyeân nhaân naøo sinh ra söï chia lìa phaân

taùn, vì taâm tham ñaõ che khuaát roài. Hoï ñaâu coøn

saùng suoát, chæ coøn bieát cuûa caûi taøi saûn, ñaát ñai

ruoäng vöôøn.

Ngöôøi hoïc Phaät vôùi ñöùc haïnh ly tham thì

khoâng bao giôø coù nhöõng ñieàu ñau loøng naøy xaûy


50

ra. Hoï xem cuûa caûi taøi saûn, ñaát ñai, nhaø cao cöûa

roäng, tieàn baïc chaâu baùu laø raén ñoäc. Vì theá hoï

khoâng bò ñoàng tieàn sai baûo. Hoï laøm ra cuûa caûi

taøi saûn, chöù khoâng phaûi cuûa caûi taøi saûn laøm ra

hoï. Cho neân cuoäc soáng cuûa hoï khoâng bao giôø

tranh chaáp vôùi ai caû. Ai ngheøo khoå, ai baát

haïnh, ai neo ñôn khoán khoå laø hoï saün saøng ñeán

giuùp ñôõ lieàn, khoâng heà tieác reû moät thöù gì treân

ñôøi naøy.

Vì theá ñöùc ly tham seõ mang laïi haïnh phuùc

vaø söï bình an cho mình, cho ngöôøi raát laø cuï

theå, bieán cuoäc soáng cuûa chuùng ta thaønh cuoäc

soáng Thieân Ñaøng, Cöïc Laïc maø con ngöôøi

thöôøng mô öôùc.

--o0o--

6- “Trong phieân toøa hoâm aáy, nhieàu

ngöôøi con ñaõ ngheïn ngaøo nhaéc laïi lôøi boá daën

tröôùc luùc laâm chung: “Boá cheát ñi, chæ mong caùc

con luoân thuaän hoaø, ñöøng chia lìa nhau, ñöøng

ñeå gia ñình laâm vaøo caûnh tan ñaøn xeû ngheù”.

Ñoaïn naøy noùi leân ÑÖÙC LY THAM ÑOAØN KEÁT

KHAÅU HAØNH.

Ñuùng vaäy, coù lìa ñöôïc taâm tham môùi coù söï

ñoaøn keát. Lôøi di chuùc cuûa ngöôøi cha tröôùc khi

cheát ñaõ nhaéc nhôû caùc con: “Boá cheát ñi, chæ

mong caùc con luoân thuaän hoaø, ñöøng chia lìa


nhau, ñöøng ñeå gia ñình laâm vaøo caûnh tan ñaøn,

xeû ngheù”. Nhöng laøm sao ñöôïc, khi cuûa caûi taøi

saûn ñaõ naém goïn trong tay, loøng tham khoâng

döøng nghæ taïi ñoù thì laøm sao buoâng boû ñöôïc.

Buoâng boû khoâng ñöôïc, cho neân con kieän tuïng

cha meï, cha meï kieän tuïng laïi con caùi, thaät laø

moät caûnh tan naùt ñau loøng. Treân ñôøi naøy khoâng

coù caùi soáng naøo ñau khoå baèng caùi soáng chia reõ,

caùi soáng thieáu ñoaøn keát.

ÔÛ ñôøi ngöôøi ta thích chia reõ, neân hay noùi

xaáu nhau, noùi lôøi li giaùn, noùi lôøi theâu deät,

chuyeän coù noùi khoâng, chuyeän khoâng noùi coù,

nhaát laø noùi xaáu, maït saùt ngöôøi ñeå chöùng toû

mình laø ngöôøi thanh cao, nhöng khi noùi xaáu

ngöôøi khaùc thì mình coøn coù thanh cao, toát ñeïp

nöõa khoâng?

Chuùng toâi nhôù laïi luùc coøn beù, boá chuùng toâi

coù thuaät laïi moät caâu chuyeän raát xuùc ñoäng noùi veà

moät ngöôøi anh caû soáng vôùi caùc em baèng ñöùc hy

sinh ly tham, nhôø ñoù caû gia ñình ñoaøn tuï

thöông yeâu vaø ñoaøn keát nhau nhö nöôùc vôùi söõa.

Cho neân ñöùc ly tham raát tuyeät vôøi.

Coù moät gia ñình kia cha meï maát sôùm, ñeå

laïi cho ba anh em moät gia taøi giaøu coù nhaát

vuøng. Töø khi cha meï cheát, ba anh em ñeàu

chung soáng trong moät gia ñình thöông yeâu vaø

ñuøm boïc laãn nhau. Cho ñeán khi ngöôøi em thöù


52

ba laáy vôï thì môùi coù söï phaân chia taøi saûn laøm

ba phaàn baèng nhau. Trong gia taøi cuûa ngöôøi

cha ñeå laïi cho caùc con, coù moät caây danh moäc coå

thuï hôn maáy traêm naêm raát quyù.

Ba anh em ñoàng heïn ngaøy ñeå chaët caây aáy,

roài chia laøm ba phaàn baèng nhau. Ñeán ngaøy

heïn, caû ba anh em ñeàu coù maët döôùi coäi caây. Luùc

baáy giôø, ngöôøi anh caû oâm caây maø khoùc vaø noùi

caùc em:

- Neáu ba anh em chuùng ta chaët caây naøy

xuoáng chia ra laøm ba phaàn thì caây aáy cheát maát,

nhöõng di tích cuûa oâng baø cha meï ñeå laïi cho

chuùng ta ñaâu coøn nöõa. Phaûi khoâng caùc em? Anh

thaø chòu ngheøo ñoùi, caùc em haõy chia phaàn aên

cuûa anh ra laøm hai cho hai em, coøn anh soáng

sao cuõng ñöôïc, nhöng xin caùc em ñöøng chaët caây

naøy. Vì chaët caây naøy cuõng gioáng nhö ba anh em

chuùng ta vaäy. Cho neân anh nghó ñeán ñaây anh

thöông caùc em laém! Khi cha meï cheát, chuùng ta

cuøng nöông töïa nhau maø soáng. Ñeán baây giôø

chuùng ta chaët caây naøy chia ra thì coøn gì nöõa

caùc em: “Ñoaøn keát laø soáng, chia reõ laø cheát, caùc

em coù hieåu ñieàu naøy khoâng?”.

Khi ngöôøi anh caû noùi ñeán ñaây, hai ngöôøi

em chaïy ñeán beân ngöôøi anh caû oâm nhau maø

khoùc. Ñaáy laø haønh ñoäng ñaïo ñöùc ly tham ñoaøn


keát cuûa ba anh em nhaø naøy, quyù vò coù bieát

khoâng?

Coøn gia ñình baø Hôïi thì heát cöùu chöõa roài

quyù vò aï! Tan naùt heát roài! Kieän tuïng nhau nhö

traâu traéng traâu ñen, ñuoåi meï ra ôû choã khaùc thì

coøn gì haøn gaén ñöôïc nöõa. Nhöng neáu ngöôøi meï

vaø nhöõng anh em trong nhaø naøy, chæ caàn moïi

ngöôøi bieát soáng vôùi ñöùc ly tham thì söï kieän

tuïng seõ chaám döùt vaø taát caû moïi söï khoå ñau

khoâng coøn nöõa. Soáng an laïc, thanh thaûn vaø voâ

söï, khoâng phaûi sung söôùng laém sao?

Bôûi ngöôøi ñôøi voâ minh cöù töôûng tieàn baïc,

vaät chaát, cuûa caûi, taøi saûn, nhaø cöûa, ñaát ñai,

ruoäng vöôøn, v.v.. laø thöôøng haèng, baát di baát

dòch, laø cuûa mình neân thöôøng coá chaáp khoâng

chòu buoâng xaû, khoâng chòu ly tham. Do ñoù môùi

taïo ra bieát bao nhieâu laø söï khoå ñau cho mình,

cho nhöõng ngöôøi thaân cuûa mình vaø cho nhöõng

ngöôøi khaùc nöõa. Phaûi khoâng quyù vò?

Toùm laïi, muoán soáng coù ñoaøn keát thì phaûi

bieát duøng ñöùc ly tham, chæ coù ñöùc ly tham thì

môùi coù söï ñoaøn keát thaät söï. Coøn taâm tham thì

khoâng bao giôø coù ñoaøn keát. Chính loøng tham

cuûa con ngöôøi maø treân theá gian traøn ñaày söï khoå

ñau; chính loøng tham cuûa con ngöôøi maø söï soáng

khoâng ñoaøn keát, thieáu loøng chaân thaät.


54

Hoïc ñöùc ly tham laø hoïc ñoaøn keát, muoán coù

ñoaøn keát thì phaûi coù ñöùc ly tham. Cho neân ñöùc

ly tham raát caàn thieát cho söï ñoaøn keát. Cuoäc

soáng cuûa con ngöôøi raát caàn coù söï ñoaøn keát, coù

ñoaøn keát môùi coù söùc maïnh vó ñaïi. Ñoaøn keát laø

soáng, chia reõ laø cheát, quyù vò coù bieát khoâng?

Trong lôùp hoïc giôùi ñöùc ly tham, chuùng ta

laø nhöõng tu sinh vaø giaûng vieân phaûi coá gaéng xaû

ngaõ cuûa mình, coøn chaáp ngaõ neân thöôøng xaûy ra

coù nhöõng yù kieán naøy yù kieán khaùc. Nhöõng yù kieán

aáy traùi ngöôïc nhau khieán cho lôùp hoïc thieáu

ñoaøn keát, thieáu ñöùc hieáu sinh. Ñöùc hieáu sinh

khoâng coù thì ñöùc ly tham cuõng khoâng coù. Ñöùc ly

tham khoâng coù thì ñöùc ñoaøn keát khoâng coù. Vaø

nhö vaäy lôùp hoïc ñaïo ñöùc caøng trôû neân thieáu ñaïo

ñöùc, vaø nhö vaäy ngöôøi ôû ngoaøi nhìn vaøo seõ cöôøi

cheâ. Cho neân, hoïc ñaïo ñöùc maø khoâng soáng ñaïo

ñöùc thì raát xaáu hoå.

--o0o--

7- “Baø Hôïi cuøng moät vaøi ngöôøi con phaûi

oâm taäp hoà sô ñi keâu cöùu nhieàu nôi, khieáu naïi

oâng Haø. Taäp theå baø con khu phoá ôû phöôøng Taân

Thuaän Taây, quaän 7 ñaõ göûi ñôn leân toøa aùn nhaân

daân quaän 7, ñoàng kính xin toøa aùn xeùt xöû ñem

laïi söï coâng baèng cho baø Hôïi, vì oâng Haø ñaõ lôïi

duïng söï deã daõi cuûa meï mình ñeå chieám ñoaït taøi


saûn. Theá nhöng oâng Haø ñaõ thaéng kieän vì coù

ñaày ñuû giaáy tôø trong tay”. Ñoaïn naøy noùi leân

THIEÁU ÑÖÙC LY THAM THAÂN HAØNH.

OÂm hoà sô ñi thöa kieän vôùi nhau laø moät

ñieàu voâ minh heát söùc, laø moät ñieàu laøm mang tai

tieáng gia ñình. Meï ñi kieän thöa con, thaät laø ñau

loøng! Neáu con mình noù tham tieàn cuûa vaät chaát,

nhaø cöûa ruoäng vöôøn ñaát ñai thì cöù ñeå cho noù

höôûng ñi, coù gì maø phaûi thöa kieän? Con noù aên

chöù ñaâu phaûi ai vaøo ñoù aên sao? Coøn mình haõy

oâm giöõ troïn ñöùc ly tham thì coù sung söôùng hôn

khoâng? Coù ñaâu phaûi khoå ñau, phaûi chòu cöïc

nhoïc ñi töø choã naøy ñeán choã khaùc thöa kieän,

ngöôøi ta coøn cheâ cöôøi. Phaûi khoâng quyù vò? Con

mình noù aên thì cuõng nhö maáy ñöùa con kia. Anh

mình, hay em mình chöù coù ai xa laï ñaâu? Cuøng

anh em trong moät nhaø, noù khoâng nuoâi meï thì

caùc anh em khaùc nuoâi meï. Baø ñaõ 75 tuoåi roài

soáng coøn bao laâu nöõa, khoâng phaûi vì cuûa caûi taøi

saûn maø ñeå meï khoå ñau nhö vaäy sao? Thaät laø

ñieân khuøng! Thaät laø ngu si! Baø ñaõ giaø roài, coøn

laïi nhöõng ngaøy quaù ít, phaûi soáng nhö theá naøo

cho taâm hoàn thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï, chöù

oâm chi cuûa caûi taøi saûn laøm cho theâm ñau khoå,

cho theâm phieàn luïy. Cheát roài cuõng khoâng mang

theo ñoàng lôùn ñoàng nhoû naøo ñöôïc caû.

Chuùng ta haõy nghe Hoøa Thöôïng Minh

Chaâu noùi: “Ngöôøi ñôøi cöù töôûng cuûa caûi taøi saûn


56

ñaát ñai ruoäng vöôøn, v.v.. seõ giuùp nhieàu cho

mình trong côn hoaïn naïn, khoâng hieåu cuûa caûi

taøi saûn ñaát ñai ruoäng vöôøn aáy raát moûng manh,

tan bieán voâ thöôøng, nhieàu khi trôû laïi laøm haïi

ngöôøi chuû. Cuõng vì vaäy maø ngaøi A Nan ñaõ so

saùnh cuûa caûi taøi saûn nhö con raén ñoäc haïi ngöôøi.

Ñöùc Phaät daïy chuùng ta raèng cuûa caûi taøi saûn,

ñaát ñai ruoäng vöôøn laø caùc phaùp voâ thöôøng, neáu

ai baùm theo noù seõ phaûi chòu nhieàu khoå ñau. Chæ

coù cuûa caûi taøi saûn, ñaát ñai ruoäng vöôøn ñem boá

thí, laøm ñieàu thieän, giuùp ngöôøi baát haïnh, ñoù laø

tieán daàn treân con ñöôøng giaûi thoaùt töï taïi, vaø

ñöa ñeán chöùng quaû Nieát Baøn an laïc”. Ñuùng vaäy,

tieàn baïc, taøi saûn cuûa caûi, nhaø cöûa ñaát ñai, vaät

chaát noù khoâng theå baûo ñaûm cho ñôøi soáng cuûa

chuùng ta ñöôïc bình an, maø coøn taïo bieát bao

nhieâu söï phieàn phöùc ñau khoå.

Cho neân treân ñôøi naøy chæ coù soáng laøm

nhöõng ñieàu thieän, tích luõy nhöõng ñieàu thieän,

töùc laø soáng coù ñaïo ñöùc bieát thöông mình,

thöông ngöôøi vaø thöông taát caû caùc loaøi chuùng

sinh. Nhaát laø luoân luoân phaûi soáng vôùi ñöùc ly

tham, vì coù ñöùc ly tham thì taâm tham, saân, si,

maïn, nghi khoâng taán coâng chuùng ta ñöôïc.

Ngöôøi tu haønh phaûi ghi khaéc nhôù nhöõng ñieàu

naøy.

ÔÛ ñaâu coù ñöùc ly tham laø ôû ñoù coù an vui,

haïnh phuùc vaø giaûi thoaùt. Ngöôøi meï vaø caùc ngöôøi


con khoâng bieát ly tham neân phaûi laøm ñôn ñi

thöa kieän töø choã naøy ñeán choã kia, phaûi chòu vaát

vaû khoå sôû voâ cuøng. Ñaâu phaûi ñi thöa kieän

khoâng toán tieàn baïc sao? Ngöôøi xöa noùi: “Thaát

kieän nhö naém xöông khoâ, ñöôïc kieän nhö moà ma

cheát”. Caû hai beân thöa kieän nhau ñeàu khoâng coù

lôïi ích, chæ ñem ñeán söï hao toán vaø moïi khoå ñau

cho caû hai maø thoâi, coøn caùi lôïi laø ôû ngöôøi khaùc.

Bieát roõ lôïi haïi cuûa söï kieän tuïng nhau nhö

vaäy, neân chuùng ta caøng traùnh xa caøng toát, vì

kieän tuïng khoâng ñem laïi lôïi ích cho chuùng ta,

maø laïi caøng laøm cho chuùng ta ñau khoå nhieàu

hôn. Vì theá, chuùng ta caàn phaûi hieåu bieát cho roõ

raøng, chæ coù buoâng xaû vaät chaát, taøi saûn, cuûa caûi,

vaøng baïc, nhaø cöûa, v.v.. thì chuùng ta seõ coù ñöôïc

söï bình an vaø haïnh phuùc, nhôø vaäy trong cuoäc

soáng luùc naøo cuõng an vui chaân thaät.

Buoâng xaû ñöôïc taâm tham laø nhôø chuùng ta

kheùo leùo bieát duøng ñöùc ly tham, nhôø ñöùc ly

tham chuùng ta môùi töø boû laáy cuûa khoâng cho,

môùi töø boû khoâng coøn tham muoán nhöõng vaät

chaát vaø danh lôïi treân ñôøi nöõa.

Cho neân ngöôøi naøo bieát duøng ñöùc ly tham

ñeå soáng laø ngöôøi ñoù coù trí tueä. Ngöôøi coù trí tueä

laø ngöôøi khoân ngoan, laø ngöôøi coù haïnh phuùc

nhaát traàn gian. Coøn ngöôïc laïi, soáng khoâng coù


58

ñöùc ly tham thì khoâng bao giôø coù söï an vui

haïnh phuùc chaân thaät.

Ngöôøi soáng khoâng coù ñöùc ly tham thì laøm

sao traùnh khoûi loøng tham ñaém vaät chaát, loøng

tham ñaém danh lôïi hôn thua. Vaø vì vaäy söï ñi

thöa, kieän tuïng laø ñieàu xaûy ra chaéc chaén. Ñoù laø

nhöõng ñieàu khoâng theå naøo traùnh khoûi. Nhöõng

ngöôøi ñi thöa, kieän tuïng laø phaûi ñem tieàn baïc

möôùn luaät sö, hoaëc hoái loä cho nhöõng ngöôøi coù

quyeàn theá. Nhöõng ngöôøi ñi thöa kieän thì taâm

khoâng bao giôø khoûi lo laéng buoàn phieàn, khoâng

bieát mình ñöôïc kieän hay thaát kieän, soáng trong

lo aâu phaäp phoàng luùc naøo cuõng khoâng yeân, sôï

tieàn maát maø thaát kieän. Do taâm tham maø ñôøi

soáng khoâng thanh thaûn, an laïc vaø haïnh phuùc.

Cho neân ngöôøi naøo bieát duøng ñöùc ly tham

ñeå soáng laø ngöôøi coù trí tueä, coù taâm hoàn cao

thöôïng, bieát buoâng xaû vaät chaát, bieát boá thí cho

ngöôøi ngheøo, ngöôøi baát haïnh, bieát thöông

mình, thöông ngöôøi vaø thöông taát caû. Ñoù laø

ngöôøi soáng vôùi ñöùc ly tham.

--o0o--

8- “Nhieàu naêm nay, baø Hôïi soáng dôû

cheát dôû vì noãi ñau maø oâng Haø gaây ra. Hoâm toøa

môû phieân xeùt xöû, baø Hôïi ñaõ xin pheùp ñöôïc vaéng

maët vì chòu laøm sao noåi cuù soác ñoù: “Ñeán toøa


chaéc toâi cheát maát”. Ñoaïn naøy noùi leân THIEÁU

ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM YÙ HAØNH.

Do thieáu ñaïo ñöùc ly tham maø baø Hôïi nhieàu

naêm nay soáng dôû, cheát dôû vì noãi ñau do oâng Haø

ñöùa con trai cuûa baø gaây ra. Hoâm toøa môû phieân

xeùt xöû, baø Hôïi ñaõ xin pheùp ñöôïc vaéng maët vì

chòu laøm sao noåi cuù soác ñoù: “Ñeán toøa chaéc toâi

cheát maát”. Neáu ngöôøi bieát giöõ gìn ñöùc ly tham

thì ñaâu phaûi khoå nhö baø Hôïi. Thaät laø toäi

nghieäp cho baø! Cuoäc ñôøi khoâng bieát Phaät phaùp

laø moät thieät thoøi raát lôùn, bieát Phaät phaùp maø

khoâng ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc ly tham thì cuõng voâ

ích, nhö tröôøng hôïp baø Hôïi vaø caùc con cuûa baø.

Cuoäc ñôøi khoâng gaëp chaùnh phaùp cuûa Phaät

neân taâm tham khoâng dieät tröø thì phaûi chia reõ

vaø chòu khoå ñau nhö gia ñình baø Hôïi. Gia ñình

baø Hôïi chæ laø moät gia ñình vaø chaéc chaén coøn

bieát bao gia ñình khaùc nöõa treân theá gian naøy

chöa bieát ñöùc ly tham, chöa hoïc ñaïo ñöùc nhaân

baûn - nhaân quaû cuûa Phaät giaùo. Khoâng ñöôïc hoïc

chaùnh phaùp cuûa Phaät, khoâng ñöôïc reøn luyeän

nhaân caùch ñöùc haïnh ly tham thì khoâng sao

traùnh khoûi nhöõng ñieàu tranh chaáp hôn thua töø

lôøi aên, tieáng noùi, töø cuûa caûi taøi saûn, v.v.. Vì theá

cuoäc ñôøi phaûi chòu nhieàu ñau khoå. Chòu nhieàu

ñau khoå chæ vì moïi ngöôøi khoâng thaáy, khoâng

bieát caùc phaùp theá gian laø voâ thöôøng, laø khoå, laø

voâ ngaõ, treân ñôøi naøy khoâng coù phaùp naøo laø ta,


60

laø cuûa ta, laø baûn ngaõ cuûa ta, neân thöôøng chaáp

caùc phaùp coù nhö thaät, töø ñoù taâm tham ñaém

dính maéc phaùt sinh ra maïnh meõ.

Con ngöôøi hieän nay soáng khoâng coù ñöùc ly

tham, vì hoï khoâng bieát, khoâng hieåu ñöùc ly

tham. Do khoâng bieát, khoâng hieåu neân loøng

tham ñaém, coá chaáp, dính maéc vaät chaát quaù

naëng neà, chính vì vaäy hoï phaûi chòu nhieàu ñau

khoå.

Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi may maén gaëp

ñöôïc chaùnh phaùp cuûa Phaät vaø ñöôïc hoïc ñöùc

haïnh ly tham, vì theá khoâng moät aùc phaùp naøo

daùm beùn maûng ñeán chuùng ta ñöôïc. Nhôø soáng

vôùi ñöùc ly tham, taâm chuùng ta ñöôïc baûo veä bình

an, yeân oån, luoân luoân soáng vôùi taâm thanh thaûn,

an laïc vaø voâ söï.

Ngöôøi soáng coù ñöùc ly tham laø ngöôøi soáng

toaøn thieän, bôûi vì taâm tham khoâng coù thì taâm

saân khoâng coù; taâm saân khoâng coù thì taâm si

khoâng coù; taâm si khoâng coù thì taâm maïn khoâng

coù; taâm maïn khoâng coù thì taâm nghi khoâng coù.

Bôûi vaäy, ñieàu quan troïng laø laøm sao luùc naøo

chuùng ta cuõng soáng coù taâm ly tham. Muoán ñöôïc

vaäy thì phaûi taùc yù moãi khi coù nieäm tham, coù caùc

aùc phaùp taán coâng töø moïi phía. Nhôø ñoù chuùng ta

ñem laïi söï bình an cho mình, cho ngöôøi.


Con ngöôøi chæ vì voâ minh, ngu si vaø meâ

muoäi laàm chaáp cuûa caûi, tieàn baïc, kho taøng chaâu

baùu laø ñem laïi söï an vui haïnh phuùc, nhöng ñieàu

aáy khoâng bao giôø coù. Treân ñôøi naøy muoán coù söï

an vui, haïnh phuùc thì chæ coù ñöùc hieáu sinh, ñöùc

ly tham, ñöùc boá thí ly tham, v.v.. Vôùi nhöõng

ñöùc haïnh naøy thì cuûa caûi, taøi saûn, kho baùu seõ

mang ñeán cho con ngöôøi baèng nhöõng söï bình

an vaø haïnh phuùc chaân thaät. Cuûa caûi, taøi saûn,

kho baùu ñoù do ngöôøi coù ñöùc ly tham bieát laøm

vieäc töø thieän thì khoâng theå chuyeån giao cho

ngöôøi baát thieän, khoâng theå bò giaëc cöôùp, bò

troäm caép ñoaït, bò vua chuùa töôùc ñoaït sung coâng,

v.v.. vaø khoâng theå coù moät ngöôøi naøo laáy ñöôïc.

Hôõi nhöõng ngöôøi tu hoïc theo Phaät giaùo!

Hôõi nhöõng tu sinh trong caùc lôùp hoïc ñaïo ñöùc

Nguõ Giôùi! Haõy soáng vôùi nhöõng ñaïo ñöùc ñoù. Ñoù

chính laø cuûa caûi, taøi saûn, kho baùu luoân luoân

ñem theo beân mình maø khoâng sôï maát maùt.

Vôùi cuûa caûi, taøi saûn, kho baùu aáy, noù ñem

laïi moïi söï an laïc cho loaøi ngöôøi, ñem laïi söï

bình an cho traùi ñaát naøy; vôùi cuûa caûi, taøi saûn,

kho baùu aáy, moïi ngöôøi coù öôùc nguyeän ñieàu gì thì

ñeàu ñöôïc thaønh töïu vieân maõn; vôùi cuûa caûi, taøi

saûn, kho baùu aáy, moïi ngöôøi öôùc nguyeän coù

göông maët ñeïp, coù gioïng noùi eâm dòu, coù saéc ñeïp

duyeân daùng, traùng leä vaø hoa myõ, coù nhöõng


62

haønh ñoäng nheï nhaøng eâm dòu ñeàu thaønh töïu

thöïc hieän moät caùch deã daøng.

Nhöõng uy quyeàn vaø theá löïc, söï sung söôùng

ñöôïc ngöï trò treân haønh tinh naøy, moät ñòa vò cao

sang maø ai cuõng mong muoán, ao öôùc, cho ñeán

nhöõng thaàm mong muoán, öôùc ao mình trôû

thaønh nhöõng ngöôøi hieàn ñöùc, nhöõng baäc Thaùnh,

Tieân, Phaät, nhöõng baäc A La Haùn taâm voâ laäu

hoaøn toaøn ñeàu nhôø kho baùu aáy giuùp ñôõ cho

thaønh töïu. Söï giaøu sang ôû treân ñôøi vaø moïi haïnh

phuùc trong cuoäc ñôøi naøy vaø söï chöùng quaû Nieát

Baøn ñeàu nhôø vaøo kho baùu toaøn thieän naøy giuùp

cho thaønh töïu.

Nhöõng ai coù ñöôïc thieän höõu tri thöùc vaø

nhôø soáng vôùi nhöõng ñöùc haïnh naøy thì coù ñöôïc

trí tueä giaûi thoaùt vaø töï taïi. Moïi keát quaû treân ñôøi

ñeàu do nhôø kho baùu ñaïo ñöùc aáy giuùp cho thaønh

töïu.

--o0o--

9- “Toøa tuyeân xöû baø Hôïi ñöôïc chia 1/11









Trong quaù trình thuï lyù vuï aùn hôn moät naêm,

oâng Haø vaãn ñöôïc caáp chuû quyeàn nhaø khi ngoâi

nhaø ñang thuoäc dieän tranh chaáp”. Ñoaïn naøy

noùi leân THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM THAÂN HAØNH.

Ngöôøi ôû theá gian loøng tham khoâng ñaùy,

meï cuõng tham, con cuõng tham, caû meï laãn con

ñeàu tham, neân trong baøi naøy ñaõ xaùc ñònh raát roõ

raøng. Ngöôøi meï cheát leân, cheát xuoáng cuõng vì

tieàn baïc, cuûa caûi, v.v.. ngöôøi con khoâng traû cho

meï cuõng vì tieàn baïc. Thaät laø tình nghóa meï con

ñaâu coøn nöõa! Ñaõ heát roài!

Treân theá gian naøy anh em, chò em cuøng

soáng chung trong moät nhaø, cuøng moät cha moät

meï sinh ra laïi vì mieáng aên, tieàn baïc, cuûa caûi,

taøi saûn ñi thöa kieän nhau thaät laø xaáu hoå voâ

cuøng, laïi coøn cheùm gieát nhau khoâng moät chuùt

loøng yeâu thöông. Caùi teä haïi vaø xaáu xa nhaát laø

cha meï ñi kieän con caùi, con caùi ñi kieän cha meï

thaät laø ñau xoùt voâ cuøng.

Trong cuoäc ñôøi naøy ngöôøi ta chæ bieát coù cuûa

caûi taøi saûn, ñaát ñai ruoäng vöôøn, chöù ngöôøi ta

ñaâu bieát raèng coù moät thöù quí giaù hôn gaáp traêm

ngaøn laàn, ñoù laø ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaïo ñöùc ly

tham. ÔÛ ñaâu coù ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaïo ñöùc ly

tham laø ôû ñoù coù söï an vui haïnh phuùc, coù söï


64

bình an yeân oån, coù tình yeâu thöông thaám ñöôïm

tình ngöôøi.

Cuûa caûi taøi saûn, nhaø cöûa, tieàn baïc chaâu

baùu, v.v.. ñeàu voâ thöôøng. Nay noù ñeán vôùi ngöôøi

naøy, mai noù ñeán vôùi ngöôøi khaùc, thöôøng di dòch

thay ñoåi. Coøn ñaïo ñöùc thì thöôøng haèng luoân

maõi baát di baát dòch. Neáu ñaïo ñöùc soáng vôùi con

ngöôøi nhö hình vôùi boùng thì theá gian naøy laø

Thieân Ñaøng, Cöïc Laïc.

Ñaïo ñöùc LY THAM ñi ñeán ñaâu thì loøng

thöông yeâu cuûa moïi ngöôøi ñeán ñoù. Ngöôøi coù ñöùc

ly tham laø ngöôøi coù ÑÖÙC HIEÁU SINH; ñöùc ly

tham ñeán ñaâu thì ñöùc hieáu sinh ñi ñeán ñaáy. Ñöùc

ly tham laøm thanh tònh ñöùc hieáu sinh, ñöùc hieáu

sinh laøm thanh tònh ñöùc ly tham; ñöùc ly tham ôû

ñaâu thì ñöùc hieáu sinh ôû ñoù, ñöùc hieáu sinh ôû ñaâu

thì ñöùc ly tham ôû ñoù. Ñöùc hieáu sinh nhö thaân,

coøn ñöùc ly tham nhö taâm, vì theá thaân taâm

khoâng theå lìa nhau moät phuùt giaây naøo caû.

Hoâm nay chuùng ta hoïc theâm ñöùc ly tham

ñeå hieåu bieát theâm söï gaén boù töø ñöùc haïnh naøy seõ

gaén lieàn vôùi ñöùc haïnh khaùc, coù ñöùc haïnh naøy

thì seõ coù ñöùc haïnh khaùc. Cho neân ngöôøi tu taäp

reøn luyeän nhaân caùch ñaïo ñöùc khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû muoân loaøi chuùng

sinh thì chæ caàn soáng ñuùng vôùi moät ñöùc haïnh

thì seõ soáng vôùi taát caû ñöùc haïnh khaùc. Ñeå môû


roäng taàm hieåu bieát cuûa con ngöôøi, vì theá chuùng

ta caàn phaûi hoïc tu taäp nhieàu ñöùc haïnh, nhöng

kyø thöïc chuùng ta chæ coá gaéng soáng cho troïn veïn

moät ñöùc haïnh naøo ñoù trong naêm ñöùc haïnh cho

thaät loøng thì chuùng ta ñaõ soáng vôùi taát caû ñöùc

haïnh khaùc.

Toùm laïi, ñöùc LY THAM seõ giuùp chuùng ta

thoaùt khoå hoaøn toaøn. Ñöùc ly tham töùc laø ñöùc LY

DUÏC LY AÙC PHAÙP. Ñöùc ly duïc ly aùc phaùp töùc laø

ñöùc CHAÙNH ÑÒNH; ñöùc Chaùnh ñònh goàm coù ñaày

ñuû TÖÙ THAÀN TUÙC, TAM MINH vaø LUÏC THOÂNG.

Cho neân, khôûi ñaàu baèng ñöùc ly tham

nhöng cuoái cuøng chöùng quaû A La Haùn coù ñaày ñuû

Tam Minh, Luïc Thoâng. Nhö vaäy con ñöôøng tu

theo Phaät giaùo ñeán ñaây ñaõ hoaøn taát.

--o0o--

10- “Ngaøy ngaøy baø Hôïi vaãn ngoài thaãn

thôø trong ngoâi nhaø cuûa ngöôøi anh caû. Noãi ñau

aâm æ, giaèng xeù taâm can baø laïi khoùc, laïi nhaäp

vieän. Baø Hôïi bieát raèng oâng Haø “khoâng chòu thi

haønh aùn... Chæ vì noù ñôïi toâi cheát, ñeå soá tieàn ñoù

noù khoâng phaûi hoaøn traû laïi cho toâi...” Chaúng leõ


laøm ngô vôùi noãi ñau cuûa baø Hôïi?”. Ñoaïn naøy

noùi leân THIEÁU ÑÖÙC LY THAM YÙ HAØNH.


66

Thaät laø toäi nghieäp cho baø Hôïi, chæ coù moät

soá tieàn baïc nhoû moïn nhö vaäy maø baø thaãn thôø...

Noãi ñau aâm æ, giaèng xeù taâm can baø laïi khoùc, laïi

nhaäp vieän. Thaät laø voâ minh vaø coøn ngu si

khoâng choã noùi. Moät phuùt giaây soáng thanh thaûn,

an laïc vaø voâ söï laø moät phuùt giaây giaù trò tuyeät

vôøi, duø ai ñem caû vaøng baïc, cuûa caûi, chaâu baùu,

ngoïc ngaø chaát nhö nuùi chuùng ta cuõng chaúng

theøm ñoåi, huoáng laø moät soá tieàn coûn con nhö vaäy

maø laïi ñeå cho thaân taâm mình khoå ñau sao?

Ñoïc ñeán ñoaïn naøy ai cuõng bieát baø Hôïi 75

tuoåi, baø coøn soáng ñöôïc bao laâu nöõa maø coøn chaáp

vaøo tieàn baïc ñeå laøm gì? Ñeå khieán cho mình

mau cheát, maø coøn cheát trong ñau khoå, thaät laø

ñieân daïi. Neáu soá tieàn ñoù Haø khoâng aên thì ñöùa

con khaùc cuõng aên, chöù baø coøn aên ñöôïc nhöõng gì

nöõa ñaâu maø phaûi saàu khoå ñeán nhö vaäy.

Cho neân, laøm ngöôøi ôû ñôøi khoâng hoïc ñaïo

ñöùc ly tham neân khoâng hieåu bieát, cöù oâm chaët

loøng tham, khö khö khoâng chòu rôøi boû noù, vì

theá phaûi chòu nhieàu söï khoå ñau voâ cuøng, voâ taän

töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùc, töø kieáp naøy sang

kieáp khaùc.

Hôõi caùc tu sinh! Chuùng ta hoâm nay coù ñuû

duyeân theo tu hoïc lôùp ñaïo ñöùc ly tham cuûa Nguõ

Giôùi. Vaäy chuùng ta haõy ñem heát söùc ra tu hoïc

vaø aùp duïng vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy ñeå taâm


chuùng ta khoâng coøn moät chuùt naøo tham, saân, si,

maïn, nghi thì chuùng ta môùi bình an.

Thaáy göông haïnh xaáu khoâng ly tham cuûa

baø Hôïi khoå ñau maø suy nghó laïi taâm mình.

Chuùng ta coù buoâng xaû cuûa caûi, taøi saûn, tieàn baïc,

vaät chaát heát chöa?

ÔÛ ñaây, quyù vò ñöøng hieåu moät caùch ñôn

giaûn maø phaûi hieåu cho kyõ. Coù ngöôøi hieän nay

ñaõ caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa soáng khoâng nhaø

cöûa, khoâng gia ñình maø cuûa caûi taøi saûn coøn

chöa boû. Cuûa caûi, taøi saûn, tieàn baïc, vaät chaát coøn

chöa boû thì quyù vò ñi tu ñeå laøm gì?

Coù ngöôøi baûo buoâng boû deã laém coù gì khoù

ñaâu, nhöng khoâng phaûi vaäy quyù vò aï!? Noùi

buoâng boû maø khoâng coù phöông phaùp thì laøm

sao buoâng boû ñöôïc. Loøng tham lam noù ñaõ thaám

vaøo xöông vaøo tuûy cuûa quyù vò, cho neân muoán

buoâng boû thì phaûi hoïc ÑÖÙC LY THAM. Coù hoïc

ñöùc ly tham thì chuùng ta môùi bieát caùch buoâng

boû töøng taâm nieäm tham, saân, si, maïn, nghi cuûa

mình. Ñöùc ly tham vaø tri kieán hieåu bieát caùc

phaùp voâ thöôøng, khoâng coù phaùp naøo laø ta, laø

cuûa ta, laø baûn ngaõ cuûa ta, vaø cuøng vôùi phaùp nhö

lyù taùc yù hôïp laïi thì môùi coù phöông phaùp xaû taâm

tham, saân, si, maïn, nghi. Chöøng ñoù môùi thaáy

xaû taâm deã daøng.


68

Coù khi naøo quyù vò ngoài laéng nghe töøng

taâm nieäm cuûa mình hay khoâng? Coù laéng nghe

thì quyù vò môùi thaáy töøng taâm nieäm cuûa quyù vò

luoân luoân chöùa ñaày loøng tham lam ñang trieàn

mieân taän taâm can quyù vò. Khi tónh giaùc töøng

nieäm tham thì laàn löôït chuùng ta seõ loaïi tröø töø

boû, nhôø ñoù môùi hoaøn toaøn xa lìa taâm tham, saân,

si v.v..

Toùm laïi, ñöùc ly tham coù thì loøng tham

khoâng coù, coøn loøng tham coù laø ñöùc ly tham

khoâng coù. Hai traïng thaùi naøy nhö maët trôøi vaø

maët traêng, nhö ngaøy vaø ñeâm, heã caùi naøy coù thì

caùi kia khoâng, caùi kia khoâng thì caùi naøy coù.

Heã coù ñöùc ly tham thì coù taâm thanh thaûn,

an laïc vaø voâ söï, coøn ñöùc ly tham khoâng coù thì

taâm ñau khoå phieàn naõo ñeán quaáy raày.

Cho neân soáng vôùi ñöùc ly tham thì cuoäc ñôøi

môùi traøn ñaày söï an vui haïnh phuùc, soáng vôùi ñöùc

ly tham thì môùi mang laïi söï bình an cho mình,

cho ngöôøi vaø cho taát caû muoân loaøi chuùng sinh.


Baøi hoïc thöù ba:

Rèn Nhân Cách:


THIÊN THẦN CỦA TÔI

Buoåi tröa muøa heø naêm ñoù, toâi ñang chôi

trong saân nhaø, boãng nghe tieáng xích saét keâu

xuûng xoeûng sau löng. Toâi ngoaùi ñaàu laïi nhìn vaø

khoâng theå naøo rôøi maét khoûi caûnh töôïng kyø laï

aáy. Hai haøng ngöôøi maëc ñoàng phuïc keû xoïc xanh

traéng roäng thuøng thình ñang ñi treân ñöôøng,


70

göông maët cuûa hoï ñaày buïi baëm laãn moà hoâi.

Nhìn moïi ngöôøi raát meät moûi, ñaõ vaäy chaân coøn

bò buoäc vôùi nhau baèng sôïi xích saét ñen to töôùng

vaø keùo theo nhöõng hoøn bi saét troâng raát naëng

neà. Canh giöõ hoï laø hai ngöôøi lính caàm suùng saün

saøng treân tay.

Toâi chæ bieát ñöùng ngaây ngöôøi, nhìn ñoaøn

ngöôøi tuø toäi nghieäp aáy leâ böôùc ñeán döôùi boùng

raâm cuûa taøn caây duy nhaát beân ñöôøng. Boãng moät

ngöôøi lính tieán veà phía toâi. Ñi ngang qua toâi,

anh kheõ gaät ñaàu chaøo roài thaúng tôùi goõ cöûa nhaø

toâi. Meï toâi xuaát hieän, toâi chæ nghe loaùng thoaùng

tieáng anh lính xin pheùp meï toâi laáy nöôùc ôû voøi

nöôùc tröôùc saân cho ñoaøn ngöôøi tuø uoáng. Meï toâi

ñoàng yù, nhöng toâi thaáy veû maët cuûa meï toâi khaù

lo laéng vaø goïi toâi vaøo nhaø.

Ñöùng sau cöûa soå, toâi daùn maét nhìn nhöõng

ngöôøi tuø leâ böôùc tôùi choã voøi nöôùc. Trong caùi

naéng nhö thieâu, nhö ñoát, hoï xeáp thaønh moät

haøng daøi, chôø ngöôøi ñöùng tröôùc uoáng xong roài

môùi ñöôïc nhích leân ñeán choã voøi nöôùc, höùng ñaày

nöôùc vaøo moät caùi ca nhoû, roài haáp taáp uoáng caïn

trong söï giaùm saùt cuûa hai ngöôøi lính. Laàn löôït

töøng ngöôøi nhö theá neân moät luùc laâu sau, ñoaøn

ngöôøi tuø cuøng hai anh lính môùi trôû laïi nuùp döôùi

boùng raâm hieám hoi cuûa taøn caây beân kia ñöôøng.


Toâi nghe tieáng meï goïi toâi trong beáp. Toâi

chaïy ñeán vaø thaáy meï môû tuû laïnh laáy ra heát caùc

hoäp caù moøi, bô, baùnh mì, voán laø böõa aên toái cuûa

gia ñình toâi - cuøng hai bình nöôùc chanh ñaõ pha

xong. Meï nhanh nheïn saép caùc thöùc aên aáy vaøo

chieác khay lôùn. Meï ñöa cho toâi moät bình, baûo

caàm laáy roài ñi theo meï. Coøn meï moät tay caàm

khay, moät tay caàm chieác bình coøn laïi ñi ra cöûa.

Hai meï con toâi tieán tôùi choã hai ngöôøi lính

vaø meï toâi noùi:

- Nhaø toâi coù saün moät chuùt thöùc aên cho böõa

tröa, anh cho pheùp chuùng toâi ñöôïc san seû vôùi

hai anh vaø nhöõng ngöôøi naøy nöõa nheù!

Hai ngöôøi lính nhìn söõng meï con toâi trong

giaây laùt roài gaät ñaàu caûm ôn. Meï chia thöùc aên

cho hai ngöôøi lính xong vaø ñi ñeán choã tuø nhaân.

Meï roùt cho hoï nhöõng coác nöôùc chanh thaät ñaày

vaø ñöa töøng mieáng baùnh mì ñeán taän tay cuûa

moãi ngöôøi.

Khoâng khí raát laëng leõ, tröø vaøi tieáng “caùm

ôn” raát kheõ khaøng vaø tieáng xích va vaøo nhau

keâu leûng xeûng. Chaúng bao laâu, hai meï con toâi ñi

tôùi ngöôøi tuø nhaân cuoái cuøng. AÙnh maét cuûa meï

dòu daøng nhìn ngöôøi ñoù vaø mæm cöôøi. Ngöôøi cuoái

cuøng raát cao to, coù laøn da ñen saäm vaø troâng raát

baån do moà hoâi, caùt buïi baùm vaøo. Ñöa tay nhaän


72

mieáng baùnh cuûa meï toâi, göông maët cuûa oâng

giaõn ra, ñoâi moâi nôû nuï cöôøi bieát ôn. OÂng ta noùi:

- Thöa baø! Trong cuoäc ñôøi cuûa toâi, toâi töï

hoûi khoâng bieát bao giôø toâi môùi ñöôïc gaëp thieân

thaàn?

Cho ñeán buoåi tröa hoâm nay, toâi bieát mình

ñaõ coù dieãm phuùc ñoù. Xin caûm ôn baø!

Moät laàn nöõa, meï toâi mæm cöôøi vôùi ngöôøi tuø

ñoù vaø nheï nhaøng ñaùp:

- Raát hoan ngheânh caùc anh gheù ñeán xoùm

nhoû cuûa chuùng toâi. Caàu mong moïi ngöôøi luoân

ñöôïc bình an!

Sau khi chia heát choã thöùc aên, hai meï con

toâi trôû veà nhaø vôùi chieác khay vaø bình nöôùc

chanh troáng roãng.

Sau ñoù nhöõng ngöôøi tuø laïi leân ñöôøng, töø ñoù

ñeán nay toâi khoâng heà gaëp laïi hoï. Nhöng toâi vaãn

coøn nhôù laïi lôøi meï giaûi thích vaøo ngaøy hoâm aáy

raèng: “Trong cuoäc soáng, chuùng ta neân luoân chia

seû vaø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, vì nhö theá laø chuùng

ta ñaõ ñem laïi nieàm vui cho chính cuoäc soáng cuûa

mình”.

Meï toâi keát thuùc caâu chuyeän baèng nuï cöôøi

dòu daøng roài ñi laøm vieäc nhaø nhö moïi ngaøy. Toâi

khoâng nhôù toái hoâm ñoù mình aên nhöõng gì,


nhöng chæ bieát ñaõ coù moät thieân thaàn doïn böõa

cho gia ñình toâi.

(Haït gioáng taâm hoàn

Maõi maõi laø yeâu thöông, trang 83

Bích Thuûy, Theo Entertaining Angels)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Buoåi tröa muøa heø naêm ñoù, toâi ñang

chôi trong saân nhaø, boãng nghe tieáng xích saét

keâu xuûng xoeûng sau löng. Toâi ngoaùi ñaàu laïi

nhìn vaø khoâng theå naøo rôøi maét khoûi caûnh töôïng

kyø laï aáy. Hai haøng ngöôøi maëc ñoàng phuïc keû xoïc

xanh traéng roäng thuøng thình ñang ñi treân

ñöôøng, göông maët cuûa hoï ñaày buïi baëm laãn moà

hoâi. Nhìn moïi ngöôøi raát meät moûi, ñaõ vaäy chaân

coøn bò buoäc vôùi nhau baèng sôïi xích saét ñen to

töôùng vaø keùo theo nhöõng hoøn bi saét troâng raát

naëng neà. Canh giöõ hoï laø hai ngöôøi lính caàm

suùng saün saøng treân tay”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

2- “Toâi chæ bieát ñöùng ngaây ngöôøi, nhìn

ñoaøn ngöôøi tuø toäi nghieäp aáy leâ böôùc ñeán döôùi

boùng raâm cuûa taøn caây duy nhaát beân ñöôøng.

Boãng moät ngöôøi lính tieán veà phía toâi. Ñi ngang


74

qua toâi, anh kheõ gaät ñaàu chaøo roài thaúng tôùi goõ

cöûa nhaø toâi. Meï toâi xuaát hieän, toâi chæ nghe

loaùng thoaùng tieáng anh lính xin pheùp meï toâi

laáy nöôùc ôû voøi nöôùc tröôùc saân cho ñoaøn ngöôøi tuø

uoáng. Meï toâi ñoàng yù, nhöng toâi thaáy veû maët cuûa

meï toâi khaù lo laéng vaø goïi toâi vaøo nhaø”. Caâu naøy

daïy ñaïo ñöùc gì?

3- “Ñöùng sau cöûa soå, toâi daùn maét nhìn

nhöõng ngöôøi tuø leâ böôùc tôùi choã voøi nöôùc. Trong

caùi naéng nhö thieâu, nhö ñoát, hoï xeáp thaønh moät







boùng raâm hieám hoi cuûa taøn caây beân kia ñöôøng”.

Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Toâi nghe tieáng meï goïi toâi trong beáp.

Toâi chaïy ñeán vaø thaáy meï môû tuû laïnh laáy ra heát

caùc hoäp caù moøi, bô, baùnh mì, voán laø böõa aên toái

cuûa gia ñình toâi - cuøng hai bình nöôùc chanh ñaõ

pha xong. Meï nhanh nheïn saép caùc thöùc aên aáy

vaøo chieác khay lôùn. Meï ñöa cho toâi moät bình,

baûo caàm laáy roài ñi theo meï. Coøn meï moät tay

caàm khay, moät tay caàm chieác bình coøn laïi ñi ra

cöûa”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?


5- “Hai meï con toâi tieán tôùi choã hai ngöôøi

lính vaø meï toâi noùi:



hai anh vaø nhöõng ngöôøi naøy nöõa nheù!”. Caâu

naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

6- “Hai ngöôøi lính nhìn söõng meï con toâi

trong giaây laùt roài gaät ñaàu caûm ôn. Meï chia thöùa

aên cho hai ngöôøi lính xong vaø ñi ñeán choã tuø

nhaân. Meï roùt cho hoï nhöõng coác nöôùc chanh

thaät ñaày vaø ñöa töøng mieáng baùnh mì ñeán taän

tay cuûa moãi ngöôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

7- “Khoâng khí raát laëng leõ, tröø vaøi tieáng

“caùm ôn” raát kheõ khaøng vaø tieáng xích va vaøo

nhau keâu leûng xeûng. Chaúng bao laâu, hai meï con

toâi ñi tôùi ngöôøi tuø nhaân cuoái cuøng. AÙnh maét cuûa

meï dòu daøng nhìn ngöôøi ñoù vaø mæm cöôøi. Ngöôøi

cuoái cuøng raát cao to, coù laøn da ñen saäm vaø

troâng raát baån do moà hoâi, caùt buïi baùm vaøo. Ñöa

tay nhaän mieáng baùnh cuûa meï toâi, göông maët

cuûa oâng giaõn ra, ñoâi moâi nôû nuï cöôøi bieát ôn.

OÂng ta noùi:



thaàn? Cho ñeán buoåi tröa hoâm nay, toâi bieát

mình ñaõ coù dieãm phuùc ñoù. Xin caûm ôn baø!”.



76

8- “Moät laàn nöõa, meï toâi mæm cöôøi vôùi

ngöôøi tuø ñoù vaø nheï nhaøng ñaùp:



ñöôïc bình an!



chanh troáng roãng”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

9- “Sau ñoù nhöõng ngöôøi tuø laïi leân ñöôøng,

töø ñoù ñeán nay toâi khoâng heà gaëp laïi hoï. Nhöng

toâi vaãn coøn nhôù laïi lôøi meï giaûi thích vaøo ngaøy

hoâm aáy raèng: “Trong cuoäc soáng, chuùng ta neân

luoân chia seû vaø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, vì nhö theá

laø chuùng ta ñaõ ñem laïi nieàm vui cho chính cuoäc

soáng cuûa mình”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

10- “Meï toâi keát thuùc caâu chuyeän baèng nuï

cöôøi dòu daøng roài ñi laøm vieäc nhaø nhö moïi

ngaøy. Toâi khoâng nhôù toái hoâm ñoù mình aên

nhöõng gì, nhöng chæ bieát ñaõ coù moät thieân thaàn

doïn böõa cho gia ñình toâi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

--o0o--



1- “Buoåi tröa muøa heø naêm ñoù, toâi ñang

chôi trong saân nhaø, boãng nghe tieáng xích saét

keâu xuûng xoeûng sau löng. Toâi ngoaùi ñaàu laïi

nhìn vaø khoâng theå naøo rôøi maét khoûi caûnh töôïng

kyø laï aáy. Hai haøng ngöôøi maëc ñoàng phuïc keû xoïc

xanh traéng roäng thuøng thình ñang ñi treân

ñöôøng, göông maët cuûa hoï ñaày buïi baëm laãn moà

hoâi. Nhìn moïi ngöôøi raát meät moûi, ñaõ vaäy chaân

coøn bò buoäc vôùi nhau baèng sôïi xích saét ñen to

töôùng vaø keùo theo nhöõng hoøn bi saét troâng raát

naëng neà. Canh giöõ hoï laø hai ngöôøi lính caàm

suùng saün saøng treân tay”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

Tröôùc khi traû lôøi caâu hoûi naøy, hoïc vieân

phaûi ñoïc cho kyõ vaø löu yù nhöõng töø: “xích saét

keâu xuûng xoeûng, göông maët cuûa hoï ñaày buïi baäm

laãn moà hoâi. Moïi ngöôøi raát meät moûi, ñaõ vaäy

chaân coøn bò buoäc vôùi nhau baèng sôïi xích saét

ñen to töôùng vaø keùo theo nhöõng hoøn bi saét

troâng raát naëng neà”. Khi ñoïc nhöõng töø naøy,

chuùng ta bieát ñaây laø nhöõng ngöôøi thoï quaû khoå,

quaû khoå cuûa tuø toäi. Quaû khoå tuø toäi laø do nhöõng

haønh ñoäng cöôùp giaät, troäm caép cuûa ngöôøi khaùc

hoaëc gieát ngöôøi ñöôïc caûnh saùt, coâng an baét

giam giöõ. Nhö vaäy chuùng ta bieát ñaây laø NHAÂN


78

QUAÛ NGHIEÄP BAÙO THAÂN HAØNH cuûa nhöõng ngöôøi

tuø naøy ñaõ taïo ra. Do ñoù caâu naøy phaûi traû lôøi:

Ñoaïn naøy daïy THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM THAÂN

HAØNH.

Nhöõng ngöôøi tham lam troäm caép, cöôùp

giaät cuûa caûi tieàn baïc cuûa ngöôøi khaùc laø nhöõng

ngöôøi xaáu aùc, laø nhöõng con ngöôøi maët ngöôøi maø

loøng thuù vaät neân chæ bieát cöôùp giaät cuûa caûi taøi

saûn cuûa ngöôøi khaùc ñeå aên, ñeå phuïc vuï vui chôi

caù nhaân cuûa mình laø nhöõng ngöôøi khoâng ñaùng

soáng trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi.

Khi xaõ hoäi loaøi ngöôøi baát cöù moät nöôùc naøo

treân theá giôùi, neáu thaáy coù xuaát hieän nhöõng

haïng ngöôøi tham lam, troäm caép, cöôùp giaät, moùc

tuùi, tieâu cöïc, aên lo hoái loä thì neân xem xeùt laïi

nhöõng söï kieän sau ñaây:

- Thöù nhaát laø neân xem xeùt laïi vua quan

soáng coù ñuùng tieâu chuaån ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû hay khoâng?

- Thöù hai laø xem xeùt veà vaán ñeà giaùo duïc

ñaøo taïo coù laáy moân hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû laøm cô sôû xaây döïng con ngöôøi khoâng?

- Thöù ba laø xem xeùt söï phaùt trieån kinh

teá khoa hoïc, kyõ ngheä phuïc vuï ñôøi soáng con

ngöôøi coù ñuùng tieâu chuaån ñaïo ñöùc nhaân baûn -



- Thöù tö laø xem xeùt söï phaùt trieån thöông

maïi coù ñuùng tieâu chuaån ñaïo ñöùc nhaân baûn -


Neáu boán ñieàu xem xeùt treân ñaây maø ñöôïc

ñem ra aùp duïng giaùo duïc ñaøo taïo ñaày ñuû cho

nhaân daân thì trong ñaát nöôùc aáy seõ khoâng coù

ngöôøi tham lam, troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi

nöõa.

Moät ñaát nöôùc khoâng coù tuø nhaân laø moät ñaát

nöôùc khoâng coù ngöôøi tham lam, troäm caép, cöôùp

giaät, moùc tuùi, gieát ngöôøi, v.v..

Moät ñaát nöôùc maø moïi ngöôøi daân ñeàu bieát

soáng vôùi ñöùc ly tham thì ñaát nöôùc aáy nhaø nguû

khoâng ñoùng cöûa, cuûa rôi ngoaøi ñöôøng khoâng ai

löôïm. Bôûi vaäy söï giaùo duïc ñaøo taïo ñöùc ly tham

laø ñieàu caàn thieát cho taát caû caùc nöôùc treân haønh

tinh naøy. Moãi con ngöôøi sinh ra ñeàu phaûi ñöôïc

giaùo duïc ñöùc ly tham cho thaám nhuaàn, cho

thuaàn thuïc thì theá giôùi khoâng coù chieán tranh,

moãi ñaát nöôùc ñeàu coù traät töï, an ninh, phoàn

vinh, thònh trò, moãi gia ñình ngöôøi ngöôøi ñeàu

chia seû ngoït buøi cay ñaéng, hoï ñeàu ban tình

thöông chan hoøa cho nhau, moãi caù nhaân thì

taâm hoàn thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï, soáng vôùi

moät nieàm vui baát taän.

--o0o--


80

2- “Toâi chæ bieát ñöùng ngaây ngöôøi, nhìn

ñoaøn ngöôøi tuø toäi nghieäp aáy leâ böôùc ñeán döôùi

boùng raâm cuûa taøn caây duy nhaát beân ñöôøng.

Boãng moät ngöôøi lính tieán veà phía toâi. Ñi ngang

qua toâi, anh kheõ gaät ñaàu chaøo roài thaúng tôùi goõ

cöûa nhaø toâi. Meï toâi xuaát hieän, toâi chæ nghe

loaùng thoaùng tieáng anh lính xin pheùp meï toâi

laáy nöôùc ôû voøi nöôùc tröôùc saân cho ñoaøn ngöôøi tuø

uoáng. Meï toâi ñoàng yù, nhöng toâi thaáy veû maët cuûa

meï toâi khaù lo laéng vaø goïi toâi vaøo nhaø”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC HIEÁU SINH BOÁ THÍ THAÂN HAØNH.

Hai ngöôøi lính naøy laøm nhieäm vuï ñöa tuø

veà traïi, nhöng hoï ñeàu laø nhöõng ngöôøi soáng coù

tình thöông yeâu, vì thaáy nhöõng ngöôøi tuø khaùt

nöôùc, neân hoï ñi xin nöôùc cho nhöõng ngöôøi tuø toäi

naøy ñôõ khaùt. Moät haønh ñoäng hieáu sinh thaät

ñaùng khen. Tuy nhöõng ngöôøi naøy coù toäi, nhöng

hoï vaãn laø con ngöôøi thì chuùng ta phaûi ñoái xöû

vôùi hoï nhö nhöõng ngöôøi khaùc. Vì theá ñoái vôùi hoï

phaûi coù moät tình thöông yeâu roäng lôùn voâ bôø beán

ñeå khieán cho hoï bieát ñöôïc laø khoâng ai gheùt boû

hoï, ñang ñoái xöû vôùi hoï moät tình thöông yeâu

chaân thaät töø trong traùi tim.

--o0o--


3- “Ñöùng sau cöûa soå, toâi daùn maét nhìn

nhöõng ngöôøi tuø leâ böôùc tôùi choã voøi nöôùc. Trong

caùi naéng nhö thieâu, nhö ñoát, hoï xeáp thaønh moät







boùng raâm hieám hoi cuûa taøn caây beân kia ñöôøng”.

Caâu naøy daïy ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO.

Do loøng tham lam troäm caép, cöôùp cuûa, gieát

ngöôøi neân môùi bò tuø toäi nhö theá naøy. Chaân bò

xieàng xích ñi phaûi keùo leâ hoøn bi saét naëng, uoáng

nöôùc phaûi xeáp haøng, chöù khoâng ñöôïc töï do chaïy

nhaûy nhö nhöõng ngöôøi voâ toäi. Troâng thaät laø toäi

nghieäp, nhöng bieát laøm sao hôn, vì chính hoï laø

nhöõng ngöôøi taïo ra nhöõng nhaân quaû aùc thì phaûi

gaët laáy nhöõng quaû tuø toäi khoå sôû nhö theá naøy.

Khoâng ai laøm khoå cho ai baèng chính mình

ñaõ töï laøm khoå mình. Neáu khoâng do loøng tham

lam troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi thì laøm gì

hoï phaûi chòu tuø toäi vaø khoå sôû nhö theá naøy.

Cho neân nhaân naøo quaû naáy, khoâng ai coù

theå traùnh khoûi qui luaät nhaân quaû, vì theá chuùng


82

toâi coù lôøi khuyeân quyù vò ñöøng xem thöôøng luaät

nhaân quaû maø phaûi gaùnh haäu quaû khoù löôøng.

Luaät nhaân quaû tuy khoâng coù toøa aùn, khoâng

coù ngöôøi thi haønh luaät, nhöng baûn aùn noù khoâng

heà sai soùt, khoâng heà xöû oan öùc cho moät ngöôøi

naøo caû. Löôùi trôøi loàng loäng nhöng khoâng ai troán

thoaùt khoûi luaät naøy.

Trong cuoäc ñôøi naøy moïi chuyeän xaûy ra

khoâng coù söï ngaãu nhieân, maø moïi vieäc xaûy ra

ñeàu do qui luaät nhaân quaû ñieàu khieån vaø saép xeáp

haún hoi. Noù laø toøa aùn löông taâm cuûa quyù vò.

Cho neân quyù vò laøm moät ñieàu aùc gì thì cuõng

khoâng che daáu noù ñöôïc, duø chuyeän ñoù chæ coù

moät mình quyù vò bieát maø thoâi. Noù chaúng bao

giôø ñieàu tra quyù vò, nhöng khi thi haønh baûn aùn

cuûa quyù vò thì noù thi haønh chaúng bao giôø sai,

thi haønh aùn ñuùng ngöôøi, ñuùng toäi khoâng bao giôø

sai moät li haøo naøo caû. Luaät nhaân quaû raát coâng

baèng vaø coâng minh maø moïi ngöôøi treân haønh

tinh thöôøng goïi laø luaät trôøi.

Cho neân quyù vò coi chöøng khoâng qua maët

luaät nhaân quaû ñöôïc ñaâu, khoâng traùnh neù noù

ñöôïc ñaâu, noù luoân ôû trong taâm quyù vò. Buoàn,

vui, saàu khoå, phieàn naõo, töùc giaän, v.v.. ñoù laø

traïng thaùi cuûa nhaân quaû. Chöûi maéng, ñaùnh ñaäp,

tham lam, uoáng röôïu, baøi baïc, noùi doái, gieát haïi

chuùng sinh, v.v.. ñeàu laø nhaân quaû caû. Bôûi vaäy


nhaân quaû luoân coù maët ôû moïi nôi, moïi höôùng,

moïi thôøi gian, moïi haønh ñoäng. Moät haønh ñoäng

aùc coi chöøng noù seõ mang ñeán haäu quaû khoå ñau,

coøn moät haønh ñoäng thieän noù seõ mang ñeán an

vui cho mình, cho ngöôøi.

Nhöõng ngöôøi tuø ñang thoï quaû khoå laø laøm

thaân tuø toäi bò buoäc daây xích, ñi, ñöùng khoù khaên

hieän giôø, nhöng chính tröôùc kia ñaõ laøm nhöõng

haønh ñoäng nhaân quaû aùc, gaây tai hoïa cho ngöôøi,

neân nay môùi thaønh nhöõng ngöôøi tuø toäi, ñi ñöùng

khoâng coøn töï do, muoán theo yù mình khoâng theå

ñöôïc nöõa. Cho neân thaáy ai thoï khoå hay höôûng

phöôùc baùu an vui ñeàu bieát ngay laø nhaân quaû

nghieäp baùo. Moät con ngöôøi ñang soáng laø coøn

ñang trong voøng tay cuûa nhaân quaû. Thaân taâm

khoå hay vui cuõng ñeàu trong voøng cuûa nhaân quaû.

Ngöôøi khoâng coù trí thì khoâng thaáy ñöôïc ñieàu

naøy. Khoâng thaáy ñöôïc ñieàu naøy neân hoï soáng raát

bình thöôøng, hoï soáng tôùi ñaâu hay ñeán ñoù, khoå

thì reân la keâu khoùc, than thôû, traùch moùc; coøn

vui thì cöôøi noùi haân hoan. Coøn neáu ai thaáy bieát

roõ ñieàu naøy thì raát sôï haõi, vì chính mình cuõng

ñang ôû trong löôùi raäp cuûa nhaân quaû, ôû trong

voøng vaây hay loït oå phuïc kích cuûa nhaân quaû, neáu

khoâng mau chaân thì chaéc chaén phaûi cheát trong

ñau khoå, maø khoâng nhöõng moät kieáp maø nhieàu

kieáp khaùc nöõa.

--o0o--


84

4- “Toâi nghe tieáng meï goïi toâi trong beáp.

Toâi chaïy ñeán vaø thaáy meï môû tuû laïnh laáy ra heát

caùc hoäp caù moøi, bô, baùnh mì, voán laø böõa aên toái

cuûa gia ñình toâi - cuøng hai bình nöôùc chanh ñaõ

pha xong. Meï nhanh nheïn saép caùc thöùc aên aáy

vaøo chieác khay lôùn. Meï ñöa cho toâi moät bình,

baûo caàm laáy roài ñi theo meï. Coøn meï moät tay

caàm khay, moät tay caàm chieác bình coøn laïi ñi ra

cöûa”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC BOÁ THÍ HIEÁU SINH

THAÂN HAØNH.

Ñaây laø moät haønh ñoäng ñaïo ñöùc boá thí hieáu

sinh thaân haønh tuyeät vôøi. Maëc duø baø bieát raát roõ

nhöõng ngöôøi tuø toäi laø nhöõng ngöôøi laøm aùc,

tham lam, troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi, v.v..

nhöng tröôùc caûnh ñoùi khaùt meät nhoïc khoå sôû cuûa

hoï, baø khoâng theå laøm ngô, vì hoï cuõng chæ laø

nhöõng con ngöôøi nhö moïi ngöôøi khaùc. Cho neân

chuùng ta khoâng coù quyeàn laøm ngô boû maëc hoï,

maø phaûi laøm nhöõng gì an uûi hoï, giuùp hoï trôû veà

nhaân tính con ngöôøi. Duø hoï coù laøm toäi aùc,

nhöng hoï vaãn laø nhöõng con ngöôøi ñaùng ñöôïc

yeâu thöông nhö bao nhieâu ngöôøi khaùc.

Haønh ñoäng mang thöïc phaåm vaø nöôùc

chanh cho nhöõng ngöôøi tuø ñang côn ñoùi khaùt ñeå

hoï loùt daï, ñôõ loøng laø moät haønh ñoäng ñaïo ñöùc boá

thí vôùi loøng yeâu thöông chaân thaät, khoâng phaân

bieät ngöôøi coù toäi hay khoâng coù toäi thaät laø tuyeät


vôøi. ÔÛ ñaây chuùng ta chæ thaáy nhöõng ngöôøi ñang

khoå laø chuùng ta giuùp maø thoâi. Coøn taát caû nhöõng

gì hoï laøm laø hoï phaûi traû vay theo luaät ñònh cuûa

nhaân quaû.

Nhöõng traän ñoäng ñaát, thuûy tai, soùng thaàn,

baõo toá, luõ luït, nuùi löûa hoaëc laø chieán tranh, v.v..

laøm hö haïi nhaø cöûa tan naùt nhö ñoáng gaïch vuïn,

ngöôøi cheát naèm ngoån ngang ñoù laø nhöõng hieän

töôïng nhaân quaû traû vay cuûa nhöõng ngöôøi laøm

aùc, neáu khoâng laøm aùc thì sao laïi coù nhöõng hieän

töôïng naøy xaûy ra?

Moät traän baõo toá ñi qua moät vuøng naøo ñeå

laïi moät söï ñoå naùt, ngöôøi vaät cheát ngoån ngang laø

do nhöõng ngöôøi ôû vuøng aáy soáng gian aùc, hung

döõ, thöôøng saên baén thuù röøng, thöôøng chaøi löôùi

caâu toâm, baét caù, gieát haïi vaø aên thòt chuùng sinh,

vì theá bieát bao nhieâu sinh maïng cuûa chuùng sinh

cheát trong baøn tay cuûa hoï. Do soáng aùc nhö vaäy

neân ngöôøi cheát naèm ngoån ngang lôùp lôùp, cuûa

caûi taøi saûn tan naùt, coøn ngöôøi soáng thì maøn trôøi

chieáu ñaát, soáng nhôø tình thöông cuûa ngöôøi

khaùc. Ñoù laø vay traû theo luaät nhaân quaû, laøm aùc

thì phaûi gaët laáy quaû khoå, khoâng theå ai traùnh

khoûi.

Tröôùc caûnh ñoù chuùng ta bieát raát roõ, hoï laø

nhöõng ngöôøi laøm aùc, neân phaûi gaët laáy nhöõng

quaû khoå ñau nhö vaäy. Nhöng laø con ngöôøi, duø


86

hoï laøm aùc taïo bao caûnh khoå cho muoân loaøi vaät,

chuùng ta cuõng khoâng theå laøm ngô tröôùc caûnh

khoå ñau cuûa hoï. Cho neân khi gaëp caûnh ngoä cuûa

keû khaùc chuùng ta saün saøng giuùp ñôõ vôùi moät tình

thöông yeâu chaân thaønh töø traùi tim, chöù khoâng

phaûi giuùp ñôõ hoï ñeå caàu danh, ñeå döïa vaøo töø

thieän ñoù, lôïi duïng söï boá thí ñeå laøm ngheà nghieäp

baát chính.

Chuùng toâi coù nghe nhöõng ñoaøn ñi laøm töø

thieän mieàn Trung do nhöõng traän baõo vöøa qua.

Ñoaøn ñi cöùu trôï tröôùc caûnh nhaø tan cöûa naùt

ngöôøi cheát, theá maø ñoaøn cöùu trôï vui chôi ca haùt

treân xe ñöôïc. Nhö vaäy hoï laøm töø thieän coù ñuùng

nghóa khoâng? Vui chôi treân söï ñau khoå cuûa

ngöôøi khaùc. Ñaáy cuõng laø moät haønh ñoäng aùc, quyù

vò aï!

Vì laøm töø thieän theo phong traøo keâu goïi

cuûa Nhaø nöôùc, chöù khoâng phaûi xuaát phaùt do

loøng yeâu thöông chaân thaät cuûa mình töø trong

traùi tim bieát thöông ngöôøi baát haïnh.

Cho neân laøm töø thieän maø khoâng gaëp töø

thieän, maø laïi gaëp toaøn aùc phaùp, maø laïi gaëp tai

naïn giao thoâng ngöôøi cheát, tay chaân gaãy vuïn

nhö nhöõng thôùt thòt baùn ngoaøi chôï Beán Thaønh,

thaät laø thaûm thöông. Ñi cöùu trôï maø xe bay

xuoáng ñeøo cheát moät caùch raát laø khoå ñau.


ÔÛ ñaây chuùng ta thaáy ngöôøi meï naøy vôùi

loøng thöông yeâu chaân thaät töø trong traùi tim cuûa

ngöôøi. Khoâng ai keâu goïi ngöôøi, töï ngöôøi chöùng

kieán caûnh ñoùi khaùt cuûa nhöõng ngöôøi tuø, roài töï

ngöôøi mang thöùc aên vaø nöôùc uoáng ñeán vaø töï

trao taän tay cho moãi ngöôøi vôùi caùi nhìn vaø

haønh ñoäng nheï nhaøng traân troïng ñoái vôùi moïi

ngöôøi traøn ñaày loøng yeâu thöông.

Ñaây môùi thaät söï laø ñöùc boá thí hieáu sinh

thaân haønh, coøn phaàn vaät chaát thöïc phaåm vaø

nöôùc uoáng chæ laø töôïng tröng cho loøng yeâu

thöông aáy. Ngöôøi meï naøy tuyeät vôøi, thaät ñuùng

laø moät thieân thaàn.

Chuùng ta haõy boá thí loøng yeâu thöông nhö

baø meï naøy, boá thí nhö vaäy môùi thaät söï laø ñöùc

boá thí ly tham hieáu sinh thaân haønh. Hieän nay

chuùng ta ñang theo hoïc lôùp reøn luyeän nhaân

caùch ñaïo ñöùc ly tham hieáu sinh thaân, khaåu, yù

haønh naøy. Neáu ngöôøi naøo hoïc taäp vaø hoaøn

thaønh ñöôïc lôùp hoïc ñaïo ñöùc naøy thì seõ mang laïi

haïnh phuùc vaø söï an vui cho mình, cho moïi

ngöôøi vaø cho taát caû nhöõng loaøi chuùng sinh.

--o0o--

5- “Hai meï con toâi tieán tôùi choã hai

ngöôøi lính vaø meï toâi noùi:


88



hai anh vaø nhöõng ngöôøi naøy nöõa nheù!”. Caâu

naøy daïy ÑÖÙC LEÃ ÑOÄ BOÁ THÍ HIEÁU SINH KHAÅU

HAØNH.

Ñem boá thí cho ngöôøi khaùc maø lôøi noùi raát

leã ñoä, ñaày veû cung kính vaø toân troïng ngöôøi

khaùc. Thaät laø tuyeät vôøi! Chuùng ta neân noi theo

göông haïnh cuûa ngöôøi meï naøy khi muoán boá thí

cho ai moät moùn gì thì chuùng ta neân nhôù: Phaûi

cho baèng tình thöông yeâu chaân thaät töø trong

traùi tim cuûa mình vôùi nhöõng haønh ñoäng nheï

nhaøng, aùnh maét, nuï cöôøi thaân thöông.

Qua baøi hoïc naøy, chuùng ta hoïc ñöôïc ñöùc ly

tham baèng nhöõng haønh ñoäng boá thí, baèng ñöùc

hieáu sinh thaân haønh, khaåu haønh vaø yù haønh raát

tuyeät vôøi cuûa ngöôøi meï. Moät haønh ñoäng boá thí

maø mang ñaày ñuû ba ñöùc raát cuï theå roõ raøng nhö:

1- Ñöùc ly tham.

2- Ñöùc boá thí.

3- Ñöùc hieáu sinh.

Do loøng yeâu thöông (ñöùc hieáu sinh), neân

baø ñem thöïc phaåm vaø nöôùc uoáng cho nhöõng tuø

nhaân (ñöùc boá thí), do loøng khoâng boûn xeûn ích

kyû, tieác cuûa neân baø ñem cho (ñöùc ly tham). Cho

neân, hoïc ñaïo ñöùc chuùng ta phaûi löu yù vaø xem


xeùt cho thaät kyõ. Khi aùp duïng moät ñöùc haïnh vaøo

ñôøi soáng baèng moät haønh ñoäng ñaïo ñöùc naøo laø

chuùng ta ñaõ thöïc hieän nhieàu ñöùc haïnh khaùc.

Moät haønh ñoäng cuûa baø meï ñem thöïc phaåm

vaø nöôùc uoáng cho tuø nhaân ñuùng thôøi ñieåm, ñuùng

ñoái töôïng, neân noù mang ñaày ñuû ba ñöùc trong

ngöôøi meï naøy nhö treân ñaõ noùi, quyù vò coù thaáy

khoâng?

Haønh ñoäng boá thí nhö baø meï naøy maø

Thieân Chuùa Giaùo cho baø laø thieân thaàn. Nhö vaäy

thieân thaàn trong Thieân Chuùa Giaùo ñaâu nghóa laø

nhöõng vò thaàn thaùnh sieâu hình coù caùnh bay nhö

chim, maø thieân thaàn laø nhöõng con ngöôøi soáng

coù ñöùc hieáu sinh, coù ñöùc boá thí vaø coù ñöùc ly

tham. Coù ñuùng nhö vaäy khoâng thöa quyù vò?

Toùm laïi, con ngöôøi raát caàn reøn luyeän cho

mình nhöõng ñöùc haïnh cao thöôïng nhö treân: ñöùc

hieáu sinh, ñöùc haïnh ly tham vaø ñöùc boá thí ñeå

cuoäc soáng haèng ngaøy khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh; ñeå cuoäc soáng

haèng ngaøy vôùi taâm baát ñoäng vaø thanh thaûn, an

laïc vaø voâ söï tuyeät vôøi, traøn ñaày haïnh phuùc.

--o0o--

6- “Hai ngöôøi lính nhìn söõng meï con

toâi trong giaây laùt roài gaät ñaàu caùm ôn. Meï chia

thöùc aên cho hai ngöôøi lính xong vaø ñi ñeán choã


90

tuø nhaân. Meï roùt cho hoï nhöõng coác nöôùc chanh

thaät ñaày vaø ñöa töøng mieáng baùnh mì ñeán taän

tay cuûa moãi ngöôøi”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC HIEÁU

SINH THAÂN HAØNH, LY THAM BOÁ THÍ tuyeät vôøi.

Moät haønh ñoäng trao baùnh vaø roùt töøng coác

nöôùc chanh gioáng nhö ngöôøi meï chaêm soùc

nhöõng ñöùa con thô daïi, moät haønh ñoäng yeâu

thöông tuyeät vôøi, moät haønh ñoäng ban tình

thöông ñeán moïi ngöôøi; moät haønh ñoäng goàm ba

ñöùc nhö treân ñaõ noùi: hieáu sinh, boá thí, ly tham

neân môùi laøm ñöôïc nhö vaäy.

Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi tu theo Phaät giaùo

phaûi coá gaéng soáng vôùi ñöùc ly tham, vì trong ñöùc

ly tham seõ coù ñaày ñuû caùc ñöùc khaùc nhö ñöùc hieáu

sinh, ñöùc boá thí, v.v.. Ñöùc ly tham laøm goác, coù

ñöùc ly tham thì môùi coù loøng yeâu thöông chaân

thaät; coù loøng yeâu thöông chaân thaät thì môùi coù

loøng boá thí. Nhöng muoán thöïc hieän ñöôïc ñôøi

soáng ñöùc ly tham thì phaûi söû duïng ñöùc hieáu

sinh vaø ñöùc boá thí. Ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc boá thí

laø nhöõng phaùp moân tu taäp vaø reøn luyeän ñöùc ly

tham.

Cho neân ñöùc ly tham raát quan troïng trong

söï tu taäp laøm chuû sinh, giaø, beänh, cheát. Vì vaäy

tröôùc maét chuùng ta ñeàu thaáy caùc phaùp laø voâ

thöôøng, laø khoå, laø voâ ngaõ. Coù nhö vaäy chuùng


môùi buoâng xaû saïch, taâm môùi baát ñoäng hoaøn

toaøn tröôùc caùc aùc phaùp.

Toùm laïi, trong cuoäc soáng haèng ngaøy,

chuùng ta phaûi luoân soáng vôùi loøng yeâu thöông

ñoái vôùi moïi ngöôøi, moïi loaøi baèng nhöõng haønh

ñoäng ban cho, töø söï tö duy toát ñeïp ôû ngöôøi

khaùc. Khoâng neân nghó xaáu ngöôøi khaùc, maø haõy

nghó ngöôøi khaùc toát, hieàn, Thaùnh thieän nhö

oâng Phuù Laâu Na ñaõ nghó: “Ngöôøi ta coøn thöông

con”. Veà lôøi noùi luoân phaûi duøng lôøi aùi ngöõ, noùi

lôøi eâm dòu, nheï nhaøng, noùi toát cho ngöôøi, chöù

khoâng noùi xaáu ngöôøi. Veà haønh ñoäng thì neân boá

thí san seû vôùi nhöõng ngöôøi baát haïnh, vôùi nhöõng

ngöôøi giaø yeáu neo ñôn taät nguyeàn, vôùi nhöõng

ngöôøi ñang caàn söï giuùp ñôõ. Chuùng ta haõy hoã trôï

khi gaëp ngöôøi ngheøo khoù. “Moät mieáng khi ñoùi

baèng moät goùi khi no” vaø “Thöông ngöôøi nhö theå

thöông thaân”. Ñoù laø nhöõng lôøi khuyeân daïy cuûa

ngöôøi xöa, chuùng ta haõy nhôù, ñöøng queân.

--o0o--

7- “Khoâng khí raát laëng leõ, tröø vaøi tieáng

“caùm ôn” raát kheõ khaøng vaø tieáng xích va vaøo

nhau keâu leûng xeûng. Chaúng bao laâu, hai meï con

toâi ñi tôùi ngöôøi tuø nhaân cuoái cuøng. AÙnh maét cuûa

meï dòu daøng nhìn ngöôøi ñoù vaø mæm cöôøi.


92

Ngöôøi cuoái cuøng raát cao to, coù laøn da ñen

saäm vaø troâng raát baån do moà hoâi, caùt buïi baùm

vaøo. Ñöa tay nhaän mieáng baùnh cuûa meï toâi,

göông maët cuûa oâng giaõn ra, ñoâi moâi nôû nuï cöôøi

bieát ôn. OÂng ta noùi:



thaàn? Cho ñeán buoåi tröa hoâm nay, toâi bieát

mình ñaõ coù dieãm phuùc ñoù. Xin caûm ôn baø!”.

Caâu naøy daïy ÑÖÙC HOAN HYÛ HIEÁU SINH THAÂN

HAØNH.

Trong caûnh tuø toäi, töôûng chöøng nhö moïi

ngöôøi ai cuõng xa laùnh vaø chaùn gheùt, vì nhöõng

ngöôøi naøy coù haønh ñoäng troäm caép, cöôùp cuûa,

gieát ngöôøi hoaëc hieáp daâm laøm oâ nhuïc phuï nöõ,

laøm tan naùt nhaø cöûa, gia ñình mình, gia ñình

ngöôøi khaùc, v.v.. Nhöng cuoäc ñôøi khoâng phaûi

vaäy, coù nhöõng ngöôøi raát toát, hoï luoân nghó ñeán

moïi ngöôøi ñeàu laø nhöõng ngöôøi toát. Hoï khoâng

bao giôø daùm nghó nhöõng ngöôøi khaùc xaáu aùc.

- Thöù nhaát: Nhöõng ngöôøi xaáu aùc laø nhöõng

ngöôøi bò rôi vaøo hoaøn caûnh xaáu aùc, chæ vì hoï

gaëp nhöõng hoaøn caûnh quaù khaéc nghieät, quaù phuõ

phaøng, khieán hoï khoâng loái thoaùt, buoäc hoï phaûi

laøm nhöõng haønh ñoäng aùc ñoù ñeå vöôn leân cuoäc

soáng cuûa chính mình. Nhöõng ngöôøi naøy chuùng

ta haõy thöông yeâu vaø tha thöù, hoï laø nhöõng


ngöôøi raát toäi nghieäp. Vì hoaøn caûnh buoäc hoï

phaûi trôû thaønh ngöôøi xaáu aùc, hoaëc vì nhöõng aâm

möu cuûa keû khaùc haõm haïi maø hoï phaûi chòu thaân

tuø toäi. Cho neân nhöõng ngöôøi tuø ñaâu phaûi laø

nhöõng ngöôøi xaáu heát sao?

- Thöù hai: Vì neàn giaùo duïc cuûa Ñaát nöôùc

ñoù khoâng quan taâm ñeán moân hoïc ñaïo ñöùc, neân

moïi ngöôøi daân xöù ñoù khoâng hieåu bieát ñaïo ñöùc

môùi coù nhöõng haønh ñoäng voâ ñaïo ñöùc tham lam,

troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi, hieáp daâm... Ñoù laø

loãi cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi, chöù moïi ngöôøi ñeàu

ñaùng thöông.

- Thöù ba: Vì gia ñình khoâng löu yù daïy ñaïo

ñöùc cho con caùi, cöù giao phoù cho nhaø tröôøng, boû

maëc con caùi soáng chaïy theo duïc laïc ñoài truïy

nhö theá naøo cuõng ñöôïc. Trong khi ñaïo ñöùc xaõ

hoäi treân ñaø xuoáng caáp traàm troïng, loâi theo

nhöõng thanh thieáu nieân nam nöõ vaøo con ñöôøng

toäi aùc. Ñoù laø loãi cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi, chöù caùc

em thanh thieáu nieân nam nöõ raát ñaùng thöông,

ñaùng giuùp ñôõ vaø daïy baûo.

Hoâm nay ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi troäm

caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi, caøng coù nhieàu ngöôøi

hieáp daâm laøm oâ nhuïc phuï nöõ, caøng coù nhieàu

ngöôøi röôïu cheø say xæn, vuõ phu ñaùnh chöûi vôï

con thì chuùng ta neân xeùt laïi neàn giaùo duïc ñaïo


94

ñöùc caùc tröôøng hoïc cuûa queâ höông, xöù sôû vaø neàn

giaùo duïc ñaïo ñöùc cuûa gia ñình.

Ñaïo ñöùc ñem laïi söï soáng bình an cuûa moãi

caù nhaân con ngöôøi; ñaïo ñöùc ñem laïi moãi gia

ñình hoøa thuaän, an vui vaø haïnh phuùc; ñaïo ñöùc

ñem laïi cho ñaát nöôùc traät töï, an ninh phoàn

vinh vaø thònh trò. Vì vaäy ñaïo ñöùc raát caàn thieát

cho ñôøi soáng caù nhaân, ñôøi soáng taäp theå gia ñình

vaø ñôøi soáng taäp theå coäng ñoàng xaõ hoäi.

--o0o--

8- “Moät laàn nöõa, meï toâi mæm cöôøi vôùi

ngöôøi tuø ñoù vaø nheï nhaøng ñaùp:



ñöôïc bình an!



chanh troáng roãng”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC HIEÁU

SINH KHAÅU HAØNH.

Moät nuï cöôøi mæm meán thöông vaø moät lôøi

noùi thaân aùi theå hieän ñöùc hieáu sinh vôùi nhöõng

ngöôøi ñang ñau khoå cuûa ngöôøi meï ñuùng luùc,

ñuùng ñoái töôïng thaät laø tuyeät vôøi. Neáu treân cuoäc

ñôøi naøy ai ai cuõng bieát theå hieän loøng yeâu

thöông nhö vaäy thì laøm gì coù nhöõng söï traùi yù


nghòch loøng; thì laøm gì coù nhöõng chöôùng ngaïi

trong taâm cuûa mình vaø cuûa moïi ngöôøi.

Boá thí loøng yeâu thöông naøo cuõng khoâng

baèng boá thí lôøi noùi aùi ngöõ, haønh ñoäng eâm dòu

nheï nhaøng, aùnh maét hieàn hoøa, nuï cöôøi thaân

thöông. Muoán ñöôïc vaäy ñieàu caàn thieát laø chuùng

ta phaûi tu taäp ñöùc bình tónh. Coù bình tónh tröôùc

caùc aùc phaùp thì chuùng ta môùi saùng suoát, coù saùng

suoát chuùng ta môùi coù loøng tha thöù moãi loãi laàm

cuûa keû khaùc, môùi thaät loøng yeâu thöông hoï, coù

loøng yeâu thöông hoï thì môùi coù loøng boá thí lôøi

noùi ngoït ngaøo eâm dòu, haønh ñoäng nheï nhaøng aâu

yeám, thì môùi coù aùnh maét nuï cöôøi thaân thöông.

Toaøn boä nhöõng haønh ñoäng treân ñaây laø

nhöõng phaùp haønh ñeå tu taäp taâm ly tham troïn

veïn. Bôûi vaäy con ngöôøi lìa ñöôïc taâm tham laø lìa

caû naêm nguõ trieàn caùi, töùc laø lìa THAM, SAÂN, SI,

MAÏN, NGHI. Moät khi ñaõ lìa ñöôïc taâm tham, saân,

si, maïn, nghi, laø chuùng ta laøm chuû sinh, giaø,

beänh, cheát vaø chaám döùt taùi sinh luaân hoài.

Chuùng ta tu hoïc giôùi luaät ñöùc haïnh cho

nghieâm tuùc seõ coù nhieàu lôïi ích:

- Lôïi ích thöù nhaát cuûa giôùi luaät ñöùc

haïnh laø giuùp cho chuùng ta trôû thaønh con ngöôøi

coù moät taâm hoàn cao thöôïng, luoân luùc naøo cuõng

bieát thöông ngöôøi, chöù khoâng bao giôø bieát gheùt


96

ai caû, bieát ly tham, bieát boá thí vôùi moïi söï boá thí

ñuùng phaùp.

- Lôïi ích thöù hai cuûa giôùi luaät laø taâm

khoâng coù tham lam, khoâng coù laáy cuûa ngöôøi

khaùc, duø caây kim sôïi chæ hay baát cöù moät vaät gì

cuûa ngöôøi khaùc. Cuoäc ñôøi tu haønh theo Phaät

giaùo chæ bieát laáy ñöùc thieåu duïc tri tuùc laøm söï

soáng, vì theá taâm hoàn luùc naøo cuõng thanh thaûn,

an laïc vaø voâ söï. Moät traïng thaùi Nieát Baøn voâ

laäu, khinh an hyû laïc tuyeät vôøi.

- Lôïi ích thöù ba cuûa giôùi luaät laø laøm chuû

sinh, giaø, beänh, cheát. Cho neân taâm khoâng coøn

sôï seät tröôùc caùc ñoái töôïng aùc; khoâng coøn sôï seät

tuoåi giaø söùc yeáu; khoâng coøn sôï seät beänh taät;

khoâng coøn sôï seät tröôùc caùi cheát. Khi taâm khoâng

coøn sôï seät thì taâm ñaõ baát ñoäng. Taâm baát ñoäng

ñoù laø muïc ñích cuûa Phaät giaùo ñaõ ñaït ñöôïc.

Nhö vaäy söï tu taäp cuûa chuùng ta chæ caàn giöõ

gìn cho ñöôïc ñöùc ly tham. Neáu ñöùc ly tham luoân

ngöï trò ôû trong taâm ta thì treân ñôøi naøy khoâng

coù phaùp naøo laø ta, laø cuûa ta, laø baûn ngaõ cuûa ta

nöõa. Ñoù laø chuùng ta ñaõ dieät ngaõ, xaû taâm, ly duïc

ly aùc phaùp hoaøn toaøn.

Thaønh töïu vieân maõn con ñöôøng tu taäp ñeán

nôi ñeán choán Nieát Baøn vónh cöûu. Phaät phaùp tu

taäp ñeán ñaây laø xong vieäc, töø ñaây veà sau chæ ngoài

chôi, coøn duyeân ñoä chuùng sinh, heát duyeân thì


nhaäp Nieát Baøn. Cuoäc ñôøi naøy coù gì maø phaûi

tieác, phaûi dính maéc, phaûi tham ñaém; cuoäc ñôøi

naøy coù gì maø caùm doã ñöôïc taâm chuùng ta nöõa

ñaâu. Phaûi khoâng caùc tu sinh?

--o0o--

9- “Sau ñoù nhöõng ngöôøi tuø laïi leân

ñöôøng, töø ñoù ñeán nay toâi khoâng heà gaëp laïi hoï.

Nhöng toâi vaãn coøn nhôù laïi lôøi meï giaûi thích vaøo

ngaøy hoâm aáy raèng: “Trong cuoäc soáng, chuùng ta

neân luoân chia seû vaø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, vì nhö

theá laø chuùng ta ñaõ ñem laïi nieàm vui cho chính

cuoäc soáng cuûa mình”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC BOÁ THÍ

HIEÁU SINH YÙ HAØNH.

Boá thí trong loøng yeâu thöông chaân thaät

(ñöùc hieáu sinh) nhö ngöôøi meï ñaõ noùi: “Trong

cuoäc soáng, chuùng ta neân luoân chia seû vaø giuùp ñôõ

ngöôøi khaùc, vì nhö theá laø chuùng ta ñaõ ñem laïi

nieàm vui cho chính cuoäc soáng cuûa mình”. Chính

vì loøng yeâu thöông nhöõng ngöôøi baát haïnh maø

chuùng ta ñeán giuùp ñôõ vaø an uûi hoï baèng nhöõng

vaät chaát, quaø baùnh bieáu taëng hoaëc baèng lôøi noùi

aâu yeám, nuï cöôøi thaân thöông hoaëc baèng nhöõng

haønh ñoäng nheï nhaøng xoa dòu veát thöông ñau

tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát cô theå.

Moät ngöôøi ñang saân giaän, döõ tôïn chöûi

maéng, maï lò, maït saùt, noùi xaáu ta, nhöng ta


98

khoâng töùc giaän, khoâng chöûi maéng, noùi xaáu laïi

hoï. Ngöôïc laïi, ta môû roäng loøng thöông yeâu vaø

tha thöù cho hoï, ñoù laø ta ñaõ bieát boá thí ñöùc hieáu

sinh cho keû baát haïnh.

Cho neân ñöùng tröôùc caùc aùc phaùp maø bieát

boá thí ñöùc hieáu sinh thì ñoù laø chuùng ta ñaõ ly

tham baûn ngaõ, ly tham baûn ngaõ töùc laø dieät ngaõ

xaû taâm ly duïc ly aùc phaùp, quyù vò coù bieát khoâng?

Ñöùc ly tham raát caàn thieát cho söï tu taäp

thieàn ñònh cuûa Phaät giaùo, vì muïc ñích cuûa noù laø

ly duïc ly aùc ñeå nhaäp Sô Thieàn, neân nhöõng

ngöôøi tu taäp theo thieàn cuûa Phaät giaùo maø giôùi

ñöùc ly tham khoâng coù thì khoâng bao giôø tu taäp

ñuùng thieàn cuûa Phaät giaùo. Cho neân ngöôøi tu

thieàn thôøi nay caàn neân caûnh giaùc taø thieàn

ngoaïi ñaïo ñang laãn loän trong kinh saùch Phaät

giaùo.

Thieàn maø khoâng giôùi luaät laøm goác thì ñoù

laø thieàn ngoaïi ñaïo. Thieàn ñònh ñoù tu haønh

chaúng coù lôïi ích gì, chæ phí coâng söùc vaø nhieàu

khi coøn tai haïi laøm roái loaïn thaàn kinh, sinh ra

beänh taät ñieân khuøng loaïn trí raát nguy hieåm.

Moät loaïi thieàn töôûng maø caùc sö, caùc thaày tu taäp

hieän giôø thöôøng daãn ñeán beänh taät töôûng laø

mình ñaéc thieàn, ñaéc ñònh, roài thaáy Phaät, thaáy

Toå, thaáy aùnh saùng haøo quang, nghe chö thieân

noùi chuyeän, thaáy bieát chuyeän quaù khöù vò lai,


nhöng laïi khoâng laøm chuû sinh, giaø, beänh, cheát.

Thaät laø khoå ñau voâ cuøng voâ taän!

--o0o--

10- “Meï toâi keát thuùc caâu chuyeän baèng

nuï cöôøi dòu daøng roài ñi laøm vieäc nhaø nhö moïi

ngaøy. Toâi khoâng nhôù toái hoâm ñoù mình aên

nhöõng gì, nhöng chæ bieát ñaõ coù moät thieân thaàn

doïn böõa cho gia ñình to âi”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC

HOAN HYÛ HIEÁU SINH YÙ HAØNH.

Khi soáng vôùi ñöùc boá thí hieáu sinh thì loøng

chuùng ta vui söôùng bieát bao! Söï sung söôùng aáy

ñoù chính laø thieân thaàn trong ta.

Moät ngöôøi soáng ñuùng giôùi luaät ñöùc haïnh

hieáu sinh, ñöùc haïnh boá thí vaø ñöùc haïnh ly tham

thì taâm ngöôøi ñoù ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt hoaøn toaøn,

thaät laø haïnh phuùc voâ bieân!

Ngöôøi meï toát buïng ñem nhöõng thöïc phaåm

aên chieàu cuûa gia ñình mình cho nhöõng ngöôøi

khaùc ñang ñoùi khoå hôn mình. Moät haønh ñoäng

tuy nhoû nhö vaäy nhöng cuõng noùi leân ñöùc hy

sinh tuyeät vôøi. Ngöôøi meï vaø caùc con cuûa baø ñeàu

vui möøng. Vui möøng vì caùi vui cuûa ngöôøi khaùc.

Treân ñôøi naøy, caùi vui cho mình chöa bao

giôø laø caùi vui troïn veïn, coøn caùi vui cuûa mình,

cuûa ngöôøi vaø cuûa taát caû chuùng sinh laø caùi vui


100

vónh vieãn. Caùi vui vónh vieãn laø caùi vui trong

ñaïo ñöùc ly tham, ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc

boá thí. Trong ba ñaïo ñöùc naøy, chuùng ta chæ caàn

soáng trong moät ñaïo ñöùc cuõng ñuû ñem laïi nieàm

vui cho mình, cho ngöôøi vaø cho taát caû caùc loaøi

chuùng sinh.

Ñaïo ñöùc lôïi ích nhö vaäy, cho neân chuùng ta

haõy coá gaéng tu taäp ñeå ñem laïi cho theá gian moät

söï bình an nhö coõi Cöïc Laïc Thieân Ñaøng. Chæ coù

con ngöôøi môùi toâ ñaép neàn ñaïo ñöùc naøy treân

haønh tinh, môùi laøm cho haønh tinh soáng cuûa

chuùng ta ngaøy moät töôi ñeïp hôn, saùng suûa hôn.

Neàn ñaïo ñöùc cuûa Phaät giaùo raát tuyeät vôøi,

bình ñaúng, gaàn guõi vôùi ñôøi soáng con ngöôøi, raát

thöïc teá vaø cuï theå chöù khoâng mô hoà tröøu töôïng,

khoâng giaùo ñieàu khaét khe, khoâng caùm doã loâi

cuoán ai caû. Chæ coù ngöôøi naøo thaáy ñuùng laø lôïi

ích cho mình, cho ngöôøi thì töï giaùc töï nguyeän

soáng vôùi nhöõng ñöùc haïnh naøy. Cho neân neàn ñaïo

ñöùc cuûa Phaät giaùo laø neàn ñaïo ñöùc töï nguyeän. Töï

nguyeän soáng ñôøi ñöùc haïnh ñeå ñem mình thoaùt

ra bao thöù ñau khoå: sinh, giaø, beänh, cheát maø

ñôøi ngöôøi khoâng ai traùnh khoûi.


Baøi hoïc thöù tö:

Rèn Nhân Cách:


HAI ANH EM

Ngaøy xöa, ôû trong vuøng noâng thoân xa

xoâi, coù hai anh em nhaø kia treû tuoåi ñaùng yeâu.

Hoï cuõng gioáng nhö baát cöù chaøng trai treû naøo


102

maø baïn coù theå baét gaëp hoâm nay. Tuy nhieân,

tính khí cuûa hai anh em raát ngoã nghòch. Vaø

moïi vieäc trôû neân nghieâm troïng khi hai anh em

baét ñaàu ñi aên troäm cöøu cuûa nhöõng noâng daân

trong vuøng - moät haønh vi bò coi laø troïng toäi.

Moät laàn noï, caû hai anh em bò baét quaû tang.

Daân laøng quyeát ñònh tröøng phaït baèng caùch

thích leân traùn hoï chöõ “ST” (teân troäm cöøu), nhö

moät daáu aán toäi loãi seõ theo hoï maõi maõi suoát ñôøi.

Moät trong hai anh em vì quaù xaáu hoå, neân

ñaõ boû laøng ñi bieät xöù. Keå töø ñoù, chaúng coøn ai

bieát ñöôïc tin töùc gì veà anh ta.

Coøn ngöôøi thöù hai, voâ cuøng aân haän, ñaõ ôû

laïi laøng vaø coá gaéng heát söùc ñeå buø ñaép laïi nhöõng

loãi laàm cuûa mình. Luùc ñaàu, moïi ngöôøi ñeàu e deø

vaø chaúng muoán dính líu gì vôùi anh ta. Tuy

nhieân, anh vaãn quyeát taâm hoaùn caûi.

Heã trong laøng coù ai ñau yeáu, anh ñeàu tìm

ñeán aân caàn chaêm soùc vaø lo laéng. Baát cöù ai coù

vieäc gì naëng nhoïc, anh ñeàu tôùi giuùp ñôõ heát

mình, chaúng caàn bieát ñoù laø ai, giaøu hay ngheøo.

Cöù nhö theá, anh luoân soáng vì ngöôøi khaùc maø

chaúng heà ñoøi ban thöôûng hay traû coâng.

Nhieàu naêm troâi qua, moät böõa noï, coù moät vò

khaùch boä haønh ñi ngang qua ngoâi laøng. Trong

luùc ngoài ôû trong quaùn nöôùc beân ñöôøng, oâng


troâng thaáy moät oâng laõo, treân traùn coù khaéc moät

daáu khaùc laï ngoài gaàn ñoù. Baát kyø ai trong laøng

ñi ngang qua cuõng ñeàu döøng laïi kính caån chaøo

hoûi cuï; ñaùm treû con chôi xong cuõng chaïy ñeán saø

vaøo loøng cuï. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu kính troïng

oâng laõo.

Thaáy ngaïc nhieân, ngöôøi khaùch laïi hoûi

thaêm vò chuû quaùn:

- Hai kyù töï treân traùn oâng cuï coù nghóa laø

gì theá?

- Toâi cuõng khoâng roõ nöõa. Chuyeän xaûy ra

caùch ñaây ñaõ laâu laém roài - ngöôøi chuû quaùn ñaùp.

Sau ñoù, oâng ngöøng laïi suy nghó moät chuùt roài

noùi - nhöng theo toâi chaéc noù coù nghóa laø

“Thaùnh nhaân”.

(ST coù hai nghóa theo tieáng Anh: “Sheep

Thief” laø teân troäm cöøu vaø “Saint” laø Thaùnh

nhaân)

(Trích trong Haït Gioáng Taâm Hoàn,

taäp 2, trang 63)

--o0o--


104

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Ngaøy xöa, ôû trong vuøng noâng thoân

xa xoâi, coù hai anh em nhaø kia treû tuoåi ñaùng

yeâu. Hoï cuõng gioáng nhö baát cöù chaøng trai treû

naøo maø baïn coù theå baét gaëp hoâm nay. Tuy

nhieân, tính khí cuûa hai anh em raát ngoã nghòch.

Vaø moïi vieäc trôû neân nghieâm troïng khi hai anh

em baét ñaàu ñi aên troäm cöøu cuûa nhöõng noâng

daân trong vuøng - moät haønh vi bò coi laø troïng

toäi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

2- “Moät laàn noï, caû hai anh em bò baét quaû

tang. Daân laøng quyeát ñònh tröøng phaït baèng

caùch thích leân traùn hoï chöõ “ST” (teân troäm cöøu),

nhö moät daáu aán toäi loãi seõ theo hoï maõi maõi suoát

ñôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

3- “Moät trong hai anh em vì quaù xaáu hoå,

neân ñaõ boû laøng ñi bieät xöù. Keå töø ñoù, chaúng coøn

ai bieát ñöôïc tin töùc gì veà anh ta”. Caâu naøy daïy

ñaïo ñöùc gì?

4- “Coøn ngöôøi thöù hai, voâ cuøng aân haän,

ñaõ ôû laïi laøng vaø coá gaéng heát söùc ñeå buø ñaép laïi

nhöõng loãi laàm cuûa mình. Luùc ñaàu, moïi ngöôøi

ñeàu e deø vaø chaúng muoán dính líu gì vôùi anh ta.

Tuy nhieân, anh vaãn quyeát taâm hoaùn caûi”. Caâu



5- “Heã trong laøng coù ai ñau yeáu, anh ñeàu

tìm ñeán aân caàn chaêm soùc vaø lo laéng. Baát cöù ai

coù vieäc gì naëng nhoïc, anh ñeàu tôùi giuùp ñôõ heát


Cöù nhö theá, anh luoân soáng vì ngöôøi khaùc maø

chaúng heà ñoøi ban thöôûng hay traû coâng”. Caâu


6- “Nhieàu naêm troâi qua, moät böõa noï, coù

moät vò khaùch boä haønh ñi ngang qua ngoâi laøng.

Trong luùc ngoài ôû trong quaùn nöôùc beân ñöôøng,

oâng troâng thaáy moät oâng laõo, treân traùn coù khaéc

moät daáu khaùc laï ngoài gaàn ñoù. Baát kyø ai trong

laøng ñi ngang qua cuõng ñeàu döøng laïi kính caån

chaøo hoûi cuï; ñaùm treû con chôi xong cuõng chaïy

ñeán saø vaøo loøng cuï. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu kính

troïng oâng laõo”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

7- “Thaáy ngaïc nhieân, ngöôøi khaùch laïi hoûi

thaêm vò chuû quaùn:


gì theá?


caùch ñaây ñaõ laâu laém roài - ngöôøi chuû quaùn ñaùp.


noùi - nhöng theo toâi chaéc noù coù nghóa laø



106



nhaân)”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

--o0o--


1- “Ngaøy xöa, ôû trong vuøng noâng thoân

xa xoâi, coù hai anh em nhaø kia treû tuoåi ñaùng

yeâu. Hoï cuõng gioáng nhö baát cöù chaøng trai treû

naøo maø baïn coù theå baét gaëp hoâm nay. Tuy

nhieân, tính khí cuûa hai anh em raát ngoã nghòch.

Vaø moïi vieäc trôû neân nghieâm troïng khi hai anh

em baét ñaàu ñi aên troäm cöøu cuûa nhöõng noâng

daân trong vuøng moät haønh vi bò coi laø troïng toäi”.

Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC LY THAM THAÂN HAØNH.

Con ngöôøi sinh ra voán coù baûn chaát tham.

Taïi sao baûn chaát tham laïi coù saün trong moãi

ngöôøi nhö vaäy?

Baûn chaát tham coù saün trong moãi con ngöôøi

laø do duyeân saéc duïc laøm chaát xuùc taùc cho naêm

duyeân: saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc hôïp laïi, cho

neân con ngöôøi sinh ra ñeàu do goác saéc duïc, maø

saéc duïc laø loøng tham muoán trong thaân nguõ uaån

taïo taùc thaønh qui luaät nhaân quaû. Qui luaät nhaân

quaû taïo taùc thaønh nghieäp baùo. Khi noùi ñeán qui

luaät nhaân quaû laø noùi ñeán haønh ñoäng thieän aùc

taùc thaønh nghieäp baùo. Noùi ñeán haønh ñoäng


thieän aùc taùc thaønh nghieäp baùo laø bieát ngay do

loøng tham muoán cuûa moãi ngöôøi laøm goác thuùc

ñaåy. Töø loøng tham muoán cuûa con ngöôøi maø sinh

ra voâ vaøn söï ñau khoå, vì theá hoâm nay chuùng ta

tu hoïc vaø reøn luyeän nhaân caùch ñöùc ly tham ñeå

chaám döùt tham duïc. Chaám döùt tham duïc thì

moïi söï khoå ñau vaø taùi sinh luaân hoài chaám döùt.

Muoán bieát taâm coù tham hay khoâng coù

tham laø chuùng ta phaûi coù thôøi gian soáng moät

mình, coù soáng moät mình môùi thaáy ñöôïc taâm

mình. Nhôø coù soáng ñoäc cö traàm laëng moät mình,

khi moãi nieäm khôûi leân laø khoâng qua khoûi maét yù

thöùc quan saùt cuûa chuùng ta. Khi coù nieäm khôûi

leân laø chuùng ta thaáy bieát nieäm coù tham hay

khoâng tham, nieäm coù tham laø aùc phaùp neân

chuùng ta lieàn taùc yù ly tham: “Ñaây laø nieäm

tham. Maøy haõy ñi ñi! ÔÛ ñaây khoâng coù choã cho

maøy ôû. Haõy ñi khoûi nôi naøy!”. Cöù moãi nieäm

tham khôûi leân laø bò ñuoåi ñi lieàn, ñoù laø phöông

phaùp tu taäp ñeå taïo thaønh ñöùc ly tham. Tu taäp

nhö vaäy cho ñeán khi ñöùc ly tham hieän tieàn,

luoân luoân coù maët trong chuùng ta thì taâm tham

ñaõ bò dieät tröø. Taâm tham ñaõ bò dieät tröø thì ñöùc

ly tham hieän tieàn, vaø nhö vaäy con ñöôøng giaûi

thoaùt tu taäp ñeán ñaây ñaõ hoaøn maõn.

--o0o--


108

2- “Moät laàn noï, caû hai anh em bò baét

quaû tang. Daân laøng quyeát ñònh tröøng phaït baèng

caùch thích leân traùn hoï chöõ “ST” (teân troäm cöøu),

nhö moät daáu aán toäi loãi seõ theo hoï maõi maõi suoát

ñôøi”. Caâu naøy daïy BAÛN AÙN THIEÁU ÑÖÙC LY

THAM THAÂN HAØNH.

Khaéc leân traùn ngöôøi laáy troäm hay ngöôøi

cöôùp giaät hai chöõ “AÊn troäm”, hay “AÊn cöôùp” laø

moät hình phaït quaù naëng. Theo chuùng toâi thieån

nghó: Khoâng neân phaït nhö vaäy, maø haõy thöông

yeâu hoï. Hoï laø nhöõng ngöôøi ñaùng thöông haïi, vì

khoâng ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc ly tham, neân môùi sinh

ra nhöõng haønh ñoäng laáy cuûa khoâng cho, troäm

caép, cöôùp giaät, moùc tuùi, v.v.. Neáu khoâng hoï ñaõ

bieát ñoù laø nhöõng haønh ñoäng xaáu xa, teä haïi, heøn

haï, ñeâ tieän, maát nhaân tính phaåm chaát con


ngöôøi, ñoù laø moät haønh ñoäng voâ ñaïo ñöùc laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø coøn laøm maát traät töï an

ninh xaõ hoäi trong xoùm, laøng, thò traán, thò xaõ,

thaønh phoá, thuû ñoâ, v.v..

Neáu nhaø nöôùc baét nhöõng ngöôøi troäm, cöôùp,

moùc tuùi, hieáp daâm, maõi daâm thì neân ñem caûi

taïo cho hoï döï vaøo caùc lôùp hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn

nhaân quaû. Sau khi maõn nhöõng khoùa hoïc ñaïo

ñöùc naøy, ngöôøi naøo thi toát nghieäp ñaäu seõ cho

veà, coøn ngöôøi naøo thi rôùt cho ôû laïi hoïc tieáp,

chöøng naøo toát nghieäp nhöõng lôùp ñaïo ñöùc nhaân

baûn - nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoâng khoå taát caû chuùng sinh naøy xong

thì cho hoï trôû veà hoøa nhaäp vaøo cuoäc soáng vôùi

moïi ngöôøi. Chöù ñöøng baét hoï keâu aùn tuø toäi moät

thaùng, hai thaùng, ba thaùng ñeán moät naêm, hai

naêm, ba naêm thì raát toäi nghieäp cho hoï, cho cha

meï hoï, cho gia ñình hoï. Vaø nhaát laø hoï mang

tieáng suoát ñôøi laø ngöôøi troäm caép, moùc tuùi, tham

lam, hieáp daâm, maõi daâm raát laø toäi nghieäp.

Nhöõng hình phaït troäm caép, cöôùp giaät, moùc tuùi,

tham lam, hieáp daâm, maõi daâm keâu aùn tuø toäi

moät thaùng, moät naêm hay nhieàu hôn nöõa, v.v..

thì khoâng coøn hôïp vôùi thôøi ñaïi khoa hoïc coâng

kyõ ngheä hieän ñaïi hoùa tieán boä cuûa loaøi ngöôøi.

Nhöõng hình phaït naøy ñeán giôø chöa thay ñoåi e

loãi thôøi, khoâng hôïp vôùi thôøi ñaïi. Coøn coù nhieàu

nöôùc baét ñöôïc troäm caép, cöôùp giaät, moùc tuùi,


110

tham lam, hieáp daâm, maõi daâm maø hình phaït

khaéc chöõ vaøo traùn nhö: Troäm thì khaéc chöõ “T”,

coøn cöôùp giaät thì khaéc chöõ “C”, moùc tuùi thì chaët

ngoùn tay, hieáp daâm thì thieán, maõi daâm thì

khaéc chöõ leân traùn “MD”. Nhöõng hình phaït naøy

raát toäi nghieäp vaø raát thöông taâm.

Ñaïo ñöùc hieáu sinh khoâng cho pheùp chuùng

ta xöû phaït nhö vaäy, xin taát caû nhöõng nhaø laõnh

ñaïo moãi ñaát nöôùc treân theá giôùi caàn xeùt laïi, neân

laáy ñaïo ñöùc hieáu sinh maø trò daân thì hay bieát

maáy. Phaùp luaät vaø hình phaït phaûi theo ñaïo ñöùc

maø laäp luaät, laäp phaùp thì nhaân baûn con ngöôøi

khoâng bò chaø ñaïp. Chính vì chöông trình giaùo

duïc ñaøo taïo ñaïo ñöùc nhaân baûn nhaân quaû chöa

coù, chöa ñöôïc giaùo duïc ñaïo ñöùc toaøn daân neân hoï

khoâng bieát, vì theá hoï môùi laøm neân toäi loãi. Xin

nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo ñaát nöôùc treân haønh tinh

naøy haõy suy xeùt laïi.

--o0o--

3- “Moät trong hai anh em vì quaù xaáu

hoå, neân ñaõ boû laøng ñi bieät xöù. Keå töø ñoù, chaúng

coøn ai bieát ñöôïc tin töùc gì veà anh ta”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC LY THAM TAØM QUYÙ YÙ HAØNH, THAÂN

HAØNH.

Treân ñôøi naøy khoâng ai maø khoâng laàm loãi,

nhöng laàm loãi maø bieát xaáu hoå, bieát coá gaéng


khaéc phuïc söûa sai, ñöøng laøm laàm loãi nöõa. Xaáu

hoå laø moät ñöùc ly tham tuyeät vôøi. Coù xaáu hoå

ngöôøi ta môùi lìa ñöôïc taâm tham cuûa mình, coù

xaáu hoå ngöôøi ta môùi trôû thaønh con ngöôøi toát

ñöôïc.

Vì quaù xaáu hoå neân ngöôøi anh môùi boû laøng

ra ñi, vaø ñi khoâng trôû veà, coøn maët muõi naøo nöõa

maø trôû veà laøng. Phaûi khoâng quyù vò?

Duø baát cöù ôû ñaâu, ngöôøi anh bieát xaáu hoå seõ

khoâng bao giôø laøm vieäc troäm caép aáy nöõa, ngöôøi

xaáu hoå laø ngöôøi bieát phuïc thieän. Chæ coù nhöõng

ngöôøi tham lam, troäm caép, cöôùp giaät cuûa caûi taøi

saûn cuûa ngöôøi khaùc; nhöõng ngöôøi moùc tuùi, hieáp

daâm, maõi daâm khoâng bieát xaáu hoå thì nhöõng

ngöôøi ñoù laø nhöõng ngöôøi voâ ñaïo ñöùc, nhöõng

ngöôøi ñaùng cheâ traùch, ñaùng ñeå moïi ngöôøi caàn

phaûi coù nhöõng bieän phaùp cöôõng cheá giuùp ñôõ cho

hoïc ñaïo ñöùc, ñeå trôû thaønh ngöôøi toát.

Muoán ñöôïc vaäy, thöù nhaát laø ñeå baûo veä xaõ

hoäi an ninh, traät töï; thöù hai laø xaây döïng con

ngöôøi toát, laøm vieäc toát, thì nhöõng ngöôøi ñaàu

troäm ñuoâi cöôùp ñeàu bò cöôõng cheá baét buoäc phaûi

ñi hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû, do ngaønh

Coâng An giöõ gìn an ninh traät töï xaõ hoäi ñaûm

traùch giaûng huaán.

--o0o--


112

4- “Coøn ngöôøi thöù hai, voâ cuøng aân haän,

ñaõ ôû laïi laøng vaø coá gaéng heát söùc ñeå buø ñaép laïi

nhöõng loãi laàm cuûa mình. Luùc ñaàu, moïi ngöôøi

ñeàu e deø vaø chaúng muoán dính líu gì vôùi anh ta.

Tuy nhieân, anh vaãn quyeát taâm hoaùn caûi”. Caâu

naøy daïy ÑÖÙC LY THAM HOAÙN CAÛI THAÂN HAØNH.

Laøm ngöôøi ai cuõng coù nhöõng söï laàm loãi,

nhöng bieát aên naên hoái caûi chöøa boû, bieát söûa ñoåi

laø moät ñieàu toát, laø moät ñieàu ñaùng khen, nhö

ngöôøi em ôû laïi coá gaéng khaéc phuïc ñeå trôû thaønh

ngöôøi toát. Muoán khaéc phuïc tính tham lam troäm

caép, cöôùp giaät thì chæ coù ñöùc boá thí. Ngöôøi coù

ñöùc boá thí thì tính tham lam seõ bò trieät tieâu.

Ñöùc boá thí coù nhieàu caùch:

a- Ñöùc boá thí lôøi noùi an uûi, khuyeân lôn,

khen taëng.

b- Ñöùc boá thí haønh ñoäng, vieäc laøm giuùp

ñôõ.

c- Ñöùc boá thí cuûa caûi tieàn taøi vaät chaát, côm

aên aùo maëc.

Nhöõng ñöùc boá thí naøy giuùp cho con ngöôøi

ly tham, nhôø ñoù khoâng coøn tham lam troäm caép,

cöôùp giaät taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc.

Bieát ñöôïc nhaân quaû laøm thay ñoåi con

ngöôøi, töø con ngöôøi xaáu aùc thaønh con ngöôøi

löông thieän, neân ñaïo Phaät ra ñôøi. Ra ñôøi xaùc


ñònh vaø chæ roõ boán chaân lí cuûa loaøi ngöôøi. Ñoù laø

KHOÅ, TAÄP, DIEÄT, ÑAÏO. Laøm con ngöôøi khoâng ai

khoâng ôû trong boán chaân lí naøy. Khi ñaõ hieåu roõ

boán chaân lí, thì moãi ngöôøi phaûi töï xaây döïng cho

mình moät cuoäc soáng ñaïo ñöùc, moät cuoäc soáng

thieän, moät cuoäc soáng khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh. Ñoù laø moät söï

laøm thay ñoåi caû theá gian naøy, bieán cuoäc soáng

treân theá gian naøy thaønh coõi Cöïc Laïc, Thieân

Ñaøng.

ÑAÏO ÑEÁ laø moät chaân lí, noù khoâng phaûi laø

moät baøi phaùp BAÙT CHAÙNH ÑAÏO daïy suoâng, lyù

luaän thöôøng nhö caùc baøi kinh khaùc. Nhöõng

giaûng sö Ñaïi thöøa Baéc toâng vaø nhöõng giaûng sö

Nguyeân thuûy Nam toâng laáy TÖÙ DIEÄU ÑEÁ thuyeát

giaûng nhö moät baøi phaùp chung chung, nhö

nhöõng baøi kinh trong kinh saùch Nguyeân Thuûy.

ÑAÏO ÑEÁ laø moät chöông trình giaùo duïc ñaøo

taïo con ngöôøi coù GIÔÙI LUAÄT (ñaïo ñöùc) soáng

khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû

chuùng sinh treân haønh tinh theo phöông höôùng

GIÔÙI, ÑÒNH, TUEÄ. Phöông höôùng Giôùi, Ñònh,

Tueä goàm coù: SÔ THIEÄN, TRUNG THIEÄN, HAÄU

THIEÄN.

GIÔÙI noùi veà ñöùc haïnh cuûa thaân haønh, yù

haønh vaø khaåu haønh trong taùm lôùp hoïc (Baùt


114

Chaùch Ñaïo) reøn nhaân caùch. Nhöõng giôùi luaät ñöùc

haïnh naøy laø ôû giai ñoaïn SÔ THIEÄN.

ÑÒNH noùi veà söï bình tónh, tónh giaùc.

Bình tónh, tónh giaùc coù boán giai ñoaïn:

1- Tónh giaùc luùc coøn soáng.

2- Tónh giaùc luùc saép cheát.

3- Tónh giaùc luùc ñaõ cheát.

4- Tónh giaùc luùc xuaát thai.

Treân ñaây laø boán phöông phaùp thöïc haønh

TÓNH GIAÙC trong taùm lôùp hoïc (Baùt Chaùnh Ñaïo)

ñeå ñaït ñöôïc ñònh tónh treân Töù Nieäm Xöù, ôû giai

ñoaïn TRUNG THIEÄN.

TUEÄ laø trí tueä Tam Minh. Trí tueä Tam

Minh laø moät trí tueä sieâu vieät phi khoâng gian vaø

thôøi gian, moät trí tueä hieåu bieát caùc phaùp trong

vuõ truï naøy, khoâng moät phaùp naøo che daáu trí tueä

aáy ñöôïc. Moät trí tueä maø ngoaïi ñaïo goïi laø thaàn

thoâng. Coøn rieâng ñaïo Phaät goïi noù laø giôùi luaät

ñöùc haïnh trong giai ñoaïn HAÄU THIEÄN.

Caên cöù vaøo qui luaät nhaân quaû laáy thieän

chuyeån aùc neân ñaïo Phaät môùi coù chöông trình

giaùo duïc ñaøo taïo nhö vaäy. Nhôø coù chöông trình

giaùo duïc ñaøo taïo neân ÑAÏO ÑEÁ môùi ñöôïc goïi laø

chaân lí. Do choã naøy chuùng ta chòu khoù suy luaän

theâm moät chuùt laø thaáy ngay kinh saùch cuûa Ñaïi

thöøa vaø kinh saùch cuûa caùc sö THERAVAÕDA laø


kinh saùch phaùt theo kieán töôûng giaûi maø keát taäp

vaø bieân soaïn ra baèng tieáng Pali, chöù khoâng

phaûi chính thöùc laø lôøi Phaät daïy.

Nhôø caên cöù vaøo BAÙT CHAÙNH ÑAÏO, chuùng ta

môùi bieát toaøn boä nhöõng kinh saùch naøy laø nhöõng

kinh saùch phaùt trieån cuûa nhöõng ngöôøi tu chöa

chöùng quaû A La Haùn keát taäp. Hoï chæ döïa vaøo

kieán thöùc hoïc hieåu cuûa nhieàu kieán thöùc trieát

hoïc vaø nhieàu tö töôûng giaùo ñieàu cuûa ngoaïi ñaïo

roài bieân soaïn thaønh kinh saùch Phaät giaùo.

Nhöng theo kinh saùch naøy tu taäp chaúng ai ñaït

ñöôïc giaûi thoaùt, laøm chuû sinh, giaø, beänh, cheát.

Cho neân noù chæ coøn coù caùi teân laø PHAÄT GIAÙO,

coøn giaùo lyù vaø giôùi luaät laø cuûa ngoaïi ñaïo. Kinh

saùch naøy noù ñaõ laøm maát chöông trình giaùo duïc

ñaøo taïo giôùi luaät ñöùc haïnh cuûa Phaät giaùo.

Ñeå chöùng minh chuùng toâi noùi nhöõng ñieàu

naøy ñuùng hay sai thì quyù vò cöù xem xeùt: Töø khi

kinh saùch phaùt trieån Baéc toâng vaø Nam toâng ra

ñôøi cho ñeán nay, ñaõ coù ngöôøi naøo tu haønh

chöùng quaû A La Haùn chöa? Coù ai tu chöùng ñaït

chaân lí chöa? Coù ai tu taäp laøm chuû sinh, giaø,

beänh, cheát chöa? Coù ai tu taäp chöùng Tam Minh

chöa? Vaø coù ai trieån khai BAÙT CHAÙNH ÑAÏO laäp

thaønh chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo nhöõng baäc

chöùng quaû A La Haùn chöa?


116

Qua nhöõng caâu hoûi treân ñaây seõ khaúng

ñònh Phaät giaùo hieän taïi duø laø Nam toâng hay

Baéc toâng ñeàu laø Phaät giaùo Baø La Moân (Phaät

giaùo phaùt trieån).

--o0o--

5- “Heã trong laøng coù ai ñau yeáu, anh

ñeàu tìm ñeán aân caàn chaêm soùc vaø lo laéng. Baát cöù

ai coù vieäc gì naëng nhoïc, anh ñeàu tôùi giuùp ñôõ heát


Cöù nhö theá anh luoân soáng vì ngöôøi khaùc maø

chaúng heà ñoøi ban thöôûng hay traû coâng”. Caâu

naøy daïy ÑÖÙC HIEÁU SINH THI AÂN BAÁT CAÀU BAÙO

THAÂN HAØNH.

Sau khi gaây ra toäi laáy cuûa khoâng cho cuûa

ngöôøi khaùc (troäm cöøu), moïi ngöôøi ñeàu bieát maët,

hai anh em quaù xaáu hoå vaø hoái haän, neân ngöôøi

anh boû laøng ñi nôi khaùc, coøn ngöôøi em ôû laïi

nhöng quyeát taâm söûa ñoåi ñeå trôû thaønh ngöôøi

löông thieän, ngöôøi toát. Vì theá ngöôøi em tìm moïi

caùch ñeå theå hieän nhöõng ñöùc haïnh boá thí. Ñöùc

haïnh boá thí laø ñöùc haïnh duøng ñeå ñoái trò taâm

tham lam troäm caép, cöôùp giaät. Ñöùc haïnh naøy

goàm coù ba haønh ñoäng boá thí:

1- Boá thí cuûa caûi taøi saûn: nhö ñem cho

tieàn baïc, côm gaïo, thöïc phaåm, baùnh, traùi caây,

v.v.. giuùp voán laøm aên, cho ruoäng ñaát caøy caáy.


2- Boá thí khaåu haønh: laø duøng lôøi noùi

khuyeân lôn, an uûi, caûn ngaên khoâng cho tranh

caõi, v.v.. khieán cho moïi ngöôøi ñöôïc an taâm

khoâng coøn lo sôï, buoàn phieàn...

3- Boá thí thaân haønh: laø ra coâng laøm caùi

naøy hoaëc laøm caùi kia ñeå giuùp ñôõ nhöõng söï naëng

nhoïc cuûa ngöôøi khaùc, nhö treân ñaõ noùi. Ngöôøi

thöïc hieän ñöùc ly tham laø phaûi bieát laøm töø

thieän, töùc laø bieát boá thí, nhöng boá thí phaûi

ñuùng chaùnh phaùp. Muoán boá thí ñuùng chaùnh

phaùp laø chuùng ta phaûi laøm nhö theá naøo? Phaûi

hieåu ra sao ñeå boá thí maø khoâng bò löôøng gaït, ñeå

haït gioáng boá thí ñem laïi lôïi ích cho ngöôøi, cho

mình. Chöù khoâng phaûi ñem coâng söùc cuûa caûi

tieàn baïc neùm boû vaøo choã aùc phaùp, töùc laø choã caù

nhaân vaø taäp theå baát thieän thì coøn coù nghóa lyù

gì laø boá thí. Boá thí nhö vaäy cuõng gioáng nhö

ñem haït toát gieo treân ñaát khoâ caèn. Muoán boá thí

ñuùng nghóa chaùnh phaùp cuûa Phaät thì ñieàu ñoù

chuùng ta caàn phaûi hoïc hieåu vaø nghe ñöùc Phaät

daïy: “Muoán boá thí vaø cuùng döôøng ñuùng chaùnh

phaùp thì phaûi choïn ngöôøi coù ñöùc haïnh, ngöôøi tu

haønh giôùi luaät phaûi nghieâm tuùc, khoâng heà vi

phaïm moät loãi nhoû nhaët naøo, coøn ngoaøi ra thì

khoâng neân boá thí cuùng döôøng, vì boá thí cuùng

döôøng gioáng nhö ñem haït gioáng gieo troàng treân

ñaát khoâ caèn coãi thì chaúng coù ích lôïi gì”.


118

Lôøi Phaät daïy nhö vaäy, nhöng chuùng toâi coù

ñoïc kinh Ñaïi thöøa thaáy daïy BOÁ THÍ BA LA MAÄT.

Coù moät hoaøng töû Tu Ñaïi Noa nöôùc Dieäp Ba

phaùt taâm boá thí Ba La Maät, coù nghóa laø cho caû

thaân maïng, vôï laãn con, trong khi vôï con than

khoùc cuõng maëc keä, chæ bieát coù “KHOÂNG”. Khoâng

cuûa ba la maät laø phi ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû. Khi hoaøng töû troùi hai ñöùa con cuûa mình

giao cho ngöôøi Baø La Moân vaø ngöôøi Baø La Moân

coøn duøng roi ñaùnh ñaäp con mình nhöø töû maø

hoaøng töû vaãn trô trô nhö ñaù, maëc keä hai con

keâu trôøi than khoùc:

“Thaàn linh oâi! Hôõi thaàn linh oâi!

Hoan hyû maùch giuøm meï chuùng toâi.

Xeùt daï con ñi saàu chaát chöùa.

Ñau loøng meï ôû luïy queân thoâi.

Chaïnh tình nuoâi döôõng chöa thuø ñaùp.

Ñoaùi nghóa cöu mang chaúng ñaép boài.

ÔÛ bieát bao giôø cho raûnh nghieäp?

Cuoäc ñôøi thieát töôûng baïc hôn voâi”

Xin quyù vò haõy ñoïc truyeän coå Phaät giaùo baøi

“BOÁ THÍ BAÁT NGHÒCH YÙ”, trang 19, taäp I, seõ

thaáy kinh saùch Ñaïi thöøa daïy phöông phaùp tu

haønh phi ñaïo ñöùc maø caùc nhaø Ñaïi thöøa goïi laø

phaùp BOÁ THÍ BA LA MAÄT BAÁT TÖ NGHÌ.

Khi chuùng toâi ñoïc baøi keä cuûa hai ñöùa beù,

chuùng khoâng coøn troâng caäy vaøo söï che chôû cuûa

cha vaø ñang mong chôø baøn tay aâu yeám cuûa meï


ñaõ laøm chuùng ta xuùc ñoäng, coøn hoaøng töû tu

haønh thaønh Chaùnh Giaùc neân trô trô nhö ñaù,

nhö caây goã, khoâng coøn nhaân tính con ngöôøi.

Tu haønh maø trôû thaønh caây ñaù thì tu haønh

laøm gì? Neáu ñöùc Phaät tu ñaõ trôû thaønh caây ñaù

thì laøm gì hoâm nay chuùng ta coù Boán Chaân Lí,

coù Töù Voâ Löôïng Taâm, coù Töù Chaùnh Caàn, coù

phaùp Nhö Lyù Taùc YÙ, coù ñaïo ñöùc Nhaân Baûn -

Nhaân Quaû. Cho neân chuùng ta caàn phaûi xem xeùt

laïi kinh saùch Ñaïi thöøa vaø kinh saùch Nam toâng,

tu haønh chöa ñeán ñaâu maø vieát kinh saùch laø gieát

ngöôøi nhö tröôøng hôïp hoaøng töû Tu Ñaïi Noa.

--o0o--

6- “Nhieàu naêm troâi qua, moät böõa noï, coù

moät vò khaùch boä haønh ñi ngang qua ngoâi laøng.

Trong luùc ngoài ôû trong quaùn nöôùc beân ñöôøng,

oâng troâng thaáy moät oâng laõo, treân traùn coù khaéc

moät daáu khaùc laï ngoài gaàn ñoù. Baát kyø ai trong

laøng ñi ngang qua cuõng ñeàu döøng laïi kính caån

chaøo hoûi cuï; ñaùm treû con chôi xong cuõng chaïy

ñeán saø vaøo loøng cuï. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu kính

troïng oâng laõo”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC KÍNH TROÏNG

HIEÁU SINH THAÂN HAØNH.

Sau nhieàu naêm thöïc hieän ñöùc boá thí, ngöôøi

em ñaõ chieám troïn loøng tin yeâu cuûa moïi ngöôøi.

Baáy giôø hoï khoâng coøn xem oâng laø ngöôøi aên

troäm cöøu nöõa, maø xem oâng nhö moät oâng Thaùnh.


120

Boá thí laø moät haønh ñoäng cuûa ñöùc ly tham,

nhöng boá thí cuõng chính do töø ñöùc hieáu sinh

môùi thaät söï ñöùc boá thí ñuùng chaùnh phaùp. Bôûi

vaäy coù loøng thöông yeâu chaân thaät thì môùi coù söï

boá thí chaân chính, chöù khoâng phaûi boá thí theo

phong traøo.

Töø moät ngöôøi aên troäm trôû thaønh moät

Thaùnh nhaân chæ coù khaùc nhau ôû haønh ñoäng vaø

taâm tính maø thoâi, chöù Thaùnh nhaân vaø con

ngöôøi chæ laø moät ngöôøi. Khi tham lam ñi baét

troäm cöøu laø ngöôøi aên troäm, nhöng töø boû loøng

tham lam vaø lìa xa nhöõng haønh ñoäng ñi aên

troäm, aên caép, ñoåi laïi haønh ñoäng boá thí thöông

yeâu moïi ngöôøi laø Thaùnh nhaân.

Theo Phaät giaùo, chuùng ta khoâng caàn laøm

Thaùnh, laøm thieân Thaàn, maø chæ caàn laøm con

ngöôøi ñuùng nghóa cuûa con ngöôøi, laø soáng khoâng

laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng

sinh.

Bôûi vaäy moät ngöôøi soáng khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh, ai

muoán goïi hoï Thaùnh hay phaøm, hay gì gì cuõng

ñöôïc, nhöng chính baûn thaân cuûa hoï, hoï phaûi

bieát hôn ai heát. Hoï bieát hoï baây giôø taâm tham,

saân, si, maïn, nghi khoâng coøn, taâm hoï baát ñoäng

tröôùc caùc aùc phaùp vaø caùc caûm thoï, taâm hoï luùc

naøo cuõng thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï, ngoài ñaâu


cuõng tænh taùo, khoâng bao giôø bò hoân traàm, thuøy

mieân, voâ kyù, taâm luoân luoân tónh giaùc quaùn saùt

treân Töù Nieäm Xöù, khoâng bao giôø phoùng daät.

Moät ngöôøi tu theo Phaät giaùo khoâng thích

nhöõng ñieàu kyø laï, khoâng ñaém meâ nhöõng thaàn

thoâng pheùp thuaät, khoâng thích coõi naøy, coõi kia,

nhöng cuõng khoâng mong caàu tu haønh thaønh

Thaàn, Thaùnh, Tieân, Phaät, hoaëc caàu nhöõng baäc

naøy gia hoä cöùu roãi cho mình, maø chæ chính

mình bieát vöôn leân, bieát khaéc phuïc vaø cheá ngöï

thaân taâm mình khoâng laøm nhöõng ñieàu xaáu aùc,

vaø coøn bieát laøm nhöõng ñieàu laønh ñeå khoâng laøm

khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå muoân loaøi chuùng

sinh. Ñoù laø öôùc nguyeän cuûa ngöôøi tu theo Phaät

giaùo, vì theá hoï raát vui loøng soáng vôùi ñöùc hieáu

sinh, soáng vôùi ñöùc ly tham. Hoï raát sung söôùng

khi hoï ñaõ soáng vôùi nhöõng ñöùc haïnh naøy ñeå hoï

ñöôïc giaûi thoaùt maø ngöôøi khaùc cuõng ñöôïc an vui

vaø haïnh phuùc.

--o0o--

7- “Thaáy ngaïc nhieân, ngöôøi khaùch laïi

hoûi thaêm vò chuû quaùn:


gì theá?


caùchñaây ñaõ laâu laém roài - ngöôøi chuû quaùn ñaùp.


122


noùi - nhöng theo toâi, chaéc noù coù nghóa laø




nhaân)”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC CHUYEÅN ÑOÅI NHAÂN

QUAÛ LY THAM.

Töø moät ngöôøi aên troäm cöøu ñeå chuyeån ñoåi

thaønh moät Thaùnh nhaân ñaâu phaûi khoù khaên.

Phaûi khoâng quyù vò?

Muoán ñöôïc vaäy chæ coù soáng trong giôùi luaät

ñöùc haïnh cuûa Phaät. Ngöôøi aên troäm cöøu chæ bieát

aên naên hoái caûi baèng caùch soáng vôùi ñöùc boá thí

maø ngöôøi ta coøn goïi laø Thaùnh nhaân, huoáng laø

chuùng ta soáng ñuùng 5 giôùi luaät ñöùc haïnh cuûa

Phaät trong NGUÕ GIÔÙI thì hoï seõ xem chuùng ta laø

nhöõng baäc vó ñaïi nhö theá naøo?


Giôùi luaät ñöùc haïnh cuûa Phaät giaùo giuùp cho

con ngöôøi soáng khoâng laøm khoå cho nhau nöõa;

giuùp cho con ngöôøi soáng laøm chuû nhöõng söï khoå

ñau cuûa chính thaân taâm mình vaø chaám döùt söï

taùi sinh luaân hoài trong ñau khoå töø kieáp naøy

sang kieáp khaùc. Ñaïo Phaät raát thöïc teá, raát ñôøi

thöôøng, nhöng raát ñaïo ñöùc cao thöôïng. Vì theá

ñaïo Phaät raát tuyeät vôøi, soáng trong theá gian maø

vöôït ra ngoaøi theá gian, xöùng ñaùng laøm ngöôøi laø

con ngöôøi.


124

Baøi hoïc thöù naêm:

Rèn Nhân Cách:


MỘT DƯỢC SĨ BỊ SÁT HẠI

BỞI HAI TÊN CƯỚP HUNG HÃN

Ñaëc san baùo CATP soá ra ngaøy

11/12/2004 coù ñöa tin veà vuï aùn maïng xaûy ra

treân ñòa baøn huyeän Thaïnh Phuù, tænh Beán Tre.

Vôùi haønh vi taøn ñoäc cuøng söï chuaån bò khaù chu

ñaùo cuûa hung thuû ñaõ cho thaáy tính chaát ñaëc

bieät nghieâm troïng cuûa vuï aùn.


Khoaûng 22 giôø ngaøy 08/12/2004, quoác loä 57

thuoäc ñòa baøn xaõ Taân Phong luùc naøy ñaõ chìm

haún trong maøn ñeâm tónh mòch. Hai boùng ñen

ñang ngoài thì thaàm to nhoû thì baát chôït töø xa

moät aùnh ñeøn xe maùy queùt ñeán khieán caû hai

möøng thaàm trong buïng. Khi xe ñeán gaàn, moät

trong hai thanh nieân vaãy tay xin ñöôïc quaù

giang. Nhìn caû hai ñaùng tuoåi con chaùu mình,

ñang ñeâm laïi lôõ ñöôøng, ngöôøi ñaøn oâng döøng xe

cho hai keû laï maët ñi nhôø maø khoâng moät chuùt

ñaén ño. Ñöôïc moät ñoaïn khoaûng chöøng 500m,

chuùng nhôø chôû vaøo ñoaïn ñöôøng reõ lieân aáp thuoäc

aáp Qui Ñöùc, xaõ Quôùi Ñieàn. Ñeán moät nôi vaéng

veû, hai beân laø moät ruoäng luùa caùch quoác loä 57

chöøng 80m (gaàn chaân caàu Döông Vaên Ngöôn),

luùc naøy caû hai keû quaù giang xe loä nguyeân hình

laø hai teân cöôùp hung aùc. Vöøa böôùc xuoáng xe,

moät teân caàm dao Thaùi Lan loaïi löôõi xeáp, teân

kia duøng gaäy ñaâm vaø ñaùnh cho tôùi khi naïn

nhaân baát ñoäng, caû hai khieâng xaùc naïn nhaân

quaêng xuoáng ruoäng luùa. Luïc ñöôïc trong tuùi

quaàn, aùo naïn nhaân 103 ngaøn ñoàng, chuùng cöôùp

chieác xe maùy chaïy veà höôùng phaø Haøm Luoâng.

Khi ñeán gaàn beán phaø, sôï phaùt hieän nhöõng

veát maùu vaø buøn dính treân ngöôøi (do vaät loän

trong luùc bò naïn nhaân choáng cöï), caû hai vaøo

nhaø moät ngöôøi daân gaàn ñaáy xin ñöôïc... taém

nhôø. Nhaän thaáy ñieàu baát thöôøng ôû 2 vò khaùch


126

laï naøy, chuû nhaø vôùi tinh thaàn caûnh giaùc cao,

moät maët giaû vôø cho chuùng taém, moät maët sai

ngöôøi nhaø ñi baùo Coâng An vaø löïc löôïng baûo veä

phaø. Vöøa taém xong, caû hai ñaõ thaát kinh hoàn vía

khi thaáy löïc löôïng Coâng An xaõ ñaõ ñôïi chuùng töï

bao giôø.

Ngay khi ñöa caû hai ñoái töôïng cuøng chieác

xe maùy veà truï sôû, boïn chuùng khai nhaän teân laø

Traàn Quoác Quy, SN 1987 vaø Nguyeãn Vaên Hoaø,

SN 1988, cuøng nguï aáp Phuû, xaõ Taân Phong,

huyeän Thaïnh Phuù. Môø saùng hoâm sau, nguoàn tin

veà moät vuï cöôùp cuûa gieát ngöôøi lan nhanh trong

huyeän gaây söï toø moø trong ngöôøi daân. Thoâng tin

veà lai lòch naïn nhaân cuõng nhanh choùng ñöôïc

xaùc ñònh. OÂng teân Mai Vaên Hoùa, SN 1965

(nguyeân laø moät döôïc só ñaõ nghæ vieäc) nguï aáp 7

thò traán Thaïnh Phuù. Buoåi chieàu hoâm aáy, oâng

Hoaù treân ñöôøng ñi thaêm ngöôøi thaân veà nhaø thì

bò boïn cöôùp gieát.

Taïi cô quan Coâng An, Quy vaø Hoaø khai

nhaän, ñeå chuaån bò cho phi vuï laøm aên naøy, tröôùc

ñoù caû hai ñaõ leân chôï thò xaõ mua moät bieån soá xe

giaû nhaèm thay vaøo bieån soá thaät. Neáu thaønh

coâng, chuùng cuøng nhau leân thaønh phoá baùn xe

laáy tieàn tieâu xaøi thoûa thích. Ñeâm aáy, cuøng vôùi

nhöõng vaät duïng caàn thieát nhö: dao, gaäy, khaåu

trang mang saün trong ngöôøi, caû hai cuøng ra ñoùn

xe khoaûng chöøng 30 phuùt thì oâng Hoaù chaïy tôùi.


Qua tìm hieåu, chuùng toâi ñöôïc bieát Hoøa vöøa

nghæ hoïc ñöôïc vaøi ngaøy, coøn Quy ñi laøm thueâ ôû

Ñoàng Thaùp môùi veà. Maëc duø chöa coù tieàn aùn,

tieàn söï, nhöng theo caùn boä xaõ Quôùi Ñieàn vaø

Taân Phong thì gaàn ñaây hieän töôïng thanh thieáu

nieân keát beø phaùi gaây goå ñaùnh nhau ñang xuaát

hieän treân ñòa baøn tænh. Quy vaø Hoøa taäp taønh

böôùc vaøo theá giôùi phaïm phaùp aáy. Nhieàu laàn

nhöõng ñoái töôïng naøy ñaõ ngang nhieân phaù

phaùch nhaø ngöôøi khaùc giöõa ban ngaøy, nhöng vì

sôï chuùng traû thuø neân ít ai daùm toá caùo. Hieän vuï

vieäc ñang ñöôïc Coâng An tænh Beán Tre tieáp tuïc

ñieàu tra xöû lyù. Tuy nhieân cho duø vì lyù do gì ñi

nöõa, haønh vi maát heát tính ngöôøi cuûa Quy vaø

Hoøa seõ phaûi bò phaùp luaät tröøng trò thích ñaùng.

(Nguyeãn Minh - Phan Long

Baùo Coâng An thöù naêm ngaøy 01/3/2007)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Khoaûng 22 giôø ngaøy 08/12/2004,

quoác loä 57 thuoäc ñòa baøn xaõ Taân Phong luùc naøy

ñaõ chìm haún trong maøn ñeâm tónh mòch. Hai

boùng ñen ñang ngoài thì thaàm to nhoû thì baát

chôït töø xa moät aùnh ñeøn xe maùy queùt ñeán khieán

caû hai möøng thaàm trong buïng. Khi xe ñeán gaàn,


128

moät trong hai thanh nieân vaãy tay xin ñöôïc quaù




ñaén ño”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

2- “Ñöôïc moät ñoaïn khoaûng chöøng 500m,







moät teân caàm dao Thaùi Lan loaïi löôõi xeáp, teân kia

duøng gaäy ñaâm vaø ñaùnh cho tôùi khi naïn nhaân

baát ñoäng, caû hai khieâng xaùc naïn nhaân quaêng

xuoáng ruoäng luùa. Luïc ñöôïc trong tuùi quaàn, aùo

naïn nhaân 103 ngaøn ñoàng, chuùng cöôùp chieác xe

maùy chaïy veà höôùng phaø Haøm Luoâng”. Ñoaïn naøy


3- “Khi ñeán gaàn beán phaø, sôï phaùt hieän

nhöõng veát maùu vaø buøn dính treân ngöôøi (do vaät

loän trong luùc bò naïn nhaân choáng cöï), caû hai vaøo


nhôø. Nhaän thaáy ñieàu baát thöôøng ôû 2 vò khaùch laï

naøy, chuû nhaø vôùi tinh thaàn caûnh giaùc cao, moät

maët giaû vôø cho chuùng taém, moät maët sai ngöôøi

nhaø ñi baùo Coâng An vaø löïc löôïng baûo veä phaø.

Vöøa taém xong, caû hai ñaõ thaát kinh hoàn vía khi


thaáy löïc löôïng Coâng An xaõ ñaõ ñôïi chuùng töï bao

giôø”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Ngay khi ñöa caû hai ñoái töôïng cuøng

chieác xe maùy veà truï sôû, boïn chuùng khai nhaän

teân laø Traàn Quoác Quy, SN 1987 vaø Nguyeãn Vaên

Hoaø, SN 1988, cuøng nguï aáp Phuû, xaõ Taân

Phong, huyeän Thaïnh Phuù. Môø saùng hoâm sau,

nguoàn tin veà moät vuï cöôùp cuûa gieát ngöôøi lan

nhanh trong huyeän gaây söï toø moø trong ngöôøi

daân”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

5- “Thoâng tin veà lai lòch naïn nhaân cuõng

nhanh choùng ñöôïc xaùc ñònh. OÂng teân Mai Vaên

Hoùa, SN 1965 (nguyeân laø moät döôïc só ñaõ nghæ

vieäc) nguï aáp 7 thò traán Thaïnh Phuù. Buoåi chieàu

hoâm aáy, oâng Hoaù treân ñöôøng ñi thaêm ngöôøi

thaân veà nhaø thì bò boïn cöôùp gieát”. Ñoaïn naøy


--o0o--


1- “Khoaûng 22 giôø ngaøy 08/12/2004,

quoác loä 57 thuoäc ñòa baøn xaõ Taân Phong luùc naøy

ñaõ chìm haún trong maøn ñeâm tónh mòch. Hai

boùng ñen ñang ngoài thì thaàm to nhoû thì baát

chôït töø xa moät aùnh ñeøn xe maùy queùt ñeán khieán


130

caû hai möøng thaàm trong buïng. Khi xe ñeán gaàn,

moät trong hai thanh nieân vaãy tay xin ñöôïc quaù




ñaén ño”. Ñoaïn naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC CAÛNH GIAÙC


Nhö chuùng ta ñeàu bieát, töø khi ñöùc Phaät ra

ñôøi cho ñeán ngaøy nay ñaõ hôn 2.500 naêm, Ngaøi

ñaõ ñem laïi cho loaøi ngöôøi moät neàn ñaïo ñöùc

nhaân baûn nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå mình,

khoâng laøm khoå ngöôøi vaø khoâng laøm khoå taát caû

chuùng sinh. Theá maø moät thôøi gian quaù daøi hôn

2.500 naêm, nhöng con ngöôøi töø Ñoâng sang Taây

chaúng coù ai bieát ñeán neàn ñaïo ñöùc naøy laø gì nöõa.

Ngöôøi ta chöa bao giôø nghe noùi ñeán caùi teân, thì

laøm sao bieát ñöôïc nhöõng haønh ñoäng ñaïo ñöùc ñoù.

Thaäm chí ngay ñeán caû chöông trình giaùo duïc

ñaøo taïo taùm lôùp hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû ñoù, con ngöôøi cuõng khoâng bieát. Do khoâng

bieát ñaïo ñöùc naøy neân con ngöôøi chaïy theo loøng

duïc voïng tham lam. Taát caû caùc nöôùc treân haønh

tinh naøy khoâng coù nöôùc naøo khoâng coù troäm caép,

cöôùp giaät cuûa caûi, gieát ngöôøi. Vì loøng tham lam

cho neân theá giôùi luùc naøo cuõng coù chieán tranh,

khoâng nöôùc naøy thì nöôùc khaùc. Ngaøy naøo treân

theá giôùi khoâng nöôùc naøy thì nöôùc kia cuõng xaûy

ra naïn gian tham troäm caép, cöôùp giaät, côø baïc,


caù cöôïc, hieáp daâm, maõi daâm, v.v.. Vì theá, ban

ñeâm nhaø nhaø ñeàu phaûi ñoùng cöûa, luoân luoân lo

sôï nhöõng keû gian tham leûn vaøo troäm caép. Coøn

ra ñöôøng thì lo sôï nhöõng keû moùc tuùi, giöït tuùi

xaùch. Cho neân ôû trong nhaø, cuõng nhö khi ra

ñöôøng ai cuõng ñeàu caûnh giaùc vaø nôm nôùp lo sôï.

Bôûi vaäy con ngöôøi khoâng hoïc ñaïo ñöùc ly

tham, cho neân taâm coøn daãy ñaày tham, saân, si,

maïn, nghi, neân thaáy caùi chi cuõng tham muoán,

thaáy caùi chi cuõng muoán laáy. Töø loøng tham muoán

sinh ra muoân ngaøn möu moâ thuû ñoaïn ñeå cöôùp

ñoaït coâng söùc, tieàn baïc, taøi saûn, ruoäng ñaát, v.v..

cuûa ngöôøi khaùc.

Trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi, ngöôøi laõnh ñaïo

ñaát nöôùc phaûi saùng suoát baét buoäc toaøn daân, töø

giaø chí treû, ngöôøi naøo cuõng phaûi ñi hoïc ÑÖÙC LY

THAM, coù hoïc ñöùc ly tham thì xaõ hoäi môùi khoâng

coù ngöôøi gian tham troäm caép, cöôùp giaät, v.v..

ÑÖÙC LY THAM raát caàn cho moïi coâng daân

trong moät nöôùc. Muoán cho xaõ hoäi coù traät töï an

ninh thì moïi ngöôøi phaûi hoïc ñöùc ly tham.

Nguyeân nhaân maát traät töï an ninh trong thoân

xoùm, laøng, thò xaõ, thò traán, thaønh phoá, thuû ñoâ,

chính do loøng tham muoán cuûa con ngöôøi. Loøng

tham muoán môùi sinh ra troäm caép, cöôùp cuûa gieát

ngöôøi; chính loøng tham muoán cuûa con ngöôøi maø

gia ñình tan naùt, con caùi ñi kieän thöa cha meï,


132

anh em chia lìa, ñaâm cheùm gieát nhau vì ruoäng

ñaát, cuûa caûi taøi saûn; chính loøng tham muoán cuûa

con ngöôøi maø theá giôùi chieán tranh khoâng bao

giôø chaám döùt. Vì theá, chuùng ta caàn môû moät

chieán dòch dieät tröø loøng tham muoán, coù nhö vaäy

thì teä naïn troäm caép, cöôùp giaät môùi chaám döùt.

Nhôø ñoù nhaø nhaø nguû khoâng ñoùng cöûa, ngoaøi

ñöôøng cuûa rôi khoâng ai löôïm. Moät ñaát nöôùc

muoán nhaân daân ñöôïc bình an, yeân oån, xaõ hoäi coù

traät töï an ninh thì neân toå chöùc nhöõng lôùp hoïc

ñaïo ñöùc ly tham ñeå xoùa teä naïn troäm caép, cöôùp

cuûa gieát ngöôøi.

Trong moät xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp

thì moïi ngöôøi caàn phaûi caûnh giaùc. Caûnh giaùc laø

moät ñöùc haïnh, laø moät thieän phaùp, noù seõ chuyeån

ñöôïc nghieäp baùo nhaân quaû. Neáu baùc Mai Vaên

Hoùa ñeà cao caûnh giaùc, ban ñeâm thaáy thanh

nieân nam nöõ tuoåi treû hay ngöôøi lôùn tuoåi xin quaù

giang thì ñöøng cho.

- Thöù nhaát, chaïy xe ban ñeâm thaáy coù

ngöôøi ñoùn xe xin quaù giang thì toáng ga chaïy

nhanh ñeå traùnh tai hoïa. Ñoù laø caùch cöùu mình

duy nhaát treân ñöôøng ñi luùc ban ñeâm. Nhieàu

ngöôøi thieáu caûnh giaùc mang laïi caùi cheát ñau

loøng cho nhieàu ngöôøi, nhaát laø gia ñình.


- Thöù hai, neáu coù cho quaù giang thì chôû

thaúng vaøo truï sôû Coâng An nhôø hoï giuùp ñôõ, coøn

mình thì trôû veà nhaø.

Xöa coù moät Baø La Moân toát buïng, oâng ñang

cöôõi ngöïa boãng thaáy coù moät ngöôøi oâm chaân reân

la, keâu khoùc khoâng ñi ñöôïc. OÂng Baø La Moân

xuoáng ngöïa vaø nhöôøng cho ngöôøi bò tai naïn, roài

oâng daét ngöïa ñi, nhöng ngöôøi bò naïn keâu ñau

chaân vaø xin: “OÂng haõy ñöa daây cöông ngöïa cho

toâi thì ngöïa ñi môùi eâm ñöôïc”. Nhöng khi naém

ñöôïc daây cöông thì ngöôøi bò naïn kia ra roi ngöïa

chaïy nhö bay.

Ngöôøi Baø La Moân bieát mình bò löøa lieàn goïi

ngöôøi kia döøng vaø noùi ñoâi lôøi: “Naøy oâng baïn!

Haønh ñoäng cuûa oâng baïn quyù quaù, neáu sau naøy

coù ai bò naïn chaéc khoâng coøn ai daùm giuùp ñôõ,

vaäy oâng baïn cöù ñi!”.

Xaõ hoäi ñaày troäm cöôùp maø ban ñeâm cho quaù

giang laø ñieàu thieáu caûnh giaùc. Moät anh xe oâm

chôû hai ngöôøi khaùch nhôø caûnh giaùc, thaáy khaû

nghi, neân khi chaïy ñeán choã ñoâng ngöôøi lieàn

döøng laïi, chaïy boû xe vaø tri hoâ, nhôø ñoù thoaùt

naïn. Quaàn chuùng baét ñöôïc hai teân cöôùp coù suùng.

Neáu baùc Hoùa bieát caûnh giaùc thì ñaâu coù xaûy

ra caùi cheát raát oan uoång nhö theá naøy. Baùc Hoùa

laø moät ngöôøi toát, xem hai chuù thanh nieân kia

nhö con chaùu, neân saün saøng giuùp ñôõ, theá maø


134

hai chaùu thanh nieân naøy coù hoïc ñaïo ñöùc hieáu

sinh vaø ñöùc ly tham bao giôø ñaâu, neân loøng

tham nguùt ngaøn chæ coøn bieát coù cuûa caûi, taøi saûn,

neân nôõ nhaãn taâm gieát cheát baùc Hoùa. Vaäy toäi

naøy veà ai? Neáu hai chaùu thanh nieân naøy coù hoïc

ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly tham thì ñaâu coù

xaûy ra moät caûnh gieát ngöôøi ñau loøng, naùt daï,

tröôùc caùi cheát thaûm thöông cuûa baùc Hoùa nhö

theá naøy. Phaûi khoâng quyù vò?

Tình traïng ñaát nöôùc chuùng ta thöôøng xaûy

ra nhöõng teä naïn xaõ hoäi daãy ñaày, ngaøy moät taêng

theâm laøm cho nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo ñaát nöôùc

ñau ñaàu vaø ngöôøi daân soáng trong lo aâu vaø sôï

haõi.

--o0o--

2- “Ñöôïc moät ñoaïn khoaûng chöøng 500m,







moät teân caàm dao Thaùi Lan loaïi löôõi xeáp, teân kia

duøng gaäy ñaâm vaø ñaùnh cho tôùi khi naïn nhaân

baát ñoäng, caû hai khieâng xaùc naïn nhaân quaêng

xuoáng ruoäng luùa. Luïc ñöôïc trong tuùi quaàn, aùo


naïn nhaân 103 ngaøn ñoàng, chuùng cöôùp chieác xe

maùy chaïy veà höôùng phaø Haøm Luoâng”. Ñoaïn naøy

noùi haønh ñoäng baát löông THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY

THAM THAÂN HAØNH.

Ñoïc ñoaïn naøy chuùng ta môùi thaáy con ngöôøi

quaù hung döõ, taøn aùc, nôõ nhaãn taâm gieát ngöôøi

moät caùch ñau thöông. Cho neân con ngöôøi hieän

giôø ñoäc aùc hôn loaøi thuù hung döõ.

Neàn ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp neân chuùng ta

haõy ñeà cao caûnh giaùc, khoâng neân tin baát cöù moät

ngöôøi naøo khaùc. Ñöùc ñeà cao caûnh giaùc giuùp

chuùng ta vöôït thoaùt moïi söï khoå ñau, thoaùt ra

khoûi nhöõng tai naïn hieåm ngheøo.

Hieän giôø ngöôøi naøo cuõng ñaày aép nhöõng

taâm tham, saân, si, maïn, nghi, vì theá ñöùc caûnh

giaùc raát caàn thieát cho chuùng ta trong luùc naøy.

Khi gaây goå vôùi ai, hoï coù theå gieát chuùng ta deã

nhö chôi. Vaäy khi thaáy ai gaây goå thì neân nhaãn

nhòn vaø traùnh xa. Caøng nhaãn nhòn traùnh xa

caøng toát. Phaûi taäp im laëng nhö Thaùnh. Ngaøy

xöa ngoaïi ñaïo chöûi maéng Phaät vaø chuùng Thaùnh

taêng thaäm teä tröôùc maët Phaät, nhöng Ngaøi im

laëng khoâng heà coù tieáng qua tieáng laïi. Cho ñeán

khi caùc ñeä töû cuûa Ngöôøi hoûi lyù do nhö theá naøo

maø nhaãn nhòn nhö vaäy? Ngaøi traû lôøi:

Khen khoâng ñuùng giôùi luaät laø khen sai,

cheâ khoâng ñuùng giôùi luaät laø cheâ sai. Khen cheâ


136

khoâng ñuùng coù gì maø phaûi caõi qua caõi laïi vôùi

nhöõng ngöôøi hung aùc, khoâng bieát giôùi luaät,

khoâng bieát ñaïo ñöùc.

Caûnh giaùc ñeå khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi; caûnh giaùc ñeå chuyeån nhaân quaû, laøm cho

nhöõng ñieàu aùc xa lìa, vaø laøm cho nhöõng ñieàu

thieän ñöôïc taêng tröôûng.

Hoïc Phaät phaùp chuùng ta bieát raát nhieàu ñöùc

haïnh, vì moãi haønh ñoäng cuûa chuùng ta laø ñöùc

haïnh hay khoâng ñöùc haïnh raát deã nhaän xeùt, khi

moät haønh ñoäng mang ñeán söï khoå ñau cho mình,

cho ngöôøi laø haønh ñoäng thieáu ñöùc haïnh, coøn

ngöôïc laïi laø haønh ñoäng coù ñaïo ñöùc. Cho neân ñaïo

ñöùc tôùi ñaâu thì söï bình an yeân vui ñeán ñoù.

Trong cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta coù ba nôi xuaát

phaùt haønh ñoäng ñaïo ñöùc hay khoâng ñaïo ñöùc

chuùng ta ñeàu bieát raát roõ, ñoù laø thaân, mieäng, yù.

Khi thaân, mieäng, yù noùi, laøm hay suy nghó moät

ñieàu gì maø ñieàu ñoù coù söï ñau khoå cho mình, cho

ngöôøi hay cho caû hai laø chuùng ta bieát ñoù laø

haønh ñoäng aùc, laø haønh ñoäng thieáu ñaïo ñöùc, coøn

ngöôïc laïi laø chuùng ta soáng coù ñaïo ñöùc.

Khi xin quaù giang, ñoù laø khaåu haønh löøa

ñaûo gaït ngöôøi, roài ñeán choã vaéng gieát ngöôøi ñeå

cöôùp cuûa caûi, xe coä, thaät laø taøn aùc. Nhöõng keû

gian aùc maát tính ngöôøi thaät ñaùng cheâ traùch, hoï

chæ coøn laø baûn chaát cuûa loaøi thuù döõ.


Con ngöôøi maø daùm gieát con ngöôøi thì phaûi

coù söï huaân taäp saùt haïi nhöõng loaøi ñoäng vaät

khoâng bieát bao nhieâu con maø keå. Ñoâi tay hoï ñaõ

vaáy maùu gheâ gôùm vaø ñaõ hoùa thaønh quen. Moät

nghieäp löïc gieát haïi. Cho neân khi gieát ngöôøi

cöôùp cuûa hoï khoâng coøn laø moät con ngöôøi; hoï

khoâng coøn coù moät tình ngöôøi bieát thöông xoùt ai

caû, hoï chæ coøn bieát sôï Coâng An, ngöôøi thi haønh

phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc maø thoâi.

Gieát moät ngöôøi nhö gieát moät con vaät thì

ñaïo ñöùc hieáu sinh ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy

chaúng coøn coù moät chuùt xíu naøo caû. Chính hoï coøn

khoâng bieát thöông hoï, hoï ñaõ laøm khoå hoï, hoï ñaõ

gieát cheát nhaân tính, loøng thöông yeâu cuûa hoï.

--o0o--

3- “Khi ñeán gaàn beán phaø, sôï phaùt hieän

nhöõng veát maùu vaø buøn dính treân ngöôøi (do vaät

loän trong luùc bò naïn nhaân choáng cöï), caû hai vaøo


nhôø. Nhaän thaáy ñieàu baát thöôøng ôû 2 vò khaùch laï

naøy, chuû nhaø vôùi tinh thaàn caûnh giaùc cao, moät

maët giaû vôø cho chuùng taém, moät maët sai ngöôøi

nhaø ñi baùo Coâng An vaø löïc löôïng baûo veä phaø.

Vöøa taém xong, caû hai ñaõ thaát kinh hoàn vía khi

thaáy löïc löôïng Coâng An xaõ ñaõ ñôïi chuùng töï bao

giôø”. Ñoaïn naøy daïy ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP

BAÙO.


138

Nhaân naøo quaû naáy, vöøa taïo nhaân gieát

ngöôøi cöôùp cuûa xong, thì ngay ñoù laø quaû Coâng

An bao vaây nhaø coøng tay ñöa veà truï sôû. Nhaân

quaû hieän tieàn khoâng phaûi ñôïi nhieàu kieáp, chæ

trong moät kieáp naøy. Gieát ngöôøi thì phaùp luaät seõ

keâu aùn tuø toäi chung thaân hoaëc töû hình.

Hai chaùu thanh nieân naøy ñöôïc xem nhö

cuoäc ñôøi tôùi ñaây laø heát. Neáu tuoåi treû nhö hai

chaùu naøy sinh ra ñöôïc gaëp ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû, ñöôïc hoïc lôùp ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaïo

ñöùc ly tham thì hai chaùu thanh nieân naøy ñaâu coù

rôi vaøo nhöõng toäi aùc taøy trôøi (gieát ngöôøi cöôùp

cuûa), toäi loãi quaù lôùn lao. Duø cho hieän giôø hai

chaùu coù aên naên saùm hoái thì khoâng coøn caùch naøo

cöùu chöõa, chæ coøn chôø toøa aùn xeùt xöû. Chaéc chaén

hai chaùu phaûi coù ngöôøi töû hình vaø phaûi coù ngöôøi

tuø toäi chung thaân, nhöng nhö vaäy chöa xong,

luaät nhaân quaû seõ xöû phaït caùi cheát ruøng rôïn

thaûm thöông cuõng nhö hieän giôø caùc chaùu ñaõ nôõ

taâm ra tay gieát haïi baùc Hoùa vaäy.


Trong xaõ hoäi chuùng ta khoâng chæ coù hai

chaùu naøy maø coøn nhieàu chaùu nöõa. Baùo chí haèng

ngaøy thöôøng ñaêng tin töùc xaûy ra nhieàu vuï aùn

maïng do troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi. Böôùc

chaân vaøo thaêm nhöõng traïi giam khaép nôi trong

nöôùc thì soá tuø nhaân troäm caép, cöôùp cuûa, gieát

ngöôøi, huùt chích xì ke, ma tuùy, maõi daâm, hieáp

daâm, côø gian baïc laän ñoâng voâ soá keå.

Phaàn ñoâng nam nöõ toäi phaïm ñuû caùc loaïi

tuoåi taùc, nhaát laø thanh nieân vaø thanh thieáu

nieân nam nöõ tuoåi coøn hoïc troø. Hoï khoâng ñöôïc

giaùo duïc ñaøo taïo theo caùc lôùp ñaïo ñöùc hieáu sinh,

ñaïo ñöùc ly tham, ñaïo ñöùc chung thuûy, ñaïo ñöùc

thaønh thaät vaø ñaïo ñöùc minh maãn, neân thöôøng

phaïm vaøo nhöõng toäi cöôùp troäm vaø keá ñeán laø toäi

gieát ngöôøi. Ñöùng tröôùc tình traïng thanh nieân

vaø thanh thieáu nieân nam nöõ phaïm vaøo nhöõng

toäi troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi thì thaät laø

ñaùng thöông, nhöng cuõng ñaùng traùch gia ñình

vaø xaõ hoäi chöa laøm heát boån phaän traùch nhieäm

giaùo duïc con em cuûa mình veà ñaïo ñöùc.

Ngay töø baây giôø chöa phaûi muoän, chuùng ta

laø nhöõng baäc laøm cha meï, laø nhöõng baäc laõnh

ñaïo ñaát nöôùc thì phaûi xem xeùt laïi vaán ñeà giaùo

duïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû, trong ñoù coù

nhieàu ñöùc haïnh nhö ñaõ noùi ôû treân: ñöùc hieáu

sinh, ñöùc ly tham, ñöùc chung thuûy, ñöùc thaønh

thaät vaø ñöùc minh maãn. Taát caû thanh nieân vaø


140

thanh thieáu nieân nam nöõ caàn phaûi ñöôïc giaùo

duïc hoïc taäp nhöõng ñaïo ñöùc naøy. Neáu ngöôøi naøo

chöa hoïc, baét buoäc phaûi hoïc. Nhôø coù söï toå chöùc

vaø baét buoäc hoïc taäp ñaïo ñöùc nhö vaäy thì ngaønh

Coâng An giöõ gìn traät töï an ninh trong nöôùc seõ

ñôõ vaát vaû hôn nhieàu.

Hieän giôø caùc chaùu thanh nieân hay thanh

thieáu nieân nam nöõ, hoaëc baát cöù moät ngöôøi naøo

vi phaïm toäi troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi, hieáp

daâm, maõi daâm, xì ke, ma tuùy, huùt xaùch, côø baïc,

v.v.. thì cöôõng böùc caûi taïo ñi hoïc caùc lôùp ñaïo

ñöùc naøy. Neáu ngöôøi naøo hoïc thi ñaäu ñöôïc thaû

cho veà, coøn rôùt thì ôû laïi hoïc nöõa, ñeán khi thi

ñaäu môùi traû töï do cho hoøa nhaäp vôùi coäng ñoàng.

Coù xaây döïng vaø ñaøo taïo ñaïo ñöùc nhö vaäy thì xaõ

hoäi naøy môùi bình an, môùi khoâng coøn nhöõng teä

naïn xaõ hoäi, môùi khoâng coøn caûnh gieát ngöôøi,

nhöõng caùi cheát raát oan uoång.

--o0o--

4- “Ngay khi ñöa caû hai ñoái töôïng cuøng

chieác xe maùy veà truï sôû, boïn chuùng khai nhaän

teân laø Traàn Quoác Quy, SN 1987 vaø Nguyeãn Vaên

Hoaø, SN 1988, cuøng nguï aáp Phuû, xaõ Taân

Phong, huyeän Thaïnh Phuù. Môø saùng hoâm sau,

nguoàn tin veà moät vuï cöôùp cuûa gieát ngöôøi lan

nhanh trong huyeän gaây söï toø moø trong ngöôøi


daân”. Caâu naøy daïy ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ

NGHIEÄP BAÙO.

Laøm moät ñieàu aùc coù theå che daáu moïi

ngöôøi, nhöng khoâng theå naøo che daáu ñöôïc luaät

nhaân quaû. Neáu ngöôøi laøm aùc coøn coù moät chuùt

thieän laønh trong löông taâm, coøn coù nhöõng haønh

ñoäng bieát thöông ngöôøi, bieát giuùp ñôõ ngöôøi hoaëc

cöùu giuùp yeâu thöông caùc loaøi ñoäng vaät khaùc, cho

neân laøm moät ñieàu aùc maø coøn laån traùnh phaùp

luaät ñöôïc 5, 10 ngaøy hay 1, 2 thaùng hoaëc 5

naêm, 10 naêm, 20 naêm ñeàu do coù laøm nhöõng

ñieàu laønh, vì theá môùi traùnh neù phaùp luaät ñöôïc,

chôø khi heát phöôùc thì nghieäp baùo phaûi traû,

khoâng coøn traùnh neù ñaâu khoûi. Laøm aùc cuõng

gioáng nhö moät ngöôøi sinh ra khoâng theå naøo

traùnh möa naéng ñöôïc.

Luaät nhaân quaû raát coâng baèng vaø coâng lyù,

xöû phaït raát nghieâm minh, duø moät haønh aùc nhoû,

moät lôøi noùi coù haøm yù aùc thì vaãn phaûi traû quaû,

khoâng troán ñaâu khoûi, traû quaû ngay lieàn trong

hieän taïi. Do khoâng hieåu luaät nhaân quaû neân

ngöôøi ñôøi thöôøng goïi nhaân quaû nghieäp baùo laø

luaät trôøi.

Luaät phaùp nhaân quaû nhö vaäy, cho neân

chuùng ta laøm hay noùi phaûi suy nghó kyõ löôõng

roài môùi laøm hoaëc noùi, chöù ñöøng muoán noùi sao laø


142

noùi, muoán laøm sao laø laøm, laø khoâng ñöôïc. Luaät

nhaân quaû khoâng tha cho moät ai caû.

Nhôù laøm vieäc thieän, noùi ñieàu thieän chöù

ñöøng noùi vaø laøm ñieàu aùc. Ñoù laø lôøi daïy cuûa ñöùc

Phaät: “Chö aùc maïc taùc, chuùng thieän phuïng

haønh”.

--o0o--

5- “Thoâng tin veà lai lòch naïn nhaân cuõng

nhanh choùng ñöôïc xaùc ñònh. OÂng teân Mai Vaên

Hoùa, SN 1965 (nguyeân laø moät döôïc só ñaõ nghæ

vieäc) nguï aáp 7 thò traán Thaïnh Phuù. Buoåi chieàu

hoâm aáy, oâng Hoaù treân ñöôøng ñi thaêm ngöôøi

thaân veà nhaø thì bò boïn cöôùp gieát”. Ñoaïn naøy

daïy ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO.

Nhaân quaû nghieäp baùo raát ñaùng sôï, saép xeáp

giôø khaéc khoâng sai moät li haøo naøo. Vaøo giôø ñoù

oâng Hoùa ñi thaêm ngöôøi thaân veà, ñuùng luùc laø

Quy vaø Hoøa ngoài chôø ñeå cöôùp xe vaø gieát ngöôøi,

neáu nhaân quaû oâng Hoùa khoâng nôï caùi cheát nhö

vaäy thì oâng seõ veà sôùm hôn hoaëc treã hôn. Cho

neân nhaân quaû coäng nghieäp oâng Hoùa khoâng theå

traùnh khoûi.

Bôûi vaäy ñöùc Phaät daïy chuùng ta: “Ngaên aùc

dieät aùc phaùp, sinh thieän taêng tröôûng thieän

phaùp”, nhôø theá maø nhaân quaû nghieäp baùo


khoâng coù, neân cuoäc soáng cuûa chuùng ta ñeàu gaëp

nhieàu may maén. Ngöôøi soáng thieän khoâng bao

giôø lo laéng, sôï haõi; ngöôøi soáng thieän taâm hoàn

luoân thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï.

Trong lôùp hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaïo ñöùc

ly tham, sao caùc tu sinh laïi coøn tranh chaáp hôn

thua töøng lôøi noùi ñeå laøm gì? Ñeå töï taïo cho mình

khoå, ngöôøi khaùc cuøng khoå theo ö? Sao laïi voâ

minh nhö vaäy? Treân ñôøi caùc phaùp ñeàu laø voâ

thöôøng, coù phaùp naøo laø ta, laø cuûa ta, laø baûn ngaõ

cuûa ta ñaâu, theá sao tu sinh laïi hôn thua nhau

töøng lôøi noùi ñeå roài keû ôû ngöôøi ñi. Thaät laø buoàn

phaûi khoâng caùc tu sinh! Cuoäc ñôøi naøy coøn coù gì

ñaâu, chæ toaøn laø söï khoå ñau. Sao chuùng ta

khoâng bieát thöông nhau?

Hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh thì phaûi thöông

nhau, phaûi tha thöù cho nhau, côù sao laïi tranh

chaáp hôn thua töøng lôøi noùi roài maït saùt laãn

nhau, noùi xaáu nhau nhö vaäy coù lôïi ích gì? Hay

laøm ñau khoå mình, ñau khoå ngöôøi vaø ñau khoå

caû hai.

Caùc tu sinh hoïc ñaïo ñöùc ly tham sao laïi

khoâng ly ñeå roài phaûi boû lôùp hoïc ra ñi. Ra ñi quyù

tu sinh seõ coøn bieát tu taäp caùi gì ñaây? Quyù tu

sinh cöù nghó raèng coøn coù nhöõng phaùp cao sieâu

hôn, tu ñeå thaønh Phaät, ñeå thaønh Tieân, tu ñeå coù

thaàn thoâng bieán hoùa taøng hình.


144

Ñoù laø caùc tu sinh soáng trong aûo töôûng,

trong mô. Thaät söï khoâng coøn phaùp naøo hôn laø

giôùi luaät ñöùc haïnh ñeå giuùp cho loaøi ngöôøi thoaùt

khoå. Muoán thoaùt khoå ñau chæ coù phaùp duy nhaát

naøy môùi chuyeån ñoåi nhaân quaû thieän aùc, môùi

ñem laïi söï soáng bình an cho loaøi ngöôøi maø thoâi.

Neáu khoâng coù giôùi luaät ñöùc haïnh nhaân baûn

nhaân quaû, khoâng coù phaùp nhö lyù taùc yù thì cuoäc

ñôøi seõ troâi laên theo doøng nhaân quaû nghieäp baùo

thì bieát chöøng naøo con ngöôøi ra khoûi luaân hoài

sinh töû; thì bieát chöøng naøo chaám döùt vaø laøm

chuû nhaân quaû sinh, giaø, beänh, cheát.

Caùc tu sinh boû Tu Vieän ra ñi laø ñi vaøo

böôùc ñöôøng cuøng cuûa cuoäc ñôøi. Roài ñaây seõ troâi

laên trong luïc ñaïo, khoå ñau khoâng cuøng taän. Tu

thì coù bieát bao nhieâu ngöôøi tu, töø Ñoâng sang

Taây, töø Nam chí Baéc, nhöng coù ai chuyeån ñöôïc

nhaân quaû, laøm chuû söï soáng cheát vaø chaám döùt

taùi sinh luaân hoài.

Tu theo Phaät giaùo laø buoâng xaû, buoâng xaû

taát caû phaûi traùi, toát xaáu, traéng ñen, danh lôïi,

vaät chaát, tieàn cuûa, ngay caû chính baûn thaân coøn

khoâng giöõ ñöôïc huoáng lôøi qua tieáng laïi maø

khoâng buoâng xaû ñöôïc hay sao? Sao khoâng taäp

im laëng nhö Thaùnh?

Lôùp hoïc ñaïo ñöùc naøy laø lôùp hoïc gaïn loïc

nhöõng ngöôøi coù hoïc ñaïo ñöùc hay khoâng hoïc,


nhöõng ngöôøi coù aùp duïng ñaïo ñöùc hay khoâng aùp

duïng. Nhöõng ngöôøi naøo coù ñaïo ñöùc thì nhöõng

ngöôøi ñoù môùi ñöôïc leân lôùp chuyeân tu taäp thieàn

ñònh do tröïc tieáp Thaày höôùng daãn. Khi caùc tu

sinh ñeán vôùi Thaày chaéc khoâng coøn bao nhieâu

ngöôøi. Vì caùc tu sinh phaûi traûi qua nhöõng lôùp

reøn luyeän nhaân caùch ñaïo ñöùc Tam Quy, Nguõ

Giôùi, Baùt Giôùi vaø Thaäp Thieän. Nhöõng giôùi luaät

ñöôïc huaán luyeän daïy raát kyõ caøng giuùp cho tu

sinh duøng ñaïo ñöùc laøm chuû thaân taâm mình.

Nhaân quaû nghieäp baùo thaät laø kinh khuûng,

neáu khoâng huaán luyeän ñaïo ñöùc thì con ngöôøi seõ

luoân luoân chaïy theo nhaân quaû taïo bieát bao

nhieâu aùc phaùp, roài cuõng töø ñoù chòu bieát bao

nhieâu söï khoå ñau cuûa nghieäp baùo. Neáu cöù ñeå

moïi ngöôøi chaïy theo voøng troøn cuûa nhaân quaû

nghieäp baùo thì bieát chöøng naøo ra khoûi. Nhaân

quaû nghieäp baùo laø meâ hoàn traän, neáu moïi ngöôøi

khoâng theo con ñöôøng giôùi luaät cuûa Phaät giaùo

thì khoâng theå naøo thoaùt ra khoûi meâ hoàn traän

naøy.

Ñoaïn tin töùc treân ñaây cho chuùng ta bieát

nhaân quaû nghieäp baùo laø moät ñaïo luaät raát coâng

minh, keû laøm aùc traû quaû lieàn nhö hai chaùu

thanh nieân treân ñaây, coøn baùc Hoùa thì traû nhaân

quaû nghieäp baùo kieáp tröôùc, töø trong kieáp quaù

khöù coù gieo nhaân aùc ñeå taïo thaønh moät neàn taûng

nghieäp baùo cuûa kieáp naøy môùi gaëp hai chaùu


146

thanh nieân naøy. Ngay trong ñôøi soáng hieän taïi

baùc Hoùa, do khoâng töø boû gieát haïi vaø aên thòt

chuùng sinh, vì theá nhaân quaû khoâng chuyeån ñoåi

ñöôïc neân ñeán giôø traû quaû thì baùc Hoùa phaûi cheát

trong caùi cheát ñau thöông, xaùc ñöôïc neùm xuoáng

ruoäng nhö caù toâm.

Chuùng ta laø nhöõng ñeä töû cuûa ñöùc Phaät,

quyeát taâm tu hoïc theo nhöõng lôøi Phaät daïy ñeå

chuyeån ñoåi nhaân quaû, laøm chuû söï soáng cheát,

chaám döùt taùi sinh luaân hoài, töùc laø laøm chuû

nhaân quaû nghieäp baùo. Vaø nhaát ñònh chuùng ta seõ

laøm ñöôïc; vaø laøm ñöôïc trong moät ñôøi naøy,

khoâng phaûi chôø ñôïi nhieàu ñôøi, nhieàu kieáp sau

nöõa. Quyeát moät loøng giöõ gìn ñöùc haïnh vaø giôùi

luaät tu haønh ñeán cuøng, chaúng boû cuoäc. Phaûi

khoâng caùc tu sinh?

Quyù tu sinh haõy coá gaéng beàn chí tu hoïc

giôùi luaät ñöùc haïnh cho thoâng suoát, cho thaám

nhuaàn, ñeå bieán giôùi luaät ñöùc haïnh laø mình,

mình laø giôùi luaät ñöùc haïnh.

Hoïc taäp vaø reøn luyeän nhaân caùch veà giôùi

luaät ñöùc haïnh khoâng phaûi hoïc ñeå hieåu suoâng,

maø hoïc ñeå soáng. Hoïc ñeå soáng laø phaûi sieâng

naêng beàn chí, haèng ngaøy ñeàu taùc yù khi gaëp

phaûi nhöõng ñoái taùc laøm maát söï bình tónh. Khi

taâm maát bình tónh thì taát caû aùc phaùp seõ taán


coâng vaøo taâm vaø chöøng ñoù ñöùc haïnh khoâng coøn

nöõa, chæ coøn laïi moät baõi chieán tröôøng ñau khoå.

Cho neân, duø chuyeän lôùn hay chuyeän nhoû,

chuùng ta ñeàu phaûi nhaéc taâm: “Taát caû moïi vieäc

xaûy ra treân theá gian naøy ñeàu laø do nhaân

quaû”. Maø nhaân quaû thì luoân luoân bieán ñoåi, vì

vaäy moïi vaät ñeàu bieán ñoåi thì coù vaät naøo laø cuûa

ta, thì coù vieäc gì laø phaûi laø traùi; thì coù vieäc gì laø

ñuùng laø sai, taát caû laø troø dieãn kòch cuûa nhaân

quaû theo nghieäp maø taùc ñoäng, taïo ra bieát bao

nhieâu söï khoå ñau cho mình, cho ngöôøi. Vaäy

chuùng ta chæ coøn bieát thöông yeâu chöù khoâng

neân gheùt ai caû. Vì theá ñöùc Phaät daïy: “Thaáy loãi

mình ñöøng thaáy loãi ngöôøi”. Cho neân moãi khi

coù ñieàu gì xaûy ra chuùng ta neân thaáy loãi mình,

ñoù laø caâu taùc yù hay nhaát.


148

Baøi hoïc thöù saùu:

Rèn Nhân Cách:


HUYNH ĐỆ TƯƠNG TÀN

VÌ MẢNH ĐẤT HƯƠNG HỎA

Ñöùng tröôùc vaønh moùng ngöïa laø ngöôøi

ñaøn oâng tuoåi ngoaøi boán möôi, da ñen, thaân hình

gaày goø vôùi khuoân maët khaéc khoå. Bò caùo ñöa maét

nhìn hai ñöùa chaùu ruoät nhö muoán van xin söï

tha thöù veà toäi loãi mình ñaõ gaây ra, khieán chuùng


voán moà coâi meï nay laïi maát cha trong noãi ñau

ñôùn eâ cheà.

Caùch ñaây 25 naêm, Nguyeãn Vaên B vaø coâ

thoân nöõ Traàn Thò H cöôùi nhau vaø sinh ñöôïc hai

ngöôøi con laø Nguyeãn Vaên T vaø Nguyeãn Thò N.

Haïnh phuùc gia ñình hoï ñang aám eâm thì chò H

qua ñôøi (naêm 1993), oâng B daét hai con veà gôûi

beân ngoaïi ñeå caùc dì nuoâi döôõng roài boû ñi bieàn

bieät. Ñaàu thaùng 8/2005, OÂng B quay veà queâ vaø

taïm truù taïi nhaø anh ruoät duy nhaát laø Nguyeãn

Vaên M. Nguyeãn Vaên M cuõng coù vôï vaø moät con

trai, nhöng vôùi baûn tính hung baïo, thöôøng

“thöôïng caúng chaân, haï caúng tay”, neân baø S (vôï

oâng M) cuøng ñöùa con trai ñaõ ra ôû rieâng, chæ coøn

oâng M soáng moät mình trong ngoâi nhaø cuûa cha

meï ñeå laïi, haèng ngaøy kieám soáng baèng ngheà

chaøi löôùi treân soâng. Theo nhö lôøi khai nhaän cuûa

Nguyeãn Vaên M tröôùc cô quan Coâng An, thì sau

khi veà queâ, oâng B ñeán ôû chung vôùi M vaø hai laàn

coù ñeà caäp ñeán chuyeän döïng nhaø treân maûnh ñaát

höông hoûa, nhöng M khoâng ñoàng yù. Chöøng 7

giôø toái ngaøy 13/9/2005, hai anh em hoï laïi coù

cuoäc tranh luaän roài daãn ñeán caõi vaõ gay gaét cuõng

laïi veà chuyeän ñaát ñai. Khoâng kieàm cheá ñöôïc

baûn thaân, oâng M chaïy ra ngoaøi laáy chieác röïa

saét, quay vaøo nhaø cheùm oâng B luùc ñoù ñang ngoài

quay löng ra cöûa cho ñeán cheát.


150

Ngay ñeâm ñoù, Nguyeãn Vaên M duøng daây

buoäc naïn nhaân keùo ra soâng caùch nhaø 40m. Sau

ñoù duøng ghe chôû qua beân kia soâng goø boài ñeå phi

tang. Nguyeãn Vaên M nghó raèng thuûy trieàu leân

seõ keùo xaùc naïn nhaân ra bieån. Söï maát tích cuûa

Nguyeãn Vaên B cuõng chaúng coù gì quan troïng, bôûi

tröôùc ñaây 12 naêm B cuõng töøng boû ñi, chaéc seõ

chaúng coù ai thaéc maéc gì ... Khoaûng 5 giôø chieàu

ngaøy 16/9/2005, moät chieác voû laõi chôû ñaùm cöôùi

treân soâng goø boài thuoäc ñòa phaän huyeän Tuy

Phöôùc ñaõ phaùt hieän moät xaùc cheát noåi leành beành

treân soâng vaø troâi daït vaøo bôø, neân nhôø daân ñòa

phöông baùo tin cho Coâng An kòp thôøi coù maët taïi

hieän tröôøng toå chöùc vôùt xaùc leân bôø. Töû thi laø

moät ngöôøi ñaøn oâng ngoaøi 40 tuoåi, cheát tröôùc ñoù

khoaûng 3-4 ngaøy. Treân thi theå coù 12 veát

thöông, trong ñoù vuøng ñaàu coù 5 nhaùt. Nhaän

ñònh ñaây coù khaû naêng laø vuï gieát ngöôøi nhaèm

phi tang chöùng, neân cô quan ñieàu tra ñaõ keát

hôïp cuøng caùc cô quan coù chöùc naêng nhanh

choùng laøm roõ vuï vieäc. Böôùc ñaàu cô quan ñieàu tra

nhaän ñònh nguyeân nhaân vuï aùn laø vì maâu thuaãn

caù nhaân gay gaét, khoâng loaïi tröø khaû naêng gieát

ngöôøi cöôùp taøi saûn, giöõa naïn nhaân vaø hung thuû

coù theå coù moái quan heä thaân thieát. Cuõng trong

ngaøy hoâm ñoù, haøng traêm ngöôøi daân ñöùng chaät

treân doøng soâng goø boài baøn taùn xoân xao. Tin ñoàn

thaát thieät cuõng ñöôïc lan ra khaép nôi. Nhöng


töïu trung laïi vaãn laø noãi xoùt xa cho ngöôøi ñaøn

oâng ñaùng thöông vaø söï caêm phaãn veà haønh vi

phi nhaân tính cuûa hung thuû.

Coâng An huyeän Tuy Phöôùc phoái hôïp cuøng

caùc ñòa baøn laân caän raø soaùt kyõ xem coù tröôøng

hôïp ngöôøi naøo bò maát tích khoâng, ñoàng thôøi chæ

ñaïo phoøng nghieäp vuï khaån tröông truy tìm

tung tích naïn nhaân, bôûi ñoù laø maáu choát ñeå tìm

ra ñaàu moái vuï aùn. Do töû thi hoaïi töû vaø bieán

daïng neân vieäc nhaän dieän khoâng theå tieán haønh

ñöôïc, chæ bieát raèng treân xaùc cheát coù moät soá veát

xaêm raát laï maét. Tuy nhieân, ñoù laïi chính laø

manh moái ñeå tìm ra tung tích naïn nhaân. Khi

bieát ñöôïc tin naøy, oâng Nguyeãn Vaên C (47 tuoåi)

ôû Phöôùc Hoaø ñaõ ñeán gaëp tröïc tieáp trinh saùt.

OÂng noùi raèng: neáu nôi ngöïc naïn nhaân coù xaêm

hình 3 ngoïn nuùi vaø ñuøi beân traùi coù xaêm hình coã

quan taøi coù 3 ngoïn neán vaø hai caâu thô ... thì ñoù

chính laø Nguyeãn Vaên B, baïn oâng. Tröôùc kia,

oâng B coù nhôø oâng xaêm nhöõng hình treân ñeå laøm

kyû nieäm. Nhö vaäy, xaùc cheát treân ñöôïc khaúng

ñònh laø oâng Nguyeãn Vaên B. Sau khi xaùc nhaän

ñöôïc tung tích naïn nhaân, cô quan ñieàu tra tieán

haønh raø soaùt caùc moái quan heä maâu thuaãn caù

nhaân vaø nhaän ñònh, coù khaû naêng ñaây laø vuï aùn

coù lieân quan ñeán tình caûm gia ñình. Vaø hung

thuû sa löôùi.


152

Trong ñaùm tang oâng B, thaân nhaân haøng

xoùm ñeàu toû veû thöông xoùt, duy chæ coù moät ngöôøi

vaãn raùo nöôùc maét vaø luoân coù nhieàu bieåu hieän

baát thöôøng, ñoù laø oâng Nguyeãn Vaên M, anh ruoät

naïn nhaân. Ñöôïc bieát nôi phaùt hieän xaùc naïn

nhaân chæ caùch nhaø oâng M chöøng 100 meùt,

nhöng oâng ta vaãn döûng döng, baøng quan nhö

khoâng coù chuyeän gì xaûy ra. Thôøi gian tröôùc vaø

sau khi phaùt hieän xaùc oâng B, Nguyeãn Vaên M ñaõ

aùn binh baát ñoäng trong nhaø, cöûa neûo luoân ñöôïc

khoùa chaët. Chính vì theá Nguyeãn Vaên M laø ñoái

töôïng coù nhieàu nghi vaán lieân quan ñeán vuï aùn

daõ man treân. Sau khi toång hôïp nhieàu nguoàn tin

vaø taøi lieäu, cô quan ñieàu tra khaúng ñònh:

Nguyeãn Vaên M chính laø hung thuû ñaõ gieát oâng

Nguyeãn Vaên B. Tuy nhieân, quaù trình baét giöõ

tieán haønh raát khoù khaên, bôûi Nguyeãn Vaên M ñaõ

töû thuû trong nhaø vaø luoân caàm thuoång nhoïn ñeå

haêm doïa löïc löôïng laøm nhieäm vuï. Nhöng baèng

möu trí vaø caùc bieän phaùp nghieäp vuï, löïc löôïng

trinh saùt ñaõ khoáng cheá ñöôïc Nguyeãn Vaên M.

Khaùm xeùt nhaø M, cô quan Coâng An thu giöõ

ñöôïc soá hung khí vaø tang vaät lieân quan ñeán vuï

aùn. Qua ñaáu tranh khai thaùc, böôùc ñaàu Nguyeãn

Vaên M ñaõ khai nhaän haønh vi gieát em ruoät

mình. Maëc duø ñaõ che daáu haønh vi phaïm toäi moät

caùch tinh vi, nhöng toäi aùc daõ man cuoái cuøng

cuõng ñaõ bò loâi ra aùnh saùng. Haønh vi phaïm toäi


cuûa M ñaëc bieät nghieâm troïng, khoâng coøn tính

ngöôøi, ra tay gieát haïi ñöùa em ruoät maùu muû cuûa

mình chæ vì lôïi ích caù nhaân. Môùi ñaây Nguyeãn

Vaên M ñaõ phaûi ra tröôùc vaønh moùng ngöïa ñeå

laõnh nguyeân baûn aùn cho nhöõng haønh ñoäng cuûa

mình.

(Baùo Coâng An Thaønh Phoá Hoà Chí Minh

Traàn Kim Anh)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Caùch ñaây 25 naêm, Nguyeãn Vaên B vaø

coâ thoân nöõ Traàn Thò H cöôùi nhau vaø sinh ñöôïc

hai ngöôøi con laø Nguyeãn Vaên T vaø Nguyeãn Thò

N. Haïnh phuùc gia ñình hoï ñang aám eâm thì chò

H qua ñôøi (naêm 1993)”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

2- “OÂng B daét hai con veà gôûi beân ngoaïi

ñeå caùc dì nuoâi döôõng roài boû ñi bieàn bieät”. Caâu


3- “Ñaàu thaùng 8/2005, OÂng B quay veà

queâ vaø taïm truù taïi nhaø anh ruoät duy nhaát laø

Nguyeãn Vaên M. Nguyeãn vaên M cuõng coù vôï vaø

moät con trai, nhöng vôùi baûn tính hung baïo,

thöôøng “thöôïng caúng chaân, haï caúng tay”, neân


154

baø S (vôï oâng M) cuøng ñöùa con trai ñaõ ra ôû

rieâng”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Chæ coøn oâng M soáng moät mình trong

ngoâinhaø cuûa cha meï ñeå laïi, haøng ngaøy kieám

soáng baèng ngheà chaøi löôùi treân soâng”. Caâu naøy


5- “Theo nhö lôøi khai nhaän cuûa Nguyeãn

Vaên M tröôùc cô quan Coâng An, thì sau khi veà

queâ, oâng B ñeán ôû chung vôùi M vaø hai laàn coù ñeà

caäp ñeán chuyeän döïng nhaø treân maûnh ñaát höông

hoûa, nhöng M khoâng ñoàng yù”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

6- “Chöøng 7 giôø toái ngaøy 13/9/2005, hai

anh em hoï laïi coù cuoäc tranh luaän roài daãn ñeán

caõi vaõ gay gaét cuõng laïi veà chuyeän ñaát ñai.

Khoâng kieàm cheá ñöôïc baûn thaân, oâng M chaïy ra

ngoaøi laáy chieác röïa saét, quay vaøo nhaø cheùm oâng

B luùc ñoù ñang ngoài quay löng ra cöûa cho ñeán

cheát”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

7- “Ngay ñeâm ñoù, Nguyeãn Vaên M duøng

daây buoäc naïn nhaân keùo ra soâng caùch nhaø 40m.

Sau ñoù duøng ghe chôû qua beân kia soâng goø boài

ñeå phi tang. Nguyeãn Vaên M nghó raèng thuûy

trieàu leân seõ keùo xaùc naïn nhaân ra bieån. Söï maát

tích cuûa Nguyeãn Vaên B cuõng chaúng coù gì quan

troïng, bôûi tröôùc ñaây 12 naêm B cuõng töøng boû ñi,


chaéc seõ chaúng coù ai thaéc maéc gì”. Caâu naøy daïy

ñaïo ñöùc gì?

8- “Khoaûng 5 giôø chieàu ngaøy 16/9/2005,

moät chieác voû laõi chôû ñaùm cöôùi treân soâng goø boài

thuoäc ñòa phaän huyeän Tuy Phöôùc ñaõ phaùt hieän

moät xaùc cheát noåi leành beành treân soâng vaø troâi

daït vaøo bôø, neân nhôø daân ñòa phöông baùo tin

cho Coâng An kòp thôøi coù maët taïi hieän tröôøng toå

chöùc vôùt xaùc leân bôø. Töû thi laø moät ngöôøi ñaøn

oâng ngoaøi 40 tuoåi, cheát tröôùc ñoù khoaûng 3-4

ngaøy. Treân thi theå coù 12 veát thöông, trong ñoù

vuøng ñaàu coù 5 nhaùt. Nhaän ñònh ñaây coù khaû

naêng laø vuï gieát ngöôøi nhaèm phi tang chöùng,

neân cô quan ñieàu tra ñaõ keát hôïp cuøng caùc cô

quan coù chöùc naêng nhanh choùng laøm roõ vuï

vieäc”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

9- “Böôùc ñaàu cô quan ñieàu tra nhaän ñònh

nguyeân nhaân vuï aùn laø vì maâu thuaãn caù nhaân

gay gaét, khoâng loaïi tröø khaû naêng gieát ngöôøi

cöôùp taøi saûn, giöõa naïn nhaân vaø hung thuû coù theå

coù moái quan heä thaân thieát. Cuõng trong ngaøy

hoâm ñoù, haøng traêm ngöôøi daân ñöùng chaät treân

doøng soâng goø boài baøn taùn xoân xao. Tin ñoàn thaát

thieät cuõng ñöôïc lan ra khaép nôi. Nhöng töïu

trung laïi vaãn laø noãi xoùt xa cho ngöôøi ñaøn oâng

ñaùng thöông vaø söï caêm phaãn veà haønh vi phi

nhaân tính cuûa hung thuû”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?


156

10- “Coâng An huyeän Tuy Phöôùc phoái hôïp

cuøng caùc ñòa baøn laân caän raø soaùt kyõ xem coù

tröôøng hôïp ngöôøi naøo bò maát tích khoâng, ñoàng

thôøi chæ ñaïo phoøng nghieäp vuï khaån tröông truy

tìm tung tích naïn nhaân, bôûi ñoù laø maáu choát ñeå

tìm ra ñaàu moái vuï aùn. Do töû thi hoaïi töû vaø bieán




manh moái ñeå tìm ra tung tích naïn nhaân”. Caâu


11- “Khi bieát ñöôïc tin naøy, oâng Nguyeãn

Vaên C (47 tuoåi) ôû Phöôùc Hoaø ñaõ ñeán gaëp tröïc

tieáp trinh saùt. OÂng noùi raèng: neáu nôi ngöïc naïn

nhaân coù xaêm hình 3 ngoïn nuùi vaø ñuøi beân traùi

coù xaêm hình coã quan taøi coù 3 ngoïn neán vaø hai

caâu thô ... thì ñoù chính laø Nguyeãn Vaên B, baïn

oâng. Tröôùc kia, oâng B coù nhôø oâng xaêm nhöõng

hình treân ñeå laøm kyû nieäm. Nhö vaäy, xaùc cheát

treân ñöôïc khaúng ñònh laø oâng Nguyeãn Vaên B”.


12- “Sau khi xaùc nhaän ñöôïc tung tích naïn

nhaân, cô quan ñieàu tra tieán haønh raø soaùt caùc

moái quan heä maâu thuaãn caù nhaân vaø nhaän ñònh,

coù khaû naêng ñaây laø vuï aùn coù lieân quan ñeán tình

caûm gia ñình. Vaø hung thuû sa löôùi”. Caâu naøy



13- “Trong ñaùm tang oâng B, thaân nhaân

haøng xoùm ñeàu toû veû thöông xoùt, duy chæ coù moät

ngöôøi vaãn raùo nöôùc maét vaø luoân coù nhieàu bieåu

hieän baát thöôøng, ñoù laø oâng Nguyeãn Vaên M, anh

ruoät naïn nhaân. Ñöôïc bieát nôi phaùt hieän xaùc naïn



khoâng coù chuyeän gì xaûy ra”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

14- “Thôøi gian tröôùc vaø sau khi phaùt hieän

xaùc oâng B, Nguyeãn Vaên M ñaõ aùn binh baát ñoäng

trong nhaø, cöûa neûo luoân ñöôïc khoùa chaët. Chính

vì theá Nguyeãn Vaên M laø ñoái töôïng coù nhieàu

nghi vaán lieân quan ñeán vuï aùn daõ man treân”.


15- “Sau khi toång hôïp nhieàu nguoàn tin vaø

taøi lieäu, cô quan ñieàu tra khaúng ñònh: Nguyeãn

Vaên M chính laø hung thuû ñaõ gieát oâng Nguyeãn

Vaên B. Tuy nhieân, quaù trình baét giöõ tieán haønh

raát khoù khaên, bôûi Nguyeãn Vaên M ñaõ töû thuû

trong nhaø vaø luoân caàm thuoång nhoïn ñeå haêm

doïa löïc löôïng laøm nhieäm vuï. Nhöng baèng möu

trí vaø caùc bieän phaùp nghieäp vuï, löïc löôïng trinh

saùt ñaõ khoáng cheá ñöôïc Nguyeãn Vaên M. Khaùm

xeùt nhaø M, cô quan Coâng An thu giöõ ñöôïc soá

hung khí vaø tang vaät lieân quan ñeán vuï aùn. Qua

ñaáu tranh khai thaùc, böôùc ñaàu Nguyeãn Vaên M


158

ñaõ khai nhaän haønh vi gieát em ruoät mình”. Caâu


16- “Maëc duø ñaõ che daáu haønh vi phaïm toäi

moät caùch tinh vi, nhöng toäi aùc daõ man cuoái

cuøng cuõng ñaõ bò loâi ra aùnh saùng. Haønh vi phaïm

toäi cuûa M ñaëc bieät nghieâm troïng, khoâng coøn

tính ngöôøi, ra tay gieát haïi ñöùa em ruoät maùu muû

cuûa mình chæ vì lôïi ích caù nhaân. Môùi ñaây

Nguyeãn Vaên M ñaõ phaûi ra tröôùc vaønh moùng

ngöïa ñeå laõnh nguyeân baûn aùn cho nhöõng haønh

ñoäng cuûa mình”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

--o0o--


1- “Caùch ñaây 25 naêm, Nguyeãn Vaên B vaø

coâ thoân nöõ Traàn Thò H cöôùi nhau vaø sinh ñöôïc

hai ngöôøi con laø Nguyeãn Vaên T vaø Nguyeãn Thò

N. Haïnh phuùc gia ñình hoï ñang aám eâm thì chò

H qua ñôøi (naêm 1993)”. Caâu naøy daïy HAÏNH VOÂ

THÖÔØNG THEO QUI LUAÄT NHAÂN QUAÛ.

Ñieàu maø ngöôøi ta goïi laø haïnh phuùc gia

ñình, thì ôû ñaây chuùng ta thaáy vôï choàng anh B

coù haïnh phuùc khoâng? Laäp gia ñình suoát 25

naêm, sinh ra hai ñöùa con: Moät trai, moät gaùi,

nhöng roài vôï cheát, anh khoâng nuoâi con maø ñem


con göûi cho beân ngoaïi nuoâi, roài boû ñi bieàn bieät

12 naêm.

Haïnh phuùc cuûa theá gian thaät laø ñau khoå,

khi choàng hoaëc vôï cheát coøn laïi moät mình vôùi

bao kyû nieäm vui buoàn cay ñaéng vaø coøn moät

gaùnh naëng treân vai laø phaûi nuoâi con ñoù laø boån

phaän, troïng traùch gaùnh vaùc gia ñình vaø nhö

vaäy laø haïnh phuùc sao?

Trong baøi naøy chuùng ta thaáy anh B soáng

chæ toaøn laø moät cuoäc soáng ñau khoå, vôï cheát boû

con cho ngöôøi khaùc nuoâi vaø nhö vaäy laø moät

ngöôøi cha thieáu ñaïo ñöùc, ñaønh boû con mình giao

cho ngöôøi khaùc nuoâi, trong khi chuùng noù ñöôïc

sinh ra baèng maùu thòt cuûa mình, baèng tình yeâu

thöông cuûa mình, theá maø anh B nôõ taâm boû

chuùng cho ngöôøi khaùc nuoâi thaät laø ñaùng traùch.

Thaät ñaùng thöông cho hai treû maát meï laïi

maát cha, cuoäc ñôøi cuûa chuùng laøm sao bieát ñöôïc

tình yeâu thöông aâu yeám cuûa meï laãn cha nhö

theá naøo? Rieâng chuùng ta ñeán tuoåi naøy (50, 60

tuoåi) maø coù ngöôøi cha meï vaãn coøn soáng. Cha meï

coøn soáng taïi tieàn laø moät ñieàu phöôùc baùu voâ

cuøng, chuùng ta laø nhöõng ñöùa con coù haïnh phuùc

raát lôùn, soáng trong tình yeâu thöông cuûa cha meï.

Vì vaäy chuùng ta haõy laøm sao cho cha meï ñöôïc

vui loøng. Muoán cha meï ñöôïc vui loøng chuùng ta

haõy tu haønh soáng ñuùng ñöùc haïnh vaø giôùi luaät

cuûa Phaät giaùo ñeå öôùc nguyeän vaø daïy laïi cho cha


160

meï nhöõng ñieàu mình ñaõ hoïc vaø tu taäp, nhôø ñoù

môùi ñem laïi cho cha meï moät höôùng ñi ñuùng

ñaén, ñeå cha meï töï laøm chuû söï soáng cheát vaø

chaám döùt taùi sinh luaân hoài. AÁy laø laøm vui loøng

cha meï.

Cho neân cuoäc ñôøi sinh ra laø moät chuoãi thôøi

gian ñau khoå, ngöôøi ta laàm töôûng coù vôï coù con,

coù gia ñình laø haïnh phuùc. Söï thaät khoâng coù gia

ñình naøo coù haïnh phuùc chaân thaät. Hoï chæ nöông

töïa vaøo nhau ñeå maø soáng, chòu ñöïng vì con caùi,

vì danh döï, sôï ngöôøi ta cöôøi cheâ, v.v..

Toùm laïi, nhöõng ñieàu ngöôøi ta cho laø haïnh

phuùc, ñoù laø nhöõng ñieàu maø ngöôøi ta ñang chaïy

theo duïc, tìm caàu duïc. Duïc ví nhö cuïc xöông, boû

thì tieác nhöng oâm nhai hoaøi chaúng coù lôïi ích gì.

Caøng nhai, caøng luùc laïi caøng khoå ñau hôn.

--o0o--

2- “OÂng B daét hai con veà gôûi beân ngoaïi

ñeå caùc dì nuoâi döôõng roài boû ñi bieàn bieät. Caâu

naøy daïy THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC HIEÁU SINH TRAÙCH

NHIEÄM BOÅN PHAÄN.

Trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi coù bieát bao treû moà

coâi, khi cha meï sinh ra sôï tai tieáng xaáu xa,

trong khi mình ñaõ laøm nhöõng ñieàu xaáu xa maø

coøn traùnh xaáu xa laø traùnh caùi gì? Nôõ loøng naøo

ñem neùm boû con mình nhö neùm boû moät moùn ñoà


pheá thaûi trong thuøng raùc. Coù moät em beù cuõng bò

meï neùm boû trong thuøng raùc, ñaøn choù ñaõ gaëm

naùt ñoâi chaân cuûa em, may nhôø coù ngöôøi phaùt

giaùc kòp thôøi ñem em beù vaøo beänh vieän cöùu

chöõa, thaät laø ñaùng thöông!

Laøm cha meï soáng khoâng thöông con caùi

cuûa mình thì coøn ai thöông con caùi cuûa mình

baèng cha meï. Thôøi ñaïi cuûa chuùng ta laø moät thôøi

ñaïi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp, tình thöông yeâu ñaõ

maát. Tình thöông yeâu ñaõ maát thì con ngöôøi coøn

thua xa loaøi thuù vaät. Coù ñuùng nhö vaäy khoâng

quyù vò?

Ngay chính con hoï sinh ra maø hoï coøn boû

ñöôïc huoáng laø nhöõng ngöôøi khaùc thì laøm sao hoï

thöông yeâu ai. Hoï thöông chæ laø ñaàu moâi choùt

löôõi maø thoâi.

Nhöõng treû moà coâi soáng baèng tình thöông

cuûa nhöõng nhaø töø thieän, cuûa nhöõng ngöôøi xa laï.

Coù nhöõng nôi nuoâi treû moà coâi ngöôøi ñöùng ra toå

chöùc nuoâi treû laø nhöõng ngöôøi cuøng coù nhöõng

hoaøn caûnh soáng moà coâi, nhôø ñoù hoï caûm thoâng

nhau neân raát thöông treû moà coâi nhö chính baûn

thaân hoï.

Hôõi caùc baäc laøm cha meï! Phaûi laáy ñaïo ñöùc

hieáu sinh traùch nhieäm boån phaän laøm ngöôøi,

laøm ñaàu cuoäc soáng. Laøm cha meï khoâng ñöôïc

quyeàn boû con caùi cuûa mình cho ngöôøi khaùc nuoâi.


162

Treân cuoäc ñôøi naøy ñau thöông nhieàu laém, ñöøng

gaây theâm nhöõng ñau thöông nöõa.

Hôõi caùc baø meï treû! Ñöøng naïo thai, moùc boû

thai nhi toäi laém! Caùc thai nhi coù toäi tình gì maø

phaûi chòu cheát moät caùch oan uoång töø trong

tröùng nöôùc. Moät em beù ra ñôøi, noù coù quyeàn soáng

nhö moïi ngöôøi, khoâng ai coù quyeàn neùm boû caùc

em, haõy yeâu thöông che chôû vaø ñuøm boïc caùc em,

haõy nuoâi döôõng caùc em nhö chính nuoâi döôõng

thaân mình.

Ai gaây ra toäi loãi, chöù caùc em coù laøm toäi loãi

gì ñaâu? Maø xaõ hoäi xua ñuoåi caùc em? Caùc em coù

bieát gì ñaâu? Coù laøm neân toäi gì ñaâu trong hieän

kieáp naøy? Hôõi caùc baø meï treû! Sao laïi nôõ taâm

ñem neùm boû caùc em beân bôø ao, bôø soâng, doøng

suoái hoaëc trong thuøng raùc, tieáng keâu khoùc cuûa

caùc em thaät laø thaûm thieát. Danh döï maø chi,

quyeàn lôïi ñeå laøm gì ñaây? Hôõi caùc baø meï treû!

Khi sinh con ra khoâng coù danh döï naøo baèng

danh döï ñaïo ñöùc hieáu sinh traùch nhieäm vaø boån

phaän laøm meï laø phaûi yeâu thöông nuoâi döôõng

caùc em, khoâng coù ai coù quyeàn neùm boû caùc em.


--o0o--

3- “Ñaàu thaùng 8/2005, OÂng B quay veà

queâ vaø taïm truù taïi nhaø anh ruoät duy nhaát laø

Nguyeãn Vaên M. Nguyeãn vaên M cuõng coù vôï vaø


moät con trai, nhöng vôùi baûn tính hung baïo,

thöôøng “thöôïng caúng chaân, haï caúng tay”, neân

baø S (vôï oâng M) cuøng ñöùa con trai ñaõ ra ôû

rieâng”. Caâu naøy daïy VOÂ ÑAÏO ÑÖÙC HIEÁU SINH

THAÂN, KHAÅU, YÙ HAØNH.

Ngöôøi hung döõ laø ngöôøi soáng voâ ñaïo ñöùc

hieáu sinh, hoï chaúng bieát thöông ai. Chính ngay

baûn thaân cuûa hoï, hoï coøn khoâng thöông. Ngöôøi

hung döõ laø ngöôøi luoân laøm khoå thaân hoï nhieàu

nhaát, nhöng hoï laøm khoå hoï laø hoï ñaõ laøm khoå

moïi ngöôøi. Hoï laø ngöôøi voâ minh, laø ngöôøi ngu si

khoâng trí tueä chæ bieát hung döõ do loøng tham

lam ñieàu khieån, cho neân hoï maát heát tính ngöôøi,

hoï laø moät teân noâ leä luoân luoân laøm theo nghieäp

löïc cuûa nhaân quaû aùc, neân taïo ra voâ vaøn söï ñau

khoå, cho mình, cho ngöôøi.


164

Nhö oâng M gieát ngöôøi em ruoät thòt cuûa

mình ñeå giaønh ñaát höông quaû, khieán cho hai

ñöùa treû moà coâi meï, baây giôø laïi moà coâi cha, thaät

laø toäi nghieäp voâ cuøng. Cha meï khoâng coøn nöông

töïa vôùi dì bieát coù baèng tình thöông yeâu cuûa meï

khoâng? Ai coù moà coâi cha laãn meï môùi thaáy söï

ñau khoå naøy; môùi caûm thoâng vôùi caùc em moà coâi

cha laãn meï; môùi thaáy tình yeâu thöông cuûa cha

meï laø quan troïng nhaát. OÂng M hung döõ, ngay

caû vôï con oâng coøn khoâng ôû vôùi oâng ñöôïc thì coøn

ai soáng vôùi oâng noåi. Cho neân oâng B veà ôû chung

vôùi oâng anh hung döõ maø khoâng caûnh giaùc, cho

neân oâng B phaûi chòu cheát moät caùch oan uoång vaø

ñau thöông.

Trong ñôøi soáng haèng ngaøy, neáu chuùng ta

soáng gaàn vôùi nhöõng ngöôøi hung döõ thì nay

khoâng coù chuyeän naøy thì mai seõ xaûy ra chuyeän

khaùc, maø coù chuyeän xaûy ra laø coù söï ñau khoå, vì

vaäy chuùng ta neân traùnh xa hoï. Traùnh xa hoï laø

ñeå hoï khoâng laøm khoå chuùng ta, nhôø ñoù chuùng

ta khoâng trôû thaønh ñoái töôïng cuûa hoï, vì theá

cuoäc soáng môùi ñöôïc an vui. Xöa baø Maïnh maãu

vì muoán giaùo duïc con mình ñeå trôû thaønh ngöôøi

löông thieän, ngöôøi coù ñaïo ñöùc, neân nhieàu laàn baø

thay ñoåi choã ôû, nhôø ñoù ñaát nöôùc Trung Hoa môùi

coù ngaøi Maïnh Töû, moät ngöôøi Hieàn maø ñaát nöôùc

naøy thöôøng nhaéc ñeán nhö moät baäc Thaùnh.


Traùnh xa ngöôøi hung döõ laø moät ñieàu phoøng

ngöøa toát cho cuoäc soáng ñöôïc bình an; Traùnh xa

ngöôøi hung döõ laø ñeå gaïn loïc taâm tö cuûa mình

cho thaät saïch taâm tham, saân, si, maïn, nghi.

Ngöôøi trí tueä bao giôø cuõng thaáy ñieàu naøy, vì

theá, traùnh xa ngöôøi hung döõ laø thöôïng saùch.

--o0o--

4- “Chæ coøn oâng M soáng moät mình trong

ngoâi nhaø cuûa cha meï ñeå laïi, haøng ngaøy kieám

soáng baèng ngheà chaøi löôùi treân soâng”. Caâu naøy

daïy NGHEÀ NGHIEÄP THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC HIEÁU SINH

THAÂN HAØNH.

OÂng M tính tình ñaõ hung döõ laïi theâm laøm

ngheà chaøi löôùi caù toâm treân soâng, ñoù laø laøm moät

ngheà aùc gieát haïi chuùng sinh. Laøm ngheà nhö

vaäy laøm sao khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø

khoå taát caû chuùng sinh. Vì theá oâng trôû thaønh

ngöôøi hung aùc baäc nhaát laø ñuùng. Khi caàm röïa

cheùm ngöôøi em ruoät cuûa mình cho ñeán cheát maø

khoâng chuùt loøng thöông xoùt thì thaät laø moät con

ngöôøi maát nhaân tính.

Ñoái vôùi chuùng ta laø nhöõng ngöôøi tu theo

Phaät giaùo laáy ñöùc hieáu sinh laøm söï soáng cho

mình. Vì theá gaëp ai hung döõ thì neân traùnh xa.

Traùnh xa chính vì bieát mình chöa ñuû naêng löïc

thieän phaùp ñeå chuyeån hoùa hay nhieáp phuïc aùc


166

phaùp nôi nhöõng ngöôøi ñoù; traùnh xa khoâng phaûi

chuùng ta heøn nhaùt sôï haõi khoâng daùm ñöông

ñaàu vôùi hoï; traùnh xa laø ñieàu caàn thieát toát nhaát.

Vì chuùng ta laø nhöõng ngöôøi soáng ngaên aùc, dieät

aùc phaùp trong taâm, chöù khoâng phaûi ngaên aùc

dieät aùc phaùp beân ngoaøi, neân caàn traùnh xa laø

ñieàu toát nhaát treân böôùc ñöôøng tu haønh theo

Phaät giaùo. Nhaát laø chuùng ta ñang thöïc hieän ñöùc

hieáu sinh. Chuùng ta bieát raèng: Chuùng ta traùnh

xa hoï laø vì chuùng ta khoâng ñuû söùc caûm hoùa ñöôïc

hoï, nhöng loøng chuùng ta luoân luoân thöông yeâu

hoï chöù khoâng phaûi thaáy hoï hung döõ, aùc haïi;

traùnh xa hoï khoâng phaûi laø vì gheùt hoï. Ngöôøi ñeä

töû Phaät chæ bieát coù thöông yeâu, chôù khoâng coù

quyeàn gheùt ai heát. Ngöôøi ñeä töû Phaät noùi gheùt

ngöôøi khaùc laø khoâng phaûi ngöôøi ñeä töû cuûa Phaät.

Chuùng ta traùnh xa hoï vì chuùng ta khoâng caûm

hoùa chuyeån ñoåi hoï thaønh ngöôøi löông thieän.

Khoâng caûm hoaù ñöôïc hoï thì neân traùnh xa nhö

ñöùc Phaät ñaõ daïy: “Nhöõng gì caàn phaûi traùnh

xa thì neân traùnh xa”.

Traùnh xa ngöôøi hung döõ cuõng laø moät phaùp

moân tu taäp trong Phaät giaùo, chöù khoâng phaûi

traùnh xa laø troán traùnh nhö troán tuø toäi, nhö heøn

nhaùt sôï haõi.

Traùnh xa laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy

khoâng neân qua laïi giao tieáp, chôi thaân vôùi hoï;

khi giao tieáp thì phaûi luoân luoân deø daët caån thaän


töøng lôøi noùi, töøng haønh ñoäng ñöøng ñeå va chaïm

ñeán hoï, ñöøng xem thöôøng hoï, ñöøng khinh cheâ

hoï, nhöng ñöøng thaân thích vôùi hoï nhö treân ñaõ

noùi.

--o0o--

5- “Theo nhö lôøi khai nhaän cuûa Nguyeãn

Vaên M tröôùc cô quan Coâng An, thì sau khi veà

queâ, oâng B ñeán ôû chung vôùi M vaø hai laàn coù ñeà

caäp ñeán chuyeän döïng nhaø treân maûnh ñaát höông

hoûa, nhöng M khoâng ñoàng yù”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC LY THAM HIEÁU SINH KHAÅU HAØNH,

YÙ HAØNH.

OÂng M raát tham lam, ñaát höông hoûa laø

ñaát cuûa cha meï, laø ñaát cuûa chung, theá maø oâng

muoán giaønh cho rieâng mình. Cho neân khi ngöôøi

em, töùc laø oâng B xin anh chia ra cho chuùt ít ñeå

caát nhaø ôû thì tai hoïa ñeán maø khoâng löôøng tröôùc

ñöôïc.

Loøng tham cuûa con ngöôøi khoâng ñaùy, cho

neân khoâng bieát bao nhieâu cuûa caûi taøi saûn tieàn

baïc laáp ñaày ñöôïc loøng tham? Chính trong xaõ

hoäi loaøi ngöôøi troäm caép, cöôùp giaät gieát ngöôøi

ñeàu do chính loøng tham maø ra. OÂng M gieát oâng

B cuõng chính loøng tham quaù lôùn.

Loøng tham gheâ gôùm laém! Vì theá, ngöôøi tu

haønh luùc naøo cuõng caûnh giaùc thöôøng quan saùt


168

taâm mình, khi thaáy noù moáng khôûi loøng tham

lam duø baát cöù noù tham lam moät vieäc nhoû nhaët

naøo chuùng ta cuõng ñeàu phaûi phaùt hieän ñeå ngaên

chaën vaø nhaát ñònh phaûi dieät tröø loøng tham.

Muoán dieät tröø loøng tham thì chæ coù ñöùc ly tham,

ñöùc ly tham laø moät ñöùc haïnh tuyeät vôøi, noù giuùp

chuùng ta khoâng coøn tham aên, tham nguû, tham

tieàn, tham baïc, tham danh, tham lôïi, tham saéc

v.v.. Noù giuùp chuùng ta khoâng trôû thaønh ngöôøi

hung aùc.

Chuùng ta laø ñeä töû cuûa Phaät, chuùng ta phaûi

laøm sao ñeå döùt tröø taâm tham, saân, si, maïn,

nghi. Ñoù laø nhöõng taâm aùc ñoäc khieán chuùng ta

troâi laên trong saùu neûo luaân hoài, chòu bieát bao

nhieâu söï khoå ñau töø kieáp naøy sang kieáp khaùc.

Vì theá, chuùng ta phaûi saùng suoát ñöøng ñeå taâm

tham ñaém maø giaëc sinh töû luaân hoài seõ cöôùp

maïng soáng cuûa chuùng ta, maø chính taâm tham

ñaém bieán chuùng ta trôû thaønh ngöôøi hung aùc.

Nhöõng ngöôøi noâ leä cho giaëc nhaân quaû luaân hoài.

--o0o--

6- “Chöøng 7 giôø toái ngaøy 13/9/2005,

hai anh em hoï laïi coù cuoäc tranh luaän roài daãn

ñeán caõi vaõ gay gaét cuõng laïi veà chuyeän ñaát ñai.

Khoâng kieàm cheá ñöôïc baûn thaân, oâng M chaïy ra

ngoaøi laáy chieác röïa saét, quay vaøo nhaø cheùm oâng


B luùc ñoù ñang ngoài quay löng ra cöûa cho ñeán

cheát”.

Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC LY THAM KHOÂNG

KIEÀM CHEÁ HIEÁU SINH THAÂN HAØNH.

Cho neân loøng tham khoâng ñaùy laøm cho

oâng M môø maét ngöôøi, môø löông tri, laøm cho ñöùc

hieáu sinh bieán maát vaø ñöùc ly tham khoâng coøn,

neân oâng M môùi nôõ nhaãn taâm cheùm ngöôøi em

cho ñeán cheát.

Gheâ gôùm thaät, caàm caùi röïa maø cheùm ñeán

cheát ngöôøi thì thaät laø haõi huøng, khoâng bieát laøm

sao maø hoï laøm ñöôïc. Nhöng taïi sao oâng B

khoâng caûnh giaùc, khi thaáy anh mình vaùc röïa

thì chaïy tröôùc ñi coù phaûi hôn khoâng?

Ngoài laïi choáng cöï laø moät caùch daïi doät ngu

si, con ngöôøi laøm ra cuûa caûi, chöù ñaâu phaûi cuûa

caûi laøm ra con ngöôøi, theá maø ngöôøi em ngoài laïi


170

ñoù choáng cöï ñeå giaønh nhau chia mieáng ñaát

höông hoûa, cho neân tai hoïa môùi xaûy ñeán. Ñoù laø

oâng B cuõng vì loøng tham, chöù neáu khoâng coù

loøng tham khi thaáy yù ngöôøi anh khoâng baèng

loøng chia ñaát höông quaû lieàn boû ñi nôi khaùc

laøm aên thì coù ñaâu caùi cheát oan uoång xaûy ra nhö

theá naøy.

Loøng tham cuûa con ngöôøi gheâ thaät bieán

con ngöôøi trôû thaønh nhöõng teân saùt thuû hung aùc.

Bôûi vaäy con ngöôøi caàn phaûi hoïc ñaïo ñöùc, vì

chính ñaïo ñöùc môùi ñem laïi cho loaøi ngöôøi loøng

thöông yeâu, loøng tha thöù; chính ñaïo ñöùc môùi

ñem laïi ñöùc ly tham khieán con ngöôøi khoâng coøn

tham ñaém nhöõng vaät chaát theá gian, khieán con

ngöôøi môùi trôû thaønh thaùnh hieàn, khieán con

ngöôøi môùi ñem laïi söï bình an cho con ngöôøi.

Chính nhôø ñaïo ñöùc maø con ngöôøi môùi bieán cuoäc

soáng treân haønh tinh naøy trôû thaønh coõi Cöïc Laïc,

Thieân Ñaøng.

Ñöùc kieàm cheá hieáu sinh laø moät ñöùc haïnh

duøng ñeå ngaên vaø dieät caùc aùc phaùp. Cho neân

ngöôøi naøo kieàm cheá ñöôïc taâm hung aùc cuûa mình

laø traùnh ñi nhöõng vieäc laøm khoå ñau seõ mang laïi

cho mình, cho ngöôøi.

Toùm laïi ñöùc kieàm cheá hieáu sinh thaân haønh

laø moät ñöùc haïnh raát caàn thieát trong giai ñoaïn


ngöôøi môùi hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly tham

trong NGUÕ GIÔÙI.

--o0o--

7- “Ngay ñeâm ñoù, Nguyeãn Vaên M duøng

daây buoäc naïn nhaân keùo ra soâng caùch nhaø 40m.

Sau ñoù duøng ghe chôû qua beân kia soâng goø boài

ñeå phi tang. Nguyeãn Vaên M nghó raèng thuûy

trieàu leân seõ keùo xaùc naïn nhaân ra bieån. Söï maát

tích cuûa Nguyeãn Vaên B cuõng chaúng coù gì quan

troïng, bôûi tröôùc ñaây 12 naêm B cuõng töøng boû ñi,

chaéc seõ chaúng coù ai thaéc maéc gì”. Caâu naøy daïy

MAÁT NHAÂN TÍNH THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH THAÂN

HAØNH.

Sau khi gieát cheát ngöôøi em, ngöôøi anh maát

nhaân tính laïi nhaãn taâm thaät ñaùng traùch, ñoù laø

duøng daây coät xaùc ngöôøi em loâi ñi 40m nhö loâi

moät con choù. Ngöôøi ta nuoâi choù meøo khi cheát

ngöôøi ta coøn khoâng loâi nhö vaäy, maø coøn khieâng

ñi choân caát töû teá vôùi loøng yeâu thöông trìu meán.

Hình aûnh coät xaùc ngöôøi em loâi ñi nhö loâi

xaùc moät con thuù, thaät laø xoùt daï voâ cuøng. Ñöùc

hieáu sinh cuûa con ngöôøi ôû ñaâu, hôõi loaøi ngöôøi?

OÂng B laø ngöôøi em ruoät thòt cuûa oâng M, vaäy maø

khi oâng gieát cheát laïi khoâng ñöôïc oâng cho ngöôøi

em moät chieác chieáu raùch ñeå goùi xaùc thaân cuoái

cuøng hay sao? OÂng M ñaõ maát heát nhaân tính.


172

Khi loøng tham ngöï trò trong taâm thì tình

nghóa cha con, anh em ruoät thòt nhö khoâng coøn

nöõa, chæ coøn coù bieát ñaát ñai, ruoäng vöôøn, tieàn

baïc, cuûa caûi laø treân heát.

Neáu loøng tham ngöï trò trong taâm, thì coù ai

xaâm chieám ñeán cuûa caûi, taøi saûn cuûa mình thì

loøng tham troãi daäy ngay lieàn, bieán ra ngoân ngöõ

caõi coï, chöûi maéng nhau kòch lieät; bieán ra thaønh

haønh ñoäng ñaùnh nhau vaø coù theå gieát nhau maø

luùc baáy giôø khoâng heà sôï phaùp luaät vaø tuø toäi.

Loøng tham khoâng ñaùy bieán anh em chò em cha

meï trôû thaønh nhöõng ngöôøi thuø oaùn, vì theá coù

theå gieát nhau maø khoâng chuùt loøng thöông xoùt.

Loøng tham lam gheâ gôùm thaät noù thöôøng

mang ñeán tai hoïa cho mình, cho ngöôøi. Vì vaäy

chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân nhaéc nhôû taâm

mình, luùc naøo cuõng soáng vôùi ñöùc ly tham, muoán

soáng vôùi ñöùc ly tham thì phaûi taän taâm taän löïc

duøng ñöùc hieáu sinh ñeå queùt saïch loøng tham

lam, ham muoán cuûa mình.

Neáu moïi ngöôøi ñaõ hoïc ñöùc ly tham thì

haèng ngaøy phaûi coá gaéng soáng vôùi ñöùc ly tham,

ñöøng bao giôø xa lìa noù, vì xa lìa ñöùc ly tham thì

muoân ngaøn söï ñau khoå seõ ñeán vôùi chuùng ta

ngay lieàn.

Moät hình aûnh ngöôøi anh ruoät thòt, vì

tranh nhau mieáng ñaát höông hoûa maø nôõ taâm


gieát cheát ngöôøi em, roài loâi ñi vaø neùm boû ngoaøi

soâng Goø Boài chaúng chuùt loøng yeâu thöông. Thaät

laø gheâ gôùm, loøng tham lam hung döõ cuûa con

ngöôøi thaät laø aùc ñoäc.

--o0o--

8- “Khoaûng 5 giôø chieàu ngaøy 16-9-2005,

moät chieác voû laõi chôû ñaùm cöôùi treân soâng Goø Boài

thuoäc ñòa phaän huyeän Tuy Phöôùc ñaõ phaùt hieän

moät xaùc cheát noåi leành beành treân soâng vaø troâi

daït vaøo bôø, neân nhôø daân ñòa phöông baùo tin

cho Coâng An kòp thôøi coù maët taïi hieän tröôøng toå

chöùc vôùt xaùc leân bôø. Töû thi laø moät ngöôøi ñaøn

oâng ngoaøi 40 tuoåi, cheát tröôùc ñoù khoaûng 3-4

ngaøy. Treân thi theå coù 12 veát thöông, trong ñoù

vuøng ñaàu coù 5 nhaùt. Nhaän ñònh ñaây coù khaû

naêng laø vuï gieát ngöôøi nhaèm phi tang chöùng,

neân cô quan ñieàu tra ñaõ keát hôïp cuøng caùc cô

quan coù chöùc naêng nhanh choùng laøm roõ vuï

vieäc”. Caâu naøy daïy NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO,

NHAÂN GIEÁT NGÖÔØI QUAÛ TUØ TOÄI TÖÛ HÌNH.

OÂng M gieát ngöôøi khoâng theå naøo traùnh

khoûi nhaân quaû nghieäp baùo, cho neân ngöôøi ta

phaùt hieän ra töû thi, thay vì thuûy trieàu leân loâi

xaùc oâng B seõ theo doøng nöôùc cuoán ra bieån nhö

oâng M döï ñònh trong trí. Nhöng traùi laïi xaùc oâng

B khoâng troâi ra bieån maø laïi troâi loanh quanh

trong khuùc soâng Goø Boài ñoù. Nhôø vaäy nhaân daân


174

phaùt giaùc thi theå ngöôøi cheát, coâng an nhaäp cuoäc

truy queùt nhöõng toäi phaïm.

Baùo chí thöôøng ñaêng tin töùc nhöõng vuï gieát

ngöôøi cöôùp cuûa ñoâi khi phi tang coøn chaët ra

töøng khuùc ñem boû choã naøy moät khuùc, choã kia

moät khuùc ñeå ñaùnh laïc höôùng ñieàu tra cuûa cô

quan an ninh. Nhöng nhöõng haønh ñoäng hung

aùc gieát ngöôøi khoâng bao giôø troán khoûi duø boû xöù

ñi nôi naày nôi khaùc, nhöng cuoái cuøng coâng an

vaãn tìm ra thuû phaïm. Luaät nhaân quaû khoâng theå

traùnh khoûi, nhaân gieát ngöôøi thì quaû phaûi bò tuø

toäi vaø aùn phaûi thoï töû hình.

OÂng M toäi gieát ngöôøi ñaõ naëng maø toäi gieát

em ruoät cuûa mình coøn naëng hôn, cho neân ñaïo

ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly tham caàn phaûi ñöôïc

giaùo duïc cho moïi ngöôøi ngay trong luùc naøy, nhôø

moïi ngöôøi coù hieåu bieát ñaïo ñöùc vaø phaùp luaät thì

môùi mong chaën ñöùng nhöõng baøn tay hung aùc

ñaãm maùu; ñeå chaën ñöùng nhöõng con ngöôøi hung

döõ chæ bieát cuûa caûi taøi saûn, chaúng bieát thöông

mình thöông ngöôøi.

Tröôùc caûnh haèng ngaøy xaûy ra bieát bao

nhieâu ngöôøi bò troäm caép cöôùp cuûa gieát ngöôøi,

cheát moät caùch thaät oan uoång, maø chuùng ta

khoâng caùch naøo ngaên chaën ñöôïc sao?

Döôøng nhö nhöõng ngöôøi daân hoï khoâng sôï

phaùp luaät, tröôùc maét hoï ñeàu nghe thaáy bieát coù


phaùp luaät, coù traïi giam, coù toøa aùn, nhöng khi

loøng tham lam troãi daäy hoï chaúng sôï gì caû.

Nhöõng toäi loãi xaûy ra nhö vaäy, xeùt laïi hoï laø

nhöõng ngöôøi ñaùng thöông hôn laø ñaùng gheùt, vì

hoï khoâng hieåu bieát ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû; hoï ñaâu hieåu bieát ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly

tham neân tình traïng cöôùp cuûa gieát ngöôøi

thöôøng xaûy ra, nhöõng vuï aùn maïng mang ñeán

con ngöôøi cheát moät caùch xoùt xa vaø thöông ñau

voâ cuøng. Moïi ngöôøi ai cuõng coù yù thöùc, phaûi thaáy

traùch nhieäm tröôùc nhöõng caùi cheát bi thaûm aáy.

Nhöõng ngöôøi coù khaû naêng chuùng ta phaân coâng

ñoàng taâm hôïp löïc ñeå bieân soaïn saùch ñaïo ñöùc

nhaân baûn nhaân quaû ñeå giaùo duïc töøng haønh

ñoäng, töøng ngoân ngöõ lôøi aên tieáng noùi, töøng söï

suy nghó nhö theá naøo ñuùng vaø nhö theá naøo sai

ñeå moïi ngöôøi khoâng coøn vì cuûa caûi taøi saûn maø

gieát haïi laãn nhau cheát moät caùch thaûm thöông.

--o0o--

9- “Böôùc ñaàu cô quan ñieàu tra nhaän

ñònh nguyeân nhaân vuï aùn laø vì maâu thuaãn caù

nhaân gay gaét, khoâng loaïi tröø khaû naêng gieát

ngöôøi cöôùp taøi saûn, giöõa naïn nhaân vaø hung thuû

coù theå coù moái quan heä thaân thieát. Cuõng trong

ngaøy hoâm ñoù, haøng traêm ngöôøi daân ñöùng chaät

treân doøng soâng Goø Boài baøn taùn xoân xao. Tin

ñoàn thaát thieät cuõng ñöôïc lan ra khaép nôi.


176

Nhöng töïu trung laïi vaãn laø noãi xoùt xa cho

ngöôøi ñaøn oâng ñaùng thöông vaø söï caêm phaãn veà

haønh vi phi nhaân tính cuûa hung thuû”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC HIEÁU SINH YÙ HAØNH.

Ñöùng tröôùc caùi cheát do troäm caép cöôùp cuûa

gieát ngöôøi ai maø khoâng caêm phaãn tröôùc nhöõng

haønh vi phi nhaân tính cuûa hung thuû. Nhôø ñoù

ngöôøi daân hoï seõ cung caáp nhöõng ñieàu caàn thieát

cho cô quan Coâng an ñeå tieán haønh vuï ñieàu tra,

laøm saùng toû vuï aùn maïng loâi ra aùnh saùng.

OÂng M cuõng khoâng sao traùnh khoûi, khi cô

quan an ninh baét tay vaøo thì vieäc gì cuõng laøm

saùng toû, nhöng duø sao muoán truy ra ñöôïc moät

toäi phaïm cuõng phaûi vaát vaû gian nan chöù khoâng

phaûi deã daøng, nhieàu khi caùc anh coâng an phaûi

ñöông ñaàu vôùi nhöõng hung thuû moät maát moät

coøn, cho neân coù nhieàu ngöôøi coâng an phaûi hy

sinh vì nhaân daân, vì nöôùc ñeå giöõ gìn traät töï an

ninh, thaät ñaùng ca ngôïi ñöùc hy sinh cao caû aáy

cuûa nhöõng ngöôøi thi haønh giöõ gìn an ninh.

Moät hình aûnh ñau thöông khi caùc anh

coâng an hy sinh ñeå laïi moät vôï hai con ñöùng

tröôùc aùo quan cuûa caùc anh, laøm sao ai khoâng

xuùc ñoäng ñau thöông. Ñoïc tin töùc hy sinh cuûa

caùc anh coâng an vaø hình aûnh ñaêng treân baùo chí

khieán cho chuùng toâi khoâng caàm giöõ ñöôïc nhöõng

gioït nöôùc maét thöông ñau. Do ñaâu maø ra nhöõng


noãi thöông ñau nhö theá naøy. Chính loøng tham

lam laø thuû phaïm, vaäy muoán trieät tieâu loøng

tham lam thì chæ coù ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly

tham.

Chuùng toâi öôùc mong sao Nhaø nöôùc sôùm

thöïc hieän chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo nhaân

daân hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû, khoâng

laøm khoå mình, khoå ngöôøi ñeå sôùm chaám döùt naïn

côø gian, baïc laän, caù cöôïc, cöôùp giaät, hieáp daâm,

maõi daâm, röôïu cheø, xì ke, ma tuùy, v.v.. noùi

chung laø taát caû teä naïn xaõ hoäi. Nhöng hieän nay

tin töùc baùo chí cho bieát teä naïn ngaøy khoâng thaáy

giaûm maø coøn gia taêng nhieàu hôn nöõa.

--o0o--

10- “Coâng An huyeän Tuy Phöôùc phoái hôïp

cuøng caùc ñòa baøn laân caän raø soaùt kyõ xem coù

tröôøng hôïp ngöôøi naøo bò maát tích khoâng, ñoàng

thôøi chæ ñaïo phoøng nghieäp vuï khaån tröông truy

tìm tung tích naïn nhaân, bôûi ñoù laø maáu choát ñeå

tìm ra ñaàu moái vuï aùn. Do töû thi hoaïi töû vaø bieán




manh moái ñeå tìm ra tung tích naïn nhaân”. Caâu

naøy daïy ÑÖÙC NGHIEÄP VUÏ HIEÁU SINH THAÂN

HAØNH.


178

Nghieäp vuï ngaønh Coâng an laø phaûi truy

queùt nhöõng toäi phaïm, nhöõng teä naïn xaõ hoäi, noù

ñaõ gaây roái loaïn, laøm maát traät töï an ninh vaø

thöôøng xaûy nhöõng aùn maïng.

Moät aùn maïng xaûy ra bieát bao nhieâu coâng

söùc cuûa ngaønh Coâng an môùi loâi ra ñöôïc aùnh

saùng. Nhö vaäy chuùng ta thaáy caùc anh coâng an

phaûi ñem heát söùc mình ra laøm vieäc, theo doõi

töøng daáu veát nôi xaûy ra aùn maïng, coù nhieàu aùn

maïng töôûng chöøng nhö khoâng theå tìm ra manh

moái. Nhö baøi baùo treân ñaây, neáu treân thaân oâng

B khoâng coù nhöõng veát xaêm thì laøm sao bieát

ñöôïc oâng B, maø khoâng bieát ñöôïc oâng B thì

khoâng theå naøo tìm ra hung thuû. Ñoù chuùng ta

thaáy truy tìm thuû phaïm khoâng phaûi laø moät

chuyeän deã, ñoøi hoûi trí oùc laøm vieäc cuûa ngöôøi

coâng an raát nhieàu.

Moät laàn nöõa chuùng toâi keâu goïi moïi ngöôøi

haõy ñi hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû vaø

chính ngaønh Coâng an phaûi tröïc tieáp giuùp ñôõ

cho nhöõng nhaø giaùo duïc ñeå ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû naøy ñöôïc trieån khai vaø ñi saâu roäng

vaøo töøng lôùp nhaân daân trong caû nöôùc, thì chuùng

toâi tin raèng nhöõng teä naïn xaõ hoäi seõ chaám döùt

ngay lieàn, vaø ngaønh Coâng an caùc anh cuõng ñôõ

vaát vaû hôn nhieàu.

--o0o--


11- “Khi bieát ñöôïc tin naøy, oâng Nguyeãn

Vaên C (47 tuoåi) ôû Phöôùc Hoaø ñaõ ñeán gaëp tröïc

tieáp trinh saùt. OÂng noùi raèng: neáu nôi ngöïc naïn

nhaân coù xaêm hình 3 ngoïn nuùi vaø ñuøi beân traùi

coù xaêm hình coã quan taøi coù 3 ngoïn neán vaø hai

caâu thô ... thì ñoù chính laø Nguyeãn Vaên B, baïn

oâng. Tröôùc kia, oâng B coù nhôø oâng xaêm nhöõng

hình treân ñeå laøm kyû nieäm. Nhö vaäy, xaùc cheát

treân ñöôïc khaúng ñònh laø oâng Nguyeãn Vaên B”.

Caâu naøy daïy DAÁU VEÁT ÑI TÌM TOÄI PHAÏM THUOÄC

VEÀ ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ.

Qui luaät nhaân quaû raát tuyeät vôøi, trong moïi

aùn maïng duø thuû phaïm coù kheùo leùo che ñaäy toäi

aùc cuûa mình ñeán ñaâu ñeå traùnh toäi nhö theá naøo,

nhöng cuõng khoâng theå traùnh khoûi nhöõng sô soùt

boû laïi nhöõng veát tích phaïm phaùp, tuy raát nhoû

nhö coïng rau muoáng ñaõ aên, nhö nhöõng sôïi toùc,

nhö nhöõng veát xaêm mình, nhö muøi nöôùc hoa,

v.v..

Nhôø ñoù maø nhöõng keû hung aùc gieát ngöôøi

seõ khoâng thoaùt khoûi löôùi phaùp luaät, vaø phaùp

luaät seõ daønh rieâng cho hoï nhöõng baûn aùn chung

thaân hay töû hình thaät laø ñuùng ngöôøi ñuùng toäi.

Bôûi vaäy, nhöõng ngöôøi hung aùc gieát ngöôøi

ñöøng xem thöôøng luaät nhaân quaû; ñöøng cho raèng


180

treân ñôøi naøy moïi vieäc xaûy ra ñeàu do söï ngaãu

nhieân, khoâng coù ñaâu quyù vò aï!

Moät haønh ñoäng aùc, moät lôøi noùi aùc quyù vò

ñöøng töôûng noù bay maát, noù khoâng bay maát ñaâu

quyù vò aï! Noù ñang theo quyù vò töøng giaây, töøng

phuùt nhö hình vôùi boùng. Noù ñang chôø quyù vò

khi duyeân phöôùc baùu heát laø noù xöû phaït quyù vò

ngay lieàn. Moät haønh ñoäng aùc maø quyù vò ñaõ laøm

cho ngöôøi khaùc khoå ñau thì quyù vò phaûi traû gaáp

10 laàn. Quyù vò coù thaáy moät caây cam hay caây mít

khoâng? Coù bao giôø chuùng cho moät traùi hay cho

nhieàu traùi? Quyù vò cöù laáy ñoù maø suy ra thì seõ

bieát? Moät traùi ñu ñuû hay moät traùi mít coù bao

giôø coù moät haït khoâng? Cho neân, luaät nhaân quaû

vay 1 traû 10, traû traêm laàn quyù vò coù bieát khoâng?

--o0o--

12- “Sau khi xaùc nhaän ñöôïc tung tích

naïn nhaân, cô quan ñieàu tra tieán haønh raø soaùt

caùc moái quan heä maâu thuaãn caù nhaân vaø nhaän

ñònh, coù khaû naêng ñaây laø vuï aùn coù lieân quan

ñeán tình caûm gia ñình. Vaø hung thuû sa löôùi”.

Caâu naøy daïy ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO.

Coâng an ñaõ raø soaùt bieát ngay thuû phaïm laø

oâng M, ngöôøi anh ruoät cuûa oâng Nguyeãn Vaên B.

Baây giôø oâng M ñi ôû tuø, vay moät traû 10, chaéc

oâng M bò toøa keâu naëng nhaát veà toäi gieát ngöôøi,


maø laïi gieát em ruoät cuûa mình. OÂng M khoâng

theå naøo thoaùt khoûi aùn töû hình.

Ñaây, quyù vò xeùt thaáy oâng M gieát em mình

thì phaûi ñeàn toäi töû hình, vaø nhö vaäy mieáng ñaát

höông hoûa oâng coù mang theo ñöôïc ñaâu, theá maø

tranh giaønh laøm gì ñeå ñi ñeán moät haäu quaû voâ

cuøng ñau ñôùn:

1- Tuø toäi.

2- Töû hình.

3- Vôï ñau khoå vì maát choàng.

4- Mang tieáng ñôøi laø ngöôøi hung döõ.

5- Con ñau khoå vì maát cha.

6- Hai ñöùa chaùu ñaõ moà coâi meï nay laïi moà

coâi cha coù ñau loøng khoâng?

7- Noãi ñau khoå cuûa vôï con suoát ñôøi coù

choàng, ngöôøi cha gieát ngöôøi.

8- Hai chaùu khoå ñau suoát ñôøi khoâng coù

tình thöông cha laãn meï.

9- Gia ñình vôï hay con caùi ñau oám laáy ai

chaêm soùc daïy doã.

10- Suoát ñôøi oâm haän laøm sao giaûi toûa.

Haõy buoâng xaû côn saân xuoáng baèng con

ñöôøng ñaïo ñöùc ly tham thì môùi mong coù ñöôïc söï

bình an yeân oån vaø an vui, neáu khoâng buoâng xaû


182

thì cuoäc ñôøi khoâng bao giôø coù ñöôïc phuùt bình

an.

OÂng M sau khi gieát ngöôøi em xong haèng

ngaøy ñaâu phaûi oâng soáng an oån ñöôïc sao? Luùc

naøo cuõng lo sôï coâng an

vaø moïi ngöôøi phaùt giaùc

ra mình thì lieäu aên noùi

ra laøm sao vôùi moïi

ngöôøi, roài tuø toäi roài aùn

töû hình, roài vôï con ra

laøm sao ñaây? Roài cuûa caûi

taøi saûn, roài ngoâi nhaø vaø

khu ñaát höông hoûa ai

aên? Bao nhieâu söï suy tö

laøm cho keû gieát ngöôøi soáng baát an.

Quyù vò coù thaáy khi gieát ngöôøi cöôùp cuûa thì

luoân luoân ôû trong taâm sôï haõi, baát cöù thaáy boùng

daùng ai ñeàu töôûng chöøng nhö hoï ñaõ bieát mình

gieát ngöôøi. Ban ñeâm nguû thöôøng naèm mô thaáy

ngöôøi bò gieát khoùc than vaø duøng söùc löïc boùp coå

mình. Moäng mò nhö vaäy khieán ngöôøi gieát ngöôøi

quaù sôï haõi neân thöùc giaác khoâng daùm nguû laïi,

ñeâm naøo cuõng naèm mô toaøn laø nhöõng côn aùc

moäng.

Khi gieát ngöôøi, hình aûnh keû bò gieát döôøng

nhö cöù theo saùt moät beân, nhìn ñaâu cuõng thaáy

maùu vaø nhöõng veát cheùm. Hình aûnh ngöôøi cheát


luoân luoân aùm aûnh hoï nhö vaäy. Cho neân ngöôøi

gieát ngöôøi ñaâu coù haïnh phuùc gì? Ñaâu coù söï an

vui gì? Ñaâu coù söï soáng an oån ñöôïc, phaûi khoâng

quyù vò? Khi gieát ngöôøi luùc naøo cuõng sôï coâng an,

heã thaáy chính quyeàn ñi ñaâu hay ñeán nhaø ñeàu lo

laéng vaø sôï haõi. Ban ñeâm nghe tieáng xoät xoaït

töôûng chöøng nhö ai theo doõi mình, nhö ñang

thaáy nhöõng haønh ñoäng hung döõ, aùc ñoäc gieát

ngöôøi cuûa mình.

Khi gieát ngöôøi taâm hoàn raát sôï moïi ngöôøi,

cho neân thöôøng boäc loä loái soáng khaùc thöôøng

nhö: Khoâng muoán tieáp ai, thöôøng ñoùng cöûa im

lìm laøm gioáng nhö ñi ñaâu, v.v.. Caùch thöùc soáng

coù nhieàu söï thay ñoåi nhö vaäy ñoù caùch thöùc soáng

trong ñau khoå. Nhôø thay ñoåi söï soáng nhö vaäy

khieán ngöôøi chuyeân nghieäp truy tìm thuû phaïm

deã phaùt hieän. Vì theá toäi gieát ngöôøi sôùm muoän gì

coâng an cuõng truy tìm ñöa toäi phaïm ra aùnh

saùng.

--o0o--

13- “Trong ñaùm tang oâng B, thaân nhaân

haøng xoùm ñeàu toû veû thöông xoùt, duy chæ coù moät

ngöôøi vaãn raùo nöôùc maét vaø luoân coù nhieàu bieåu

hieän baát thöôøng, ñoù laø oâng Nguyeãn Vaên M, anh

ruoät naïn nhaân. Ñöôïc bieát nôi phaùt hieän xaùc naïn



184


khoâng coù chuyeän gì xaûy ra”. Caâu naøy daïy THIEÁU

ÑÖÙC HIEÁU SINH YÙ HAØNH.

Trong ñaùm tang moïi ngöôøi ñi döï ñaùm ai

naáy cuõng ñeàu toû ra thöông xoùt, chæ coù ngöôøi anh

ruoät, oâng M thì döûng döng nhö ngöôøi baøng

quan khoâng lieân can gì caû.

Nhö vaäy roõ raøng loøng tham ñaõ ñaùnh maát

tình thöông yeâu cuûa con ngöôøi; loøng tham lam

cuûa con ngöôøi ñaõ bieán oâng M thaønh ngöôøi thuø

haän ñöùa em cuûa mình. OÂm haän trong loøng gieát

cheát ñöùa em ruoät cuûa mình maø loøng coøn chöa

nguoâi côn giaän hôøn. OÂng B naøy coù leõ cuõng

khoâng phaûi laø con ngöôøi hieàn löông, daùm boû

con ñi bieàn bieät nhö vaäy cuõng khoâng phaûi laø

tay vöøa. Cho neân môùi trôû veà vôùi muïc ñích ñoøi

chia ñaát höông hoûa, khieán oâng M caêm töùc. Vì

baáy laâu nay ai chaêm giöõ môùi coøn ñöôïc nhö vaäy,

baây giôø môùi veà maø ñoøi chia ñaát thaät laø thaèng

em tham lam chaúng ra gì.

OÂng M khoâng giaû vôø ñeå ñaùnh laïc höôùng

ñieàu tra cuûa coâng an nhö nhöõng keû gieát ngöôøi

khaùc.

Loøng caêm töùc cuûa oâng ñeå loä ra raát roõ raøng:

“Döûng döng, baøng quan”. Töø loøng tham chuyeån

thaønh loøng saân haän, bieán oâng M trôû thaønh

ngöôøi hung döõ gieát ngöôøi. Thaáy göông hung aùc


naøy chuùng ta haõy soi laïi mình ñeå noã löïc soáng

vôùi ñöùc ly tham thì cuoäc ñôøi môùi thanh thaûn,

an laïc vaø voâ söï; thì cuoäc ñôøi môùi coù ñöôïc söï

bình an yeân oån.

Ñuùng vaäy, cuûa caûi taøi saûn vaøng baïc ruoäng

vöôøn laø raén ñoäc noù seõ gieát cheát moïi ngöôøi vaø

gieát cheát caû doøng hoï anh em ruoät thòt nöõa.

Ngöôøi coù trí hieåu bieát hoï ñeàu buoâng xuoáng saïch.

Hình aûnh cuûa ñöùc Phaät ngaøy xöa, Ngaøi buoâng

boû ngai vaøng cuûa baùu, vôï ñeïp con xinh khoâng

heà tieác reû moät chuùt xíu naøo caû, vì Ngaøi bieát noù

laø raén ñoäc. Ngaøi buoâng xuoáng nhö neùm boû ñoâi

giaøy raùch. Ngaøi ñaõ hieåu cung vaøng ñieän ngoïc vôï

ñeïp con xinh laø raén ñoäc. Lòch söû ñaõ chöùng minh

ñieàu naøy: Bieát bao nhieâu trieàu ñaïi anh em

tranh giaønh ngoâi baùu maø gieát haïi laãn nhau

khoâng gôùm tay...

Göông haïnh ñöùc Phaät buoâng xaû raát tuyeät

vôøi, theá gian naøy ít ai laøm ñöôïc. Töø moät hoaøng

töû saép leân laøm vua maø Ngaøi töø boû heát ñeå trôû

thaønh ngöôøi aên xin nuoâi thaân soáng qua ngaøy.

Bôûi vaäy töø kinh nghieäm baûn thaân neân Ngaøi daïy

chuùng ta ñöùc ly tham. Ai soáng vôùi ñöùc ly tham

thì cuoäc ñôøi seõ ñöôïc bình an yeân oån.

--o0o--


186

14- “Thôøi gian tröôùc vaø sau khi phaùt hieän

xaùc oâng B, Nguyeãn Vaên M ñaõ aùn binh baát ñoäng

trong nhaø, cöûa neûo luoân ñöôïc khoùa chaët. Chính

vì theá Nguyeãn Vaên M laø ñoái töôïng coù nhieàu

nghi vaán lieân quan ñeán vuï aùn daõ man treân”.

Caâu naøy daïy NGHIEÄP BAÙO NHAÂN QUAÛ THAÂN

HAØNH.

Luaät nhaân quaû laø moät ñaïo luaät raát coâng

minh. Ai laøm ñieàu aùc duø coá yù che daáu nhö theá

naøo thì cuõng khoâng sao che daáu ñöôïc, caøng che

daáu laïi caøng coù nhöõng haønh ñoäng boäc loä toäi aùc

cuûa mình, khieán cho moïi ngöôøi nhìn vaøo laø bieát

ngay keû gaây ra aùn maïng.

Haønh ñoäng cuûa oâng M aùn binh baát ñoäng

trong nhaø, cöûa neûo luoân khoùa chaët, ñoù laø moät

haønh ñoäng toá caùo oâng M laø thuû phaïm, ngöôøi

gaây ra aùn maïng.

Luaät nhaân quaû laø luaät cuûa toøa aùn löông

taâm cuûa moãi ngöôøi, cho neân töï noù laøm ra nhöõng

haønh ñoäng ñeå toá caùo toäi aùc, ñeå moïi ngöôøi phaùt

giaùc ra keû gieát ngöôøi deã daøng. Nhôø ñoù nhaân naøo

phaûi traû quaû naáy, sôùm muoän gì keû laøm aùc cuõng

sa löôùi phaùp luaät.

Ñuùng laø ñaïo Phaät ra ñôøi ñaõ vaïch cho

chuùng ta thaáy raát roõ qui luaät cuûa nhaân quaû, noù

khoâng heà boû soùt moät loãi laàm naøo, duø loãi laàm ñoù


raát nhoû nhaët. Cho neân nhöõng keû laøm aùc luoân

luoân thoï quaû khoå ñau, maëc duø luaät phaùp theá

gian chöa baét toäi, nhöng khoâng ai troán thoaùt

luaät nhaân quaû naøy ñöôïc, noù luoân luoân xöû toäi moïi

ngöôøi khi moïi ngöôøi ñang laøm nhöõng ñieàu aùc.

Moïi ngöôøi ñang bò luaät nhaân quaû xöû phaït

nhöõng coù maáy ai thaáy bieát ñöôïc ñaâu.

Ví duï: Keû gieát ngöôøi thì luaät phaùp theá gian

seõ keâu aùn tuø chung thaân hay töû hình, coøn keû

gieát moät con boø hay moät con choù hoaëc gieát moät

con caù thì luaät phaùp theá gian khoâng baét toäi loãi

gì caû, nhöng luaät nhaân quaû khoâng tha thöù cho

moät ai. Ngöôøi gieát moät con caù toäi cuõng baèng

gieát moät ngöôøi ñoái vôùi luaät nhaân quaû laø vaäy.

Gieát moät con caù thì nghieäp taùi sinh seõ laø con

caù. Con caù seõ bò ngöôøi khaùc gieát laïi nhö khi

mình ñaõ gieát con caù vaäy.

Cho neân luaät nhaân quaû xöû phaït coâng

minh, heã keû naøo tham lam thì ngheøo khoù thieáu

tröôùc huït sau, hoaëc nhöõng tai hoïa khieán cho

tieàn baïc tham lam troäm cöôùp tieâu ra nhö maây

khoùi. Coøn keû naøo gieát loaøi vaät aên thòt thì cô theå

beänh ñau, nay beänh naøy mai beänh khaùc, coøn

gieát ngöôøi thì coù phaùp luaät Nhaø nöôùc tröøng trò

tuø toäi hay töû hình. Cho neân nhöõng keû laøm aùc

thì luoân luoân phaûi chòu quaû khoå ñau maø ngöôøi

ñôøi khoâng bieát goïi laø luaät trôøi.


188

--o0o--

15- “Sau khi toång hôïp nhieàu nguoàn tin

vaø taøi lieäu, cô quan ñieàu tra khaúng ñònh:

Nguyeãn Vaên M chính laø hung thuû ñaõ gieát oâng

Nguyeãn Vaên B. Tuy nhieân, quaù trình baét giöõ

tieán haønh raát khoù khaên, bôûi Nguyeãn Vaên M ñaõ

töû thuû trong nhaø vaø luoân caàm thuoång nhoïn ñeå

haêm doïa löïc löôïng laøm nhieäm vuï. Nhöng baèng

möu trí vaø caùc bieän phaùp nghieäp vuï, löïc löôïng

trinh saùt ñaõ khoáng cheá ñöôïc Nguyeãn Vaên M.

Khaùm xeùt nhaø M, cô quan Coâng An thu giöõ

ñöôïc soá hung khí vaø tang vaät lieân quan ñeán vuï

aùn. Qua ñaáu tranh khai thaùc, böôùc ñaàu Nguyeãn

Vaên M ñaõ khai nhaän haønh vi gieát em ruoät

mình”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC THOÂNG MINH


Ñöùng tröôùc moät löïc löôïng coâng an ñaõ ñieàu

tra vuï aùn ra söï thaät, maø oâng M daùm töû thuû,

choáng ñoái phaùp luaät thì thaät laø moät ngöôøi

khoâng trí tueä, keùm trí thoâng minh, laáy tröùng

choïi ñaù thì quaù ngu si. Chuùng ta ñoïc laïi ñoaïn

naøy: “Bôûi Nguyeãn Vaên M ñaõ töû thuû trong nhaø

vaø luoân caàm thuoång nhoïn ñeå haêm doïa löïc

löôïng laøm nhieäm vuï”. Ñoù thaät laø ngöôøi voâ minh

khoâng choã noùi. Ngöôøi coù toäi bieát ra ñaàu thuù noùi

roõ toäi mình thì toäi coøn nheï, coøn ñöôïc aân giaûm.


Moät ngöôøi ñaõ lôõ gaây ra toäi aùc gieát ngöôøi

thì neân ra ñaàu thuù taïi cô quan an ninh ñeå khai

roõ nhöõng ñieàu mình laøm sai. Trong cuoäc ñôøi coù

luùc vì quaù töùc giaän, khoâng coøn trí saùng suoát,

gaây ra toäi aùc thì neân ñeán cô quan an ninh, khai

baùo roõ raøng, ñeå cô quan naøy khoûi phaûi cöïc nhoïc

vaát vaû ñieàu tra. Haønh ñoäng nhö vaäy cuõng laø

haønh ñoäng ñaïo ñöùc bieát aên naên hoái caûi. Ngöôïc

laïi, traùnh neù troán chaïy vaø choáng laïi ngöôøi thi

haønh phaùp luaät, ñoù laø taïo theâm toäi loãi nöõa.

OÂng Nguyeãn Vaên M ñaõ khoâng ra ñaàu thuù

maø coøn töû thuû choáng laïi ngöôøi thi haønh phaùp

luaät. Toäi gieát ngöôøi laø toäi raát naëng maø toäi

choáng laïi phaùp luaät coøn naëng hôn. Taïi sao vaäy?

Phaùp luaät laø khuoân pheùp giöõ gìn cöông

thöôøng ñaïo ñöùc con ngöôøi ñeå xaõ hoäi coù traät töï

an ninh. Ngöôøi choáng laïi phaùp luaät laø ngöôøi

choáng laïi ñaïo ñöùc.

Ví duï: Ngöôøi khoâng chaáp haønh luaät leä giao

thoâng laø ngöôøi choáng laïi ñaïo ñöùc giao thoâng.

Ngöôøi coù ñaïo ñöùc giao thoâng laø ngöôøi chaáp

haønh luaät leä giao thoâng nghieâm chænh.

Caù nhaân oâng M beù nhoû nhö haït buïi maø

choáng laïi côn baõo toá thì chæ laø moät ngöôøi lieàu

maïng, moät ngöôøi ngu si, khoâng bieát löôïng söùc

mình, taïo theâm toäi loãi nöõa. Khi toøa keâu aùn thì


190

baûn aùn cuûa hoï phaûi ghi roõ hai toäi: Toäi gieát

ngöôøi vaø toäi choáng laïi phaùp luaät Nhaø nöôùc.

Duø nhö theá naøo, toäi oâng M raát naëng, ñoù laø

toäi gieát ngöôøi, nhöng laïi naëng hôn laø toäi gieát

em ruoät cuûa mình.

Nhöõng toäi loãi treân ñaây maø con ngöôøi phaïm

phaûi ñeàu do nguyeân nhaân laø loøng tham lam cuûa

con ngöôøi.

Nguyeân nhaân loøng tham lam naøy laø goác töø

voâ minh. Voâ minh laø khoâng hieåu bieát, thöôøng

laàm chaáp cho raèng caùc phaùp laø thöôøng haèng,

baát bieán, laø cuûa mình, laø mình, laø baûn ngaõ cuûa

mình. Söï hieåu bieát laàm chaáp sai leänh nhö vaäy

môùi sinh ra baûo thuû troäm caép cöôùp cuûa gieát

ngöôøi.

Söï hieåu bieát sai laàm laø caùc phaùp coù thaät,

neân töø ñoù loøng tham lam caùc phaùp môùi coù. Hoï

ñaâu bieát raèng: Caùc phaùp ñeàu do caùc duyeân hôïp

taïo thaønh. Cho neân caùc phaùp thöôøng xaûy ra boán

traïng thaùi lieân tuïc, neáu chuùng ta löu yù thì thaáy

raát roõ: “thaønh, hoaïi, dieät, khoâng”. Moät ngöôøi

ñaõ hieåu roõ caùc phaùp voâ thöôøng, khoâng coù phaùp

naøo laø ta, laø cuûa ta, laø baûn ngaõ cuûa ta thì buoâng

xaû raát deã daøng vaø soáng ñôøi ñaïo ñöùc khoâng maáy

khoù khaên. Neáu ai cuõng thaáu hieåu ñöôïc nhö vaäy

thì theá gian naøy ñaâu coøn ñau khoå nöõa; ñaâu coøn


coù nhöõng ngöôøi taïo neân toäi troäm caép, cöôùp giaät

cuûa caûi, gieát ngöôøi nöõa.

--o0o--

16- “Maëc duø ñaõ che daáu haønh vi phaïm

toäi moät caùch tinh vi, nhöng toäi aùc daõ man cuoái

cuøng cuõng ñaõ bò loâi ra aùnh saùng. Haønh vi phaïm

toäi cuûa M ñaëc bieät nghieâm troïng, khoâng coøn

tính ngöôøi, ra tay gieát haïi ñöùa em ruoät maùu muû

cuûa mình chæ vì lôïi ích caù nhaân. Môùi ñaây

Nguyeãn Vaên M ñaõ phaûi ra tröôùc vaønh moùng

ngöïa ñeå laõnh nguyeân baûn aùn cho nhöõng haønh

ñoäng cuûa mình”. Caâu naøy daïy ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN

QUAÛ NGHIEÄP BAÙO.

“AÙc lai aùc baùo”, laøm aùc phaûi ñeàn toäi aùc,

gieát ngöôøi phaûi laõnh aùn töû hình, ñoù laø luaät

nhaân quaû: “Nhaân naøo quaû naáy”.

Luaät nhaân quaû raát coâng minh, moät ngöôøi

laøm toäi aùc khoâng bao giôø traùnh neù vaø troán ñaâu

cho khoûi, duø bay leân trôøi hay chui xuoáng ñaát

cuõng khoâng thoaùt khoûi.

OÂng M cheát ñi cuõng nhö bao nhieâu ngöôøi

khaùc cheát, nhöng nhöõng ngöôøi khaùc cheát khoâng

ñeå tieáng xaáu muoân ñôøi, coøn oâng M cheát ñi ñeå

tieáng xaáu muoân ñôøi: “Tranh giaønh ñaát ñai gieát

em mình cheát”.


192

OÂng M cheát laø ñaùng toäi, nhöng nhöõng noãi

ñau cuûa nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình, bieát

chöøng naøo nhöõng noãi ñau aáy xoùa ñöôïc. Laøm sao

xoùa ñöôïc. Phaûi khoâng quyù vò?

Ñaùng thöông nhaát cho caùc chaùu khi tieáp

xuùc vôùi moïi ngöôøi, neáu bình thöôøng khoâng coù

vieäc gì xaûy ra thì thoâi, maø coù vieäc gì choáng ñoái

xaûy ra thì ngöôøi ta seõ duøng caâu: “Cha maày laø ñoà

gieát ngöôøi”. Moät haäu quaû cay nghieät cho ñôøi naøy

ñeán ñôøi khaùc.

Chuùng ta ñaõ sinh ra laøm ngöôøi, caàn phaûi

löu yù vaø caân nhaéc cho kyõ, nhöõng haønh ñoäng

tham lam troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi laø

nhöõng haønh ñoäng hung aùc, laø nhöõng haønh ñoäng

xaáu xa, ñeâ tieän, heøn haï, v.v.. Laøm ngöôøi chuùng

ta ñöøng ñeå xaûy ra nhöõng ñieàu ñaùng tieác nhö

vaäy.

Ñöôïc sinh ra laøm ngöôøi, ñöôïc giaùo duïc

trong neàn giaùo duïc ñaïo ñöùc laøm ngöôøi, ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoå caû hai thì haïnh phuùc bieát bao.

Öôùc mong sao nhöõng nhaø laõnh ñaïo ñaát

nöôùc: Vì lôïi ích cuûa nhaân daân; vì traät töï an

ninh cuûa xaõ hoäi; vì söï phoàn vinh thònh vöôïng

cuûa ñaát nöôùc vaø vì söï hoøa bình chung cuûa caû theá

giôùi maø nhöõng nhaø laõnh ñaïo ñaát nöôùc haõy sôùm

ñöa neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû vaøo


chöông trình giaùo duïc cuûa Boä giaùo duïc quoác gia

vaø cuûa Boä vaên hoùa thoâng tin thì teä naïn xaõ hoäi

may ra seõ chaám döùt.


194

Baøi hoïc thöù baûy:

Rèn Nhân Cách:


ĐỨA CON VÔ LƯƠNG TÂM

Khi toøa tuyeân aùn, baø cuï giaø run raåy,

gaéng göôïng ñöùng leân, nhöng döôøng nhö khoâng

ñuû söùc chòu ñöïng neân ñaõ ngoài pheät xuoáng neàn

gaïch. Phieân toøa keát thuùc vôùi baûn aùn tuyeân huûy


aùn sô thaåm vì sai thuû tuïc toá tuïng. Baø ngoài meáu

maùo, laäp baäp hoûi luaät sö: “OÂng toøa tuyeân aùn

nhö vaäy laø toâi thua haû luaät sö ...?”. Göông maët

baø cuï nhaên nhuùm, ñau ñôùn haèn saâu theâm

nhöõng veát chaân chim ngang doïc cuûa thôøi gian.

Duø ñöôïc luaät sö giaûi thích caën keõ vieäc thua

thaéng chöa ñöôïc toøa aùn quyeát, nhöng do thuû tuïc

sai neân phaûi huûy ñeå xöû laïi töø ñaàu thì baø vaãn

thaãn thôø khoâng sao hieåu ñöôïc.

Noäi dung chính cuûa vuï kieän xuaát phaùt töø

tranh chaáp ñaát, maø beân tranh chaáp vaø bò tranh

chaáp laø hai meï con. Naêm 1985, baø Naêm chia

ñaát cho caùc con. Nhöõng mieáng ñaát goø, ñaát raãy

khoâ caèn chæ thích hôïp troàng ñieàu chaúng theå níu

chaân caùc con ôû laïi laäp nghieäp. Chuùng ñaõ baùn laïi

cho anh Thaày, ngöôøi con trai caû cuûa baø vôùi giaù

1,2 chæ vaøng. Phaàn ñaát vuoâng raát ñeïp, khoaûng

moät maãu baø Naêm coøn giöõ laïi vaø keâu vôï choàng

anh Thaày veà xaây nhaø cuøng soáng chung. Vôï

choàng Thaày tieáp tuïc khai hoang ñaát ñai vaø mua

theâm ñaát, ñeán luùc ñöôïc khoaûng vaøi maãu thì

ñaêng kyù ñeå caáp giaáy tôø. Chính vì khoâng coù söï

raïch roøi giöõa phaàn ñaát naøo ñöôïc chia, phaàn ñaát

naøo mua theâm, voâ tình anh Thaày naøy ñaõ taïo

neân nhöõng tranh chaáp khoâng ñaùng coù veà sau

naøy.

Môû ñöôøng, khu ñaát trôû neân coù giaù trò khi

coù maët tieàn roäng hôn traêm meùt ngang. Khi


196

ngöôøi ta coøn ngheøo, coøn lao ñoäng caät löïc, khoù

khaên thì döôøng nhö ít tính toaùn hôn vaø bao

dung hôn. Coøn khi lôïi ích vaät chaát buoäc ngöôøi

ta tính toaùn thì söï ích kyû, tham lam bieán con

ngöôøi trôû neân khaùc ñi.

Ñöùng tröôùc toøa, ngöôøi con trai vaø coâ con

daâu phuû nhaän maûnh ñaát khoâng phaûi laø baø cuï

cho, hoï ñaõ chaêm lo nuoâi döôõng Baø cuï, tieâu toán

vaø chaïy chöõa thuoác thang khi baø beänh taät, vaäy

baø coøn ñoøi gì nöõa? Baø cuï naác ngheïn, ñoâi vai cöù

rung baàn baät. Vò chuû toïa caét ngang lôøi vôï choàng

Thaày baèng nhöõng lôøi khaù gay gaét: “Ai ñaõ nuoâi

anh khoân lôùn ñeå anh tính thaùng keå ngaøy; laøm

meï cuûa anh..?”. Vaø theo leõ suy ñoaùn cuûa nhöõng

ngöôøi döï khaùn phieân toøa, ngöôøi meï ñoøi ñöôïc

phaàn ñaát cuûa mình vì ñieàu ñoù hôïp vôùi chöùng lyù

vaø caû tình ngöôøi. Nhöng chæ vì moät sô xuaát

trong thuû tuïc toá tuïng, neân baûn aùn phuùc thaåm

phaûi tuyeân huûy ñeå xöû laïi töø ñaàu.

Toøa tan, baø cuï ngoài thaån thôø beân haønh

lang toøa aùn, ñoâi tay gaày guoäc cong quaét nhö

nhaønh caây laàn maõi trong tuùi aùo, giôû maáy lôùp ni-

lon goùi kyõ caøng laáy ra moät taám aûnh oá vaøng.

Trong aûnh laø moät ngöôøi phuï nöõ treû beân caïnh

saùu ñöùa con quaán quít meï. Taám aûnh cuûa hôn 50

naêm veà tröôùc ñaõ oá vaøng theo thôøi gian, hay vì

söï thay ñoåi cuûa loøng ngöôøi?


Ngöôøi con trai ñi ngang qua tíu tít daãn vôï

veà giaû vôø nhö khoâng thaáy meï giaø ñang ngoài

thaãn thôø vôùi noãi ñau. Daãu bieát nhöõng khuùc maéc

cuûa cuoäc soáng khoâng theå keå heát ñöôïc, nhöng laø

meï con sao tuyeät tình ñeán vaäy. Phaùn quyeát cuûa

toøa aùn chæ coù theå phaân ñònh ñuùng sai veà chöùng

lyù, caân nhaéc lôïi ích cuûa caùc beân, nhöng luaät laø

luaät, ñaâu theå haøn gaén tình caûm con ngöôøi. Luaät

sö cuûa anh con trai döôøng nhö baát nhaãn tröôùc

caûnh tình baø cuï. Anh dìu baø cuï ñöùng daäy ra veà.

Thaân giaø saùu baûy ñöùa con, nhöng ñeán nhöõng

naêm cuoái ñôøi, thì höõu söï chaúng coù ñöùa naøo lo

cho baø cuï vì ganh tî nhau, giaønh giaät vôùi nhau

phaàn cuûa caûi höôûng nhieàu, höôûng ít. Khoâng bieát

hoï coù nghó tuoåi giaø cuûa hoï coù luùc seõ naëng loøng

hoái tieác veà caùch haønh xöû hoâm nay.

Loøng tróu naëng hình aûnh baø cuï giaø, toâi

baàn thaàn tröôùc saân phaùp ñình, nôi chöùng kieán

bieát bao buoàn ñau, thoáng khoå cuûa nhöõng phaän

ngöôøi. Cuøng taâm traïng day döùt, ngöôøi luaät sö

chia seû noãi ñoàng caûm veà tình caûnh baø cuï giaø.

Anh hoaøn thaønh traùch nhieäm vôùi thaân chuû cuûa

mình, nhöng löông taâm cuûa moät con ngöôøi

khieán anh seõ thuyeát phuïc ñeå hai meï con hoï hoøa

giaûi vôùi nhau. Mieáng ñaát coù theå nhoû ñi moät

chuùt, nhöng tình caûm seõ veïn toaøn, seõ nhaân leân

thì toát ñeïp bieát bao. Vaø khi chuùng toâi nhìn veà oâ

cöûa soå phoøng thaåm phaùn chuû toaï, cuõng baét gaëp


198

moät aùnh maét ñaêm chieâu ñang doõi theo boùng baø

cuï lieâu xieâu trong naéng chieàu. Loøng toâi vaãn

mong meï con hoï seõ hoaø giaûi, seõ vui veû ñoaøn tuï

beân nhau, ñeå thaùng ngaøy coøn laïi cuûa baø cuï ñöôïc

soáng thanh thaûn beân con chaùu. Mong laém thay!

(Anh Thö

Baùo Tuoåi Treû)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Noäi dung chính cuûa vuï kieän xuaát

phaùt töø tranh chaáp ñaát, maø beân tranh chaáp vaø

bò tranh chaáp laø hai meï con”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

2- “Naêm 1985, baø Naêm chia ñaát cho caùc

con. Nhöõng mieáng ñaát goø, ñaát raãy khoâ caèn chæ

thích hôïp troàng ñieàu chaúng theå níu chaân caùc

con ôû laïi laäp nghieäp. Chuùng ñaõ baùn laïi cho anh

Thaày, ngöôøi con trai caû cuûa baø vôùi giaù 1,2 chæ

vaøng. Phaàn ñaát vuoâng raát ñeïp, khoaûng moät

maãu baø Naêm coøn giöõ laïi vaø keâu vôï choàng anh

Thaày veà xaây nhaø cuøng soáng chung. Vôï choàng

Thaày tieáp tuïc khai hoang ñaát ñai vaø mua theâm

ñaát, ñeán luùc ñöôïc khoaûng vaøi maãu thì ñaêng kyù

ñeå caáp giaáy tôø. Chính vì khoâng coù söï raïch roøi


giöõa phaàn ñaát naøo ñöôïc chia, phaàn ñaát naøo

mua theâm, voâ tình anh Thaày naøy ñaõ taïo neân

nhöõng tranh chaáp khoâng ñaùng coù veà sau naøy”.


3- “Môû ñöôøng, khu ñaát trôû neân coù giaù trò

khi coù maët tieàn roäng hôn traêm meùt ngang. Khi

ngöôøi ta coøn ngheøo, coøn lao ñoäng caät löïc, khoù

khaên thì döôøng nhö ít tính toaùn hôn vaø bao

dung hôn. Coøn khi lôïi ích vaät chaát buoäc ngöôøi

ta tính toaùn thì söï ích kyû, tham lam bieán con

ngöôøi trôû neân khaùc ñi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

4- “Ñöùng tröôùc toøa, ngöôøi con trai vaø coâ

con daâu phuû nhaän maûnh ñaát khoâng phaûi laø baø

cuï cho, hoï ñaõ chaêm lo nuoâi döôõng baø cuï, tieâu

toán vaø chaïy chöõa thuoác thang khi baø beänh taät,

vaäy baø coøn ñoøi gì nöõa? Baø cuï naác ngheïn, ñoâi

vai cöù rung baàn baät”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

5- “Vò chuû toïa caét ngang lôøi vôï choàng







trong thuû tuïc toá tuïng, neân baûn aùn phuùc thaåm


200

phaûi tuyeân huûy ñeå xöû laïi töø ñaàu”. Caâu naøy daïy

ñaïo ñöùc gì?

6- “Toøa tan, baø cuï ngoài thaån thôø beân

haønh lang toøa aùn, ñoâi tay gaày guoäc cong quaét

nhö nhaønh caây laàn maõi trong tuùi aùo, giôû maáy

lôùp ni-lon goùi kyõ caøng laáy ra moät taám aûnh oá

vaøng. Trong aûnh laø moät ngöôøi phuï nöõ treû beân

caïnh saùu ñöùa con quaán quít meï. Taám aûnh cuûa

hôn 50 naêm veà tröôùc ñaõ oá vaøng theo thôøi gian,

hay vì söï thay ñoåi cuûa loøng ngöôøi?”. Caâu naøy


7- “Ngöôøi con trai ñi ngang qua tíu tít

daãn vôï veà giaû vôø nhö khoâng thaáy meï giaø ñang

ngoài thaãn thôø vôùi noãi ñau. Daãu bieát nhöõng khuùc

maéc cuûa cuoäc soáng khoâng theå keå heát ñöôïc,

nhöng laø meï con sao tuyeät tình ñeán vaäy”. Caâu


8- “Phaùn quyeát cuûa toøa aùn chæ coù theå

phaân ñònh ñuùng sai veà chöùng lyù, caân nhaéc lôïi

ích cuûa caùc beân, nhöng luaät laø luaät, ñaâu theå

haøn gaén tình caûm con ngöôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

9- “Luaät sö cuûa anh con trai döôøng nhö

baát nhaãn tröôùc caûnh tình baø cuï. Anh dìu baø cuï

ñöùng daäy ra veà. Thaân giaø saùu baûy ñöùa con,

nhöng ñeán nhöõng naêm cuoái ñôøi, thì höõu söï

chaúng coù ñöùa naøo lo cho baø cuï vì ganh tî nhau,


giaønh giaät vôùi nhau phaàn cuûa caûi höôûng nhieàu,

höôûng ít”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

10- “Khoâng bieát hoï coù nghó tuoåi giaø cuûa hoï

coù luùc seõ naëng loøng hoái tieác veà caùch haønh xöû

hoâm nay”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

11- “Loøng tróu naëng hình aûnh baø cuï giaø,

toâi baàn thaàn tröôùc saân phaùp ñình, nôi chöùng

kieán bieát bao buoàn ñau, thoáng khoå cuûa nhöõng

phaän ngöôøi. Cuøng taâm traïng day döùt, ngöôøi

luaät sö chia seû noãi ñoàng caûm veà tình caûnh baø cuï

giaø. Anh hoaøn thaønh traùch nhieäm vôùi thaân chuû

cuûa mình, nhöng löông taâm cuûa moät con ngöôøi

khieán anh seõ thuyeát phuïc ñeå hai meï con hoï hoøa

giaûi vôùi nhau. Mieáng ñaát coù theå nhoû ñi moät

chuùt, nhöng tình caûm seõ veïn toaøn, seõ nhaân leân

thì toát ñeïp bieát bao”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

12- “Vaø khi chuùng toâi nhìn veà oâ cöûa soå

phoøng thaåm phaùn chuû toaï, cuõng baét gaëp moät

aùnh maét ñaêm chieâu ñang doõi theo boùng baø cuï

lieâu xieâu trong naéng chieàu. Loøng toâi vaãn mong

meï con hoï seõ hoaø giaûi, seõ vui veû ñoaøn tuï beân

nhau, ñeå thaùng ngaøy coøn laïi cuûa baø cuï ñöôïc

soáng thanh thaûn beân con chaùu. Mong laém

thay!”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

--o0o--


202


1- “Noäi dung chính cuûa vuï kieän xuaát

phaùt töø tranh chaáp ñaát, maø beân tranh chaáp vaø

bò tranh chaáp laø hai meï con”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU THAÛO HIEÁU SINH THAÂN

HAØNH.

Taát caû moïi söï tranh chaáp thöa kieän vôùi

nhau trong cuoäc ñôøi naøy ñeàu xuaát phaùt töø loøng

tham lam. Muoán dieät tröø ñöôïc loøng tham lam

thì phaûi hoïc ñaïo ñöùc ly tham.

Loøng tham lam laø moät aùc phaùp gheâ gôùm,

noù thöôøng sai khieán moïi ngöôøi laøm nhöõng ñieàu

baát trung, baát nghóa, baát hieáu. Caâu chuyeän treân

ñaây do loøng tham lam maø meï con kieän tuïng

tranh giaønh ñaát ñai vôùi nhau thaät laø ñau loøng.

Loøng tham lam ñaõ ñaùnh maát ñöùc hieáu thaûo cuûa

con ngöôøi.

Loøng tham lam noù coøn sai khieán vaø bieán

con ngöôøi trôû thaønh nhöõng keû gian tham, troäm

caép, cöôùp giaät cuûa caûi taøi saûn vaø gieát ngöôøi. Bôûi

vaäy loøng tham gheâ gôùm thaät, töø con ngöôøi hieàn

löông, chaân chaát, thaät thaø khoâng tham lam, noù

bieán daàn con ngöôøi trôû thaønh nhöõng ngöôøi gian

aùc, hung döõ, xaáu xa, heïp hoøi, ti tieän, ích kyû,


nhoû moïn, löøa ñaûo, löôøng gaït, gian xaûo, moùc tuùi,

troäm caép, cöôùp giaät, aên lo, hoái loä.

Loøng tham coù nhieàu haønh ñoäng raát vi teá,

neáu moät ngöôøi coù quyeát taâm muoán dieät tröø loøng

tham lam maø khoâng chòu khoù taäp luyeän tónh

giaùc töøng haønh ñoäng thaân, mieäng, yù cuûa chính

mình thì raát khoù maø haøng phuïc vaø dieät tröø

ñöôïc noù.

- Ñieàu thöù nhaát: Chuùng ta neân löu yù

töøng haønh ñoäng aên uoáng. Chính aên uoáng laø moät

ñoái töôïng sinh ra loøng tham lam nhieàu nhaát,

bôûi chuùng theå hieän loøng tham töø nôi ñaây raát roõ.

Neáu noù coøn thích aên moät moùn aên ngon naøo ñeå

thích khaåu, laø noù ñaõ coù loøng tham ôû nôi ñoù. Neáu

noù coøn thích aên moùn naøy ngon, cheâ moùn kia aên

dôû; aên moùn naøy boå, cheâ moùn kia khoâng boå, ñoù

laø chuùng ta phaûi bieát chính laø loøng tham lam

xuaát hieän.

- Ñieàu thöù hai: Chuùng ta neân löu yù töøng

haønh ñoäng thaân taâm haèng ngaøy, neáu thaáy thaân

taâm coøn löôøi bieáng thích nguû, thích naèm daät dôø

hay thöôøng bò hoân traàm, thuøy mieân, laø chuùng ta

bieát ngay mình coøn taâm tham lam chöa heát.

Noùi cho deã hieåu vaø roõ raøng: Ngöôøi naøo coøn

thích nguû laø ngöôøi ñoù taâm coøn loøng tham lam.

- Ñieàu thöù ba: Neáu chuùng ta coøn thích

vui chôi ñi noùi chuyeän naøy, chuyeän khaùc,


204

thöôøng tranh luaän hôn thua vôùi ngöôøi naøy,

ngöôøi kia laø chuùng ta bieát ngay mình coøn loøng

tham lam.

- Ñieàu thöù tö: Neáu chuùng ta coøn thích

khoe khoang ñieàu naøy, ñieàu khaùc, thì ñoù laø

chuùng ta bieát ngay mình coøn loøng tham lam.

Bôûi vaäy loøng tham lam raát vi teá, chuùng ta caàn

phaûi caûnh giaùc, neáu thieáu caûnh giaùc loøng tham

lam seõ qua maët chuùng ta moät caùch deã daøng.

Khi bò qua maët, chuùng ta cöù ngôõ töôûng raèng

taâm mình khoâng coøn tham lam, nhöng kyø thaät

taâm chuùng ta vaãn coøn tham, saân, si, maïn, nghi

ñaày ñuû. Noù chæ kheùo aån nuùp vaø theå hieän moät

caùch vi teá ñeå ñaùnh laïc höôùng nhaän xeùt cuûa

chuùng ta.

Treân böôùc ñöôøng tu taäp, neáu chuùng ta thaáy

Töù Thaàn Tuùc vaø Tam Minh chöa xuaát hieän laø

loøng tham, saân, si, maïn, nghi vi teá vaãn coøn, thì

ngay ñoù phaûi oâm cho thaät chaët phaùp Töù Nieäm

Xöù ñeå truy queùt laàn cuoái cuøng nhöõng teân giaëc

tham, saân, si, maïn, nghi.

--o0o--

2- “Naêm 1985, baø Naêm chia ñaát cho caùc

con. Nhöõng mieáng ñaát goø, ñaát raãy khoâ caèn chæ

thích hôïp troàng ñieàu chaúng theå níu chaân caùc

con ôû laïi laäp nghieäp. Chuùng ñaõ baùn laïi cho anh


Thaày, ngöôøi con trai caû cuûa baø vôùi giaù 1,2 chæ

vaøng. Phaàn ñaát vuoâng raát ñeïp, khoaûng moät

maãu baø Naêm coøn giöõ laïi vaø keâu vôï choàng anh

Thaày veà xaây nhaø cuøng soáng chung. Vôï choàng

Thaày tieáp tuïc khai hoang ñaát ñai vaø mua theâm

ñaát, ñeán luùc ñöôïc khoaûng vaøi maãu thì ñaêng kyù

ñeå caáp giaáy tôø. Chính vì khoâng coù söï raïch roøi

giöõa phaàn ñaát naøo ñöôïc chia, phaàn ñaát naøo

mua theâm, voâ tình anh Thaày naøy ñaõ taïo neân

nhöõng tranh chaáp khoâng ñaùng coù veà sau naøy”.

Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC PHAÂN MINH LY THAM

THAÂN HAØNH.

Ñaát ñai thöôøng xaûy ra tranh tuïng, nhaát laø

nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình laø do söï phaân

chia cuûa cha meï khoâng ñoàng ñeàu, ñöùa nhieàu,

ñöùa ít, neân khieán cho cha meï, anh em chia lìa

ly taùn.

Ñaát ñai, ruoäng vöôøn, nhaø cöûa laø nhöõng vaät

chaát coù theå xaûy ra kieän thöa tranh chaáp. Noù laø

nhöõng phaùp phaùt sinh loøng tham lam cuûa con

ngöôøi. Cho neân, ngöôøi tu só theo Phaät giaùo

phaûi chaáp haønh nghieâm chænh giôùi luaät

buoâng xaû nhö: Caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa,

soáng khoâng nhaø cöûa, khoâng gia ñình, thieåu duïc

tri tuùc, ba y moät baùt, taâm hoàn phoùng khoaùng

nhö hö khoâng, traéng baïch nhö voû oác, haèng

ngaøy ñi xin aên, khoâng coøn mang theo moät vaät


206

naøo caû. Ngöôøi tu só naøo soáng chaáp haønh giôùi

luaät nghieâm chænh thì loøng tham lam khoâng

coøn ñaát ñöùng. Loøng tham bò trieät tieâu töø ngay

luùc baét ñaàu xuaát gia. Nhöõng giôùi luaät ñoù laø

phöông phaùp ly tham, laø nhöõng ñöùc haïnh ly

tham.

Loøng tham cuûa con ngöôøi caøng lôùn laø do

cuûa caûi ñaát ñai, nhaø cöûa ruoäng vöôøn leân giaù, maø

moïi ngöôøi goïi laø “côn soát ñaát”.

Baùo chí thöôøng ñaêng tin töùc xaûy ra nhöõng

naïn cöôùp cuûa gieát ngöôøi laø do loøng tham lam.

Con ngöôøi khoâng ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc ly tham,

neân loøng tham caøng taêng theo vaät chaát cuûa caûi

tieàn baïc, vì theá teä naïn xaõ hoäi laïi coøn gia taêng

nhieàu hôn. Coù tieàn nhieàu thì aên chôi huùt xaùch,

baøi baïc caøng nhieàu. Do aên chôi huùt xaùch, baøi

baïc caøng nhieàu thì troäm caép cöôùp giaät gieát

ngöôøi gaây ra aùn maïng caøng nhieàu.

Trong giai ñoaïn ñaát nöôùc ñang môû cöûa ñeå

xaây döïng neàn kinh teá khoa hoïc kyõ ngheä phaùt

trieån hieän ñaïi, ñeå ngöôøi daân coù coâng aên vieäc

laøm, nhôø ñoù môùi laøm giaøu cho ñaát nöôùc, nhöng

khoâng kheùo ñaát nöôùc laïi ñoùn nhaän nhöõng doøng

tö töôûng vaên hoùa ñoài truïy thieáu ñaïo ñöùc, deã

sinh aûnh höôûng ñeán tuoåi treû thanh thieáu nieân

vaø thanh nieân nam nöõ. Nhöõng maàm non töông

lai cuûa toå quoác bò baêng hoaïi. Cho neân muoán


traùnh nhöõng teä naïn xaõ hoäi thì phaûi coù nhöõng

bieän phaùp ñoái trò, nhöng bieän phaùp ñoái trò toát

nhaát laø baét buoäc moïi ngöôøi daân trong nöôùc phaûi

ñi hoïc ñaïo ñöùc ly tham. Chöông trình hoïc ñaïo

ñöùc ly tham phaûi ñöa vaøo neàn giaùo duïc töø Tieåu

hoïc, Trung hoïc vaø Ñaïi hoïc, nhaát laø tuoåi thanh

thieáu nieân vaø thanh nieân nam nöõ. Caàn phaûi

quan taâm giaùo duïc ñaïo ñöùc ly tham ôû nhöõng löùa

tuoåi naøy.

Moïi söï xaûy ra ñau khoå treân cuoäc ñôøi naøy

ñeàu do loøng tham lam:

- Neáu taâm khoâng tham lam thì khoâng bao

giôø coù saân haän, nghi ngôø. Cho neân tham lam laø

goác cuûa saân haän;

- Neáu khoâng coù loøng tham lam thì khoâng

bao giôø coù taâm si meâ tham aên, tham nguû, thaân

taâm con ngöôøi thöôøng tónh thöùc saùng suoát,

minh maãn, v.v.. Cho neân taâm si meâ laø goác cuûa

tham lam;

- Neáu khoâng coù taâm tham lam thì khoâng

bao giôø coù taâm coáng cao, ngaõ maïn, kieâu caêng.

Taâm coáng cao, ngaõ maïn, kieâu caêng coù laø do

chính loøng tham lam;

- Neáu khoâng coù loøng tham lam thì khoâng

bao giôø coù taâm nghi ngôø, vì chính taâm nghi coù

laø do goác töø taâm tham lam.


208

Bôûi vaäy, khi noùi ñeán moïi söï ñau khoå xaûy

ra treân ñôøi naøy ñeàu do thuû phaïm laø loøng tham

lam khoâng ñaùy cuûa con ngöôøi. Bieát taän goác noù

nhö vaäy thì chuùng ta phaûi môû moät maët traän

truy queùt taát caû loøng tham muoán baèng phöông

phaùp Töù Nieäm Xöù, baèng chöông trình giaùo duïc

ñaøo taïo ñaïo ñöùc lôùp NGUÕ GIÔÙI, laáy giôùi ñöùc ly

tham dieät tröø taâm tham, saân, si, maïn, nghi.

Quaân ñoaøn Töù Nieäm Xöù vaø quaân ñoaøn giôùi luaät

ñöùc haïnh cuûa Tam Quy, Nguõ Giôùi naøy phoái hôïp,

môû chieán dòch truy queùt naêm ñoäi quaân giaëc

sinh töû luaân hoài. Ñoù laø naêm ñoäi thuûy quaân luïc

chieán tinh nhueä cuûa giaëc sinh töû laø tham, saân,

si, maïn, nghi.

--o0o--

3- “Môû ñöôøng, khu ñaát trôû neân coù giaù

trò khi coù maët tieàn roäng hôn traêm meùt ngang.

Khi ngöôøi ta coøn ngheøo, coøn lao ñoäng caät löïc,

khoù khaên thì döôøng nhö ít tính toaùn hôn vaø

bao dung hôn. Coøn khi lôïi ích vaät chaát buoäc

ngöôøi ta tính toaùn thì söï ích kyû, tham lam bieán

con ngöôøi trôû neân khaùc ñi”. Caâu naøy daïy VAÄT

CHAÁT, TIEÀN BAÏC, CUÛA CAÛI, ÑAÁT ÑAI LAØ ÑOÁI

TÖÔÏNG LAØM MAÁT ÑÖÙC LY THAM.

Nguyeân nhaân sinh ra taâm tham lam laø vaät

chaát, tieàn baïc, cuûa caûi, taøi saûn, ñaát ñai, ruoäng


vöôøn, v.v.. Töø loøng tham lam aáy môùi sinh ra

troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi.

Muoán cho troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi

khoâng xaûy ra thì cuûa caûi, vaät chaát phaûi ñöøng

dính maéc. Muoán cuûa caûi, vaät chaát ñöøng dính

maéc thì moïi ngöôøi phaûi ñi hoïc lôùp Chaùnh Tri

Kieán. Nhôø coù hoïc lôùp Chaùnh Tri Kieán thì môùi

coù söï hieåu bieát taát caû vaät chaát, cuûa caûi, taøi saûn

ñeàu laø caùc phaùp voâ thöôøng, nhöng caùc phaùp voâ

thöôøng thì nay coøn mai maát nhö boùng caâu cöûa

soå, nhö maây noåi giöõa trôøi, nhö nöôùc chaûy qua

caàu, nhö hoa phuø dung sôùm nôû toái taøn. Taát caû

nhöõng vaät chaát ñoù khoâng coù loaïi naøo laø ta, laø

cuûa ta, laø baûn ngaõ cuûa ta. Taát caû caùc phaùp ñeàu

do nhaân duyeân hôïp maø thaønh, cho neân chuùng

coù hôïp thaønh thì aét phaûi coù tan hoaïi, vì theá

khoâng coù vaät chaát phaùp naøo laø thöôøng coøn, baát

bieán, baát di, baát dòch.

Khi hoïc hieåu bieát roõ caùc phaùp vaät chaát voâ

thöôøng nhö vaäy thì loøng tham lam seõ bò dieät

tröø. Loøng tham lam seõ bò dieät tröø töùc ñoù laø ÑÖÙC

LY THAM. Ñöùc ly tham coù thì taâm môùi ñöôïc

thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï.

Ñöùc ly tham luùc naøo cuõng duøng tri kieán

saùng suoát ñeå nhìn thaáu taän goác cuûa caùc phaùp, vì

theá khoâng coù phaùp naøo qua maét ñöôïc ñöùc ly

tham.


210

Ñöùc ly tham soi roïi tôùi ñaâu thì taâm tham,

saân, si, maïn, nghi reäu raõ ñeán ñoù. Cho neân

muoán tu taäp vaø reøn luyeän ñöùc ly tham thì phaûi

hoïc hieåu veà ñaïo ñöùc NHAÂN BAÛN - NHAÂN QUAÛ;

phaûi hoïc hieåu veà ñaïo ñöùc HIEÁU SINH; phaûi hoïc

hieåu veà ñaïo ñöùc CHUNG THUÛY; phaûi hoïc hieåu veà

ñaïo ñöùc THAØNH THAÄT; phaûi hoïc hieåu veà ñaïo ñöùc

MINH MAÃN.

Muoán hoïc hieåu caùc ñöùc haïnh naøy thì phaûi

ñeán chuøa Am, tu vieän Chôn Nhö taïi aáp Gia

Laâm, xaõ Gia Loäc, huyeän Traûng Baøng, tænh Taây

Ninh. Nôi ñoù laø nôi truøng tu laïi Chaùnh phaùp

cuûa ñaïo Phaät; nôi ñoù môùi ñuû söùc gaït boû nhöõng

taø phaùp ngoaïi ñaïo ñang tìm caùch dieät tröø

Chaùnh phaùp Nguyeân thuûy cuûa Phaät giaùo; nôi ñoù

môùi döïng laïi neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû

khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå caû hai;

nôi ñoù môùi giuùp con ngöôøi coù phöông phaùp tu

haønh laøm chuû sinh, giaø, beänh, cheát vaø chaám

döùt taùi sinh luaân hoài.

Toùm laïi, con ngöôøi muoán lìa taâm tham,

saân, si, maïn, nghi cuûa mình thì phaûi tu taäp vaø

reøn luyeän ñöùc ly tham, khi naøo ñöùc ly tham

hieän tieàn trong caùc thaân haønh, khaåu haønh vaø yù

haønh thì taâm tham, saân, si, maïn, nghi seõ bò

trieät tieâu hoaøn toaøn. Muoán ñöôïc vaäy thì phaûi tu

taäp taâm tónh giaùc, thöôøng tónh giaùc ñeå quaùn xeùt

töøng giaây, töøng phuùt cuûa yù haønh, thaân haønh,


khaåu haønh. Khi chuùng baét ñaàu khôûi nieäm tham

lam thì dieät ngay lieàn vaø haønh ñoäng thöïc haønh

dieät ngay lieàn, ñoù laø söû duïng ÑÖÙC LY THAM

treân Töù Nieäm Xöù.

--o0o--

4- “Ñöùng tröôùc toøa, ngöôøi con trai vaø coâ

con daâu phuû nhaän maûnh ñaát khoâng phaûi laø baø

cuï cho, hoï ñaõ chaêm lo nuoâi döôõng baø cuï, tieâu

toán vaø chaïy chöõa thuoác thang khi baø beänh taät,

vaäy baø coøn ñoøi gì nöõa? Baø cuï naác ngheïn, ñoâi

vai cöù rung baàn baät”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC

HIEÁU HAÏNH HIEÁU SINH THAÂN HAØNH.

Ngöôøi xöa noùi: “Cha meï nuoâi con nhö bieån

hoà lai laùng, con nuoâi cha meï tính thaùng tính

ngaøy”. Ñöùng tröôùc toøa aùn, tröôùc moïi ngöôøi,

ngöôøi con trai caû vaø con daâu phuû nhaän maûnh

ñaát khoâng phaûi laø baø cuï cho, hoï ñaõ chaêm lo

nuoâi döôõng baø cuï, tieâu toán vaø chaïy chöõa thuoác

thang khi baø beänh taät, vaäy baø coøn ñoøi gì nöõa?

Caäu con trai caû ñoái xöû vôùi cha meï nhö vaäy thì

coøn gì ñeå noùi. Phaûi khoâng quyù vò? Moät ñöùa con

baát hieáu khoâng theå tha thöù ñöôïc, noùi lôøi vôùi meï

nhö vaäy laø quaù taøn nhaãn, laø quaù ñoäc aùc, gieát meï

baèng lôøi noùi vong ôn boäi nghóa sinh thaønh

döôõng duïc, nhôø ai nuoâi döôõng maø ñöôïc khoân lôùn

nhö theá naøy?


212

Laøm con nuoâi döôõng cha meï chæ moät hai

ngaøy coù thaám vaøo ñaâu maø keå coâng lao thì thaät

laø quaù ñau loøng.

Ñaïo ñöùc ñaõ xuoáng caáp, loøng hieáu thaûo cuûa

con ngöôøi nhö ngaøy xöa ñaõ khoâng coøn nöõa. Cho

neân baùo chí thöôøng ñaêng tin töùc con ñaùnh cha

gaõy tay, vì nhaäu say xæn. Anh em tranh nhau vì

cuûa caûi, taøi saûn, anh gieát em vaø gieát luoân caû cha

laãn meï. OÂi! Loøng tham cuûa con ngöôøi thaät laø

gheâ gôùm, chæ bieát tieàn cuûa, vaät chaát, ñaát ñai,

ruoäng vöôøn, naøo coøn bieát tình ngöôøi, tình laøng

nghóa xoùm laø gì? Naøo coøn bieát tình nghóa baïn

beø, tình nghóa anh em ruoät thòt laø ñaâu? Ngay

caû ñeán loøng hieáu thaûo thöông cha, thöông meï,

nhôù ôn nghóa saâu daøy döôõng duïc cuûa cha meï,

chòu bieát bao nhieâu coâng lao khoù nhoïc nuoâi con

khoân lôùn, theá maø con caùi baây giôø coøn queân maát.

Hoï ñaâu xem cha meï ra gì.

Thôøi ñaïi naøy ñaõ baùo ñoäng ñaïo ñöùc con

ngöôøi caàn phaûi chænh ñoán laïi. Vì theá nhöõng

saùch daïy ñaïo ñöùc, coâng daân giaùo duïc töø caáp

Tieåu hoïc, Trung hoïc vaø Ñaïi hoïc caàn phaûi söûa

ñoåi cho phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi khoa hoïc kyõ ngheä

hieän ñaïi hoùa coâng nghieäp, thì môùi mong nhöõng

teä naïn xaõ hoäi chaám döùt.

Nhìn thaáy teä naïn xaõ hoäi ngaøy caøng gia

taêng. Coù moät soá trí thöùc ñaõ vieát vaø goùp nhaët


nhöõng caâu chuyeän ñaïo ñöùc töø Ñoâng sang Taây,

bieân soaïn laïi thaønh saùch ñeå phoå bieán roäng raõi

cho moïi ngöôøi, vôùi muïc ñích laø ngaên chaën

nhöõng haønh ñoäng voâ ñaïo ñöùc, xaây döïng con

ngöôøi toát. Nhöng nhöõng saùch naøy vieát raát nhieàu

maø khoâng ñi saâu vaøo nhöõng söï thöïc haønh reøn

luyeän nhaân caùch con ngöôøi. Saùch chæ coù nhaéc

nhôû chung chung, noùi leân nhöõng göông haïnh hy

sinh cao caû cöùu ngöôøi, chöù khoâng ñi vaøo nhöõng

chi tieát höôùng daãn cuï theå ñeå moïi ngöôøi coù

phöông phaùp aùp duïng thöïc haønh vaøo cuoäc soáng.

Phaàn nhieàu laø lyù thuyeát daïy theo kieåu hoïc töø

chöông nhö caùc saùch daïy ñaïo ñöùc xöa nay.

Ñoù cuõng laø moät vieäc laøm toát, muïc ñích laø

xaây döïng xaõ hoäi ñaïo ñöùc, nhöng vieäc laøm naøy

chæ laø nhöõng göông hieáu thaûo ñaïo ñöùc trong

kinh saùch, söû truyeän Ñoâng, Taây nhö saùch Thaäp

Nhò Töù Hieáu, Ñaïo Ñöùc kinh, kinh Leã, (Nho

giaùo), kinh thoï Tam Quy, kinh thoï Nguõ Giôùi,

kinh thoï Baùt Quan Trai Giôùi, kinh Thaäp Thieän,

kinh Nhaân Quaû ba ñôøi, v.v.. (Phaät giaùo). Nhöõng

loaïi kinh saùch daïy laøm nhöõng ñieàu thieän nhö

vaäy, nhöng coù maáy ai ñaõ soáng theo vaø laøm ñuùng

nhöõng lôøi daïy ñaïo ñöùc naøy. Bôûi saùch naøy daïy lyù

thuyeát, khoâng coù phöông phaùp thöïc haønh nhö

treân ñaõ noùi.

Saùch daïy ñaïo ñöùc maø chæ lyù thuyeát suoâng

thì ngöôøi muoán hoïc ñaïo ñöùc cuõng khoâng bieát


214

laøm sao aùp duïng vaøo ñôøi soáng cuûa mình ñöôïc.

Ñoïc nghe thì hay, nhöng soáng baèng caùch naøo

cho ñöôïc nhö vaäy thì khoâng coù phöông phaùp.

Ngaøy xöa ngöôøi ta soáng ñöôïc vôùi nhöõng lyù

thuyeát ñaïo ñöùc naøy laø vì nhöõng vaät chaát caùm doã

loâi cuoán vaøo doøng toäi loãi raát ít, gaàn nhö khoâng

coù, coøn baây giôø khoa hoïc kyõ ngheä tieán boä saûn

xuaát ra nhieàu vaät chaát phuïc vuï duïc laïc cuûa con

ngöôøi leân quaù cao. Vaû laïi giôùi nöõ chòu aûnh

höôûng Taây phöông aên maëc hôû hang kheâu gôïi

saéc duïc. Do ñoù taâm duïc caøng taêng thì toäi aùc

caøng nhieàu, loøng tham lam daãy ñaày, con ngöôøi

maát heát ñaïo ñöùc, teä naïn xaõ hoäi traøn lan, bieán

con ngöôøi trôû thaønh nhöõng aùc thuù, ngöôøi gieát

ngöôøi khoâng gôùm tay. Moät chæ vaøng, moät vaøi

traêm baïc laø coù theå gieát ngöôøi. Naïn moùc tuùi, giöït

tuùi xaùch ôû caùc ñoâ thò, thaønh phoá, thò xaõ, thò

traán, vaø nôi chôï buùa ñoâng ñuùc thöôøng xaûy ra

naïn troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi nhö aên côm

böõa.

Muoán söï soáng con ngöôøi ñöôïc bình an thì

ñaïo ñöùc phaûi ñöôïc aùp duïng trieät ñeå vaøo ñôøi soáng

cuûa con ngöôøi, nhaát laø ñeå ngaên chaën vaø haïn

cheá nhöõng loøng tham muoán duïc laïc toái ña thì

môùi quaân bình ñöôïc nhöõng vaät chaát khoa hoïc

saûn xuaát.


Vieát saùch ñaïo ñöùc, caùc nhaø ñaïo ñöùc haõy

thay ñoåi caùch tö duy, ñöøng theo loái moøn cuõ maø

phaûi phaùt trieån theo loái tö duy môùi.

Thôøi ñaïi khoa hoïc ñaõ ñöa möùc soáng vaät

chaát con ngöôøi tieán quaù xa, theá maø saùch ñaïo

ñöùc cuûa caùc nhaø ñaïo ñöùc vieát laïi luøi ôû thôøi ñaïi

LUÏC QUOÁC beân Trung Hoa, Khoång Töû, Maïnh

Töû. Saùch daïy ñaïo ñöùc nhö vaäy, chaúng khaùc naøo

nhö ñoïc nhöõng chuyeän thaàn tieân thì ñaïo ñöùc aáy

seõ ñi veà ñaâu? Saùch daïy ñaïo ñöùc hieän taïi caùc nhaø

ñaïo ñöùc vieát gioáng nhö nhöõng baø giaø keå chuyeän

ñôøi xöa ñeå ru cho caùc chaùu ñi vaøo giaác nguû an

laønh, chöù giaûi quyeát xaõ hoäi coù ñöôïc nhöõng gì?

Laïi coøn laøm hao toán tieàn cuûa ñoäc giaû. Saùch ñaïo

ñöùc maø ñem baùn thì coøn coù nghóa gì ñaïo ñöùc?

Vaäy caùc nhaø ñaïo ñöùc haõy suy ngaãm laïi xem coù

ñuùng khoâng?

Cho neân saùch ñaïo ñöùc thì soá löôïng raát lôùn,

baùn khaép nôi, nhöng ñaïo ñöùc laø ñaïo ñöùc, coøn

con ngöôøi laø con ngöôøi. Haèng ngaøy teä naïn xaõ

hoäi caøng gia taêng, caûnh gian xaûo löøa ñaûo, gian

tham, löôøng laän troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi

thöôøng xaûy ra khaép nôi trong nöôùc. Ñoù laø

nhöõng hieän töôïng saùch ñaïo ñöùc cuûa caùc nhaø ñaïo

ñöùc chöa ñuû söùc taùc duïng vaøo con ngöôøi.

Vaät chaát caøng nhieàu thì loøng tham lam

caøng cao. Loøng tham lam caøng cao thì ñaïo ñöùc


216

caøng keùm; ñaïo ñöùc caøng keùm thì con ngöôøi trôû

neân hung aùc, döõ tôïn; con ngöôøi trôû neân hung

thaàn aùc baù thì xaõ hoäi baát an. Xaõ hoäi baát an thì

chieán tranh theá giôùi khoâng bao giôø chaám döùt.

Muoán chaám döùt moïi söï ñau khoå treân haønh

tinh naøy thì chæ coù neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø

khoå taát caû chuùng sinh. Neáu con ngöôøi bieát trieån

khai vaø aùp duïng giaùo duïc ñaïo ñöùc naøy trieät ñeå

vaøo ñôøi soáng con ngöôøi thì theá giôùi seõ hoøa bình,

chieán tranh seõ chaám döùt.

Chuùng toâi chæ ngaïi tuoåi giaø söùc yeáu cuûa

mình chöa laøm xong boä saùch ñaïo ñöùc, vì boä

saùch ñaïo ñöùc coøn quaù nhieàu, sôï raèng caùc phaùp

voâ thöôøng, duyeân chuùng sinh chöa ñuû neân ñaønh

phaûi ra ñi thì raát toäi nghieäp cho loaøi ngöôøi.

Loaøi ngöôøi seõ khoâng bieát ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû naøy, khoâng bieát ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû naøy thì laáy ñaâu maø hoïc taäp vaø reøn

luyeän nhaân caùch.

Tuy bieát vaäy, nhöng chuùng toâi seõ coá gaéng

heát söùc mình ñeå tröôùc khi ra ñi vónh bieät loaøi

ngöôøi, boä saùch ñaïo ñöùc ñaõ hoaøn thaønh, thì ñoù laø

moät chuùt quaø cuûa loøng yeâu thöông maø chuùng toâi

göûi laïi cho ngöôøi ñôøi sau.

--o0o--


5- “Vò chuû toïa caét ngang lôøi vôï choàng







trong thuû tuïc toá tuïng, neân baûn aùn keát thuùc phaûi

tuyeân huûy ñeå xöû laïi töø ñaàu”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU THAÛO HIEÁU SINH KHAÅU

HAØNH.

Coâng lao cuûa cha meï mang naëng ñeû ñau,

nuoâi con lôùn khoân bieát bao nhieâu, keå sao cho

heát, theá maø cuûa caûi cha meï cho coøn ñoù ñaõ voäi

laät loïng ñeå aên cho goïn moät mình, laïi coøn keå

coâng nuoâi döôõng cha meï tröôùc maët moïi ngöôøi,

giöõa phaùp ñình, thì thaät laø xaáu hoå voâ cuøng. Khi

noùi ra nhöõng lôøi treân ñaây, ngöôøi hieáu thaûo bieát

thöông cha meï, coù ai khen bao giôø. Vaäy maø

ngöôøi con trai laïi xem thöôøng.

Hôõi nhöõng ngöôøi con toäi loãi! Neáu chæ moät

laàn xuùc phaïm ñeán meï cha, haõy xin saùm hoái töø

boû, ñöøng bao giôø taùi phaïm nöõa; ñöøng bao giôø coù

nhöõng haønh ñoäng, lôøi noùi vong ôn ñeán vôùi

nhöõng ngöôøi coù coâng lao nhö trôøi bieån. Hoï duø

ngu doát, khôø daïi, ít hoïc, noâng daân, hoát raùc,

buoân gaùnh baùn böng, laøm vuù em, laøm möôùn cho


218

moïi ngöôøi vaø laøm taát caû moïi ngheà nghieäp khaùc

nhö theá naøo, thì hoï cuõng laø cha meï sinh ra

mình. Mình khoâng neân coù nhöõng lôøi naëng nheï

chöûi maéng hoï; coù nhöõng lôøi naëng nheï vôùi hoï thì

khoâng phaûi laø con ngöôøi, khoâng phaûi laø ñaïo

laøm con. Con thuù vaät coøn bieát thöông meï,

thöông cha, huoáng laø con ngöôøi.

Ñoái vôùi nhöõng baäc naøy phaûi toân troïng vaø

cung kính, vì hoï laø nhöõng baäc sinh thaønh

döôõng duïc chuùng ta. Cho neân phaûi duøng nhöõng

lôøi noùi nhoû nheï, aùi ngöõ, eâm dòu; phaûi duøng

nhöõng haønh ñoäng cung kính, toân troïng; phaûi coù

yù thöùc khi ñoái vôùi hoï, khoâng ñöôïc laøm cho hoï

buoàn phieàn, ñau khoå, luùc naøo cuõng neân laøm vui

loøng vaø an uûi hoï khi tuoåi veà giaø, söùc yeáu.

Thaáy cha meï giaø yeáu, ít hoïc, ngheøo khoå,

con caùi laøm neân söï nghieäp aên treân, ngoài tröôùc,

giaøu coù nhö thieân haï, thì khoâng yû quyeàn theá

duøng nhöõng lôøi noùi thoâ loã coäc caèn vôùi cha meï.

Nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy khoâng phaûi laø ñaïo

laøm con. Duø cha meï mình tuoåi taùc cao, coù laãn

loän, cau coù hay giaän hôøn nhö theá naøo thì cuõng

phaûi thöông yeâu cha meï, khoâng ñöôïc töùc giaän

ngöôøi. Haõy giuùp ñôõ cha meï trong luùc tuoåi giaø

söùc yeáu, khoâng ñöôïc duøng nhöõng lôøi chöûi maéng

naëng nheï cha meï, luoân luoân duøng lôøi toân kính,

ngoït ngaøo, nheï nhaøng, eâm aùi vôùi cha meï.


Tröôùc khi muoán noùi vôùi cha meï moät ñieàu

gì thì phaûi: “Thöa ba! Thöa maù!”, roài môùi noùi.

Chöù khoâng ñöôïc noùi vôùi cha meï nhö noùi vôùi

nhöõng ngöôøi ngang haøng cuûa mình nhö baïn beø.

Noùi chuyeän vôùi ngöôøi lôùn tuoåi ngang vôùi

cha meï mình cuõng ñeàu phaûi toû veû cung kính

trong lôøi noùi nhö: “Thöa Baùc! Thöa Chuù! Thöa

Coâ! Thöa Dì!”. Ñoù laø nhöõng danh töø xöng hoâ coù

leã ñoä maø moät ngöôøi coù ñaïo ñöùc khoâng theå naøo

thieáu ñöôïc.

Thöôøng chuùng toâi nghe con caùi noùi chuyeän

vôùi cha meï raát voâ pheùp, thieáu leã ñoä, noùi chuyeän

vôùi cha meï nhö noùi vôùi baïn beø trang löùa. Coù

nhieàu ñöùa con maéng chöûi cha meï nhö taùt nöôùc,

xem cha meï chaúng ra gì. Coù nhöõng ñöùa con

ngang böôùng phaùch loái coøn laáy gaäy goäc ñaùnh

cha meï gaõy tay, gaõy chaân; coøn laáy röïa dao

cheùm cha meï chaúng coøn chuùt tình nghóa gì caû.


220

Thaáy chuyeän gia ñình meï con kieän thöa

baát bình vaø lôøi noùi baát hieáu cuûa ñöùa con. Vò chuû

toïa Toøa aùn caét ngang lôøi vôï choàng Thaày baèng

nhöõng lôøi khaù gay gaét: “Ai ñaõ nuoâi anh khoân

lôùn ñeå anh tính thaùng keå ngaøy; laøm meï cuûa

anh...?”.

Trong xaõ hoäi naøy khoâng ai chaáp nhaän

nhöõng ñöùa con baát hieáu; nhöõng ñöùa con nghòch

töû, theá maø vaãn coøn toàn taïi nhöõng con ngöôøi

thieáu ñaïo ñöùc hieáu haïnh naøy. Thænh thoaûng laïi

xaûy ra nhöõng ñöùa con baát hieáu ñaùnh cha, maéng

meï, vì cuûa caûi taøi saûn tranh giaønh thöa kieän,

khieán cho naùt cöûa tan nhaø, tình nghóa meï con

khoâng coøn. Thaät laø ñau loøng!

Toùm laïi, töø loøng tham lam ñaõ bieán nhöõng

ñöùa con thaân yeâu trôû thaønh nhöõng ñöùa con baát

hieáu, vì loøng tham lam ñaõ bieán con ngöôøi trôû

thaønh nhöõng con thuù hung aùc gieát ngöôøi khoâng

gôùm tay. Cho neân ñaïo ñöùc ly tham trong luùc

naøy raát caàn phaûi ñöôïc trieån khai ñuùng möùc, ñeå

ñem laïi söï bình an cho con ngöôøi treân haønh

tinh naøy. Xin caùc nhaø ñaïo ñöùc haõy quan taâm vì

caù nhaân, gia ñình, xaõ hoäi vaø loaøi ngöôøi treân

haønh tinh naøy ra coâng bieân soaïn saùch ñaïo ñöùc

cho phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi.

--o0o--


6- “Toøa tan, baø cuï ngoài thaãn thôø beân

haønh lang toøa aùn, ñoâi tay gaày guoäc cong quaét

nhö nhaønh caây laàn maõi trong tuùi aùo, giôû maáy

lôùp ni-lon goùi kyõ caøng laáy ra moät taám aûnh oá

vaøng. Trong aûnh laø moät ngöôøi phuï nöõ treû beân

caïnh saùu ñöùa con quaán quít meï. Taám aûnh cuûa

hôn naêm chuïc naêm veà tröôùc ñaõ oá vaøng theo thôøi

gian, hay vì söï thay ñoåi cuûa loøng ngöôøi?”. Caâu

naøy daïy “ÑÖÙC KYÛ NIEÄM HIEÁU SINH YÙ HAØNH”.

Thaáy con trai ñoái xöû vôùi mình raát toài teä,

nhöng loøng meï vaãn thöông con, nhöng naøo caùc

con coù bieát, baø laáy taám aûnh cuõ nhìn laïi saùu ñöùa

con quaây quaàn beân meï, nhöng ngaøy nay ñaâu

coøn nöõa. OÂi! Ñau ñôùn thay! Coøn gì tình nghóa

meï con nöõa ñaâu.

Ñöùa con caû chæ coøn bieát ñaát ñai, nhaø cöûa,

chöù ñaâu coøn bieát meï nöõa, thaät laø ñau loøng xoùt

daï voâ cuøng.

Bieát noùi vôùi ai? Bieát than thôû vôùi ai? Noùi

ra ngöôøi ta seõ cho mình laøm cha meï aên ôû thaát

ñöùc, neân con caùi môùi ñoái xöû nhö vaäy, thaät laø

baïc phöôùc, chöù coù ai khen ñaâu? Nhaân quaû kieáp

tröôùc khoâng bieát mình coù laøm gì neân toäi maø

kieáp naøy phaûi gaùnh chòu moät caùch ñau buoàn ñöùt

ruoät.


222

Ngöôøi con khoâng hieáu thaûo vôùi cha meï laø

ngöôøi con ngoã nghòch, ngöôøi con ngoã nghòch laø

ngöôøi khoâng bao giôø bieát thöông ai caû. Cho neân

nhöõng ngöôøi naøy ñöøng chôi thaân vôùi hoï, hoï seõ

noùi xaáu mình, hoï seõ haïi mình. Ngöôøi baát hieáu

laø ngöôøi baát trung, ngöôøi baát trung laø ngöôøi

khoâng coù tình nghóa thuûy chung vôùi ai caû.

Toùm laïi, ngöôøi ñoái xöû vôùi cha meï khoâng ra

gì laø ngöôøi khoâng toát, chuùng ta caàn phaûi traùnh

xa nhöõng haïng ngöôøi naøy, vì cha meï hoï hoï coøn

khoâng thöông, huoáng laø nhöõng ngöôøi khaùc nhö

chuùng ta.

--o0o--

7- “Ngöôøi con trai ñi ngang qua tíu tít

daãn vôï veà, giaû vôø nhö khoâng thaáy meï giaø ñang

ngoài thaãn thôø vôùi noãi ñau. Daãu bieát nhöõng khuùc

maéc cuûa cuoäc soáng khoâng theå keå heát ñöôïc,

nhöng laø meï con sao tuyeät tình ñeán vaäy”. Caâu

naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU THAÛO HIEÁU SINH

THAÂN HAØNH.

Ngöôøi con baát hieáu chæ bieát cuûa caûi, ruoäng

vöôøn, ñaát ñai, chöù naøo bieát ñeán meï, thaät laø moät

ñieàu toài teä ñaùng traùch. “Coâng cha nhö nuùi Thaùi

Sôn. Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra”.

Caâu naøy nay coøn ñaâu nöõa! Caâu ca dao tuïc ngöõ

cuûa oâng cha chuùng ta ñeå laïi thöôøng nhaéc nhôû


con chaùu, theá maø con chaùu laïi queân ñi, thaät laø

ñaùng tieác!

Nhö chuùng ta ñaõ hoïc ñöùc hieáu sinh. Vaäy

ñöùc hieáu sinh ñaàu tieân laø ñöùc hieáu sinh gì? Quyù

vò coù bieát khoâng?

Ñöùc hieáu sinh ñaàu tieân cuûa con ngöôøi

laø loøng yeâu thöông cha meï, loøng thöông yeâu

cha meï laø ñöùc hieáu thaûo. Ngöôøi ñaàu tieân maø

chuùng ta ñaët loøng yeâu thöông, ñoù laø ngöôøi meï.

Coù ñuùng nhö vaäy khoâng quyù vò? Vaäy maø ngöôøi

con vaãn thaûn nhieân ñi ngang qua ngöôøi meï,

khoâng moät lôøi an uûi, trong khi ngöôøi meï ñang

khoå ñau taän cuøng.

Cho neân, ngöôøi naøo khoâng coù ñöùc hieáu

thaûo thì ngöôøi aáy khoâng coù loøng yeâu thöông ai

caû. Ngöôøi khoâng coù ñöùc hieáu thaûo laø khoâng coù

ñöùc hieáu sinh, hoï laø nhöõng ngöôøi noâ leä cho duïc

voïng: DANH, LÔÏI, SAÉC, THÖÏC, THUØY, luoân luoân

bò duïc voïng sai khieán.

Ñöùc hieáu thaûo raát quan troïng cho ñôøi soáng

cuûa con ngöôøi. Töø tình thöông yeâu cha meï,

ngöôøi ta môùi bieát yeâu thöông söï soáng cuûa

nhöõng ngöôøi khaùc, nhôø thöông yeâu söï soáng cuûa

nhöõng ngöôøi khaùc thì môùi thöông yeâu chính

mình, nhôø coù thöông yeâu mình taâm chuùng ta

môùi ly duïc ly aùc phaùp, nhôø coù ly duïc ly aùc phaùp

thì taâm môùi lìa xa tham, saân, si, maïn, nghi;


224

taâm coù lìa xa tham, saân, si, maïn, nghi thì ñoù laø

ñöùc ly tham. Ngöôøi coù ñöùc ly tham thì khoâng

coøn laáy cuûa khoâng cho. Vì vaäy treân theá gian

naøy moïi ngöôøi ñeàu soáng vôùi ñöùc ly tham thì

khoâng coøn coù teä naïn moùc tuùi, troäm caép, cöôùp

cuûa gieát ngöôøi.

Neáu ñöùc ly tham ngöï trò trong loøng cuûa

moïi ngöôøi thì khoâng coøn söï tranh chaáp ñaát ñai,

cuûa caûi, taøi saûn hôn thua; thì khoâng coøn caûnh

con caùi thöa kieän cha meï chia cuûa caûi taøi saûn

nhieàu ít; thì khoâng coøn coù nhöõng caûnh ñau loøng

kieän thöa cha meï, anh em gieát nhau; thì khoâng

coøn coù caûnh cöôùp cuûa gieát ngöôøi, giöït xe coä, tieàn

baïc doïc ñöôøng.

Vì cuûa caûi, tieàn baïc, con caùi ñaâu coøn bieát

coâng ôn cuûa cha meï. Trong xaõ hoäi chæ coù moät soá

ngöôøi ñaõ laøm göông xaáu baát hieáu xaûy ra, ñoù

cuõng laø moät söï baùo ñoäng cho moïi ngöôøi bieát ñaïo

ñöùc ñang xuoáng caáp, caàn phaûi löu yù vaø chænh

ñoán laïi neàn ñaïo ñöùc.

Luaät nhaân quaû khoâng sai, cha meï khoâng

thöông con caùi, nôõ taâm naïo moùc hoaëc sinh ra

roài ñem neùm boû con mình nhö moät moùn ñoà pheá

thaûi. Vì theá nhaân quaû nghieäp baùo con caùi cuõng

chaúng vöøa, kieän thöa cha meï, hoaëc ñaùnh ñaäp

hoaëc gieát cha meï khoâng moät chuùt loøng thöông

xoùt. Ñuùng laø nhaân quaû nghieäp baùo phaûi traû vay.


Cha meï nôõ taâm gieát con caùi thì con caùi cuõng nôõ

taâm gieát laïi cha meï. Xem theá, quyù vò haõy laáy

nhöõng hình aûnh nhaân quaû traû vay maø giöõ

mình. Nhöõng söï vieäc xaûy ra raát ñau loøng maø

baùo chí thöôøng ñaêng tin töùc ñaõ xaûy ra trong

nöôùc.

Toùm laïi, moïi ngöôøi phaûi coá gaéng hoïc taäp

ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly tham thì nhaân quaû

khoâng coøn taùc ñoäng vaøo thaân taâm. Vaø vì vaäy

caùc aùc phaùp tham, saân, si, maïn, nghi seõ bò trieät

tieâu thì teä naïn xaõ hoäi troäm caép, cöôùp giaät seõ

khoâng coøn nöõa.

--o0o--

8- “Phaùn quyeát cuûa toøa aùn chæ coù theå

phaân ñònh ñuùng sai veà chöùng lyù, caân nhaéc lôïi

ích cuûa caùc beân, nhöng luaät laø luaät, ñaâu theå

haøn gaén tình caûm con ngöôøi”. Caâu naøy daïy CHÆ

COÙ ÑÖÙC LY THAM LAØ TREÂN HEÁT.

Chæ coù ñöùc ly tham thì môùi coù loøng thöông

yeâu nhau chaân thaät, ngoaøi ñöùc ly tham maø ñi

tìm loøng yeâu thöông thì khoâng bao giôø coù. Cho

neân moïi ngöôøi caàn phaûi tu hoïc vaø reøn luyeän ñöùc

ly tham.

Muoán reøn luyeän, tu hoïc ñöùc ly tham thì

phaûi coù söï tö duy quaùn xeùt töø thaân taâm ñeán vaät

chaát, cuûa caûi taøi saûn, ruoäng ñaát vöôøn töôïc. Taát


226

caû thaân taâm vaø vaät chaát ñang xung quanh mình

coù caùi naøo laø cuûa mình khoâng? Cuûa mình sao

khoâng giöõ gìn ñöôïc?

Quyù vò haõy xem taát caû caùc phaùp nhö vöøa

noùi treân ñaây coù phaùp naøo laø cuûa quyù vò? Haõy

nhìn nhöõng nghóa ñòa coù bieát bao nhieâu ngöôøi

ñaõ cheát, thaân xaùc choân vuøi döôùi loøng ñaát, coù

ngöôøi naøo ñaõ mang theo ñöôïc nhöõng gì? Hay

chæ mang theo moät naém ñaát hoâi thoái, moät naém

xöông taøn vuïn vaët. Khi cheát roài coøn coù nhöõng

gì nöõa ñaâu phaûi khoâng quyù vò?

Maïng soáng cuûa con ngöôøi coù bao laâu, theá

maø khoâng bieát giöõ gìn taâm thanh thaûn, an laïc

vaø voâ söï, cöù maõi ñeå taâm tham ñaém dính maéc

nhöõng vaät chaát theá gian, khieán cho taâm hoàn

caøng khoå ñau laïi caøng khoå ñau hôn. Cuoäc soáng

nhö vaäy cho ñeán khi xuoâi tay lìa ñôøi chaúng coù

phuùt giaây naøo thanh thaûn, an laïc vaø yeân vui.

Soáng vì vaät chaát, tieàn taøi, danh lôïi laø soáng

khoå, chuùng ta haõy töø boû ñi. Neáu bieát töø boû töùc

laø chuùng ta ñaõ bieát soáng vôùi ñöùc ly tham taïi ñoù.

Ñöùc ly tham ñeán ñaâu thì taâm thanh thaûn, an

laïc vaø voâ söï ñeán ñoù. Taâm thanh thaûn, an laïc vaø

voâ söï ôû ñaâu thì söï giaûi thoaùt ôû ñoù, töùc laø khoå

ñau khoâng coøn nöõa.

Chuùng ta bieát raát roõ söï phaùn quyeát cuûa toøa

aùn chæ coù theå phaân ñònh ñuùng sai veà chöùng lyù,


caân nhaéc lôïi ích cuûa caùc beân thöa kieän, chöù

khoâng giaûi quyeát ñöôïc tình nghóa con ngöôøi.

Cho neân luaät phaùp laø luaät phaùp, ñaâu theå haøn

gaén tình caûm con ngöôøi ñöôïc. Ñuùng vaäy, luaät

phaùp ñaâu theå haøn gaén tình caûm con ngöôøi ñöôïc.


Tình caûm con ngöôøi chính laø ñaïo ñöùc (ñaïo

ñöùc hieáu sinh). Bôûi vaäy phaùp luaät khoâng phaûi laø

ñaïo ñöùc. Luaät phaùp chæ giöõ gìn traät töï, an ninh,

baûo veä taøi saûn cuûa moïi ngöôøi khoâng bò ngöôøi

khaùc xaâm phaïm. Luaät phaùp baûo veä söï soáng cuûa

con ngöôøi ñöôïc bình ñaúng nhö nhau, khoâng coù

ai xaâm phaïm quyeàn lôïi cuûa ngöôøi naøy, ngöôøi

khaùc. Vì theá luaät phaùp khoâng theå mang laïi cho

ñôøi soáng con ngöôøi heát nhöõng noãi ñau khoå. Luaät

phaùp chæ giöõ gìn vaø baûo veä ngöôøi naøy khoâng

ñöôïc hieáp ñaùp ngöôøi kia; ngöôøi kia khoâng ñöôïc

cöôùp giaät taøi saûn cuûa ngöôøi naøy. Coøn ñaïo ñöùc seõ

mang laïi söï bình an vaø haïnh phuùc cho moïi

ngöôøi; ñaïo ñöùc seõ mang laïi cho moïi ngöôøi moät

taâm hoàn cao caû bieát thöông yeâu vaø tha thöù

nhöõng loãi laàm cho nhau; ñaïo ñöùc seõ mang laïi

cho moïi ngöôøi moät taâm hoàn thanh thaûn, an laïc

vaø voâ söï; ñaïo ñöùc seõ mang laïi cho moïi ngöôøi vôùi

moät taâm hoàn baát ñoäng tröôùc aùc phaùp vaø caùc

caûm thoï; ñaïo ñöùc seõ mang laïi cho moïi ngöôøi

moät söï giaûi thoaùt chaân thaät, moät söï laøm chuû


228

sinh, giaø, beänh, cheát vaø chaám döùt taùi sinh luaân

hoài.

Cho neân ñaïo ñöùc laø moät baùu vaät quyù nhaát

cuûa loaøi ngöôøi, neáu con ngöôøi khoâng hoïc taäp vaø

khoâng reøn luyeän cho mình moät ñaïo ñöùc soáng

khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå caû hai

thì quaù uoång cho moät kieáp laøm ngöôøi.

Ñaõ ñöôïc sinh ra laøm ngöôøi laø moät ñieàu quaù

khoù, theá maø ñöôïc sinh ra laøm ngöôøi laïi ñöôïc

gaëp ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû khoâng laøm

khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh,

thì ñoù laø phöôùc baùu voâ löôïng voâ bieân. Cho neân

ñöùc Phaät daïy: “Ñöôïc sinh laøm ngöôøi laø khoù, gaëp

ñöôïc Chaùnh phaùp coøn khoù hôn”. Theá maø ñöôïc

sinh ra laøm ngöôøi, maø laïi gaëp ñöôïc Chaùnh

phaùp. Gaëp ñöôïc Chaùnh phaùp maø khoâng hoïc taäp

vaø khoâng reøn luyeän nhaân caùch thì quaù uoång phí

cho moät kieáp ngöôøi. Thaät ñaùng tieác, ñaùng tieác!!!

Vaø raát ñaùng thöông cho nhöõng ai ñöôïc hoïc lôùp

ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI maø laïi boû hoïc thì quaù uoång.

--o0o--

9- “Luaät sö cuûa anh con trai döôøng

nhö baát nhaãn tröôùc caûnh tình baø cuï. Anh dìu

baø cuï ñöùng daäy ra veà. Thaân giaø saùu baûy ñöùa

con, nhöng ñeán nhöõng naêm cuoái ñôøi, thì höõu söï

chaúng coù ñöùa naøo lo cho baø cuï vì ganh tî nhau,


giaønh giaät vôùi nhau phaàn cuûa caûi höôûng nhieàu,

höôûng ít”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU THAÛO

LY THAM.

Ñöùng tröôùc caûnh baát hieáu cuûa con caùi ñoái

xöû vôùi cha meï moät caùch toài teä thì ai maø chaáp

nhaän. Duø laø vò luaät sö cuûa caäu con trai möôùn,

nhöng thaáy con cuûa baø cuï ñoái xöû vôùi baø nhö

ngöôøi döng nöôùc laõ neân ñoäng loøng traéc aån, dìu

baø cuï ra veà.

Ñaáy, quyù vò thaáy chöa? Loøng tham lam ñaõ

khieán cho con ngöôøi queân ôn nghóa saâu daøy cuûa

meï cha “mang naëng, ñeû ñau”, nuoâi döôõng lôùn

khoân, löng daøi vai roäng ñeå roài chæ vì moät vaøi

thöûa ñaát maø tình nghóa meï con chaúng coøn chi

nöõa.

Ngaøy xöa, Chu Thoï Xöông ngöôøi ñôøi nhaø

Toáng beân Trung Hoa, vì hoaøn caûnh gia ñình,

meï oâng ra ñi luùc oâng coøn beù thô. Sau khi oâng

thi ñoã ñaït thaønh danh, ñöôïc laøm quan, nhöng

oâng töø quan ñi tìm meï. Haøng chuïc naêm trôøi troâi

qua, oâng ñaõ giaø nhöng vaãn tieán böôùc ñi tìm meï,

tìm meï cho baèng ñöôïc. OÂng ñi töø xöù naøy ñeán xöù

khaùc, chòu caûnh ñoùi khoå, nguû bôø, nguû buïi suoát

bao naêm. OÂng laøm thueâ, laøm möôùn kieám caùi

soáng nôi xöù laï queâ ngöôøi ñeå tìm meï. Moät hoâm,

oâng gaëp ñöôïc meï vaø noùi: “Con laø Chu Thoï

Xöông ñaây meï ôi!”. Hai meï con nhaän ra nhau


230

khoâng gì vui möøng hôn. Ñaáy, ngöôøi xöa boû

danh lôïi ñeå ñi tìm meï, coøn ngöôøi nay vì tieàn taøi

vaät chaát, ruoäng vöôøn ñaát ñai maø boû meï, queân

coâng ôn cha meï sinh thaønh. Thaät ñaùng traùch,

ñaùng lo cho nhöõng theá heä veà sau. Roài ñaây ñaïo

ñöùc seõ ñi veà ñaâu?

--o0o--

10- “Khoâng bieát hoï coù nghó tuoåi giaø cuûa

hoï coù luùc seõ naëng loøng hoái tieác veà caùc haønh xöû

hoâm nay”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC HOÁI HAÄN HIEÁU

SINH YÙ HAØNH.

Nhöõng haønh ñoäng baát hieáu hieän giôø do

loøng tham che khuaát neân khoâng thaáy tình

nghóa meï con, nhöng roài ñaây coù nhöõng phuùt

giaây tænh ngoä, ngoài laïi moät mình, nhaát laø khi

cha meï qua ñôøi thì nhöõng haønh ñoäng baát hieáu

aáy seõ soáng laïi trong nhöõng ñöùa con xem cha meï

chaúng ra gì. Luùc baáy giôø coøn gì nöõa, duø coù hoái

haän aên naên cuõng quaù muoän maøng.

Ngay töø baây giôø moïi ngöôøi phaûi saùng suoát,

ñöøng ñeå taâm tham lam che ñaäy taâm trí laøm meâ

môø ñaïo ñöùc nhaân baûn, ñeå roài bieán mình trôû

thaønh nhöõng ngöôøi con voâ ôn boäi nghóa ñoái vôùi

cha meï; ñeå roài bieán mình trôû thaønh nhöõng

ngöôøi gian tham, troäm caép, cöôùp cuûa, gieát

ngöôøi, ñeå laïi tieáng xaáu xa muoân ñôøi.


Trong cuoäc ñôøi naøy khoâng ai chaáp nhaän

nhöõng ngöôøi gian tham, troäm caép, cöôùp giaät cuûa

caûi taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc. Chính nhöõng ngöôøi

aên caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi cuõng khoâng bao giôø

muoán ngöôøi khaùc aên caép cöôùp taøi saûn cuûa mình,

nhöng hoï laïi aên caép cöôùp cuûa ngöôøi khaùc môùi

ñaùng cheâ traùch. Hoï laø con ngöôøi nhöng laøm

ngöôïc laïi con ngöôøi. Khoâng muoán ngöôøi laáy cuûa

mình maø mình laïi ñi laáy cuûa ngöôøi, thaät laø maâu

thuaãn heát söùc. Phaûi khoâng quyù vò? Vaäy maø

trong cuoäc ñôøi thöôøng xaûy ra nhöõng vieäc laï luøng

khoâng choã noùi.

Nhöõng ngöôøi löôøi bieáng muoán ngoài maùt aên

baùt vaøng, neân sinh ra ñuû ñieàu gian tham, löôøng

laän, doái gaït ngöôøi ñeå cöôùp giaät. Nhöõng haïng

ngöôøi nhö vaäy mong sao Nhaø nöôùc coù nhöõng

bieän phaùp baét buoäc hoï phaûi ñi hoïc ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû. Nhaát laø ñaïo ñöùc ly tham.

Nhôø ñaïo ñöùc thaám nhuaàn neân xaõ hoäi

khoâng coøn ngöôøi gian tham troäm caép, cöôùp giaät;

khoâng coøn nhöõng teä naïn xaõ hoäi vaø naïn troäm

caép cöôùp giaät seõ ñöôïc chaám döùt. Chuùng toâi

mong sao cha meï vaø Nhaø nöôùc löu yù ñeán vaán ñeà

naøy ñeå gia ñình ñöôïc haïnh phuùc vaø xaõ hoäi coù

traät töï, an ninh, thì ngöôøi daân môùi yeân taâm vaø

an oån laøm aên sinh soáng.

--o0o--


232

11- “Loøng tróu naëng hình aûnh baø cuï

giaø, toâi baàn thaàn tröôùc saân phaùp ñình, nôi

chöùng kieán bieát bao buoàn ñau, thoáng khoå cuûa

nhöõng phaän ngöôøi. Cuøng taâm traïng day döùt,

ngöôøi luaät sö chia seû noãi ñoàng caûm veà tình

caûnh baø cuï giaø. Anh hoaøn thaønh traùch nhieäm

vôùi thaân chuû cuûa mình, nhöng löông taâm cuûa

moät con ngöôøi khieán anh seõ thuyeát phuïc ñeå hai

meï con hoï hoøa giaûi vôùi nhau. Mieáng ñaát coù theå

nhoû ñi moät chuùt, nhöng tình caûm seõ veïn toaøn,

seõ nhaân leân thì toát ñeïp bieát bao”. Caâu naøy daïy

MOÄT NIEÀM AO ÖÔÙC HOØA GIAÛI, ÑÖÙC HIEÁU SINH YÙ

HAØNH.

“Mieáng ñaát coù theå nhoû ñi moät chuùt, nhöng

tình caûm seõ veïn toaøn, seõ nhaân leân thì toát ñeïp

bieát bao”. Ñoù laø moät ñieàu öôùc mô cuûa ngöôøi

phoùng vieân toøa aùn. Nhöõng ñieàu mô öôùc naøy ai

cuõng mong sao noù trôû thaønh hieän thöïc. Nhöng

laøm sao ñöôïc, noù chæ laø moät öôùc mô trong taâm

maø thoâi.

Nhöng cuõng coù nhöõng ñieàu öôùc mô coù theå

trôû thaønh hieän thöïc, ñoù laø öôùc mô neàn ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh. Neáu

ñöôïc Nhaø nöôùc quan taâm chuù yù trieån khai neàn

ñaïo ñöùc naøy ñeå ñaát nöôùc chuùng ta ñi vaøo

chöông trình toaøn daân hoïc ñaïo ñöùc. Toaøn daân


hoïc ñaïo ñöùc laø moät ñieàu öôùc mô thaønh hieän

thöïc. Ñoù laø moät nieàm vui möøng chung cho caû

nöôùc. Vì con caùi hieáu haïnh ñoái vôùi meï cha; vì söï

an vui vaø bình an cho moïi ngöôøi. Bôûi ÑÖÙC HIEÁU

SINH mang ñeán cho con ngöôøi loøng yeâu thöông

vaø tha thöù moãi loãi laàm cuûa nhau; bôûi ÑÖÙC LY

THAM seõ mang ñeán cho cuoäc soáng con ngöôøi

khoâng coøn gian tham, troäm caép, cöôùp cuûa gieát

ngöôøi; bôûi ÑÖÙC CHUNG THUÛY seõ mang ñeán cho

moãi gia ñình nhaø nhaø ñeàu haïnh phuùc, an vui,

khoâng coù baïo löïc gia ñình, khoâng coù naïn maõi

daâm; bôûi ÑÖÙC THAØNH THAÄT seõ mang ñeán cho

con ngöôøi khoâng coøn gian tham, doái traù, löøa

ñaûo, xaûo quyeät, löôøng gaït ngöôøi khaùc; bôûi ÑÖÙC

MINH MAÃN seõ mang ñeán cho con ngöôøi moät

cuoäc soáng laønh maïnh, söùc khoûe doài daøo, vì

khoâng bò nghieän ngaäp, röôïu cheø say xæn, khoâng

côø gian baïc laän, khoâng huùt xaùch, khoâng xì ke

ma tuùy. Neáu moïi ngöôøi daân trong nöôùc töø giaø

chí treû, töø nam chí nöõ ñeàu ñöôïc hoïc nhöõng ñaïo

ñöùc naøy thì cuoäc soáng cuûa con ngöôøi treân haønh

tinh naøy thaät laø bình an, yeân vui gioáng nhö

cuoäc soáng treân coõi Cöïc Laïc, Thieân Ñaøng.

Cho neân öôùc mô moïi ngöôøi ñi hoïc ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû naøy coù theå thaønh hieän

thöïc, coøn öôùc mô cho meï con gia ñình naøy ñoaøn

tuï maø chính caùi goác ly tham cuûa nhöõng ngöôøi


234

naøy chöa tröø dieät thì nhöõng öôùc mô ñoù khoù

thaønh hieän thöïc.

--o0o--

12- “Vaø khi chuùng toâi nhìn veà oâ cöûa soå

phoøng thaåm phaùn chuû toïa, cuõng baét gaëp moät

aùnh maét ñaêm chieâu ñang doõi theo boùng baø cuï

lieâu xieâu trong naéng chieàu. Loøng toâi vaãn mong

meï con hoï seõ hoaø giaûi, seõ vui veû ñoaøn tuï beân

nhau, ñeå thaùng ngaøy coøn laïi cuûa baø cuï ñöôïc

soáng thanh thaûn beân con chaùu. Mong laém

thay!”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC HOØA HÔÏP HIEÁU SINH

YÙ HAØNH.

Cuoäc soáng

naøy muoán moïi

ngöôøi ñöôïc ñoaøn

tuï vaø hoøa hôïp vôùi

moät tình thöông

yeâu nhau thaém

thía, thì chæ coù

hoïc naêm ñöùc haïnh

nhö chuùng toâi ñaõ

keå ôû treân. Giôùi

luaät ñöùc haïnh cuûa

Phaät giaùo raát thieát thöïc vôùi ñôøi soáng haèng ngaøy

cuûa con ngöôøi. Cho neân moïi ngöôøi coù toân giaùo,

duø baát cöù toân giaùo naøo hay khoâng coù toân giaùo


cuõng ñeàu phaûi ñi hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû. Vì ñaïo ñöùc nhaân baûn laø ñaïo ñöùc cuûa loaøi

ngöôøi, chöù khoâng phaûi cuûa rieâng cuûa Phaät giaùo,

xin quyù vò löu yù.

Ñaïo ñöùc Tam Quy, ñaïo ñöùc Nguõ Giôùi, ñaïo

ñöùc Thaäp Thieän, ñaïo ñöùc Baùt Quan Trai, ñaïo

ñöùc Thaäp Giôùi Sa Di, ñaïo ñöùc 250 Giôùi Tyø Kheo

Taêng vaø ñaïo ñöùc 348 Giôùi Tyø Kheo Ni. Ñaây laø

taát caû giôùi luaät ñöùc haïnh cuûa Phaät giaùo, nhöng

noù laø ñöùc haïnh cuûa loaøi ngöôøi, vì theá con ngöôøi

caàn phaûi hoïc, hoïc ñaày ñuû taát caû nhöõng giôùi luaät

ñöùc haïnh naøy thì chaéc chaén moïi ngöôøi seõ laø

nhöõng baäc Thaùnh hieàn, khoâng coøn laø nhöõng

ngöôøi phaøm phu tuïc töû.

Ngöôøi soáng ñuùng nhöõng giôùi luaät ñöùc haïnh

khoâng heà vi phaïm moät loãi nhoû nhaët naøo, thì

ngöôøi aáy taâm ñaõ ly duïc ly aùc phaùp hoaøn toaøn vaø

ngöôøi aáy laø ngöôøi chöùng ñaïo coù ñaày ñuû Tam

Minh, Luïc Thoâng.

Cho neân giôùi luaät ñöùc haïnh raát quan troïng

ñoái vôùi loaøi ngöôøi, noù mang ñeán cho loaøi ngöôøi

moät söï bình an yeân oån voâ cuøng to lôùn vaø vó ñaïi.

Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi coù ñuû duyeân,

nhaát laø coù ñuû phöôùc baùu voâ löôïng, voâ bieân, ñöôïc

sinh ra laøm ngöôøi, ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi


236

vaø khoå caû hai, thì ñoù thaät laø haïnh phuùc nhaát

traàn gian.

Chuùng toâi chæ öôùc mong sao moïi ngöôøi ñeàu

ñöôïc ñi hoïc ñaïo ñöùc, ñeå laøm saùng toû con ñöôøng

Chaùnh phaùp cuûa ñöùc Phaät, ñeå thaáy con ñöôøng

tu haønh cuûa Phaät giaùo khoâng phaûi laø moät söï

töôûng töôïng mô hoà, aûo töôûng, tröøu töôïng, aûo

giaùc, soáng trong hö aûo theá giôùi thaàn quyeàn.


Baøi hoïc thöù taùm:

Rèn Nhân Cách:


BA MƯƠI NGÀN ĐỒNG VÀ BẢN ÁN TỬ HÌNH

Haäm höïc ra veà vôùi yù nghó seõ kieám tieàn

roài ñeán “neùm vaøo maët chuùng noù” cho haû giaän.

Nghó laø vaäy nhöng bieát kieám tieàn ôû ñaâu? Gaõ

thanh nieân vöøa ñi boä löõng thöõng treân ñöôøng

laøng vöøa mieân man suy nghó. Boãng trong ñaàu

haén loeù leân moät ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn!

Haén ñi nhanh veà phía caên nhaø cuûa cuï baø 73

tuoåi, em ruoät baø noäi haén...


238

TỬ THI BỊ THIÊU CHÁY

Caên nhaø caáp 4 nhoû heïp nguï taïi thoân

Vinh Phuùc, xaõ Caùt Thaéng, huyeän Phuø Caùt, tænh

Bình Ñònh laø nôi cö nguï cuûa baø Mai Thò Neùn.

Moät baø cuï 73 tuoåi, soáng thui thuûi moät mình vôùi

ñoâi maét bò muø loaø. Nguoàn soáng duy nhaát cuûa baø

chæ döïa vaøo soá tieàn trôï caáp cöùu ñoùi cuûa chính

quyeàn ñòa phöông 200.000 ñoàng moät thaùng.

Nghó ñeán caûnh cuoäc soáng ñôn coâi cuûa baø cuï giaø

yeáu laïi beänh taät, chò Hoa - moät ngöôøi haøng xoùm

haøng ngaøy vaãn thöôøng sang nhaø chaêm soùc giuùp

ñôõ baø Neùn nhö moät nghóa cöû cao ñeïp mang

ñaäm chaát tình laøng, nghóa xoùm.

Moät buoåi saùng, chò Hoa ngaïc nhieân khi

thaáy caùnh cöûa goã nhaø cuï Neùn vaãn coøn ñoùng im

lìm, duø luùc naøy ñaõ hôn 7 giôø saùng, moät hieän

töôïng khaùc thöôøng tröôùc ñoù chöa bao giôø xaûy

ra. Linh caûm coù chuyeän chaúng laønh, chò Hoa

böôùc sang goõ cöûa goïi lôùn nhieàu laàn, nhöng vaãn

khoâng coù tieáng traû lôøi. Ñuùng luùc naøy, Nguyeãn

Ñöùc Thò, chaùu hoï cuûa baø Neùn cuõng vöøa ñeán nôi,

chò Hoa toû veû lo laéng: “Chaúng bieát sao hoâm nay

baø cuï nguû daäy muoän vaäy? Mau vaøo trong nhaø

xem coù chuyeän gì khoâng?”. Ngöôøi chaùu hoï ung

dung môû cöûa ñi vaøo nhaø, nhöng ngay laäp töùc

chaïy ngöôïc trôû ra vôùi veû maët hoaûng hoát: “Baø toâi

bò ai gieát cheát roài, laøng xoùm ôi!”. Thaùi ñoä cuûa


chaøng thanh nieân toû ra raát caêm phaãn, luoân

mieäng leân aùn keû naøo ñoù daõ taâm gieát haïi cuï

Neùn.

Ngay sau khi nhaän ñöôïc thoâng tin, cô

quan Coâng an ñieàu tra laäp töùc coù maët taïi hieän

tröôøng. Döôùi neàn nhaø xi maêng laø moät xaùc ngöôøi

ñaõ bò ñoát chaùy, naèm cong queo, khoù coù theå

nhaän daïng ñöôïc. Tro buïi töø nhöõng vaät duïng bò

chaùy vöông vaõi khaép thi theå naïn nhaân.

Xaùc ñònh ñaây laø moät vuï aùn maïng, cô quan

CSÑT Coâng An tænh Bình Ñònh laäp töùc truy

tìm thuû phaïm. Baèng bieän phaùp nghieäp vuï

chuyeân moân, teân Ñöùc Thò ñöôïc caùc nhaø ñieàu tra

quan taâm vaø xeáp vaøo dieän “tình nghi soá 1”, bôûi

nhieàu lyù do: Anh ta chính laø ngöôøi ñaàu tieân

phaùt hieän ra xaùc cuï Neùn, ñieàu quan troïng hôn

laø ngöôøi thanh nieân naøy cuõng laø ñoái töôïng coù

tieàn aùn, tieàn söï veà caùc haønh vi troäm caép, quaäy

phaù hung haõn... nhieàu laàn laø khaùch môøi ñaëc

bieät cuûa coâng an ñieàu tra. Khi ñöôïc hoûi veà caùi

cheát baát ngôø cuûa baø Neùn, Thò raát bình thaûn ñöa

ra nhieàu laäp luaän nhaèm chöùng minh yeáu toá

ngoaïi phaïm cuûa mình: “Baø Neùn laø em ruoät cuûa

baø noäi toâi, cuõng khoâng coù thuø oaùn, töùc giaän hay

lyù do gì ñeå toâi gieát cheát ngöôøi thaân cuûa mình”;

beân caïnh ñoù, Thò coøn khaêng khaêng cho raèng:

“Toái hoâm ñoù, toâi ñang ñi döï ñaùm ôû nhaø oâng

Phong cuøng thoân, coù nhieàu ngöôøi chöùng kieán.

Hôn nöõa, neáu toâi laø ngöôøi gieát baø Neùn thì vieäc


240

gì phaûi hoâ hoaùn keâu ha øng xoùm...”. Lyù leõ cuûa Thò

töôûng chöøng vöõng chaéc, theá nhöng caøng ñi vaøo

chi tieát cuï theå töøng caâu hoûi cuûa caùc ñieàu tra

vieân, Thò caøng traû lôøi caøng boäc loä nhieàu maâu

thuaãn vaø ñuoái lyù daàn. Sau ba ngaøy ngoan coá,

cuoái cuøng gaõ thanh nieân coù daùng ngöôøi maûnh

mai vaø göông maët laïnh luøng ñaõ phaûi cuùi ñaàu

nhaän toäi. Chæ vì 30.000 ñoàng tieàn nhaäu.

Hai giôø chieàu, cuoäc nhaäu taïi quaùn Karaoke

goàm Nguyeãn Ñöùc Thò, Döông Vaên Taøi vaø 3

ngöôøi thanh nieân khaùc baét ñaàu “khai cuoäc”.

Tröôùc khi môû maøn, anh Taøi tuyeân boá seõ chi

tieàn 10 chai bia Quy Nhôn (3.000 ñoàng moät

chai). Cuoäc nhaäu dieãn ra khaù haøo höùng, 10 chai

bia heát saïch trong khoaûnh khaéc. Nhaân luùc cao

höùng, Thò chuû ñoäng goïi chuû quaùn ñem tieáp ra

10 chai khaùc. Ñeán khi tan cuoäc, anh Taøi chæ

thanh toaùn tieàn giôø haùt karaoke vaø 10 chai bia

mình ñaõ goïi, rieâng 10 chai bia goïi sau thì “ai

goïi ngöôøi ñoù phaûi traû tieàn”.

Vôùi baûn chaát löu manh, hung döõ, Thò laïi

cho raèng anh Taøi ñaõ “chôi khoâng ñeïp”, neân

hung haêng chöûi bôùi vaø chuïp voû chai xoâng vaøo

ñoøi xöû ñeïp anh baïn cuøng nhaäu tröôùc ñoù vaøi

phuùt. Nhöõng ngöôøi coù maët xung quanh ñaõ kòp

tích cöïc can ngaên neân xoâ xaùt khoâng xaûy ra.

Chuû quaùn thoâng caûm, ñoàng yù cho Thò nôï laïi

tieàn 10 chai bia laø 30.000 ñoàng. Soá tieàn ñoù

khoâng lôùn, nhöng Thò caûm thaáy töùc toái raèng


mình “bò sæ nhuïc vì maáy chuïc baïc”. Haäm höïc ra

veà vôùi yù nghó seõ kieám tieàn roài ñeán “neùm vaøo

maët chuùng noù cho haû giaän!”. Nghó laø vaäy,

nhöng bieát kieám tieàn ôû ñaâu? Gaõ thanh nieân vöøa

ñi boä löõng thöõng treân ñöôøng laøng vöøa mieân

man suy nghó. Boãng trong ñaàu haén loùe leân moät

ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn! Haén ñi nhanh veà

phía caên nhaø coâ quaïnh cuûa baø cuï 73 tuoåi, em

ruoät baø noäi haén.

Toäi aùc taøn ñoäc! Laø chaùu hoï, Thò bieát roõ cuï

raát ngheøo, nhöng baây giôø vaãn coøn laø ñaàu thaùng,

chaéc chaén soá tieàn Nhaø nöôùc trôï caáp cöùu ñoùi cho

cuï vaãn coøn, trong luùc haén chæ caàn 30.000 ñoàng

ñeå röûa nhuïc. Haén böôùc leân theàm nhaø vaø keùo

caùnh cöûa hoâng. Beân trong nhaø, baø cuï vôùi ñoâi

maét muø loaø moø maãm ñi veà phía cöûa vaø hoûi:

“Ñöùa naøo voâ nhaø vaäy baây?”. Thò cuõng leân tieáng:

“Con... Thò ñaây maø...”. Cuï Neùn ñöùng laïi giöõa

nhaø, nhöõng neáp nhaên nheo treân khuoân maët

caøng nhieàu theâm vì... khoù chòu. Baø coøn laï gì

thaèng chaùu hoãn laùo naøy. Maáy thaùng tröôùc noù

cuõng ñeán xin tieàn, baø töø choái thì noù buoâng lôøi

haêm doïa. Nghó ñeán ñoù, baø coøn caûm thaáy töùc

giaän vaø noùi thaúng: “Tao khoâng coù tieàn, maøy

muoán thì gieát tao ñi”. YÙ nghó baèng moïi caùch

phaûi coù tieàn ñaõ thoâi thuùc Thò, khieán gaõ chaúng

coøn moät chuùt tình ngöôøi. Thò noåi ñieân vôùi lôøi

thaùch thöùc cuûa baø cuï vaø caàm con dao laáy töø nhaø

beáp ñaâm thaúng vaøo coå cuûa baø cuï Neùn.


242

Sau khi gaây aùn, haén boãng hoaûng sôï vôùi

suy nghó: Daáu tay cuûa mình chaéc chaén seõ coøn

löu laïi treân ngöôøi baø cuï, hình aûnh cuûa mình

vaãn coøn in trong troøng maét baø. Coâng an seõ

bieát... Moät keá hoaïch phi tang toäi loãi nhanh

choùng ñöôïc thöïc hieän: Haén voäi vaøng vô laáy taám

chieáu cuõ vaø taát caû soá quaàn aùo ñang coù trong nhaø

phuû leân ngöôøi baø cuï roài chaâm löûa ñoát. Ñaõ taïm

yeân taâm, haén ñi ra cöûa tröôùc, kheùp cöûa laïi roài

chui ra qua loã hoång ôû haøng raøo daâm buït ñeå ñi

veà nhaø mình baèng con ñöôøng taét, nhaèm traùnh

söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi. Ñeán buïi chuoái um tuøm

phía sau nhaø beáp gaõ luùi huùi ñaøo moät caùi loã roài

boû boä quaàn aùo ñang maëc dính maùu vaøo ñoù, nhôø

ngoïn löûa phi tang. Chôø cho taát caû ra tro, y laáp

ñaát laïi, ra gieáng röûa saïch tay chaân roài vaøo nhaø

naèm nguû, saùng hoâm sau nghe chò Hoa keâu cöûa.

Thò vôø nhö tình côø chaïy sang nhaø cuï Neùn, hoâ

hoaùn nhaèm ñaùnh laïc höôùng moïi ngöôøi.

Daõ man taøn ñoäc ñeán möùc khoâng coøn nhaân

tính, Nguyeãn Ñöùc Thò, sinh naêm 1982, ñaõ bò

tuyeân möùc aùn töû hình cho hai toäi gieát ngöôøi vaø

cöôùp taøi saûn.

(Baùo Coâng An Thaønh Phoá Hoà Chí Minh

Hoaøng Tuaán)

--o0o--


NHỮNG CÂU HỎI

1- “Haäm höïc ra veà vôùi yù nghó seõ kieám

tieàn roài ñeán “neùm vaøo maët chuùng noù” cho haû

giaän”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

2- “Nghó laø vaäy, nhöng bieát kieám tieàn ôû

ñaâu? Gaõ thanh nieân vöøa ñi boä löõng thöõng treân

ñöôøng laøng vöøa mieân man suy nghó. Boãng trong

ñaàu haén loeù leân moät ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn!


tuoåi, em ruoät baø noäi haén...”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

3- “Caên nhaø caáp 4 nhoû heïp nguï taïi thoân


Bình Ñònh laø nôi cö nguï cuûa baø Mai Thò Neùn.


ñoâi maét bò muø loaø. Nguoàn soáng duy nhaát cuûa

baø chæ döïa vaøo soá tieàn trôï caáp cöùu ñoùi cuûa

chính quyeàn ñòa phöông 200.000 ñoàng moät

thaùng”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Nghó ñeán caûnh cuoäc soáng ñôn coâi cuûa

baø cuï giaø yeáu laïi beänh taät - chò Hoa moät ngöôøi

haøng xoùm haøng ngaøy vaãn thöôøng sang nhaø

chaêm soùc giuùp ñôõ baø Neùn nhö moät nghóa cöû cao

ñeïp mang ñaäm chaát tình laøng, nghóa xoùm”. Caâu



244

5- “Moät buoåi saùng, chò Hoa ngaïc nhieân

khi thaáy caùnh cöûa goã nhaø cuï Neùn vaãn coøn ñoùng

im lìm, duø luùc naøy vaãn hôn 7 giôø saùng, moät

hieän töôïng khaùc thöôøng tröôùc ñoù chöa bao giôø

xaûy ra. Linh caûm coù chuyeän chaúng laønh, chò

Hoa böôùc sang goõ cöûa goïi lôùn nhieàu laàn, nhöng

vaãn khoâng coù tieáng traû lôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

6- “Ñuùng luùc naøy, Nguyeãn Ñöùc Thò, chaùu

hoï cuûa baø Neùn cuõng vöøa ñeán nôi, chò Hoa toû veû

lo laéng: “Chaúng bieát sao hoâm nay baø cuï nguû

daäy muoän vaäy? Mau vaøo trong nhaø xem coù

chuyeän gì khoâng?”. Ngöôøi chaùu hoï ung dung môû

cöûa ñi vaøo nhaø, nhöng ngay laäp töùc chaïy ngöôïc

trôû ra vôùi veû maët hoaûng hoát: “Baø toâi bò ai gieát

cheát roài, laøng xoùm ôi!”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

7- “Thaùi ñoä cuûa chaøng thanh nieân toû ra

raát caêm phaãn, luoân mieäng leân aùn keû naøo ñoù daõ

taâm gieát haïi cuï Neùn”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

8- “Ngay sau khi nhaän ñöôïc thoâng tin, cô

quan Coâng an ñieàu tra laäp töùc coù maët taïi hieän

tröôøng. Döôùi neàn nhaø xi maêng laø moät xaùc ngöôøi

ñaõ bò ñoát chaùy, naèm cong queo, khoù coù theå nhaän

daïng ñöôïc. Tro buïi töø nhöõng vaät duïng bò chaùy

vöông vaõi khaép thi theå naïn nhaân”. Caâu naøy daïy

ñaïo ñöùc gì?


9- “Xaùc ñònh ñaây laø moät vuï aùn maïng, cô

quan CSÑT Coâng An tænh Bình Ñònh laäp töùc

truy tìm thuû phaïm. Baèng bieän phaùp nghieäp vuï







phaù hung haõn... nhieàu laàn laø khaùch môøi ñaëc

bieät cuûa coâng an ñieàu tra”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

10- “Khi ñöôïc hoûi veà caùi cheát baát ngôø cuûa

baø Neùn, Thò raát bình thaûn ñöa ra nhieàu laäp

luaän nhaèm chöùng minh yeáu toá ngoaïi phaïm cuûa

mình: “Baø Neùn laø em ruoät cuûa baø noäi toâi, cuõng

khoâng coù thuø oaùn, töùc giaän hay lyù do gì ñeå toâi

gieát cheát ngöôøi thaân cuûa mình”; beân caïnh ñoù,

Thò coøn khaêng khaêng cho raèng: “Toái hoâm ñoù toâi

ñang ñi döï ñaùm ôû nhaø oâng Phong cuøng thoân, coù

nhieàu ngöôøi chöùng kieán. Hôn nöõa, neáu toâi laø

ngöôøi gieát baø Neùn thì vieäc gì phaûi hoâ hoaùn keâu

haøng xoùm...”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

11- “Lyù leõ cuûa Thò töôûng chöøng vöõng chaéc,

theá nhöng caøng ñi vaøo chi tieát cuï theå töøng caâu

hoûi cuûa caùc ñieàu tra vieân, Thò caøng traû lôøi caøng

boäc loä nhieàu maâu thuaãn vaø ñuoái lyù daàn. Sau ba

ngaøy ngoan coá, cuoái cuøng gaõ thanh nieân coù


246

daùng ngöôøi maûnh mai vaø göông maët laïnh luøng

ñaõ phaûi cuùi ñaàu nhaän toäi. Chæ vì 30.000 ñoàng

tieàn nhaäu”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

12- “Hai giôø chieàu, cuoäc nhaäu taïi quaùn

Karaoke goàm Nguyeãn Ñöùc Thò, Döông Vaên Taøi

vaø 3 ngöôøi thanh nieân khaùc baét ñaàu “khai

cuoäc”. Tröôùc khi môû maøn, anh Taøi tuyeân boá seõ

chi tieàn 10 chai bia Quy Nhôn (3.000 ñoàng moät







goïi ngöôøi ñoù phaûi traû tieàn”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

13- “Vôùi baûn chaát löu manh, hung döõ, Thò

laïi cho raèng anh Taøi ñaõ “chôi khoâng ñeïp”, neân

hung haêng chöûi bôùi vaø chuïp voû chai xoâng vaøo

ñoøi xöû ñeïp anh baïn cuøng nhaäu tröôùc ñoù vaøi


tích cöïc can ngaên neân xoâ xaùt khoâng xaûy ra. Chuû

quaùn thoâng caûm, ñoàng yù cho Thò nôï laïi tieàn 10

chai bia laø 30.000 ñoàng”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

14- “Soá tieàn ñoù khoâng lôùn, nhöng Thò caûm

thaáy töùc toái raèng mình “bò sæ nhuïc vì maáy chuïc


baïc”. Haäm höïc ra veà vôùi yù nghó seõ kieám tieàn roài

ñeán “neùm vaøo maët chuùng noù cho haû giaän!”. Caâu





ñaàu haén loùe leân moät ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn!

Haén ñi nhanh veà phía caên nhaø coâ quaïnh cuûa cuï

73 tuoåi, em ruoät baø noäi haén”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

16- “Toäi aùc taøn ñoäc! Laø chaùu hoï, Thò bieát

roõ cuï raát ngheøo, nhöng baây giôø vaãn coøn laø ñaàu

thaùng, chaéc chaén soá tieàn Nhaø nöôùc trôï caáp cöùu

ñoùi cho cuï vaãn coøn, trong luùc haén chæ caàn

30.000 ñoàng ñeå röûa nhuïc. Haén böôùc leân theàm

nhaø vaø keùo caùnh cöûa hoâng. Beân trong nhaø, baø

cuï vôùi ñoâi maét muø loaø moø maãm ñi veà phía cöûa

vaø hoûi: “Ñöùa naøo voâ nhaø vaäy baây?”. Thò cuõng

leân tieáng: “Con... Thò ñaây maø...”. Cuï Neùn ñöùng

laïi giöõa nhaø, nhöõng neáp nhaên nheo treân khuoân

maët caøng nhieàu theâm vì... khoù chòu. Baø coøn laï

gì thaèng chaùu hoãn laùo naøy. Maáy thaùng tröôùc noù








248


beáp ñaâm thaúng vaøo coå cuûa baø cuï Neùn”. Caâu naøy


17- “Sau khi gaây aùn, haén boãng hoaûng sôï

vôùi suy nghó: Daáu tay cuûa mình chaéc chaén seõ

coøn löu laïi treân ngöôøi baø cuï, hình aûnh cuûa

mình vaãn coøn in trong troøng maét baø. Coâng an

seõ bieát... Moät keá hoaïch phi tang toäi loãi nhanh


chieáu cuõ vaø taát caû soá quaàn aùo ñang coù trong

nhaø phuû leân ngöôøi baø cuï roài chaâm löûa ñoát. Ñaõ

taïm yeân taâm, haén ñi ra cöûa tröôùc, kheùp cöûa laïi

roài chui ra qua loã hoång ôû haøng raøo daâm buït ñeå

ñi veà nhaø mình baèng con ñöôøng taét, nhaèm

traùnh söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi. Ñeán buïi chuoái

um tuøm phía sau nhaø beáp gaõ luùi huùi ñaøo moät

caùi loã roài boû boä quaàn aùo ñang maëc dính maùu

vaøo ñoù, nhôø ngoïn löûa phi tang. Chôø cho taát caû

ra tro, y laáp ñaát laïi, ra gieáng röûa saïch tay chaân

roài vaøo nhaø naèm nguû, saùng hoâm sau nghe chò

Hoa keâu cöûa. Thò vôø nhö tình côø chaïy sang nhaø

cuï Neùn, hoâ hoaùn nhaèm ñaùnh laïc höôùng moïi

ngöôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

18- “Daõ man taøn ñoäc ñeán möùc khoâng coøn

nhaân tính, Nguyeãn Ñöùc Thò, sinh naêm 1982, ñaõ

bò tuyeân möùc aùn töû hình cho hai toäi gieát ngöôøi

vaø cöôùp taøi saûn”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?


--o0o--


1- “Haäm höïc ra veà vôùi yù nghó seõ kieám

tieàn roài ñeán “neùm vaøo maët chuùng noù” cho haû

giaän”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC BÌNH TÓNH LY

SAÂN.

Con ngöôøi ôû ñôøi vì loøng tham neân deã sinh

ra giaän hôøn, phieàn naõo. Vì theá taát caû aùc phaùp

seõ töø loøng tham sinh ra, khieán cho ngöôøi gieát

ngöôøi khoâng gôùm tay. Nhö baøi hoïc treân ñaây,

chæ vì coù 30.000 ñoàng maø ñöùa chaùu nôõ taâm gieát

haïi moät baø cuï 73 tuoåi maét muø loøa, laø ngöôøi

thaân cuûa mình, roài tuø toäi mang aùn töû hình, thaät

laø oan uoång cho moät kieáp ngöôøi, tuoåi coøn treû.

Taâm tham danh, tham lôïi, tham cuûa caûi,

taøi saûn ñeàu laø do loøng tham lam cuûa con ngöôøi

maø ra. Hôn thua nhau töøng lôøi aên tieáng noùi

cuõng ñeàu do loøng tham; tranh luaän choáng ñoái

nhau cuõng ñeàu do loøng tham danh, tham lôïi.

Chöûi maéng, maï lò, maït saùt, noùi xaáu, noùi ly giaùn

nhau... ñeàu do loøng tham lam; noùi khoâng thaät,

röôïu cheø, côø baïc, caù cöôïc, gieát haïi chuùng sinh,

gian daâm ngöôøi khaùc, vôï choàng khoâng chung

thuûy cuõng ñeàu do loøng tham. Cho neân khi


250

chuùng ta laøm moät haønh ñoäng tay chaân, hay noùi

moät lôøi aùc naøo laøm khoå mình, khoå ngöôøi ñeàu laø

do loøng tham lam maø ra.

Loøng tham lam voâ cuøng roäng lôùn vaø nhieàu

voâ soá keå, nhöng noù luoân luoân hay doái gaït laïi

chính baûn thaân mình, noù laøm nhö khoâng tham

lam, nhöng kyø thöïc laø noù tham lam, vì theá

ngöôøi tu haønh caàn phaûi saùng suoát theo doõi töøng

taâm nieäm tham lam cuûa mình, khi noù khôûi leân

laø dieät ngay lieàn. Nhôø dieät ngay lieàn maø ñöùc

Phaät daïy: “Ngaên aùc dieät aùc phaùp, sinh thieän

taêng tröôûng thieän phaùp”, hay laø: “Chö aùc

maïc taùc, chuùng thieän phuïng haønh”. Ñoù laø

nhöõng phöông phaùp tu haønh theo Phaät giaùo ñeå

ñem laïi söï bình an cho mình, cho ngöôøi.

Loøng tham lam cuûa con ngöôøi gheâ gôùm

laém, noù ñöa con ngöôøi ñi ñeán choã ñau khoå voâ

cuøng taän. Vì theá ñöùc Phaät daïy chuùng ta reøn

luyeän nhaân caùch soáng ñôøi ñöùc haïnh ly tham.

Muoán soáng ñöôïc vaäy, chuùng ta phaûi haèng ngaøy

tu taäp theo ñöôøng loái vaø höôùng daãn cuûa ñöùc

Phaät qua 8 lôùp hoïc (Baùt Chaùnh Ñaïo), vaø phaùp

Nhö Ly Taùc YÙ cuøng 18 ñeà muïc Ñònh Nieäm Hôi

Thôû. Coù nhö vaäy chuùng ta môùi soáng vôùi ñöùc

hieáu sinh troïn veïn vaø ñöùc ly tham môùi ñaày ñuû.

--o0o--





ñaàu haén loeù leân moät ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn!


tuoåi, em ruoät baø noäi haén...”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC LY THAM YÙ HAØNH.

Khi taâm tham khôûi leân thì con ngöôøi trôû

neân muø quaùng, chæ coøn laøm theo söï ñieàu khieån

cuûa taâm tham, cho neân nhôù ñeán baø Neùn laø Thò

ñi ngay khoâng tính toaùn hôn thieät, chæ bieát coøn

coù tieàn laø treân heát, laø ñeå traû lôøi söï khinh bæ cuûa

baïn beø.

Ñaønh raèng chuùng ta bieát ñaây laø nhaân, laø

quaû, ñaõ laø nhaân quaû thì phaûi traû vay. Nhöng ôû

ñaây chuùng ta khoâng noùi veà nhaân quaû, maø chæ

xoaùy vaøo loøng tham lam cuûa con ngöôøi vaø ñöùc ly

tham, ñoù môùi chính laø ñeà taøi cuûa baøi hoïc ñaïo

ñöùc ly tham trong caâu hoûi treân ñaây.

Khi taâm tham khôûi leân thì con ngöôøi ñaõ

maát heát tính ngöôøi, chæ coøn bieát tieàn baïc, cuûa

caûi cöôùp giaät cuûa ngöôøi khaùc, chöù khoâng phaûi

duøng söùc lao ñoäng laøm ra. Cho neân thöôøng ôû

ñôøi ngöôøi ta löôøi lao ñoäng maø coù tieàn cuûa thì

chæ coøn coù troäm, cöôùp, moùc tuùi, gian xaûo, löøa

ñaûo, löôøng gaït, caân non, ño thieáu, baùn buoân


252

traùo trôû, aên lo, hoái loä, cöôùp ñoaït coâng söùc cuûa

ngöôøi khaùc hoaëc laõn coâng ngoài nghæ, laøm ít aên

tieàn coâng nhieàu, v.v..

Ñoù laø do loøng tham lam sinh ra bieán con

ngöôøi trôû thaønh ngöôøi voâ ñaïo ñöùc, trôû thaønh

ngöôøi hung aùc nhö moät hung thaàn hay moät aùc

quyû.

--o0o--

3- “Caên nhaø caáp 4 nhoû heïp taïi nguï thoân


Bình Ñònh laø nôi cö nguï cuûa baø Mai thò Neùn.


ñoâi maét bò muø loaø. Nguoàn soáng duy nhaát cuûa

baø chæ döïa vaøo soá tieàn trôï caáp cöùu ñoùi cuûa

chính quyeàn ñòa phöông 200.000 ñoàng moät

thaùng”. Caâu naøy daïy NHAÂN QUAÛ THIEÁU ÑÖÙC BOÁ

THÍ HIEÁU SINH.

Luaät nhaân quaû raát coâng minh, thaáy caùi

cheát cuûa baø cuï laø bieát ngay baø Neùn ñaõ töøng gieát

caù roài ñem nöôùng trui. Hoâm nay caùi cheát cuûa baø

cuõng vaäy, tröôùc baø bò gieát roài sau ñoù bò thieâu.

Ñoù laø nhaân quaû phaûi traû vay khoâng theå naøo

traùnh khoûi.

Vaû laïi cuoäc soáng cuûa baø hieän giôø chöùng toû

baø laø moät ngöôøi boûn xeûn, ích kyû chæ bieát soáng

cho mình, chaúng bao giôø bieát boá thí giuùp ñôõ cho


ai. Cho neân baø raát ngheøo, soáng nhôø vaøo söï cöùu

trôï cuûa Nhaø nöôùc moãi thaùng 200.000 ñoàng.

Xeùt trong cuoäc soáng hieän taïi ngheøo khoå,

tuùng thieáu thì bieát kieáp tröôùc boûn xeûn, ích kyû,

khoâng daùm boá thí cöùu giuùp nhöõng ngöôøi baát

haïnh, thì kieáp naøy phaûi ngheøo khoå. Coøn kieáp

hieän taïi naøy soáng boûn xeûn, ích kyû, khoâng daùm

boû tieàn vaø coâng söùc boá thí cho ngöôøi baát haïnh

khaùc thì töông lai kieáp sau seõ ngheøo ñoùi khoán

khoå.

Ngöôøi khoâng bieát boá thí laø ngöôøi khoâng coù

ñöùc hieáu sinh ña höôùng. Nhìn ñôøi soáng cuûa baø

Neùn thì bieát ngay nhaân quaû cuûa baø. Neáu baø laø

ngöôøi roäng raõi, khi Thò hoûi tieàn maø baø cho chaùu

Thò moät ít thì laøm gì coù xaûy ra aùn maïng. Do

thieáu loøng yeâu thöông ña höôùng maø baø phaûi

cheát moät caùch thaûm thöông. Caùi cheát cuûa baø cuï

Neùn chæ vì loøng ích kyû, boûn xeûn, heïp hoøi, v.v..

Qua caùi cheát cuûa baø Neùn treân ñaây, quyù tu

sinh phaûi thaáy qui luaät nhaân quaû gheâ gôùm laém.

Cho neân caøng hieåu bieát nhaân quaû thì caøng phaûi

soáng trong thieän phaùp ñöùc haïnh giôùi luaät,

thöôøng ngaên vaø dieät nhöõng haønh ñoäng thaân,

mieäng, yù laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát

caû chuùng sinh.

Cho neân chæ coù hoïc theo Phaät giaùo thì

chuùng ta môùi hieåu ñöôïc caùch soáng naøo laø caùch


254

soáng thieän vaø caùch soáng naøo laø caùch soáng aùc.

Nhôø soáng thieän maø nhaân quaû nghieäp baùo ñöôïc

chuyeån bieán thay ñoåi töø khoå ñau, phieàn naõo ñeå

trôû thaønh an vui vaø haïnh phuùc.

Cho neân chính söï khoå ñau phieàn naõo laø do

chính mình laøm ra, vaø söï haïnh phuùc an vui

cuõng do chính mình taïo neân chöù khoâng coù ai

giuùp chuùng ta vaø cuõng khoâng ai laøm ñau khoå

chuùng ta. Thöôøng ngöôøi ôû ñôøi khoâng hieåu saâu

saéc, cöù thaáy nhöõng ngöôøi xung quanh ta laøm

khoå ta. Ñoù laø caùi thaáy caïn côït, thaáy ñoái töôïng

chöù khoâng thaáy nguyeân nhaân cuûa ñoái töôïng.

Cuoäc ñôøi chuùng ta coù gieo duyeân aùc thieän vôùi

nhöõng ñoái töôïng naøy neân phaûi gaëp hoï ñeå traû

vay, côù sao ta laïi cho caùc ñoái töôïng laøm khoå ta.

Ta khoâng xeùt cuoäc soáng cuûa ta hieän taïi, ta coù

laøm khoå ai khoâng?

Chaéc chaén ñieàu naøy laø phaûi coù, nhö noùi

moät lôøi noùi khoâng aùi ngöõ, lôøi noùi hung döõ, lôøi

noùi khoâng thaønh thaät, noùi theâu deät, noùi xaáu

ngöôøi khaùc, noùi oan öùc cho ngöôøi hoaëc laøm moät

haønh ñoäng thoâ loã vung tay muùa chaân, khaïc

nhoå, neùm moät naém raùc laøm oâ nhieãm moâi tröôøng

thì cuõng laøm khoå ngöôøi roài. Nguyeân nhaân chính

laø ta voâ tình laøm khoå ngöôøi neân nhöõng ngöôøi ôû

xung quanh ta môùi coù nhöõng haønh ñoäng aùc

phaùp nhö vaäy. Côù sao ta khoâng bieát nhaãn nhòn,

tuøy thuaän, baèng loøng ñeå chuyeån hoùa nhöõng


nhaân quaû nghieäp baùo quaù khöù. Neáu khoâng coù

nhaân quaû nghieäp baùo quaù khöù thì laøm sao

chuùng ta soáng coù cha meï, anh em, chò em trong

gia ñình; laøm sao chuùng ta soáng baø con choøm

xoùm laùng gieàng, coâ baùc, anh chò em ngöôøi

thieän, ngöôøi aùc xung quanh ta.

Vì theá, söï an vui haïnh phuùc cuûa con ngöôøi

khoâng phaûi töø treân trôøi rôi xuoáng maø cuõng

khoâng phaûi töø döôùi ñaát chui leân. Noù cuõng khoâng

do ai mang ñeán cho chuùng ta, maø chính thaân

taâm chuùng ta phaûi soáng trong thieän phaùp giôùi

luaät ñöùc haïnh cuûa Phaät giaùo thì haïnh phuùc seõ

coù ngay lieàn.

--o0o--

4- “Nghó ñeán hoaøn caûnh cuoäc soáng ñôn

coâi cuûa baø cuï giaø yeáu laïi beänh taät, chò Hoa moät

ngöôøi haøng xoùm haøng ngaøy vaãn thöôøng sang

nhaø chaêm soùc giuùp ñôõ baø Neùn nhö moät nghóa

cöû cao ñeïp mang ñaäm chaát tình laøng, nghóa

xoùm”. Caâu naøy daïy ÑAÏO ÑÖÙC HIEÁU SINH BOÁ THÍ

THAÂN HAØNH.

Thaáy caûnh baø cuï giaø neo ñôn, chò Hoa laø

moät ngöôøi haøng xoùm toát buïng bieát thöông

ngöôøi, thöôøng qua laïi chaêm soùc giuùp ñôõ cho baø

cuï thaät laø moät nghóa cöû ñaùng khen taëng, ñaùng

ghi nhôù. Chò Hoa laø ngöôøi bieát boá thí haønh


256

ñoäng giuùp ñôõ ñuùng chaùnh phaùp, vì baø cuï laø

ngöôøi ñaùng thöông haïi, cuoäc soáng baø cuï baát

haïnh chæ coù moät mình, thaân bò muø loøa, khoâng

ai hoâm sôùm. Thaät laø toäi nghieäp!

Laøm ngöôøi phaûi bieát boá thí giuùp ñôõ ngöôøi

baát haïnh trong xaõ hoäi. Boá thí coù nhieàu caùch:

1- Boá thí thöïc phaåm, tieàn baïc.

2- Boá thí coâng söùc.

3- Boá thí lôøi noùi.

Chò Hoa boá thí coâng söùc giuùp ñôõ baø cuï, khi

baø cuï caàn ñeán chò laø chò ñeán giuùp ñôõ ngay lieàn.

Cho neân, chuùng ta ñöøng nghó raèng chæ coù tieàn

baïc, thöïc phaåm môùi laø boá thí.

Vöøa roài, baùo chí ñaêng tin töùc ñoaøn thanh

nieân thaønh phoá Hoà Chí Minh ñi cöùu trôï vaø giuùp

ñôõ caát söûa lôïp nhaø cho ñoàng baøo mieàn Trung bò

côn baõo soá 9 laøm suïp ñoå nhaø cöûa tan naùt. Ñoù laø

ñoaøn thanh nieân TP HCM boá thí coâng söùc cuûa


mình giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi baát haïnh. Ñaáy laø

moät caùch boá thí.

Chuùng ta ñöôïc sinh ra laøm ngöôøi, ñöôïc

may maén hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly

tham, ñaïo ñöùc boá thí, nhôø ñoù moät vieäc laøm nhoû

nhaët naøo chuùng ta cuõng nhaän ra raát nhieàu

haønh ñoäng ñaïo ñöùc trong moãi vieäc laøm. Ví duï

nhö moät haønh ñoäng boá thí naøo trong ba haønh

ñoäng thaân, khaåu, yù, noù cuõng mang ñeán ñaày ñuû

ba ñöùc:

1- Ñöùc hieáu sinh.

2- Ñöùc ly tham.

3- Ñöùc boá thí.

Cho neân chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ: Trong

ñöùc boá thí thì coù hieáu sinh vaø ñöùc ly tham.

Trong ñöùc hieáu sinh thì coù ñöùc ly tham vaø ñöùc

boá thí. Trong ñöùc ly tham thì coù ñöùc hieáu sinh

vaø ñöùc boá thí. Bôûi vaäy ñöùc boá thí tuy moät maø

ba. Ñöùc boá thí, ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly tham

tuy ba maø moät. Ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly tham

cuõng vaäy, cho neân chuùng ta chæ caàn soáng moät

ñöùc haïnh thì trong ba ñöùc haïnh kia lieàn coù.

Ngöôøi tu só Phaät giaùo bieát tu taäp thì choïn

cho mình moät giôùi luaät ñöùc haïnh cho phuø hôïp

vôùi ñaëc töôùng cuûa mình maø tu haønh thì raát deã

daøng chöùng ñaïo. Giôùi luaät ñöùc haïnh giuùp cho


258

chuùng ta tu haønh ñi ñeán cöùu caùnh giaûi thoaùt

hoaøn toaøn maø khoâng sôï loït vaøo thieàn töôûng,

thieàn ngoaïi ñaïo, khoâng sôï taåu hoûa nhaäp ma,

khoâng sôï loaïn thaàn kinh ñieân khuøng. Bôûi vì

thôøi ñaïi chuùng ta coù nhieàu phaùp moân tu taäp,

phaùp naøo cuõng töï xöng laø phaùp toái thöôïng thöøa,

phaùp tu thaønh Phaät, nhöng xeùt laïi cho cuøng, töø

khi ñöùc Phaät nhaäp dieät ñeán giôø chöa coù ai tu

chöùng quaû A La Haùn taâm voâ laäu hoaøn toaøn. Thì

coøn bieát tin vaøo ai ñaây?

Giaùo lyù cuûa Phaät keû hieåu nhö theá naøy,

ngöôøi hieåu nhö theá kia. Ngay caû caùc sö toå Nam

toâng cuõng hieåu nghóa lung tung. Phaät daïy nieäm

Phaät laø soáng ñuùng giôùi luaät ñöùc haïnh thì caùc

Ngaøi daïy laáy 108 aâm nieäm ñeå öùc cheá voïng

töôûng gioáng nhö nieäm luïc töï Di Ñaø. Töù Nieäm

Xöù laø moät phaùp moân duy nhaát thaân thoï taâm

phaùp theá maø caùc Ngaøi beû vuïn ra thaønh boán

phaùp moân tu taäp:

1- Quaùn thaân.

2- Quaùn thoï.

3- Quaùn taâm.

4- Quaùn phaùp.

Trong phaùp moân Töù Nieäm Xöù Phaät daïy raát

roõ raøng:


- Treân thaân quaùn thaân ñeå nhieáp phuïc

tham öu...

- Treân thoï quaùn thoï ñeå nhieáp phuïc

tham öu...

- Treân taâm quaùn taâm ñeå nhieáp phuïc

tham öu...

- Treân phaùp quaùn phaùp ñeå nhieáp

phuïc tham öu...

Khi thaáy trong kinh daïy nhö vaäy, do caùc

Ngaøi khoâng coù kinh nghieäm tu haønh vôùi phaùp

moân naøy neân chia ra laøm boán phaùp moân tu öùc

cheá taâm, roài töï ñaët teân laø Thieàn Minh Saùt Tueä,

duøng cô buïng theo hôi thôû ra vaøo taäp trung öùc

cheá voïng taâm.

Treân Töù Nieäm Xöù quaùn thaân treân thaân coù

tu taäp phaùp moân Xuaát Töùc Nhaäp Töùc. Phaùp

moân Xuaát Töùc Nhaäp Töùc coù 16 phaùp tu hôi thôû

caùc thieàn sö Mieán Ñieän khoâng giaûi thích noåi.

Chæ coù boán ñeà muïc ñaàu tieân hôi thôû bình

thöôøng, hôi thôû ngaén, hôi thôû daøi, hôi thôû an

tònh, theá maø giaûi thích loanh quanh caùch thöùc

tu taäp öùc cheá, roài luaän theo kieán giaûi Minh Saùt

laøm leänh laïc yù nghóa lôøi Phaät daïy trong Töù

Nieäm Xöù. Nhö vaäy roõ raøng nhöõng thieàn sö naøy

chöa coù kinh nghieäm tu taäp Töù Nieäm Xöù.


260

Chính vì ñöùc boá thí quaù roäng raõi, treân

phaùp thöïc haønh coù nhieàu giôùi ñöùc nhö vaäy. Vì

theá chuùng toâi giaûi thích Töù Nieäm Xöù ñeå thaáy

raèng caùc nhaø sö Mieán Ñieän Nam toâng chöa

hieåu Töù Nieäm Xöù. Töù Nieäm Xöù töùc laø Chaùnh

Nieäm trong Baùt Chaùnh Ñaïo. Chaùnh Nieäm

trong Baùt Chaùnh Ñaïo laø nieäm GIÔÙI LUAÄT ÑÖÙC

HAÏNH. Coù giôùi luaät ñöùc haïnh thì môùi coù ly duïc

ly aùc phaùp, coù ly duïc ly aùc phaùp thì môùi coù

Chaùnh Ñònh (ly duïc ly aùc phaùp nhaäp Sô Thieàn,

do ly duïc sinh hyû laïc). Quyù vò coù thaáy chöa?

Khoâng tu hoïc giôùi luaät ñöùc haïnh, vaäy maø muoán

tu taäp Töù Nieäm Xöù laø tu taäp ñöôïc caùi gì?

--o0o--

5- “Moät buoåi saùng, chò Hoa ngaïc

nhieân khi thaáy caùnh cöûa goã nhaø cuï Neùn vaãn

coøn ñoùng im lìm, duø luùc naøy vaãn hôn 7 giôø

saùng, moät hieän töôïng khaùc thöôøng tröôùc ñoù

chöa bao giôø xaûy xa. Linh caûm coù chuyeän chaúng

laønh, chò Hoa böôùc sang goõ cöûa goïi lôùn nhieàu

laàn, nhöng vaãn khoâng coù tieáng traû lôøi”. Caâu naøy

daïy MOÄT HIEÄN TÖÔÏNG NHAÂN QUAÛ CHEÁT TRONG

SÖÏ COÂ ÑÔN VAÉNG VEÛ.

Baø cuï Neùn bò gieát cheát maø khoâng coù moät

ngöôøi thaân naøo ôû moät beân, ñoù cuõng laø qui luaät


nhaân quaû traû vay maø baø cuï phaûi traû trong kieáp

naøy, thaät laø xoùt xa voâ cuøng.

Bieát nhaân quaû nghieäp baùo thì chuùng ta

phaûi bieát soáng cho ñuùng nhöõng ñöùc hieáu sinh

vaø ñöùc ly tham, nhôø ñoù chuùng ta ñaõ chuyeån ñoåi

ñöôïc nhaân quaû aùc thaønh nhaân quaû thieän,

nghieäp baùo aùc thaønh nghieäp baùo thieän.

Neáu baø Neùn chæ caàn hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn

nhaân quaû hieáu sinh boá thí thì baø ñaõ chuyeån hoùa

caùi cheát ñau khoå cuûa mình thaønh söï soáng yeân

vui vaø chaùu Ñöùc Thò cuõng khoâng bò baûn aùn töû

hình.

Cho neân hoïc ñaïo ñöùc coù lôïi ích raát lôùn. Noù

luoân luoân ñem laïi söï bình an cho mình, cho

ngöôøi. Neáu nhaø nhaø ñeàu hoïc ñaïo ñöùc thì nhaø

nhaø hoøa hôïp, bieát nhaãn nhuïc, tuøy thuaän vaø

baèng loøng trong moïi hoaøn caûnh, moïi söï vieäc,

neân cuoäc soáng ñöôïc an vui haïnh phuùc.

Coøn neáu toaøn daân trong nöôùc ñeàu hoïc ñaïo

ñöùc thì ñaát nöôùc khoâng coù teä naïn xaõ hoäi, khoâng

coù teä naïn troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi; khoâng

coù naïn röôïu cheø say xæn chöûi vôï maéng con;

khoâng coù naïn xì ke ma tuùy; khoâng coù naïn mua

baùn maõi daâm vaø cuõng khoâng coù nhöõng tai naïn

giao thoâng cheát ngöôøi, hao taøi toán cuûa...


262

Nhôø toaøn daân hoïc ñaïo ñöùc maø ñaát nöôùc

höng thònh, phuù cöôøng, coù traät töï an ninh. Neáu

caû theá giôùi moïi ngöôøi ñeàu hoïc ñaïo ñöùc thì theá

giôùi seõ bình an vaø khoâng bao giôø coù chieán

tranh, khoâng coù ñaát nöôùc naøy ñaùnh chieám ñaát

nöôùc khaùc, khoâng bao giôø coù thieân tai, hoûa

hoaïn, ñoäng ñaát, soùng thaàn, baõo luït, v.v.. Thôøi

tieát luoân luoân möa thuaän gioù hoøa, ngöôøi noâng

daân laøm muøa deã daøng, gaët nhieàu boäi thu. Nhaø

nhaø ñeàu thoaùt caûnh ngheøo ñoùi, thieáu tröôùc huït

sau.

--o0o--

6- “Ñuùng luùc naøy, Nguyeãn Ñöùc Thò,

chaùu hoï cuûa baø Neùn cuõng vöøa ñeán nôi, chò Hoa

toû veû lo laéng: “Chaúng bieát sao hoâm nay baø cuï

nguû daäy muoän vaäy? Mau vaøo trong nhaø xem coù

chuyeän gì khoâng?”. Ngöôøi chaùu hoï ung dung môû

cöûa ñi vaøo nhaø, nhöng ngay laäp töùc chaïy ngöôïc

trôû ra vôùi veû maët hoaûng hoát: “Baø toâi bò ai gieát

cheát roài, laøng xoùm ôi!”. Caâu naøy daïy THIEÁU

ÑÖÙC THAØNH THAÄT LY THAM KHAÅU HAØNH.

Ngöôøi coù ñöùc hieáu sinh thì khoâng bao giôø

nôõ taâm gieát moät con vaät, duø laø con kieán, huoáng

laø caàm dao gieát ngöôøi. Ñöùc Thò maát heát tính

ngöôøi neân nôõ taâm caàm dao gieát baø cuï 73 tuoåi vaø

ñoát xaùc phi tang, laïi coøn kheùo leùo ñoùng kòch ñeå


qua maét moïi ngöôøi, nhaát laø ñeå qua maét cô quan

Coâng an ñieàu tra. Ñöùc Thò thaät daõ man, maéc toäi

gieát ngöôøi maø coøn theâm caùi toäi gian xaûo, löøa

ñaûo, doái gaït ngöôøi khaùc ñeå chaïy toäi aùc cuûa

mình. Thaät ñaùng traùch, nhöng cuõng ñaùng

thöông, chæ vì Ñöùc Thò khoâng hoïc ñaïo ñöùc môùi

ra noâng noãi naøy, neáu coù hoïc ñaïo ñöùc thì khoâng

bao giôø xaûy ra aùn maïng.

Trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi, neáu khoâng hoïc

ñaïo ñöùc thì con ngöôøi thöôøng laøm ra veû ngöôøi

toát, ngöôøi coù ñaïo ñöùc. Nhöng ñoù chæ laø kheùo

ñoùng kòch, hình thöùc ñaïo ñöùc giaû. Ñöùc Thò raát

kheùo ñoùng kòch, khieán moïi ngöôøi khoâng theå

naøo nghi Ñöùc Thò gieát baø cuï. Haønh ñoäng nhö

theá naøy ai daùm nghi ngôø: “Ngöôøi chaùu hoï ung

dung môû cöûa ñi vaøo nhaø, nhöng ngay laäp töùc

chaïy ngöôïc trôû ra vô ùi veû maët hoaûng hoát: “Baø toâi

bò ai gieát cheát roài, laøng xoùm ôi!”. Thaät tuyeät vôøi,

nhöng khoâng qua maét ñöôïc ngöôøi Coâng an

nhaân daân, doái gaït ngöôøi daân chöù khoâng theå doái

gaït ngöôøi chuyeân moân ñieàu tra nhöõng aùn maïng.

Nhöng duø sao chuùng ta cuõng coâng nhaän ngöôøi

Coâng an nhaân daân tìm thuû phaïm raát taøi tình.

Bôûi keû gieát ngöôøi cuõng khoân ngoan xaûo quyeät

khieáp ngöôøi, theá maø khoâng qua maét ñöôïc ngöôøi

coâng an.

Vôùi moät vaøi chi tieát nhoû nhaët maø ngöôøi

coâng an phaù aùn raát taøi tình. Nhöng coù taøi phaù


264

aùn nhö Bao Coâng thì xaõ hoäi vaãn troäm caép, cöôùp

cuûa gieát ngöôøi, hieáp daâm treû em, baøi baïc röôïu

cheø say xæn laøm maát traät töï an ninh thoân xoùm.

Cho neân duø coù phaù aùn taøi ba loãi laïc nhöng xaõ

hoäi vaãn coøn ñaày daãy teä naïn. Vì vaäy maø xaõ hoäi

vaãn baát an.

Muoán cho nhöõng teä naïn xaõ hoäi chaám döùt

thì chæ coù moïi ngöôøi giaø treû, lôùn beù ñeàu ñi hoïc

ñaïo ñöùc. Chæ coù ñaïo ñöùc môùi giaûi quyeát teä naïn

xaõ hoäi chaám döùt vaø ñem laïi söï an vui cho moïi

ngöôøi.

--o0o--

7- “Thaùi ñoä cuûa chaøng thanh nieân toû ra

raát caêm phaãn, luoân mieäng leân aùn keû naøo ñoù daõ

taâm gieát haïi cuï Neùn”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC

THAØNH THAÄT LY THAM KHAÅU HAØNH. Ñuùng laø

keû gieát ngöôøi coù nhieàu möu moâ gian xaûo ñeå löøa

gaït ngöôøi khaùc kheùo voâ cuøng. Khoù coù ai nghó ra

keû gieát ngöôøi maø laïi keâu khoùc ñöôïc. Thaät laø

ñoùng kòch tuyeät vôøi. Nhöõng kòch baûn ñoùng troø

kheùo voâ cuøng, nhöng luaät nhaân quaû khoâng theå

naøo dung tha cho ngöôøi gian aùc.

--o0o--

8- “Ngay sau khi nhaän ñöïôc thoâng tin,

cô quan Coâng an ñieàu tra laäp töùc coù maët taïi


hieän tröôøng. Döôùi neàn nhaø xi maêng laø moät xaùc

ngöôøi ñaõ bò ñoát chaùy, naèm cong queo, khoù coù

theå nhaän daïng ñöôïc. Tro buïi töø nhöõng vaät

duïng bò chaùy vöông vaõi khaép thi theå naïn

nhaân”. Caâu naøy daïy NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO

QUAÙ KHÖÙ TRAÛ VAY.

Nhìn hình aûnh naøy, chuùng ta thaáy ngay

nhaân quaû quaù khöù vaø hieän taïi cuûa baø cuï cheát

moät caùch raát thöông taâm. Neáu baø cuï coù hoïc ñaïo

ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc ly tham thì baø cuï ñaõ

chuyeån ñoåi nhaân quaû quaù khöù aùc seõ thaønh nhaân

quaû thieän trong hieän taïi, thaønh moät cuoäc soáng

bình an yeân vui. Chæ vì taâm boûn xeûn ích kyû,

khoâng daùm boá thí cho chaùu 30.000 ñoàng thì

laøm sao chuyeån ñoåi nhaân quaû xaáu thaønh nhaân

quaû toát laønh ñöôïc. Ngöôïc laïi, baø cuï khoâng löôïng

ñöôïc söùc mình, töôûng ñaâu khoâng ai laøm gì ñöôïc

mình. Vôùi moät chaøng thanh nieân söùc löïc maïnh

khoûe maø baø cuï khoâng saùng suoát, daùm thaùch

thöùc “Maày muoán thì gieát tao ñi..”. Trong luùc

ñang caàn tieàn maø nghe caâu noùi thaùch thöùc thì

loøng caêm töùc taêng leân nhö löûa chaùy theâm daàu.

Ñoù laø nhaân quaû aùc laïi gaëp nhaân quaû aùc neân

nghieäp baùo taêng leân, vì theá haäu quaû phaûi ñi ñeán

caùi cheát theâ thaûm, thaät laø thöông taâm. Neáu ôû

ñaây chæ caàn hieåu moät chuùt ñaïo ñöùc nhaân quaû thì

söï vieäc ñaâu coù xaûy ra quaù toài teä.


266

Trong cuoäc ñôøi naøy, nhaân quaû luoân luoân

theo saùt caùnh beân moïi ngöôøi nhö hình vôùi

boùng, vì theá neáu ai khoâng theo hoïc ñaïo ñöùc

nhaân quaû seõ töï laøm khoå mình, khoå ngöôøi.

Tröôøng hôïp nhö Ñöùc Thò vaø baø cuï Neùn ôû treân,

caû hai ñeàu khoâng roõ ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû neân ñeå nhaân quaû trong voâ minh tieáp dieãn

moät nghieäp baùo voâ cuøng ñau khoå, vaø coøn ñeå laïi

cho moïi ngöôøi moät hình aûnh thöông ñau theâ

thaûm.

--o0o--

9- “Xaùc ñònh ñaây laø moät vuï aùn maïng,

cô quan CSÑT Coâng An tænh Bình Ñònh laäp töùc

truy tìm thuû phaïm. Baèng bieän phaùp nghieäp vuï







phaù hung haõn... nhieàu laàn laø “khaùch môøi ñaëc

bieät” cuûa coâng an ñieàu tra”. Caâu naøy daïy nhöõng

keû thieáu ñaïo ñöùc bao giôø cuõng coù nhöõng thaønh

tích baát haûo gaây roái traät töï trong xaõ hoäi. Nhôø

ñoù cô quan Coâng an ñieàu tra cöù theo saùt nhöõng

thaønh phaàn baát haûo naøy thì phaù aùn raát deã

daøng, khoâng coøn khoù khaên.


Nhöõng ngöôøi toát khoâng bao giôø la caø töø

quaùn naøy ñeán quaùn khaùc, khoâng bao giôø baøi baïc

huùt xaùch, röôïu cheø, xì ke ma tuùy, khoâng bao giôø

troäm caép cöôùp giaät cuûa ai. Vì theá trong xoùm aáp

laøng xaõ, ñaâu phaûi taát caû thanh nieân ñeàu xaáu

heát. Cho neân ngaønh Coâng an ñieàu tra raát deã

laøm vieäc, chæ caàn theo doõi nhöõng ngöôøi xaáu aùc

coù thaønh tích baát haûo naøy thì seõ phaù aùn moät

caùch deã daøng.

Ñöùc Thò ñöôïc cô quan Coâng an ñieàu tra löu

yù nhaát, vì coù nhöõng thaønh tích baát haûo. Duø Ñöùc

Thò kheùo leùo che ñaäy ñeán ñaâu, moät khi coâng an

löu yù thì khoâng thoaùt khoûi tuø toäi vaø baûn aùn töû

hình.

Neáu xaõ hoäi naøy nhaân daân khoâng hoïc ñaïo

ñöùc thì khoâng nhöõng coù moät Ñöùc Thò maø coøn

nhieàu Ñöùc Thò khaùc nöõa. Duø phaùp luaät coù töû

hình heát nhöõng ngöôøi aùc naøy, nhöng xaõ hoäi moïi

ngöôøi khoâng coù ñaïo ñöùc thì seõ khoâng bao giôø

heát Ñöùc Thò.

Cho neân, ñaïo ñöùc caàn thieát ñeå dieät tröø teä

naïn xaõ hoäi nhö troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi,

v.v.. Chuùng toâi thieát tha keâu goïi moïi ngöôøi haõy

ñi hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû ñeå xaõ hoäi

ngaøy caøng ñöôïc bình an yeân oån hôn, vaø khoâng

bao giôø coù nhöõng Ñöùc Thò nöõa.


268

Öôùc mong sao Nhaø nöôùc thaáy ñöôïc nhöõng

ñieàu lôïi ích naøy maø ñem neàn ñaïo ñöùc phoå bieán

cho moïi ngöôøi daân ñöôïc thoâng hieåu, ñeå nhaân

daân ñöôïc soáng bình an.

--o0o--

10- “Khi ñöôïc hoûi veà caùi cheát baát ngôø

cuûa baø Neùn, Thò raát bình thaûn ñöa ra nhieàu laäp

luaän nhaèm chöùng minh yeáu toá ngoaïi phaïm cuûa

mình: “Baø Neùn laø em ruoät cuûa baø noäi toâi, cuõng

khoâng coù thuø oaùn, töùc giaän hay lyù do gì ñeå toâi

gieát cheát ngöôøi thaân cuûa mình; beân caïnh ñoù,

Thò coøn khaêng khaêng cho raèng: “Toái hoâm ñoù toâi

ñang ñi döï ñaùm ôû nhaø oâng Phong cuøng thoân, coù

nhieàu ngöôøi chöùng kieán. Hôn nöõa, neáu toâi laø

ngöôøi gieát baø Neùn thì vieäc gì phaûi hoâ hoaùn keâu

haøng xoùm...”. Caâu naøy daïy söï gian xaûo cuûa Ñöùc

Thò ñeå qua maét cô quan ñieàu tra.

Ngöôøi gian xaûo duø kheùo leùo ñeán ñaâu, bao

giôø cuõng ñeå loä söï doái traù cuûa mình khi cô quan

ñieàu tra hoûi qua, hoûi laïi. Töø ñoù môùi loä maët thaät

cuûa keû gieát ngöôøi cöôùp cuûa.

Duø daãn chöùng nhieàu hình thöùc chaïy toäi,

nhöng cuoái cuøng toäi aùc khoâng theå traùnh khoûi

baûn aùn töû hình.

Luaät nhaân quaû raát coâng baèng, khoâng coù keû

naøo gieát ngöôøi maø traùnh khoûi. Chæ nhaân quaû


chöa ñuùng luùc neân coøn traùnh neù moät hai ngaøy,

chöù neáu ñaõ ñuû duyeân phaûi traû nhaân quaû thì bay

leân trôøi hay chui xuoáng ñaát cuõng khoâng traùnh

khoûi haäu quaû tuø toäi vaø töû hình.

Ngöôøi ñôøi thöôøng khoâng hieåu bieát luaät

nhaân quaû, neân cho raèng löôùi trôøi loàng loäng

nhöng khoâng bao giôø troán traùnh ñöôïc.

Laøm aùc thì phaûi ñeàn toäi aùc, nhaân naøo quaû

naáy deã ai traùnh khoûi. Nghieäp baùo chöa ñeán, chöù

moät khi noù ñaõ ñeán thì raát khoù thoaùt khoûi, cho

neân moïi ngöôøi coá gaéng traùnh laøm ñieàu aùc,

thöôøng soáng laøm nhöõng ñieàu thieän thì söï an vui

seõ ñeán vôùi moïi ngöôøi.

--o0o--

11- “Lyù leõ cuûa Ñöùc Thò töôûng chöøng

vöõng chaéc, theá nhöng caøng ñi vaøo chi tieát cuï

theå töøng caâu hoûi cuûa caùc ñieàu tra vieân, Thò

caøng traû lôøi caøng boäc loä nhieàu maâu thuaãn vaø

ñuoái lyù daàn. Sau ba ngaøy ngoan coá, cuoái cuøng

gaõ thanh nieân coù daùng ngöôøi maûnh mai vaø

göông maët laïnh luøng ñaõ phaûi cuùi ñaàu nhaän toäi.

Chæ vì 30.000 ñoàng tieàn nhaäu”. Caâu naøy daïy söï

thaät phaûi laø söï thaät, keû gieát ngöôøi phaûi loä maët,

khoâng theå che ñaäy doái gaït ai ñöôïc nöõa caû.

Chæ vì coù 30.000 ñoàng maø gieát moät maïng

ngöôøi, thaät laø ñau xoùt voâ cuøng. Khi taâm tham


270

lam ngöï trò trong loøng thì con ngöôøi luùc baáy giôø

thaät laø voâ minh meâ môø, khoâng coøn ñuû trí saùng

suoát nöõa. Do söï voâ minh meâ môø aáy neân Ñöùc Thò

môùi daùm caàm dao gieát ngöôøi. Khi gieát ngöôøi

xong laïi coøn daùm thieâu ñoát xaùc baø cuï ñeå phi

tang thì thaät laø aùc ñoäc.

Tröôùc khi laøm moät vieäc gì chuùng ta caàn

phaûi nhìn xem vaø quaùn xeùt haäu quaû cuûa vieäc

laøm ñoù nhö theá naøo? Ñoù laø moät baøi hoïc ngaøn

vaøng. Cho neân, hieän giôø chuùng ta laø nhöõng

ngöôøi ñang hoïc ñaïo ñöùc ly tham (töø boû laáy cuûa

khoâng cho), vì theá tröôùc khi chuùng ta laøm moät

vieäc gì hoaëc noùi moät ñieàu gì thì phaûi suy nghó

veà haäu quaû cuûa vieäc laøm hay cuûa lôøi noùi ñoù. Neáu

haäu quaû cuûa noù mang ñeán laøm cho mình khoå,

ngöôøi khaùc khoå vaø caû hai ngöôøi ñeàu khoå thì

nhaát ñònh khoâng laøm, khoâng noùi ñieàu ñoù. Nhôø

coù tö duy suy nghó chín chaén nhö vaäy, neân cuoäc

soáng khoâng bao giôø coù khoå ñau; khoâng bao giôø

coù phieàn luïy.

Neáu Ñöùc Thò coù hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø

ñaïo ñöùc ly tham thì khoâng bao giôø Ñöùc Thò laøm

neân nhöõng toäi loãi quaù lôùn nhö theá naøy. Ñaõ taïo

toäi gieát ngöôøi maø coøn laøm theâm moät toäi nöõa, ñoù

laø doái traù, gian xaûo che ñaäy toäi aùc cuûa mình.

Cho neân hoïc ñaïo ñöùc coù lôïi ích voâ cuøng,

neáu moïi ngöôøi trong nöôùc ñeàu coù hoïc ñaïo ñöùc


thì xaõ hoäi naøy khoâng bao giôø coù troäm caép, cöôùp

cuûa, gieát ngöôøi.

Ñaïo ñöùc cuûa Phaät giaùo laø neàn ñaïo ñöùc raát

gaàn guõi vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi haøng ngaøy.

Cho neân, ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc laø hoïc caùch thöùc

soáng khoâng laøm khoå mình, khoâng laøm khoå

ngöôøi vaø khoâng laøm khoå taát caû chuùng sinh:

- Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc laø ñem laïi söï bình an

cho mình, cho ngöôøi vaø cho taát caû chuùng sinh.

Hoï khoâng bao giôø gieát haïi vaø aên thòt chuùng

sinh. Hoï luùc naøo cuõng thöïc hieän loøng yeâu

thöông moïi söï soáng treân haønh tinh naøy.

- Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc khoâng bao giôø laáy

cuûa khoâng cho, cho neân hoï khoâng bao giôø moùc

tuùi, troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi, v.v.. Luùc naøo

hoï cuõng soáng vôùi ñöùc ly tham, cuûa rôi khoâng

bao giôø löôïm. Nhôø theá ban ñeâm nhaø nhaø ngöôøi

nguû khoâng ñoùng cöûa.

- Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc khoâng bao giôø sinh

taâm taø daâm, vì theá hoï soáng raát chung thuûy, vôï

choàng con caùi raát yeâu thöông nhau, gia ñình hoï

traøn ñaày haïnh phuùc. Hoï khoâng bao giôø coù tieáng

caõi coï, raày raø, luoân luoân duøng lôøi aùi ngöõ, nheï

nhaøng, ngoït ngaøo, nhaõ nhaën, eâm dòu ñaày tình

thöông yeâu ñuøm boïc laãn nhau.


272

- Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc khoâng bao giôø noùi

doái, luoân luoân noùi nhöõng lôøi thaønh thaät vaø aùi

ngöõ, khoâng bao giôø duøng lôøi maéng chöûi, maït

saùt, maï lò ai hoaëc noùi lôøi ly giaùn gaây chia reõ

moïi ngöôøi, luoân luoân soáng ñoaøn keát gaén boù vôùi

moïi ngöôøi baèng loøng thöông yeâu chaân thaät.

- Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc khoâng bao giôø uoáng

röôïu, huùt thuoác laù, thuoác laøo, thuoác phieän, chích

xì ke ma tuùy, côø baïc, caù cöôïc. Vì theá cô theå

maïnh khoûe, ít beänh taät oám ñau, nhôø ñoù hoï soáng

yeân vui, thanh thaûn, an oån vaø voâ söï. Cuoäc soáng

cuûa hoï voâ cuøng haïnh phuùc, taâm hoàn hoï luùc naøo

cuõng thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï. Hoï soáng

trong theá giôùi naøy nhö soáng treân coõi Thieân

Ñaøng, Cöïc Laïc. Thaät laø haïnh phuùc voâ cuøng, voâ

taän!

Cho neân, trong xaõ hoäi moïi ngöôøi ñeàu hoïc

ñaïo ñöùc thì xaõ hoäi coù traät töï, an ninh, khoâng

bao giôø coù nhöõng teä naïn xaõ hoäi vaø cuõng khoâng

coù nhöõng tai naïn giao thoâng xaûy ra laøm hö hao

taøi saûn vaø maát ñi nhöõng ngöôøi yeâu thöông. Vì

hoï soáng vôùi ñöùc caån thaän neân khoâng bao giôø laùi

xe chaïy laïng laùch, chaïy quaù toác ñoä, luoân luoân

chaïy ñuùng luaät giao thoâng. Bôûi vaäy ñaïo ñöùc raát

caàn thieát cho loaøi ngöôøi treân haønh tinh naøy.

Öôùc mong sao ñaïo ñöùc nhaân baûn nhaân quaû cuûa

Phaät giaùo seõ ñöôïc ñeán vôùi moïi ngöôøi. Nhaát laø


noù ñeán khaép nôi treân moïi mieàn ñaát nöôùc Vieät

Nam.

--o0o--

12- “Hai giôø chieàu, cuoäc nhaäu taïi quaùn

Karaoke goàm Nguyeãn Ñöùc Thò, Döông Vaên Taøi

vaø 3 ngöôøi thanh nieân khaùc baét ñaàu “khai

cuoäc”. Tröôùc khi môû maøn, anh Taøi tuyeân boá seõ

chi tieàn 10 chai bia Quy Nhôn (3.000 ñoàng moät







goïi ngöôøi ñoù phaûi traû tieàn”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC

SOØNG PHAÚNG.

Xaõ hoäi coù nhieàu teä naïn laø do aên chôi röôïu

cheø, côø baïc, ñó thoõa, ñaøng ñieám. Ñaây laø nguyeân

nhaân ñöa ñeán caùi cheát cuûa baø cuï. Bôûi xaõ hoäi ñaïo

ñöùc xuoáng caáp, neân moïi vieäc laøm, moïi lôøi noùi

khoâng suy nghó tröôùc neân haäu quaû cuûa noù khoù

löôøng.

Thanh nieân vaø thanh thieáu nieân nam nöõ

khoâng hoïc ñaïo ñöùc, neân thöôøng vui chôi nhöõng

nôi khoâng laønh maïnh, thöôøng ñöa ñaåy hoï vaøo

con ñöôøng toäi loãi nhö troäm cöôùp, gieát ngöôøi,


274

nhö mua baùn daâm, soáng ñôøi truïy laïc, laøm oâ ueá

baûn thaân, mang nhieàu chöùng beänh nan y cuûa

theá kyû.

Cho neân, ñaïo ñöùc caàn phaûi baét buoäc moïi

ngöôøi daân trong nöôùc ñeàu phaûi hoïc cho thaám

nhuaàn, thì naïn röôïu cheø say xæn seõ chaám döùt,

naïn côø gian baïc laän seõ khoâng coøn nöõa, teä naïn

maõi daâm seõ khoâng coøn ai mua, ai baùn, vì theá coù

ai daïi gì chaïy theo saéc duïc ñeå mang beänh taät

khoå vaøo thaân. Nhôø coù hoïc ñaïo ñöùc maø moïi

ngöôøi soáng moät cuoäc soáng thanh nhaøn, yeân vui

vaø haïnh phuùc.

--o0o--

13- “Vôùi baûn chaát löu manh, hung döõ,

Thò laïi cho raèng anh Taøi ñaõ “chôi khoâng ñeïp”,

neân hung haêng chöûi bôùi vaø chuïp voû chai xoâng

vaøo ñoøi xöû ñeïp anh baïn cuøng nhaäu tröôùc ñoù vaøi


tích cöïc can ngaên neân xoâ xaùt khoâng xaûy ra. Chuû

quaùn thoâng caûm, ñoàng yù cho Thò nôï laïi tieàn 10

chai bia laø 30.000 ñoàng”. Caâu naøy daïy BAÛN

CHAÁT LÖU MANH HUNG DÖÕ THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC

HIEÁU SINH NHAÂN BAÛN - NHAÂN QUAÛ THAÂN

HAØNH, KHAÅU HAØNH.


Ngöôøi coù baûn chaát löu manh, hung döõ laø

ngöôøi aên ngöôïc, noùi ngaïo, thöôøng hay thích

ñaùnh ñaù, ngang taøng phaùch loái.

Ñöùc Thò thuoäc veà loaïi ngöôøi naøy; loaïi

ngöôøi maø moïi ngöôøi hieàn laønh ai cuõng laùnh xa.

Vì gaàn nhöõng haïng ngöôøi naøy chæ coù ñaùnh, ñaù,

ñaâm cheùm taïo ra nhieàu söï khoå ñau cho nhau.

Ca dao noùi: “Gaàn möïc thì ñen, gaàn ñeøn thì

saùng”. Cho neân ôû ñôøi, chuùng ta neân choïn ngöôøi

coù ñaïo ñöùc laøm baïn, vì choïn baïn chôi vôùi nhau

laø ngöôøi coù ñaïo ñöùc thì seõ mang laïi söï yeân vui

vaø haïnh phuùc cho nhau. Coøn choïn baïn chôi vôùi

nhau laø nhöõng ngöôøi voâ ñaïo ñöùc, löu manh,

hung döõ seõ coù ngaøy mang hoïa vaøo thaân.

Ñaïo ñöùc laø treân heát, trong cuoäc ñôøi naøy chæ

coù ñaïo ñöùc môùi ñem laïi haïnh phuùc cho mình,

cho ngöôøi; môùi ñem laïi söï bình an cho chuùng ta

treân coõi ñôøi naøy. Vì theá moïi ngöôøi phaûi hoïc ñaïo

ñöùc cho thaám nhuaàn thì lôïi ích raát lôùn cho

mình, cho gia ñình vaø cho xaõ hoäi.

--o0o--

14- “Soá tieàn ñoù khoâng lôùn, nhöng Thò

caûm thaáy töùc toái raèng mình “bò sæ nhuïc vì maáy

chuïc baïc”. Haäm höïc ra veà vôùi yù nghó seõ kieám

tieàn roài ñeán “neùm vaøo maët chuùng noù cho haû


276

giaän!”. Caâu naøy daïy SÖÏ TÖÙC GIAÄN LAØM MEÂ MÔØ

LYÙ TRÍ, THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH YÙ HAØNH.

Ñöùc Thò keâu röôïu maø baét ngöôøi khaùc traû

tieàn, ñoù laø moät vieäc laøm quaù sai, theá maø taâm

meâ môø khoâng thaáy coøn sinh ra töùc giaän, muoán

ñaùnh ngöôøi khaùc, neáu moïi ngöôøi khoâng can

ngaên thì aùn maïng seõ khoâng xaûy ra nôi nhaø baø

cuï Neùn. Ñuùng Ñöùc Thò laø ngöôøi löu manh, hung

döõ, khoâng phaûi laø ngöôøi coù ñaïo ñöùc. Neáu Ñöùc

Thò ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc thì chaéc chaén khoâng xaûy

ra vuï aùn gieát ngöôøi vaø Ñöùc Thò cuõng khoâng trôû

thaønh ngöôøi löu manh hung döõ, maø seõ laø ngöôøi

toát.

Baûn chaát coân ñoà löu manh, hung döõ khoâng

phaûi coù saün trong Ñöùc Thò, maø coù ñöôïc nhö

ngaøy hoâm nay laø do Ñöùc Thò ñaõ nhieãm oâ bôûi xaõ

hoäi moïi ngöôøi soáng khoâng ñaïo ñöùc. Nhaát laø

trong gia ñình Ñöùc Thò, nhöõng ngöôøi lôùn nhö

cha meï, anh chò em ñeàu löu manh hung döõ thì

con caùi môùi chòu aûnh höôûng vaø ngaøy ngaøy huaân


taäp tính ngang böôùng, ngang ngöôïc, neân ñeán

nay ñaõ huaân taäp trôû thaønh nhöõng tay löu

manh, du ñaõng thöïc thuï.

--o0o--




ñaàu haén loùe leân moät ñòa chæ. Phaûi roài... baø Neùn!

Haén ñi nhanh veà phía caên nhaø coâ quaïnh cuûa cuï

73 tuoåi, em ruoät baø noäi haén”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH VAØ ÑÖÙC LY THAM YÙ

HAØNH.

Muoán cöôùp giaät cuûa ai ñeàu phaûi coù söï tö

duy suy nghó kyõ roài môùi tìm ngay ñòa chæ ñoù maø

haønh söï cöôùp giaät. Ñöùc Thò ñaõ tìm ra ñòa chæ.

Moät baø cuï giaø 73 tuoåi maø ñeán cöôùp giaät thì ñaâu

coù gì khoù khaên, vì baø cuï giaø yeáu thì ñaâu coøn söùc

choáng cöï. Neân Ñöùc Thò thi haønh cöôùp giaät moät

caùch deã daøng khoâng maáy khoù khaên, khoâng maáy

meät nhoïc.

--o0o--

16- “Toäi aùc taøn ñoäc! Laø chaùu hoï, Thò bieát

roõ cuï raát ngheøo, nhöng baây giôø vaãn coøn laø ñaàu

thaùng, chaéc chaén soá tieàn Nhaø nöôùc trôï caáp cöùu

ñoùi cho cuï vaãn coøn, trong luùc haén chæ caàn

30.000 ñoàng ñeå röûa nhuïc. Haén böôùc leân theàm


278

nhaø vaø keùo caùnh cöûa hoâng. Beân trong nhaø, baø

cuï vôùi ñoâi maét muø loaø moø maãm ñi veà phía cöûa

vaø hoûi: “Ñöùa naøo voâ nhaø vaäy baây?”. Thò cuõng

leân tieáng: “Con... Thò ñaây maø...”. Cuï Neùn ñöùng

laïi giöõa nhaø, nhöõng neáp nhaên nheo treân khuoân

maët caøng nhieàu theâm vì... khoù chòu. Baø coøn laï

gì thaèng chaùu hoãn laùo naøy. Maáy thaùng tröôùc noù








beáp ñaâm thaúng vaøo coå cuûa baø cuï Neùn”. Caâu naøy

daïy THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH VAØ ÑÖÙC LY THAM

THAÂN HAØNH.

Bieát baø cuï ngheøo, chæ soáng vôùi soá tieàn trôï

caáp 200.000 ñoàng moãi thaùng cuûa Nhaø nöôùc, ñoù

chöùng toû nhaân quaû quaù khöù keo kieät cuûa baø cuï

neân hieän taïi baø cuï raát ngheøo, soáng nhôø vaøo

ngöôøi khaùc. Neáu baø cuï Neùn coù hoïc ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû, chaéc chaén vôùi ñöùc hieáu

sinh loøng baø cuï seõ roäng raõi khoâng ích kyû, boûn

xeûn, vaø vui loøng boá thí cho ñöùa chaùu löu manh,

coân ñoà. Do ñöùc hieáu sinh khieán cho ñöùa chaùu

giaûm bôùt hung döõ löu manh, trôû thaønh thaân

thieän ñoái vôùi baø cuï thì caùi cheát cuûa baø khoâng

theå xaûy ra. Bôûi vaäy hoïc ñaïo raát caàn cho cuoäc


soáng haøng ngaøy giao tieáp vôùi moïi ngöôøi.

Chuyeän lôùn xeù thaønh nhoû. Neáu baø cuï Neùn bieát

boá thí cho chaùu Ñöùc Thò 30.000 ñoàng vaø vui veû

khuyeân Ñöùc Thò: “Nay baø cho chaùu, nhöng chaùu

ñöøng uoáng röôïu, uoáng röôïu nhieàu chaùu seõ bò

beänh vaø seõ khoå thaân chaùu aï!”. Do loøng yeâu

thöông, bieát boá thí tieàn baïc vaø lôøi aùi ngöõ thì

chaùu Ñöùc Thò ñaâu coù mang aùn töû hình.

Toùm laïi, hoïc ñaïo ñöùc coù lôïi nhö vaäy, chuùng

toâi öôùc nguyeän moïi ngöôøi ai ai cuõng ñeàu ñöôïc

hoïc ñaïo ñöùc.

--o0o--

17- “Sau khi gaây aùn, haén boãng hoaûng sôï

vôùi suy nghó: Daáu tay cuûa mình chaéc chaén seõ

coøn löu laïi treân ngöôøi baø cuï, hình aûnh cuûa

mình vaãn coøn in trong troøng maét baø. Coâng an

seõ bieát... Moät keá hoaïch phi tang toäi loãi nhanh


chieáu cuõ vaø taát caû soá quaàn aùo ñang coù trong

nhaø phuû leân ngöôøi baø cuï roài chaâm löûa ñoát. Ñaõ

taïm yeân taâm, haén ñi ra cöûa tröôùc, kheùp cöûa laïi

roài chui ra qua loã hoång ôû haøng raøo daâm buït ñeå

ñi veà nhaø mình baèng con ñöôøng taét, nhaèm

traùnh söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi. Ñeán buïi chuoái

um tuøm phía sau nhaø beáp gaõ luùi huùi ñaøo moät

caùi loã roài boû boä quaàn aùo ñang maëc dính maùu

vaøo ñoù, nhôø ngoïn löûa phi tang. Chôø cho taát caû


280

ra tro, y laáp ñaát laïi, ra gieáng röûa saïch tay chaân

roài vaøo nhaø naèm nguû, saùng hoâm sau nghe chò

Hoa keâu cöûa. Thò vôø nhö tình côø chaïy sang nhaø

cuï Neùn, hoâ hoaùn nhaèm ñaùnh laïc höôùng moïi

ngöôøi”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC THAØNH THAÄT

THAÂN HAØNH, KHAÅU HAØNH.

Ñöùc Thò khoâng ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc neân gaây

ra toäi gieát ngöôøi, roài laïi theâm moät toäi nöõa laø toäi

doái traù vaø raát daõ man (ñoát xaùc baø cuï, choân daáu

aùo quaàn dính maùu, hoâ hoaùn, keâu khoùc). Ñoù laø

haønh ñoäng voâ ñaïo ñöùc töø toäi loãi naøy daãn ñeán toäi

loãi khaùc. Bôûi vaäy xaõ hoäi khoâng trang bò nhöõng

lôùp hoïc ñaïo ñöùc cho toaøn daân, neân nhöõng noãi

ñau loøng khoâng theå naøo traùnh khoûi.

Hieän nay chuùng ta ñang ngoài yeân taïi ñaây

bình an, nhöng haõy ñeán beänh vieän thì ngaøy

naøo cuõng coù nhöõng ngöôøi bò cheát, bò thöông do

tai naïn giao thoâng; coù nhöõng ngöôøi bò cheát bò

thöông do troäm cöôùp, du coân du ñaõng ñaùnh

nhau ñaâm cheùm.

Chuùng ta ñang ngoài taïi ñaây bình an,

nhöng haõy ñeán nhöõng nôi cô quan Coâng an giöõ

gìn traät töï, an ninh xaõ hoäi, nôi cô quan ñieàu tra

toäi phaïm thì bieát bao nhieâu laø ngöôøi phaïm

phaùp luaät, keå sao cho heát.

Ngöôøi khoâng coù ñöùc hieáu sinh thì khoâng coù

ñöùc ly tham, khoâng coù ñöùc ly tham thì saùt sinh,

troäm caép, taø daâm, voïng ngöõ vaø uoáng röôïu


khoâng theå naøo traùnh khoûi. Töø phaïm phaûi

nhöõng loãi naøy thì seõ phaïm vaøo nhöõng loãi khaùc

raát deã daøng. Nhö Ñöùc Thò cho chuùng ta thaáy

raát roõ: Baét ñaàu töø choã phaïm vaøo loãi uoáng röôïu,

töø choã uoáng röôïu daãn ñeán toäi cöôùp giaät tieàn baïc;

töø choã cöôùp giaät tieàn baïc daãn ñeán toäi gieát

ngöôøi; töø choã gieát ngöôøi daãn ñeán toäi löøa ñaûo; töø

toäi gieát ngöôøi vaø löøa ñaûo daãn ñeán baûn aùn töû

hình.

Cho neân ngöôøi coù ñaïo ñöùc Nguõ Giôùi raát lôïi

ích cho mình, cho gia ñình vaø xaõ hoäi.

Trong ñaïo Phaät, Nguõ Giôùi laø ñöùc haïnh

soáng haèng ngaøy cuûa ngöôøi phaät töû, theá maø

ngöôøi phaät töû ñaõ THOÏ TAM QUY, NGUÕ GIÔÙI maø

laïi khoâng soáng ñöùc haïnh cuûa TAM QUY vaø NGUÕ

GIÔÙI, maø laïi theo loái soáng toäi aùc gaây bao ñau

khoå cho mình, cho ngöôøi.

Thoï coù nghóa laø chaáp nhaän soáng vôùi nhöõng

giôùi luaät ñöùc haïnh naøy, nhöng phaàn ñoâng phaät

töû “THOÏ”, nhöng laïi khoâng soáng vôùi nhöõng giôùi

luaät ñöùc haïnh, vaø nhö vaäy thoï chæ coù hình thöùc.

Cho neân bao nhieâu toäi loãi cuûa ngöôøi phaät töû vaãn

coøn nguyeân veïn, vaãn khoâng thay ñoåi chuùt naøo.

Phaät töû khoâng soáng giôùi luaät ñöùc haïnh

khoâng phaûi loãi cuûa ngöôøi phaät töû maø loãi cuûa

ngöôøi thaày laøm leã thoï TAM QUY NGUÕ GIÔÙI. Khi

thoï TAM QUY NGUÕ GIÔÙI xong, thì vò thaày phaûi

chòu traùch nhieäm höôùng daãn, giaûng daïy ñuùng


282

phöông phaùp soáng ñöùc haïnh Tam Quy, Nguõ

Giôùi. Coù nhö vaäy thì ngöôøi phaät töû laøm sao gaây

ra bao nhieâu toäi loãi.

Thoï Tam Quy, Nguõ Giôùi roài maø uoáng röôïu

vaãn coøn uoáng röôïu, aên thòt chuùng sinh vaãn coøn

aên thòt chuùng sinh, noùi doái, laáy cuûa khoâng cho

vaãn coøn noùi doái, laáy cuûa khoâng cho, thaäm chí coù

ngöôøi coøn taø daâm. Nhö vaäy nhöõng toäi loãi naøy veà

ai?

Nhö chuùng toâi ñaõ noùi ôû treân: Ngöôøi phaät

töû gaây ra toäi loãi laø traùch nhieäm cuûa oâng thaày

laøm leã THOÏ TAM QUY NGUÕ GIÔÙI.

--o0o--

18- “Daõ man taøn ñoäc ñeán möùc khoâng coøn

nhaân tính, Nguyeãn Ñöùc Thò, sinh naêm 1982, ñaõ

bò tuyeân möùc aùn töû hình cho hai toäi gieát ngöôøi

vaø cöôùp taøi saûn”. Caâu naøy daïy NHAÂN QUAÛ

NGHIEÄP BAÙO do THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH vaø ÑÖÙC

LY THAM THAÂN, KHAÅU, YÙ HAØNH neân mang ñeán

baûn aùn töû hình.

Nhaân quaû nghieäp baùo Ñöùc Thò laøm Ñöùc

Thò phaûi gaùnh chòu haäu quaû cuûa vieäc laøm aùc:

Cöôùp tieàn baïc, gieát baø cuï Neùn vaø doái gaït, löøa

ñaûo cô quan Coâng an.

Ngaøy ñeàn toäi aùc khoâng theå traùnh khoûi, chæ

coøn thôøi gian traû nghieäp baùo nhaân quaû maø thoâi.


Nhöng nhaân quaû khoâng phaûi traû moät kieáp naøy

maø coøn phaûi traû nhieàu ñôøi, nhieàu kieáp. Noãi ñau

khoå naøy maõi maõi seõ khoâng bao giôø döùt. Luaät

nhaân quaû gheâ gôùm laém xin quyù vò löu yù: Nhaân

quaû nghieäp baùo phaûi traû ba ñôøi.

Ñoái vôùi Ñöùc Thò chæ coù 30.000 ñoàng maø

laõnh baûn aùn töû hình thì thaät laø uoång cho moät

kieáp ngöôøi. Tuoåi treû ít hoïc, noâng noåi voâ ñaïo

ñöùc, ñeå laïi moät tieáng xaáu muoân ñôøi.

Tieác raèng baø cuï Neùn vaø chaùu Ñöùc Thò

khoâng ñöôïc hoïc ñaïo ñöùc, neân khoâng chuyeån

ñöôïc nhaân quaû thieän aùc. Vì theá phaûi chòu cheát

moät caùch thaûm thöông.

Caùi cheát cuûa baø cuï Neùn vaø chaùu Ñöùc Thò laø

taám göông nhaân quaû ñeå chuùng ta laáy ñoù soi laïi

mình maø caûnh giaùc töøng haønh ñoäng thaân,

mieäng, yù.

Nhöõng toäi cöôùp cuûa, gieát ngöôøi ñaõ xaûy ra

khaép nôi laø moät ñieàu baùo ñoäng ñaïo ñöùc cuûa con

ngöôøi ñang xuoáng caáp. Cho neân ñaïo ñöùc trong

giai ñoaïn naøy caàn thieát phaûi ñöôïc trieån khai

caùc lôùp hoïc khaép nôi trong nöôùc, ñeå moïi ngöôøi

ñöôïc hoïc taäp thì naïn troäm caép, cöôùp cuûa, gieát

ngöôøi seõ chaám döùt.

Saùch hoïc ñaïo ñöùc töø xöa ñeán nay cuûa toå

tieân chuùng ta chöa ñaày ñuû, phaàn nhieàu laø lyù

thuyeát suoâng, noùi nhieàu, chöù coøn ñi vaøo aùp duïng


284

thöïc teá thì coù nhöõng ñaïo ñöùc loãi thôøi nhö: “Trai

naêm theâ baûy thieáp, gaùi chính chuyeân moät

choàng”; “Quaân xöû thaàn töû, thaàn baát töû baát

trung...”. Ñoù laø nhöõng ñaïo ñöùc trong thôøi ñaïi

phong kieán phuïc vuï cho giai caáp thoáng trò.

Nhöõng ñaïo ñöùc ñoù chöa ñaùp öùng kòp thôøi ñaïi

khoa hoïc kyõ ngheä hoaù hieän ñaïi xaõ hoäi.

Vì vaäy chuùng ta phaûi trieån khai neàn ñaïo

ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå chuùng sinh môùi ñi vaøo

thöïc teá cuûa thôøi ñaïi. Neàn ñaïo ñöùc aáy phaûi döïa

vaøo NGUÕ GIÔÙI ñöùc haïnh cuûa Phaät giaùo. Ñoù laø

ñöùc Hieáu Sinh, ñöùc Ly Tham, ñöùc Chung Thuûy,

ñöùc Thaønh Thaät, ñöùc Minh Maãn. Nhöõng ñöùc

haïnh naøy ñöôïc trieån khai vaø thaønh laäp caùc lôùp

hoïc vaø khuyeán khích moïi ngöôøi ñi hoïc thì söï

soáng treân haønh tinh naøy seõ tuyeät vôøi hôn.


Baøi hoïc thöù chín:

Rèn Nhân Cách:


BÀI HỌC ĐẦU ĐỜI

Coù moät ngöôøi Vieät töø raát laâu ñaõ xaâm

nhaäp saâu roäng vaøo thöông tröôøng quoác teá vaø

nhaân chöùng cuûa nhieàu moác lòch söû quan troïng.

OÂng laø Paul Traàn Vaên Thình - nguyeân tröôûng

phaùi ñoaøn thöôøng tröïc cuûa lieân minh Chaâu AÂu

beân caïnh caùc toå chöùc quoác teá taïi Geneva (Thuïy


286

Só). Sinh soáng maáy chuïc naêm ôû Chaâu AÂu, nhöng

moãi saùng thöùc daäy nhìn vaøo göông, oâng vaãn töï

nhuû: “Mình laø ngöôøi Vieät Nam”. Vaø ñoù laø lyù do

oâng choïn Tuoåi Treû - tôø baùo nôi queâ nhaø - ñeå

chia seû nhöõng taâm söï rieâng veà nhöõng gì ñaõ traûi

qua trong ñôøi mình.

--o0o--

LỜI HỨA CỦA MỘT ĐỜI

Toâi chaøo ñôøi ngaøy 05/02/1929 ôû tænh An

Giang, moät vuøng queâ eâm aû thanh bình. Cha toâi

ñaët teân cho toâi laø Traàn Vaên Thìn, ñôn giaûn bôûi

toâi caàm tinh con roàng. Theá nhöng luùc laøm giaáy

khai sinh, ngöôøi ta noùi sao vieát vaäy theo kieåu

phaùt aâm mieàn Nam neân teân toâi bò ghi thaønh

Traàn Vaên Thình. Vaäy laø toâi mang caùi teân laï vì

söï nhaàm laãn ñoù.

Khoâng bieát töø bao giôø, trong gia ñình toâi

ñònh ra moät nguyeân taéc: Con khoâng trôû thaønh

thöông nhaân maø phaûi trôû thaønh coâng chöùc.

Thuôû thieáu thôøi, toâi khoâng toû ra ñaëc bieät

hay xuaát chuùng, cuõng coù ñaày ñuû thoùi hö taät xaáu

nhö nhöõng ñöùa treû khaùc. Nhöng moät söï coá ñaõ

bieán ñoåi toâi hoaøn toaøn. Ñoù laø naêm toâi ñöôïc 8

tuoåi. Toâi veà queâ noäi ôû Sa Ñeùc nghæ heø. OÂng noäi

toâi coù tôùi ba baø vôï, trong ñoù baø noäi toâi laø ngöôøi


treû nhaát, baø thöù hai laøm ngheà baùn thuoác baéc.

Baø coù tieàn vaø laø ngöôøi raát nghieâm khaéc. Nhaø

oâng baø noäi nhìn ra bôø soâng meânh moâng, thuyeàn

beø ñoå giaêng kín. Toái toái ngöôøi ta vaãn thöôøng toå

chöùc ñaùnh baïc treân caùc con thuyeàn aáy.

Coù laàn toâi ñi theo maáy ngöôøi lôùn ñeå ñi

xem ñaùnh baïc. Toâi thaáy mình cuõng coù khieáu ñoû

ñen vì thöôøng ñaùnh truùng. Ngaët moät noãi toâi

khoâng coù tieàn. Toâi ñeå yù baø Hai coù moät hoøm

khoâng bao giôø khoùa, beân trong coù raát nhieàu tuùi

vaûi ñöïng tieàn. Moät hoâm nhaân luùc vaéng ngöôøi,

toâi leûn vaøo phoøng laáy moät tuùi. Laøm moät laàn

khoâng ai phaùt hieän, trong khi ñaùnh baïc bò

thua, toâi laáy tieáp laàn hai. Roài cöù theá tieáp dieãn

laàn thöù ba, laàn thöù tö. Ñeán laàn thöù naêm toâi bò

baø Hai phaùt hieän. Baø Hai hoûi toâi ba boán laàn:

“Baø neân xöû söï theá naøo ñaây?”. Toâi ñaùp: “Baø ñaùnh

chaùu maáy roi cuõng ñöôïc, phaït sao chaùu cuõng

chòu. Chæ xin baø ñöøng maùch oâng noäi”. Trong

nhaø, toâi sôï oâng noäi hôn caû, vì luùc naøo oâng cuõng

nghieâm khaéc vôùi con chaùu. Baø noùi: “Baø seõ cho

chaùu moät cô hoäi. Trong khi chaùu suy nghó, Baø

seõ chöa noùi gì vôùi oâng. Nhöng chaùu phaûi nghó

ra moät caùch ñeå söûa chöõa loãi laàm”.

Hoâm sau toâi coøn nhôù laø moät buoåi chieàu khi

hoaøng hoân buoâng xuoáng beân soâng, caùc nhaø ñaõ

thaép ñeøn daàu, baø Hai goïi toâi ra noùi chuyeän. Toâi

thöa vôùi baø: “Chaùu xin höùa töø nay trôû ñi chaùu


288

khoâng bao giôø aên caép nöõa”. Baø Hai ngoài laëng

thinh, khoâng noùi gì laâu laém. Sau cuøng, baø baét

toâi phaûi keå heát baø nghe taát caû nhöõng laàn toâi ñaõ

töøng aên caép vaët.

Toâi thaønh thaät keå toäi töøng troäm tieàn cuûa

cha, thaäm chí troäm caû tieàn trong tuùi aùo cuûa

khaùch khi hoï ñeán nhaø toâi chôi. Toâi cuõng keå

trong söu taäp tem cuûa cha toâi coù hai con tem

Hungary raát ñeïp. Moät hoâm, toâi boùc troäm ñeå ñoåi

laáy maáy caùi naép chai chôi ñaùnh ñaùo vôùi boïn treû.

Cha toâi phaùt hieän, trieäu taäp caû nhaø vaøo ñuùng

18 giôø ñeå chöùng kieán hình phaït. Tröôùc maët baø

noäi, em trai vaø em gaùi toâi, cha toâi baét toâi tuoät

quaàn, ñaùnh ñuùng 10 roi vaøo moâng. Baø noäi toâi

khoùc hu hu vì thöông toâi, nhöng cha toâi khoâng

chòu ngöøng tay. Theá nhöng toâi khoâng khoùc. Toâi

caûm thaáy eâ maët vì bò ñoøn giöõa choán ñoâng ngöôøi.

Sau buoåi toái hoâm ñoù, baø Hai gaëp laïi toâi,

yeâu caàu toâi nhaéc laïi lôøi höùa. Baø nghe roài noùi:

“Chaùu coù chaéc ñaây seõ laø laàn cuoái cuøng khoâng.

Chaùu ñi aên troäm môùi phaûi noùi doái, coøn khoâng

laøm gì sai thì khoâng bao giôø phaûi noùi doái. Laøm

ñieàu xaáu luùc naøo cuõng phaûi nghó caùch ñoái phoù,

khoâng bao giôø soáng vui ñöôïc. Ñieàu thöù hai chaùu

phaûi nhôù caâu: “Côø gian baïc laän”. Hoï giaû vôø cho

chaùu thaéng maáy laàn ñaàu ñaáy, coøn khi chaùu

mang tieàn ra ñaùnh roài, chaùu coù thaáy laø mình

toaøn bò thua khoâng?”. Cöù nhö theá ba ngaøy lieàn,


chieàu naøo baø Hai cuõng goïi toâi ra, baét laëp ñi laëp

laïi lôøi höùa khoâng bao giôø aên troäm nöõa. Ngaøy

cuoái cuøng, baø hoûi: “Sau nhöõng laàn chaùu höùa

nhö vaäy, töø giôø trôû ñi Baø coù theå tin chaùu ñöôïc

chöa?”. Toâi traû lôøi: “Chaùu xin höùa khoâng bao

giôø laøm chuyeän daïi doät nhö theá nöõa”.

Lôøi höùa aáy theo toâi ñi suoát nhöõng thaùng

ngaøy sau naøy. Töø ñoù trôû ñi, toâi khoâng bao giôø

tham gia baát kyø moät troø chôi ñoû ñen naøo nöõa.

Lôùn leân, toâi ngaãm nghó maõi khoâng bieát vì sao

moät baø giaø ôû vuøng queâ Vieät Nam laïi coù caùch

giaùo duïc taøi tình vaäy. Roài toâi ngoä ra: Taát caû

phaûi do töï giaùc. Baø toâi khoâng theå baét eùp toâi

khoâng ñöôïc noùi doái nöõa, khoâng ñöôïc aên troäm

vaët nöõa. Maø chính toâi sau nhöõng cuoäc ñoái thoaïi

vôùi baø, töï caûm thaáy ñoù laø ñieàu xaáu xa khoâng

neân laëp laïi. Toâi ghi saâu trong loøng hình aûnh

cuoäc ñoái thoaïi cuoái cuøng. Baø nhìn toâi vôùi con

maét aâu yeám. Toâi ñaõ khoùc khoâng phaûi vì xaáu hoå

maø vì caûm ñoäng.

(Baùo Tuoåi Treû

Thöù hai, 15/01/2007)

--o0o--


290

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Coù moät ngöôøi Vieät töø raát laâu ñaõ xaâm





beân caïnh caùc toå chöùc quoác teá taïi Geneva (thuïy

Só)”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

2- “Sinh soáng maáy chuïc naêm ôû Chaâu AÂu,

nhöng moãi saùng thöùc daäy nhìn vaøo göông oâng

vaãn töï nhuû: “Mình laø ngöôøi Vieät Nam”. Vaø ñoù

laø lyù do oâng choïn Tuoåi Treû - tôø baùo nôi queâ nhaø

- ñeå chia seû nhöõng taâm söï rieâng veà nhöõng gì ñaõ

traûi qua trong ñôøi mình”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

3- “Toâi chaøo ñôøi ngaøy 05/02/1929 ôû tænh

An Giang, moät vuøng queâ eâm aû thanh bình. Cha

toâi ñaët teân cho toâi laø Traàn Vaên Thìn, ñôn giaûn

bôûi toâi caàm tinh con roàng. Theá nhöng luùc laøm

giaáy khai sinh, ngöôøi ta noùi sao vieát vaäy theo

kieåu phaùt aâm mieàn Nam neân teân toâi bò ghi

thaønh Traàn Vaên Thình. Vaäy laø toâi mang caùi

teân laï vì söï nhaàm laãn ñoù”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?


4- “Khoâng bieát töø bao giôø, trong gia ñình

toâi ñònh ra moät nguyeân taéc: “Con khoâng trôû

thaønh thöông nhaân maø phaûi trôû thaønh coâng

chöùc”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

5- “Thuôû thieáu thôøi, toâi khoâng toû ra ñaëc

bieät hay xuaát chuùng, cuõng coù ñaày ñuû thoùi hö taät

xaáu nhö nhöõng ñöùa treû khaùc”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

6- “Nhöng moät söï coá ñaõ bieán ñoåi toâi hoaøn

toaøn. Ñoù laø naêm toâi ñöôïc 8 tuoåi. Toâi veà queâ noäi

ôû Sa Ñeùc nghæ heø. OÂng noäi toâi coù tôùi ba baø vôï,

trong ñoù baø noäi toâi laø ngöôøi treû nhaát, baø thöù

hai laøm ngheà baùn thuoác baéc. Baø coù tieàn vaø laø

ngöôøi raát nghieâm khaéc. Nhaø oâng baø noäi nhìn ra

bôø soâng meânh moâng, thuyeàn beø ñoå giaêng kín.

Toái toái ngöôøi ta vaãn thöôøng toå chöùc ñaùnh baïc

treân caùc con thuyeàn aáy”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

7- “Coù laàn toâi ñi theo maáy ngöôøi lôùn ñeå ñi

xem ñaùnh baïc. Toâi thaáy mình cuõng coù khieáu ñoû

ñen vì thöôøng ñaùnh truùng. Ngaët moät noãi toâi




toâi leûn vaøo phoøng laáy moät tuùi”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?


292

8- “Laøm mo ät laàn khoâng ai phaùt hieän,

trong khi ñaùnh baïc bò thua, toâi laáy tieáp laàn hai.

Roài cöù theá tieáp dieãn laàn thöù ba, laàn thöù tö. Ñeán

laàn thöù naêm toâi bò baø Hai phaùt hieän”. Caâu naøy


9- “Baø Hai hoûi toâi ba boán laàn: “Ba ø neân xöû

söï theá naøo ñaây?”. Toâi ñaùp: “Baø ñaùnh chaùu maáy

roi cuõng ñöôïc, phaït sao chaùu cuõng chòu. Chæ xin

baø ñöøng maùch oâng noäi”. Trong nhaø toâi sôï oâng

noäi hôn caû, vì luùc naøo oâng cuõng nghieâm khaéc

vôùi con chaùu”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

10- “Baø noùi: “Baø seõ cho chaùu moät cô hoäi.

Trong khi chaùu suy nghó, baø seõ chöa noùi gì vôùi

oâng. Nhöng chaùu phaûi nghó ra moät caùch ñeå söûa

chöõa loãi laàm”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

11- “Hoâm sau toâi coøn nhôù laø moät buoåi

chieàu khi hoaøng hoân buoâng xuoáng beân soâng, caùc

nhaø ñaõ thaép ñeøn daàu, baø Hai goïi toâi ra noùi

chuyeän. Toâi thöa vôùi baø: “Chaùu xin höùa töø nay

trôû ñi chaùu khoâng bao giôø aên caép nöõa”. Caâu naøy


12- “Baø Hai ngoài laëng thinh, khoâng noùi gì

laâu laém. Sau cuøng, baø baét toâi phaûi keå heát baø

nghe taát caû nhöõng laàn toâi ñaõ töøng aên caép vaët.














caûm thaáy eâ maët vì bò ñoøn giöõa choán ñoâng

ngöôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

13- “Sau buoåi toái hoâm ñoù, baø Hai gaëp laïi

toâi, yeâu caàu toâi nhaéc laïi lôøi höùa. Baø nghe roài

noùi: “Chaùu coù chaéc ñaây seõ laø laàn cuoái cuøng

khoâng. Chaùu ñi aên troäm môùi phaûi noùi doái, coøn

khoâng laøm gì sai thì khoâng bao giôø phaûi noùi

doái. Laøm ñieàu xaáu luùc naøo cuõng phaûi nghó caùch

ñoái phoù, khoâng bao giôø soáng vui ñöôïc”. Caâu naøy


14- “Ñieàu thöù hai chaùu phaûi nhôù caâu: “Côø

gian baïc laän”. Hoï giaû vôø cho chaùu thaéng maáy

laàn ñaàu ñaáy, coøn khi chaùu mang tieàn ra ñaùnh

roài, chaùu coù thaáy laø mình toaøn bò thua khoâng?”.


15- “Cöù nhö theá ba ngaøy lieàn, chieàu naøo baø

Hai cuõng goïi toâi ra, baét laëp ñi laëp laïi lôøi höùa


294

khoâng bao giôø aên troäm nöõa. Ngaøy cuoái cuøng, baø

hoûi: “Sau nhöõng laàn chaùu höùa nhö vaäy, töø giôø

trôû ñi Baø coù theå tin chaùu ñöôïc chöa?”. Toâi traû

lôøi: “Chaùu xin höùa khoâng bao giôø laøm chuyeän

daïi doät nhö theá nöõa”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

16- “Lôøi höùa aáy theo toâi ñi suoát nhöõng

thaùng ngaøy sau naøy. Töø ñoù trôû ñi, toâi khoâng

bao giôø tham gia baát kyø moät troø chôi ñoû ñen

naøo nöõa”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

17- “Lôùn leân, toâi ngaãm nghó maõi khoâng

bieát vì sao moät baø giaø ôû vuøng queâ Vieät Nam laïi

coù caùch giaùo duïc taøi tình vaäy. Roài toâi ngoä ra:

Taát caû phaûi do töï giaùc. Baø toâi khoâng theå baét eùp

toâi khoâng ñöôïc noùi doái nöõa, khoâng ñöôïc aên

troäm vaët nöõa. Maø chính toâi sau nhöõng cuoäc ñoái

thoaïi vôùi baø, töï caûm thaáy ñoù laø ñieàu xaáu xa

khoâng neân laëp laïi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

18- “Toâi ghi saâu trong loøng hình aûnh cuoäc

ñoái thoaïi cuoái cuøng. Baø nhìn toâi vôùi con maét aâu

yeám. Toâi ñaõ khoùc khoâng phaûi vì xaáu hoå maø vì

caûm ñoäng”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

--o0o--



1- “Coù moät ngöôøi Vieät töø raát laâu ñaõ xaâm





beân caïnh caùc toå chöùc quoác teá taïi Geneva (Thuïy

Só)”.

Caâu naøy daïy ÑÖÙC DANH DÖÏ HIEÁU SINH TOÅ

QUOÁC, giôùi thieäu moät nhaân taøi vieät nam ôû Chaâu

AÂu.

Ñaát nöôùc Vieät Nam coù nhieàu nhaân taøi ñaõ

laøm raïng danh khaép theá giôùi. OÂng Paul Traàn

Vaên Thình moät trong nhöõng ngöôøi ñaõ ra ôû nöôùc

ngoaøi laøm nguyeân tröôûng phaùi ñoaøn thöôøng tröïc

cuûa lieân minh Chaâu AÂu beân caïnh caùc toå chöùc

quoác teá taïi Geneva (Thuïy Só). Ñoù cuõng laø moät

danh döï cuûa ñaát nöôùc naøy.

OÂng Traàn Vaên Thình vaø coøn nhieàu ngöôøi

Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi ñaõ laøm raïng danh cho

queâ höông xöù sôû naøy. Chuùng toâi tin raèng moät

ngaøy naøo ñoù seõ coù ngöôøi Vieät Nam vieát veà

“Ngöôøi Vieät Nam vaø ñaát nöôùc Vieät Nam”.

Hôõi nhöõng ngöôøi con Vieät Nam! Duø nam

hay nöõ, duø ôû trong nöôùc hay ôû baát cöù nôi ñaâu


296

treân haønh tinh naøy, ñöøng laøm mang tieáng xaáu

xa cho queâ höông toå quoác Vieät Nam, maø haõy

ñem danh döï cho toå quoác naøy. Maùu xöông cuûa

toå tieân oâng cha chuùng ta bieát bao nhieâu theá heä

ñaõ phuû daøy treân maûnh ñaát thaân yeâu queâ höông.

Vì theá chuùng ta khoâng coù quyeàn boâi nhoï, laøm oâ

nhuïc noù.

Nhöõng teä naïn xaõ hoäi, nhöõng söï ñoài truïy

cuûa thanh nieân nam nöõ, nhöõng söï mua baùn maõi

daâm, nhöõng cuoäc baïo haønh trong gia ñình,

nhöõng söï troäm caép, cöôùp cuûa gieát ngöôøi, nhöõng

cuoäc hieáp daâm treû em, nhöõng söï khoâng chaáp

haønh luaät leä giao thoâng, gaây tai naïn cheát ngöôøi,

laøm hö haïi taøi saûn, nhöõng söï neùm raùc böøa baõi

laøm oâ nhieãm moâi tröôøng soáng, nhöõng söï tranh

chaáp ñaát ñai, thöa kieän laøm cho cha meï, anh

em chia lìa ly taùn... ñoù laø nhöõng haønh ñoäng xaáu

xa laøm oâ nhuïc cho queâ höông xöù sôû naøy. Hôõi

nhöõng ngöôøi con Vieät Nam coù bieát khoâng?

Hôõi nhöõng ngöôøi con thaân thöông Vieät

Nam! Neáu ñaõ lôõ laàm phaïm phaûi nhöõng ñieàu ñaõ

noùi treân thì xin moät laàn nöõa haõy nhìn laïi maûnh

ñaát queâ höông Vieät Nam, xöông maùu cuûa toå

tieân, oâng cha, anh chò em cuûa chuùng ta ñaõ naèm

lôùp lôùp treân maûnh ñaát naøy, thì leõ ñaâu chuùng ta

laïi laøm oâ nhuïc cho ñaát nöôùc naøy sao?


Chuùng ta haõy bieát ôn vaø nhôù maõi coâng ôn

cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ laøm toát vaø ñem laïi danh döï

cho ñaát nöôùc naøy. Laøm cho queâ höông naøy saùng

choùi huy hoaøng, saùnh vai cuøng caùc nöôùc khaùc

treân khaép haønh tinh naøy maø khoâng theïn vôùi

loøng mình, khoâng xaáu hoå vôùi toå tieân, oâng cha,

baø meï vaø anh chò em laø nhöõng anh huøng cuûa

daân toäc mình.

Toùm laïi, laø ngöôøi Vieät Nam phaûi laøm sao

xöùng ñaùng laø ngöôøi Vieät Nam, ñöøng ñeå mang

tieáng ngöôøi Vieät Nam aên troäm, moùc tuùi, cöôùp

giaät, maõi daâm, huùt chích xì ke, ma tuùy, côø baïc,

röôïu cheø say xæn, hieáp daâm, baïo löïc gia ñình,

v.v..

Chuùng toâi mong raèng neàn ñaïo nhaân baûn -

nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi

vaø khoå caû hai laø cuûa Vieät Nam, vaø ngöôøi Vieät

Nam seõ ñi ñaàu aùp duïng vaøo moïi taàng lôùp nhaân

daân ñeå ñaát nöôùc naøy ñöôïc saïch ñeïp, khoâng coøn

nhöõng teä naïn xaõ hoäi.

--o0o--

2- “Sinh soáng maáy chuïc naêm ôû Chaâu

AÂu, nhöng moãi saùng thöùc daäy nhìn vaøo göông

oâng vaãn töï nhuû: “Mình laø ngöôøi Vieät Nam”. Vaø

ñoù laø lyù do oâng choïn Tuoåi Treû - tôø baùo nôi queâ

nhaø - ñeå chia seû nhöõng taâm söï rieâng veà nhöõng


298

gì ñaõ traûi qua trong ñôøi mình”. Caâu naøy daïy

ÑÖÙC KHOÂNG QUEÂN NGUOÀN GOÁC TOÅ QUOÁC VIEÄT

NAM.

ÔÛ ñaây, ñieàu ñaùng noùi ñeán oâng Traàn Vaên

Thình tuy soáng ôû nöôùc ngoaøi nhöng khoâng queân

toå quoác baèng moät haønh ñoäng ñaùng cho chuùng ta

löu yù. Ñoù laø moãi saùng thöùc daäy nhìn vaøo göông,

oâng vaãn töï nhuû: “Mình laø ngöôøi Vieät Nam”. Lôøi

nhaéc nhôû naøy coù nhieàu yù nghóa:

1- Laø ngöôøi Vieät Nam ñöøng bao giôø queân

toå quoác.

2- Laø ngöôøi Vieät Nam phaûi laøm sao soáng

cho raïng rôõ non soâng ñaát nöôùc naøy.

3- Laø ngöôøi Vieät Nam khoâng coù quyeàn

laøm maát danh döï queâ höông toå quoác naøy.

4- Laø ngöôøi Vieät Nam phaûi laøm sao cho

xöùng ñaùng laø ngöôøi Vieät Nam.

Vì neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn cuûa oâng cha

chuùng ta ñeå laïi, cho neân ngöôøi daân Vieät Nam

duø soáng ôû nöôùc ngoaøi hay ôû trong nöôùc ñeàu

chöùng toû laø moät con ngöôøi coù ñaïo ñöùc thì môùi

xöùng ñaùng laø ngöôøi Vieät Nam.

Laø ngöôøi Vieät Nam chuùng ta phaûi soáng

nhö theá naøo cho xöùng ñaùng laø con Tieân chaùu

Roàng; phaûi soáng nhö theá naøo cho xöùng ñaùng laø

con chaùu Tröng Vöông, Trieäu AÅu, Lyù Thöôøng


Kieät, Traàn Höng Ñaïo, Leâ Lôïi, Quang Trung;

cho xöùng laø chaùu ngoan baùc Hoà.

Sinh ra laø moät ngöôøi daân Vieät Nam, chuùng

ta ñöøng laøm xaáu xa cho queâ höông xöù sôû naøy.

Laøm xaáu xa cho queâ höông xöù sôû naøy laø chuùng

ta coù toäi vôùi nhöõng baäc anh huøng, anh thö cuûa

ñaát nöôùc.

Laø ngöôøi daân Vieät Nam, chuùng ta khoâng

neân röôïu cheø, côø baïc, huùt chích, xì ke, ma tuùy,

troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi. Ñoù laø nhöõng

haønh ñoäng ñaày toäi loãi vôùi queâ höông toå quoác

naøy.

Laø ngöôøi daân Vieät Nam chuùng ta khoâng coù

quyeàn laøm nhuïc ñaát nöôùc naøy baèng caùch baùn

troân nuoâi mieäng. Laøm ngheà maõi daâm, chuùng ta

seõ coù toäi vôùi hai baø Tröng Vöông vaø Trieäu AÅu.

OÂng Traàn Vaên Thình ôû nöôùc ngoaøi laø

ngöôøi Vieät Nam laøm raïng rôõ cho non soâng ñaát

nöôùc naøy, laø moät ngöôøi ñaùng cho chuùng ta noi

theo.

Hôõi nhöõng ngöôøi con Vieät Nam! Haõy luoân

luoân ghi nhôù nhöõng lôøi daïy naøy, ñöøng bao giôø

queân. Haõy giöõ gìn ñaát nöôùc naøy saïch ñeïp, ñöøng

neùm raùc böøa baõi, laøm cho moâi tröôøng soáng Vieät

Nam oâ nhieãm.

--o0o--


300

3- “Toâi chaøo ñôøi ngaøy 05/02/1929 ôû

tænh An Giang, moät vuøng queâ eâm aû thanh bình.

Cha toâi ñaët teân cho toâi laø Traàn Vaên Thìn, ñôn

giaûn bôûi toâi caàm tinh con roàng. Theá nhöng luùc

laøm giaáy khai sinh, ngöôøi ta noùi sao vieát vaäy

theo kieåu phaùt aâm mieàn Nam neân teân toâi bò ghi

thaønh Traàn Vaên Thình. Vaäy laø toâi mang caùi

teân laï vì söï nhaàm laãn ñoù”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC

KHOÂNG QUEÂN NÔI CHOÂN NHAU CAÉT ROÁN.

Ngöôøi daân Vieät Nam coù tính ñaëc bieät, duø ôû

baát cöù nôi ñaâu treân traùi ñaát naøy hoï cuõng ñeàu

höôùng veà queâ höông. Ñoù laø tình yeâu queâ höông.

Moãi ngöôøi con Vieät Nam ñeàu mong muoán

mình seõ laøm toát, laøm veû vang cho queâ höông xöù

sôû mình. Nhôø coù ñöùc hieáu sinh queâ höông neân

tinh thaàn hieáu hoïc cuûa nhöõng ngöôøi con Vieät

Nam caøng ngaøy caøng cao. Nhöng vì daân toäc

chuùng ta coøn ngheøo, neân con em cuûa chuùng ta

khoâng theo hoïc ñeán nôi ñeán choán. Thaät tieác

thay!!!

--o0o--

4- “Khoâng bieát töø bao giôø, trong gia

ñình toâi ñònh ra moät nguyeân taéc: “Con khoâng

trôû thaønh thöông nhaân maø phaûi trôû thaønh coâng


chöùc”. Caâu naøy daïy QUAN NIEÄM ÑAÏO ÑÖÙC GIA

ÑÌNH.

Trong gia ñình coù ñaïo ñöùc ngaøy xöa, ngöôøi

ta coù quan nieäm laøm coâng chöùc laø ngöôøi phaûi coù

hoïc thöùc saâu roäng vaø deã daøng giöõ gìn ñaïo ñöùc

hôn, coøn laøm ngheà thöông buoân thì ít hoïc, giöõ

gìn ñaïo ñöùc raát khoù.

Cho neân haàu heát nhöõng gia ñình coù hoïc

thöùc ñeàu xuaát thaân töø Nho giaùo. Nho giaùo coù

moät neàn ñaïo ñöùc TAM CANG: quaân thaàn cang,

phuï töû cang, phu theâ cang, vaø NGUÕ THÖÔØNG:

nhaân, nghóa, leã, trí, tín.

Haàu nhö caùc gia ñình trí thöùc cuûa Vieät

Nam ngaøy xöa ñeàu xuaát thaân töø Nho hoïc khoa

baûng, ra laøm quan, laøm coâng chöùc, v.v.. neân

quan nieäm gia ñình cuûa oâng Traàn Vaên Thình

ñeàu naèm trong nhöõng gia ñình trí thöùc coâng

chöùc.

--o0o--

5- “Thuôû thieáu thôøi, toâi khoâng toû ra ñaëc

bieät hay xuaát chuùng, cuõng coù ñaày ñuû thoùi hö taät

xaáu nhö nhöõng ñöùa treû khaùc”. Caâu naøy daïy

NHAÂN QUAÛ TIEÂU CHUAÅN ÑAËC TÍNH CON NGÖÔØI

LAØ CON NGÖÔØI.

Caùi ñeïp nhaát cuûa con ngöôøi ôû ñaây laø caùi

bình thöôøng cuûa moät con ngöôøi bình thöôøng,


302

khoâng coù gì khaùc thöôøng. Caâu noùi treân ñaõ xaùc

ñònh cho chuùng ta thaáy raát roõ raøng oâng Traàn

Vaên Thình laø ñöùa treû bình thöôøng nhö bao ñöùa

treû bình thöôøng Vieät Nam, khoâng coù gì xuaát

saéc.

ÔÛ ñaây, ñieàu laøm cho chuùng ta löu yù laø moät

con ngöôøi bình thöôøng maø lôùn leân trôû thaønh

tröôûng phaùi ñoaøn thöôøng tröïc cuûa lieân minh

Chaâu AÂu beân caïnh caùc toå chöùc quoác teá taïi

Geneva (Thuïy Só).

Caâu chuyeän cuûa oâng Thình laøm cho chuùng

ta lieân töôûng ñeán ñöùc Phaät ngaøy xöa, khi ra ñôøi

cuõng chæ laø moät ñöùa beù bình thöôøng, nhöng caùc

vò toân tuùc kheùo toâ veõ, theâu deät huyeàn thoaïi veà

ñöùc Phaät quaù nhieàu, khieán cho ñöùc Phaät khoâng

coøn laø ñöùc Phaät con ngöôøi thaät, maø laø moät con

ngöôøi kyø laï nöûa laø ngöôøi, nöûa laø con quaùi vaät.

Ngöôøi ta kheùo theâu deät ñöùc Phaät coù 32 töôùng

toát 80 veû ñeïp. Neáu chuùng ta suy ra thì ñöùc Phaät

coù hình dung coå quaùi. Treân xaõ hoäi loaøi ngöôøi laïi

coù moät con ngöôøi kyø laï: Baøn chaân coù maøng da

noái lieàn caùc ngoùn chaân nhö chaân vòt, löôõi daøi

nhö löôõi raén, maøu da vaøng nhö ñoà trang söùc cuûa

phuï nöõ, hai tay daøi nhö tay vöôïn, caèm nhö caèm

sö töû, mieäng roäng nhö mieäng roàng, v.v.. Moät

ñöùc Phaät maø coù hình daùng nhö theá naøy thì ñaây

laø con ngöôøi ôû sao hoûa tinh maø caùc nhaø khoa

hoïc giaøu töôûng töôïng. Chuùng ta ñöøng tin, maø


haõy deïp taát caû nhöõng saéc töôùng toâ veõ huyeàn

thoaïi aûo töôûng naøy qua moät beân, thì chuùng ta

seõ thaáy moät con ngöôøi thaät cuûa ñöùc Phaät. Ñöùc

Phaät chæ laø moät con ngöôøi bình thöôøng nhö bao

con ngöôøi khaùc treân haønh tinh naøy vaäy.

Kinh saùch Ñaïi thöøa vaø kinh saùch Nam

toâng THERAVAØDA giaøu töôûng töôïng löøa ñaûo, doái

gaït ngöôøi. Hoï nghó raèng ñöùc Phaät ñaõ vaøo Nieát

Baøn caùch ñaây 2.550 naêm thì ñaâu coøn ai bieát

hình daïng ñöùc Phaät ra sao, cho neân maëc söùc

kheùo toâ veõ moät ñöùc Phaät kyø quaùi. Nhöng caùc

Ngaøi khoâng ngôø nhöõng hình aûnh ñöùc Phaät vaãn

coøn löu laïi trong khoâng gian.

Cho neân ngöôøi tu taäp coù Tam Minh ñeàu

thaáy hình aûnh chaân thaät cuûa ñöùc Phaät roõ raøng

laø moät con ngöôøi bình thöôøng nhö bao con

ngöôøi khaùc treân haønh tinh naøy vaäy. Chöù khoâng

nhö trong kinh saùch cuûa tyø khöu Hoä Phaùp bieân

soaïn: Neàn Taûng Phaät Giaùo, taäp I - TAM BAÛO,

Neàn Taûng Phaät Giaùo, taäp II - QUY Y TAM BAÛO,

Neàn Taûng Phaät Giaùo, taäp III - HAØNH GIÔÙI.

Nhöõng saùch naøy ñeàu döïa theo kinh saùch töôûng

giaûi cuûa caùc sö Nam toâng vieát ra tieáng Pali roài

Ngaøi chuyeån dòch Vieät ngöõ vaø sao laïi. Kinh naøy

cuõng gioáng nhö kinh saùch Ñaïi thöøa giaøu töôûng

töôïng, chöù khoâng gioáng taïng kinh Nguyeân

Thuûy Pali do HT Minh Chaâu dòch. Ñoïc boä saùch

TAM QUY cuûa tröôûng laõo Hoä Phaùp, chuùng toâi


304

xaùc ñònh Ngaøi chæ laø moät hoïc giaû. Cho neân caùc

vò tu haønh chöa tu ñeán ñaâu thì neân dòch ra Vieät

ngöõ nhö HT Minh Chaâu (song ngöõ), chöù ñöøng

vieát, ñöøng döïa vaøo kinh saùch cuûa Ñaïi thöøa giaøu

töôûng töôïng; chöù ñöøng vieát, ñöøng döïa vaøo kinh

saùch cuûa nhöõng tu só Mieán Ñieän, Thaùi Lan. Hoï

tu haønh cuõng chöa chöùng quaû A La Haùn. Hoï ñaõ

theo töôûng giaûi tu haønh sai cuûa mình maø vieát

saùch daïy ngöôøi tu thì laïi caøng sai hôn nöõa.

Cho neân Phaät giaùo tuy Nam toâng Nguyeân

thuûy, maø hieän giôø chöa coù moät nhaø sö naøo tu

chöùng quaû A La Haùn caû. Kinh saùch do caùc sö

Nam toâng vieát ra noùi veà ñöùc Phaät laø noùi sai.

Noùi sai hình daùng Phaät, noùi sai lôøi daïy cuûa

Phaät. Noùi sai töùc laø phæ baùng Phaät, quyù vò coù

bieát khoâng?

Ba taäp saùch chuùng toâi vöøa keå teân ôû treân

toaøn laø vieát chuyeän huyeàn thoaïi mô hoà, khoâng

coù baøi kinh naøo noùi ñuùng söï thaät. Kinh saùch

Phaät ra ñôøi laø ñeå daïy ngöôøi theá gian treân haønh

tinh naøy, chöù ñaâu coù daïy nhöõng ngöôøi trong theá

giôùi aûo töôûng. Tu haønh chöa ñeán ñaâu maø vieát

kinh laø laøm sai lôøi Phaät daïy, laø toäi raát lôùn: Toäi

vôùi Phaät giaùo, toäi vôùi nhöõng theá heä mai sau.

Xin caùc nhaø hoïc giaû löu yù.

Kinh Phaät laø neàn ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû cuûa loaøi ngöôøi. Xin quyù vò ñöøng vì


danh maø vieát sai trôû thaønh gieát Phaät giaùo, laøm

cho nhaân loaïi maát neàn ñaïo ñöùc thì raát toäi

nghieäp. Vì lôïi ích cho loaøi ngöôøi, caùc nhaø hoïc

giaû Phaät giaùo döøng laïi, ñöøng vieát nöõa. Kinh

saùch cuûa caùc Ngaøi vieát noùi chuyeän treân maây,

treân trôøi, noùi khoâng ñuùng söï thaät. Ñöøng laáy söï

hoïc maø vieát kinh saùch, chæ khi naøo tu chöùng roài

haõy vieát.

Caùc Ngaøi coù thaáy chaêng? Ñöøng tham danh

maø vieát saùch, vì tham danh vieát saùch laø noùi sai

lôøi Phaät daïy, noùi sai lôøi Phaät laø quyù vò ñaõ phæ

baùng Phaät giaùo. Kinh saùch quyù vò vieát khoâng

daïy ñaïo ñöùc giôùi luaät, maø daïy tu taäp öùc cheá taâm

quyù vò coù bieát khoâng?

Kinh saùch TAM QUY maø vieát nhö tröôûng

laõo Hoä Phaùp thì ngöôøi ta ñaâu bieát ñöôøng naøo

maø tu taäp. Vieát nhö vaäy ngöôøi ta seõ hieåu oâng

Phaät laø con ngöôøi ôû theá giôùi sieâu hình naøo, chöù

khoâng phaûi oâng Phaät ôû nöôùc AÁn Ñoä. Caùc Ngaøi

queân raèng: Caùc Ngaøi vieát kinh saùch nhö vaäy laø

ñeå caàu danh, toaøn laø lyù thuyeát suoâng, Hôn

1.000 trang giaáy khoâng tìm ra phaùp ñeå thöïc

haønh cuï theå, chæ noùi chung chung, trong khi

Ngaøi giôùi thieäu teân saùch laø NEÀN TAÛNG PHAÄT

GIAÙO. Neàn taûng Phaät giaùo maø khoâng coù phaùp

haønh cuï theå thì neàn taûng choã naøo?


306

Caùc Ngaøi coù tu taäp ñöôïc nhöõng gì maø daùm

noùi ñeán neàn taûng cuûa Phaät giaùo. Neáu caùc Ngaøi

muoán bieát GIÔÙI ÑÖÙC TAM QUY thì haõy tìm ñoïc

nghieân cöùu Giaùo AÙn Reøn Nhaân Caùch - Giôùi Ñöùc

Quy Y Phaät (taäp I, II), Giaùo AÙn Reøn Nhaân Caùch

- Giôùi Ñöùc Quy Y Phaùp (taäp I, II), Giaùo AÙn Reøn

Nhaân Caùch - Giôùi Ñöùc Quy Y Taêng (taäp I, II) thì

seõ roõ.

Tu haønh chöa ñeán ñaâu maø vieát saùch ñeå laïi

cho ñôøi sau laø moät baèng chöùng cho ngöôøi sau

bieát kinh saùch cuûa caùc Ngaøi khoâng phaûi laø cuûa

Phaät thuyeát, vì caùc Ngaøi khoâng löøa doái ai ñöôïc

ñaâu. Tu chöa chöùng maø thuyeát giaûng, vieát

kinh saùch laø noùi doái, caùc Ngaøi coù bieát

khoâng? Quyù vò muoán thuyeát giaûng vaø vieát kinh

saùch thì ít ra quyù vò cuõng phaûi tu taäp laøm chuû

sinh, giaø, beänh, cheát, chaám döùt luaân hoài, chöùng

quaû A La Haùn, thaân taâm voâ laäu hoaøn toaøn.

Neáu khoa hoïc tieán boä xa hôn moät chuùt nöõa

thì con ngöôøi coù nhöõng maùy chuïp aûnh raát tinh

vi, chuïp laïi ñöôïc nhöõng hình aûnh do töø tröôøng

coøn löu laïi trong khoâng gian, thì chöøng ñoù kinh

saùch cuûa caùc Ngaøi seõ maát giaù trò, cuõng gioáng

nhö Thaùnh kinh noùi quaû ñaát vuoâng, nhöng hieän

giôø söï thaät quaû ñaát troøn thì coøn ai tin vaøo

Thaùnh kinh nöõa khoâng? Coøn kinh saùch Ñaïi

thöøa vaø kinh saùch Nam toâng Theravaøda noùi


caûnh giôùi huyeàn thoaïi cuûa quaù khöù. Baèng chöùng

khoa hoïc lòch söû khoâng coù chöùng nghieäm nhöõng

lôøi caùc Ngaøi noùi trong kinh, töùc laø caùc Ngaøi noùi

doái. Caùc Ngaøi tu chöa chöùng, chæ coù hoïc thöùc roài

döïa daãm töø ngöôøi tröôùc keá ngöôøi sau maø vieát

truyeàn noái nhau, laøm sai leäch yù nghóa cuûa Phaät

giaùo, khieán cho ngöôøi ñôøi maát loái, neân caùc Ngaøi

noùi sao cöù tin vaäy. Tin moät caùch sai laàm vaø muø

quaùng. Thaät laø toäi nghieäp, toán coâng toán söùc phí

caû moät ñôøi ñeå roài ñöôïc nhöõng gì. Toäi aáy veà ai?

Caùc Ngaøi coù bieát khoâng? Ñöùc Phaät cuõng chæ laø

moät con ngöôøi bình thöôøng, sinh ra cuõng töø cha

meï, lôùn leân cuõng nhôø söï boàng aüm, chaêm soùc,

cho buù, cho aên cuûa moïi ngöôøi. Khi tröôûng thaønh

cuõng coù vôï, coù con nhö moät ngöôøi bình thöôøng

chöù ñaâu coù gì ñaëc bieät. Saùu naêm khoå haïnh tu

taäp dôû cheát dôû soáng môùi chöùng ñaïo, chöù ñaâu

phaûi chöùng ñaïo coù saün hay töø treân trôøi rôi

xuoáng. Chöùng ñaïo ñeàu do coâng söùc cuûa ñöùc Phaät

tu taäp chöù khoâng phaûi coù saün nhö caùc Ngaøi ñaõ

vieát trong kinh.

OÂng Traàn Vaên Thình chæ laø moät ñöùa treû

bình thöôøng nhö bao nhieâu ñöùa treû Vieät Nam

khaùc, nhöng laøm neân söï nghieäp veû vang ôû nöôùc

ngoaøi baèng söùc löïc cuûa mình. Nhöng oâng laø

ngöôøi Vieät Nam, neân vieäc laøm cuûa oâng laø laøm

danh döï cho ñaát nöôùc Vieät Nam.


308

Chuùng ta laø ngöôøi Vieät Nam khoâng laøm

xaáu xa moät ñieàu gì, cuõng laø giöõ gìn danh döï cho

ñaát nöôùc. Phaûi khoâng quyù vò?

--o0o--

6- “Nhöng moät söï coá ñaõ bieán ñoåi toâi

hoaøn toaøn. Ñoù laø naêm toâi ñöôïc 8 tuoåi. Toâi veà

queâ noäi ôû Sa Ñeùc nghæ heø. OÂng noäi toâi coù tôùi ba

baø vôï, trong ñoù baø noäi toâi laø ngöôøi treû nhaát, baø

thöù hai laøm ngheà baùn thuoác baéc. Baø coù tieàn vaø

laø ngöôøi raát nghieâm khaéc. Nhaø oâng baø noäi nhìn

ra bôø soâng meânh moâng, thuyeàn beø ñoå giaêng kín.

Toái toái ngöôøi ta vaãn thöôøng toå chöùc ñaùnh baïc

treân caùc con thuyeàn aáy”. Caâu naøy daïy DUYEÂN

NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO.

Theo qui luaät nhaân quaû, kieáp tröôùc taïo ra

nghieäp gì thì kieáp naøy nhaân quaû nghieäp baùo seõ

töông öng sinh vaøo moâi tröôøng nhaân quaû ñoù.

Cho neân moâi tröôøng nhaân quaû thieän hay aùc ñeàu

do nhaân quaû kieáp tröôùc cuûa mình taïo ra. Noùi

cho deã hieåu hôn, ñôøi tröôùc mình soáng nhö theá

naøo thì ñôøi nay mình seõ gaëp laïi. Thí duï: ñôøi

tröôùc laøm thöông buoân thì ñôøi nay sinh vaøo

nhaø thöông buoân; ñôøi tröôùc thích côø baïc thì ñôøi

nay sinh ra ôû gaàn nôi côø baïc; ñôøi tröôùc mình laø

töôùng cöôùp thì ñôøi nay sinh vaøo nôi coù troäm

cöôùp.


OÂng Thình cuõng vaäy, ñôøi tröôùc oâng cuõng laø

tay côø baïc neân ñôøi naøy sinh ra nôi coù côø baïc,

nhôø ñoù nghieäp ñôøi tröôùc môùi ñuû duyeân soáng laïi.

Ví duï: Ñôøi tröôùc tu haønh theo Phaät giaùo thì ñôøi

nay sinh ra ôû gaàn chuøa, vaø duyeân ñöa ñaåy mình

ñöôïc ñi tu sôùm hôn; ñôøi tröôùc theo ñaïo Thieân

Chuùa thì ñôøi nay sinh ra ôû gaàn nhaø thôø, vaø

duyeân ñöa ñaåy ñöôïc ñi hoïc trong tröôøng Nhaø

doøng vaø trôû thaønh linh muïc.

Qui luaät nhaân quaû ai gieo nhaân naøo thì

gaët quaû naáy, nhöng coù moät soá ngöôøi khoâng tin

nhaân quaû, neân töï ñaët ra caâu chuyeän phi nhaân

quaû nhö sau:

Coù moät chuù gaø röøng vöøa thaáy boùng ngöôøi

laø chuù ñaõ troán maát, nhöng khi chuù trôû laïi choã

cuõ thì thaáy coù nhieàu haït ngoâ neùm boû nôi ñoù vaø

chuù aên thoûa thích. Laàn thöù hai cuõng vaäy, cöù

moãi laàn chuù thaáy boùng ngöôøi laø chuù aån truù choã

khaùc, khi trôû veà laø chuù thaáy haït ngoâ neùm ñaày

vaø chuù laïi aên no neâ. Chuù môùi tö duy: NHAÂN coù

ngöôøi thì laïi coù QUAÛ laø haït ngoâ. Nghó nhö vaäy

neân ñeán laàn thöù 100 laø chuù gaø khoâng troán chaïy,

neân chuù ñaõ bò ngöôøi aáy baét. Söï suy luaän nhaân

quaû cuûa chuù gaø laø sai cho neân chuù bò baét laø

phaûi. Haït baép laø keát quaû cuûa caây baép, caây baép

laø NHAÂN vaø haït baép laø QUAÛ. Caây baép cho quaû

baép, chöù con ngöôøi laøm sao cho quaû baép ñöôïc,

do ñoù con ngöôøi cho quaû baép thì ñaây laø gian keá,


310

maø gian keá laø NHAÂN thì QUAÛ laø gaø seõ bò baét.

Do ñoù, suy luaän ñuùng nhaân quaû thì chuù gaø seõ

khoâng bò baét, ñoù laø chuù ñaõ chuyeån nhaân quaû.

Theo luaät nhaân quaû, neáu nhaân aùc thì quaû seõ

khoå ñau.

“Toái toái ngöôøi ta vaãn thöôøng toå chöùc ñaùnh

baïc treân caùc con thuyeàn aáy”, ñaây laø neàn taûng

nhaân quaû kieáp tröôùc cuûa oâng Thình ñeå taïo cho

oâng rôi vaøo nghieäp cuõ cuûa tieàn kieáp tröôùc,

nhöng nhôø duyeân kieáp tröôùc coù laøm ñieàu toát

giuùp ñôõ cho ngöôøi khaùc cai nghieän, neân nay

môùi ñöôïc gaëp baø noäi Hai laø moät ngöôøi toát giuùp

oâng ra khoûi aùc phaùp, chuyeån ñoåi nhaân quaû, bieán

oâng trôû thaønh ngöôøi toát.

--o0o--

7- “Coù laàn toâi ñi theo maáy ngöôøi lôùn ñeå

ñi xem ñaùnh baïc. Toâi thaáy mình cuõng coù khieáu

ñoû ñen vì thöôøng ñaùnh truùng. Ngaët moät noãi toâi




toâi leûn vaøo phoøng laáy moät tuùi”. Caâu naøy daïy

NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY

THAM HIEÁU SINH.

Moâi tröôøng ñoû ñen bieán tuoåi treû con nhö

oâng Thình ñaõ trôû thaønh ñöùa beù aên caép tieàn. Töø

moät ñöùa beù toát, trong saïch seõ trôû thaønh nhöõng


ñöùa beù xaáu, laø do moâi tröôøng vaø hoaøn caûnh xaõ

hoäi xaáu xa voâ ñaïo ñöùc. Ngaøy xöa, vì giaùo duïc

cho con neân baø Maïnh Maãu nhieàu laàn thay choã

ôû, vì choã coù ngöôøi côø baïc thì con caùi mình seõ côø

baïc; ôû choã coù troäm caép, cöôùp cuûa thì con caùi

mình seõ trôû thaønh nhöõng teân aên caép, cöôùp cuûa

gieát ngöôøi; ôû choã coù ngöôøi röôïu cheø say xæn thì

con caùi mình seõ say xæn maát heát giaù trò con

ngöôøi; ôû choã huùt chích xì ke, ma tuùy thì con caùi

mình seõ trôû thaønh nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp xì

ke, ma tuùy; ôû choã coù gaùi maõi daâm buoân höông

baùn phaán thì con caùi mình seõ aûnh höôûng laøm

gaùi maõi daâm, v.v.. Cho neân coù con caùi phaûi

choïn choã ôû coù ñaïo ñöùc, coù ngöôøi toát thì con caùi

môùi trôû thaønh ngöôøi toát. Muoán giaùo duïc cho con

caùi cuûa mình trôû thaønh ngöôøi toát thì phaûi xem

xeùt nôi choã mình ôû, nhöõng ngöôøi soáng chung

quanh coù ñaïo ñöùc hay khoâng? Neáu laø troäm caép,

cöôùp giaät, toaøn laø du ñaõng du coân, löu manh, ñaù

caù laên döa thì doïn nhaø ñi choã khaùc ôû.

Ñaïo ñöùc xaõ hoäi ñang xuoáng caáp thì ôû nôi

ñaâu cuõng coù nhöõng ngöôøi xaáu, nhöõng ngöôøi aùc,

neân muoán giaùo duïc treû em toát thì caàn phaûi gaàn

guõi chaêm nom kyõ löôõng hôn, ñöøng boû maëc giao

phoù cho nhaø tröôøng hoaëc deã daõi thaû loûng ñeå caùc

em ñi chôi töï do nhö theá naøo cuõng ñöôïc. Ñoù laø

moät tai haïi raát lôùn.


312

Teä naïn xaõ hoäi ñang xaûy ra khaép nôi thì

con caùi, treû em caàn phaûi ñöôïc chaêm soùc kyõ caøng

hôn, ñöôïc giaùo duïc ñaïo ñöùc ñeå giuùp cho caùc em

bieát ñaâu laø coù ñaïo ñöùc, ñaâu laø voâ ñaïo ñöùc, neáu

boû maëc caùc em thì xaõ hoäi laïi coøn coù theâm nhieàu

ngöôøi xaáu aùc nöõa.

Nhö oâng Thình khoâng nhôø baø Hai giaùo

duïc thì cuoäc ñôøi oâng seõ ra sao? Coù ñöôïc nhö

ngaøy hoâm nay khoâng?

ÔÛ ngay moâi tröôøng ñoû ñen baøi baïc thì moät

em beù laøm sao coù ñuû trí tueä phaùn xeùt ñaâu ñuùng,

ñaâu sai, vì theá deã bò sa ngaõ vaøo nhöõng troø aên

chôi truïy laïc, troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi.

Trong giai ñoaïn xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang

xuoáng caáp, teä naïn xaõ hoäi xaûy ra khaép nôi thì

gia ñình laø nôi coù traùch nhieäm boån phaän baûo

boïc vaø daïy doã, ñaøo luyeän caùc em trôû thaønh

ngöôøi toát, ngöôøi coù ñaïo ñöùc.

Xaõ hoäi xaáu, caùc em deã bò sa ngaõ vaø ñaém

nhieãm thoùi hö taät xaáu vaø nhö theá teä naïn xaõ hoäi

caøng taêng, caùc em seõ trôû thaønh nhöõng gaùnh

naëng cho xaõ hoäi. Cho neân xaõ hoäi xaáu, coù nhieàu

teä naïn thì con caùi, treû em chæ coøn troâng caäy vaøo

gia ñình uoán naén daïy doã caùc em, döïng laïi neàn

ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû, giuùp caùc em trôû

thaønh nhöõng ngöôøi toát, gia ñình toát vaø xaõ hoäi

toát.

--o0o--


8- “Laøm moät laàn khoâng ai phaùt hieän,

trong khi ñaùnh baïc bò thua, toâi laáy tieáp laàn hai.

Roài cöù theá tieáp dieãn laàn thöù ba, laàn thöù tö. Ñeán

laàn thöù naêm toâi bò baø Hai phaùt hieän”. Caâu naøy

daïy NGHIEÄP LÖÏC NHAÂN QUAÛ THIEÁU ÑÖÙC LY

THAM THAÂN HAØNH.

Khi chuùng ta huaân taäp nhieàu laàn thaønh

nghieäp löïc, khi ñaõ thaønh nghieäp löïc thì raát khoù

boû, gioáng nhö ngöôøi nghieän röôïu, thuoác laù,

thuoác laøo, caø pheâ, thuoác phieän, xì ke, ma tuùy,

v.v.. Tuïc ngöõ coù caâu: “AÊn caép quen tay, nguû

ngaøy quen maét”.

Ngöôøi ta baûo: “Ñi ñeâm coù ngaøy gaëp ma”.

AÊn caép tieàn ñeán laàn thöù naêm thì oâng Thình bò

baø Hai phaùt hieän vaø baét taïi traän.

Nhaân aên caép, aên troäm thì quaû phaûi bò baét,

bò phaït, bò tuø ñaøy khoâng theå naøo traùnh khoûi.

OÂng Thình cuõng naèm trong ñònh luaät chung cuûa


314

nhaân quaû, vì theá khoâng theå naøo traùnh khoûi,

nhöng caùi may maén laø oâng Thình gaëp baø Hai laø

ngöôøi bieát thöông con chaùu, bieát daïy con chaùu.

Nhaát laø baø Hai xem thöôøng tieàn baïc, neân quyeát

taâm daïy chaùu mình neân ngöôøi toát. Neáu gaëp

ngöôøi xem tieàn baïc nhö baùnh xe, khi baét ñöôïc

ngöôøi aên caép hoï seõ laøm ra lôùn vieäc, maéng

nhieác, maït saùt tröôùc maët moïi ngöôøi. Ngöôïc laïi,

baø Hai laø ngöôøi toát, raát thöông chaùu, neân aâm

thaàm tìm caùch daïy chaùu trôû thaønh ngöôøi toát.

--o0o--

9- “Baø Hai hoûi toâi ba boán laàn: “Baø neân

xöû söï theá naøo ñaây?”. Toâi ñaùp: “Baø ñaùnh chaùu

maáy roi cuõng ñöôïc, phaït sao chaùu cuõng chòu.

Chæ xin baø ñöøng maùch oâng noäi”. Trong nhaø toâi

sôï oâng noäi hôn caû, vì luùc naøo oâng cuõng nghieâm

khaéc vôùi con chaùu”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC THAØNH

THAÄT LY THAM HIEÁU SINH KHAÅU HAØNH.

Baø Hai khi baét Thình aên caép tieàn thì tìm

caùch aâm thaàm daïy chaùu, laøm sao cho noù boû taät

xaáu aên caép. Neân baø hoûi Thình ba boán laàn vôùi

taâm traïng thöông yeâu vaø raát thaønh thaät vôùi

chaùu: “Baø neân xöû söï theá naøo ñaây?”. Boû qua thì

chaùu seõ hö, coøn daïy thì daïy baèng caùch naøo ñaây?

Khi ñöôïc hoûi vaäy thì Thình cuõng raát thaønh

thaät traû lôøi: “Baø ñaùnh chaùu maáy roi cuõng ñöôïc,


phaït sao chaùu cuõng chòu. Chæ xin baø ñöøng maùch

oâng noäi”. Caâu traû lôøi cuûa Thình quaù thaønh thaät

khieán baø coøn thöông chaùu nhieàu hôn nöõa.

ÔÛ ñôøi chæ coù thaønh thaät, söï thaønh thaät

môùi khieán cho ngöôøi ta trôû neân ngöôøi toát. Baø

Hai thaønh thaät thöông yeâu chaùu vaø caäu beù

Thình cuõng thaønh thaät noùi roõ nhöõng taâm traïng

cuûa mình.

Chính nhôø ñöùc thaønh thaät cuûa hai ngöôøi

maø caäu beù Thình ñaõ trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi

höõu duïng cuûa xaõ hoäi, laøm veû vang cho ñaát nöôùc

Vieät Nam.

--o0o--

10- “Baø noùi: “Baø seõ cho chaùu moät cô hoäi.

Trong khi chaùu suy nghó, baø seõ chöa noùi gì vôùi

oâng. Nhöng chaùu phaûi nghó ra moät caùch ñeå söûa

chöõa loãi laàm”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC TÖÏ GIAÙC LY

THAM HIEÁU SINH KHAÅU HAØNH.

Ngöôøi bieát loãi laø phaûi töï giaùc söûa nhöõng söï

sai laàm cuûa mình. Ñoù laø muïc ñích giaùo duïc töø

moät ngöôøi xaáu trôû thaønh ngöôøi toát. Cho neân baø

Hai duøng loái giaùo duïc naøy thì chæ moät lôøi daïy

nhö döôùi ñaây cuõng ñuû laøm cho Thình thöùc tænh

maø söûa chöõa loãi laàm: “Baø seõ cho chaùu moät cô

hoäi. Trong khi chaùu suy nghó, baø seõ chöa noùi gì

vôùi oâng. Nhöng chaùu phaûi nghó ra moät caùch ñeå


316

söûa chöõa loãi laàm”. Lôøi daïy raát hay, vöøa nghieâm

nghò vöøa thöông yeâu vôùi tình thöông chaân thaät,

khieán cho Thình khoâng bao giôø queân lôøi daïy

naøy. Bao nhieâu naêm thaùng troâi qua, nhöng lôøi

daïy naøy coøn nhö môùi xaûy ra ngaøy hoâm nay vaäy.

Lôøi daïy naøy ñaõ khieán cho ñöùa chaùu trôû

neân ngöôøi toát. Ñuùng laø chæ coù söï töï giaùc thì

ngöôøi ta môùi khaéc phuïc ñöôïc nghieäp löïc, töùc laø

môùi khaéc phuïc ñöôïc nhöõng thoùi hö taät xaáu. Moãi

con ngöôøi sinh ra ñeàu mang theo nghieäp löïc

tham, saân, si, maïn, nghi, neáu chuùng ta khoâng

bieát caùch khaéc phuïc nghieäp löïc thì seõ bò noù loâi

ñi vaøo con ñöôøng toäi aùc, vaø nhö vaäy phaûi thoï

laáy nhöõng söï khoå ñau voâ cuøng, voâ taän.

Ñaïo Phaät ra ñôøi khuyeán khích moïi ngöôøi

phaûi töï nguyeän, töï giaùc soáng thieän laøm thieän,

vì lôïi ích cho mình cho ngöôøi, chöù khoâng phaûi

vì lôïi ích cho Phaät giaùo. Coù soáng thieän môùi

chuyeån ñöôïc nghieäp khoå, vì theá môùi coù cuoäc

soáng bình an.

Ngöôøi töï giaùc ñeán vôùi ñaïo Phaät thì phaûi töï

nguyeän kheùp chaët mình trong khuoân khoå giôùi

luaät ñöùc haïnh, nhôø ñoù töøng böôùc trieån khai ñeå

môû mang tri kieán giaûi thoaùt. Coù tri kieán giaûi

thoaùt, töø ñoù môùi ngaên vaø dieät caùc aùc phaùp; töø

ñoù môùi ñuû söùc töï giaùc xaû taâm tham, saân, si,

maïn, nghi cuûa mình.


ÔÛ ñaây, baø Hai cuõng duøng caùch höôùng daãn

töï giaùc boû thoùi hö taät xaáu baèng moät loøng yeâu

thöông ngöôøi chaùu chaân thaät. Baø ñaõ thaønh coâng

vaø ñöùa chaùu cuõng trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi

höõu duïng cho baûn thaân, gia ñình vaø xaõ hoäi.

--o0o--

11- “Hoâm sau toâi coøn nhôù laø moät buoåi

chieàu khi hoaøng hoân buoâng xuoáng beân soâng, caùc

nhaø ñaõ thaép ñeøn daàu, baø Hai goïi toâi ra noùi

chuyeän. Toâi thöa vôùi baø: “Chaùu xin höùa töø nay

trôû ñi chaùu khoâng bao giôø aên caép nöõa”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC DANH DÖÏ LY THAM THAÂN HAØNH.

Moät lôøi höùa laø moät danh döï, ngöôøi bieát töï

troïng laø ngöôøi khoâng daùm höùa ñaïi, Thình laø

moät ñöùa beù bieát troïng danh döï, neân khi baø Hai

goïi ra noùi chuyeän thì Thình ñaõ noùi thaúng:

“Chaùu xin höùa töø nay trôû ñi chaùu khoâng bao giôø

aên caép nöõa”.

Moãi con ngöôøi ñeàu coù danh döï, cho neân

chuùng ta ñöøng vì moät lyù do gì maø chaø ñaïp leân

danh döï cuûa ngöôøi khaùc, phæ baùng danh döï cuûa

ngöôøi khaùc laø laøm nhuïc ngöôøi khaùc, laøm nhuïc

ngöôøi khaùc laø noùi xaáu ngöôøi khaùc. ÔÛ treân ñôøi

thöôøng ngöôøi ta hay noùi xaáu laãn nhau, ngöôøi

kia noùi xaáu ngöôøi naøy, ngöôøi naøy noùi xaáu ngöôøi

kia, ñoù laø hoï ñaõ chaø ñaïp leân danh döï cuûa nhau.


318

Ngöôøi xöa noùi: “Moät lôøi noùi laø moät ñoïi

maùu”. Caäu beù Thình ñaõ giöõ lôøi höùa vaø laøm ñuùng

nhö lôøi ñaõ höùa, thaät ñaùng khen.

Treân ñôøi laøm ngöôøi ai maø khoâng coù loãi,

nhöng coù loãi thì phaûi söûa, phaûi khaéc phuïc, phaûi

töø boû nhöõng thoùi hö taät xaáu ñoù. Nhôø söûa chöõa

khaéc phuïc thì môùi trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi

khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå taát caû

chuùng sinh.

Bôûi vaäy raát caàn thieát cho nhöõng lôùp hoïc

ñaïo ñöùc ra ñôøi, vì lôïi ích chung cho con ngöôøi;

vì söï an vui haïnh phuùc cuûa loaøi ngöôøi. Coù ngöôøi

baûo raèng: “Thôøi nay ñaïo ñöùc khoâng baèng toâ

phôû”. Ñuùng vaäy, lôøi noùi cuûa ngöôøi aáy raát ñuùng

trong thôøi ñieåm naøy. Thôøi ñieåm naøy laø thôøi

ñieåm ñaïo ñöùc xuoáng caáp, neân ngöôøi ta gieát loaøi

vaät baèng nhöõng nhaø maùy ñoà soä thieát bò maùy

moùc baèng ñieän töû, ñeå gieát chuùng sinh haøng loaït

laøm thöïc phaåm cung caáp söï soáng cho con ngöôøi

baèng aùc phaùp. Neân loaøi ngöôøi khoâng traùnh khoûi

nhöõng tai hoïa khuûng khieáp.

Moät ngaøy hoï gieát khoâng bieát bao nhieâu

chuùng sinh keå sao cho xieát. Haøng vaïn trieäu

traâu, boø, heo, deâ, gaø, vòt, caù, toâm, v.v.. cheát

truøng truøng lôùp lôùp. Maùu cuûa chuùng sinh chaûy

nhö soâng, xöông chuùng sinh chaát cao nhö nuùi.


Kính thöa quyù vò! Lôøi noùi ñaïo ñöùc khoâng

baèng toâ phôû chæ ñuùng vôùi thôøi ñieåm con ngöôøi

chöa coù hoïc ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI, töùc laø chöa hoïc

ÑÖÙC HIEÁU SINH, ÑÖÙC LY THAM, ÑÖÙC CHUNG

THUÛY, ÑÖÙC THAØNH THAÄT vaø ÑÖÙC MINH MAÃN.

Do khoâng hoïc ñaïo ñöùc neân con ngöôøi khoâng

bieát thöông yeâu söï soáng, môùi coù söï gieát haïi vaø

aên thòt chuùng sinh nhö vaäy.

Con ngöôøi laø sinh vaät hoaøn haûo hôn taát caû

caùc loaøi vaät khaùc, nhaát laø boä oùc. Boä oùc laø moät

boä maùy raát tinh vi vaø tieáp nhaän raát taøi tình.

Noù coøn coù moät tình caûm yeâu thöông cuûa con

ngöôøi raát ñaëc bieät. Vì theá hoâm nay toâ phôû laø söï

soáng cuûa con ngöôøi, nhöng söï soáng toaøn laø söï

khoå ñau, söï soáng treân söï reân la thaûm khoác cuûa

taát caû chuùng sinh, söï soáng chöa toaøn haûo, neân

trong ñoù con ngöôøi phaûi chòu nhieàu ñau khoå

hôn baát cöù loaøi vaät naøo heát.

Nhöng ngaøy mai ñaïo ñöùc laø moùn aên cuûa

loaøi ngöôøi, cho neân ñôøi soáng cuûa hoï laø caû söï

bình an, yeân vui vaø haïnh phuùc, vì theá toâ phôû

cuûa ngaøy hoâm nay khoâng gioáng nhö toâ phôû cuûa

ngaøy mai. Toâ phôû cuûa ngaøy mai laø toâ phôû ñaïo

ñöùc, laø “TOÂ PHÔÛ CUÛA TÌNH THÖÔNG YEÂU”. “TOÂ

PHÔÛ CUÛA ÑÖÙC HIEÁU SINH, CUÛA ÑÖÙC LY THAM,

CUÛA ÑÖÙC CHUNG THUÛY, CUÛA ÑÖÙC THAØNH THAÄT

VAØ CUÛA ÑÖÙC MINH MAÃN”.


320

Vaû laïi con ngöôøi sinh ra vôùi moät boä oùc

mang ñaày ñuû trí tueä ñeå ñoùn nhaän moïi söï hieåu

bieát, vì theá con ngöôøi raát tieán boä veà moïi maët

nhö quyù vò ñeàu bieát: Hieän taïi khoa hoïc kyõ ngheä

ñieän töû raát tinh vi, tieán boä moät caùch quaù xa maø

ngöôøi ta khoâng theå naøo ngôø ñöôïc. Cho neân neàn

ñaïo ñöùc nhaân baûn nhaân quaû ra ñôøi con ngöôøi seõ

ñoùn tieáp noàng nhieät nhö chuùng ta hieän giôø ñoùn

tieáp nhöõng maùy moùc ñieän töû.

Chuùng toâi tin chaéc raèng vôùi boä oùc cuûa con

ngöôøi, khoâng bao giôø hoï chaáp nhaän soáng trong

ñau khoå nhö hieän giôø, hoï seõ thay ñoåi söï tö duy

vaø thay ñoåi loái soáng khi hoï bieát coù moät loái soáng

khoâng ñau khoå.

Caäu beù Thình cuõng vaäy, tuy tuoåi coøn beù

thô nhöng caäu cuõng bieát aên caép laø moät vieäc laøm

khoâng phaûi, laø moät vieäc laøm xaáu xa, ai baét ñöôïc

cuõng khinh cheâ, cuõng gheùt boû. Noùi chung laø moïi

ngöôøi ai cuõng khoâng chaáp nhaän aên caép, aên

troäm, aên cöôùp. Hoï xem nhöõng haønh ñoäng ñoù laø

nhöõng haønh ñoäng xaáu xa nhaát caàn phaûi ñöôïc

loaïi tröø ra khoûi xaõ hoäi loaøi ngöôøi.

--o0o--

12- “Baø Hai ngoài laëng thinh, khoâng noùi

gì laâu laém. Sau cuøng, baø baét toâi phaûi keå heát baø

nghe taát caû nhöõng laàn toâi ñaõ töøng aên caép vaët.














caûm thaáy eâ maët vì bò ñoøn giöõa choán ñoâng

ngöôøi”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC PHAÙT LOÀ SAÙM HOÁI LY

THAM KHAÅU HAØNH.

Ñöùc phaùt loà saùm hoái laø moät ñöùc haïnh

buoâng xaû raát tuyeät vôøi. Moät ngöôøi laøm neân toäi

gì maø ñöùng tröôùc moïi ngöôøi thuaät laïi nhöõng loãi

laàm cuûa mình vôùi loøng chaân thaät, vaø höùa seõ

khaéc phuïc khoâng laøm nhöõng loãi laàm ñoù nöõa thì

ngöôøi naøy seõ trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi khoâng

phaïm loãi.

Baø Hai bieát aùp duïng ñöùc phaùt loà saùm hoái

vaøo caäu beù Thình thaät laø tuyeät vôøi. Caäu beù

Thình raát thaønh thaät keå laïi cho baø nghe taát caû

nhöõng loãi laàm cuûa mình khoâng boû soùt moät loãi

laàm naøo heát. Nhöõng ngöôøi gian xaûo thöôøng che

giaáu nhöõng loãi laàm, hoï khoâng ñuû can ñaûm noùi

heát toäi loãi cuûa mình, vì noùi ra raát xaáu hoå. Cho


322

neân ngöôøi ta thöôøng laøm nhöõng ñieàu xaáu xa thì

khoâng bao giôø daùm noùi ra söï thaät.

Ñöùc Phaät bieát roõ taâm lyù naøy neân khuyeân

ñeä töû cuûa mình khi coù laøm loãi laàm gì thì neân

phaùt loà noùi heát ra, vaø cuoái cuøng xin saùm hoái

tröôùc moïi ngöôøi thì toäi loãi seõ tieâu tan nhö nöôùc.

Trong lôùp hoïc ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI, moãi nöûa

thaùng neân coù moät ngaøy thænh nguyeän phaùt loà

saùm hoái, coøn ngoaøi ñôøi trong nhöõng taäp theå

laøm vieäc vôùi nhau, moãi thaùng ñeàu neân coù moät

ngaøy goïi laø ngaøy töï kieåm thaûo.

Ngaøy thænh nguyeän phaùt loà saùm hoái laø moät

ngaøy ñöôïc hoïc hoûi nhieàu ñieàu hay nhaát, neáu

ngöôøi phaïm loãi quyø tröôùc moïi ngöôøi phaùt loà, töùc

laø noùi roõ nhöõng ñieàu laøm sai quaáy cuûa mình, roài

xin moïi ngöôøi chöùng minh ñeå töø ñaây mình

khoâng taùi phaïm nhöõng loãi laàm ñoù nöõa. Khi noùi

xong, vò thaày chuû leã coù nhöõng lôøi khuyeân raên,

daën baûo veà giôùi luaät vaø ñöùc haïnh. Coøn nhöõng

ngöôøi naøo khoâng thaáy loãi cuûa mình thì xin moïi

ngöôøi thaáy mình coù laøm loãi gì thì vui loøng chæ

loãi cho mình ñeå mình söûa nhöõng sai laàm, vaø

cuoái cuøng xin thaønh thaät caûm ôn ngöôøi chæ loãi

cho mình. Cho neân buoåi leã phaùt loà laø buoåi leã raát

traân troïng, noù laø moät buoåi leã goït röûa taâm hoàn

cuûa moïi ngöôøi ñeå cho thaân taâm thanh tònh vaø

trong saïch.


Trong buoåi leã phaùt loà saùm hoái phaûi thænh

moät vò thaày giôùi luaät ñöùc haïnh nghieâm tuùc,

khoâng heà vi phaïm moät loãi nhoû nhaët naøo, taâm

thöôøng thanh tònh, ra laøm chuû leã.

Ngöôøi chuû leã ngoài giöõa vaø taát caû tu sinh

ñeàu ngoài hai haøng hai beân, ôû giöõa chöøa moät

khoaûng roäng chöøng 2m ñeå ngöôøi thænh nguyeän

quyø tröôùc Thaày vaø tröôùc chuùng phaùt loà, xin saùm

hoái aên naên chöøa boû nhöõng loãi laàm, nhöõng söï

laøm sai traùi trong giôùi luaät ñöùc haïnh.

Ñeå buoåi leã theâm phaàn long troïng, taát caû tu

sinh ñeàu phaûi coù maët ñaày ñuû, khi phaân ban laäp

ñaøn xong theo baûn ñoà döôùi ñaây:

Ngöôøi chuû leã vaø taát caû chuùng ñeàu ñöùng daäy

chaép tay tröôùc ngöïc, maët höôùng veà töôïng Phaät,

ñoàng nieäm hoàng danh Phaät ba laàn:

“Nam Moâ Boån Sö Thích Ca Maâu Ni Phaät”

(ba laàn).

CHUÛ LEÃ

CH

UÙN

G

CH

UÙN

G


324

Sau khi nieäm Phaät xong, chuû leã vaø taát caû

tu sinh ñeàu trôû veà vò trí cuõ an toïa. Nghóa laø

ngöôøi chuû leã ngoài quay maët xuoáng tu sinh, coøn

tu sinh thì quay maët ñoái dieän vôùi nhau. Ngöôøi

chuû leã doõng daïc tuyeân boá khai maïc buoåi leã

thænh nguyeän nhö sau:

“Kính thöa caùc baäc toân tuùc!

Kính thöa quyù tu sinh coù maët trong buoåi

leã hoâm nay!

Kính thöa quyù vò! Buoåi leã hoâm naøy laø buoåi

leã THÆNH NGUYEÄN ñeå moïi ngöôøi töï giaùc kieåm

thaûo laïi mình trong nöûa thaùng qua ñaõ soáng

trong giôùi luaät ñöùc haïnh cuûa Phaät, coù nhöõng

ñieàu vi phaïm maø mình khoâng heà hay bieát hoaëc

coù nhöõng ñieàu vi phaïm maø mình ñaõ bieát nhöõng

laàm loãi, nhöng chöa coù dòp phaùt loà tröôùc ñaïi

chuùng ñeå caàu xin ñaïi chuùng chöùng minh cho

mình ñeå xin saùm hoái nhöõng loãi laàm aáy, vaø sau

naøy khoâng coøn taùi phaïm nhöõng loãi laàm ñoù nöõa.

Kính thöa quyù vò! Nhôø coù söï thaønh taâm

phaùt loà saùm hoái noùi roõ nhöõng ñieàu mình vi

phaïm giôùi luaät ñöùc haïnh, ñeå caàu xin coâng ñöùc

cuûa toaøn chuùng nhö bieån, ñem loøng thöông ban

boá vaø tha thöù ñeå cho nhöõng loãi laàm tieâu tröø, vaø

töø ñaây seõ khoâng taùi phaïm nhöõng loãi laàm giôùi

luaät ñöùc haïnh nöõa.


Hoâm nay, thaày tuyeân boá khai maïc buoåi leã

THÆNH NGUYEÄN. Xin caùc tu sinh thaønh taâm

phaùt loà thænh nguyeän xin saùm hoái moät caùch

chaân thaønh ñeå tieâu tröø nhöõng toäi aùc vaø ñeå thaân

taâm thanh tònh, ngoõ haàu tieán ñeán con ñöôøng

giaûi thoaùt bình an vaø voâ söï.

Kính thöa quyù tu sinh! Tuy thaày laø ngöôøi

ñöùng lôùp daïy, nhöng cuõng coøn treân böôùc ñöôøng

tu hoïc theo giôùi luaät ñöùc haïnh, cho neân khoâng

laøm sao traùnh khoûi nhöõng ñieàu coøn sô soùt trong

giôùi luaät cuûa Phaät maø thaày chöa thaáy. Vaäy xin

quyù tu sinh ai thaáy nhöõng loãi laàm cuûa thaày xin

chæ baûo ñeå thaày kòp thôøi söûa sai, ñeå ngaøy ngaøy

thaày xöùng ñaùng laøm göông saùng cho moïi tu

sinh vaø ñeå trôû thaønh ngöôøi coù ñöùc haïnh vaø giôùi

luaät nghieâm tuùc thì thaày xin chaân thaønh caûm

ôn quyù tu sinh”.

Khi thaày chuû leã xin phaùt loà xong thì laàn

löôït moãi tu sinh theo thöù töï xin phaùt loà, töø

ngöôøi naøy ñeán ngöôøi khaùc cho ñeán ngöôøi cuoái

cuøng.

Buoåi leã phaùt loà xin saùm hoái chuùng ta caên

cöù vaøo Ba ñöùc, Ba haïnh, Luïc hoøa vaø Thaäp Giôùi

Sa Di.

Ba ñöùc nhö:

1- Ñöùc nhaãn nhuïc.


326

2- Ñöùc tuøy thuaän.

3- Ñöùc baèng loøng.

Ba haïnh nhö:

1- Haïnh aên.

2- Haïnh nguû.

3- Haïnh ñoäc cö.

Luïc hoøa goàm coù:

1- Thaân hoøa ñoàng truï.

2- Khaåu hoøa voâ tranh.

3- YÙ hoøa ñoàng duyeät.

4- Kieán hoøa ñoàng giaûi.

5- Giôùi hoøa ñoàng tu.

6- Lôïi hoøa ñoàng quaân.

Thaäp giôùi Sa Di goàm coù:

1- Khoâng saùt sinh.

2- Khoâng tham lam troäm caép, töø boû

laáy cuûa khoâng cho.

3- Khoâng daâm duïc.

4- Khoâng voïng ngöõ (noùi doái).


5- Khoâng nghieän ngaäp caùc thöù nhö:

uoáng röôïu, huùt thuoác laøo, thuoác laù, caø pheâ,

thuoác phieän, huùt chích xì ke, ma tuùy.

6- Khoâng trang ñieåm, xoa daàu thôm,

ñeo voøng vaøng.

7- Khoâng naèm giöôøng cao roäng lôùn.

8- Khoâng nghe ca haùt muùa hoaëc töï ca

haùt muùa.

9- Khoâng aên uoáng phi thôøi (aên ngaøy

moät böõa vaøo luùc 10 - 12 giôø).

10- Khoâng caát giöõ tieàn baïc.

Sau khi thænh nguyeän xong, Thaày chuû leã

coù lôøi nhaéc nhôû khuyeân raên taát caû tu sinh:

“Hôõi caùc tu sinh! Chuùng ta laø ñeä töû cuûa

Phaät, neân phaûi luoân luoân nhôù lôøi Ngöôøi daïy:

“Khi Phaät vaøo Nieát Baøn, thì caùc thaày tyø

kheo haõy laáy Giôùi Luaät vaø giaùo phaùp Töù

Nieäm Xöù maø laøm thaày, laøm choã nôi töïa

vöõng chaéc cho con ñöôøng tu taäp cuûa mình,

chöù ñöøng laáy baát cöù giaùo phaùp naøo khaùc,

vì ñoù khoâng phaûi laø cuûa Phaät giaùo”, hoaëc

caâu: “Giôùi Luaät coøn laø Phaät giaùo coøn, Giôùi

Luaät maát laø Phaät giaùo maát”. Vaäy hoâm nay,

buoåi thænh nguyeän laø chuùng ta moãi ngöôøi ñeàu

thöïc hieän lôøi daïy cuûa naøy ñeå xöùng ñaùng laøm ñeä


328

töû cuûa Ngöôøi. Ñeán ñaây Thaày xin tuyeân boá beá

maïc, buoåi leã thænh nguyeän hoâm nay chaám döùt”.

Baø Hai ñaõ bieát aùp duïng theo leã thænh

nguyeän, neân caäu beù Thình ñaõ trôû thaønh ngöôøi

toát thaät tuyeät vôøi. Ñaáy cuõng laø phöôùc baùu cuûa

beù Thình, neáu khoâng thì giôø naøy beù Thình coù

ñöôïc nhö ngaøy hoâm nay khoâng?

Chaéc chaén laø khoâng, phaûi khoâng quyù tu

sinh?

Moïi vieäc ñeàu do nhaân quaû saép xeáp, neáu

chuùng ta cöù laøm aùc thì nghieäp khoå seõ taêng leân,

vaø neáu chuùng ta cöù laøm thieän thì chuyeån quaû

khoå thaønh quaû an vui haïnh phuùc vôùi cuoäc soáng

chung cuûa moïi ngöôøi. Ñoù laø qui luaät chung soáng

cuûa muoân loaøi vaïn vaät treân haønh tinh naøy vaäy.

--o0o--

13- “Sau buoåi toái hoâm ñoù, baø Hai gaëp laïi

toâi, yeâu caàu toâi nhaéc laïi lôøi höùa. Baø nghe roài

noùi: “Chaùu coù chaéc ñaây seõ laø laàn cuoái cuøng

khoâng? Chaùu ñi aên troäm môùi phaûi noùi doái, coøn

khoâng laøm gì sai thì khoâng bao giôø phaûi noùi

doái. Laøm ñieàu xaáu luùc naøo cuõng phaûi nghó caùch

ñoái phoù, khoâng bao giôø soáng vui ñöôïc”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC TAÙC YÙ THAØNH THAÄT LY THAM KHAÅU

HAØNH.


Baø Hai laø moät phuï nöõ raát tuyeät vôøi, voâ

tình baø daïy phöông phaùp thænh nguyeän vaø taùc yù

ñuùng theo chöông trình giaùo duïc ñaøo taïo Ñaïo

Ñöùc cuûa Phaät Thích Ca Maâu Ni, khieán cho caäu

beù Thình ñaõ tieâu tröø ñöôïc nhöõng loãi laàm sai

traùi, trôû thaønh moät ngöôøi coù giaù trò sau naøy.

Baø duøng lôøi thaúng daïy chaùu: “Chaùu ñi aên

troäm môùi phaûi noùi doái, coøn khoâng laøm gì sai thì

khoâng bao giôø phaûi noùi doái. Laøm ñieàu xaáu luùc

naøo cuõng phaûi nghó caùch ñoái phoù, khoâng bao

giôø soáng vui ñöôïc”. Ñoù laø nhöõng lôøi daïy khuyeân

raát thaám thía tình yeâu thöông. Bôûi vì ngöôøi

tham lam troäm caép bao giôø cuõng doái traù gian

xaûo, khoâng thaønh thaät. Cho neân boû tính tham

lam troäm caép laø trôû thaønh con ngöôøi thaønh

thaät.

Vì hieåu bieát nhö vaäy, neân moät ngöôøi soáng

vôùi ñöùc hieáu sinh thì trong ñöùc hieáu sinh noù

mang theo ñöùc ly tham, maø neáu soáng coù ñöùc ly

tham thì ñöùc chung thuûy phaûi coù. Vì ñaõ ly tham

thì taâm tham saéc duïc hoï cuõng lìa xa. Khi taâm

tham ñaõ xa lìa thì ñöùc thaønh thaät phaûi coù theo,

coù taâm tham thì môùi coù noùi voïng ngöõ, coøn taâm

tham khoâng coù thì ñaâu coøn noùi doái, ñaâu coøn

tham aên, tham uoáng. Vì theá hoï cuõng khoâng

röôïu cheø say xæn, huùt chích xì ke, ma tuùy, thuoác

phieän, thuoác laøo, thuoác laù. Nhö vaäy roõ raøng moät


330

ngöôøi chæ caàn giöõ gìn moät giôùi cho nghieâm

chænh thì boán giôùi kia ñeàu nghieâm chænh.

Moät giôùi maø nghieâm chænh thì boán

giôùi ñeàu nghieâm chænh, coøn moät giôùi

khoâng nghieâm chænh thì boán giôùi ñeàu vi

phaïm. ÔÛ ñaây baø Hai bieát roõ ñieàu naøy neân baø

nhieàu laàn keâu chaùu Thình chæ daïy roõ raøng: Coù

tham lam thì môùi noùi doái, coù laøm sai môùi tìm

caùch che ñaäy ñoái phoù, coøn khoâng laøm sai,

khoâng noùi doái thì khoâng coù nhöõng thoùi quen taät

xaáu naøy. Phaûi khoâng quyù tu sinh?

--o0o--

14- “Ñieàu thöù hai chaùu phaûi nhôù caâu: “Côø

gian baïc laän”. Hoï giaû vôø cho chaùu thaéng maáy

laàn ñaàu ñaáy, coøn khi chaùu mang tieàn ra ñaùnh

roài, chaùu coù thaáy laø mình toaøn bò thua khoâng?”.

Caâu naøy daïy ÑÖÙC TÓNH GIAÙC LY THAM KHAÅU

HAØNH.

Ñoïc ñoaïn naøy chuùng toâi nghó raèng baø Hai

laø ngöôøi ñaõ chòu aûnh höôûng ñaïo ñöùc nhaân baûn

cuûa Phaät giaùo raát ñuùng, neân môùi daïy chaùu ñöôïc

nhö vaäy.

Vì theá lôøi daïy thöù nhaát cuûa baø Hai laø

khuyeân chaùu Thình phaùt loà thænh nguyeän saùm

hoái aên naên chöøa boû, lìa xa nhöõng thoùi quen taät

xaáu.


Lôøi daïy thöù hai laø daïy nguyeân nhaân sinh

ra gian xaûo voïng ngöõ do taâm tham lam.

Lôøi daïy thöù ba laø chæ nhöõng ngöôøi côø baïc

gian laän, xaûo traù voâ cuøng khoâng deã gì aên cuûa hoï

ñöôïc.

Lôøi daïy thö tö laø phöông phaùp Nhö Lyù

Taùc YÙ, baét chaùu Thình laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn,

nhôø theá töï nhieân chaùu Thình thaám nhuaàn neân

sau trôû thaønh ngöôøi raát toát, vaø cuõng laø moät ñieàu

laøm cho Thình nhôù maõi suoát cuoäc ñôøi cuûa mình.

Baø Hai vaïch roõ cho chaùu Thình bieát nhöõng

ñieàu sai traùi, toát, xaáu trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi ñeå

chuaån bò söï hieåu bieát khi tieáp caän vôùi cuoäc ñôøi.

Taát caû nhöõng ñieàu khuyeân daïy ñoù xuaát phaùt töø

loøng yeâu thöông con chaùu chaân thaät, maø baø Hai

coá gaéng daïy baûo ñeå con chaùu mình trôû thaønh

ngöôøi toát, ngöôøi lôïi ích cho xaõ hoäi sau naøy.

--o0o--

15- “Cöù nhö theá ba ngaøy lieàn, chieàu naøo

baø Hai cuõng goïi toâi ra, baét laëp ñi laëp laïi lôøi

höùa khoâng bao giôø aên troäm nöõa. Ngaøy cuoái

cuøng, baø hoûi: “Sau nhöõng laàn chaùu höùa nhö

vaäy, töø giôø trôû ñi Baø coù theå tin chaùu ñöôïc

chöa?”. Toâi traû lôøi: “Chaùu xin höùa khoâng bao

giôø laøm chuyeän daïi doät nhö theá nöõa”. Caâu naøy

daïy ÑÖÙC NHÖ LYÙ TAÙC YÙ LY THAM KHAÅU HAØNH.


332

Baø Hai voâ tình daïy chaùu baèng phöông

phaùp Nhö Lyù Taùc YÙ chính baø cuõng khoâng bieát

vaø chaùu Thình cuõng khoâng hay. Chæ coù ñaïo

Phaät môùi coù nhöõng phöông phaùp naøy.

Trong cuoäc ñôøi naøy, muoán reøn luyeän nhaân

caùch ñeå laøm ngöôøi coù moät taâm hoàn cao thöôïng,

soáng khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø khoå

taát caû muoân loaøi chuùng sinh thì phaûi beàn chí

taäp luyeän. Neáu khoâng beàn chí luyeän taäp thì

khoâng coù ñöôïc nhöõng nhaân caùch toát ñeïp, nhöõng

taâm hoàn cao caû.

Beàn chí cuõng laø moät ñöùc haïnh, neáu khoâng

chòu khoù reøn luyeän ñöùc beàn chí thì cuõng khoâng

bao giôø coù ñöùc ly tham. Coù beàn chí maø khoâng coù

phöông phaùp thì söï beàn chí ñoù cuõng khoâng

mang laïi lôïi ích gì cho mình.

Muoán coù söï beàn chí thì phaûi sieâng naêng

caàn maãn taùc yù moät caâu naøo ñoù mình ñaõ choïn

thích hôïp nhaát.

- Ví duï 1: Bieát mình coù taâm tham lam thì

neân taùc yù ly tham: “Töø ñaây phaûi töø boû tính

tham lam troäm caép, vì tính ñoù laø moät haønh

ñoäng xaáu, laøm khoå mình, khoå ngöôøi. Vaäy tính

tham lam phaûi cuùt ñi!”.

- Ví duï 2: Thaân coù ñau beänh baát cöù choã

naøo, muoán cho beänh ñau naøy chaám döùt thì phaûi


beàn chí taùc yù: “Thoï laø phaùp voâ thöôøng. Caùnh

tay ñau nhöùc naøy (hoaëc caùi beänh ñau daï daøy

naøy, v.v..) haõy chaám döùt, khoâng ñöôïc ñau nöõa.

Caùi caûm thoï naøy haõy lui ñi, ñi!”.

- Ví duï 3: Muoán cho taâm thanh thaûn an

laïc vaø voâ söï thì neân taùc yù: “Thaân taâm phaûi

thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï”.

- Ví duï 4: Muoán cho thaân ñöôïc an truù yeân

oån thì neân taùc yù: “An tònh thaân haønh toâi bieát

toâi hít voâ, an tònh thaân haønh toâi bieát toâi thôû

ra”.

- Ví duï 5: Muoán cho taâm ñöôïc an truù yeân

oån thì neân taùc yù: “An tònh taâm haønh toâi bieát toâi

hít voâ, an tònh taâm haønh toâi bieát toâi thôû ra”.

- Ví duï 6: Muoán cho taâm ñöôïc ñònh tónh

khoâng bò hoân traàm, thuøy mieân, voâ kyù thì neân

taùc yù: “Vôùi taâm ñònh tónh toâi bieát toâi hít voâ, vôùi

taâm ñònh tónh toâi bieát toâi thôû ra”.

Treân ñaây laø nhöõng phöông phaùp Nhö

Lyù Taùc YÙ, neáu ai sieâng naêng beàn chí tu taäp

haèng ngaøy reøn luyeän nhaân caùch thì seõ coù ñuû noäi

löïc cuûa NGUÕ GIÔÙI.

--o0o--


334

16- “Lôøi höùa aáy theo toâi ñi suoát nhöõng

thaùng ngaøy sau naøy. Töø ñoù trôû ñi, toâi khoâng

bao giôø tham gia baát kyø moät troø chôi ñoû ñen

naøo nöõa”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC NOÄI LÖÏC NHÖ LYÙ

TAÙC YÙ LY THAM YÙ HAØNH.

Muoán lìa xa moät thoùi hö taät xaáu thì chæ coù

hai phaùp:

1- Quaùn xeùt vaø tö duy.

2- Nhö lyù taùc yù.

Khi quaùn xeùt tö duy laøm cho chuùng ta

thoâng suoát thoùi hö taät xaáu cuûa mình. Nhôø bieát

thoùi hö taät xaáu noù luoân luoân seõ laøm khoå mình,

khoå ngöôøi, neân nhö vaäy chuùng ta quyeát ñònh töø

boû. Do quyeát ñònh töø boû neân moãi khi thoùi hö taät

xaáu xuaát hieän trong yù thöùc thì bò chuùng ta taùc

yù: “Thoùi hö taät xaáu haõy ñi, ñi! Ta khoâng chaáp

nhaän taâm tham lam xaáu xa. Haõy ly tham, ly

cho thaät saïch”.

Nhôø thöôøng xuyeân taùc yù ly tham neân taâm

chuùng ta coù moät noäi löïc, nhôø noäi löïc neân khi

ñöùng tröôùc caùc aùc phaùp taâm chuùng ta raát bình

tónh vaø saùng suoát. Vì theá thoùi hö taät xaáu cuûa

chuùng ta ñöôïc xa lìa moät caùch deã daøng.

Chuùng ta ai cuõng bieát thoùi hö taät xaáu noù

thöôøng ñem ñeán ñau khoå cho chuùng ta, nhöng


boû noù khoâng phaûi deã, phaûi ñaày ñuû yù chí vaø nghò

löïc, coù tính quyeát ñònh maïnh meõ thì môùi töø boû

vaø xa lìa noù ñöôïc. Hôõi caùc tu sinh! Haõy beàn chí

ñöøng naûn loøng, haõy coá gaéng tieán leân xaây döïng

cho mình moät ñöùc haïnh toaøn dieän ñeå chuyeån

ñoåi nhaân quaû, töùc laø chuyeån ñoåi söï soáng trong

vuõ truï.

Bôûi noù laø moät thoùi quen cuûa nghieäp löïc

nhaân quaû, khoâng taïo taùc dính maéc thì thoâi, coøn

taïo taùc dính maéc thaønh nghieäp maø muoán boû thì

phaûi moät phen soáng cheát vôùi noù.

Ví duï nhö cai röôïu, cai thuoác phieän, thuoác

laù, thuoác laøo, v.v.. laø moät vieäc laøm khoâng phaûi

deã daøng. Khi côn nghieän leân laøm cho ngöôøi

nghieän daèn vaët, ôï ngaùp, run raåy nhö ñieân loaïn,

khieán cho ngöôøi nghieän ngaäp khoå sôû voâ cuøng.

Cho neân ñöùc noäi löïc nhö lyù taùc yù ly tham

raát caàn thieát cho ngöôøi cai röôïu, cai thuoác

phieän, thuoác laù, caø pheâ, cai côø baïc, caù cöôïc, ñaù

ñoä, v.v.. Bôûi vaäy, moïi ngöôøi trong xaõ hoäi caàn

phaûi tu hoïc vaø reøn luyeän ñöùc noäi löïc nhö lyù taùc

yù ly tham naøy. Muoán cho teä naïn xaõ hoäi chaám

döùt thì “ÑÖÙC NOÄI LÖÏC NHÖ LYÙ TAÙC YÙ LY THAM”

caàn phaûi ñöôïc phoå bieán hoïc taäp saâu roäng trong

moïi taàng lôùp daân chuùng. Nhaát laø thanh nieân vaø

thanh thieáu nieân nam nöõ phaûi ñöôïc höôùng hoïc

kyõ caøng hôn. Vì ñoù laø maàm non töông lai cuûa


336

quoác gia. Quoác gia toát laø maàm non toát, quoác gia

xaáu laø maàm non xaáu.

Trong nöôùc maø xaõ hoäi daãy ñaày teä naïn

troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi laø chöùng toû

maàm non töông lai cuûa quoác gia ñoù xaáu.

--o0o--

17- “Lôùn leân, toâi ngaãm nghó maõi khoâng

bieát vì sao moät baø giaø ôû vuøng queâ Vieät Nam laïi

coù caùch giaùo duïc taøi tình vaäy. Roài toâi ngoä ra:

Taát caû phaûi do töï giaùc. Baø toâi khoâng theå baét eùp

toâi khoâng ñöôïc noùi doái nöõa, khoâng ñöôïc aên

troäm vaët nöõa. Maø chính toâi sau nhöõng cuoäc ñoái

thoaïi vôùi baø, töï caûm thaáy ñoù laø ñieàu xaáu xa

khoâng neân laëp laïi”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC TÖÏ

NGUYEÄN, TÖÏ GIAÙC LY THAM THAÂN HAØNH.

Muoán xoùa boû moät thoùi quen taät xaáu cuûa

mình baèng ñöùc töï giaùc yù haønh, caûm thaáy ñoù laø

moät ñieàu xaáu xa teä haïi khoâng neân laëp ñi, laëp

laïi, töø ñoù chuùng ta phaûi laäp ñöùc töï nguyeän töø boû

nhöõng haønh ñoäng xaáu xa aáy.

Ñaïo Phaät muoán laøm moät ñieàu gì ñeàu phaûi

traûi qua ñöùc töï nguyeän, töï giaùc. Nhôø coù ñöùc töï

nguyeän, töï giaùc môùi thaáy caùi ñuùng, caùi sai cuûa

thaân, khaåu, yù. Vì theá khi laøm moät vieäc gì ñeàu

phaûi caân nhaéc kyõ löôõng roài môùi laøm. Söï caân

nhaéc kyõ löôõng aáy laø ñöùc töï nguyeän, töï giaùc. Ñöùc


töï nguyeän, töï giaùc giuùp cho chuùng ta xa lìa vaø

xaû boû nhöõng thoùi quen taät xaáu moät caùch deã

daøng. Nhôø ñoù taâm chuùng ta môùi thanh thaûn, an

laïc vaø voâ söï, môùi baát ñoäng tröôùc caùc aùc phaùp vaø

caùc caûm thoï. Cuoäc ñôøi tu taäp nhö vaäy môùi thaáy

söï giaûi thoaùt cuûa Phaät giaùo raát thöïc teá vaø cuï

theå. Khoâng gioáng nhö caùc phaùp moân cuûa ngoaïi

ñaïo cuùng teá, caàu khaån, tuïng nieäm, ñoù laø meâ tín.

Coøn ngoài thieàn nhaäp ñònh, xuaát hoàn taïo ra

nhöõng aûo giaùc khoâng töôûng, mô hoà, hö aûo, v.v..

ñoù laø thieàn töôûng. Tu nhö vaäy khoâng ích lôïi gì

cho mình, cho ngöôøi. Thaät laø ñaùng thöông cho

nhöõng ai chæ bieát nghe theo moät höôùng cuûa

nhöõng giaùo phaùp löøa ñaûo, gaït ngöôøi baèng nhöõng

thaàn thoâng maø caùc toân giaùo thöôøng duøng. Cho

neân neáu quyù vò chòu khoù nghieân cöùu kyõ nhöõng

lôøi Phaät daïy, môùi thaáy ñöùc Phaät ñaày loøng yeâu

thöông vaø thieát tha keâu goïi moïi ngöôøi haõy trôû

veà vôùi ÑAÏO ÑÖÙC NHAÂN BAÛN vaø THIEÄN PHAÙP

CUÛA GIÔÙI LUAÄT maø tu taäp, vaø soáng cho ñuùng thì

taâm seõ ly duïc ly aùc phaùp.

Taâm ly duïc ly aùc phaùp thì thieàn ñònh taïi

ñoù (Taâm ly duïc ly aùc phaùp nhaäp Sô thieàn, do ly

duïc sinh hyû laïc). Ñaây môùi chính laø thieàn ñònh

cuûa Phaät giaùo, coøn taát caû caùc loaïi thieàn ñònh

khaùc ñeàu do kieán töôûng giaûi sinh ra, roài gaùn

cho Phaät giaùo ñeå löøa ñaûo moïi ngöôøi moät caùch deã

daøng.


338

Quyù phaät töû ñöøng nghieân cöùu kinh saùch

Ñaïi thöøa vaø kinh saùch Nam toâng, ñoù laø nhöõng

kinh saùch kieán töôûng giaûi cuûa caùc sö thaày. Kinh

saùch naøy ñaõ voâ tình dìm maát chaùnh phaùp cuûa

Phaät.

Vaäy quyù vò muoán nghieân cöùu chaùnh phaùp

cuûa Phaät thì neân nghieân cöùu taïng kinh Pali do

HT Minh Chaâu dòch ra Vieät ngöõ, hieän ñang löu

haønh taïi Vieät Nam. Phaùp tu taäp vaø phaùp haønh

trong taïng kinh naøy chæ daïy raát roõ raøng.

--o0o--

18- “Toâi ghi saâu trong loøng hình aûnh

cuoäc ñoái thoaïi cuoái cuøng. Baø nhìn toâi vôùi con

maét aâu yeám. Toâi ñaõ khoùc khoâng phaûi vì xaáu hoå

maø vì caûm ñoäng”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC XUÙC ÑOÄNG

HIEÁU SINH YÙ HAØNH VAØ THAÂN HAØNH.

Tình thöông cuûa con ngöôøi laø ôû choã bieát

thaønh thaät thöông yeâu nhau, bieát nhaãn nhuïc vaø

tha thöù. Chöù thöông nhau moät caùch hôøi hôït, ai

sao maëc keä hoï thì tình thöông aáy chöa phaûi laø

tình thöông töø traùi tim yeâu thöông chaân thaät.


Baø Hai yeâu thöông Thình töø traùi tim cuûa

ngöôøi meï thöông yeâu con, vì theá baø raát chòu

khoù daïy doã Thình trong suoát nhöõng ngaøy qua,

chöùng toû ngaøy naøo baø cuõng keâu Thình ñeán ñeå

nhaéc nhôû vôùi aùnh maét aâu yeám yeâu thöông, chöù

khoâng phaûi laøm cho Thình sôï haõi, maø laøm cho

Thình gaàn guõi baø hôn. Moãi laàn goïi Thình ñeán,

baø duøng nhöõng lôøi nheï nhaøng, oân toàn aùi ngöõ,

khieán cho Thình caûm ñoäng khoùc. Khoùc khoâng

phaûi vì sôï haõi, vì xaáu hoå. Thình khoùc vì baø

thöông Thình nhö moät ngöôøi meï.

Baø Hai nhaän thaáy mình ñaõ truyeàn ñaït tö

töôûng ñaïo ñöùc vaøo taän taâm can cuûa chaùu mình

baèng moät tình thöông chaân thaät, töø traùi tim

cuûa moät ngöôøi meï hôn laø moät ngöôøi baø.

Gioït nöôùc maét cuûa Thình chöùng toû Thình

ñaõ boû thoùi hö taät xaáu laø vì tình thöông cuûa baø

ñaõ caûm hoùa Thình.


340

Hôõi quyù thaày, quyù coâ! Ñöùng lôùp truyeàn ñaït

tö töôûng ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI cho caùc tu sinh thì

quyù thaày, quyù coâ haõy truyeàn ñaït ñaïo ñöùc baèng

loøng yeâu thöông töø trong traùi tim cuûa mình,

traùi tim cuûa moät ngöôøi thaày, moät ngöôøi cha,

moät baø meï. Ñöøng ñem lôøi maéng moû, chæ trích

mæa mai. Ñöøng ñem kyû luaät phaït vaï. Ñöøng duøng

nhöõng lôøi noùi thieáu aùi ngöõ, maø phaûi oân toàn nhaõ

nhaën ñaày tình yeâu thöông nhö baø Hai ñaõ daïy

chaùu Thình. Haõy xem caùc tu sinh nhö nhöõng

ñöùa con thaân thöông cuûa mình. Ñöøng duøng

quyeàn cuûa ngöôøi thaày maø laøm cho hoïc vieân chæ

bieát sôï tröôùc maët maø tình thöông yeâu giöõa thaày

vaø troø seõ bò ñaùnh maát.

Thaày öôùc mong sao lôùp hoïc NGUÕ GIÔÙI seõ

maõi maõi laø nôi quyù thaày, quyù coâ ñöùng lôùp

truyeàn ñaït tö töôûng ñaïo ñöùc vôùi traùi tim yeâu

thöông chaân thaät ñeán vôùi caùc tu sinh, nhö tình

thöông cuûa moät ngöôøi meï hieàn luoân luoân chaêm

soùc cho caùc con cuûa mình.


Baøi hoïc thöù möôøi:

Rèn Nhân Cách:


CHÂN DUNG KẺ GIẾT CHẾT BÉ GÁI BA TUỔI

Vuï aùn xaûy ra vaøo ngaøy 02/4/2006, chaùu

Traàn Ngoïc Thanh (3 tuoåi) ôû gaàn nhaø Quyeân ñeán

tìm Hueä (con cuûa Quyeân) ñeå chôi nhö thöôøng

ngaøy. Thaáy xung quanh vaéng veû, choàng vaø con

khoâng coù ôû nhaø, Quyeân naåy sinh yù ñònh gieát

chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ trang maø chaùu ñeo

treân mình. Theá laø Quyeân xoâng vaøo tay bòt

mieäng, boùp muõi chaùu Thanh cho ñeán luùc baát

tænh, roài laáy daây noùn laù quaán sieát coå Thanh hai


342

voøng buoäc chaët laïi. Sôï Thanh coøn soáng, Quyeân

laáy caây ñaäp nöôùc ñaù ñaäp maïnh maáy caùi vaøo ñaàu

Thanh. Thaáy Thanh ñaõ cheát, Quyeân ñeå xaùc

Thanh vaøo caùi thau muû vaø loät laáy sôïi daây

chuyeàn, voøng ñeo tay, chieác laéc roài laáy meàn phuû

xaùc Thanh, loâi caùi thau trong ñoù coù xaùc chaùu

Thanh xuoáng ghe cuûa gia ñình ñaäu döôùi beán

keânh (caùch nhaø khoaûng 30m). Quyeân ñeå xaùc

Thanh gaàn laùi ghe, tieáp tuïc thaùo laáy 4 chieác

nhaãn vaø ñoâi khuyeân tai treân ngöôøi naïn nhaân.

Xong Quyeân trôû laïi nhaø, laáy bao xuoáng ghe boû

xaùc chaùu Thanh vaøo roài ñeå trong hoäc tuû thôø ñeå

ôû giöõa ghe. Sau ñoù trôû leân nhaø laáy ñoâi deùp cuûa

Thanh coøn soùt laïi neùm xuoáng doøng keânh phi

tang, gom goùp soá nöõ trang laáy ñöôïc ñònh ñem

baùn.

Luùc naøy meï chaùu Thanh tìm con nhöng

khoâng thaáy neân keâu nhöõng ngöôøi xung quanh

ñi tìm giuùp. Quyeân cuõng giaû vôø ñi tìm Thanh

roài sau ñoù ra chôï

Hoàng Ngöï baùn hai chieác nhaãn ñöôïc

157.000 ñoàng. Tieáp ñoù Quyeân baùn tieáp chieác

voøng, ñoâi khuyeân tai vaø chieác laéc. Toång soá tieàn

laø 760.000 ñoàng, Quyeân duøng traû tieàn goùp cho

meï chaùu Thanh heát 430.000 ñoàng, soá tieàn coøn

laïi Quyeân duøng tieâu xaøi trong gia ñình.


Chieàu ngaøy 03/4/2006, Quyeân xuoáng ghe

thaáy xaùc chaùu Thanh baét ñaàu coù muøi, sôï bò

choàng con phaùt hieän, Quyeân mang bao ñöïng

xaùc chaùu Thanh boû xuoáng khoang gaàn muõi ghe,

laáy taám ñeäm phuû leân vaø ñaäy vaùn saïp ghe laïi.

Ñeán chieàu ngaøy 05/4/2006, choàng Quyeân ñi laøm

möôùn veà, xuoáng beán soâng gaàn ghe phaùt hieän coù

muøi hoâi. Quyeân noùi doái chaéc coù chuoät cheát vaø coù

yù ñònh boû xaùc xuoáng keânh ñeå phi tang. Ñeán toái

khi choàng con ñaõ nguû say, Quyeân xuoáng ghe laáy

xaùc chaùu Thanh boû vaøo caùi bao nöõa, keøm 2 cuïc

ñaù daèn theo roài boû xuoáng doøng keânh cho nöôùc

troâi ñi.

Ñeán khoaûng 6 giôø saùng hoâm sau, nhöõng

ngöôøi daân phaùt hieän bao ñöïng xaùc noåi leành

beành caùch ghe khoaûng 90 meùt vaø baùo caùo ñeán

coâng an. Khi löïc löôïng coâng an ñeán hieän tröôøng

ñieàu tra vaø keùo xaùc chaùu Thanh leân bôø. Quyeân

nghó sôùm muoän gì mình cuõng bò phaùt hieän, neân

chæ choã giaáu sôïi daây chuyeàn cho con laø chaùu

Hueä vaø noùi cho Hueä bieát mình ñaõ gieát Thanh,

vaø daën Hueä neáu coâng an coù hoûi thì noùi trong luùc

giôõn Thanh bò teù cheát ñeå nhaän toäi thay cho

mình. Möôøi laêm phuùt sau Quyeân bò coâng an baét

giöõ.

Taïi phieân toøa, Quyeân khai nguyeân nhaân

mình gieát chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ trang baùn

laáy tieàn traû nôï. Vì Quyeân giaáu choàng vay cuûa


344

meï chaùu Thanh 250.000 ñoàng, khoâng coù tieàn

traû goùp neân gieát chaùu Thanh cöôùp vaøng. Ñeå

chaïy toäi, Quyeân ñaõ xuùi con, ñöùa beù chæ môùi 10

tuoåi nhaän toäi thay cho mình. Tröôùc toäi aùc daõ

man, taøn baïo maát heát tính ngöôøi, Hoäi ñoàng xeùt

xöû ñaõ tuyeân aùn töû hình bò caùo Ñaëng Thò Quyeân

veà toäi gieát ngöôøi vaø 4 naêm tuø veà toäi cöôùp taøi

saûn. Toång hôïp hai hình phaït laø töû hình. Baûn

aùn Quyeân treân ñöôïc baø con ñoàng tình uûng hoä.

Vuï aùn naøy moät laàn nöõa nhaéc nhôû caùc baäc

laøm cha meï khoâng neân vì thöông con maø cho

treû ñeo trang söùc ñaét tieàn, töï röôùc hoïa vaøo

thaân. Neáu chaùu Thanh khoâng ñeo voøng vaøng

thì haäu quaû treân seõ khoâng xaûy ra.

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Vuï aùn xaûy ra vaøo ngaøy 02/4/2006,

chaùu Traàn Ngoïc Thanh (3 tuoåi) ôû gaàn nhaø

Quyeân ñeán tìm Hueä (con cuûa Quyeân) ñeå chôi

nhö thöôøng ngaøy. Thaáy xung quanh vaéng veû,

choàng vaø con khoâng coù ôû nhaø, Quyeân naåy sinh yù

ñònh gieát chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ trang maø

chaùu ñeo treân mình”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?


2- “Theá laø Quyeân xoâng vaøo tay bòt mieäng,

boùp muõi chaùu Thanh cho ñeán luùc baát tænh, roài

laáy daây noùn laù quaán sieát coå Thanh hai voøng

buoäc chaët laïi. Sôï Thanh coøn soáng, Quyeân laáy

caây ñaäp nöôùc ñaù ñaäp maïnh maáy caùi vaøo ñaàu

Thanh. Thaáy Thanh ñaõ cheát”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

3- “Quyeân ñeå xaùc Thanh vaøo caùi thau muû

vaø loät laáy sôïi daây chuyeàn, voøng ñeo tay, chieác

laéc roài laáy meàn phuû xaùc Thanh, loâi caùi thau

trong ñoù coù xaùc chaùu Thanh xuoáng ghe cuûa gia

ñình ñaäu döôùi beán keânh (caùch nhaø khoaûng

30m). Quyeân ñeå xaùc Thanh gaàn laùi ghe, tieáp tuïc

thaùo laáy 4 chieác nhaãn vaø ñoâi khuyeân tai treân

ngöôøi naïn nhaân. Xong Quyeân trôû laïi nhaø, laáy

bao xuoáng ghe boû xaùc chaùu Thanh vaøo roài ñeå

trong hoäc tuû thôø ñeå ôû giöõa ghe. Sau ñoù trôû leân

nhaø laáy ñoâi deùp cuûa Thanh coøn soùt laïi neùm

xuoáng doøng keânh phi tang, gom goùp soá nöõ

trang laáy ñöôïc ñònh ñem baùn”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

4- “Luùc naøy meï chaùu Thanh tìm con

nhöng khoâng thaáy neân keâu nhöõng ngöôøi xung

quanh ñi tìm giuùp. Quyeân cuõng giaû vôø ñi tìm

Thanh roài sau ñoù ra chôï Hoàng Ngöï baùn hai

chieác nhaãn ñöôïc 157.000 ñoàng. Tieáp ñoù Quyeân

baùn tieáp chieác voøng, ñoâi khuyeân tai vaø chieác laéc.

Toång soá tieàn laø 760.000 ñoàng, Quyeân duøng traû


346

tieàn goùp cho meï chaùu Thanh heát 430.000 ñoàng,

soá tieàn coøn laïi Quyeân duøng tieâu xaøi trong gia

ñình”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

5- “Chieàu ngaøy 03/4/2006, Quyeân xuoáng

ghe thaáy xaùc chaùu Thanh baét ñaàu coù muøi, sôï bò

choàng con phaùt hieän, Quyeân mang bao ñöïng

xaùc chaùu Thanh boû xuoáng khoang gaàn muõi ghe,

laáy taám ñeäm phuû leân vaø ñaäy vaùn saïp ghe laïi.

Ñeán chieàu ngaøy 05/4/2006, choàng Quyeân ñi

laøm möôùn veà, xuoáng beán soâng gaàn ghe phaùt

hieän coù muøi hoâi. Quyeân noùi doái chaéc coù chuoät

cheát vaø coù yù ñònh boû xaùc xuoáng keânh ñeå phi

tang. Ñeán toái khi choàng con ñaõ nguû say, Quyeân

xuoáng ghe laáy xaùc chaùu Thanh boû vaøo caùi bao

nöõa, keøm 2 cuïc ñaù daèn theo roài boû xuoáng doøng

keânh cho nöôùc troâi ñi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

6- “Ñeán khoaûng 6 giôø saùng hoâm sau,

nhöõng ngöôøi daân phaùt hieän bao ñöïng xaùc noåi

leành beành caùch ghe khoaûng 90 meùt vaø baùo caùo

ñeán coâng an. Khi löïc löôïng coâng an ñeán hieän

tröôøng ñieàu tra vaø keùo xaùc chaùu Thanh leân bôø.

Quyeân nghó sôùm muoän gì mình cuõng bò phaùt

hieän, neân chæ choã giaáu sôïi giaây chuyeàn cho con

laø chaùu Hueä vaø noùi cho Hueä bieát mình ñaõ gieát

Thanh, vaø daën Hueä neáu coâng an coù hoûi thì noùi

trong luùc giôõn Thanh bò teù cheát ñeå nhaän toäi

thay cho mình. Möôøi laêm phuùt sau Quyeân bò

coâng an baét giöõ”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?


7- “Taïi phieân toøa, Quyeân khai nguyeân

nhaân mình gieát chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ

trang baùn laáy tieàn traû nôï. Vì Quyeân giaáu choàng

vay cuûa meï chaùu Thanh 250.000 ñoàng, khoâng

coù tieàn traû goùp neân gieát chaùu Thanh cöôùp vaøng.

Ñeå chaïy toäi, Quyeân ñaõ xuùi con, ñöùa beù chæ môùi

10 tuoåi nhaän toäi thay cho mình. Tröôùc toäi aùc daõ





aùn Quyeân treân ñöôïc baø con ñoàng tình uûng hoä”.


8- “Vuï aùn naøy moät laàn nöõa nhaéc nhôû caùc

baäc laøm cha meï khoâng neân vì thöông con maø

cho treû ñeo trang söùc ñaét tieàn, töï röôùc hoïa vaøo

thaân. Neáu chaùu Thanh khoâng ñeo voøng vaøng

thì haäu quaû treân seõ khoâng xaûy ra”. Caâu naøy daïy

ñaïo ñöùc gì?

--o0o--


1- “Vuï aùn xaûy ra vaøo ngaøy 02/4/2006,

chaùu Traàn Ngoïc Thanh (3 tuoåi) ôû gaàn nhaø

Quyeân ñeán tìm Hueä (con cuûa Quyeân) ñeå chôi


348

nhö thöôøng ngaøy. Thaáy xung quanh vaéng veû,

choàng vaø con khoâng coù ôû nhaø, Quyeân naåy sinh yù

ñònh gieát chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ trang maø

chaùu ñeo treân mình”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC

LY THAM YÙ HAØNH.

Thanh, moät chaùu beù gaùi 3 tuoåi maø ai nôõ

nhaãn taâm boùp coå cho ñeán cheát ñeå cöôùp giaät cuûa

caûi, thì chuùng ta khoâng coøn lôøi naøo noùi vôùi

nhöõng ngöôøi aùc aáy. Phaûi khoâng quyù vò? Phaûi

noùi Quyeân laø moät ngöôøi phuï nöõ coù con maø

khoâng coù loøng thöông treû thì thaät laø quaù taøn aùc

vaø nhaãn taâm.

Haèng ngaøy chaùu beù naøy ñeán chôi vôùi con

mình thì noù cuõng nhö con mình, sao nôõ taâm

gieát cheát cöôùp cuûa. Thaät laø ñaùng gheâ sôï cho

ngöôøi phuï nöõ naøy. Loøng tham lam khieán cho hoï

maát heát nhaân tính, chæ coøn laø moät con aùc quyû.

Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi tu theo Phaät

giaùo, laáy ñaïo ñöùc hieáu sinh laøm cuoäc soáng, töø

moät con vaät nhoû nhö con kieán vaø coân truøng

chuùng ta ñeàu thöông chuùng nhö chuùng ta ñaõ

yeâu thöông chính baûn thaân chuùng ta, neân

khoâng bao giôø chuùng ta gieát haïi, chæ coù giuùp

chuùng thoaùt naïn khi bò möa ngaäp, khi bò löûa

chaùy, v.v.. Do loøng yeâu thöông nhö vaäy laøm sao

chuùng ta gieát ngöôøi ñöôïc. Phaûi khoâng quyù vò?


Tieác thay! Moïi ngöôøi khoâng ñöôïc hoïc ñaïo

ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly tham neân loøng

tham noåi leân laø gieát ngöôøi khoâng gôùm tay nhö

tröôøng hôïp Quyeân, chæ coù maáy traêm ngaøn ñoàng

maø nôõ taâm boùp coå moät chaùu beù 3 tuoåi thaät ñaùng

thöông. Chaùu beù 3 tuoåi laøm sao coù ñuû söùc choáng

traû, chæ coù giaõy giuïa trong voøng tay cuûa Quyeân

roài taét thôû. Hình dung laïi caûnh aáy chuùng ta raát

thöông taâm, thöông chaùu Thanh 3 tuoåi chöa ñuû

söùc baûo veä thì laøm sao choáng traû laïi vôùi ngöôøi

lôùn nhö Quyeân.

Neáu ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly tham

khoâng ñöôïc truyeàn daïy cho moïi ngöôøi thì xaõ hoäi

naøy khoâng nhöõng chæ coù moät chaùu Thanh, maø

coøn nhieàu chaùu Thanh khaùc bò gieát haïi nöõa.

Caùi cheát cuûa chaùu Thanh laø moät ñieàu baùo

ñoäng, cho bieát xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp;

cho bieát con ngöôøi trôû thaønh aùc quyû. Caùi cheát

cuûa chaùu Thanh laø moät tieáng keâu thoáng thieát

moïi ngöôøi haõy ñi hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh vaø ñaïo

ñöùc ly tham. Coù hoïc ñaïo ñöùc môùi ngaên chaën

nhöõng baøn tay cuûa loaøi aùc quyû gieát ngöôøi.

--o0o--

2- “Theá laø Quyeân xoâng vaøo tay bòt

mieäng, boùp muõi chaùu Thanh cho ñeán luùc baát

tænh, roài laáy daây noùn laù quaán sieát coå Thanh hai


350

voøng buoäc chaët laïi. Sôï Thanh coøn soáng, Quyeân

laáy caây ñaäp nöôùc ñaù ñaäp maïnh maáy caùi vaøo ñaàu

Thanh. Thaáy Thanh ñaõ cheát”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH PHI NHAÂN TÍNH SAÙT

NHAÂN THAÂN HAØNH.

Loøng tham khoâng ñaùy chæ coøn thaáy coù

vaøng trang söùc treân thaân chaùu Thanh, Quyeân

ñaõ maát heát nhaân tính neân xoâng vaøo tay oâm

chaët chaùu Thanh, tay bòt mieäng, boùp muõi cho

ñeán khi baát tænh môùi buoâng ra, coøn laáy daây

quai noùn laù quaán sieát chaët coå laïi vaø coøn laáy caây

ñaäp nöôùc ñaù ñaäp maïnh

vaøo ñaàu chaùu Thanh

maáy caùi. Trôøi! Taát caû

nhöõng haønh ñoäng

hung aùc naøy cuûa

Quyeân ñoái vôùi chaùu

Thanh, moät chaùu beù 3

tuoåi maø nôõ taâm haønh

ñoäng nhö vaäy sao? Chæ

coù loaøi aùc quyû chöù con ngöôøi khoâng ai coù theå

laøm ñöôïc haønh ñoäng quaù hung aùc aáy.

Moät ñöùa beù ngaây thô, ñi ñöùng chöa vöõng,

noùi tieáng ñöôïc, tieáng maát, khoâng thuø, khoâng

oaùn, nhö con cuûa mình, laøm sao maø nôõ nhaãn

taâm gieát ñöôïc! Vaäy maø coù ngöôøi laøm ñöôïc. Vaø

laøm vôùi taát caû nhöõng haønh ñoäng hung aùc vaø

gheâ rôïn treân ñaây.


Nhöõng hình aûnh haønh ñoäng hung aùc treân

ñaây laøm cho chuùng ta thaáy: Moät khi loøng tham

ngöï trò trong loøng con ngöôøi thì con ngöôøi trôû

thaønh aùc quyû. Bôûi vaäy chuùng ta haõy caûnh giaùc

töøng taâm nieäm cuûa mình, khi nieäm tham khôûi

leân thì haõy mau mau ngaên vaø dieät töùc khaéc,

khoâng neân duy trì trong taâm moät giaây moät

phuùt naøo caû. Cho neân ngöôøi coù ñaïo ñöùc maø coøn

taâm tham thì khoâng theå naøo laø ngöôøi ñaïo ñöùc

ñöôïc.

Xeùt ñôøi soáng cuûa moïi ngöôøi hieän nay chaéc

ai cuõng chöa heát taâm tham, cho neân taát caû moïi

ngöôøi caàn phaûi hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân

quaû. Ñaàu tieân chuùng ta hoïc ñöùc hieáu sinh, ñöùc

ly tham, ñöùc chung thuûy, ñöùc thaønh thaät, ñöùc

minh maãn, v.v.. Moïi ngöôøi coù hoïc ñaïo ñöùc nhö

vaäy thì khoâng coøn coù con ngöôøi gieát con ngöôøi

nhö gieát con gaø, con vòt nöõa. Nhôø coù hoïc ñaïo

ñöùc con ngöôøi môùi coù tình thöông yeâu nhau

chaân thaät; nhôø coù hoïc ñaïo ñöùc con ngöôøi môùi coù

loøng tha thöù moãi loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc, nhôø

ñoù taâm hoàn môùi ñöôïc bình an vaø haïnh phuùc;

nhôø ñoù môùi thaáy ñaïo ñöùc hieáu sinh, ñaïo ñöùc ly

tham laø tuyeät vôøi trong cuoäc soáng hieän taïi naøy.

--o0o--


352

3- “Quyeân ñeå xaùc Thanh vaøo caùi thau

muû vaø loät laáy sôïi daây chuyeàn, voøng ñeo tay,

chieác laéc roài laáy meàn phuû xaùc Thanh, loâi caùi

thau trong ñoù coù xaùc chaùu Thanh xuoáng ghe

cuûa gia ñình ñaäu döôùi beán keânh (caùch nhaø

khoaûng 30m). Quyeân ñeå xaùc Thanh gaàn laùi ghe,

tieáp tuïc thaùo laáy 4 chieác nhaãn vaø ñoâi khuyeân tai

treân ngöôøi naïn nhaân. Xong Quyeân trôû laïi nhaø,

laáy bao xuoáng ghe boû xaùc chaùu Thanh vaøo roài

ñeå trong hoäc tuû thôø ñeå ôû giöõa ghe. Sau ñoù trôû

leân nhaø laáy ñoâi deùp cuûa Thanh coøn soùt laïi neùm

xuoáng doøng keânh phi tang, gom goùp soá nöõ

trang laáy ñöôïc ñònh ñem baùn”. Caâu naøy daïy

THIEÁU ÑÖÙC LY THAM THAÂN HAØNH GIEÁT NGÖÔØI

CÖÔÙP CUÛA.

Gieát ngöôøi cheát roài loät laáy voøng vaøng.

Haønh ñoäng laøm nhö vaäy gioáng nhö moät con thuù

döõ. Khoâng bieát thöông xoùt laø gì. Laø con ngöôøi

khi thaáy ai cheát, duø lôùn hay nhoû chuùng ta ñeàu

thöông xoùt voâ cuøng. Thaáy moät ñöùa beù beänh ñau

cheát chuùng ta cuõng khoâng caàm ñöôïc maét, cho

ñeán nhöõng con vaät nhö con choù, con meøo khi

chuùng cheát chuùng ta cuõng buoàn baõ, nhieàu khi

chuùng ta nöùc nôû ngheïn ngaøo, nöôùc maét thöông

yeâu tuoân rôi, huoáng hoà laø moät con ngöôøi, moät

chaùu beù Thanh. Haønh ñoäng taøn aùc cuûa Quyeân


gieát chaùu Thanh cöôùp cuûa thaät laø gheâ gôùm

gioáng nhö aùc quyû.

Ñoïc ñoaïn naøy chuùng ta kinh haõi vaø nghi

ngôø taát caû moïi ngöôøi. Tuy ngoaøi maët thaáy hoï laø

con ngöôøi hieàn laønh vui veû, nhöng khi taâm

tham lam noåi leân thì hoï laø con aùc quyû nhö

thöôøng. Cho neân ñoái vôùi con ngöôøi hieän nay

chuùng ta haõy ñeà cao caûnh giaùc, deø daët töøng lôøi

aên, tieáng noùi, töøng haønh ñoäng, cuûa caûi, tieàn baïc

phaûi caån thaän ñöøng khoe khoang maø nguy

hieåm ñeán tính maïng. Con ngöôøi hieän giôø hoï döõ

laém, döõ hôn aùc quyû. Chuùng ta cöù nhìn laïi haønh

ñoäng cuûa Quyeân töø khi boùp muõi, bòt mieäng chaùu

Thanh cho ñeán cheát, roài laáy quai noùn laù sieát coå

vaø duøng caây ñaäp nöôùc ñaù ñaùnh vaøo ñaàu chaùu

Thanh... Taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù, thaät laø

nhöõng haønh ñoäng taøn nhaãn. Khi loøng tham lam

khoâng dieät tröø thì nhöõng haønh ñoäng hung aùc

naøo hoï cuõng laøm ñöôïc deã daøng.

Trong luùc xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp,

con ngöôøi thieáu ñaïo ñöùc traàm troïng thì cuoäc

soáng naøy khoù maø ñöôïc bình an. Söï caån thaän deø

daët, ñoái vôùi moïi ngöôøi caàn phaûi caûnh giaùc cao laø

toát nhaát.

Öôùc mong sao ñaïo ñöùc nhaân baûn nhaân -

nhaân quaû sôùm ñöôïc moïi ngöôøi tieáp thu hoïc taäp


354

thì cuoäc soáng treân theá gian naøy môùi coù söï bình

an chaân thaät.

--o0o--

4- “Luùc naøy meï chaùu Thanh tìm con

nhöng khoâng thaáy neân keâu nhöõng ngöôøi xung

quanh ñi tìm giuùp. Quyeân cuõng giaû vôø ñi tìm

Thanh roài sau ñoù ra chôï Hoàng Ngöï baùn hai

chieác nhaãn ñöôïc 157.000 ñoàng. Tieáp ñoù Quyeân

baùn tieáp chieác voøng, ñoâi khuyeân tai vaø chieác laéc.

Toång soá tieàn laø 760.000 ñoàng, Quyeân duøng traû

tieàn goùp cho meï chaùu Thanh heát 430.000 ñoàng,

soá tieàn coøn laïi Quyeân duøng tieâu xaøi trong gia

ñình”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC LY THAM XÖÛ

DUÏNG TIEÀN CUÛA PHI PHAÙP THAÂN HAØNH.

Gieát moät maïng ngöôøi cöôùp cuûa ñeå laáy tieàn

tieâu pha thaät laø taøn nhaãn. Ñaáy, quyù vò thaáy con

ngöôøi taøn aùc gieát ngöôøi ñöôïc laø do loøng tham

lam nhö treân ñaõ noùi. Cho neân chuùng ta bieát roõ

goác hung aùc laø loøng tham lam cuûa con ngöôøi. Vì

vaäy chuùng ta muoán mình trôû thaønh con ngöôøi

thaät laø con ngöôøi khoâng coøn tham lam thì phaûi

taän dieät loøng tham lam. Loøng tham lam xuaát

hieän laø do vaät chaát, tieàn cuûa, ñaát ñai nhaø cöûa,

vaøng baïc, chaâu baùu ngoïc ngaø, v.v..

Do chuùng ta bieát raát roõ loøng tham vaø ñoái

töôïng sinh ra loøng tham, vì theá chuùng ta caàn


phaûi hoïc ñaïo ñöùc ly tham; caàn phaûi hoïc ñaïo ñöùc

hieáu sinh; caàn phaûi hoïc ñaïo ñöùc boá thí; caàn

phaûi hoïc ñaïo ñöùc tha thöù, v.v.. Nhôø coù hoïc ñaïo

ñöùc nhö vaäy thì duø chuùng ta coù giaøu sang, cuûa

caûi taøi saûn chaát nhö nuùi, nhö non chuùng ta

cuõng khoâng tham ñaém vaø dính maéc. Cuõng nhö

moät ngöôøi ngheøo khoå voâ cuøng khoâng coù cuûa caûi,

taøi saûn nhaø cöûa, chæ soáng treân væa heø, ñaàu

ñöôøng xoù chôï, nhöng hoï vaãn thaûn nhieân soáng

vôùi taâm hoàn thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï.

Bôûi ñaïo ñöùc ly tham vaø ñaïo ñöùc hieáu sinh

giuùp hoï soáng an nhieân töï taïi, duø coù tieàn baïc,

cuûa caûi taøi saûn, hay khoâng coù tieàn baïc cuûa caûi

hoï cuõng soáng bình thöôøng. Vaø nhö vaäy hoï môùi

thaät söï laø con ngöôøi.

--o0o--

5- “Chieàu ngaøy 03/4/2006, Quyeân

xuoáng ghe thaáy xaùc chaùu Thanh baét ñaàu coù

muøi, sôï bò choàng con phaùt hieän, Quyeân mang

bao ñöïng xaùc chaùu Thanh boû xuoáng khoang gaàn

muõi ghe, laáy taám ñeäm phuû leân vaø ñaäy vaùn saïp

ghe laïi. Ñeán chieàu ngaøy 05/4/2006, choàng

Quyeân ñi laøm möôùn veà, xuoáng beán soâng gaàn

ghe phaùt hieän coù muøi hoâi. Quyeân noùi doái chaéc

coù chuoät cheát vaø coù yù ñònh boû xaùc xuoáng keânh

ñeå phi tang. Ñeán toái khi choàng con ñaõ nguû say,


356

Quyeân xuoáng ghe laáy xaùc chaùu Thanh boû vaøo

caùi bao nöõa, keøm 2 cuïc ñaù daèn theo roài boû

xuoáng doøng keânh cho nöôùc troâi ñi”. Caâu naøy

daïy THIEÁU ÑÖÙC THAØNH THAÄT PHI TANG AÙN

MAÏNG THAÂN HAØNH.

Gieát ngöôøi ñeå tôùi hoâi thoái môùi ñem phi

tang thaät laø gheâ gôùm. Trong khoaûng thôøi gian

naøy ngöôøi ñau khoå nhaát laø meï chaùu Thanh,

ngöôøi maát con nhö ñieân, nhö daïi, khoùc heát nöôùc

maét... Quyeân ñeàu chöùng kieán ngöôøi meï ñau khoå

naøy maø nôõ nhaãn taâm neùm xaùc chaùu Thanh

xuoáng doøng keânh ñeå phi tang, thaät laø con ngöôøi

loøng lang daï thuù.

Duø laøm caùch naøo cuõng khoâng traùnh khoûi

luaät nhaân quaû. Tuy Quyeân neùm xaùc chaùu Thanh

xuoáng keânh coù tính toaùn kyõ neân ñaõ boû ñaù ñeå töû

thi khoâng noåi leân. Nhöng laøm sao thoaùt khoûi

toäi aùc, ngöôøi ta cuõng seõ phaùt giaùc ra keû gieát

ngöôøi vaø phaûi ñeàn toäi aùc trong hieän kieáp. May

maø moãi nöôùc ñeàu coù phaùp luaät, neáu khoâng phaùp

luaät thì con ngöôøi coøn hung aùc ñeán baäc naøo?

--o0o--

6- “Ñeán khoaûng 6 giôø saùng hoâm sau,

nhöõng ngöôøi daân phaùt hieän bao ñöïng xaùc noåi

leành beành caùch ghe khoaûng 90 meùt vaø baùo caùo

ñeán coâng an. Khi löïc löôïng coâng an ñeán hieän


tröôøng ñieàu tra vaø keùo xaùc chaùu Thanh leân bôø.

Quyeân nghó sôùm muoän gì mình cuõng bò phaùt

hieän, neân chæ choã giaáu sôïi daây chuyeàn cho con

laø chaùu Hueä vaø noùi cho Hueä bieát mình ñaõ gieát

Thanh, vaø daën Hueä neáu coâng an coù hoûi thì noùi

trong luùc giôõn Thanh bò teù cheát ñeå nhaän toäi

thay cho mình. Möôøi laêm phuùt sau Quyeân bò

coâng an baét giöõ”. Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC

THAØNH THAÄT NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO THAÂN

HAØNH, AÙC LAI AÙC BAÙO.

Toäi aùc phaûi ñeàn. Khi coâng an baét thì haønh

ñoäng gian aùc naøo cuõng phaûi khai, khoâng coøn

che daáu toäi loãi cuûa mình ñöôïc nöõa. Nhöõng ñieàu

toäi aùc ñöôïc vieát trong baøi baùo laø do coâng an

ñieàu tra baét laëp laïi nhöõng haønh ñoäng hung aùc

gieát ngöôøi cöôùp cuûa naøy khoâng boû soùt moät chi

tieát naøo caû.

Bieát raèng nhaân quaû nghieäp baùo trong tieàn

kieáp ñaõ phaïm nhöõng sai laàm ñeå ngaøy hoâm nay

phaûi traû, nhöng caùi traû quaû thaät ñaùng thöông

taâm. Môùi 3 tuoåi coù laøm gì neân toäi maø phaûi bò

gieát cheát moät caùch thöông ñau. Caùi cheát cuûa

chaùu Thanh khieán ai nghe thaáy cuõng baát bình.

Moät ngöôøi phuï nöõ ñaõ töøng coù con (beù Hueä) maø

nôõ taâm gieát chaùu Thanh.

Chaùu Hueä lôùn hôn chaùu Thanh 7 tuoåi vaø

hai treû chôi thaân vôùi nhau, vaø nhö vaäy chaùu


358

Thanh ñöôïc xem nhö con cuûa mình. Sao Quyeân

laïi nhaãn taâm khoâng thöông treû thô, noù coù bieát

gì ñaâu?

Ñoïc nhöõng tin töùc gieát ngöôøi cöôùp cuûa

chuùng toâi khoâng traùch ai heát: Ngöôøi gieát vaø

ngöôøi bò gieát ñeàu ñaùng thöông, vì hoï chöa töøng

hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû. Laøm sao

chuùng ta traùch hoï ñöôïc? Chuùng ta hieän giôø phaûi

thaáy traùch nhieäm, boån phaän cuûa mình, nhaát laø

cuûa nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu ngaønh giaùo duïc

trong caû nöôùc. Chuùng ta neân ñöa neàn ñaïo ñöùc

nhaân baûn - nhaân quaû vaøo hoïc ñöôøng töø Tieåu

hoïc, Trung hoïc vaø Ñaïi hoïc, ñeán caùc taàng lôùp

nhaân daân khaép nöôùc caøng sôùm chöøng naøo caøng

toát chöøng aáy.

Nhôø toaøn daân hoïc ñaïo ñöùc thì môùi ngaên

chaën nhöõng baøn tay ñaãm maùu cuûa con ngöôøi.

Con ngöôøi môùi bôùt noãi thöông ñau, söï soáng môùi

coù söï an vui chaân thaät.

--o0o--

7- “Taïi phieân toøa, Quyeân khai nguyeân

nhaân mình gieát chaùu Thanh ñeå cöôùp soá nöõ

trang baùn laáy tieàn traû nôï. Vì Quyeân giaáu choàng

vay cuûa meï chaùu Thanh 250.000 ñoàng, khoâng

coù tieàn traû goùp neân gieát chaùu Thanh cöôùp vaøng.

Ñeå chaïy toäi, Quyeân ñaõ xuùi con, ñöùa beù chæ môùi


10 tuoåi nhaän toäi thay cho mình. Tröôùc toäi aùc daõ





aùn Quyeân treân ñöôïc baø con ñoàng tình uûng hoä”.

Caâu naøy daïy THIEÁU ÑÖÙC LY THAM NHAÂN QUAÛ

NGHIEÄP BAÙO.

Söï thaät phaûi laø söï thaät, khoâng theå che daáu

ñöôïc moät ai caû. Taát caû toäi aùc treân theá gian naøy

ñeàu do loøng tham lam maø ra. Baûn aùn töû hình laø

ñuùng ngöôøi, ñuùng toäi. Phaùp luaät raát coâng minh.

Muoán cho toäi aùc cuûa con ngöôøi chaám döùt

thì duy nhaát nhaø nöôùc baét buoäc moãi ngöôøi daân

töø giaø, treû, beù, lôùn ñeàu phaûi ñi hoïc ñaïo ñöùc

nhaân baûn nhaân quaû soáng khoâng laøm khoå mình,

khoå ngöôøi thì baûo ñaûm teä naïn xaõ hoäi seõ chaám

döùt. Ñaát nöôùc chuùng ta seõ khoâng coù troäm caép,

cöôùp cuûa gieát ngöôøi; seõ khoâng coøn naïn du coân

du ñaõng, laäp phe, laäp nhoùm gaây roái traät töï an

ninh.

Nôï coù 250.000 ñoàng maø gieát moät chaùu beù

ngaây thô. Trôøi! Sao maø taøn aùc quaù vaäy, xem

luaät phaùp chaúng ra gì? Coøn toøa aùn nhaân quaû seõ

xöû phaït ra sao?

Tröôùc tieân toøa aùn nhaân quaû seõ xöû:


360

1- Ngöôøi gaây aùn maïng thaân taâm baát an,

sôï seät, lo laéng, aên khoâng ngon, nguû khoâng yeân,

tính toaùn moïi vieäc laøm sao phi tang xaùc cheát,

ñeå coâng an khoâng tìm ra manh moái.

2- Bò ñieàu tra.

3- Thoï baûn aùn töû hình.

4- Tröôùc ngaøy töû hình löông taâm daøy voø,

noãi khoå ñau thöông gia ñình boû con, boû choàng,

boû cha, boû meï, v.v..

5- Sôï haõi, khieáp ñaûm tröôùc khi cheát.

6- Töø tröôøng aùc gieát chaùu Thanh nhö theá

naøo thì tieáp tuïc taùi sinh luaân hoài laøm ngöôøi,

laøm loaøi vaät nhieàu kieáp ñeàu bò gieát trong khi

tuoåi coøn aáu thô nhö beù Thanh.

Ñoù laø luaät nhaân quaû khoâng coù moät ngöôøi

naøo thoaùt khoûi söï tröøng phaït cuûa luaät naøy. Toøa

aùn naøy thuoäc veà toøa aùn löông taâm cuûa chính

ngöôøi gaây ra toäi aùc. Duø ngöôøi gaây toäi aùc höõu yù

hay voâ tình noù ñeàu khoâng tha thöù, cöù xöû phaït

ñuùng ngöôøi ñuùng toäi. Tuø toäi phaùp luaät theá gian

chæ coù ôû tuø coù thôøi haïn 1 naêm hay 5 naêm, 10

naêm, chung thaân... cao laém laø aùn töû hình.

Ñöøng nghó raèng cheát laø heát. Tuy khoâng coù

linh hoàn ñi taùi sinh, nhöng moãi ngöôøi ñeàu coù

nhöõng töø tröôøng aùc thieän do haønh ñoäng thaân,

mieäng, yù taïo taùc töông öng nghieäp thieän aùc cuûa


ngöôøi khaùc, vaät khaùc maø taùi sinh. Cho neân cheát

khoâng coù nghóa laø maát, laø khoâng coøn nöõa.

Söï suy nghó nhö vaäy laø sai, laø chaáp ñoaïn

cho raèng cheát laø heát, neân khoâng sôï toäi loãi, roài

cöù töï tung, töï taùc laøm nhöõng ñieàu aùc khieán cho

mình ñau khoå, ngöôøi khaùc khoå ñau vaø chuùng

sinh ñau khoå; gaây cho gia ñình baát an, xaõ hoäi

maát traät töï an ninh vaø theá giôùi luoân luoân coù

chieán tranh.

Coøn nhöõng ngöôøi chaáp thöôøng cho ngöôøi

cheát coøn coù linh hoàn ñi ñaàu thai, ñoù laø hieåu sai,

hieåu khoâng ñuùng söï thaät, hieåu nhö vaäy hoï laø

nhöõng ngöôøi soáng trong muø quaùng meâ tín, laïc

haäu. Töø ñoù coù ngöôøi lôïi duïng söï meâ tín taïo döïng

theá giôùi sieâu hình laäp thaønh caùc heä phaùi toân

giaùo ñeå löøa ñaûo, cöôùp tieàn cuûa ngöôøi khaùc.

Coøn nhöõng ngöôøi chaáp ñoaïn cho cheát laø

heát, ñoù cuõng laø caùch hieåu sai roài ñaâm ra quay

cuoàng trong duïc laïc, taïo bieát bao nhieâu toäi aùc

khieán cho mình khoå, ngöôøi khaùc khoå vaø taát caû

chuùng sinh ñeàu khoå.

--o0o--

8- “Vuï aùn naøy moät laàn nöõa nhaéc nhôû

caùc baäc laøm cha meï khoâng neân vì thöông con

maø cho treû ñeo trang söùc ñaét tieàn, töï röôùc hoïa

vaøo thaân. Neáu chaùu Thanh khoâng ñeo voøng


362

vaøng thì haäu quaû treân seõ khoâng xaûy ra”. Caâu

naøy daïy ÑÖÙC CAÛNH GIAÙC LOØNG THAM LAM.

Nhö ñöùc Phaät ñaõ daïy: “Vaøng laø raén ñoäc”.

Ñuùng vaäy, chaùu Thanh cheát laø vì vaøng. Moïi

ngöôøi ñi ñöôøng bò giöït daây chuyeàn, tuùi xaùch ñeàu

do tieàn baïc vaø ñoà trang söùc. Bôûi vaäy moïi ngöôøi

haõy caûnh giaùc trong thôøi ñaïi ñaïo ñöùc ñang

xuoáng caáp thì môùi baûo ñaûm sinh maïng cuûa

mình, chæ moät vaøi chuïc ngaøn ñoàng, moät vaøi chæ

vaøng mang theo trong thaân laø caùi cheát deã daøng.

Cho neân caàn phaûi caûnh giaùc ñeà phoøng nhöõng

ñieàu chaúng may xaûy ra cho baûn thaân mình, vì

xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñaõ maát daàn, thay vaøo nhöõng troø

aên chôi truïy laïc, nhöõng nôi vui chôi giaûi trí

khoâng laønh maïnh nhö nhöõng quaùn bia oâm ñeøn

xanh, ñeøn ñoû, ñeøn môø, v.v..

Phaàn ñoâng nöõ giôùi bò giöït tuùi xaùch, daây

chuyeàn vaøng, chöù nam giôùi thì ít khi bò giöït.

Cho neân nöõ giôùi caàn phaûi caûnh giaùc cao hôn ñeå

traùnh nhöõng söï maát maùt cuûa caûi taøi saûn, nhaát

laø tính maïng.


Baøi hoïc thöù möôøi moät:

Rèn Nhân Cách:


THÊM VỐN VÀO ĐỜI

Chuyeän do meï toâi keå laïi.

Chò laø moät chuû cöûa haøng baùch hoùa khaù lôùn

ôû ngay tröôùc coång chôï xaõ queâ toâi. Hoâm ñoù, coù

moät baø meï traïc boán laêm, naêm möôi tuoåi vaøo cöûa

haøng. Chò vôø mua haøng, coát chæ ñeå ñaùnh caép

cho ñöôïc moät chieác quaàn vaûi uù ñen. Khaùch

ñoâng, haøng ñaét, nhöng chò vaãn phaùt hieän ñöôïc


364

vieäc baø meï aáy ñaõ boû chieác quaàn baø saêm soi

tröôùc ñoù vaøo saâu döôùi ñaùy thuùng ñoà.

Chò laëng leõ goïi ngöôøi nhaø leân giuùp mình

baùn haøng, roài böôùc ra ñöôøng, chò noùi thaàm vaøi

caâu vaøo tai ngöôøi ñaøn baø. Baø thaát saéc theo chò

ra sau nhaø, roài moät luùc sau böôùc ra vôùi veû maët

töôi tænh.

Thaáy meï toâi coù veû bieát chuyeän xaûy ra, chò

laïi gheù tai meï toâi keå laïi söï tình. Thì ra chò

khoâng laáy laïi chieác quaàn uù ñen, moùn haøng voâ

cuøng quyù giaù vôùi ngöôøi phuï nöõ noâng thoân thôøi

bao caáp, maø coøn taëng theâm baø meï aáy moät chieác

aùo, bôûi thaáy chieác aùo cuûa baø ta quaù cuõ sôøn.

“Cuõng chæ vì hoï ngheøo kho ù quaù. Cuõng laø caùch

mình giuùp ngöôøi laøm phöôùc maø”. Chò noùi nhoû

vaø daën meï toâi kín mieäng...

Meï toâi ñaõ khuaát, nhöng toâi vaãn nhôù maõi

caâu chuyeän aáy nhö ñeå theâm voán cho mình treân

ñöôøng ñôøi. Vaø khi ñoïc nhöõng maåu tin ñöôïc baùo

ñaêng môùi ñaây veà nhöõng gì maø nhöõng thaày coâ

giaùo ñaõ laøm vôùi nhöõng hoïc sinh treû maêng cuûa

hoï, vì nghi caùc em laáy tieàn lôùp, tieàn baïn, ñaåy

caùc em ñeán nhöõng thaûm kòch ñau loøng, toâi chæ

coøn bieát laëng im trong nhöõng nieàm chua xoùt.

Chò chuû cöûa haøng nhaân haäu ôû queâ toâi chæ môùi

hoïc qua chöõ caùi lôùp 3 bình daân hoïc vuï. Vaäy

maø... toâi laïi ngaãm lôøi cuûa vaên haøo Victor Hugo:


“Löông taâm cuõng laø moät thöù tri thöùc”, vaø caøng

buoàn cho nhöõng ngöôøi chöa bieát coù naëng ñöôïc

caùi chöõ khoâng maø ñaõ nheï caùi taâm.

(Huyønh Vaên Myõ, Baùo Tuoåi Treû, 22/4/2007)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Chò laø moät chuû cöûa haøng baùch hoùa

khaù lôùn ôû ngay tröôùc coång chôï xaõ queâ toâi. Hoâm

ñoù, coù moät baø meï traïc boán laêm, naêm möôi tuoåi

vaøo cöûa haøng. Chò vôø mua haøng, coát chæ ñeå

ñaùnh caép cho ñöôïc moät chieác quaàn vaûi uù ñen”.


2- “Khaùch ñoâng, haøng ñaét, nhöng chò vaãn

phaùt hieän ñöôïc vieäc baø meï aáy ñaõ boû chieác quaàn

baø saêm soi tröôùc ñoù vaøo saâu döôùi ñaùy thuùng

ñoà”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

3- “Chò laëng leõ goïi ngöôøi nhaø leân giuùp

mình baùn haøng, roài böôùc ra ñöôøng, chò noùi

thaàm vaøi caâu vaøo tai ngöôøi ñaøn baø. Baø thaát saéc

theo chò ra sau nhaø, roài moät luùc sau böôùc ra vôùi

veû maët töôi tænh”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Thaáy meï toâi coù veû bieát chuyeän xaûy ra,

chò laïi gheù tai meï toâi keå laïi söï tình. Thì ra chò


366

khoâng laáy laïi chieác quaàn uù ñen, moùn haøng voâ

cuøng quyù giaù vôùi ngöôøi phuï nöõ noâng thoân thôøi

bao caáp, maø coøn taëng theâm baø meï aáy moät chieác

aùo, bôûi thaáy chieác aùo cuûa baø ta quaù cuõ sôøn.

“Cuõng chæ vì hoï ngheøo khoù quaù. Cuõng laø caùch

mình giuùp ngöôøi laøm phöôùc maø”. Chò noùi nhoû

vaø daën meï toâi kín mieäng...”. Caâu naøy daïy ñaïo

ñöùc gì?

5- “Meï toâi ñaõ khuaát, nhöng toâi vaãn nhôù

maõi caâu chuyeän aáy nhö ñeå theâm voán cho mình

treân ñöôøng ñôøi”. Caâu naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

6- “Vaø khi ñoïc nhöõng maåu tin ñöôïc baùo





coøn bieát laëng im trong nhöõng nieàm chua xoùt”.


7- “Chò chuû cöûa haøng nhaân haäu ôû queâ toâi

chæ môùi hoïc qua chöõ caùi lôùp 3 bình daân hoïc vuï.

Vaäy maø... toâi laïi ngaãm lôøi cuûa vaên haøo Victor

Hugo: “Löông taâm cuõng laø moät thöù tri thöùc”, vaø

caøng buoàn cho nhöõng ngöôøi chöa bieát coù naëng

ñöôïc caùi chöõ khoâng maø ñaõ nheï caùi taâm”. Caâu


--o0o--



1- “Chò laø moät chuû cöûa haøng baùch hoùa

khaù lôùn ôû ngay tröôùc coång chôï xaõ queâ toâi. Hoâm

ñoù, coù moät baø meï traïc boán laêm, naêm möôi tuoåi

vaøo cöûa haøng. Chò vôø mua haøng, coát chæ ñeå

ñaùnh caép cho ñöôïc moät chieác quaàn vaûi uù ñen”.

Caâu naøy daïy THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM THAÂN

HAØNH.

Phaàn ñoâng ngöôøi ngheøo thöôøng troäm caép.

Vì theá, tuïc ngöõ coù caâu: “Ñoùi cho saïch, raùch cho

thôm”. Tuy tuïc ngöõ daïy raát hay, nhöng thoùi

quen troäm caép khoù boû, cho neân ngöïa quen

ñöôøng cuõ, thoùi naøo taät naáy.

Xeùt theo luaät nhaân quaû thì ngöôøi ngheøo do

ñôøi tröôùc thieáu ñöùc boá thí, tính tình keo kieät,

ích kyû, heïp hoøi, boûn xeûn, thöôøng gian tham

nghó möu naøy, keá kia ñeå cöôùp giaät tieàn baïc cuûa

caûi cuûa ngöôøi khaùc laøm cuûa caûi taøi saûn cuûa

mình. Ñoù laø nhöõng thoùi quen taät xaáu nhaát maø

nhöõng ngöôøi treân theá gian naøy ít ai traùnh khoûi.

Trong cuoäc ñôøi naøy ngöôøi khoâng ham

muoán laø khoâng coù, nhöng ham muoán toát vaø

ham muoán xaáu; ham muoán toát laø laáy söùc löïc cuûa

mình laøm ra cuûa caûi, taøi saûn; coøn ham muoán

xaáu laø muoán ngoài trong maùt aên baùt vaøng, hoaëc


368

laøm ít hoaëc khoâng laøm maø coù nhieàu tieàn baïc

cuûa caûi, neân sinh ra gian tham troäm caép, cöôùp

giaät, côø gian baïc laän. Do NHAÂN gian tham,

troäm caép, cöôùp giaät, ích kyû, boûn xeûn, heïp hoøi,

v.v.. neân QUAÛ ñôøi naøo sinh ra cuõng chòu caûnh

ngheøo khoå, baàn cuøng, coù khi coøn ñoùi reùt, côm

khoâng coù aên, aùo khoâng coù maëc, phaûi ñi xin aên

hoaëc böôi moùc trong thuøng raùc baån.

Cöù nhìn xeùt ñôøi soáng nhaân quaû hieän taïi

cuûa moïi ngöôøi thì bieát ñôøi soáng kieáp tröôùc vaø

bieát ñôøi soáng töông lai cuûa hoï. Cho neân baø giaø

nhaø queâ ngheøo aên caép chieác quaàn uù laø ñieàu haún

nhieân cuûa qui luaät nhaân quaû, nhöng cuõng raát

toäi nghieäp vì baø ñaâu coù hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn -

nhaân quaû ly tham, neân caøng aên caép thì laïi caøng

ngheøo khoå hôn nöõa. Nhöng may maén baø ñöôïc

hoïc moät baøi hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh tuyeät vôøi cuûa

moät ngöôøi phuï nöõ chuû cöûa haøng. Baøi hoïc aáy

muoân ñôøi khoù queân. Baøi hoïc ly tham boá thí cao

thöôïng ñeïp ñeõ voâ cuøng. Phaûi khoâng quyù tu

sinh?

Moät haønh ñoäng tham lam laø moät haønh

ñoäng chuyeån töø caùi coù ñi ñeán caùi khoâng. Ngöôøi

ôû ñôøi thöôøng khoâng bieát luaät nhaân quaû voâ

thöôøng thay ñoåi lieân tuïc, neân cöù taïo ra nhöõng

haønh ñoäng tham lam troäm caép, cöôùp giaät cuûa

caûi ngöôøi khaùc. Ñoù laø taïo cho mình coù moät cuoäc

soáng ngheøo ñoùi khoå sôû, thieáu huït vaø nhieàu tai


naïn, beänh taät xaûy ra, khieán cho gia ñình saàu

khoå nhieàu hôn nöõa.

Töø moät ngöôøi ngheøo maø hoïc ñaïo ñöùc nhaân

baûn - nhaân quaû vaø thaám nhuaàn ñöôïc ñaïo ñöùc

naøy lieàn töø boû laáy cuûa khoâng cho, luoân luoân

soáng vôùi ñöùc ly tham thì cuoäc ñôøi seõ coù ngaøy

saùng suûa hôn, giaøu coù hôn. Töø choã ngheøo khoâng

coù cuûa caûi taøi saûn, nhöng nhaát ñònh thaø cheát

chôù khoâng bao giôø laáy cuûa khoâng cho, duø caây

kim sôïi chæ laø nhöõng vaät nhoû moïn khoâng coù giaù

trò gì, nhöng quyeát ñònh khoâng bao giôø laáy. Töø

choã quyeát taâm nhö vaäy thì cuoäc ñôøi seõ chuyeån

ñoåi töø ngheøo ñoùi cuøng cöïc trôû neân giaøu sang

ngay trong kieáp hieän taïi naøy.

Töø choã ngheøo ñi ñeán choã sang giaøu khoâng

maáy khoù khaên, khoâng maáy cöïc nhoïc vaø ñôøi

soáng seõ ñöôïc ñaày ñuû hôn. Bôûi vaäy, xin quyù vò

neân löu yù ñieàu naøy: “Phaûi haèng ngaøy soáng vôùi

ñöùc ly tham, duø coù cheát ñoùi cuõng nhaát ñònh

khoâng lìa xa ñöùc haïnh ly tham naøy thì söï sang

giaøu ôû tröôùc maét”.

--o0o--

2- “Khaùch ñoâng, haøng ñaét, nhöng chò

vaãn phaùt hieän ñöôïc vieäc baø meï aáy ñaõ boû chieác

quaàn baø saêm soi tröôùc ñoù vaøo saâu döôùi ñaùy


370

thuùng ñoà”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC CAÅN TROÏNG YÙ

HAØNH.

Laøm moät vieäc gì chuùng ta ñeàu phaûi caån

troïng xem xeùt cho kyõ caøng, vì tröôùc maét chuùng

ta moïi ngöôøi ñeàu coù loøng tham muoán. Chính

loøng tham muoán ñoù seõ daãn daét ngöôøi ta ñi ñeán

choã tham lam troäm caép, cöôùp giaät, gieát ngöôøi

moät caùch deã daøng. Neân haõy caån troïng, ñöøng thôø

ô xem thöôøng maø tai hoïa seõ ñeán khoâng ngôø.

Bôûi vaäy ngöôøi ngheøo cuõng nhö ngöôøi giaøu

coù, ngöôøi naøo cuõng vaãn coøn loøng ham muoán. Töø

loøng ham muoán seõ daãn ñeán taâm tham lam. Cho

neân tröôùc maët chuùng ta moïi ngöôøi ñeàu khoâng

neân tin ai caû, neáu chuùng ta thieáu caån troïng thì

seõ bò hoï ñaùnh caép ñoà ñaïc.

Chò baùn cöûa haøng taïp hoùa raát caån troïng,

vì theá moïi khaùch haøng khoâng qua maét chò ñöôïc,

vì theá haønh ñoäng cuûa baø nhaø queâ aên caép chieác

quaàn vaûi uù ñen ñaõ bò chò phaùt hieän.

Ñöùc caån troïng raát caàn thieát cho chuùng ta

khi tieáp xuùc vôùi moïi ngöôøi, vì giai ñoaïn xaõ hoäi

ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp traàm troïng. Cho neân

khi ñi ñöôøng cuõng phaûi caån troïng quan saùt kyõ

caøng tröôùc sau roài môùi ñi, khi ñi cuõng phaûi caån

troïng quan saùt xem coù ai theo doõi mình khoâng?

Nhaát laø trong ngöôøi coù mang theo tieàn baïc. Coøn

ôû trong nhaø phaûi ñeà phoøng baïn beø, ngöôøi laøm


coâng. Ban ñeâm cuõng nhö ban ngaøy, tröôùc khi

môû cöûa phaûi nhìn ngöôøi ñeán nhaø thuoäc loaïi

ngöôøi naøo. Khi ngöôøi vaøo nhaø phaûi ñeà phoøng,

nhaát laø nhaø coù moät mình thì caàn phaûi caûnh

giaùc hôn nhieàu. Ñôøi soáng thieáu ñaïo ñöùc, khi

tieáp xuùc vôùi moïi ngöôøi ñeàu phaûi caån troïng deø

daët laø ñieàu toát nhaát. Trong giai ñoaïn naøy chuùng

ta khoâng neân tin moät ai heát, vaø khoâng neân xem

thöôøng moïi ngöôøi, vì hoï coù theå gieát chuùng ta

cöôùp cuûa. Voâ yù thì tai hoïa seõ mang laáy vaøo thaân

maø khoâng ai cöùu mình kòp.

--o0o--

3- “Chò laëng leõ goïi ngöôøi nhaø leân giuùp

mình baùn haøng, roài böôùc ra ñöôøng, chò noùi

thaàm vaøi caâu vaøo tai ngöôøi ñaøn baø. Baø thaát saéc

theo chò ra sau nhaø, roài moät luùc sau böôùc ra vôùi

veû maët töôi tænh”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC THÖÔNG

YEÂU THA THÖÙ HIEÁU SINH KHAÅU HAØNH.

Bieát ngöôøi aên caép ñoà vaät cuûa mình, nhöng

chò raát thöông ngöôøi noâng daân ngheøo khoù, neân

khoâng keâu la “aên caép” ñeå moïi ngöôøi baét. Chò

aâm thaàm ñeán beân baø nhaø queâ môøi vaøo nhaø. Chò

chuû cöûa haøng coù nhöõng haønh ñoäng raát teá nhò,

ñaày loøng yeâu thöông. Ñöùc hieáu sinh cuûa chò

roäng lôùn voâ cuøng. Chò sôï laøm oàn seõ laøm maát

danh döï cuûa baø nhaø queâ toäi nghieäp. Chæ moät

haønh ñoäng naøy cuõng ñuû laøm chuùng ta ñaùng


372

khaâm phuïc ñöùc hieáu sinh cuûa chò chuû cöûa haøng,

bieát thöông ngöôøi thaät tuyeät vôøi.

Ñoaïn naøy chò thöïc hieän ñöùc hieáu sinh cao

thöôïng, baét ngöôøi aên caép maø khoâng laøm maát

danh döï ngöôøi aên caép, bieán ngöôøi aên caép trôû

thaønh ngöôøi khoâng aên caép vaø suoát ñôøi khoâng

bao giôø queân nhöõng haønh ñoäng cao thöôïng naøy.

Chò chuû cöûa haøng khoâng vì cuûa caûi, vaät chaát,

maø vì tình ngöôøi, tình yeâu thöông ngöôøi.

Chuùng ta tuy hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh, nhöng

caùch ñoái xöû vôùi huynh ñeä anh chò em trong lôùp

hoïc coøn keùm laém. Haõy coá gaéng hôn nöõa, quyù tu

sinh aï! Ñaïo ñöùc hieáu sinh tuyeät vôøi, quyù tu sinh

coù thaáy göông haïnh hieáu sinh cuûa chò chuû haøng

chaêng? Quyù tu sinh haõy laáy göông ñoù maø ly

taâm chaáp ngaõ, ñeå cuøng chia seû nhöõng söï khoù

khaên trong lôùp hoïc thì loøng yeâu thöông môùi

chan hoøa cuøng nhau. Moïi ngöôøi nhìn vaøo lôùp

hoïc seõ khoâng ñaùnh giaù trò chuùng ta hoïc ñaïo ñöùc

chæ bieát noùi ñaïo ñöùc, chöù kyø thöïc chuùng ta

chaúng khaùc gì nhö nhöõng ngöôøi chöa hoïc ñaïo

ñöùc.

Quyù tu sinh haõy ghi nhôù lôøi Phaät daïy:

“Thaáy loãi mình ñöøng thaáy loãi ngöôøi”. Vieäc

sinh töû laø vieäc troïng ñaïi, thaân voâ thöôøng nay

coøn mai maát khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc, vì vaäy

haõy lo cöùu mình ra khoûi boán söï khoå ñau cuûa

kieáp ngöôøi thì môùi thaät thöông mình.


Ngöôøi hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh maø khoâng

soáng vôùi ñöùc hieáu sinh thì khoâng che daáu ñöôïc

ai. Nhö quyù tu sinh ñeàu bieát hieáu sinh coù ba nôi

xuaát phaùt, ñoù laø thaân haønh, khaåu haønh vaø yù

haønh. Do ba choã naøy ngöôøi ta nhaän xeùt caùc tu

sinh hoïc ñaïo ñöùc coù aùp duïng ñaïo ñöùc hay khoâng

laø ngöôøi ta bieát lieàn. Leân lôùp phaùt bieåu yù kieán

ñaïo ñöùc cuûa baøi hoïc ñeå thaáu suoát ñaïo ñöùc, chöù

khoâng phaûi leân lôùp vaïch loãi cuûa ngöôøi khaùc, coi

chöøng mình laø ngöôøi voâ ñaïo ñöùc ñaáy. Trong

nhöõng baøi hoïc ñaïo ñöùc ñaõ chæ daïy töøng haønh

ñoäng ñaïo ñöùc roõ raøng, coù ñaâu quyù tu sinh laïi

vaïch loãi nhau, laøm cho xa caùch nhau, maát heát

loøng yeâu thöông. Moãi ngöôøi ai cuõng tìm caàu söï

giaûi thoaùt cho rieâng mình thì phaûi lo cöùu mình,

phaûi tìm thaáy loãi mình ñeå söûa mình cho ngaøy

moät toát hôn, chöù sao tìm loãi ngöôøi ñeå coù ích lôïi

gì cho mình? Maø ngöôøi ta coøn thaáy mình laø

nhöõng ngöôøi thieáu ñaïo ñöùc hieáu sinh. Khi vaïch

loãi ngöôøi, mình tu taäp nhö vaäy coù ñuùng lôøi Phaät

daïy khoâng? Coù baèng ñaïo ñöùc cuûa chò chuû cöûa

haøng khoâng?

Hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh maø khoâng bieát

thöông nhau, chæ bieát hôn thua tìm caùch haïi

nhau laø xaáu laém. Baét ñöôïc aên caép maø khoâng la

leân cho moïi ngöôøi bieát, chò chuû cöûa haøng thaät laø

ñöùc haïnh thöông ngöôøi tuyeät vôøi, bieát aùp duïng

ñöùc hieáu sinh, ñöùc boá thí thöông ngöôøi ñuùng

ngöôøi, ñuùng thôøi ñieåm tuyeät vôøi, ñaây laø baø giaø


374

queâ ngheøo ñaùng thöông vaø ñaùng boá thí. Nhöõng

göông haïnh naøy moïi ngöôøi caàn phaûi hoïc. Coøn

nhöõng ngöôøi du ñaõng cöôùp giaät thì phaûi mau

mau baùo cho coâng an baét hoï ñeå giöõ gìn traät töï

an ninh.

Ngöôøi chöa hoïc ñaïo ñöùc maø khoâng thöông

nhau thì khoâng ñaùng traùch, coøn quyù tu sinh ñaõ

hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh maø khoâng thöông nhau,

khoâng thaáy ñaïo ñöùc hieáu sinh laø töø taâm sao?

Khoâng thaáy tình huynh ñeä nhö thuû tuùc, tình

thaày troø nhö cha con, phaûi bieát thöông nhau vaø

giuùp ñôõ nhau, chò ngaõ em naâng. Coù ñaâu thaày

troø, baïn beø cuøng hoïc moät lôùp laïi khoâng thöông

nhau? Keû bieát thì giuùp cho ngöôøi khoâng bieát.

Côù sao trong lôùp hoïc chuùng ta laïi tìm caùi traùi

nhau? Traùi nhau ñeå laøm gì hôõi quyù tu sinh?

Chuùng ta cuøng nhau tu hoïc moät thaày nhö con

moät cha, neáu chuùng ta chæ coù moät ngaøy soáng

chung nhau trong moät maùi chuøa cuõng laø moät kyû

nieäm khoù queân. Chuùng ta laøm sao queân nhau

ñöôïc, phaûi khoâng quyù tu sinh?

Ñoïc ñoaïn naøy chuùng ta thaáy ñöùc hieáu sinh

cao thöôïng cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät Nam thaät

tuyeät vôøi. Taïi sao moät chò chuû cöûa haøng bình

thöôøng, khoâng coù hoïc thöùc cao, khoâng coù hoïc

ñaïo ñöùc hieáu sinh maø laïi soáng coù nhöõng haønh

ñoäng ñaïo ñöùc hieáu sinh raát cao thöôïng, khoù coù

ai nghó ra, nhöng coù thaät. Tuy ñaïo ñöùc xuoáng


caáp, ñôøi naøo cuõng coù nhöõng taâm hoàn cao

thöôïng. Phaûi khoâng quyù tu sinh? Chuùng ta caàn

phaûi hoïc hoûi nhöõng taám göông cao thöôïng naøy

ñeå laøm haønh trang cho cuoäc ñôøi.

--o0o--

4- “Thaáy meï toâi

coù veû bieát chuyeän xaûy

ra, chò laïi gheù tai meï

toâi keå laïi söï tình. Thì

ra chò khoâng laáy laïi

chieác quaàn uù ñen, moùn

haøng voâ cuøng quyù giaù

vôùi ngöôøi phuï nöõ noâng

thoân thôøi bao caáp, maø

coøn taëng theâm baø meï aáy moät chieác aùo, bôûi thaáy

chieác aùo cuûa baø ta quaù cuõ sôøn. “Cuõng chæ vì hoï

ngheøo khoù quaù. Cuõng laø caùch mình giuùp ngöôøi

laøm phöôùc maø”. Chò noùi nhoû vaø daën meï toâi kín

mieäng...”. Caâu naøy daïy ÑÖÙC HIEÁU SINH CAO

THÖÔÏNG KHAÅU HAØNH, THAÂN HAØNH TUYEÄT VÔØI.

Thaáy ngöôøi baïn toø moø theo doõi haønh ñoäng

cuûa mình neân chò chuû cöûa haøng noùi thaät, nhöng

laïi daën ngöôøi baïn ñöøng noùi cho ai bieát ñeå baûo

toaøn danh döï cho baø nhaø queâ. Ñaây laø moät haønh

ñoäng ñaïo ñöùc hieáu sinh cao thöôïng ña höôùng

tuyeät vôøi.


376

Chò chuû cöûa haøng ôû nhaø queâ chöa bao giôø

hoïc ñaïo ñöùc boá thí hieáu sinh ña höôùng nhö ñaõ

noùi ôû treân, theá maø laïi soáng coù ñaïo ñöùc boá thí

hieáu sinh ña höôùng. Xeùt qua vieäc laøm naøy

chuùng ta môùi thaáy ñaïo ñöùc do töø taâm sinh, neáu

taâm coù ñöùc ly tham thì ñöùc hieáu sinh hieän tieàn

taïi ñoù. Ñöùc hieáu sinh coù thì trí thoâng minh coù.

Ñöùc hieáu sinh xuaát phaùt töø loøng thöông yeâu

chaân thaät, neân chò chuû cöûa haøng raát thoâng

minh, ban tình thöông ña höôùng ñeán vôùi baø

nhaø queâ raát tuyeät vôøi.

Xeùt qua haønh ñoäng ñaïo ñöùc cuûa chò chuû

cöûa haøng nhaø queâ thì chuùng ta laø nhöõng ngöôøi

hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh cuõng khoù saùnh kòp. Tuy

hoïc ñaïo ñöùc hieáu sinh ly tham nhöng chuùng ta

chöa soáng vôùi ñöùc hieáu sinh ly tham. Chöa

thaønh ñöùc hieáu sinh, chæ vì taâm chuùng ta chöa

ly tham thaät söï, neáu taâm chuùng ta chöa ly

tham hoaøn toaøn thì taát caû ñaïo ñöùc chæ coøn treân

ñaàu moâi choùt löôõi maø thoâi, chöù chuùng ta chöa

thaät söï thöông ai caû, chính baûn thaân chuùng ta

cuõng coøn chöa thöông. Chöa coù ñöùc hieáu sinh ly

tham thì luoân luoân coøn laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh.

--o0o--

5- “Meï toâi ñaõ khuaát, nhöng toâi vaãn

nhôù maõi caâu chuyeän aáy nhö ñeå theâm voán cho


mình treân ñöôøng ñôøi”. Caâu naøy daïy TAÁM

GÖÔNG ÑAÏO ÑÖÙC HIEÁU SINH ÑA HÖÔÙNG LY

THAM THAÂN HAØNH, KHAÅU HAØNH.

Göông ñöùc haïnh hieáu sinh cuûa chò chuû cöûa

haøng nhaø queâ laøm sao chuùng ta queân ñöôïc. Baét

taän tay ngöôøi aên caép, khoâng laáy laïi ñoà vaät maø

coøn cho theâm moät chieác aùo môùi thaät laø tuyeät

vôøi, treân ñôøi raát hy höõu coù ngöôøi naøo laøm ñöôïc

nhö vaäy.

Taùc giaû baøi naøy tuy noùi ñôn giaûn, nhöng

ñaày ñuû yù nghóa cuûa cuoäc soáng laøm ngöôøi: “Meï

toâi ñaõ khuaát, nhöng toâi vaãn nhôù maõi caâu

chuyeän aáy nhö ñeå theâm voán cho mình treân

ñöôøng ñôøi”. Voán cuûa taùc giaû laø moät baøi hoïc ñaïo

ñöùc saâu saéc cuûa ñôøi ngöôøi.

Hoâm nay chuùng ta hoïc ñaïo ñöùc ly tham

maø ñöôïc hoïc baøi naøy, chuùng ta caûm nhaän raát

thaám thía yù nghóa THA THÖÙ, BOÁ THÍ VAØ YEÂU

THÖÔNG. Chính baøi naøy daïy chuùng ta ñöùc tha

thöù vaø thöông yeâu moïi ngöôøi baèng thaân haønh,

khaåu haønh.

Baøi hoïc tuy ngaén goïn nhöng göông ñöùc

haïnh cuûa chò chuû cöûa haøng mang ñaày ñuû naêm

ñöùc: ñöùc tha thöù, ñöùc ly tham, ñöùc hieáu sinh,

ñöùc boá thí vaø ñöùc khoâng noùi ñieàu xaáu ngöôøi

khaùc. Vôùi nhöõng ñöùc haïnh nhö vaäy laøm sao

chuùng ta queân ñöôïc. Phaûi khoâng quyù tu sinh?


378

Hôõi quyù tu sinh! Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi

hoïc ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû, chuùng ta haõy

nhôù caâu chuyeän naøy, moät haønh ñoäng cuûa ngöôøi

chuû cöûa haøng maø mang naêm ñöùc haïnh cuøng

moät löôït, thaät laø tuyeät vôøi. Moät göông haïnh maø

nhöõng ai khi ñoïc caâu chuyeän naøy cuõng seõ nhôù

maõi khoù queân.

--o0o--

6- “Vaø khi ñoïc nhöõng maåu tin ñöôïc baùo





coøn bieát laëng im trong nhöõng nieàm chua xoùt”.

Caâu naøy daïy NHÖÕNG NHAØ GIAÙO COÙ HOÏC THÖÙC

MAØ THIEÁU ÑÖÙC HIEÁU SINH KHAÅU HAØNH, THAÂN

HAØNH, ÑÖA HOÏC TROØ BEÙ NHOÛ CUÛA MÌNH VAØO

THAÛM KÒCH ÑAU LOØNG.

Ñaïo ñöùc töø taâm con ngöôøi, chöù khoâng phaûi

töø nhöõng ngöôøi coù trình ñoä hoïc thöùc cao. Nhieàu

ngöôøi coù trình ñoä hoïc thöùc cao nhöng laïi thieáu

ñaïo ñöùc. Tröôøng hôïp vöøa roài baùo chí ñaêng tin

töùc Hieäu tröôûng, thaày vaø coâ giaùo nghi cho moät

chaùu gaùi hoïc sinh laáy tieàn lôùp vaø tieàn baïn,

duøng moïi caùch ñieàu tra vaø coøn haêm doïa chaùu

nhö theá naøo laøm chaùu ngô ngô nhö ngöôøi maát

hoàn vaø luùc naøo cuõng raát sôï haõi.


Hieäu tröôûng, thaày, coâ giaùo ñeàu laø nhöõng

ngöôøi coù hoïc thöùc, maø laïi laø ngöôøi thaày truyeàn

ñaït vaên hoùa vaø tö töôûng ñaïo ñöùc cho caùc chaùu

hoïc sinh nhö cha, nhö meï. Sao thaày coâ giaùo laïi

nôõ nhaãn taâm khoâng thöông xoùt caùc chaùu, ñem

chaùu beù ñieàu tra haêm doïa laøm aùm aûnh ñaàu oùc

non nôùt cuûa chaùu beù khoâng chuùt loøng yeâu

thöông. Vaø nhö vaäy coù xöùng ñaùng ngöôøi thaày,

coâ giaùo cuûa caùc chaùu nöõa khoâng?

Caâu chuyeän baùo chí ñaêng tin töùc xaûy ra

treân ñaây ñaõ chöùng minh cho chuùng ta thaáy

raèng ñaïo ñöùc nhaân baûn ñang xuoáng caáp töø

trong hoïc ñöôøng ñeán cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa

töøng moïi ngöôøi trong xaõ hoäi.

7- “Chò chuû cöûa haøng nhaân haäu ôû queâ toâi

chæ môùi hoïc qua chöõ caùi lôùp 3 bình daân hoïc vuï.

Vaäy maø... toâi laïi ngaãm lôøi cuûa vaên haøo Victor

Hugo: “Löông taâm cuõng laø moät thöù tri thöùc”, vaø

caøng buoàn cho nhöõng ngöôøi chöa bieát coù naëng

ñöôïc caùi chöõ khoâng maø ñaõ nheï caùi taâm”.

Caâu naøy daïy TAÂM CON NGÖÔØI LAØ ÑAÏO ÑÖÙC

HIEÁU SINH.

Thöôøng ngöôøi soáng vôùi taâm mình laø soáng

ñaïo ñöùc hieáu sinh, cho neân cuï Nguyeãn Du noùi:

“Chöõ taâm kia môùi baèng ba chöõ taøi”. Duø ngöôøi coù

taøi maø khoâng coù taâm, töùc laø khoâng coù ñöùc thì

caùi taøi cuõng khoâng duøng vaøo ñaâu ñöôïc caû.


380

Chò chuû cöûa haøng chæ bieát ñoïc, bieát vieát,

trình ñoä hoïc thöùc raát keùm, nhöng chò bieát soáng

vôùi caùi taâm ñöùc haïnh cuûa mình, maø chính cha

meï chò ñaõ ñeå laïi cho chò caùi gia taøi ñaïo ñöùc vó

ñaïi. “Ñeå ñöùc khoâng söùc maø aên”, lôøi oâng cha

chuùng ta noùi raát ñuùng. Nhìn cöûa haøng buoân baùn

cuûa chò ngöôøi ra vaøo buoân baùn taáp naäp thì ñuû

bieát phöôùc baùu cuûa chò döôøng naøo. Vaû laïi chò

soáng bieát thöông ngöôøi, thöông mình neân chò

ñoái xöû vôùi moïi thaät laø ñaày tình yeâu thöông vaø

tha thöù. Chò ñuùng laø moät taám göông saùng ñeå

moïi ngöôøi noi theo göông, ñöôïc soáng nhö chò,

moät ñôøi soáng ñaày loøng yeâu thöông voâ bôø beán.

Hôõi quyù tu sinh, haõy laáy göông haïnh chò

chuû cöûa haøng maø soáng, soáng thöông mình vaø

thöông caùc huynh ñeä cuûa mình cuøng hoïc chung

nhau trong moät lôùp. Moïi ngöôøi ñeàu phaûi coù

quyeát taâm soáng vôùi ñöùc hieáu sinh, mang laïi

tình thöông cho nhau, chan hoøa tình thöông

khaép moïi loaøi, chöù ñöøng bôùi moùc nhöõng loãi laàm

cuûa nhau trong giôùi luaät, vì giôùi luaät ñöùc haïnh

cuûa Phaät truøng truøng, ñieäp ñieäp chöù ñaâu phaûi

chæ coù 250 giôùi tyø kheo taêng vaø 348 giôùi tyø kheo

ni. Giôùi luaät Phaät laø thieän phaùp, laøm sao keå ra

cho heát ñöôïc. Laø con ngöôøi phaøm phu neáu noùi

vi phaïm thì chaéc ai cuõng vi phaïm, vi phaïm

nhieàu hay vi phaïm ít maø thoâi, chuùng ta laø

nhöõng ngöôøi ñang tu hoïc thì laøm sao traùnh


khoûi. Bôûi vì noù laø moät cuoäc soáng Thaùnh thieän

cuûa moät con ngöôøi toaøn thieän, vì theá noù coù

nhieàu caáp ñoä. Chuùng ta tu hoïc giôùi luaät ñöùc

haïnh ôû möùc ñoä naøo thì giöõ gìn ôû möùc ñoä aáy.

Nhö ñöùc hieáu sinh thì phaûi aùp duïng ñuùng hieáu

sinh vaøo ñôøi soáng cho troïn veïn tình thöông yeâu

cuûa chuùng ta ñoái vôùi moïi ngöôøi, moïi vaät. Nhöng

phaûi kheùo leùo aùp duïng ñuùng thôøi, ñöøng phi thôøi.

Bôûi chuùng ta tu hoïc ñeå tìm caàu söï giaûi thoaùt, ra

khoûi nhaø sinh töû neân noù coù boán giai ñoaïn:

1- Giai ñoaïn tu hoïc giôùi luaät ñöùc

haïnh, dieät ngaõ xaû taâm, ly duïc ly aùc phaùp (coù

ñoái töôïng, giöõ haïnh ñoäc cö giai ñoaïn I).

2- Giai ñoaïn tu hoïc Chaùnh Nieäm

Tónh Giaùc, töï quaùn xeùt taâm mình xaû tröø

nhöõng taâm tham, saân, si, maïn, nghi vi teá theo

töøng taâm nieäm khôûi (khoâng ñoái töôïng, giöõ haïnh

ñoäc cö giai ñoaïn II).

3- Giai ñoaïn tu hoïc Ñònh Nieäm Hôi

Thôû, vôùi 19 ñeà muïc nhieáp taâm vaø an truù taâm

ñeå ñaåy lui caùc chöôùng ngaïi phaùp vaø caùc caûm thoï

(giöõ gìn haïnh ñoäc cö ôû giai ñoaïn III).

4- Giai ñoaïn tu hoïc Töù Nieäm Xöù, treân

thaân quaùn thaân ñeå nhieáp phuïc taâm tham öu vi

teá ôû ñôøi (giöõ gìn haïnh ñoäc cö ôû giai ñoaïn IV).


382

Nhö vaäy, giôùi luaät hoä trì caùc caên thì phaûi

ñuùng theo giôùi luaät hieän haønh cuûa noù coù giôùi

haïn, coù töøng giai ñoaïn tu taäp, chöù khoâng phaûi

muoán tu nhö theá naøo laø tu nhö theá naáy, coi

chöøng tu sai. Soáng giöõ gìn giôùi luaät sai vaãn bò

öùc cheá taâm vaø ñoù laø cuõng töï laøm khoå mình,

khoâng bao giôø tu taäp ñi ñeán ñaâu caû.

Cho neân khi tu haønh ñöøng voäi vaøng, maø

haõy soáng cho ñöôïc vôùi hai ñöùc hieáu sinh vaø ñöùc

ly tham thì con ñöôøng giaûi thoaùt cuûa Phaät giaùo

seõ hieän ra raát roõ raøng, ngay tröôùc maët quyù tu

sinh.


Baøi hoïc thöù möôøi hai:

Rèn Nhân Cách:


DŨNG CẢM ĐỐI ĐẦU

VỚI TÊN CƯỚP NGUY HIỂM

Chò Traàn Thò Khaùnh Haø töø xe buyùt

xuoáng ñöôøng Leâ Quang Sung, ñònh ñi boä veà

höôùng Phaïm Ñình Hoå, P2, Q6. Baát ngôø bò moät

thanh nieân ñi xe gaén maùy aùp saùt giöït daây

chuyeàn. Theo phaûn xaï, chò Haø ñöa tay giöõ laïi

maët daây chuyeàn vaø uù ôù la cöôùp, cöôùp!


384

Ñang treân ñöôøng chôû vôï ñi coâng chuyeän,

nghe tieáng la thaát thanh cuûa ngöôøi phuï nöõ yeáu

ñuoái, baát bình tröôùc haønh ñoäng baát nhaân cuûa

teân cöôùp, anh Tröông Linh Cöôøng (37 tuoåi, nguï

Nguyeãn Ñình Chí, P9, Q6) lieàn phoùng xe ñuoåi

theo. “Ñua noùng” moät ñoaïn, anh Cöôøng ñuoåi kòp

teân cöôùp vaø buoâng xe lao vaøo baét giöõ. Do ñaõ

chuaån bò tröôùc, teân cöôùp lieàn ruùt con dao daáu

saün trong ngöôøi ra ñaùnh traû. Khoâng ngaïi nguy

hieåm, baèng yù chí vaø söï quyeát taâm cao, anh

Cöôøng luøi laïi neù traùnh, roài baát ngôø lao ñeán quaät

ngaõ teân cöôùp, giöït laáy dao quaêng ra xa. Cuøng

luùc naøy nhieàu quaàn chuùng aäp ñeán hoã trôï anh

Cöôøng baét goïn teân cöôùp.

Taïi ñoäi caûnh saùt ñieàu tra thaønh phoá veà

TNXH, teân cöôùp khai teân laø Laâm Tröôøng Giang

(21 tuoåi, nguï xaõ Xuaân Ñoâng, huyeän Caåm Myõ,

tænh Ñoàng Nai). Tuy ñang ñoä tuoåi ñeïp nhaát cuûa

ñôøi ngöôøi, nhöng Giang khoâng chòu hoïc haønh

maø sôùm boû gia ñình, soáng lang thang ôû thaønh

phoá Hoà Chí Minh. Thaùng 6/2004, Giang töøng bò

CAPQ6 baét ñöa ñi taäp trung taïi Ñoàng Hoaø vì

soáng lang thang vaø gaây roái. Heát thôøi gian quaûn

thuùc, Giang laïi ngöïa quen ñöôøng cuõ. Giang hieän

laø moät con nghieän heâroin naëng.

Saùng 06/01/2007, tröôùc khi ra ñöôøng laøm

aên, Giang xuoáng beáp nhaø thueâ treân ñöôøng Taï

Quang Böûu (Q8) laáy moät con dao daáu trong


ngöôøi vaø phoùng xe raûo quanh caùc con ñöôøng

thaønh phoá ñeå tìm “moài”. Khi phaùt hieän chò

Khaùnh Haø, Giang chaïy xe theo moät ñoaïn vaø ra

tay giöït daây chuyeàn, nhöng xui cho haén laø ñaõ

gaëp phaûi ngöôøi duõng caûm nhö anh Cöôøng neân

ñaønh thuùc thuû.

(Tin & AÛnh: H.M

Baùo Coâng An, ngaøy 09/01/2007)

--o0o--

NHỮNG CÂU HỎI

1- “Chò Traàn Thò Khaùnh Haø töø xe buyùt





maët daây chuyeàn vaø uù ôù la cöôùp, cöôùp!”. Ñoaïn


2- “Ñang treân ñöôøng chôû vôï ñi coâng

chuyeän, nghe tieáng la thaát thanh cuûa ngöôøi phuï

nöõ yeáu ñuoái, baát bình tröôùc haønh ñoäng baát

nhaân cuûa teân cöôùp, anh Tröông Linh Cöôøng (37

tuoåi, nguï Nguyeãn Ñình Chí, P9, Q6) lieàn phoùng

xe ñuoåi theo. “Ñua noùng” moät ñoaïn, anh Cöôøng

ñuoåi kòp teân cöôùp vaø buoâng xe lao vaøo baét giöõ.


386

Do ñaõ chuaån bò tröôùc, teân cöôùp lieàn ruùt con dao

daáu saün trong ngöôøi ra ñaùnh traû. Khoâng ngaïi

nguy hieåm, baèng yù chí vaø söï quyeát taâm cao, anh




Cöôøng baét goïn teân cöôùp”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc

gì?

3- “Taïi ñoäi caûnh saùt ñieàu tra thaønh phoá

veà TNXH, teân cöôùp khai teân laø Laâm Tröôøng

Giang (21 tuoåi, nguï xaõ Xuaân Ñoâng, huyeän Caåm

Myõ, tænh Ñoàng Nai). Tuy ñang ñoä tuoåi ñeïp nhaát

cuûa ñôøi ngöôøi, nhöng Giang khoâng chòu hoïc

haønh maø sôùm boû gia ñình, soáng lang thang ôû

thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thaùng 6/2004, Giang

töøng bò CAPQ6 baét ñöa ñi taäp trung taïi Ñoàng

Hoaø vì soáng lang thang vaø gaây roái. Heát thôøi

gian quaûn thuùc, Giang laïi ngöïa quen ñöôøng cuõ.

Giang hieän laø moät con nghieän heâroin naëng”.

Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

4- “Saùng 06/01/2007, tröôùc khi ra ñöôøng

laøm aên, Giang xuoáng beáp nhaø thueâ treân ñöôøng

Taï Quang Böûu (Q8) laáy moät con dao daáu trong

ngöôøi vaø phoùng xe raûo quanh caùc con ñöôøng

thaønh phoá ñeå tìm “moài”. Khi phaùt hieän chò

Khaùnh Haø, Giang chaïy xe theo moät ñoaïn vaø ra

tay giöït daây chuyeàn, nhöng xui cho haén laø ñaõ


gaëp phaûi ngöôøi duõng caûm nhö anh Cöôøng neân

ñaønh thuùc thuû”. Ñoaïn naøy daïy ñaïo ñöùc gì?

--o0o--


1- “Chò Traàn Thò Khaùnh Haø töø xe buyùt





maët daây chuyeàn vaø uù ôù la cöôùp, cöôùp!”. Ñoaïn

naøy daïy THIEÁU ÑAÏO ÑÖÙC LY THAM THAÂN

HAØNH.

Cöôùp giaät thöôøng xaûy ra laø moät hieän töôïng

xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp, khi böôùc chaân

ra khoûi nhaø phaûi ñeà cao caûnh giaùc:

a. Khoâng neân ñeo ñoà trang söùc baèng

vaøng, ngoïc ngaø, chaâu baùu. Tieàn baïc mang theo

phaûi caát giöõ kyõ löôõng, ñöøng ñeå keû gian thaáy,

chæ ñeå moät ít tieàn leû trong tuùi ñeå traû tieàn xe coä,

khi di chuyeån treân ñöôøng ñi.

b. Khi ra khoûi nhaø phaûi caån thaän khoùa

cöûa neûo trong ngoaøi kyõ löôõng vaø caên daën ngöôøi

nhaø: Khi coù ngöôøi laï maët neân kheùo töø choái

khoâng neân môû cöûa, ñöøng yû ban ngaøy khoâng sao.


388

Ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp deã bieán ngöôøi toát trôû

thaønh ngöôøi xaáu deã daøng. Voøng vaøng, tieàn baïc

seõ laøm ngöôøi ta meâ môø khoâng coøn saùng suoát,

neân caån thaän caát giöõ kyõ caøng.

Khi thaáy xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp

thì chuùng ta haõy coá gaéng hoïc vaø aùp duïng ñaïo

ñöùc vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy. Nhaát laø ñaïo ñöùc

hieáu sinh vaø ñaïo ñöùc ly tham.

Hieáu sinh laø thöông yeâu heát moïi ngöôøi, duø

ngöôøi thieän cuõng nhö ngöôøi aùc chuùng ta ñeàu

thöông nhö nhau, coù aùp duïng ñaïo ñöùc ñöôïc nhö

vaäy thì taâm chuùng môùi coù söï bình an, yeân oån;

coù nhö vaäy taâm chuùng ta môùi thanh thaûn, an

laïc vaø voâ söï; coù nhö vaäy môùi thaáy neàn ñaïo ñöùc

nhaân baûn nhaân quaû cuûa Phaät giaùo tuyeät vôøi.

Chæ caàn soáng vôùi ñöùc ly tham thì môùi thaáy

söï giaûi thoaùt cuûa Phaät giaùo töø nôi ñoù. Taâm

khoâng tham lam, ham meâ vaät chaát, tieàn baïc

danh voïng, saéc ñeïp, v.v.. thì con ngöôøi khoâng

tu taäp vaãn thaáy mình soáng an oån voâ cuøng, nhaát

laø taâm luoân luoân soáng vôùi traïng thaùi taâm thanh

thaûn, an laïc vaø voâ söï.

Cuoäc ñôøi tu haønh chuùng ta chæ caàn soáng

ñöôïc nhö vaäy laø giaûi thoaùt, chöù ñaâu caàn phaûi tu

taäp chi cho nhieàu. Chæ baây nhieâu cuõng giuùp

chuùng ta laøm chuû sinh, giaø, beänh, cheát, chaám

döùt luaân hoài. Muïc ñích tu haønh cuûa Phaät giaùo


ñeán ñaây ñaõ hoaøn thaønh. Chuùng ta ñöøng noùi Cöïc

Laïc Taây Phöông; ñöøng noùi thieàn ñònh kieán

taùnh thaønh Phaät. Phaät khoâng coù daïy tu laøm

Phaät, maø daïy tu ñeå khoâng laøm khoå mình, khoå

ngöôøi vaø khoå taát caû chuùng sinh; ñeå laøm chuû boán

söï ñau khoå: sinh, giaø, beänh, cheát vaø chaám döùt

luaân hoài. Phaät khoâng daïy ngoài thieàn nhaäp ñònh

5, 7 ngaøy hoaëc 2, 3 thaùng khoâng aên uoáng; Phaät

cuõng khoâng daïy tu taäp ngoài thieàn ñeå thò hieän

thaàn thoâng, bieát chuyeän quaù khöù vò lai cuûa

ngöôøi khaùc ñeå trôû thaønh oâng thaày boùi, thaày

chieâm tinh, v.v..

Haïnh phuùc cho nhöõng ai soáng ñöôïc vôùi ñöùc

hieáu sinh vaø ñöùc ly tham laø cuõng ñuû ñeàn buø

coâng söùc tu taäp vaø seõ khoâng phí boû nhöõng coâng

phu hoïc taäp vaø reøn luyeän nhaân caùch. Bôûi giôùi

luaät giuùp chuùng ta ly duïc ly aùc phaùp, khieán cho

taâm ta thanh tònh. Ñoù chính laø thieàn ñònh cuûa

Phaät giaùo (Ly duïc ly aùc phaùp nhaäp Sô Thieàn, do

ly duïc sinh hyû laïc).

--o0o--

2- “Ñang treân ñöôøng chôû vôï ñi coâng

chuyeän, nghe tieáng la thaát thanh cuûa ngöôøi phuï

nöõ yeáu ñuoái, baát bình tröôùc haønh ñoäng baát

nhaân cuûa teân cöôùp, anh Tröông Linh Cöôøng (37

tuoåi, nguï Nguyeãn Ñình Chí, P9, Q6) lieàn phoùng


390

xe ñuoåi theo. “Ñua noùng” moät ñoaïn, anh Cöôøng

ñuoåi kòp teân cöôùp vaø buoâng xe lao vaøo baét giöõ.

Do ñaõ chuaån bò tröôùc, teân cöôùp lieàn ruùt con dao

daáu saün trong ngöôøi ra ñaùnh traû. Khoâng ngaïi

nguy hieåm, baèng yù chí vaø söï quyeát taâm cao, anh




Cöôøng baét goïn teân cöôùp”. Ñoaïn naøy daïy ÑÖÙC

DUÕNG CAÛM HIEÁU SINH THAÂN HAØNH.

Trong moät xaõ hoäi ñaïo ñöùc ñang xuoáng caáp

thì ngöôøi daân trong nöôùc caàn phaûi hoïc voõ ñeå töï

veä sinh maïng vaø taøi saûn cuûa mình; ñeå ñöông

ñaàu vôùi nhöõng ngöôøi hung aùc, ñaàu troäm, ñuoâi

cöôùp; ñeå trôï giuùp ngöôøi Coâng an nhaân daân giöõ

gìn traät töï an ninh cho xoùm laøng, xaõ aáp. Neáu

anh Cöôøng khoâng coù voõ ngheä thì laøm sao daùm

ñuoåi theo boïn cöôùp. Nhôø coù voõ ngheä anh Cöôøng

môùi quaät ngaõ vaø baét giöõ teân cöôùp giao cho coâng

an.

Trong caùc voõ ñöôøng laø nôi trau doài reøn

luyeän moãi ngöôøi coù moät cô theå khoeû maïnh,

cöôøng traùng; voõ ñöôøng cuõng coøn laø moät nôi ñeå

reøn luyeän nhaân caùch, tinh thaàn ñaïo ñöùc nhaân

baûn cuûa ngöôøi voõ só bieát thöông mình, thöông

ngöôøi vaø thöông taát caû caùc loaøi chuùng sinh; voõ

ñöôøng laø nôi ñeå cho caùc thanh nieân vaø thanh

thieáu nieân nam nöõ hoïc taäp voõ ngheä vaø trau doài


ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå caû hai.

Vaäy nhöõng voõ ñöôøng caàn phaûi soaïn thaûo

nhöõng boä saùch daïy veà tinh thaàn thöôïng voõ cuûa

ngöôøi voõ só, baèng ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI, thì voõ

ñöôøng laø nôi ñaøo taïo caùc chaùu trôû thaønh nhöõng

coâng daân toát ñeå xoùa nhöõng teä naïn xaõ hoäi ñang

laø moät noãi ñau cuûa ñaát nöôùc.

Neáu moät voõ ñöôøng chæ bieát ñôn thuaàn daïy

voõ laø nhö vaäy coøn thieáu traùch nhieäm, boån phaän

cuûa ngöôøi truyeàn ñaït voõ ngheä. Truyeàn ñaït voõ

ngheä nhö vaäy khoâng ñuùng laø moät moân phaùi voõ

ñöôïc truyeàn thöøa cuûa moät daân toäc anh huøng.

Moät voõ ñöôøng daïy voõ laø phaûi daïy ñaïo ñöùc tröôùc

tieân. Ngöôøi hoïc voõ phaûi laáy ñöùc haïnh hieáu sinh

laøm ñaàu. Neáu hoïc voõ maø thieáu ñöùc haïnh hieáu

sinh thì voõ ngheä chæ coøn laø moät moân hoïc ñeå

ñaùnh nhau, laøm troø giaûi trí cho ngöôøi khaùc.

Khoâng hoïc ñöùc Hieáu Sinh, ngöôøi voõ sinh nhieàu

khi söû duïng voõ ngheä ñeå cöôùp cuûa, gieát ngöôøi. Vaø

hoïc voõ nhö vaäy laø moät tai haïi voâ cuøng cho xaõ

hoäi, ñaát nöôùc.

Ngöôøi hoïc voõ phaûi bieát laáy ñaïo ñöùc hieáu

sinh laøm ñaàu söï soáng cuûa mình, nhaát laø naêm

ñöùc trong NGUÕ GIÔÙI. Duø hoïc voõ coù gioûi bao

nhieâu chuùng ta cuõng neân laáy ñaïo ñöùc maø ñoái xöû

vôùi nhau. Cuøng cöïc chaúng ñaõ ñoái vôùi nhöõng


392

ngöôøi hung döõ, chaúng bieát phuïc thieän thì môùi

duøng ñeán voõ ngheä daïy cho hoï moät baøi hoïc.

Rieâng ñoái xöû vôùi nhau bình thöôøng thì duøng lôøi

noùi aùi ngöõ, khuyeân moïi ngöôøi ñöøng tham lam,

troäm caép, cöôùp cuûa ngöôøi khaùc, nhaát laø cöôùp taøi

saûn cuûa phuï nöõ thì coøn heøn haï vaø xaáu xa voâ

cuøng. Cho neân, hoïc voõ ngheä laø phaûi hieåu traùch

nhieäm, boån phaän cuûa ngöôøi voõ só laø töï veä cho

mình vaø baûo veä cho ngöôøi theá coâ, söùc yeáu. Vì

theá phaûi hoïc hai moân:

1- Ñaïo ñöùc hieáu sinh ña höôùng trong tinh

thaàn voõ só ñaïo.

2- Voõ ngheä tinh thoâng trong tinh thaàn

ñaïo ñöùc voõ só ñaïo.

Taát caû voõ ñöôøng naøo trong nöôùc cuõng nhö

ôû khaép nôi treân theá giôùi. Duø baát cöù moân voõ hoïc

naøo: Judo, Vovinam, Taekwondo, Quyeàn Anh,

Bình Ñònh, Thieáu Laâm Hoàng Gia, Thieáu Laâm

Töï, Voõ Ñöông, Khoâng Ñoäng, Nga Mi, v.v.. cuõng

ñeàu laáy ñaïo ñöùc nhaân baûn - nhaân quaû laøm ñaàu

cho söï hoïc voõ cuûa mình. Hoïc voõ khoâng coù nghóa

laø ñeå ñaáu ñaù aên tieàn nhö hai con gaø ñaù ñoä; hoïc

voõ khoâng coù nghóa laø ñeå ñuïng ñaâu ñaùnh ñoù nhö

ngöôøi ñieân. Hoïc voõ laø hoïc tinh thaàn ñaïo ñöùc

hieáu sinh cöùu trôï phoø nguy, giuùp ngöôøi trong

côn hoaïn naïn; giuùp ngöôøi trong luùc bò keû duøng

quyeàn löïc, söùc maïnh hieáp ñaùp. Hoïc voõ khoâng coù


nghóa laø ñeå leân voõ ñaøi ñaáu ñaù aên tieàn nhö hai

con boø moäng, laøm troø giaûi trí cho moïi ngöôøi

xem. Hoïc voõ laø ñeå reøn luyeän cô theå coù moät söùc

löïc cöôøng traùng maïnh khoûe, ít beänh taät, ít oám

ñau, trong moät tinh thaàn laønh maïnh vôùi loøng

yeâu thöông roäng lôùn voâ bôø beán ñoái vôùi söï soáng

cuûa muoân loaøi vaät treân haønh tinh naøy. Hoï voõ

nhö vaäy môùi chính laø ngöôøi hoïc voõ; hoïc voõ nhö

vaäy môùi laø ngöôøi xaây döïng cho mình coù moät

tinh thaàn voõ só ñaïo cao thöôïng vaø ñeïp ñeõ.

Chuùng toâi öôùc mong sao caùc voõ ñöôøng

khaép nôi trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi ñeàu

laáy ñaïo ñöùc hieáu sinh laøm tinh thaàn voõ só ñaïo.

Ngöôøi voõ só coù tinh thaàn yeâu thöông söï soáng

cuûa muoân loaøi ñang soáng vaø luoân luoân baûo veä söï

soáng bình an, yeân vui cuûa haønh tinh thì môùi

xöùng ñaùng laø moät voõ só. Moät voõ só khoâng phaûi

vì danh, vì lôïi maø ñi hoïc voõ. Moät voõ só phaûi vì

thöông yeâu moïi ngöôøi, vì thöông yeâu caùc loaøi

vaät môùi neân ñi hoïc voõ.

Hoïc voõ laø ñeå baûo veä söï soáng cuûa mình, cuûa

ngöôøi khaùc vaø cuûa caùc loaøi vaät khaùc khi bò

ngöôøi coù söùc maïnh, coù theá löïc, coù ñoâng ngöôøi

hieáp ñaùp ngöôøi yeáu ñuoái, theá coâ, ngöôøi khoâng

theá löïc, hoaëc nhöõng con vaät maïnh aên hieáp

nhöõng con vaät yeáu thì luùc baáy giôø chuùng ta môùi

can thieäp vaøo vaø cöùu giuùp. Hoïc voõ nhö vaäy môùi


394

xöùng ñaùng laø ngöôøi hoïc voõ bieát thöông yeâu söï

soáng.

Trong giai ñoaïn xaõ hoäi ñaïo ñöùc nhaân baûn

ñang xuoáng caáp, taát caû thanh nieân hay thanh

thieáu nieân nam nöõ haõy ñi hoïc voõ trong tinh

thaàn ñaïo ñöùc voõ só ñeå giuùp mình, giuùp ngöôøi,

ñem laïi söï bình an cho mình, cho ngöôøi thì teä

naïn xaõ hoäi: troäm caép, cöôùp giaät, moùc tuùi, côø

baïc, maõi daâm, huùt chích, xì ke, ma tuyù seõ chaám

döùt.

--o0o--

3- “Taïi ñoäi caûnh saùt ñieàu tra thaønh phoá

veà TNXH, teân cöôùp khai teân laø Laâm Tröôøng

Giang (21 tuoåi, nguï xaõ Xuaân Ñoâng, huyeän Caåm

Myõ, tænh Ñoàng Nai). Tuy ñang ñoä tuoåi ñeïp nhaát

cuûa ñôøi ngöôøi, nhöng Giang khoâng chòu hoïc

haønh maø sôùm boû gia ñình, soáng lang thang ôû

thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thaùng 6/2004, Giang

töøng bò CAPQ6 baét ñöa ñi taäp trung taïi Ñoàng

Hoaø vì soáng lang thang vaø gaây roái. Heát thôøi

gian quaûn thuùc, Giang laïi ngöïa quen ñöôøng cuõ.

Giang hieän laø moät con nghieän heâroin naëng”.

Ñoaïn naøy daïy NHAÂN QUAÛ NGHIEÄP BAÙO THIEÁU

ÑÖÙC MINH MAÃN HIEÁU SINH THAÂN HAØNH.

Ñôøi ngöôøi sinh ra thôøi gian quaù ngaén, 70,

80 naêm thoaùng qua nhö giaác moäng, theá maø coù


nhöõng ngöôøi ngu si, cöù maõi meâ chaïy theo aûo

aûnh cuûa duïc voïng theá gian ñeå tìm söï an vui

trong ñoù. Thì ñoù chaúng phaûi laø nhöõng ngöôøi

ngu si, ngöôøi voâ minh sao?

Chaùu Tröôøng Giang naøy cuõng vaäy, ngu si

chaïy theo duïc laïc theá gian bò nghieän ngaäp

heâroin, baây giôø môùi dôû cheát, dôû soáng. Tieàn baïc

khoâng coù laáy ñaâu chu caáp cho beänh nghieän, chæ

coøn nöôùc ñi cöôùp giaät, moùc tuùi, troäm caép. Thaät

laø heøn haï xaáu xa voâ cuøng!

Trong khi nhöõng baïn trang löùa tuoåi nhö

chaùu, coù chaùu ñaõ toát nghieäp ñaïi hoïc coù ngheà

nghieäp haún hoi, coù cô sôû laøm vieäc vaø laøm ra

tieàn ñeå soáng baèng trí oùc vaø söùc löïc cuûa mình. So

saùnh vôùi caùc baïn ñoàng trang löùa tuoåi thì chaùu

Giang chæ laø caây chuøm göûi aên baùm vaøo xaõ hoäi

moät caùch nhuïc nhaõ, eâ cheà. Laø moät thanh nieân

Vieät Nam soáng nhö chaùu Giang khoâng xöùng

ñaùng laø thanh nieân Vieät Nam. Bôûi daân toäc Vieät

Nam laø moät daân toäc anh huøng, coù ñaâu nhö chaùu

Giang ñaàu troäm ñuoâi cöôùp, giöït tieàn cuûa phuï nöõ

tay yeáu chaân meàm. Ñoù laø moät haønh ñoäng heøn

nhaùt, xaáu xa, khoâng xöùng ñaùng laø thanh nieân

Vieät Nam. Neáu chaùu Giang laø thanh nieân Vieät

Nam thì khoâng bao giôø daùm nhìn nhöõng baäc

anh huøng, anh thö cuûa daân toäc Vieät Nam nhö:

Hai baø Tröng, Trieäu AÅu, Lyù Thöôøng Kieát, Traàn

Höng Ñaïo, Quang Trung, Leâ Lôïi, Baùc Hoà...


396

Hôõi caùc chaùu thanh nieân vaø thanh thieáu

nieân nam nöõ Vieät Nam! Haõy hoïc taäp ñaïo ñöùc

hieáu sinh, ñaïo ñöùc ly tham, ñaïo ñöùc chung thuûy,

ñaïo ñöùc thaønh thaät vaø ñaïo ñöùc minh maãn ñeå

reøn luyeän nhaân caùch cuûa mình, ñeå xöùng ñaùng laø

con chaùu cuûa nhöõng baäc anh huøng, anh thö cuûa

daân toäc Vieät Nam, cuûa ñaát nöôùc queâ höông thaân

yeâu naøy.

Hôõi caùc chaùu thanh nieân vaø thanh thieáu

nieân nam nöõ Vieät Nam! Ñöøng coù la caø nhöõng

quaùn bia oâm, nhöõng nôi baøi baïc, huùt xaùch.

Nhöõng nôi aáy seõ ñöa caùc chaùu trôû thaønh nhöõng

con ngöôøi maát nhaân tính, maát ñaïo ñöùc laøm

ngöôøi, bieán caùc chaùu trôû thaønh nhöõng ngöôøi xaáu

aùc, nhöõng ngöôøi troäm caép, cöôùp cuûa, gieát ngöôøi,

bieán caùc chaùu trôû thaønh nhöõng ngöôøi doái traù

gian xaûo... maø moïi ngöôøi raát gheâ sôï.

Caùc chaùu coù thaáy khoâng? Nhöõng teä naïn xaõ

hoäi ñeàu do nhöõng quaùn bia oâm, nhöõng nôi baøi

baïc... Caùc chaùu seõ khoâng coøn xöùng ñaùng ñöôïc

goïi laø con Tieân chaùu Roàng. Caùc chaùu ñaõ laøm

cho caùc anh coâng an ngaøy ñeâm cöïc nhoïc truy

tìm thuû phaïm cöôùp cuûa gieát ngöôøi, phaûi tra xeùt

nhöõng oå maïi daâm, nhöõng nôi côø gian baïc laän...

Caùc chaùu coù thaáy chaêng? Caùc chaùu ñaõ laøm

mang tieáng chung cho queâ höông xöù sôû naøy, cho

daân toäc Vieät Nam “moùc tuùi, troäm caép, cöôùp giaät,


maõi daâm, xì ke, ma tuùy, huùt chích”. Caùc chaùu

haõy traùnh xa nhöõng nôi thieáu ñaïo ñöùc, nhöõng

nôi vui chôi khoâng laønh maïnh, thieáu vaên hoùa.

Ñoù laø caùc chaùu ñaõ baûo veä danh döï queâ höông xöù

sôû mình. Phaûi khoâng caùc chaùu? Caùc chaùu haõy

traùnh xa nhöõng nôi khoâng laønh maïnh, nhöõng

nôi ñöa caùc chaùu vaøo voøng toäi loãi, vi phaïm phaùp

luaät mang baûn aùn tuø chung thaân hoaëc töû hình.

Caùc chaùu coù bieát khoâng?

--o0o--

4- “Saùng 06/01/2007, tröôùc khi ra

ñöôøng laøm aên, Giang xuoáng beáp nhaø thueâ treân

ñöôøng Taï Quang Böûu (Q8) laáy moät con dao daáu

trong ngöôøi vaø phoùng xe raûo quanh caùc con

ñöôøng thaønh phoá ñeå tìm “moài”. Khi phaùt hieän

chò Khaùnh Haø, Giang chaïy xe theo moät ñoaïn vaø

ra tay giöït daây chuyeàn, nhöng xui cho haén laø

ñaõ gaëp phaûi ngöôøi duõng caûm nhö anh Cöôøng

neân ñaønh thuùc thuû”. Ñoaïn naøy daïy NHAÂN QUAÛ

NGHIEÄP BAÙO HIEÄN TIEÀN THIEÁU ÑÖÙC LY THAM

THAÂN HAØNH.

Theo luaät nhaân quaû, “aên hieàn ôû laønh” seõ

gaëp may maén, neáu chò Khaùnh Haø khoâng aên

hieàn ôû laønh thì laøm gì gaëp anh Cöôøng truy ñuoåi

cöôùp giuùp chò khoâng maát cuûa caûi taøi saûn. Bieát

bao nhieâu ngöôøi cuõng bò cöôùp giaät cuûa caûi taøi

saûn maø khoâng laáy laïi ñöôïc. Ñoù chaúng qua laø


398

may ruûi ö! Khoâng ñuùng ñaâu caùc tu sinh aï! Treân

ñôøi naøy khoâng coù may ruûi, maø do haønh ñoäng

thieän aùc cuûa moïi ngöôøi. Neáu chò Khaùnh Haø

khoâng coù loøng thöông yeâu, khoâng bieát boá thí

coâng söùc hay baùt côm manh aùo cuûa mình cho

ngöôøi baát haïnh, thì ngaøy bò cöôùp ñaâu coù anh

Cöôøng ñoàng thôøi ñi treân moät ñòa ñieåm vaø giuùp

chò laáy cuûa laïi ñöôïc.

Luaät nhaân quaû raát coâng minh. Chuùng ta

haõy soáng khoâng laøm khoå mình, khoå ngöôøi vaø

khoå taát caû chuùng sinh; luoân luoân soáng bieát

thöông yeâu ngöôøi khaùc, bieát tha thöù moïi loãi laàm

cuûa ngöôøi; khoâng bao giôø noùi xaáu, noùi theâu deät,

noùi li giaùn chia reõ ai heát; khoâng bao giôø vu

khoáng, noùi doái, noùi oan öùc cho ai, thì ñôøi soáng

cuûa chuùng ta seõ an laønh, thaân taâm chuùng ta seõ

thanh thaûn, an laïc vaø voâ söï; khoâng coù moät aùc

phaùp naøo taùc ñoäng vaø laøm chuùng ta ñau khoå

ñöôïc. Vì theá, chuùng ta neân laáy ñaïo ñöùc nhaân

baûn - nhaân quaû laøm cuoäc soáng cho mình.

Thaáu roõ ñöôïc qui luaät nhaân quaû nhö vaäy,

chuùng ta haõy sieâng naêng hoïc taäp vaø reøn luyeän

nhaân caùch ñaïo ñöùc NGUÕ GIÔÙI. Haèng ngaøy luoân

luoân aùp duïng vaøo ñôøi soáng naêm ñöùc: ñöùc hieáu

sinh, ñöùc ly tham, ñöùc chung thuûy, ñöùc thaønh

thaät vaø ñöùc minh maãn.


Ngöôøi naøo aùp duïng vaøo ñôøi soáng haèng

ngaøy baèng naêm ñöùc haïnh naøy thì cuoäc ñôøi seõ

haïnh phuùc bieát bao, vaø söï soáng treân haønh tinh

naøy nhö laø Thieân Ñaøng, Cöïc Laïc.


400

NHỮNG ĐỀ THI MẪU

Ñeà thi 1: (Thôøi gian laøm: 2 giôø)

NƠI TRỞ VỀ

Moät coâ beù moà coâi cha meï, soáng cuøng

baø ngoaïi trong moät caên phoøng nhoû treân gaùc.

Moät ñeâm, caên nhaø boác chaùy vaø ngöôøi baø ñaõ

thieät maïng trong khi coá gaéng cöùu chaùu gaùi cuûa

mình. Ngoïn löûa lan nhanh vaø caû taàng treät cuûa

caên nhaø nhanh choùng chìm vaøo bieån löûa.

Nhöõng ngöôøi haøng xoùm goïi ñieän cho ñoäi

cöùu hoûa, roài ñöùng ñoù nhìn trong voâ voïng maø

khoâng theå xoâng vaøo nhaø, bôûi ngoïn löûa ñaõ chaén

kín moïi loái vaøo. Coâ beù tuyeät voïng keâu khoùc caàu

cöùu beân cöûa soå treân gaùc. Luùc aáy, trong ñaùm

ñoâng laïi coù tin ñoàn raèng löïc löôïng cöùu hoûa seõ

ñeán chaäm vaøi phuùt, vì hoï ñang baän chöõa chaùy ôû

nôi khaùc.

Ñoät nhieân, moät ngöôøi ñaøn oâng xuaát hieän

cuøng vôùi moät chieác thang. OÂng döïng chieác

thang töïa vaøo böùc töôøng cuûa ngoâi nhaø, roài

nhanh choùng tieán vaøo beân trong. Vaø oâng trôû ra


vôùi coâ beù treân tay mình. OÂng trao coâ beù cho

nhöõng ngöôøi ñang dang tay chôø beân döôùi roài

maát huùt vaøo maøn ñeâm.

Moïi ngöôøi ñieàu tra vaø thaáy raèng coâ beù

chaúng coøn ngöôøi thaân naøo caû. Vaøi tuaàn sau, moät

cuoäc hoïp ñöôïc toå chöùc ñeå quyeát ñònh ai laø ngöôøi

seõ chaêm soùc vaø nuoâi naáng coâ beù.

Moät coâ giaùo muoán nhaän nuoâi coâ beù. Coâ ñöa

ra lyù do raèng mình coù theå baûo ñaûm cho em moät

neàn giaùo duïc toát. Moät ngöôøi noâng daân nhaän

chaêm soùc coâ beù, vì oâng cho raèng coâ beù seõ khoeû

maïnh vaø thoaûi maùi khi ñöôïc soáng ôû noâng traïi.

Nhöõng ngöôøi khaùc cuõng ñöa ra nhöõng lyù do

thuaän lôïi ñeå ñöôïc nuoâi coâ beù. Cuoái cuøng, moät

ngöôøi giaøu coù nhaát thò traán ñöùng daäy vaø noùi:

- Toâi coù theå mang ñeán cho coâ beù naøy taát caû

nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi maø moïi ngöôøi vöøa

ñeà caäp, coäng vôùi tieàn baïc vaø taát caû nhöõng gì maø

tieàn coù theå mua ñöôïc.

Trong suoát buoåi thaûo luaän, coâ beù vaãn im

laëng, maét nhìn xuoáng saøn nhaø.

- Coøn ai coù yù kieán khaùc nöõa khoâng? OÂng

chuû tòch leân tieáng.

Moät ngöôøi ñaøn oâng töø cuoái phoøng böôùc leân

phía tröôùc. Böôùc ñi cuûa oâng chaäm chaïp vaø coù veû

ñau ñôùn. Khi ñaõ ñeán tröôùc maët moïi ngöôøi, oâng


402

böôùc thaúng ñeán choã coâ beù vaø ñöa ñoâi tay ra.

Moïi ngöôøi voâ cuøng kinh ngaïc. Baøn tay vaø caû hai

caùnh tay cuûa oâng ñeàu bò phoûng traàm troïng.

Coâ beù oøa khoùc:

- Ñaây chính laø ngöôøi ñaõ cöùu chaùu!

Roài coâ beù quaøng tay quanh coå ngöôøi ñaøn

oâng, nhö ñang oâm laáy cuoäc soáng thaân thöông,

nhö coâ beù ñaõ laøm trong caùi ñeâm ñònh meänh aáy.

Roài coâ beù guïc ñaàu vaøo vai ngöôøi ñaøn oâng vaø

khoùc nöùc nôû trong giaây laùt. Sau ñoù, em ngöôùc

nhìn leân vaø mæm cöôøi vôùi oâng.

“Cuoäc hoïp ñeán ñaây laø keát thuùc”, oâng chuû

tòch tuyeân boá.

Khuyeát danh

(Chicken Soup for the Soul - taäp 2, First

News, Trí Vieät)

--o0o--

BAØI LAØM

1- Phaân ñoaïn baøi naøy, laäp thaønh caâu hoûi

(10 ñieåm).

2- Ñaùp aùn (10 ñieåm).

3- Giaûi trình aùn (10 ñieåm).

ÑAÏI YÙ BAØI


Toùm laïi, nôi trôû veà bình an, yeân vui nhaát

cuûa moïi ngöôøi treân theá gian naøy laø ÑÖÙC HIEÁU

SINH. Neáu chuùng ta bieát baûo veä vaø giöõ gìn ñöùc

hieáu sinh, thì noù mang laïi cho chuùng ta moät

taâm hoàn yeâu thöông cao thöôïng, daùm xoâng pha

vaøo choã hieåm nguy ñeå ñem laïi söï bình an cho

ngöôøi, cho mình vaø cho caû hai.

--o0o--


ĐẾN CỬA ẢI MỚI CHỢT HIỂU RA

Ngaøy xöa coù moät cö só, oâng ta ñi thaêm

moät ngöôøi baïn raát laâu chöa gaëp. Sau khi gaëp

maët baïn, hai ngöôøi noùi chuyeän vôùi nhau raát

taâm ñaàu yù hôïp. Maûi mieát voâ tình ñeán giôø aên

tröa, ngöôøi baïn lieàn môøi ngöôøi cö só ôû laïi aên

côm tröa.

Ngöôøi phuïc vuï laøm cho hoï hai baùt myø sôïi,

höông vò raát thôm, nhöng laïi laø moät baùt to, moät

baùt beù. Hai ngöôøi ngoài xuoáng, ngöôøi baïn nhìn

qua, lieàn ñaåy baùt myø lôùn sang tröôùc maët ngöôøi

cö só vaø noùi: “Baùc aên baùt myø lôùn naøy ñi”. Nheõ

ra theo leä thöôøng, thì ngöôøi cö só phaûi khieâm


404

nhöôøng moät chuùt, ñaåy traû baùt myø lôùn ñoù sang

tröôùc maët ngöôøi baïn, ñeå baøy toû söï cung kính.

Nhöng khoâng ngôø, ngöôøi cö só chaúng theøm nhìn

baïn, lieàn cuùi ñaàu aên ngay. Ngöôøi baïn thaáy theá

nhíu maøy, toû yù khoâng vui. Ngöôøi cö só chaúng heà

ñeå yù, moät mình cöù töï nhieân aên.

AÊn xong, ngaång ñaàu leân thaáy baùt ñuõa cuûa

baïn vaãn y nguyeân, theá laø cö só hoûi baïn: “Sao

baùc laïi khoâng aên theá?”.

Ngöôøi baïn thôû daøi khoâng noùi moät lôøi.

Cö só laïi cöôøi noùi: “Baùc töùc toâi phaûi khoâng?

Cheâ toâi khoâng hieåu leã nghóa, chæ coù moät mình

vuøi ñaàu aên chöù gì?”.

Ngöôøi baïn khoâng traû lôøi, laïi thôû daøi.

Cö só noùi tieáp: “Xin hoûi moät caâu, neáu

chuùng ta cöù ñun ñaåy laïi maõi, thöû hoûi muïc ñích

laø gì?”.

Cuoái cuøng ngöôøi baïn traû lôøi: “Nhöôøng baïn

mình aên baùt to”.

Ngöôøi cö só noùi tieáp: “Theá thì ñuùng roài,

nhöôøng cho baïn mình aên baùt to laø muïc ñích

cuoái cuøng. Theá nhö baùc nghó, tranh nhau ñaåy

tôùi, ñaåy lui, vì sao khoâng aên luoân myø sôïi vaøo

buïng cho xong. Theá toâi aên baùt myø sôïi lôùn, loøng

baùc khoâng vui, chaúng hoùa ra muïc ñích khieâm

nhöôøng cuûa baùc khoâng thaät loøng? Baùc aên cuõng


laø aên, toâi aên cuõng laø aên, neáu theá thì vieäc ñaåy

tôùi, ñaåy lui coøn coù yù nghóa gì?”.

Ngöôøi baïn nghe xong lôøi noùi cuûa ngöôøi cö

só, trong loøng chôït hieåu ra.

(Ñoïc Hieåu 220 Trí Tueä Nhaân Sinh taäp II, Nhaø

Xuaát Baûn Lao Ñoäng - Xaõ Hoäi)

--o0o--

BAØI LAØM


(10 ñieåm).



ÑAÏI YÙ BAØI

Toùm laïi, leã nghóa tuy khoâng phaûi laø

chuyeän nhoû, nhöng khi quaù khieâm nhöôøng seõ

trôû neân khaùch khí giaû doái, chöøng ñoù leã nghóa seõ

trôû thaønh hình thöùc thöøa vaø vuïn vaët. Chæ coù

thaùi ñoä thaúng thaén môùi laø goác leã nghóa xöû theá

cuûa moïi ngöôøi. Ñoù chính laø ÑÖÙC LEÃ NGHÓA

THAØNH THAÄT NHAÂN BAÛN CUÛA LOAØI NGÖÔØI.

--o0o--


406


MỘT CỐC SỮA BÒ

Roy hoài nhoû nhaø raát ngheøo, ñeå kieám ñuû

soá tieàn hoïc phí cho mình ñi hoïc, Roy phaûi ñi

ñeán töøng nhaø ñeå baùn haøng.

Moät hoâm, Roy raát meät nhoïc, ñaõ caû ngaøy

khoâng coù moät mieáng gì vaøo buïng, caûm thaát raát

ñoùi, song sôø khaép ngöôøi chæ tìm ñöôïc moät haøo

baïc. Vôùi soá tieàn nhoû nhoi naøy caên baûn khoâng

ñuû tieàn mua côm, laøm sao ñaây? Caäu ta quyeát

ñònh ñi tôùi moät gia ñình keá tieáp, ñeå xin moät

chuùt côm aên.

Khi Roy ñeán nhaø tieáp theo, thì ngöôøi ra

môû cöûa laø moät coâ gaùi treû xinh ñeïp. Caäu ta nhìn

coâ gaùi xinh ñeïp ñoù thì trong loøng coù chuùt luoáng

cuoáng. Ñeå giöõ laïi moät chuùt loøng töï troïng cuûa

mình, caäu ta khoâng xin côm nöõa, chæ daùm xin

coâ ta moät coác nöôùc uoáng.

Coâ gaùi ñoù nhìn thaáy daùng veû Roy raát ñoùi

khaùt, coâ raát thoâng caûm, lieàn ñöa cho caäu ta moät

coác söõa boø lôùn uoáng. Caäu uoáng töø töø heát coác söõa,

roài hoûi:

- Xin hoûi, toâi phaûi traû bao nhieâu tieàn?


Coâ gaùi treû traû lôøi:

- Khoâng caàn phaûi traû moät xu naøo. Vì meï

toâi töø nhoû ñaõ daïy toâi raèng, ñoái vôùi taát caû moïi

ngöôøi ñeàu phaûi ñaày loøng quan taâm yeâu meán,

laøm vieäc ñuùng söùc mình, khoâng ñoøi hoûi baùo

ñaùp.

Roy ñaùp:

- Chò ñaõ noùi theá, vaäy xin nhaän söï caûm ôn

chaân thaønh cuûa toâi.

Noùi xong, Roy lieàn rôøi khoûi caên hoä ñoù. Khi

ra khoûi cöûa, caäu caûm thaáy khaép ngöôøi höøng höïc

sinh löïc, hình nhö Thöôïng ñeá ñang gaät ñaàu

mæm cöôøi vôùi caäu, moät luoàng haøo khí ñaøn oâng

laïi buøng leân. Leõ ra caäu ñònh thoâi hoïc, nhöng

hieän giôø caäu ñaõ thay ñoåi caùch nhìn.

Sau maáy naêm, caäu beù Roy ñaõ trôû thaønh

moät baùc só teân tuoåi löøng danh. Caäu cuõng tham

gia ñieàu trò ca beänh naøy. Khi xem thaáy beänh

tình cuûa beänh nhaân ñaõ vieát trong baûn lyù lòch

beänh, caäu raát khaâm phuïc beänh nhaân naøy. Ñoái

maët tröôùc nhöõng ñau khoå khieán ngöôøi ta khoù

chòu ñöïng noåi, ngöôøi bình thöôøng ñaõ sôùm xuoâi

tay vöùt boû, coøn coâ ta chöa heà boû qua hy voïng. YÙ

muoán caàu xin ngoan cöôøng cuûa coâ ta ñaõ truyeàn

sang caäu, moät yù nghó kyø quaùi thoaùng löôùt qua.

Caäu laäp töùc chaïy ñeán phoøng beänh. Khi ñeán


408

phoøng beänh, caäu nhaän ra ngay ngöôøi naèm treân

giöôøng beänh chính laø aân nhaân ñaõ töøng giuùp ñôõ

mình.

Trôû veà vaên phoøng, Roy aâm thaàm haï quyeát

taâm: “Mình nhaát ñònh seõ doác söùc ñieàu trò khoûi

beänh cho aân nhaân!”. Töø hoâm ñoù trôû ñi, caäu raát

quan taâm ñeán beänh nhaân naøy. Traûi qua söï noã

löïc vöôït baäc, ca phaãu thuaät ñaõ thaønh coâng.

Nhöng ngöôïc laïi, phaûi traû chi phí moät khoaûng

tieàn ñieàu trò raát lôùn. Caäu ñaõ kieân quyeát khoâng

chuùt do döï kyù teân mình vaøo baûn thoâng baùo kinh

phí ñieàu trò thuoác men vôùi giaù tieàn raát lôùn.

Khi baûn thoâng baùo kinh phí ñieàu trò thuoác

men ñeán tay beänh nhaân ñaëc bieät naøy, coâ ta

khoâng daùm xem, vì coâ ta tin raèng, chi phí chöõa

beänh raát lôùn, coù khi phaûi chi heát toaøn boä gia

saûn cuûa mình. Cuoái cuøng, coâ phaûi laáy heát duõng

khí, laät xem baûn thoâng baùo chi phí ñieàu trò vaø

thuoác men, thì thaáy beân caïnh döôùi vieát moät

haøng chöõ nhoû: “Tieàn ñieàu trò vaø thuoác men tröø

vaøo moät coác söõa boø”.

Hoaøng Kim

(Ñoïc Hieåu 220 Trí Tueä Nhaân Sinh, taäp II,

Nhaø Xuaát Baûn Lao Ñoäng - Xaõ Hoäi)

--o0o--


BAØI LAØM


(10 ñieåm).



ÑAÏI YÙ BAØI

Toùm laïi, thöông ngöôøi töùc laø thöông mình,

loøng thöông aáy seõ maõi maõi khoâng bao giôø maát.

Vì theá chuùng ta haõy thöông yeâu nhau, haõy tha

thöù cho nhau moãi loãi laàm, haõy giuùp nhau khi

gaëp nhöõng ñieàu khoâng may, ñeå cuoäc ñôøi chæ coøn

laø ÑÖÙC HIEÁU SINH.

--o0o--


NÚI THÁI DƯƠNG

Ngaøy xöa, coù hai anh em moà coâi boá meï

töø nhoû, hai anh em döïa vaøo nhau maø soáng qua

ngaøy, neân gia caûnh voâ cuøng baàn haøn.

Hai anh em haøng ngaøy kieám cuûi nuoâi

thaân, cuoäc soáng voâ cuøng vaát vaû. Theá nhöng hoï

khoâng heà oaùn thaùn, daäy sôùm thöùc khuya töø

saùng ñeán toái laøm vieäc khoâng ngöøng. Hai anh


410

em yeâu thöông laãn nhau, neân tuy gian khoå

nhöng cuoäc soáng vaãn vui veû. Vaøo moät naøy kia,

thaàn tieân treân trôøi bieát ñöôïc tình caûnh cuûa hai

anh em, neân quyeát xuoáng traàn giuùp hoï moät tay.

Sôùm tinh mô hoâm ñoù, hai anh em coøn chöa nguû

daäy, oâng tieân ñaõ ñi vaøo trong giaác moäng cuûa hoï,

noùi vôùi hai anh em raèng: “ÔÛ phöông xa coù moät

ngoâi nuùi Thaùi Döông (Maët trôøi), treân nuùi raûi

ñaày vaøng laáp laùnh, caùc con coù theå tôùi ñoù nhaët,

nhöng ñöôøng ñi raát gian nan hieåm trôû, caùc con

phaûi thaät caån thaän! Nhieät ñoä ôû nuùi Thaùi Döông

raát cao, caùc con phaûi ñeán nhaët vaøng tröôùc khi

maët trôøi moïc, neáu khoâng caùc con seõ bò thieâu

chaùy”. Noùi xong oâng lieàn bieán maát.

Hai anh em töø trong côn moäng tænh laïi,

trong loøng raát vui. Hoï baøn baïc vôùi nhau moät

chuùt, roài leân ñöôøng ñi ñeán nuùi Thaùi Döông.

Treân ñöôøng ñi, coù luùc gaëp raén ñoäc, thuù döõ, coù

luùc gaëp choù soùi, hoå baùo, coù luùc möa sa baõo taùp,

coù luùc saám chôùp reàn vang. Hai anh em ñaõ ñoaøn

keát nhaát trí, cuoái cuøng ñaõ ñaùnh baïi moïi gian

nan hieåm trôû. Khoâng bieát ñaõ traûi qua bao nhieâu

thôøi gian, hoï cuõng ñaõ ñeán ñöôïc nuùi Thaùi Döông.

Luùc ñoù maët trôøi chöa moïc, khaép nôi khaép choán

ñeàu laø vaøng, laáp laùnh saùng choùi caû maét. Ngöôøi

em veû maët ñaày phaán khôûi, moïi khoù khaên meät

nhoïc ñi ñöôøng xa ñeàu tieâu tan. Coøn ngöôøi anh

sau khi nhìn thaáy cöôøi thaûn nhieân.


Ngöôøi anh ôû treân nuùi nhaët moät cuïc vaøng

töông ñoái to cho vaøo tuùi, roài xuoáng nuùi. Coøn

ngöôøi em cöù maûi nhaët heát cuïc noï laïi hoøn kia,

khoâng chòu ngöng tay. Moät luùc sau tuùi vaøng ñaõ

ñöïng ñaày, ngöôøi em vaãn coøn muoán nhaët nöõa.

Maët trôøi saép moïc leân roài, song ngöôøi em coøn cöù

coá. Luùc ñoù ôû beân tai anh ta ñaõ vang leân lôøi

nhaéc nhôû cuûa oâng tieân: “Maët trôøi saép moïc leân

roài, mau ñi veà thoâi!”. Song ngöôøi em noùi: “Khoù

khaên maõi con môùi thaáy nhieàu vaøng nhö theá,

Ngaøi haõy cho con nhaët cho ñuû!”. Noùi xong, anh

ta laïi maûi meâ nhaët.

Maët trôøi ñaõ moïc leân, nhieät ñoä ôû nuùi Thaùi

Döông cuõng daàn daàn taêng leân. Ngöôøi em nhìn

thaáy maët trôøi voäi vaøng coõng vaøng ñi trôû veà, theá

nhöng vaøng nhieàu quaù neân raát naëng, böôùc chaân

cuûa anh ta coù chuùt loaïng choaïng khoâng ñi ñöôïc

nhanh Maët trôøi ngaøy caøng leân cao, ngöôøi em

khoâng chòu noåi ñaõ ngaõ xuoáng, vaø khoâng bao giôø

coøn ñöùng leân ñöôïc nöõa. Coøn ngöôøi anh, sau khi

veà ñeán nhaø, laáy cuïc vaøng ñaõ nhaët ñöôïc laøm voán

roài ñi buoân baùn. Sau naøy trôû thaønh ñaïi tyû phuù,

oâng noåi tieáng khaép gaàn xa. Coøn ngöôøi em vónh

vieãn naèm ôû laïi nuùi Thaùi Döông.

Hoaøng Kim

(Ñoïc Hieåu 220 Trí Tueä Nhaân Sinh, taäp II,

Nhaø Xuaát Baûn Lao Ñoäng - Xaõ Hoäi)

--o0o--


412

BAØI LAØM


(10 ñieåm).



ÑAÏI YÙ BAØI

Ngöôøi soáng vôùi ÑÖÙC LY THAM, cuoäc ñôøi seõ

töôi ñeïp, ñoøi hoûi phaûi döïa vaøo ñoâi tay khoeû

maïnh, söï caàn cuø chòu khoù laøm aên. Coøn nhöõng

cuûa caûi baát nghóa do troäm caép, cöôùp giaät, caù

cöôïc, côø gian baïc laän, löôøng gaït ngöôøi khaùc

hoaëc aên lo hoái loä, hoaëc laáy cuûa coâng laøm cuûa

rieâng, v.v.. cuoái cuøng seõ ñem laïi tai hoïa cho baûn

thaân.

--------

HEÁT TAÄP I


MỤC LỤC

Lời nói đầu ............................................................ 5

Từ bỏ lấy của không cho ......................................... 13

Con trai đuổi mẹ để giành nhà................................. 21

Những câu hỏi ...................................................... 25

Trả lời những câu hỏi ........................................... 29

Thiên thần của tôi ................................................ 69

Những câu hỏi ...................................................... 73

Trả lời những câu hỏi ........................................... 77

Hai anh em ........................................................ 101

Những câu hỏi .................................................... 104

Trả lời những câu hỏi ......................................... 106

Một dược sĩ bị sát hại bởi hai tên cướp hung hãn . 124

Những câu hỏi .................................................... 127


Huynh đệ tương tàn vì mảnh đất hương hỏa ........ 148

Những câu hỏi .................................................... 153


Đứa con vô lương tâm ........................................ 194

Những câu hỏi .................................................... 198


Ba mươi ngàn đồng và bản án tử hình ................. 237

Những câu hỏi .................................................... 243


Bài học đầu đời .................................................. 285


414

Những câu hỏi .................................................... 290


Chân dung kẻ giết chết bé gái ba tuổi .................. 341

Những câu hỏi .................................................... 344


Thêm vốn vào đời .............................................. 363

Những câu hỏi .................................................... 365


Dũng cảm đối đầu với tên cướp nguy hiểm ......... 383

Những câu hỏi .................................................... 385


Những đề thi mẫu .............................................. 400

Đề thi 1: Nơi trở về ............................................. 400

Đề thi 2: Đến cửa ải mới chợt hiểu ra................. 403

Đề thi 3: Một cốc sữa bò .................................... 406

Đề thi 4: Núi thái dương ..................................... 409

Mục lục ............................................................. 413


GIÔÙI THIEÄU SAÙCH

1- Ñaïo Ñöùc Laøm Ngöôøi (taäp I, II - 2011)

2- Soáng Möôøi Ñieàu Laønh (2011 - Quyù IV)

3- Nhöõng Lôøi Goác Phaät Daïy (4 taäp - 2011)

4- Ñöôøng Veà Xöù Phaät (10 taäp - 2011)

5- Vaên Hoùa Phaät Giaùo Truyeàn Thoáng (2

taäp - 2011)

6- Loøng Yeâu Thöông - taäp II (2011)

7- Loøng Yeâu Thöông (2009, 2011)

8- Linh Hoàn Khoâng Coù (2010 - Quyù IV)

9- Ngöôøi Phaät Töû Caàn Bieát (2 taäp - 2011)

10- Nhöõng Chaëng Ñöôøng Tu Hoïc Cuûa Ngöôøi

Cö Só (2011)

11- Giôùi Ñöùc Laøm Ngöôøi (2 taäp - 2010)

12- Thanh Quy Tu Vieän Chôn Nhö (2010)

13- Möôøi Hai Cöûa Vaøo Ñaïo (2012)

14- Soáng Moät Mình Nhö Con Teâ Ngöu

(2010)

15- Ba Möôi Baûy Phaåm Trôï Ñaïo (2010)

16- Muoán Chöùng Ñaïo Phaûi Tu Phaùp Moân

Naøo (2010)

17- Hoûi Ñaùp Oai Nghi Chaùnh Haïnh (2011)

18- Taïo Duyeân Giaùo Hoùa Chuùng Sinh (2011)

19- Lòch Söû Chuøa Am (2010)


416

20- Thieàn Caên Baûn - taäp I

21- Thôøi Khoùa Tu Taäp Trong Thôøi Ñöùc Phaät

22- Giaùo AÙn Reøn Nhaân Caùch Lôùp Nguõ Giôùi:

Ñöùc Hieáu Sinh (taäp I, II, III - 2012)


Ñöùc Ly Tham (taäp I)


Ñaïo Ñöùc Gia Ñình (taäp I)

25- Möôøi Giôùi Thaùnh Ñöùc Sa Di (taäp I, II)

26- Giôùi Ñöùc Thaùnh Taêng, Thaùnh Ni

27- Phaät Giaùo Coù Ñöôøng Loái Rieâng Bieät

28- Ñònh Nieäm Hôi Thôû

29- Nhöõng Lôøi Taâm Huyeát (taäp I, II)

30- Phaùp Moân Nieäm Phaät Töù Baát Hoaïi Tònh

31- Nghi Thöùc Thoï Trai

32- Thoï Tam Quy Nguõ Giôùi (2012)


Caùc trang web hieän haønh coù ñaêng taûi saùch

cuûa Tröôûng laõo Thích Thoâng Laïc:

http://www.nguyenthuychonnhu.net

http://www.chonlac.org

http://www.chonnhu.net

http://www.thuvienthaythonglac.net

...

Öôùc mong moïi ngöôøi soáng khoâng laøm khoå

mình, khoå ngöôøi vaø khoå chuùng sinh.

http://www.chonlac.org/


418

----------------------------------------

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

Phöôøng Yeân Hoøa - Q. Caàu Giaáy - Haø Noäi

ÑT: (04) 37822845 - Fax: (04) 37822841

Chòu traùch nhieäm xuaát baûn:

NGUYEÃN COÂNG OAÙNH

Bieân taäp: Nguyeãn Thò Haø

Bìa: Thanh Tueä

Trình baøy: Thanh Tueä

Söûa baûn in: Ngoïc Phuùc

Ñoái taùc lieân keát:

TU VIEÄN CHÔN NHÖ

Ñieän thoaïi: (066) 389.2911

Email: [email protected]

Soá löôïng in: 3.000 baûn, khoå: 13 x 20,5 cm

In taïi CTY COÅ PHAÀN IN KHUYEÁN HOÏC PHÍA NAM

(Tp.HCM. ÑT: 38164415)

Soá xuaát baûn: 401-2013/CXB/05-39/TG

In xong vaø noäp löu chieåu quyù II naêm 2012

GIÁO ÁN RÈN NHÂN CÁCH - ĐỨC LY THAM - TẬP I

Tröôûng laõo THÍCH THOÂNG LAÏC

giÁo Án rÈn nhÂn cÁch lỚp ngŨ giỚi - ĐỨc ly...

Documents