già ch ng tr ò - hobieuchanh.com · trong 3 n©m ¶ Þu, ch ga có con, thì cô làm bánh cam...

già ch ng tr 1 www.hobieuchanh.com

già ch ng trTác Gi : H Bi u Chánh

Ph n m t:

Tr i ch ng v ng t i.èn n b t cháy kh p ô Thành Sài Gòn Ch n, ng nào c ng nh ánh

sáng nh n t o nên kh i chìm ng m trong t ch m ch t i t m. Th mà bên vùng V nh H i có m y xóm bình dân n m d c theo mé kinh phíatrong, t b n ò Long Ki n vô t i xóm Tàu, vì ng ch a gi ng èn n, còntrong nhà lá thì t d u leo heo, b i v y lúc g n t i m c d u d i kinh n c y, gióchi u ph t mát, mà quang c nh trông có v âm u, có h i bu n b c. Trong xóm Tàu, n m xéo xéo vàm r ch Ông L n là xóm nghèo h n h t vùng

y, còn m t vài ông th thuy n i làm v tr , nên xung x ng i v ri t k o v conch n c m. Vài anh xa phu m c qu n v n, áo v t vai, b n b ra sang xe ch y c

i. C ng có ít ch àn bà mua bán, ch thì bán h t xôi b ng thúng v , ch thì gánhchè cháo ra i bán d o. Nh rãi rác có k vô ng i ra nh v y, nên quang c nh linh

ng vui vui làm phai l t b t h i bu n bã. Gi a lúc l m g n h t sáng nh ng ch a thi t t i ó, m t ch àn bà ng i tr c

n nhà lá x ch x c, m t ngó xu ng kinh xem tàu d t ghe i ngang. M t a con gáinh x n b n ch i m t bên ch , thình lình nó h i: “Cha i âu mà ch a th y v v ymá? Con ói b ng quá. ” Ch nói: “Rán ch m t chút n a con. Nh thi t t i mà cha con không v , thì má s

t èn và xúc c m cho con n.” M t ng i trai ch ng vài m i tu i, b t ng m nh m , phía ngoài xâm xâm ivô xóm, v a i v a hút gió. Ch àn bà th y i ngang qua ch m i kêu và h i:

- Em có th y anh hai em làm gi ng gì ngo i hay không v y em Giao?- a! Anh Hai ch a v hay sao?- Ch a. Ch t h i chi u n gi mà không th y t m d ng gì h t. Con Tý ói

ng mà không ch u v n c m cho r i ch .- Thôi, ch c nh m c nh u nh t ngoài quán thím Phòn ch gì. Mãn gi tôi qua

u Kho có chuy n m t chút. Tôi v tr . i v t i ngã ba h i nãy tôi th ytrong quán thím Phòn có m y ng i ng i ánh chén nói chuy n om sòm. Tôi

c lo i ri t v , s anh B y ch c m, nên tôi không dòm k coi ai trongquán.

Tên trai nói r i i th ng l i c n nhà xéo xéo g n ó m c a mà vô. Ch àn bà ng d y th m t h i dài r i nói v i a con gái: “Thôi vô ây má

t èn r i má xúc c m múc cá cho con n tr c i. Ch không c n a âu.” Trong xóm Tàu n y có ch ng m t ch c r i cái nhà. Vì ch d u bao l n c ngdùng ti ng chung mà g i là nhà, ch n u nói cho úng thì m i g i là chòi cho trúngchánh ngh a, b i vì m i nhà ch có m t c n th p th i, ch t ch i, vô c a ph i cúi u.

http://www.hobieuchanh.com


Mái nhà thì l p b ng lá xé1, ho c lá ch m2, có ch thi u lá ph i chèn m t vài t mthi c. Còn c a v i vách thì dùng th , ai có th gì dùng c thì dùng, lá có, thi ccó, ván thùng có, b i v y không kín áo gì h t. Ch àn bà trông ch ng không c nên ph i vô d n c m cho con n, ây là côHai Xuy n, v c a anh Hai Túc, làm th máy ngoài hãng c a. V ch ng ây t khiph i hi p v i nhau tính ã h n m i n m r i, sanh c con Tý ó, nó ã lên 7 tu i.Vì Hai Túc ng coi cho máy c a ch y, anh n ti n khá, nên nhà anh t t h n h t, tuy

t c n mà c a kín áo, vách ch c ch n l i có k m c m t cái xép3 m t bên n un.

Cô Hai Xuy n có ngh làm bánh cam ng v i bánh ch thi t ngon, còn thêmbi t ngh may, l i may khéo. H i 20 tu i, cô g p Hai Túc r i vô c t nhà xóm n y,trong 3 n m u, ch a có con, thì cô làm bánh cam ng và gói bánh ch m i b a

ng i bán khá quá, ki m l i mua c m g o v ch ng n không h t. Ch ng có con côkhông th i bán bánh c, cô m i b ngh làm bánh mà sang qua ngh may. Nh

y n m i bán bánh cô quen h t m y xóm d c theo mé kinh, l i c ng quen luôntrong xóm C u D a n a, b i v y ng i ta tin c y m i a cho cô may, nên cô có

may th ng th ng hoài. Nh ng vì xóm bình dân may v i mà thôi, lâu lâui có m t cái áo bà ba ho c m t cái qu n hàng mà may, b i v y ti n công khôngc nhi u l m.

ng quan l vô t i u xóm thì d t. Trong xóm Tàu ch có ng mònch ng ch t, b i v y ch nào có t tr ng cao ráo thì ng i ta c t nhà mà , thành thnhà c a trong xóm không có th t , lúm khúm cái n m ngang, cái n m d c, khônghàng ng chi h t. T u l tr vô xóm, bên tay trái d a theo mé kinh t không b ng th ng c tnhà không c. Bên tay m t g p tr c h t nhà ông Kèo, th m c, v i bà v và

t a cháu n i gái 15 tu i, tên Nh n, bán bánh ú. K ó là nhà bà L v i ng icon gái tên Hi n, 29 tu i, ch ng ch t, bán xôi. Cách m t cái v ng thì t i nhà c a thmáy Hai Túc thì con ng mòn l i cong vô phía tay m t, trong ó nhà c a l n x n

n m t ch c ch . Tên Giao i ngang nhà Hai Túc ng nói chuy n v i cô Hai Xuy n h i nãy ó,nhà nó c t xéo v phía bên kia ng mòn. Nó c ng làm th máy ngoài hãng c a,nh ng th ph . Nó m i 20 tu i, ch a có v , mà c ng không có cha m , anh em, nên

cái chòi nh m t mình. Nó n c m tháng t i nhà anh B y Cao làm cu ly4 trong m thãng v i nó, nhà k nó ó, B y Cao ã 40 tu i, có v , nên v nh n u c m luôn choGiao n, m i tháng nó tr ti n cho ch , vì hai ng i làm m t ch , v n c m m t l t,

i b n nghèo v i nhau có gì n n y, không có chi b t ti n.a nay Giao có nói tr c cho B y Cao hay nó có vi c ph i qua bên C u Kho m t

lát nên v tr , tuy v y nó s v B y Cao ch lâu ch phi n, nên v t i nhà nó c i áo bó, l t t i n c m, không k p t èn.

1 lá (d a n c) c xé ôi d c theo sóng2 lá r c ra kh i sóng và c k t dính v i nhau b ng l t d a. Lá ch m có hai lo i là lá ch m sóng và lá ch m

m. Lá ch m sóng dùng làm vách hay l p nhà; lá ch m t m dùng làm vách b ch a lúa.3 chái nh4 c t ch cooly (ti ng Anh) ho c couli (ti ng Pháp), ch này g i phu khuân vác.



Giao nh tu i, bi t ch l i rành ngh , n nói nh nhoi, tánh tình vui v , bi tth ng ng i ho n n n, a ti p giúp anh em, b i v y trong s làm c ng nh i

i xóm ri ng không bao gi mích lòng ai, trái l i ai c ng yêu m n. Ng i n c m t i v i v ch ng B y Cao, Giao th th nói: “Anh Hai Túc có v conmà c ta bà5 hoài, không k t i gia ình. B a nay nh i nh u nh t âu n a, b vcon nhà ch c m t i ch ng n y mà ch a v . H i nãy tôi v ngang ch Hai Xuy nkêu h i tôi có bi t nh i âu hay không, b ch bu n quá”. V B y Cao nói: “Có l gì âu mà ph i h i. Ch ng n y mà ch a v là m c nh ungoài quán nào ó ch gì”. B y Cao nói: “T i nghi p thím Hai Xuy n, m c anhch ng c ng nh có con qu trong nhà. Chú i làm không v thím bu n, nào ph ithím s nh i trai gái nên thím ghen hay là s i n u ng t n hao ti n b c âu. Thímbu n là vì thím s nh u nh t say s a r i v ánh v ch i con, làm t ng b ng túi b i,náo ng c xóm ch ”. Giao châu mày nói:

- Tôi t ng anh th Túc có ph c l n l m nh m i g p c ng i v ànghoàng úng n nh ch Hai Xuy n.

- Thi t v y. Có ph c l m. Thím Hai Xuy n may khéo, thím may m n ki mti n ph nuôi s ng ch ng con. Chú i làm thím nhà lui cui lo nuôi con, lo

n p nhà c a, lo c m n c cho s n ng v có mà n. H r nh thì thímmay ki m thêm ti n n a. V y thì chú kho quá. N u chú bi t suy ngh , bi t xétcông n c a v , chú bi t vui v i v con, thì gia ình c a chú s ng b c nh ttrong xóm n y, ch âu có xào xáo hoài, làm cho thím Hai Xuy n bu n r unh v y.

- Thi t tôi th y thân ph n c a ch Hai Xuy n tôi t i nghi p cho ch quá. M i l nnh say v nh ánh ch tôi ch u không c, nên tôi can thi p luôn luôn. L n

nào tôi c ng b nh m ng ch i, nhi u l n b n thoi n a, mà tôi không k , ccan thi p hoài. B y Cao ch n nói:

- Em ch ng nên can thi p. Chú ánh v mà em can, nhi u l n chú nói x u choem, chú la em l y v chú nên em binh. V y thì còn can làm chi.

- i! nh say nên nh nói b y, h i nào mà ch p nh. H t say r i anh em c ng t v i nhau nh th ng, ch B y không th y hay sao?

- Nên cho ng i già c h can gián t t h n.- Già c có ai âu. Ông th Kèo ngoài xa, Bà L bán xôi v i ch Hi n g n,

can m t hai l n không c, hai m con ghét không thèm nói t i n a. Anhy, ch B y c ng không ch u l i mà khuyên d . Tôi g n, n u tôi làm l n a,

thì r i s y tay anh Hai Túc ánh ch t v nh còn gì.- Ch t thì b ày. lu t pháp tr ng tr m t l n cho chú t n. Em can ã không

có n, mà nhi u l n em còn b òn n a ch .- Anh Hai Túc y u x u, nh thoi có th m tháp gì âu. Tôi nghe nói u ng ru u

n c m m i ngon. Tôi có n m th thì r u hôi rình ch ph i ngon ng t gì sao

5 i ch i rày ây mai ó



mà mê. Mà có u ng thì u ng chút nh v y thôi, u ng làm chi cho t i say r isanh gi c v i v con.

B y Cao nói: “T i chú th Túc có tánh k c c, h say thì gây g , ch h say âu cónh v y. Có ng i say thì h ng . C ng có ng i say thì h nói chuy n vui l m. Có

t mình chú h say thì v ánh ch i v con, chú không ch u b t t say c a chú, scó ngày chú mang h a l n.”

n c m r i v B y Cao mang chén vô trong nhà r a. Giao c ng i nói chuy nch i v i B y Cao. Cách m t h i nghe ng nhà th Túc có ti ng la hét om sòm. V

y Cao b c ra nói: “ ó, ông men v r i nên làm om ó.” Giao ng i lóng tai nghe. Ban u nghe ti ng Hai Túc r y om sòm. M t lát l i ngheti ng ch Hai Xuy n la khóc: “Tr i t i, ch t tôi còn gì! Chòm xóm ành choch ng tôi gi t tôi hay sao?” R i ti p nghe ti ng con Tý khóc la n a. Giao xúc ng ch u không n i. Nó ng d y bi u v ch ng B y Cao i v i nó l ican. V B y Cao bi u ch ng ng thèm i. Có i thì i ra bót xin lính vô b t em HaiTúc v bót mà giam thì t t h n. Giao b ra c a i ri t l i nhà th Túc. Th y Giao v i b n trong s mà trong xóm

ng nh v y, B y Cao không n làm l nên th ng th ng i theo sau. V th y ch ngi, ch c ng i n a.

Giao i vô g n t i c a, tuy ng n èn d u không c t l m, song nó c ng th yTúc m t tay è v vô vách, còn m t tay a lên mu n ánh. Nh ng anh ta m y ukhông có s c bao nhiêu l i thêm say mèm, m t nh m m t m , ánh không trúng âu

t, ph n thì ch v mi ng la, tay a ra mà , còn thêm con Tý binh m , nó níunh ng nh ng phía sau n a, b i v y anh ta làm d mà ánh không c. Giao tr n,nó a vào, x p hai cánh tay Túc ôm ch t mà kéo anh ta ra, ng g n n cho Xuy n. Túc vùng v y mu n ki m th ánh Giao, mà s c y u l i say, làm không l i s ctrai sung túc, nên b Giao ôm mà kéo cho n m trên ván. V ch ng B y Cao vô t i. Hai Xuy n l t t ch y ra ng m t bên v B y Cao,

ng nh mu n yêu c u ng h . B Giao è n m trên ván c a qu y không n i, co chân p vô vách cây nghe ùng

ùng, ch không trúng Giao. Hai Túc m i ch i Giao, ch i v , ch i h t chòm xómtheo m t phe v i v mà hi p anh ta. V B y Cao ngó ch ng r i c i ng o mà nói: “Th y hôn? Tôi nói h can thì bnghe ch i, có n ngh a gì.” Hai Xuy n nói: “ nh say r i nh nói iên, xin anh B y, ch B y ng ch p nh.” Túc vùng v y, m ng ch i m t h i r i m n h i i s c nên n m êm. Giao th y

y m i buông Túc; anh ta n m ng ngáy khò khò. V B y Cao m i nói: “Thôi, êm r i, mình v .” V ch ng B y Cao m i rút i HaiXuy n theo cám n. Giao theo sau m i nói v i Hai Xuy n: “Ch Hai cho nh ng . Khuya thì nh

t say ch gì. N u nh có làm d n a thì ch ch y ra ngoài la lên; chòm xóm ng ita hay t nhiên h l i c u ch .” Giao v t i nhà, xô c a b c vô, mò ki m h p qu t t èn r i n m trên cái gh

hút gió theo h i b n n v ng c .



M t mình v i ng n èn leo lét, Giao hút gió m t h i r i nh t i c nh Hai Túc saya làm náo ng trong xóm h i nãy thì c m th ng thân ph n c a ch Hai Xuy n có

ngh , có h nh, mà nhan s c l i p h n ch àn bà trong h ng bình ân, ch ã làmi tình gì mà bây gi ph i mang anh ch ng say, anh không bi t yêu quý ng i vp , hi n lành, trung thành, t n t y, ã không làm cho v vui, mà h ng thú gia

ình, l i theo ánh ch i hoài làm cho v bu n nh trong a ng c, b n cùng qu.

Giao suy ngh r i nh l i i các chú trai c ng nh các cô gái, h l n lên thì aing mong c i v l y ch ng ng vui h ng h nh phúc gia ình. Có l ch Hai

Xuy n c ng mong h ng h nh phúc y nên h i tr c ch m i ng anh Hai Túc cóngh th máy, còn ch có ngh th may, d u th nào v ch ng c ng ki m c m nuôi nhau, không n n i ói rách. Thi t nh có ngh nên không ói rách mà ch HaiXuy n m c anh ch ng say s a, thô l thì ch có th y h nh phúc gì âu. X a rày cónhi u anh th y mình lãnh ti n kha khá mà có m t mình, hay khuyên mình ki m v

ng có ng i lo may vá áo qu n cho mà b n, lo i ch n u c m cho mà n, gâynh phúc gia ình mà h ng nh chúng b n.

C ng nh nhi u êm khác, h Giao nh t i l i khuyên ki m v thì chúm chími, th m h i sao dám ch c có v s h nh phúc? N u không gây c h nh phúc

mà gây ra tai h a r i làm sao? N u r i g p ng i v ghen nh ch B y Cao, c eotheo ch ng không cho ra kh i nhà, b a nào ch ng i làm v tr thì ki m chuy n r yrà, v y là h nh phúc hay sao? N u l g p ng i v h n u, mình nói m t ti ng vnói m i ti ng, coi ch ng nh th ng m i, ph i làm ra ti n cho v n hàng n bánh,

m áo s m qu n, không k công ch ng c c kh , v y là h nh phúc hay sao? N u g png i v nh vài ch trong xóm kia, m i b a i ch ng i làm r i thì gi m l i

ánh bài ánh b c, ho c th i ki m àn ông, con trai mà nói chuy n, không tr ngtrinh ti t, không k th phi, v y là h nh phúc hay sao? Giao ngh t i m y tr ng h p ch ng may ó thì gi t mình, th m nói thôi m tmình cho thong th và kho trí, không nên có v mà sanh chuy n r c r i. Lóng nghe ng nhà Hai Túc êm luôn. Giao m i t t èn mà ng .



Ph n hai:

Cách ba b a sau. Gà c trong xóm Tàu ti p nhau gáy sáng. Gà mé kinh bên kia c ng h ng

ng gáy theo. Cô Hi n, là con gái c a bà L , góa ch ng, g n nhà th Hai Túc, nghe ti ng gàgáy thúc m i m hé c a dòm ra ngoài. Th y ngoài ng s p sáng g p, nên i c,cô bèn l y cái kh n v n s c xanh mà choàng u, r i b ng thúng xôi i bán d o. Ra t i ng quan l có tr i á, cô Hi n i c ch ng m i b c cô th y cóng i n m nghiêng v t ngang trên khúc cây b n6 ng i ta n b bên mé ng khô r i s khiêng v mà b a làm c i. Cô không hi u ai làm gì n m ó, cô b c l i

n mà coi m t. Tr i ch a sáng, th y không rõ, nh ng g ng m t m ng t ng thHai Túc, cô v i vã th i l i mà i ri t vô nhà Hai Túc kêu ch Hai Xuy n h i có Túc nhà hay không. Hai Xuy n ã th c d y lâu r i nh ng th y tr i ch a sáng thi t nên ch a m c a.Cô nghe Hi n kêu mà h i thì cô v a m c a, v a tr l i:

- Không có nhà. i làm mà chi u hôm qua không có v n c m, i m t luônêm nay n a. Cô h i chi v y?

- Ch ra ây coi. Tôi i bán, ra t i l tôi th y có ai n m v t ngang trên khúc câyn, b gi ng nh quá. Ch ra coi ph i nh hay không?

- Tr i t i! Hay là i v mà say quá nên té n m ó. âu, ch nào âu, cô d tch cho tôi coi.

Hai ng i v a i v a ch y. Tr i sáng l n l n, bây gi ã th y rõ, nên i g n t i Xuy n v a ngó thì bi t làch ng, m i ch y l i ôm ngang mình mà d y. Hai Túc không c a qu y, c p m t m trao tráo. Xuy n không n i. Cô r taych n u l nh ng t. Cô a tay ngay l m i thì không còn th . Cô vùng la l n: “Tr i

t i! Ch t r i còn gì âu! ” Xuy n ng d y v a c y Hi n làm n ch y v kêu anh B y Cao v i Giao. Cô

ng m t mình ngó thây ch ng mà khóc, không dám r t i n a. V ch ng B y Cao th c d y r i, nghe Hi n kêu Giao mà nói Hai Túc ch t thì kinhtâm, v i vã tung c a ra h i ch t âu. Hi n ch ngoài l và nói có Hai Xuy n rangoài ch ó r i. Cao bi u kêu giùm Giao d y. Anh ch y ri t ra l . Giao còn ng ng , nghe k kêu ng i h i om sòm, gi t mình ng i d y nghenói Hai Túc ch t ngoài l thì tái m t, m t nh m m t m , nó nh y xu ng t xô c amà ra, r i th y B y Cao ch y, nó c ch y theo, không thèm h i hai ch àn bà ngnói chuy n. Hai ch c ng l t t i theo. Qua kh i nhà Hai Túc, Giao g p con Tý

ng ch y ra l . Giao tránh nó mà dông7 theo cho k p B y Cao. Cao v i Giao n m t l t. Hai Xuy n khóc mà nói: “Ch t r i, còn gì âu anh em.Chi u hôm qua i làm không có v , m t bi t luôn t i êm nay. H i nãy cô Hi n i

6 lo i cây m c n i n c lên xu ng, ngoài r t còn có r ph i g i là c c b n, bông tr ng, trái tròn d p.7 ch y l



bán xôi, cô th y n m ây. Cô ch y v kêu tôi. Tôi ra thì ã ch t bao gi r i. Tôi lênkhông n i. V y hai anh em làm n khiêng giùm v nhà.” B y Cao nói: “Không c. Chú Hai ch t n m bên ng, ch t h i nào và t i saomà ch t mình không bi t. V y mình không nên ng t i t thi. Ph i i ra bót mà báocho ông cò8 vô tra xét coi chú có th ng tích gì hay không, t i sao chú ch t. Khôngbi t ch ng chú b ng i ta ánh ch t. Ph i cho nhà ch c trách tra xét r i mình sxin xác v mà chôn ch . Em Giao em ch y ra bót mà báo cho ông cò hay giùm chútem.” Giao nói nó tr n, nó t i bót9 vô phép quá. nó v b n áo r i nó i. Cao nóithôi nó nhà coi ch ng Cao i ra bót. Hi n b ng xôi i bán v B y Cao ó v i Hai Xuy n. Con Tý ng i ngó thâycha mà khóc làm cho Giao ng lòng. Giao ch y v nhà r a m t và b n áo r i tr ra. Hai Xuy n c khóc hoài. Th y Giao ra, cô nói cô ch c ch ng cô say quá, i v d c

ng ba chùm ba chân v p té r i n m ó, d y không n i nên nhi m gió mà ch t,ch không ph i b ai ánh. N u ánh l n thì ph i có v t tích. Không có máu, còn m tmày không s ng không b m có ph i b ánh âu. V B y Cao nói ph i cho quan th y khám nghi m, ng i ta m i bi t t i sao màch t. Không ch ng âu trong mình làm sao mình th y c. M t tr i v a m c thì có m t th y i v i hai anh lính c i xe máy vô t i. Ba ng ixúm l i xem t thi. Th y i bi u Giao d áo c a Túc coi, thì ng c và l ng không có

t tích chi h t. B y Cao v t i, Giao nói không có b ánh, ch c u ng r u say té nhi m gió. Th y i nói th y V nh H i m y n m r i, th y bi t anh th máy n y có t t say.Tuy v y mà th y tra h i m y quán d c ng coi h i hôm anh ta nh u nh t quánnào, nh u v i ai r i s bi t. Th y bi u hai anh lính ó gác, th y v kêu xe H ngTh p T ch lên nhà xác cho quan th y khám nghi m. Giao nói v i Hai Xuy n nó v i B y Cao ra hãng cho anh em trong s hay vàxin v i ông x p nhà ng giúp ch mà lo cu c t ng táng Hai Túc. Th y i c i xe máy i v . V B y Cao không n b mà v nên ph i ng i l i ó mà an i m con Hai Xuy n. G n 8 gi , B y Cao tr l i, có T Thìn theo. Hai ng i c i hai chi c xe máy. B yCao nói v i Hai Xuy n r ng th ng Giao xin phép ngh không c, b i vì Hai Túc

t thì nó ph i th mà cho máy ch y, n u nó ngh thì không ai coi. Ông x p chophép B y Cao v i T Thìn nhà ng lo làm ám ma cho Hai Túc c ng . Th y

m Giác lãnh làm s ng góp ti n anh em l n nh trong hãng ai mu n phúngu bao nhiêu th y10 thâu giùm cho.

V B y Cao h i xe máy âu mà nh c i i ó. nh nói c a anh em trong hãngcho m n ng nh i lo công vi c cho l . M t lát có xe H ng Th p T l i ch t thi em lên nhà xác. Hai Xuy n h i ph i

em lên ó mà m hay sao. Ng i ta nói em lên cho quan th y thu c khám nghi m

8 cò : commissaire de police: c nh sát u tra, nh ng ng i bình dân g i c nh sát là cò, không nh t thi t lành sát u tra.

9 (poste): tr m c nh sát10 th y y



coi ch t vì c nào và ch t h i m y gi . Có khi quan th y không c n m thì mình xinxác li n ch v làm ám ma. Còn n u ph i m r i thì mình li m r i c ng xin phép

em v mà t l c. Hai Xuy n g i con Tý nhà v i v B y Cao. Ch v l y ti nc r i kêu xe xích lô i theo xác ch ng v i B y Cao và T Thìn.

Xe h i H ng Th p T ch y mau, m y ng i theo không k p. T Thìn nói khôngi gì. Anh bi u B y Cao c lên nhà xác ó mà ch , anh ghé tr i hòm C u Ông

Lãnh bi u tr i hòm cho xe lên ch t thi v Tàu r i ch hòm qua ó mà li m. Cònnh quan th y nh ph i m thì anh tr v bi u tr i hòm ch hòm v i t mli m em lên nhà xác mà li m r i s ch v Tàu mà cúng t . B nào c ng ph i b asau m i chôn c. Hai Xuy n v i B y Cao lên nhà xác ng i d a g c cây mà ch h n n a gi thì anh

Thìn c ng lên t i. Anh nói anh s p t ã xong r i h t.Vì anh quen v i ch âmcông nên h tính v i giá r , l i cho chôn trong t riêng c a h n a. H c ng lãnh ikhai t và lo gi y t phép t c, mình kh i lo gì h t.

n 11 gi , Ông c t 11 i lên nhà xác. Nhân viên trong nhà xác ã l t h t áoqu n c a Hai Túc, anh n m tr n tru ng trên bàn s n ra. c t xem phía tr c r ibi u l t cho ông xem sau l ng và hai bên hông. Tuy không th y v t tích chi h t mà

c t nh ph i m . T Thìn nghe nói m thì anh bi u B y Cao v i cô Hai Xuy n ó, anh c i xe máy

i xu ng C u Ông Lãnh li n.c t m ngay lá mía thì th y lá mía b , nên n n nh n m i ch t. Nh ng coi

ngoài ra ngay ch ó thì không th y b m ho c có m t d u chi h t. Ông nói có lng i ta á ho c p m t cây ngay ch ó nên lá mía b mà ngoài ra không có m t

t th ng chi h t. Ông coi trái tim và nói n n nh n t t th trong kho ng t 9 t i 10gi trong êm r i. Th y y tá gom m b vào cái hoa ly r i xách lên xe i v i ông

c t . Cách m t chút xe h i ch hòm lên t i, cô T Thìn em xe máy lên trên xe màng i. Nh n viên c a nhà âm công12 khiêng hòm và vô nhà xác mà li m Hai Túc,tr c m t v anh ng khóc d m và hai ng i b n r t c m xúc. Li m xong r i m i khiêng lên xe h i. Anh s p ph nói xe r ng nên anh m i côHai Xuy n và Thìn b xe máy lên xe h i r i anh ch h t v V nh H i cho mau. G n m t gi tr a xe ch quan tài m i v t i Tàu. Th ng Giao ch a i làm bu ichi u, nó d t con Tý ch y ra ti p r c. V B y Cao, m con bà L , v ch ng ông Kèo

u có ra h t. B y Cao bi u Giao theo anh tr vô d n ch ng quan tài. Vác ván b ng bàn

em ngoài sân cho tr ng h t phía tr c r i ng i ta khiêng quan tài vô. M yng i xóm trong hay tin kéo nhau ra phân u v i cô Hai Xuy n. T Thìn nh tr a b a sau, l i 12 gi r i thì phát hành i chôn ng anh emtrong hãng có th a m t khúc ng cho c. Nh n viên nhà âm công h a s

em xe có ph m l i tr c 12 gi , r i lên xe i v .

11 bác s12 a ti m lo vi c chôn c t



Bây gi T Thìn v i B y Cao giao cho àn bà trong xóm lo vi c cúng qu i, haianh i ra quán n c m r i lo vi c khác, ng i i cho anh em trong hãng hay quan tàich v r i và nh gi chôn c ng r i, ng i em gi y c n c c c a Hai Túc giao choch âm công mà c y i khai t , xin phép chôn và d n ào huy t cho t t .

c t ch ng ch c a ông c t v cu c khám nghi m t thi, ông x p bót V nhi nghi Hai Túc có ánh l n v i ai, b ng i ta á ho c p b lá mía nên m i ch t,

i v y bu i chi u ông m cu c u tra li n. Ông xét h i thì chi u b a tr c, mãngi làm vi c r i, Hai Túc v trong kinh có ghé quán thím Phòn mà n nh u. òi thímPhòn ra bót thì thím ch u có nh v y. Thím khai thì h i chi u Hai Túc ng i nh u m tmình. n ch ng v ng t i thì có tên Quì v i tên Kèn làm vi c cho hãng d u ph ngbên C u Kho, nhà phía d i s rác, hai ng i ghé quán n u ng n a. Hai Túc quen

i tên Quì nên ban u hai ng i nói chuy n v i nhau r t vui v và thân thi t. Lyy ti p ly n , ba ng i ng i nh u hoài không ai ch u v .

Nh u n quá 9 gi , Hai Túc v i tên Kèn say nhi u, duy có tên Quì còn t nh táo.Túc v i Kèn nói chuy n r i cãi l v i nhau, la l n ti ng l i mu n gây l n n a. TênQuì t nh nên can gián, tr ti n r u, r i n m tay kéo tên Kèn ra l và d t i v phía

i nhà máy. Hai Túc c ng tr ti n n u ng r i i v sau, i vô phía hãng d t, màra l r i thì ch n b c t i, ch n th i lui, âm qua vát l i, b i không v ng. òi tênQuì v i tên Kèn mà h i thì hai tên n y c ng khai y nh l i c a thím Phòn. Quì c ngquy t nói th y Kèn say quá nên nó d t v tr c, b Túc l i sau, không hi u Túc i

âu hay là còn u ng t i ch ng nào. Hai ng i phía d i nhà máy khai có g p d tKèn v . Bà già khít vách v i Kèn khai êm ó Kèn say v m a r i ng khò t i sáng,không nghe la r y chi h t. Ông x p bót òi cô Hi n bán xôi mà h i cô g p t thi h i nào và th y n m cáchnào. H i xong h t r i, ông oán Hai Túc say quá i không v ng, ba chùm ba chân

p khúc cây b n mà té, r i khúc cây ch m ngay ch lá mía mà ch t, ch không ph i ai ánh á.

Th thuy n trong xóm Tàu hay Hai Túc ch t vì r u thì gi t mình, ai c ngquy t b cái t t h n b a lãnh ti n thì r nhau ghé quán nh u nh t. Th ng Giao thtr c m t v ch ng B y Cao tr n i nó không b ng ly r u mà u ng. H ng bình dân v i nhau th t có lòng. D u bình th ng hai ng i không anhau i n a, r i có ng i n y ch t thì ng i kia c ng t n tâm lo l ng. Nông dân ch n thôn quê c ng v y, mà th thuy n n i thành th c ng v y. H có tình oàn

t d nhiên. Quan, hôn, tang, t ph i giúp nhau. M t ng i c vui c th y nng. M t nhà b tai h a c th y n chia bu n và lo l ng. ó là cái t p quán di tích

a phong hóa c truy n. Ng i trong xóm m t làng thì chung vui chia bu n v inhau, không c n ai ép bu c hay rù qu n. Ph i có chung l n v i gi i bình ân Vi tNam m i th y rõ cái cá tánh c bi t c a dân t c ó. Vì cái tình oàn k t c h u nh v y mà bu i chi u ó c xóm Tàu ra t i xóm

c theo mé kinh, ai có nhà thì u n th m Hai Xuy n t l i phân u và cúngchút nh t ng táng ng i quen bi t cho linh h n ng i c an vui n i chínsu i. G n t i th y N m Giác, nh n viên c a hãng c a, v i b n anh th thuy n làmtrong hãng, thay m t cho anh em l n nh em nhan èn v i m t bó hoa t i vô cúng



Hai Túc v i n m tr m ng b c c a anh em chung u và c ng có ông ch v i m yông x p ph thêm góp s c mà lo cu c t ng chung c a Hai Túc. T Thìn lãnh ch p h t các s ti n phúng u r i ám tr ti n mua hòm t nli m, ti n ph m ch i chôn, cùng các s ti n t n phí l t v t khác. Tr a b a sau i chôn thì ng i trong xóm v i anh em ngoài hãng theo a ctr m. Nh ng ng i m c làm vi c thì a ra t i b n ò C u Kho r i i làm, cho TThìn v i B y Cao c phép ngh tr a luôn lên t i Hoà H ng v i cô Hai Xuy n và

y ch àn bà xóm Tàu. Chi u Giao i làm v , th y ch Hai Xuy n chôn c t ch ng xong, ch ã v r i, thìGiao ghé vô mà h i th m. Hai Xuy n m n Giao ph v i ch khiêng cái bàn ngoàisân vô d a t m vách bu ng làm bàn th Hai Túc. Còn ván13 u nh ch mu nlót d a vách, g n ngoài c a cho sáng ng ch ng i may. Giao không cho ch khiêng,bi u m t mình nó ôm n i, nó m i ôm ván vô lót ch c ch n theo ý ch mu n.

Giao d n d p giùm r i m i v n c m v i v ch ng B y Cao. B y Cao nói HaiTúc ch t r i ch c Giao s ng coi cho máy ch y th cho Hai Túc. Giao nói ông x p

ã có tính nh v y r i, vì kêu th khác s h không quen r i máy tr c tr c.n t i T Thìn vô kêu B y Cao i v i anh l i nhà Hai Xuy n mà tính s xu t

phát. Giao v i v B y Cao i theo coi ch i. Tính s thì ti n phúng u c g n sáu tr m. T Thìn tr ti n t n li m chôn c t

h t r i thì còn d c 52 ng. Anh m mà giao cho Hai Xuy n. V B y Caonói hai b a rày Hai Xuy n c ng t n b n, mua v i may ch 14 cho hai m con, mua

cúng qu i, s m tr u cau, trà lá ãi khách. S ti n d n m m i m y ngó ch c v a ngám15 ch không d gì.

Hai Xuy n nói ch b tai h a nh anh em giúp công, giúp trí, giúp b c, giúp l i,u không có v y thì ch không bi t làm sao mà chôn ch ng cho c. Ch cám ny Cao v i T Thìn và c y hai anh trao l i cám n c a ch v i các anh em l n nh

trong hãng, n y không bao gi ch quên. Các vi c xong r i m i rã. V ch ng B y Cao v i Giao c ng v , ai v nhà n y, không bàn lu n t i s HaiTúc ch t. Nh ng mà êm ó ba ng i n y n m suy ngh ch c ch ng kh i nói th mtrong trí r ng Hai Túc ch t thì Hai Xuy n h t tai h a, h t bu n r u r i. T i m t lát, ch Hai Xuy n t èn trên b ván g n c a r i b ng r may rang i d a ánh èn mà may ri t cái áo bà-ba b ng v i tr ng cho r i ng sáng b a saung i ta l y. Vì s gió ph t làm chao ng n èn nên ch khép b t cánh c a. Ch ch m ch ng imay. Con Tý n m ch i m t bên, nó nói v i m m t lát r i ng khò. Giao n

m r i nó ng i nói chuy n ch i v i B y Cao m t h i r i i v , cho nh ngh . Vi c a nó ngó th y bên nhà Hai Túc có ánh èn gi i ra ngoài. Nó ngh còn s m vm m t mình thì bu n, ch ch a ng nghê gì c, nó bèn i luôn, tính l i th m ch

Hai Xuy n m t chút.

13 là m t lo i "bàn" th p n m ho c ng i14 tang ph c15 ng Vi t hóa t ti ng Hoa:v a ngám= úng kích th c, v a không d không thi u



Hai Xuy n ng i may, t b v ng v b ng nghe nh có ng i i vô c a, ch bènng c m t lên mà ngó. Giao ng t i c a ngó vô mà h i:

- Ch may t i ban êm hay sao ch Hai?- , có cái áo g p nên may cho r i ng mai giao cho ng i ta.- Tôi th y àng n y t èn, tôi t ng có vi c chi, nên tôi l i coi ch có c n dùng

tôi hay không. B t lu n vi c chi, h ch mu n có ng i giúp thì ch c kêu tôi,nghe hôn ch Hai. Chuy n ch em tôi không ti c công v i ch âu. H i nhcòn, tôi n làm sao thì bây gi c ng v y, ch ng ng i chi h t.

- Cám n em, em vô ng i ch i. Giao v a b c vô, v a nói: “Ch m c may. Tôi vô nói chuy n s làm m t th i gi

a ch .” Hai Xuy n chúm chím c i và nói: “May v i tay, ch ph i may v i mi ng haysao mà s m t thì gi . Nh c cái gh kia ng i nói chuy n ch i em.” Giao xách cái gh u em g n cái èn mà ng i, i di n v i Hai Xuy n. Nóngó con Tý n m day m t vô vách r i nó nói:

- Con Tý ng r i? Ng s m d .- Nó ng nãy gi . Có hai m con, nó nói khào m t lát r i bu n nên ng .- nh m t h m nay coi b nó bu n hay không ch ?- Thu nay x n b n theo tôi, ít g n cha, b i v y nó không trìu m n cho l m. Tuy

y mà nó c ng bu n bu n. H m nay em làm gì âu mà không l i ng n ych i?

- i tr c tôi l i có nh. Anh em ng i nói chuy n ch i. Bây gi tôi l i còn cót mình. Tôi s ch th y tôi ch nh nh r i ch bu n, nên tôi không mu n

i.- Th y c m t ng i c ng còn . Không th y ng i nào h t m i bu n ch .- y à? H m nay tôi lo cho ch m t chuy n, tôi lo quá.- Chuy n chi v y em?- Thu nay tuy nh hay nh u nh t, song m i k lãnh ti n nh c ng a cho ch

nh m mua c m g o mà n. Bây gi không có nh n a, ch v i con Týi làm sao mà s ng.

- Tôi r t cám n em có lòng t t lo cho ph n m con tôi. Thi t hôm cô Hi n ch y kêu tôi ra, tôi th y nh n m ch t tôi b n r n tay ch n. Tôi c ng mu n ch t

ph t cho r i. Em ngh coi trong nhà có n m ba ng, ch không có ti n dnhi u. Tôi l y gì mà chôn c t nh. Bà con anh em có th ng ra ti n cho m nthì tôi ph i m c n . N ó là n n ngh a, tôi ph i lo mà tr ng i ta, chday d a sao c. Tôi làm gì có ti n mà tr . Tôi nh anh em ngoài hãng

i bà con trong xóm th ng, ai c ng ph giúp nên chôn nh t t l i còn có ít ch c n a. Tôi kh i m c n thi t may h t s c. Còn ph n m con tôi thì tôi

có lo âu. M con tôi h m hút v i nhau, không t n hao bao nhiêu. Tôi nhngh may c a tôi, tuy ây may v i nên ti n công không c nhi u songth nào c ng c m g o mà s ng ch . Tôi còn có ngh làm bánh n a, bánhcam, bánh ch, bánh ú, th nào tôi làm c ng ngon. i ít n m n a con Tý



tr ng r i, tôi làm bánh cho nó b ng i bán, ho c nó coi nhà cho tôi i, thì m ia ki m l i d nh ch i, làm sao mà ói.

- Tôi nghe ch nói nh v y tôi m i h t lo. H m nay thi t tôi lo cho ch vkho ng ó lung l m. Tôi thi t tình mà nói v i ch . N u ch có thi u h t thì chotôi hay. Tôi không ph i giàu có gì, nh ng tôi có m t mình nên b c a tôi d

m. Tôi có th nhín nhúc mà giúp cho ch c.- Tôi r t cám n em. Em c ng nghèo mà em th ng b n nghèo nh v y thì quí

m. Lòng d t t ó ít ai có. Giao ng d y ngó Xuy n mà nói: “T i tôi có tánh k c c l m. Th y ai b ho n

n tôi ch u không c. C ng t i cái tánh ó nên m i l n nh ánh ch i ch , tôinghe ch la, ch khóc, tôi ch y l i tôi can li n. M y l n nh ch i luôn t i tôi, hay lành thoi tôi, v nhà n m ngh l i tôi phi n. Tôi làm n mà l i m c oán. Tôi nh t nh

không thèm can thi p n a, cho nh gi t ch ng nh tù cho nh bi t ch ng. Téra ch ng nh làm d n a, tôi nghe ch la khóc, tôi ch u không n i, tôi c ng mang uch y l i can n a.” Xuy n nói: “Thi t cha con Tý h say r u thì nh nh th ng iên, không bi t ph iqu y gì h t. Em út th ng nh h t s c mà nh không bi t n. ánh v thì chòm xómkhuyên can, nh không k , nh ánh ch i ng i ta mà có khi còn nói b y nói b n ach . ” Giao c i mà nói: “ nh là anh mà l i say n a. nh mu n nói gi ng gì nh nói, tôikhông thèm k , ch ng i khác i ãi tôi nh v y sao c ch Hai. Nói chuy nnghe ch i ch nh ch t r i thì cho vong h n c a nh bình yên, không nên nh c cáiqu y c a nh. ” Giao b c l i tr c bàn th ng ngó, r i i luôn qua c a bu ng dòm vô trong

i en. Nó vùng xây l ng i ra và nói: “Thôi, tôi v nghe hôn ch Hai.” Xuy n buông kim ngó theo mà h i:

- Em v hay sao? Sao không ch i? Còn s m mà.- ngh cho ch may. B a nào ch r nh r i s l i n a.Giao ra c a, a tay n m cánh c a, ng ngó xu ng mé kinh, d ng nh ch a

mu n v g p. Xuy n ngó theo mà nói: “Thôi t i mai em l i ch i. Mai không còn ph i may

p n a.” Giao r i b c ra i li n.



Ph n ba:

Cô Hai Xuy n g c gác trong gi i bình dân. Cha cô làm th m c vùng C uChông, g n ch Xóm Chi u. Cha m sanh có m t mình cô mà thôi. Khi cô c m itu i thì m cô m t. Cha cô ch p n i v i ng i àn bà khác có nhà Th Nghè, tính

n v b n mà v i ng i v sau, ng xin vô làm s Ba Son. Ng i dì c a cô s v i m gh c c kh t i nghi p, m i nói v i cha cô mà xin cô v i bà, ng bà nuôi giùm mà d y cho cô bi t ngh sau kh i b ói rách. Bà dìkhông có ch ng con. Bà chuyên ngh làm bánh r i m cho tr nh lãnh i bán. Trót

y n m bà t p cho cô Xuy n bi t cái ngh c a bà, r i ch ng cô c 16 tu i, banngày bà cho cô i h c ch r i h c may, ban êm bà b t ph v i bà mà chiên bánhcam và gói bánh ú, bánh ch. Cô Xuy n có s c p, n c da tr ng, g ng m t vui, nói chuy n có duyên, t ng

i y u u. Khi cô c 20 tu i thì s c p n y n hoàn toàn, l i ngh may v i nghlàm bánh cô c ng rành l m n a. N u cô là con nhà khá gi thu c trong gi i trung

u thì cô làm th ký, cô thông, ho c bà kia bà n c ng x ng áng l m. Ng t sanhnh m i kim ti n, con nhà nghèo không ai thèm ngó t i, nên bà dì ph i g cho HaiTúc làm ngh th máy có t ng lai c ng nhi u. N u Túc c x ng n, bi t o làm ch ng, anh ta c ng i v có s c có tàinh Xuy n, thì dù không làm giàu, anh ta c ng c h ng gia ình h nh phúcng a nguê, âu n n i ng p l n trong nghèo hèn, en t i. Ng t Túc có ngh mà không có giáo d c, tánh khí thô l , n nói không ch ng,không bi t giá ng i v có tài ngh , không bi t xây d ng gia ình h nh phúc, i làmthì say mê nh u nh t, v nhà thì ánh v ch i con, m i làm cho gia ình bi n thành

a ng c. Trót 11 n m tr ng, cô Xuy n s ng trong c nh i au kh , bi t bu n ch khôngbi t vui là gì, au kh v ph n xác l n ph n h n, au kh mà không bi t than th v iai, vì cha v i bà dì l n l t ch t h t, còn chòm xóm h không có tâm h n nh cô, hcó hi u bi t n i lòng c a cô âu mà phân tr n v i h . May cô Xuy n còn có c chút con, cô h h v i con mà khuây lãng ph n thi uph c vô duyên. Cô nh m m t b t tai làm l mà nuôi con, th m tính vui o làm mcó l s kh a l p bu n o làm v c. Tình c Hai Túc ch t, ch t m t cách thi t b t ng . T gi cô th y thây ch ng n mch t bên ng cho t i gi o t quan tài xu ng huy t mà l p t, thì cô Xuy ntán lo n tinh th n, cô ví cho n i kh c a cô thu nay không có ngh a gì, thêm tai h a

y n a n i kh m i lên n c c m. Chôn c t Hai Túc xong r i, T Thìn v i B y Cao n tính s thì b c ti n âu ó

u h t, kh i thi u n ai, ch ng ó cô Xuy n m i t nh trí yên lòng, h t lo n a.Ðêm ó cô n m v i con, m t ngó ng n èn leo lét trên bàn th ch ng, cô nh dvãng, cô nhìn t ng lai, cô m i nh n th y cô ã thoát kh i c nh i c vui ít bu nnhi u, mà b c qua c nh i m i, tuy ch a bi t nó s c sáng su t, t i c i haylà nó c ng còn âm u au kh , song hi n th i cô th y cô ã c thân thong th , tríth nh th i thì cô m ng th m, m ng t rày m i bu i t i h t lo s anh ch ng say s a

ánh p m ng ch i t ng b ng n a.



Cái m ng n y cô không phép bi u l cho ng i ta bi t c, b i vì ch ng ch tmà m ng ó là m t u b t ngh a, trái v i luân lý, ngh ch v i th tình. Nh ng ômp trong lòng, cô l i th y khó ch u. Ðã m y b a r i cô có ý trông g p ng i hi u bi t

tâm h n c a cô, thu nay bi t th ng xót s ph n vô ph c c a cô, ng cô t bàytâm s mà trút s ch n i kh ch ng ch t ã h n m i n m nay cho nh túi s u, vuilòng mà b c qua c nh i m i. Ki m m nh ng ng i quen trong xóm, cô Xuy n nh n th y duy có m t mìnhGiao th ng xót ph n cô h n các ng i khác. M i l n cô b ch ng ánh ch i thì maumau nó ch y l i khuyên can, d u g tai h i cho cô mà nó ph i b ánh, b ch i luônnó c ng không n . Thái ó ch ng nó hi u n i kh c a cô, nên cô có th bày ttâm s v i nó c. H m nay nó bi t m t, b a nay nó m i l i ch i, r i g p cô m cmay nó không ch u ng i lâu, h n êm sau có r nh r i nó s l i n a. B a sau cô Xuy n giao cái áo g p cho ng i ta r i. Cô còn lãnh m t cái áo v i m tcái qu n n a, tuy ng i ta nói may ch ng nào r i c ng c, song ban ngày lo n u

m ng m con n r i thì cô c m c i ng i may, ráng may ban ngày cho kh i thâmi ban êm èn d u leo heo, l i có khách t i th m nói chuy n không c. Cô c

ng i may n m t tr i g n l n cô m i ch u d p mà i n u c m. M con n u ng d n r a xong r i thì tr i ã s m t i. Cô Xuy n k ch c Giao s l ich i, b i vì êm tr c cô có bi u, mà Giao c ng có . Cô t èn trên bàn th r ilên ván n m ch i v i con. M con rù rì nói chuy n v i nhau m t h i r i con Tý day

t vô vách mà ng . Cô Xuy n n m bu n, có ý trông Giao l i ng nói chuy n c acô cho Giao nghe. T b v ng v , trong nhà qu nh hiu. M t lát nghe ghe i d i kinh

mái chèo s t s t. Ch c bây gi Giao n c m ã r i nên cô ng i d y i ra c a mà dòm. Th y nhàGiao ng d ng16 mà trong nhà không có t èn. Cô tính Giao n c m r i m c nóichuy n v i v ch ng B y Cao nên ch a v nhà. Cô khép b t m t cánh c a, m

t cánh cho ánh èn gi i ra ngoài sân r i cô ra ng i ch kho ng sáng mà ngó mông,ngó ra mé kinh, ngó phía trong, ngó phía ngoài, ngó quanh qu t r i th nào c ng ngónhà Giao. Mà nhà c a Giao c l m trong êm t i, c im l ng v i canh khuya. Cô Xuy nng i trót gi , b ng th y có bóng ng i phía trong ng mòn i ra. Cô t ng Giaonh l i h a nên l i th m cô, té ra bóng ng i y i t i tr c nhà cô r i v t h i:“Ch a ng hay sao mà còn ng i ó cô Hai?” Cô m i bi t bà Hai Li u xóm ngoài ivô xóm trong h i g n t i nên bây gi bà v . Cô Xuy n nói ng i ch i m t chút chomát r i cô ng d y i vô nhà. Th y con Tý n m ngoài ván mu i c n, Cô Xuy n b ng nó vô bu ng nó vômùng r i cô tr ra sân ng ngó v phía nhà c a Giao n a. C ng l m , c ng v nghoe. Cô th t v ng, tr vô ván kéo g i mà n m. Ch g n m t gi n a không th y gì

t, cô m i óng c a t t èn mà vô ng v i con. Sáng b a sau, m i ng t ng, côXuy n bi u Tý nhà ch i mà coi nhà, cô ra ng ba b n ò mua g o v i tôm cá

em v n, r i cô xách cái thúng nh ra i. Cô ghé quán chú Lù mua 5 lít g o v i 5

16 m



tr ng v t. G p con nh b ng tôm cá chài i bán, cô mua m t chén tép b c v i m icon cá ch t, vô quán xin gi y nh t trình17 gói l i r i i v . Vô kh i hãng d t cô g p Giao cô h i có h a h i hôm l i nói chuy n ch i, sao côch khuya quá mà không th y l i. Giao c i mà nói vì anh B y Cao c m l i nóichuy n khuya quá r i bu n ng nên v ng . Cô Xuy n l v bu n, cô b i v , không m i n a. Ð n t i cô tính Giao th y côphi n ch c êm nay chàng s l i ch i. Té ra cô ch mà không th y tâm d ng. Qua

êm sau n a c ng v y. Ch n êm th ba, th y t i ã lâu r i mà Giao c ng khôngi, cô ra ngoài ng ngó nhà Giao. Nhà c ng v n l m quang c nh chung quanhng v n v ng v . Cô bu n mà l i phi n, bu n ph n cô n không ai th ng t ng,

phi n em út th y ch ng mình ch t r i thì nó dan l . Cô mu n i l i nhà mà tráchGiao, r i cô ngh Giao có bà con gì âu mà mình trách c. Nó làm l có l nó smình m n ti n, m n b c, n u mình còn t i nhà mà c u l y thì chi cho kh i nócàng khinh b thêm. Cô ngh nh v y nên cô vô óng c a t t èn mà i ng . Cô Xuy n quy t nh không thèm ch Giao n a. Sáng b a sau cô th y nó không

i nói chuy n ch i mà Giao c ng l m l i i luôn, không h i th m chi h t. T ng Giao có th k t tình ch em thân thi t nên mu n nó t i lui ng mình tbày tâm s cho nh b t n i bu n t i m c thu nay. Té ra nó c ng l t l o nh ng ikhác thì thôi, c n gì mà ph i quy n luy n. Cô tính lo may mà vui v i con c ng xong.

y ch c ng b c ám ma r i còn d thì cô dành phòng khi au m có s n ti nmà r c th y u ng thu c. Ti n may m n ch c cho m con s ng d dàng. Khinào không có may, trong nhà ph i thi u h t thì gói bánh ú em g i cho m y quán

bán, giao 12 bánh cho h b u 2 bánh, t nhiên h ch u li n. Ðã không thèm ch Giao n a mà m t êm cô Xuy n ng i may ng gi i bu n,th y con Tý n m ch i m t bên nó ng khò, cô m i buông may, x c b ng con emvô mùng cho kh i mu i c n. Cô tính cô c ng d p may r i óng c a i ng v icon. Nào dè cô tr ra thì cô th y Giao ng ch n ng n t i c a. Cô Xuy n chào v i gi ng phi n trách: “D hôn! B a nay m i l i.” Giao v a b c vô v a c i mà nói:

- l i ch i, tôi nói chuy n l n x n ch r i trí may không c, nên hôm nay tôii l i té ra c ng g p ch may n a.

- May là cái ngh c a tôi. Ph i may m con tôi m i s ng c ch .- y thì tôi v cho ch may.- Không. B a nay không có gì g p. Tôi ph i t èn m t lát. Th y èn cháy

mà không làm gì h t, s hao d u vô ích, tôi m i ng i may b y m i nào hayi n y ng nói chuy n v i con Tý cho nó vui. Nó ng r i. Tôi tính ra d p

mà i ng ây.- Ch bu n ng r i sao?- Không. Ng nghê gì m i ch ng n y.- Nh ch bu n ng thì nói cho tôi bi t ng tôi v cho ch ng .- Không. Ch a bu n ng . Em ng i ó ch i. Ð tôi d p may.

17 báo



Cô Xuy n ng i x p cái áo ng b vô r may. Giao c n: “Ch ng d p, c ng imay ti p ng nói chuy n ch i. ” Giao xách m t cái gh , vói khép b t cánh c a l i r i gh bên cái èn mà ng ivà nói: “Ch may i ng tôi ng i coi ch i. Ðàn bà may cái tay h d u nh u coi ngquá. Ðàn ông không th nào làm c.” Cô Xuy n ng i phành cái áo ra l i và t m i kim vô v a may, v a nói: “Ðàn ôngsao l i may không c? M y ông th Hu , th B c h may khéo l m ch .” Giao không nói n a, c ng i ngó tay cô Xuy n may, ngó tay m t h i r i ng clên ngó m t m i, ngó tóc tai, ngó mi ng nh c i, ngó má tr ng tr o, ngó t i c , t ivai, t i mình m y, t i ch n c ng. Cô Xuy n li c th y, nh ng cô làm l , c ng i ch m chú may không nói chi h t.

Cách n m sáu êm tr c cô trông ng, trông ng i, trông Giao l i ch i ng cô n i ni m tâm s cho Giao nghe. Ðêm nay cô không trông n a mà Giao l i ng i

tr c m t cô, ng i im lìm, có l trông cô nói chuy n. Cô mu n nói mà không bi tkh i u th nào. Cô ng t l thì Giao v t h i:

- Ch n m nay thi t ch m y tu i v y ch Hai?- Ba m i m t tu i r i; em h i chi v y em?- i cho bi t, ch có chi âu. Anh m t h m nay, ch nhà m t mình v i con

Tý, ch có bu n hay không?- Ch ng ch t mà vui sao c em.- Không còn ai say s a ánh ch i n a, v y không ph i h t bu n hay sao?- ! Nói gì cái ó...N n ó thì tôi thoát kh i r i.Giao ng i ngh th nào không hi u mà tình c nó l i h i:- Ch tính l y ch ng hay là góa nuôi con?- Ch ng âu mà l y?- Nh ch ch u l y ch ng khác, ng i nào mu n h m i dám nói mà c i ch .- Trên ba m i tu i r i, l i có con lòng thòng, ai mà thèm c i.- Ch không bi t ch ch còn p l m, ch Hai à. Ð p nh gái ch a ch ng.- Thôi mà, ng o tôi chi v y h .Xuy n v a nói v a a tay vén mái tóc và ngó Giao mà c i. Giao ch m t i mànói nh :- Tôi nói thi t ch không ph i ng o âu. Ch còn p l m. Trai m i l n lên c ng

ph i mê h n.- trai nào âu? Bà già mà mê n i gì?- Còn nheo nh o, già âu mà già. N u ch ch u l y ch ng khác thì có ng i xin

i li n cho ch coi.- Tôi ghê ch ng r i. M i thoát kh i m t ông men r i, n u g p m t ông khác n a

thì ch c ph i t v n, ch s ng gì c.- Không. N u ch mu n l y ch ng thì ch l a ng i không u ng ru u, không

bi t hút thu c, không bi t bài b c. Ai bi u l a ông say n a chi mà t v n.- i nay âu có ng i toàn v n, không có t t gì h t. N u h không r u chè,

không hút xách, không bài b c, thì h trai gái cái ó c ng kh cho v v y.



- u v ch ng thân thi t th ng yêu trìu m n nhau thì anh ch ng có thèm ngói ai n a âu mà s nh i trai gái.

- Tôi có ch ng h n m i n m, tôi có kinh nghi m chút nh v thói i. Ðànông có nhi u ng i k c c l m. H có v p , khôn ngoan, hi n c trong nhà, không bi t h còn thèm n i gì mà h c ng i ki m mèo ki m chu t.Nhi u khi con mèo c a h kém h n v h m i ph ng di n, v y mà h mê

i h h t h i v nhà m i l cho ch .- y ng i ó h iên, k làm chi.- Không ph i iên.T i cái t t a trai gái ch . Nh có ng i h l y ày t c a h ,

ày t mà h n v sao, th mà h c ng l y.- Thôi không c n nói dông dài. Tôi h i g t ch , v y ch n u có ng i không say

a, không hút xách, không bài b c, không trai gái, h xin c i ch thì ng haykhông?

Cô Xuy n c i ng t, cô buông may vá ngó ngay Giao mà h i: “Ai âu v y?Ph i nói cho tôi bi t ng tôi d h i r i tôi m i quy t nh ch . Tôi không bi t ng i

ó làm sao mà ng c.” Giao ng i ngó Xuy n trân trân r i tình c v t i ra c a, v a i v a nói: “Thôi tôi v cho ch ngh . B a khác tôi s tr l i cho ch bi t.” Xuy n ngó theo, r i b c l i c a th y Giao ra ng và xâm xâm i v nhà. Cô

ng ngó m t d ng trong êm t i r i cô tr vô óng c a, d p may và t t èn ivô bu ng.



Ph n b n:

Ðêm nay cô Xuy n th n th c hoài, cô ng không c, n m nh nh ng l i Giaoi cô, thì cô c h i i h i l i trong trí v y ch Giao mu n cái gì ây? Có ph i Giao

mu n ánh p18 v i cô mà vì s cô không ch u nên không dám nói thi t, c nói xanói g n ng d ý cô hay không? Cô c h i th m nh v y mà cô không dám tr l i.Cô nh nh ng l i Giao nói, nh c ch , nh cách ng ng i, nh cách li c ngó, nh

c ái ng i, nh b l l ng, v a mu n nói mà l i ng ng, thì cô bi t Giao mu n cô,bi t mà không dám nói ra. Cô bi t mà cô không dám nói t i là vì s ph i v i s qu y chàng ràng ng n ónlàm cho cô c ng ái ng i, c ng l l ng nh Giao. Cô trông có d p g p Giao trongkho ng thanh t nh ng to nh cô t bày tâm s c a cô cho Giao nghe ho c may nh

t túi s u mà h ng hái b c qua c nh i m i. Cô ch a k p nói thì Giao qu y phá,làm l n x n trí cô, làm cho cô ng ng n không bi t ng nào là ng ph i, ngnào là ng qu y, khi cô chân vào c nh i m i. Cô bi t Giao mu n cô, nh ng có m t lý do là tu i chinh l ch làm cho cô khôngdám nói cô bi t ch c. N u s nh n nh c a cô trúng s th t, thì cô ph i i phócùng Giao v i thái nào? Ph i xuôi thu n hay là ph i ch ng c ? Xuôi thu n s bti ng th phi chê c i hay không? Còn n u s nh n nh c a cô có sai l m, thì cô s

th n v i Giao, nó là em út, tr c kia nó bi t t i nghi p v s ph n c a mình, sauy nó còn bi t lo l ng v i s ng t ng lai c a m con mình, s mình thi u h t

ph i v t v c c kh . Suy t i ngh lui m t trí r i cô Xuy n ng quên. Mà m màng m t vài canh r i côth c d y mà suy ngh n a. Khi tr c m i l n cô b ch ng say ánh ch i thì Giaoch y l i can gián li n, can cho t i b nh c, b òn c ng không n . Can thi p là t i t inghi p cho ph n àn bà vô ph c hay là vì n ng tình u n ng m ng m? Ðám maxong r i, Giao l i mà t ý lo l ng cho i t ng lai c a cô, h i th m cô l y ti n âumà nh t, tính làm ngh gì mà s ng, r i h a s n lòng giúp m i ph ng di n.Có lòng lo l ng ó là t i t i nghi p hay là t i ái tình? R i b a h m h a l i ch i mà clánh m t luôn t i n m sáu b a có ph i c ng là t i ái tình làm cho Giao ng n ng i nênGiao không dám g n cô ch ng? H i hôm cô không trông mà Giao l i, có ph i t i áitình xô y, Giao mu n dang ra xa mà dang không c ch ng? Qua ngày sau cô Xuy n ng i may mà trí cô c l p l i các câu h i cô nêu ra tronglúc êm v ng canh khuya ó hoài, cô nh h i hôm Giao h i g t cô n u có ng ikhông say s a, c ng không có t t chi khác, h xin c i cô thì cô ng hay không. Côcó áp r ng ph i cho cô bi t ng i mu n c i ó là ai thì cô m i quy t nh c.Giao v t ng d y mà nói b a khác Giao s tr l i cho cô bi t, nói r i b i vli n. N u nay mai Giao tr l i mà nói ngay ra chính Giao mu n th cho Túc mà làmch ng cô, ch không ph i ng i nào khác, cha ch ! G p tr ng h p ó m i li u làmsao, ph i tr l i cách nào? Trót ngày ó cô không ki m c câu tr l i v i Giao, cô ch a nh c cách

i phó v i c nh tình r c r i ó. Ð n t i cô th m vái Giao ng l i, mà có l i thì

18 Ðánh ngay vào. ây có ngh a t tình th ng, không quanh co.



ng nói cho cô bi t ng i nào mu n k t tình ngh a v ch ng v i cô. Thi t vì ph nnghèo hèn cô c n ph i có n i mà n ng d a, b i v y cô không dám tính th ti t tr n

i v i ng i ch ng quá vãng. Nh ng mà bây gi cô s quá, s Giao vì tình yêung nàn m i song ph i che y gi u kín trong thâm tâm b y lâu nay bây gi

Túc ch t r i, không c n gi u n a, nên Giao t thi t n i lòng v i cô, thì cô h t s c khóli u, th a thu n thì khó, mà không tho thu n c ng khó. May quá, t i b a ó con Tý ã ng . Cô Xuy n b ng nó em vô bu ng ã lâu r imà không th y Giao l i. Cô có ý m ng th m, m ng s khó kh n h m d a nh ngch a phát hi n. Cô b c ra sân ng ngó mông, th y nhà c a Giao c ng nh nhà chung quanh cô u im lìm, không nhà nào còn t èn. Cô ch c Giao c ng nh các ng i trong xóm ai c ng ng h t, ng cho kho ngsáng i làm. Cô tr vô c a t t èn mà ng nh thiên h . Tuy tính i ng , song n m trong mùng t i en và n m m t bên a con yêu là ditích c a ng i ch ng m i ch t, n m m có l ch a khô, mà cô Xuy n m m t traotráo, c nh nh ng l i nói xa g n, và nh nh ng c ch d th ng c a Giao, thì côtr o tr c ng không c. T ng thoát kh i c nh i c , thân cô s c khokho n, nào dè v a b c qua c nh i m i mà trí cô ph i r n ràng nh v y. Cô ngh

i ó r i cô lo s , s m ng s vô duyên mãn i, d u tr c d u sau, kho ng nàocô c ng ph i ch u au kh , tr c thì au kh v ph n xác, sau l i au kh v ph ntrí.

Gi a êm khuya v ng v im lìm, cô Xuy n ng n m ôm lòng lo ng i, b ng cônghe có ai gõ c a nh nh và kêu nh nh : “Ch Hai, ch còn th c không ch Hai? Ch

c a cho tôi vô nói chuy n m t chút.” Cô Xuy n bi t ti ng Giao, nh ng không tr l i, c d mùng chun ra, r i i th mra c a. Phía ngoài có ti ng kêu n a. Cô ph i nói: “Tôi ng ra m c a ây.” Bây gi trong ngoài u nín khe, ch nghe ch t c a kêu k t k t, r i m t cánh c anh nh m ra. Giao b c vô. Trong nhà t i en. Cô Xuy n l n i l i bàn th mòki m h p qu t ng t èn. Giao khép cánh c a l i r i c ng mò i vô. Cô Xuy nqu t cây qu t cháy lên, cô th y Giao ng sau l ng cô thì cô h i: “Ði ch i sao l i khuya d v y? Giao c i mà nói: “Tôi mu n ng mà ng không c. Tôi ch c ch

ng còn th c nên tôi l i ây. Thi t qu ch c ng ch a ng .” Cô Xuy n châm cây qu t vào tim èn mà t. Cô th m ngh s r c r i hôm quahâm d a, thì b a nay nó phát hi n r i. V i gi ng nói c a Giao ó thì s cô bi t tr c

ó trúng ch ch không tr t. Tr c khó kh n thì ph i bình t nh mà m ng,không nên ch n r n. Cô b ng cái èn, mi ng cô nói: “Em ng i ó ch i.” Cô mu n

èn trên ván. Giao không cho. Chàng nói: “Ch èn luôn trên bàn ó i. B a naycó may âu mà ph i trên ván.” Cô Xuy n nghe l i, b ng èn l i trên bàn. Giao nói: “Ch ng i i, ch Hai, ng i ng tôi nói chuy n m t chút. Tôi có m tchuy n quan h l m. Tôi c n ph i nói ph t cho ch nghe. Tôi không th nín n a

c”. Cô Xuy n càng nh n th y rõ ràng cô oán trúng ngay r i. Cô bình t nh ng ili n, ng i ch coi Giao nói th nào r i cô s li u mà i phó. Giao i l i vách xách m t cái gh u ngay tr c m t cô Xuy n, chàng ng itrên gh , hai tay v n t m ván bìa, g n b p v cô, ng c m t nhìn ngay cô mà nói:



“Ch Hai hôm qua tôi nói v i ch r ng n u ch tính c i giá thì s có ng i không có t tgì h t, h s xin lãnh làm ch ng ch li n. Ch bi u ph i ch ng i ó cho ch bi t ngch li u r i ch m i quy t nh c. Tôi b i v , tôi có nói b a khác r i tôi s choch bi t ng i ó. B a nay tôi tr l i mà nói cho ch bi t ng i mu n k t ngh a vch ng v i ch là tôi ây, ch không ph i là ai khác. Ch ng hay không xin ch nóiph t cho tôi bi t i. ” Giao nói m t gi t, ch ng d t r i chàng c ch ng tay bên c nh ván, m t nhìn ngay

p m t c a cô Xuy n mà ch tr l i. Cô Xuy n c ng ngó ngay Giao. Cô ã quy tbình t nh, nh ng nghe l i Giao nói thì cô c m xúc, nói không c, ch nhìn Giao mà

ng r ng n c m t. Cô nhìn m t h i r i th m t h i dài mà h i l i, h i nh nhGiao nghe: “Em có suy ngh k hay không em? ” Giao v i vã áp:

- Tôi suy ngh k l m. T b a chôn nh r i thì ý n y li n phát sanh trong trí tôi.Tôi bi t cái ý ó không thu n v i tình c nh, không h p v i con m t c a thiên

, mà trái ng c v i tình ngh a ch em n a. B i v y nó v a bùng d y thì tôit t ki m th è ép không cho nó phát tri n m nh m , tính th ng th ng

tôi li u s c tôi và tôi dò lòng ch r i s hay. Ch ng dè tôi càng è ép thì nócàng lôi cu n, xô y, thúc d c m nh h n n a. Tôi vi n lý, tìm cách màch ng c v i nó không n i, b i v y tôi ph i ành ch u thua. Tôi ch u thua là

i nó có m t cái lý r t c ng, r t p, cái lý ph i làm ch ng ch ng nuôi chi con Tý no m h ng ngày, ng cho ch bi t h ng thú vui trong o làm, k o thu nay ch ch a n m, và sau h t, ng hi p cùng ch mà xây m tn h nh phúc gia ình hai ch em mình h ng chung, m c d u ai th ng

ghét, ai khen chê, tùy ý h , ng thèm k . Tôi xuôi x ch u thua ch t i cái lýó. R i nó c tr n nó bi n hóa thành nh m t lò l a trong lòng tôi, nó thui

gan t ru t tôi nên tôi ph i nói thi t cho ch bi t mà li u coi bây gi ph i làmsao.

- Em nói cái ý em mu n g n tôi m i phát sanh t b a chôn c t cha con Tý xongi. Tôi s em l m. Tôi t ng nó ã n t m ng âm ch i lâu r i mà em không

hay. Tôi nghi nó phát sanh t ngày cha con Tý say v ánh ch i tôi, em ch yi em can. nh thoi em và nh nói: “M y l y v tao hay sao mà m y binh

nó.” T i l i nói vô ý th c ó mà em ý n ph n tôi, nên em can thi p luônluôn. Vì th ng tôi nên em không k gì h t.

- Không, không. Ðâu ph i v y. Thi t t ngày tôi làm ngoài hãng c a, tôi nghetheo l i nh tôi mua nhà v xóm n y, tôi th y ch b nh hi p áp, h say thì

ánh ch i, t nhiên tôi t i nghi p cho ch , tôi có thi n c m v i ch . Tôi th ngph n ch , mà tôi l i coi nh nh anh c c a tôi, nên tôi can thi p luôn luôn,không thèm k gì h t. Mà trong m y n m ó lòng tôi th ng ch c ng nhth ng ch tôi v y thôi, ch không có ý gì khác. Tôi bi t lòng tôi h n ch . N mnay tôi ã 20 tu i r i. T khi l n lên, tôi h c máy móc xong r i, tôi ra i làmcho t i ngày nay, tôi ch ng h có th ng m t cô gái nào h t. G p àn bà congái, tôi xem c ng nh àn ông con trai, không bao gi tôi ý t i.

- Sao em l i ý n tôi là ng i g n già r i?- Hôm qua ch nói ch 31 tu i mà già n i gì?



- Ba m i m t tu i ã h t n a i ng i.Còn không m y n m n a r ng sng, m t s l , da s dùng, tóc s b c. Hi n th i tuy ch a già, song màu xuân

xanh ã phai l t, tôi còn v p son giá âu mà hi n cho em n áp th nhtình i ngh a c a em. Em ã l y thi t tình mà nói v i tôi, tôi không phép emgi d i mà i l i. Thu nay tôi khao khát ái tình. Tình yêu c a tôi tràn ng ptrong lòng. Có ch ng ã 11 n m mà ch ng tôi không bi t khai ngu n ân áich a chan ó ra mà th ng th c. Vì v y nên kh i tình yêu c a tôi v n còntoàn v n trong áy lòng. Tôi dám ch c bây gi tôi em ra mà hi n cho em thìkhông n n i em th t v ng. Ng t tôi ã n t ng tu i n y, tôi ch ng khácnào m t oá hoa ã héo, nay mai ây s tàn, s r ng, không còn quí báu, xinh

p gì n a mà em mong hái. N u em vì tình d c nh t th i xô y, em háing thì ch c ch n m t ngày g n ây em xem l i thì óa hoa ã khô héo,

u em không n v t nó xu ng hào hay xu ng v ng cho r i, em nó trongbình, em ra vô em th y nó thì em b c mình ch không vui gì h t.V y em ph isuy ngh l i cho k , ch ng nên v i l m.

- Tôi ã có nói tôi suy ngh k r i. Tôi ph i làm ch ng ch ch tôi không thcho ng i khác, vì tôi s h c ng s ti p mà gây s u não cho ch n a. Tôi nóithi t, không hi u t i sao mà h m nay tôi th ng ch n ng nhi t, th ng nn không ngon, êm không ng c. Ð tôi nói h t cho ch hi u t i sao l a

tình ph ng d y trong lòng tôi, ph ng d y r i tràn lan ra th nào. B a chônnh r i tôi ghé th m ch . R i ph v i ch mà d n d p nhà c a l i. T i tôi còn

theo anh B y Cao tr l i ch i ng coi anh T Thìn tính s . Tôi hay còn d ítch c ng b c thì tôi m ng cho ch kh i mang n n n. Nh ng êm y tôi n mngh l i m y ch c ng b c d ó ch n h t r i ch l y gì mà s ng n a. Tôi

t u lo l ng v chuy n t ng lai c a ch v i con Tý. Tôi có m t mình. Tôii c hãng ch n ng máy th cho anh Hai Túc. Tôi c lãnh ti n côngng nh anh h i tr c. Tôi s c b o b c v con nh no m. Mà b o b c

cách nào ch ? Tôi l y c gì mà m i tháng tôi chia cho ch s ti n công c a tôi?u ch ch u nh v y i n a, tôi v i ch không có ý gì u n, không có làm u

chi qu y, mà c ng ch ng kh i thiên h d ngh . Mà lâu ngày ch y tháng r i tôii ch vì có c m tình cùng nhau r i núp lén xú xí v i nhau thì hèn h quá. Tôi mang ti ng dùng ti n b c mà mua ti t h nh c a ch , còn ch b chúng c i

chê ch ham ti n mà l y em út. Hai àng c ng không ra gì h t. Chi cho b nghai ch em mình công khai k t ngh a v ch ng, r i tôi i làm mà nuôi m conch . Ch nhà mà lo c m n c áo qu n cho tôi. H t ai nói gì c n a. Ái tình

a tôi phát sanh t i ó, tôi lo l ng cho t ng lai c a ch , t i tôi bi t thu naych mang túi au kh trìu tr u, tôi quy t em m t kh i tình yêu m n n ng nàn

m i mà thay th cho cái túi kh n n n ó, t i tôi quy t xây m t n n h nhphúc gia ình, không ph i v i b c ti n nên không r c r , nh ng v i tình dàingh a n ng, nên ch c ch n s êm m, s t i c i luôn luôn, cho ch emmình chung h ng n già, nh t là cho ch bù tr n i kh trong 11 n m dài

ng ng.- u em có lòng th ng tôi, thì k t làm ch em v i nhau ch c ch n s t t p

n nhi u.



- Không c ch , l a tình ã ph ng d y r i, không th v t t t c. Tôi crán s c àn áp ng n l a tình trong m y b a, tôi không dám th y m t ch mà

àn áp không n i, nên tôi l i th m ch , tính nói thi t cho ch nghe. Té ra l ing i coi ch ng may g p cho ng i ta, tôi nh n th y b ch t ch nh,

àng hoàng, l i có bàn th c a nh s s m t bên ó, tôi kính n , tôi khôngdám bày t tình duyên, ch h i th m cách n t ng lai, cho ch bi t tôi lo

ng cho ch và tôi h a tôi s n lòng giúp ch m i ph ng di n. Màkhông nói ra thì l a tình h ng h c trong lòng, tôi ch u không n i, s ng inhây s sanh chuy n không t t lành, tôi ph i b i v . Ch bi u tôi b a sau l ich i ng ch rãnh ch nói chuy n. Tôi b ng mà tôi không dám léo l i n a.Trót n m sáu êm h n c m t i r i thì tôi quy t ng li n, không dám t èn,ng ng quên tình n ng nàn c a tôi i v i ch . Ng không c, quên c ngkhông c, ch Hai à. Hình d ng c a ch c tr c m t tôi hoài, làm saoquên c mà ng . N u mê m t quá tôi ng c m t hai gi , thì th c d y tôicàng t ng nh ch nhi u h n n a. Ch th y s c m nh c a tình yêu nó xô ytôi hay không ch Hai? Ch th y tôi ráng s c mà ch ng c v i nó th nào haych a? Tôi xem xét l ph i l qu y r i h t. Tôi suy ngh hi n t i v i t ng lai

ng r i. Tình yêu nó c bi u tôi ph i xông t i, ng thèm k tu i khôngng nhau, vì tình yêu hai bên u nh nhau, nó không có tu i, nên không

già không tr . Nó l i bi u tôi ng thèm k ti ng th phi, b i vì n u ôi bên ãcông khai k t ngh a v ch ng, ch không núp lén, thì không l i gì h t mà sthiên h chê c i nh o báng.T i nh v y ó, nên êm nay i xóm ri ng ng

t tôi m i l i mà nói ngay vi c tôi tính k t tình ngh a v ch ng v i ch cho chnghe. N u i v i tôi ch c ng có chút c m tình, ho c n u tình yêu n ng nhi t

a tôi nó có th gây tình yêu cho ch , thì ôi ta ph i hi p v i nhau ph t choi, ng chúng ta s m lo xây p n n h nh phúc mà chung h ng. Tôi h a

tôi s t n tâm giúp cho ch quên h t n i au kh ch ã mang trót 11 n m nayvà b c qua kho ng i m i ch s s ng v i th ng yêu, v i tình ngh a,th ng yêu d i dào, mà tình ngh a c ng chan ch a.

Nghe Giao nói t i ây, cô Xuy n c m xúc c c m, cô h t bình t nh, cô h t d nlòng n a c. Cô khóc ngay, khóc ra ti ng, n c m t tuôn d m d , ph i l y v t áomà lau, nh ng càng lau n c m t càng tuôn ra n a. Giao ng d y i qua i l i, r ihé c a mà dòm ra ngoài. Tr i t i en t b im lìm, nhà nhà u ng . Giao th y Xuy n ng i thút thít khóc hoài, chàng m i l i ng tr c Xuy n mà

i: “Tôi sanh chuy n làm cho ch au n bu n r u l m hay sao mà ch khóc d v ych Hai? N u có v y thì xin ch tha l i cho tôi. Thi t tôi c tâm mu n làm cho ch anvui, ch không bao gi tôi tính gây bu n cho ch . N u nh ng l i tôi nói có u nào

i m ch s u c a ch xin ch cho tôi bi t ng sau tôi tránh.” Cô Xuy n ng c m t nhìn Giao v i c p m t ch a chan ân ái. Ti c vì êm t m t i,

i ng n èn leo lét ng xa không cho Giao th y c nên Giao không rõ c tâmn c a Xuy n trong gi phút quan h n y, gi phút yêu th ng pha tr n v i lo

ng i. Xuy n nhìn Giao r i nói: “Nghe l i em nói nãy gi tôi vui s ng l m, ch cóbu n r u âu. Bu n r u quá nên khóc, mà vui s ng quá, nói không c c ng khóc



y ch .” Giao m ng nên c i mà nói: “ ! N u t i vui s ng nên ch khóc thì ch ckhóc i. Tôi c mong n c m t c a ch thu nay, ng ch vào c nh i m i, nhnhàng, trong tr o, s ch s , mà ti p r c tình yêu c a tôi s n sàng và h ng hái emhi n cho ch .” Cô Xuy n tuy n c m t ch a ráo, song cô nhìn Giao và nhích mi ng c i r t h uduyên mà nói: “Tôi r t cám n em, c m cái n rót n c cam l 19 vào lòng tôi ngkhô khan xào héo. Tôi c m cái n em t tình yêu vào tôi, tình yêu y thi t n ngnhi t nên em m i không màng tu i tác, mà c ng không k th phi. Em ng i gh ó,ng i ng tôi nói cho nghe. Thi t trót h n 10 n m nay tôi au kh h t s c, au khmà không có ng i thân thi t ng th than. T b a chôn cha con Tý r i, tôi ngh có

t mình em th ng xót ph n tôi, nên tôi có ý trông i em l i ch i ng tôi bày tcác n i kh c a tôi cho em hi u, mong trút s ch b u bu n t i nh nhàng mà b cqua kho ng i m i. Em c lánh m t, tôi m i mà em c ng không thèm l i. Tôi trông

i không c r i tôi phi n em. Tôi t ng em i v i tôi em c ng lãnh m nhng i khác. Ðêm nay em nói ra tôi m i hay em mu n tránh tôi là t i ái tình, mà c ng

i ái tình nên tôi m i trông i em không c tôi m i phi n gi n. Tôi ã th y emhi u h t n i kh c a tôi r i, v y tôi không c n nh c l i làm chi, nh c l i thì ngch m vong linh c a ng i quá c t i nghi p. Còn em hay tôi trông i, em ã hi utâm h n c a tôi r i, v y tôi không c n bày t c m tình c a tôi i v i em làm chi. Bâygi tôi ch nói v i em r ng em ã l y lòng thành thi t mà áp l i. Em mu n k t tìnhngh a v ch ng v i tôi, ó là m t vi c h t s c quan h . Thu nay tôi ch ng h cnghe m t câu tình ngh a. Hôm nay c nghe em phân tr n h t, thì lòng tôikhoan khoái vui s ng vô cùng. Nh ng c vui ph i ng a cái bu n, c ph cph i ng a cái h a. N u mu n vui cho b n, ph c cho ch c, thì ph i dè d t khôngnên h t t c. V y xin em hãy ph i cho tôi thong th ng tôi suy ngh l i. Tôikhuyên em c ng ph i bình t nh mà ngó tr c xem sau. Tôi th y có m t cách giúp chomình yêu nhau êm m mà kh i ai d ngh gì c. Mình ng k t ngh a v ch ng,mình ch k t tình ch em v i nhau mà thôi. Tôi h a tôi s góa tr n i mà ch mnom h nh phúc cho em. Còn v ph n em, thì tôi s ch n l a m t cô gái x ng ôi v a

a và hi p ý ng tình v i em, tôi làm mai cho em c i làm v . V ch ng em vchung m t nhà, em có v giao tình ái ân l i có ch ch m nom h nh phúc. Có

y thì em ã th a mãn tình duyên, mà ôi ta g n nhau c ng kh i ti ng t m chi h t.Em nên suy ngh l i. Cái cách tôi nói ó là cách khôn ngoan t t p h n h t. ” Giao ng i tr m ngâm m t h i lâu r i l c u mà nói: “Không c ch à. Tôikhông th th ng ng i khác ngoài ch c. Ph i ch làm v tôi thì tôi m i cvui s ng.” Cô Xuy n th dài r i ch m rãi nói: “V y thì em ph i cho tôi suy ngh . Vi c óquan h quá, nó nh h ng trót c i ch em mình. Ph i suy ngh cho k m i c.Tôi xin em cho tôi h n m i ngày r i tôi s tr l i. Mãn h n ó r i em s tr l i âymà bàn tính n a. Ph i cho tôi t nh trí l i ng tôi sáng su t mà nh t.”

19 Amrta, c ng t, t ng Ph t Giáo: n c tr ng sanh. Cành d ng r i cam l , Làm s ng d y mùa Xuân(trang web Làng Mai); Cam l r i gi t nhành d ng, Th t tình l c d c nh d ng tiêu tan (Kinh Cao ài)



Giao ng d y mà nói: “Ch thong th mà suy ngh . Trong m i ngày n a tôi str l i. Nh ng tôi nói tr c cho ch bi t r ng ch yêu tôi hay không yêu tùy ý ch . Tôikhông dám ép ch yêu, b i vì tình yêu ép bu c thì không có giá tr gì h t. Tình yêu tnhiên kia m i quí. Mà mãn h n m i ngày r i, n u ch nói vì ch không yêu tôi nênch không th làm v tôi c, cha ch , n u ch nh n tâm n th thì ch c ch khôngcòn g p m t tôi n a.” Cô Xuy n ngó Giao mà h i: “T i sao v y?” Giao xây l ng i l i c a, v a i v a nói: “T i sao ch hi u mà. C n gì ph i nói.” Giao m c a s p b c ra. Cô Xuy n theo sau mà nói: “Trong kho ng m i ngày

ó em c ng ph i suy ngh l i nghe hôn.” Giao ng l i mà nói: “Tôi c ng s suy ngh ch , suy ngh coi ph i t ch c uyên

ng th nào cho ôi ta chung s ng trong c nh th n tiên ngoài vòng th phi, kh it t c dòm ngó. ”

Giao nói r i i tu t m t. Cô Xuy n óng c a r i l i kéo g i mà n m, tay gác tayngang qua trán, m t ngó lên mái nhà. Ng n èn leo lét trên bàn, ti ng gà gáy vangtrong xóm.



Ph n n m:

L t b t k h n m i ngày ã mãn. Th ng nghe ng i ta nói ngày gi k quái vô ch ng. Ai có vi c trông nó t imau, thì nó ch n ch ch m t i trông nó mõn h i ch i. Còn ai có vi c mu n nó t ich m, thì nó l i h ng hái t i mau, ng h p t p lo ch a xong, làm không k p. Giao mu n ngày h n t i mau hay là t i ch m? Không ai bi t c. Còn cô Xuy n có trông mãn h n cho mau không? C ng không ai hi u. Ng i ta ch th y trong kho ng m i ngày ó m i ngày hai bu i, Giao i làmnh th ng, qua l i tr c nhà cô Xuy n thì Giao ngó l mà i, không dòm vô nhà. Chi u t i n c m bên nhà B y Cao r i, thì Giao v khép c a mà ngh , không i

âu ch i h t. Còn cô Xuy n, trong kho ng ó, ai i qua i l i, s m m i c ng nhbu i chi u, u th y cô ch m chú may. T i thì cô t èn n m trên ván mà ch i v icon, ch ng con bu n ng thì cô óng c a t t èn em con vô mùng mà n m. Tuy không nói ra ch ch c là trong kho ng m i ngày ó, Giao c ng nh Xuy n,

hai u suy ngh lung l m. D n thân vào m t cu c tình duyên tr trêu, tr c tr o,c t i thì ái ng i, th i lui thì không ành, r c r i c c m, làm sao mà không suy

ngh . Nh ng hai ng i suy ngh th nào không bi t mà n mãn h n, chi u Giao vn c m v i v ch ng B y Cao thì Giao h n h c i om sòm. n c m r i Giao v nhà

li n, nói b a nay làm m t nên v ngh s m. Thi t Giao v t èn m t lát r i khépa t t èn n m im lìm.

Còn àng kia, bu i chi u ó, cô c ng v n bình t nh nh các bu i chi u khác. Ð ngi n u c m, cô c ng d p may i n u c m r i m con n v i nhau. Ð n t i cô

ng t èn n m ch i v i con. Ch ng con bu n ng cô c ng em nó vô mùng và rangoài ng i ch i. Cô v n bi t Giao s t s ng quá, th nào êm nay chàng c ng l i mà nghe cô tr l i.Mà v i tánh k l ng c a chàng, cô bi t ch c c ng nh m y l n tr c chàng ch chochòm xóm t t èn ng h t r i chàng m i l i. Cô không trông i, mà cô c ng khôngbâng khuâng. Cô làm nh vi c cô ph i hi p v i Giao là ã quy t nh xong r i, quy t

nh t b a Giao th m d lòng cô. Giao h i cô tính th ti t th ch ng nuôi con hay làtính c i giá ng gây cu c tình duyên m i. Nh ng ng i lâu m t mình cô Xuy n bu n. Cô m m t cánh c a b c ra ngoài,th y ánh tr ng mùng sáu l m , cô m i ng i tr c hàng ba mà nhìn tr ng l t gió.Cô ngó ra phía ngoài thì nhà ông Kèo v i nhà bà L u ng h t. Cô ngó vô phíatrong, thì nhà c a Giao c ng sùm s p im lìm. Cô ngó tr ng lu mà nói th m có l t iánh tr ng l m n y mà Giao s ng i ta th y nên không dám i s m. Cô Xuy n ng d y v a mu n tr vô nhà mà n m, thì nh ánh tr ng nên cô th yGiao x ng x m i l i. Cô nhích mi ng c i và ng l i mà ch . Giao i g n t i th ydáng Xuy n x r ngoài c a, ch ánh èn trong nhà gi i ra, thì chàng i ri t l i v a

i v a h i nh nh : “Ch ch tôi h ? Tôi mu n h ng r i tôi m i i, s h th ytôi lò mò i l i ban êm r i h nói tôi nhi u chuy n.” Xuy n nói: “Tôi c ng bi t nh

y, nên tôi ra ngó tr ng ch i, ch không có trông.” Xuy n vô nhà. Giao theo sau, khép cánh c a cho khít r i h i n a: “Ch suy ngh

i ph i hôn?” Xuy n day l i ngó Giao mà c i và nói: “Tôi có suy ngh gì âu.”



Giao ng c nhiên, ng i ghé trên ván và h i n a: “ a! Sao ch hu n l i 10 ngày choch suy ngh r i ch s tr l i? Bây gi ch l i nói ch không suy ngh gì h t. Ch g t tôihay sao?” Xuy n vén áo ng i trên u ván phía trong mà áp:

- Tôi mu n hu n 10 ngày ng em suy ngh thêm cho k , sau em kh i n n nch .

- Tôi có nói tôi suy ngh k r i. Tôi ã quy t nh s ng thác v i ch . Tôi suyngh làm chi n a mà ph i trì hu n. B a h m tôi t tình c a tôi r i, tôi xin chnh v y ó, ch ng hay không ch làm n nói li n cho tôi bi t. Ch ng ki mth d c d c n a, tôi ch u không n i.

- Tôi d c d c là t i tôi vì em, ch có ph i tôi vì tôi âu. Tôi là m t àn bà góa,nghèo nàn, tu i trên 30, có a con nh lòng thòng, ch ng ch t không có ti n chi h t, b v con l i b v , không có ng i mà c y nh mà n ng d a.Em là trai m i l n lên, hình vóc m nh m , s c kho d i dào, có ngh làm thmáy, t nhiên d ki m công vi c làm, mà h i làm thì c ti n công khá. Emhào hi p th y ph n m con tôi b v v t v em th ng, nên a tay ra mà c u

t. Em ây m y n m, tôi bi t rõ tánh tình em, tôi l i t ng nh em luôn luônbào ch a. Gi a lúc nguy nan, em có can m nên dám a tay dìu d t, n u tôi

t tay, tôi không thèm níu mà s ng v i con Tý té ra tôi mù quáng d i khquá hay sao.

Giao h t s c vui m ng, l t t b c l i n m hai tay cô Xuy n mà nói: “Ch ch ui! Tôi c m n ch . Thi t tôi m ng l m. Tôi ng tr c bàn th nh ây, tôi xin th

tôi s g ng công rán s c mà làm cho ch vui s ng mãn i. Tôi nuôi và th ng conTý nh con c a tôi. Tôi nói thì tôi nh l i. Ch yên tâm. Ch c yêu tôi c ng nh tôiyêu ch v y thì v ch ng mình vui s ng kh i lo gì h t.” Cô Xuy n ng i nghe Giao nói thì cô sung s ng nên chúm chím c i hoài, choGiao nói d t l i r i buông tay mu n choàng ôm ngang mình cô. Ch ng ó cô m inh nh a tay c n tay Giao mà nói r t d u ng t: “Xin ng có làm nh v y khôngnên. Vi c v ch ng là vi c tr m n m, ch không ph i m t ngày m t bu i mà v i. Yêunhau vì tình vì ngh a m i lâu dài, ch vì s c p hay là vì ôm p thì không th b n

ng, b i vì yêu t i s c p thì m t ngày kia s c s l t s phai, h t p n a r i ph i. Còn yêu t i ôm p thì m t ngày kia s chán s nhàm, r i tr m t xây l ng, k thì

nói ph i tôi dè nh v y tôi có thèm l y nó âu, còn ng i thì than ch chi tôi bi ttr c thì có th nào tôi ch u ng nó, ân ái hóa ra gi n h n, t nhiên ph i rã r i, m ing i i m t ngã, không t t lành gì h t. Ng i ây, ng i ng bàn tính mà s p tcu c i m i c a ôi ta thì có ích h n là b t ch c th ng tình, h yêu nhau thì ômp, hun hít, coi t i b i quá.”

Nghe m y l i oan trang ch n chánh nh v y, Giao kính n nên ríu ríu ng i m tbên Xuy n, không dám làm h n n a. Cô Xuy n ti p: “Tôi nghe nói b c cao th ng

nuôi ái tình trong s ch, yêu nhau thì nhìn nhau c ng , ch ng c n ph i n m tayhay ng mình. V ch ng kính nhau nh kính ng i khách. Mình nên rán b t ch cmà gi ái tình cho thanh cao, c v y m i kh i nhàm, kh i chán.“ Xuy n nói r ingó Giao mà c i.



Giao nói: “ Tôi là h ng th thuy n, ch không ph i thu c b c cao th ng, b i v ych c tôi b t ch c làm nh m y ông Tiên ông Ph t ó không n i.” Giao vói n m tayXuy n n a, Xuy n không gi t tay, c cho Giao n m, nh ng c c i mà gi u: “Tôi

ã ng r i. Tôi có tính ch y tr n âu mà ph i n m tay cho ch c.” Giao k m t mà nóinh : “Tôi th ng quá, c ph i hi p v i nhau tôi m ng quá. Cho phép tôi n m taycho tho chút tình hoài v ng h m nay.” Xuy n không mu n cho Giao lôi cu n vào a h t dan díu s m quá, s ng n

a cháy mau nó c ng s tàn mau, b i v y m c d u cô c ng xúc ng v ái tình nhGiao, nh ng cô rán gi bình t nh, nghiêm trang mà nói:

- c vui ph i phòng cái bu n, thì cái vui nó m i kéo dài ra c. Làm vi cgì c ng v y, n u mu n vi c c a mình b n v ng lâu dài, thì tr c khi làmmình ph i lo tính cho k l ng ng vi c làm kh i h h ng.V y tr c khichánh th c ch p thu n l i nguy n c t tóc tr m n m, tôi mu n g n h i m tvài u cho ch c ý ng s t s ng v i cu c hoà hi p. Có vui lòng cho tôi h ihay không?

- c g n nhau thì tôi vui lòng luôn luôn. Mu n h i u chi thì c h i, ch ngn ph i ái ng i.

- Tu i c a ôi ta cách nhau xa quá, ch chi tôi l n h n 5, 3 tu i, có l mình n i nhau ng i ta không ý cho l m. Ng t tôi l n h n t i 11 tu i, ai nghét c ng th y s chinh l ch s s . N u ng i ta c i chê th ng nh mê con già, ng i ta ng o báng, có bu n hay không?

- Tôi ã có nói v i mình...Xin cho phép tôi kêu b ng mình, ch kêu b ng cha thì k c c quá. Nói v i tôi mình c ng kêu b ng mình, ch ng nên kêu b ng

em. N u c kêu nh c , té ra ch em l y nhau hay sao.- Mu n th nào c ng c. Nh ng trong xóm ai c ng bi t hai a mình thu

nay coi nhau nh ch em.V y lúc ban u trong nhà, nói chuy n v i nhauthì kêu b ng mình...còn tr c m t thiên h thì ph i kêu nh c cho kh i tráitai ng i ta. Th ng th ng quen l n l n, h bi t gia o c a mình r i, ch ng ómình s ra m t ch ng v .

- Mình tính nh v y ph i l m...H i nãy mình nói mình ái ng i v s mình l ntôi nh , mình s tôi b ng i ta chê c i tôi m c c r i tôi b mình. Mình nglo vi c ó. Tôi không th b mình c âu. Tôi coi mình c ng nh trái tim

a tôi. N u tôi m mà qu ng trái tim thì tôi s ng n a sao c. Còn s thiên c i chê, tôi không thèm k âu. H có hi u tình yêu c a tôi th nào âu

mà h xía mi ng vô. H có chê c i, n u h x m xì nói lén thì m c k h . Cònu h nói ngay v i tôi thì tôi s d y khôn giùm cho h .

- Mình không k mi ng thiên h thì d . Còn c p m t c a mình, tôi s e nókhông cho mình không k l m.

- p m t tôi th nào mà s ?- Hi n gi tôi ã qua kh i th i k xuân xanh, song tôi ch a n tu i già c , da

tôi còn láng, th t tôi còn vun, r ng tôi ch a lung lay, m t tôi ch a l l t, mìnhth y nhan s c tôi ch a phai l t cho l m, nên mình thèm, mình yêu tôi. Mìnhquên s chinh l ch tu i tác c a ôi ta. Nh ng tôi xét ph n tôi, tôi không phépquên. Tôi ph i nh tôi ã 31 tu i r i, ch ng m i n m n a r ng tôi s b t u



ng, m t tôi s b t u l , r i ngày kia l n l n nó t i hoài, tóc tôi s b c, da tôi dùn, thân th tôi khô héo m teo, chút nh nhan s c còn d cho mình

m mà th ng th c ây nó s tiêu tan h t. Ch ng ó mình m i c l i 30tu i, thân còn trai tráng, s c ng sung túc, mà mình ph i mang con v già

u xa, chàng ràng trong nhà, ngày êm trông th y mình gai m t, b y gan,i i thì mình s ti ng b t ngh a vô tình, còn thì mình bu n, mình

chán, té ra h nh phúc mình mong mu n mình h ng có m y n m r i nó bi nthành tai ho . Ph n mình thì mình không k ti ng th phi c a thiên h , cònph n tôi thì tôi ph i k s xao l ng tình yêu c a ng i ch ng, ch không ksao c. Mình yêu tôi thì t nhiên tôi c ng yêu mình. Mình yêu n ng nàn có

nào tôi yêu l t l t. Nh ng tình yêu c a tôi thì tôi b o ãm nó v ng b nc, còn tình yêu c a mình thì tôi bi t l y chi mà kéo níu nó l i v i tôi. Tôi

ngh t i tr ng h p ó nên tôi ái ng i hoài, b i v y hôm tr c tôi m i khuyênmình ph i suy ngh l i vi c ó, ph i làm sao cho tôi h t ái ng i, h t lo s vngày sau, có v y s vui s ng c a ôi ta m i hoàn toàn c.

- Tôi ã có nói tình yêu n u ôi bên u n ng nhi t thì không có tu i. T h i tôii l n lên cho t i bây gi tôi ch a yêu m t cô gái nào h t. Tình yêu tôi giao

cho mình hôm nay là tình yêu son giá cho tay mình m dây v i tình yêua mình. Còn mình nói tuy mình có ch ng trót m i n m nay, mình ã cót m t con, song mình ch a c nghe m t câu ân tình nào h t. Tình yêu

a mình còn y nguyên. Mình l i khao khát ái tình. Th thì tình yêu c a mìnhng nh c a tôi, c hai tình yêu u còn m i m , còn son giá. Hai tình yêu

hi p l i thì x ng l m, có chinh l ch gì âu mà ng i ng i l n k nh . Tôi cónói v i mình n u tôi không c làm ch ng mình thì i tôi h h ng, b i vìtôi không th yêu ng i nào khác ngoài mình c. Ðêm nay là êm mìnhch n l a cho ôi ta n m tay nhau mà b c vào c nh i m i, c nh i ch achan tình ngh a th ng yêu, tr c ng n èn leo lét trên bàn kia: “Tôi th trêncó Tr i d i có Ð t, l i có vong linh c a anh Hai Túc d i m n a, tôi xin cth y trên d i tr c sau u ch ng minh lòng ch n thành c a tôi. N u ngàysau tôi th y v tôi già mà tôi ph rãy thì Tr i Ð t cùng hai bên vai vác ng

m ng tôi.” Giao th r i quay qua h i Xuy n: “Tôi th c nh v y ó tin b ng tôi hay ch a?Còn u gì nghi ng i n a hay không?“ Cô Xuy n nhìn Giao, n c m t ch y ròng ròng. Giao choàng tay ôm c Xuy n màkéo l i g n. Xuy n úp m t vào ng c Giao mà khóc, trong lòng tràn ng p thân yêu,

nh phúc, hy v ng, tín thành, ngh a tình, t n t y. Giao hi u n c m t c a Xuy n làc m t vui s ng, vì xúc ng nên tuôn ra, b i v y chàng cho Xuy n khóc,

không khuyên d , không an i, ch vu t tóc Xuy n, trong lòng chàng c ng th th i,sung s ng thu nay ch a t ng c g p cái h nh phúc th n tiên y l n nào. Hai ng i chung n m c nh thú an vui tuy t i ó m t h i r i cô Xuy n buôngra mà i vô trong ng r a m t. Giao kéo g i n m ngay trên ván mà th ng th criêng ý v tình yêu nó v n còn n c n ng chan ch a t trên u óc xu ng d i b ng

chàng.



Cách m t h i cô Xuy n trong bu ng i ra, bây gi m t mày cô h n h t i c i.Cô ng i l i ván, vì b ván nh nên không xa Giao, nh ng cô không ái ng i, cô ngóGiao mà nói: “Bây gi mình bi t rõ b ng nhau r i, th c k t ngh a v ch ng ngchung s ng cùng nhau cho t i ngày ch t. Mu n s ng cho c an vui, kh i s ng i

i chê mà c ng kh i th n thùa v i l ng tâm mình n a, thì ph i bàn tính mà tch c m t c nh i m i c a mình cho êm m àng hoàng. B a h m nói ph i suy ngh

ng t o ra m t t uyên ng ôi ta chung s ng trong c nh th n tiên. uyênng ó t ch c cách nào âu, nói nghe th coi.”

Giao l m c m ng i d y nói: “Tôi tính nh v y: ho c tôi ho c mình, m t ng iph i bán nhà ng v chung v i nhau. Mình bán nhà v chung v i tôi thì ph i

n. Ng t nhà tôi thì t quá.V y thì nên tôi bán quách cái nhà c a tôi, bán n my ng c ng ph i, r i tôi l i nhà mình mà . Nhà mình r ng rãi, s ch s , l i cây lá

còn m i, ti n h n. Tôi i làm lãnh ti n công, tôi giao cho mình gi mà mua c m g o nuôi s ng gia

ình. N u mình có rãnh và ai em m n may thì mình may cho ng i ta màki m ti n thêm. N u không có may thì mình ngh , ti n công c a tôi có l nuôi

ng, kh i ói rách. T i th b y ho c chúa nh t mình có bu n thì tôi d t qua Sài gòn n u ng ch i,ho c i coi hát b i, hát bóng hay là hát c i l ng tùy ý mình mu n. Mình rán ti n

n; n u có d ti n thì mua s m thêm trong nhà mà dùng, mua t bàn, qu n áo,th gì mình c ng còn thi u. Mà tôi ngh mi n là m con mình v i tôi m nh kho , có

c m n, có áo qu n mà m c, d u nhà rách, ng d i t mình c ng vui s ng,ch ng c n gì nhà t t, nhi u. V ch ng mình c yêu nhau, ng xao lãng, tôi i làm v th y m t mình thì cho tôi vui, d u m t c ng kho , v y là h nh phúc, tôi không thèm mong h nh phúcnào khác n a. N u thi t mình yêu tôi thì ch c ý mình c ng v y, ph i hôn mình?” Cô Xuy n chúm chím c i mà nói: “H m nay tôi d th ý mình, tôi nh n th ymình thành thi t yêu tôi, mình c lo cho m con tôi no m, mình không k n ph nmình, mà c ng không kiêng n ai h t. Tôi ã l n tu i mà mình không n . Mình bi tmình ráp v i tôi thì thiên h c i chê mà mình không k ti ng th phi. Tình yêu c amình ph i n ng nhi t l m, nên mình m i t i m t, m i c gan nh v y. Tôi r t c m nmình, nh t là c m tình mình“. „B a nay tôi ph i nói thi t cho mình bi t hôm êm mình l i ch i, mình nói xa nói

n mà d d m lòng tôi thì tôi nh có kinh nghi m v vi c i ít nhi u, nên tôi quy tkhuyên gi i mình, không mu n cho mình làm vi c trái ng c v i nh n tình, v ith t c. Ð n b a mình b thui gan t ru t, mình ch u không n i, mình tr l i mà tthi t cho tôi bi t ý mình quy t tính cu c tr m n m t tóc v i tôi, thì b t ch c a mình

i gi ng nói c a mình làm cho tôi th y i v i tôi mình mang m t kh i tình c c kng n , c c k m nh m “.

„Mình làm cho tôi xúc ng thái quá, tinh th n tán lo n, ngh l c tiêu tan, tôi xuôi, không tìm c l i mà kháng c , ch vu v khuyên mình suy ngh mà khuyên

t cách y u x u, d ng nh g i thêm tình yêu c a mình ch không ph i can giánmình. Có l mình th y l a tình ng t gan ru t mình nó b t qua mà cháy lòng dtôi n a ch ch ng không. L a tình b t cháy t i lòng d tôi nên b a nay tôi qu ng khí



gi i mà hàng u, cho tình yêu c a mình xâm chi m c h n xác c a tôi d dàng,tôi không kháng c chi h t“. „Tôi ph i c t ngh a dông dài cho mình hi u rõ ràng tâm h n c a tôi i v i tìnhyêu c a mình là th nào ng mình kh i nghi ng i chi h t. Tôi tuy ã có ch ng cócon, song tôi c ng nh mình, thu nay tôi m i b l a tình ph ng d y trong lòng l nth nh t. Tôi ch c nó c ng n ng nhi t, c ng m nh m , không thua gì ng n l a tình

a mình âu. Mình yêu tôi bao nhiêu thì tôi c ng yêu mình b y nhiêu, mà tôi l ntu i h n, tôi có r i m t i ch ng, tôi có l n l n theo th tình, có l tình yêu c a tôisáng su t h n tình yêu c a mình.” Cô Xuy n nói m t h i r i cô ng ng mà suy ngh . Giao sung s ng quá, mu nnghe cô nói hoài, nên th y cô ng ng thì nói: “Nói n a ch , nói hoài cho tôi nghe imà. Tôi mu n ngày êm tôi c nghe nói chuy n nh v y luôn luôn, tôi không c nng , mà c ng không c n n làm chi.” Cô Xuy n c i mà nói ti p: “Tôi s nói n a. M i g p g nhau l n u, tôi c nph i nói h t cho mình hi u mà s p t c nh i s ng chung c a ôi ta. Theo cáchmình s p t mình m i nói cho tôi nghe ó thì tôi nh n th y mình coi trong th gian

y ch có m t mình tôi v i mình mà thôi, không còn ai n a. Tính nh v y khôngc. i mình s ng chung v i thiên h thì mình ph i i xuôi dòng v i ng i ta,

không nên i ng c. Mình tính ph i hi p v i nhau mà c ng luôn t i xóm n y.Song ph i bán b t m t cái nhà ng v chung v i nhau. Làm nh v y mình khinh

thiên h quá. Tôi s không êm. Ch ng nh ng h chê c i không thôi, mà h cònghét n a.” Giao tr n m t mà nói:

- chê c i n i gì? Tôi có làm vi c gì b y âu mà chê c i. B t quá h nói tôilà trai m i l n lên mà tôi d i nên tôi l y àn bà có con, tu i áng ch c tôi màlàm v . Tôi mu n l y ai tôi l y, m c m gì h mà h c i.

- Tôi s h còn nói mình là em út làm chung m t s v i anh Túc. nh m i ch t,m m ch a khô mình ve vãn mà th nh v nh. H cho mình làm nh v y làt ngh a nên h chê c i ch .

- Tôi v i anh Hai Túc là ng i d ng, ch có bà con dòng h gì âu. R i nhch t, nh b v con nh b v nghèo kh . Tôi th y v y tôi ng lòng. Vì tìnhanh em tôi ra gánh vác thay th mà nuôi dùm v con nh. Tôi lãnh nh v y làlàm ngh a, sao l i g i tôi b t ngh a? H nói b y mà k làm chi. Còn mình nóimình s h ghét tôi. T i sao mà ghét?

- Mình làm gai m t h . H nói mình coi h r quá, nên h ghét ch sao.- ghét r i h làm gì tôi mà lo?- i ch c cho ng i ta ghét làm chi. Ð cho ng i ta th ng có ích h n.

Lòng d c a thiên h nham hi m l m, ít có ng i l ng thi n. Ch c cho hghét, nhi u khi h ki m chuy n h làm cho mình nguy ch ph i ch i sao.

- Tôi làm th máy, tôi lo ch m nom cho máy ch y u u, tôi có làm u chisái phép âu mà s h làm nguy tôi c.

- Ch ng h mu n làm h i mình, h bày chuy n mình bi t sao c. Ví nh chacon Tý m i ch t ch a y m t tháng mà hai a mình ráp v i nhau, h bày



chuy n nói mình l y nhau ã lâu r i, mình có ý gi t cha con Tý ch t ng n i nhau cho thong th .

- Tr i Ð t i! Bày chuy n nh v y ai mà tin. nh ch t có quan th y m màkhán nghi m, có cò bót tra v n h n hòi, ai c ng nh n nh say ba chìm ba chánté nh m g c cây b n nên gi p lá mía mà ch t. H nói tôi gi t nh sao c.

- Ví nh h nói mình bi t nh u ng r u trong quán thím Phòn, mình ch cngoài ng mà ón nh. Mình làm b a giùm nh v . Th a lúc không cóai, mình xô nh vào g c cây b n cho b lá mía mà ch t, r i mình b nh n m

ó mình lén i v . Mình cãi làm sao c. H cáo nh v y b nào mình c ng b t mà tra xét. S tôi c ng b b t luôn n a ch .

Giao nghe t i cái ó m i lo s , nên ng i l l ng mà h i:- y thì bây gi ph i làm sao? Mình có ý ki n gì ôi ta n v i nhau cho

yên âu, mình nói cho tôi nghe th coi.- ráp làm v ch ng chung v i nhau, thì ph i d i i ch khác xa l , cho

ng i ta ng bi t mình, ch ây ho c ra m y xóm dài theo mé kinh haylà ra xóm C u D a không c. H quen bi t v i mình t nhiên h d nghnhi u chuy n, không yên. Mà ch ng nên xa quá, nh phía Xóm Chi uho c C u Chông, b i vì xa quá, m i b a mình i làm xa thì c c cho mình.Có phía t C u Kho vô nhà èn không ai bi t tôi. N u sang c m t c n nhàbên phía ó mà thì ti n, kh i lo ai d ngh , mà mình i làm c ng không xa,kh i ph i qua ò th t công ch i m t chút.

- Chi u mai tôi s i ki m nhà tôi sang.- Mà ki m c ch r i, hai a mình không nên d i i m t l t. Làm nh

y ng i ta bi t. Ð m t ng i i tr c ch ng m t tháng r i ng i kia s bánnhà i theo sau.

- Ki m nhà ph i m t m t hai tháng mà s ki m c ng ch a c. Lâu quá. Bi tch ng nào c chung v i nhau.

- Ki m ch a c nhà thì c ây. Nh ng ai nhà n y nh th ng. N u mìnhmu n t i lui thì ph i ch u khó núp lén, ban êm ch khuya m t chút r i s l i,

i ch ng b n n m gi thì d y s m mà v cho thiên h ng th y. Th ngnhau thì ph i ch u c c. Mu n c bình yên thì ph i c n th n.

- Tôi mu n nói v i v ch ng B y Cao tôi thôi không n c m tháng ng nh, mình n u c m m i b a cho tôi n. Tôi t chuy n tôi nói mình than may ítquá, may không c m cho m con n. Tôi mu n giúp cho mình, là v c a

n quá c , nên tôi n c m quán ng m i tháng mình có c thêm chútnh ti n mà nuôi con. Nói nh v y thì ch c v ch ng anh không nghi.

- Không nên, anh B y Cao thi t thà t t , d u nh bi t tâm s c a mình, ch cnh c ng không nói gì. Ng t cái mi ng c a v nh khó lòng l m. Ch h n u,

ghen t ng, n hi p ch ng, mà còn quen thói ng i lê ôi mách, a nói hànhthiên h . N u mình thôi n c m quán ng ch , mình l i n v i tôi, ch m t l i

nhiên ch gi n r i ch ki m chuy n bán dê bán díu mà nói x u cho mình.Trong xóm ai c ng hay h t r i h x m xì nói hành nói t i ch u sao cho n i.Mình c n c m ng nh c thì t t h n.



- Thi t b c mình quá! Tôi là trai m i l n lên ch a có v . Mình là àn bà ch ngch t r i. Hai a mình u thong th , mu n l y ai tùy ý. Mình th ng nhaumà không chung v i nhau li n c, mình ngh ôi ta có t c hay không h ?

- Th s x ng x u nh v y thì ph i rán mà ch u ch c làm chi.- Còn vi c con Tý, mình ngh coi tôi ráp v i mình nó ghét tôi hay không?- Con nít còn kh d i nó có hi u gì âu mà ghét. Hu ng chi cha nó còn sanh

ti n, cha nó ít khi n ng n u vui ch i v i nó. B i v y nó không trìu m n, nó ctheo tôi. Mình n v i tôi mà mình lòng th ng nó nh con ru t c amình, thì nó s th ng mình l i, th ng nh cha ru t, ch l nào nó ghét màlo.

- Tôi có h a v i mình tôi th ng nó, tôi s nuôi và d y nó nh con ru t c a tôiy. Mà mình có tính mình s bi u nó kêu tôi b ng chú, b ng c u, hay b ng

cái gì hay không?- Kêu b ng c u, té ra mình là em c a tôi mà mình l y tôi hay sao? Không nên.

chê mình lo n luân. Kêu b ng chú có l c h n. N u ai nghi thì b t quá nói mình là em ch ng c a tôi, anh mình ch t, mình ánh p v i tôi. Nói

nh v y thì d ch u m t chút.- Tôi mu n b t nó kêu tôi b ng ba. Mà ch ng i ch khác kìa, ch còn ây

thì nó kêu b ng chú nh c .- Mu n nh v y c ng c.

Giao c bàn tính v i Xuy n t i gà gáy canh ba r i Giao ng luôn,ch ng sao maic m i d y i v .



Ph n sáu:

T êm mùng sáu, tr ng l m , xóm v ng v , tay b t tay, m t nhìn m t, tình yêuth l , r i ân ái tràn tr , hai àng ã th nguy n cùng nhau sát cánh k vai b c quagiai n m i trong ng i, nh ng trót c tháng hai ng i c ng v n s ng nhbình th ng trong xóm Tàu, bên vùng V nh H i. M i b a ng i ta c ng th y cô Xuy n c m c i ng i may có con Tý x n b n ch i

t bên cô, ho c ch i ngoài c a. Có vài l n cô khóa c a, d t con l i g i nhà cho bà coi ch ng dùm r i m con ra i, nói i ki m may, vì lúc n y may l m.

Còn Giao thì m i bu i u i ra hãng c a mà làm nh th ng không có lân lan nhà Xuy n mà ch i, v n ti p t c n c m quán t i nhà B y Cao. B a nào i làm ngang, h th y Xuy n thì h i th m s c kh e, còn th y con Tý thì kêu ra cho ti n.

Có b a m i lãnh ti n Giao ghé, nh ng ng ngoài sân kêu Xuy n mà a ti n c ymua v i may dùm m t áo s mi tay c t v i m t cái qu n dài ng. Có nhi u bu i chi u, mãn gi làm vi c r i Giao nói cho B y Cao hay chàng m c

i Sài Gòn ho c Ông Lãnh mà th m bà con hay anh em. Chàng d n v nh ói b ngthì c n c m tr c, chàng v tr thì chàng s n sau. Gi a thanh thiên b ch nh t, và tr c m t m i ng i trong xóm Tàu thì Xuy n

ng nh Giao, c hai u gi c ch àng hoàng, không có m nào làm cho ng ita nghi b y b c. Xuy n v i Giao thi t có i ki m nhà lá ho c ph lá mà m n ng d i ch thìch ng h cho ai bi t, l i ki m c mà nói cho ng i ta tin mình i có vi c riêng. ConTý là con m côi c a ng i b n c nên Giao cho nó ti n. Cô Xuy n là th may nênGiao a ti n c y mua giùm v i may áo, may qu n. Các vi c ó là vi c th ng, cóchi âu mà nghi ng c. Ðêm nào Giao c ng lén i l i nhà Xuy n mà ng , nh ng nghe theo l i Xuy n c n

n nên Giao h t s c c n th n, êm nào chàng c ng i 9, 10 gi cho xóm ri ng ngt r i chàng m i i. Khuya v thì luôn luôn h sao mai m c thì Xuy n kêu chàngy mà v , khi i c ng nh khi v ch ng bao gi có g p ng i nào h t. Ng i x a có l i m t câu ph ng ngôn: “M t hi n h n, m t hi n h vi” thi t là trúng.Vi c

càng gi u, ng i ta càng d bi t, v t càng nh ng i ta càng d th y. Cu c tình duyên u n c a chàng Giao và nàng Xuy n, c hai ng i u gi u gi mthi t k l ng, thi t kín áo. Th mà ch c gì gi u cho kh i con m t l c l o c a ng i

i c. M y hôm r i n b a c m v B y Cao th ng bàn lu n ph n góa b a c a côXuy n tr c m t Giao. Ch nói cô Xuy n ki m ch ng ngh c ng ph i, mà có ch nglàm n ti n công nhi u, v y m i khôn. Có ch ng nh v y nó m i nuôi n i m con nom, kh i ng i may m t nh c.

Giao l ng thinh, không dám chen vô mà nói gì h t, gi b nh vi c ó không can gì n mình. Nh ng t i l i Giao cho Xuy n hay nh ng l i xiên xéo c a v B y

Cao làm cho Xuy n lo ng i thôi thúc Giao ki m ch d i i cho g p. Giao g ng côngi ki m nhà mà m n, nh ng i giáp h t t Ông Lãnh vô nhà èn20 không g p c

t c n nhà nào tr ng mà m n.

20 công ty n l c Ch Quán, khu Ch Quán



Cách ít b a sau cô Xuy n ra phía b n ò ki m tôm cá mua n. Cô g p bà M iLi u g n hãng d t, quen v i cô m y n m nay. Bà vui v m ng cô mà h i:

- Nghe nói em có ch ng r i ph i hôn?- Ch ng âu?- Coi! Sao h nói em ã ng th Giao? Có ch ng thì ta m ng cho, t i gì ph i

gi u?- Ai nói v i bà v y bà M i?- B y Cao. B a h m c ra nói chuy n ngoài b n ò. Xóm ngoài n y ai c ng

hay h t, còn gi u làm chi?- Bà M i làm n nói l i v i bà con ngoài n y, chuy n ó có l Giao mu n r i

chú nói sao ó tôi ch a hay bi t gì h t. Tôi ng ki m ng i mà bán cái nhàng tr v Xóm Chi u tôi , tôi ch a có tính l y ch ng.

- trên n y cho vui, v d i Xóm Chi u làm chi?- ây may ít quá m con tôi s ng không n i. V ch bà dì tôi h i tr c

ó tôi có quen nhi u, tôi làm bánh tôi m cho tr nh b ng i bán, có l dch u h n. Bà nghe có ai mu n ki m ch mà , bà làm n ch dùm vô tôi, nghehôn bà M i. Tôi cám n bà l m.

- , có ai mu n mua nhà tôi ch cho h vô. Hai ng i t giã nhau mà i. Cô Xuy n th y nguy hi m ã t i do v B y Cao th p th p. Cô ch c ch ta t c

ch ban êm rình mò th y Giao lén i, nên m i dám nói qu quy t cho ng i tahay nh v y. Cô bu n quá, trông cho mau t i ng g p Giao cô bi u chàng ki m cho

c m t ch , t t x u không c n, cô bán nhà mà i ph t cho r i, ng tránh ti ngth phi khó ch u. Ðêm ó Giao nghe Xuy n thu t chuy n bà M i Li u nói v i cô h i s m m i thìGiao n i gi n, tính s h i v B y Cao sao dám t chuy n mà nói nh v y, r i m ngch m t l n cho ch ch a cái thói n no i nói chuy n thiên h . Cô Xuy n ã l ch lãm nh n tình, nên cô bình t nh mà khuyên: “Tôi nói l i chomình bi t v y thôi, ch sanh r y làm chi. Tôi ch c ban êm ch rình mò th y mình i

i ng n y nên ch m i dám nói. Ch nói trúng ch ph i t chuy n nói b y hay saomà gi n. Mình bày i ch i, ch nói tùm lum ra h t, càng thêm x u h ch có ích gì.Mình làm chuy n trái i, ng i ta có nói thì mình làm l t t h n. Bày cãi qua cãi l i,thiên h hay h t càng khó ch u n a.V y mình gi ò không hay gì h t, rán lo ki mgiùm ch cho tôi d n i tr c cho r i. N u tôi bán nhà không k p thì tôi khóa c a

cho bà L coi ch ng và có ai mua bà bán giùm cho tôi, bán giá nào c ng c,mi n tôi ra kh i xóm n y thì thôi. Mình th ng th ng l i sau, ng có i theo g p.Có s m l m là m t tháng r i s bán nhà mà i cho thiên h kh i nghi. H i s m m itôi có nói bà M i Li u tôi tính tr v Xóm Chi u. Ph i nói d i m i ng i i m t ngcho h kh i nghi.” Giao nói: “ i! Ai mu n nghi gi ng gì thì cho h nghi. H i nào mà lo. Tôi lo là loki m m t c n nhà s ch s t t ng d n cho v ch ng mình thong th sung s ng

y thôi. N u mình i mà tôi ph i l i ây t i m t tháng thì tôi ch u sao n i. Tôin ph cho mình d n r i thì tôi c ng lo bán nhà li n. H bán c thì tôi i, b t

lu n b a nào. Ð c c a tôi không có v t gì áng k . Tôi bán luôn h t, l y n i áo



qu n m n chi u mà i v y thôi. Tôi nói có m t ng i anh em bà con bi u tôi vchung, nên tôi không c n ch c theo. Trong nhà có mình là cho tôi vui

ng r i, d u h có bàn c n c xa c , t c m lai, tôi coi c ng nh b .” Cô Xuy n nghe nh ng l i chan ch a tình yêu nh v y thì cô c m ng c c m,không dè m ng s c a cô ã nh cô ph i n t ng tu i n y cô m i n m c thú v

a ái tình. Cô th m mong c h nh phúc n y s kéo dài n mãn i c a cô bùtr n i lòng l nh l o cô ph i ch u trong th i k xuân xanh, nh hoa ang n t t t imà x r góc rào không có ng i oái hoài th ng th c. Vài b a sau, bu i s m m i, bà M i Li u d t m t ch àn bà l vô coi nhà c a côXuy n mà mua. Bà nói ch n y là v c a p r ng21 làm ngoài hãng cao su. Ch phía

n ò Long Ki n, mu n ki m nhà mua v trên n y ng ch ng ch i làm cho g n.Ch xem trong nhà t tr c ra sau r i ch b c ra sân ng nh m nhía b n phía, bch b ng lòng l m. Ch nói ch có c s n nên ch mua cái nhà mà thôi. Ch h i cô Xuy n tính

nhà l i cho ch v i giá nào. Cô Xuy n nói c a cô không bao nhiêu, cô ph in ch v Xóm Chi u mà dùng. Cô bán cái nhà không, mà nhà m i l p h i n m

i, c a vách u ch c ch n l i có b p n u n riêng, nên cô bán giá không th d ihai tr m c.Ch àn bà ó nói ch v tính l i v i ch ng r i ch s tr l i. Ð n tr a bà M i Li u tr vô nói ng i coi nhà ó v a lòng l m, nh ng ch tínhchi u ch s d t ch ng ch vô coi n a? Ch l i than giá hai tr m thì m c, b i v y ch

y bà M i Li u vô xin b t ôi ba ch c giùm cho ch . Cô Xuy n nghe ng i ta mu n mua thì cô tính nên c m giá không d i gì mà ph ibán r . Cô bi u bà M i Li u nói giúp cho cô bán c hai tr m thì cô nh22 cho bà

i ng n tr u. Nh h có nài l m thì b t ch ng m i ng mà thôi. Chi u b a ó v anh c p r ng ra hãng cao su ón ch ng mà d t vô nhà c a côXuy n n a. Anh c p r ng c ng v a lòng l m, nói cái nhà còn ch c, khen ch r ngrãi. V ch ng c p r ng nài xin cô Xuy n b t chút nh. Cô Xuy n nói cô ch n y

n m i n m, cô m n l m. Vì ch ng cô b t h nh, c c ch ng ã cô ph i bán nhà tr Xóm Chi u mà n ng náu v i bà con. Vì cô ph i i nên mua giá nào cô c ng ph i

bán. V y cô xin v ch ng anh c p r ng th ng giùm ph n cô góa b a, ng có b ti nghi p cho cô, l thì nên giúp thêm cho cô nuôi con ng làm ngh a.

Anh c p r ng nghe cô nói nh v y, anh bi u v ng có b t. Anh h n v i côXuy n sáng b a sau v anh tr lên cho cô làm gi y r i v ch ng s hai tr m. V ch ng c p r ng v i bà M i Li u ra v thì tr i ã ch ng v ng t i. Cô Xuy n

a khách ra t i ng; cô th y d ng chàng Giao ng h m h i vô xóm, cô ngó mà ch . Ch ng Giao i ngang qua, cô m ng mà nói: “Tôi bán nhà c r i, bán

hai tr m. Sáng mai tôi làm gi y r i h ch ng b c.” Giao c i mà nói: “May d hôn! Tôi c ng m i sang23 c m t c n ph r i, phngói vách ván, có lót g ch, có nhà b p h n hòi, trong ng h m phía sau tr ng

21 (caporal) cai th22 kính t ng23 mua ho c m n l i



c C u Kho.” Giao nói có m y l i r i i ri t v n c m, h a t i s l i mà nói chuy nthêm cho Xuy n nghe. Cô Xuy n m ng quá, cô tr v nhà t èn, d n c m ng m con n v i nhau,vì h i chi u có khách, n ch a k p, nên con Tý ói b ng. Ðêm ó cô Xuy n có ý trông Giao l i s m ng cô h i th m coi sang ph t n haobao nhiêu và ch ng nào d n qua c. B a nay Giao m ng, l i không thèm s mi ng l n l i m i24 a, nên lúc n c mchàng nói v i v ch ng B y Cao r ng có ng i anh bà con m i m ga ra s a xe h i

n r p hát C u Mu i, anh c bi u chàng v v i anh ng tr a t i có rãnh thì giúpanh v vi c máy móc. V y có ai mua nhà thì chàng s bán ng cu i tháng chàng ra

u Mu i giúp anh. B y Cao chúm chím c i và nói:- Em ra C u Mu i mà , em i làm xa quá.- ng nh ây, không xa gì l m.- Xóm n y l n l n i h t. Nghe nói má con Tý c ng ng ki m ng i mà bán

nhà ng i v âu d i Xóm Chi u.- Tôi không nghe nói.- Có l c ng cu i tháng n y i.

Nghe l i m a mai ó Giao n i gi n, nh ng nh l i cô Xuy n d n nên chàng ph in nh n làm l , không thèm nói chuy n n a.

n c m r i Giao v nhà n m ngh m t h i, chàng nóng n y mu n bàn tính v iXuy n ng d n i g p, b xóm n y cho r i, b i v y không c n ch khuya, chàng

c a xâm xâm i l i nhà Xuy n.Chàng v a b c vô thì cô Xuy n h i:

- sang c n ph ó h òi bao nhiêu?- òi 200. Tôi b t xu ng 150. H ch u.- Không m c âu. Ph ngói vách ván, l i có nhà b p, kho quá.- Ph t t l m, cao ráo s ch s , có vài th y dãy ó. Chi u mai mình i ò qua

ga xe n C u Kho ng i ch tôi. Hãng óng c a tôi qua tôi d t mình i coi.Tôi ch c mình th y thì mình ng b ng li n.

- Ng i ta ng , mình nói th nào mà h ch u sang cho mình?- m nay tôi g p ai tôi c ng d n h nghe có ng i nào mu n sang nhà, sang

ph , thì làm n cho tôi hay. Vì v y nên h i chi u tôi qua ó tôi li n g p m tanh quen nh cho tôi hay dãy ph sau tr ng h c C u Kho có ng i mu nsang ng v Bình Tây, Bình Ðông gì ó mà . Ng i b n tôi d t tôi vô ó coi.Tôi ch u li n. Tôi h i ch nhà sang bao nhiêu? Ng i ó òi hai tr m. Tôi b txu ng m t tr m r i. Ng i ó ch u. Tôi a tr c n m ch c. Ng i ó cólàm biên nh n cho tôi c m và h a b t lu n b a nào h tôi óng ti n thìng i ta giao nhà.

- y còn m t tr m n a, sáng mai h ch ng ti n nhà thì chi u tôi qua tôi trcho h ng sáng m t tôi ch qua d n li n c hôn?

24 mi ng th n l n, l i r n m i: nh ng l i nói x u



- c. D u h ch a i k p thì mình t m ó v i h m t vài b a. Ð c c a không có gì l m. Ð mình vô thêm c. Sang c ph , bán c

nhà thì i ph t cho r i, ây n a làm chi, ghét l mi ng c a v B y Cao quá.- y sáng mai làm gi y l y ti n r i tôi c ng cho ch c p r ng hay sáng m t tôi

giao nhà, ng tôi m n ch i.- Ti n sang ph còn thi u m t tr m n a thì chi u mai tôi óng luôn ch mình

óng làm chi. Tôi có ti n.- Tôi bán nhà c t i hai tr m. Bà M i Li u em m i, tôi th ng công bà

i ng thì tôi còn m t tr m chín. Tôi óng m t tr m ó; mà tôi c ng trm ch c l i cho mình n a. Sang ph cho m con tôi , tôi ph i tr ti n ch l

nào tôi cho mình ch u t n.- Ðã là v ch ng thì ti n b c là c a chung, bày ti n mình ti n tôi làm chi. Tôi có

ti n s n ây thì cho tôi tr luôn cho ng i ta. Ti n bán nhà thì mình c t óng d n v b n xong r i mình mu n mua gi ng, mua t hay mua gh , mua

bàn gì thêm thì mình mua, không c hay sao?- Mình tính nh v y thì c. Ð coi n u trong bu ng có ch r ng thì mua

thêm m t cái gi ng m i ng v ch ng mình ng , cái gi ng c cho conTý.

- Ng i ta g i v là ng i n i tr . Ch ng lo vi c ngoài, v lo vi c trong nhà. Tôin tâm t p ngh th máy c a tôi cho gi i ng tôi n ti n l ng cho nhi u màem v giao cho mình gìn gi . Mình ph i lo vi c trong nhà, dành ti n b c

bao nhiêu, ph i mua s m v t gì c n dùng, ph i d n cách nào cho sungng tùy ý mình li u, tôi không c n bi t t i. Mi n là mình t ch c nhà mình

thành m t uyên ng t t t i, êm m, v ch ng mình s ng trong c nhth n tiên, m c ai nói gì thì h nói. Mình rán làm sao cho úng v i câu ng nng : “V già ch ng tr là tiên non b ng” ó thì mình làm.

Hai ng i c i ng t, vui v phi th ng, th ng yêu c c m. H i nh Xóm Chi u bà dì c a Xuy n có cho cô h c ch g n m t n m r i m i

c may, b i v y cô c mau vi t l . Sáng b a sau cô Xuy n i ra xóm ngoài c y bà M i Li u ki m nài25 cho cô tgi y tr ng và m n m t cây vi t v i bình m c cô em v s n ng có làm t bánnhà. Quá n a bu i, ch mua nhà v i bà M i Li u vô. Ch bi u Xuy n làm gi y bán r ich ch ng ti n. Cô Xuy n h i tên h anh c p r ng r i cô vi t n o mà c cho ch muanghe th . Ch ch u. Cô m i vi t s ch l i mà a cho ch mua. Ch c p r ng m ahai tr m ng b c và h i cô tính b a nào d n mà giao nhà. Cô Xuy n nói sáng

a sau cô s m n ng i xe 26 i r i tr a giao nhà c. N u có tr l m thì ngàyt, ch không tr h n n a.

Ch mua nói tr a mai s lên th m ch ng, r i t giã mà v . Ð n tr a cô em m c vi t ra tr bà M i Li u, cô a cho bà m i ng b c và

l i cám n giúp cho cô bán nhà xong. Cô c y bà ki m m n giùm cho cô hai ng i

25 yêu c u mua ho c bán26 chuyên ch v t b ng xe



phu v i m t chi c xe tay ng sáng mai ch c c a cô em i cho tr ng nhà giaocho ch mua ã ch ng ti n b c r i. Chi u cô l i bà L cho bà hay cô ã bán nhà v Xóm Chi u u v i bà con. Cô

i nhà cho bà coi ch ng giùm ng cô i ki m ch g i c, r i cô d t con ra i. Mãn gi làm vi c r i Giao bi u B y Cao v n c m ch ng ch , vì chàng m c ra

u Mu i n c m v i anh. Qua bên C u Kho g p cô Xuy n m i d t nhau i coi c nph . Cô Xuy n ch u l m, không chê ch nào h t. Giao a thêm cho anh ch nhà m t tr m n a thì s . Anh làm gi y cho Giao

m làm tin. Giao nói sáng b a sau s ch em qua d n mà . Anh ch nhà ch u.Anh bi u c ch qua. Ð c a anh còn chút nh anh s em ra ngoài cho mà d nvà anh c ng s m n ch c a anh i li n. Vi c xong r i Giao m i kêu hai xe xích lô i v i m con Xuy n ra Sài Gòn n u ngch i m t b a cho vui. Th y con Tý bu n ng nên n no d t nhau i ch i vài con

ng r i Xuy n em xe kêu con i v tr c. Giao th ng th ng i b v sau, th yxóm ri ng ng h t chàng ghé luôn vào nhà Xuy n, không thèm v nhà chàng. Giao ph v i Xuy n mà d n d p c cho s n ng sáng ch i cho g n. Ðkhông có bao nhiêu, xe tay ch m t chuy n thì xong h t. T ng sáng cô Xuy n m i i t giã m y ng i g n. Th m v ch ng B y Cao

ng nh bà L và v ch ng ông Kèo, n âu cô c ng nói cô tr v Xóm Chi u u, nh ng vì nhà c a ng i bà con ch t quá nên cô ph i em c a cô mà g i cho

ng i quen ngoài Ông Lãnh, i m n c m t c n nhà riêng r i cô s em vmà d n. H i cô trong nhà B y Cao i ra thì cô nghe v B y Cao nói v i ch ng: “Khéomà27 con m t ng i ta! Bán nhà i m n ph xóm khác mà v i Giao, t ng ng ita không bi t hay sao mà gi u.” L i nghe B y Cao nói: “Mình nhi u chuy n quá!Ng i ta làm sao xong thì thôi. Nói làm chi cho mích lòng. C gi t t c hoài, khôngch u b .” Cô Xuy n nghe rõ, nh ng cô làm l mà i luôn. Tr a tr a m t chút bà M i Li u vô v i hai ng i kéo m t chi c xe tay. Haing i ráp d n . H vác b ván s p d i h t r i t i cái gi ng v i cái bàn. Mùng,chi u, n i, , chén, bát, gh u, áo qu n, cùng l t v t chèn nhét lên trên. Ch c p r ng lên t i. Cô Xuy n giao nhà. Hai ng i phu d n h t lên xe r i, côXuy n m i t giã bà M i v i ch c p r ng mà i. Xe i tr c, m t ng i kéo, m tng i y. Cô Xuy n d t con theo sau. Cô ngó quanh trong xóm Tàu, là ch cô

ng náu trong m i n m nay, mà bây gi cô ph i lìa xa thì cô ph i c m ng. Nh ng cô nh kho ng i cô ây cô không bi t vui s ng chút nào, r i cô cònnh m y l i c a v B y Cao xoi x a h i s m m i n a, thì cô d t con i mau, nói itheo cho k p xe , mà k thi t cô mu n i kh i xóm n y cho mau, ng t i ch khácho c may cô c h ng an vui nhi u ít. Ra t i b n ò C u Kho, cô Xuy n d n hai anh phu y xe qua C u Ông Lãnh r ivòng vô ch C u Kho. Cô i ò qua ch cô ch r i cô s ch ng cho mà i.

27 , che m t



Qua ch C u Kho cô d t con Tý vô ti m n h ti u r i n thêm bánh mì v i th tbò kho cho no, vì b a nay không th n u c m c. Cô l i mua hai gói xôi v i m t

p l p x ng n ng, tính gói em theo tr a chi u có ói thì n, b i vì cô ch abi t g n ó ng i ta có bán n hay không nên cô ph i phòng. Xe qua t i. Cô d n i lên ng h m sau tr ng h c. Anh sang ph ã d n

a nh ra ngoài hàng ba r i. Hai anh phu khiêng vô mà d n, khen cô Xuy nn c c n ph t t quá. Cô nói ph c a ng i bà con m n, cô em qua ây

cô g i, ch không ph i ph c a cô. G i r i m con s v Xóm Chi u mà u. Ð d n xong r i cô tr ti n công cho hai anh phu. Cô cho thêm m i ng i m t

ng ng l i ch n u ng r i s v . Hai anh c m n r i y xe i. Ð n x ng i sang ph c ng ch c a nh i h t. Bây gi cô Xuy n hoàn toànlàm ch c n ph r i. Cô b n áo v n, quét d n cho s ch s , tính chi u s có Giao ghéth m. Cô ng nh m nhía, cô th y c a cô d n trong c n ph nh v y coi không

c. Nh ng cô nói th m th ng th ng r i s tính. Thi t qu chi u Giao ra kh i hãng r i thì chàng i ngay qua nhà m i ch không

. Cô Xuy n m ng chàng, nh ng khuyên chàng ch i m t chút r i v b n n c m vàng luôn k o v B y Cao báng dê báng díu nhi u chuy n. Giao nói chàng ã có d n

y Cao ng ch n c m và chàng nói d i ng i anh C u Mu i bi u qua n c mi coi s a máy xe giùm cho nh. Xuy n than bên n y r i l y gì mà n, b i vì m in v nên ch a n u c m c. S m m i hai m con n h ti u v i bánh mì mà trm. H i x ói b ng m con n h t hai gói xôi. Bây gi còn hai bánh mì nh v it c p l p x ng làm sao cho Giao n n a. Giao nói c s ng chung thong th

nh v y thì chàng no không c n n gì h t. N u t i có ói thì ki m mì cháo n b yng c.

Cô Xuy n nói v nhà m i có v ch ng thì ph i n l tân gia ng cùng nhaung vui cái ngày b c ch n qua c nh i m i. Cô khuyên Giao nhà v i con Tý,

cô xu ng ch C u Kho mua thêm v d n n v i nhau. Giao nói ch C u Khokhông có bán chi l m. u ng Arras g n ây và vô trong ch Thái Bình cách

ó m t chút, h bán n th . Chàng nói Xuy n không bi t thì nhà chàng iki m chàng mua cho. Giao ra i, Xuy n xách thùng ra máy n c xách luôn hai thùng n c u ng và

a ráy. Cô lau chén a s a so n i ch ng mua v thì d n mà n v i nhau m ta t i nhà m i, g i là l tân gia mà c ng là l tân hôn.

Giao ôm v m t bánh mì l n v i hai gói mà a cho v mà nói túi b i: “Ôi! phía sau ga Arras, g n m t bên ây, h nhóm bán th n h t: mì, ph , x u c u,hoành thánh, h ti u, cháo gà, cháo v t, cháo cá, bánh canh, chè u, tàu th ng, bánhch, bánh cam, bánh bò, dào cháo qu y28, r u, trà, cà phê, mu n n th gì c ng có

t th y. G n t i thiên h t u l i ó n u ng vui bi t ch ng nào. Có bán c m bìnhdân n a. M c mình nói n tân gia, t nhiên ph i n t i nhà, ch không thì tôi tr vtôi d t hai m con l i ng n ch i vui l m. Ph n thì i hai tay không tôi có mua

28 ti ng Tàu: qu chiên d u: bánh b t n i c sáng ch bày báng v ch ng T n C i i Nam T ng nh ng vsau ng ý bày báng ng i Tây Ph ng, h coi ng i Tây Ph ng là qu nên ph i chiên tr tuy t.



c c âu. Tôi mua bánh mì, th t v i ng t n . T rày s p lên t i k lãnhti n, bu i chi u ng thèm n u c m, d t nhau l i ó n ch i.” Cô Xuy n m hai gói ra thì m t gói là th t xá xi u có n m cái xi u m i, còn m tgói có hai bánh ch v i ba bánh bông lan. Cô d p ng t trên bàn, vì ph i n

n r i m i tráng mi ng. Cô l y chén trút xá xi u riêng. Cô c ng em bánh mì l png c a cô ra chung h t trên mâm. Th y tr i ã s m t i, cô m n Giao t

giùm cái èn r i hai v ch ng v i con Tý ng i l i n v i nhau, vui v vô cùng. Giao th y con Tý vui, chàng m i nói v i nó: “Tý, t rày s p lên qua v chung

i con và má con. Con ch u hay không?” Tý g c u ch u. Giao nói ti p: “Con nhkêu qua b ng ba nghe hôn, ch ng kêu b ng chú hay b ng c u.” Tý g c u n a.Giao v i Xuy n ngó nhau mà c i.

n hai bánh mì nh v i xá xi u và xi u m i thì ai n y ã no r i, không ng t ip l p x ng v i bánh mì l n. Xuy n tính c t dành b a sau n. Qua t i ng t

thì Giao n m t cái bánh ch r i n luôn m t cái bánh bông lan. M con Xuy n ni ng i m t bánh bông lan r i d i n bánh ch không n i.

n u ng r i Xuy n lo d n r a và c t bánh mì l p x ng v i cái bánh ch còn d .Giao d t Tý ra tr c ng ch i. Giao th y trong dãy ph có vài c n g n èn n nênsáng, còn bao nhiêu thì t èn d u lu lu. Con Tý ch i m t h i r i nó ch y ki m má nó mà nói nó bu n ng và h i nó ph ing âu. Cô Xuy n b ng èn vô gi ng mùng trên gi ng và bi u con chung vô ómà ng tr c r i m t lát cô s vô sau. Con nh thi t d d y, m nó bi u thì nó vâng

i li n.Cô Xuy n ra nói v i Giao:

- Tôi mu n mình ch i m t lát r i tr v bên nhà mà ng cho chòm xóm kh inghi.

- Có v B y Cao nhi u chuy n, ch chòm xóm có ai nói gì âu. Mà h i chi u tôicó nói v i anh B y Cao r i. Tôi nói anh tôi bên C u Mu i bi u tôi chi u qua n

m v i nh, s a máy giùm cho nh. Có ai ngh gì c âu.- Tôi i mà mình theo li n t nhiên ng i ta bi t.- i! Ai bi t thây k h , h i nào mà lo. B a nay là ngày tân gia mà l i tân hôn

a, tôi ph i ng m t nhà v i v tôi. Ông Tr i sai Thiên Lôi vác búa xu ngây mà i tôi c ng không i n a. Làm gì thì làm.

- Tôi mu n i tr c, mình ph i rán l i b n ch ng m t tháng r i s bán nhà isau. Mình i theo g p quá, khó coi d .

- Cách m y b a tr c tôi có nói chuy n v i v ch ng B y Cao r i. Tôi nói anhtôi có ga ra bên C u Mu i bi u tôi v b n v i nh ng gi nào r nh tôi ph

i nh. nh cho tôi n c m mà còn tr ti n công cho tôi n a. Tôi bi u vch ng B y Cao có bi t ai mu n mua nhà thì ch cho h mua giùm nhà tôi ngtôi v bên C u Mu i tôi .

- có tin âu.- Không tin thì thôi. Có h i gì âu mà s .- Tôi ng i quá.



- Thôi, mình nói quá thì tôi k n m ngày. N u mãn h n mà không có ai muanhà c a tôi thì tôi t, ho c tôi á cho s p r i tôi i, ch mình bên n y mà

t tôi n m chèo queo m t mình b n, tôi ch u sao n i.- Cô Xuy n th dài, bi t không th cãi c v i trai ng si tình, r t i Thiên

Lôi vác búa h m h c ng không s , hu ng chi là mi ng th p th p c a àn bàtrong xóm nh v B y Cao mà k gì. Cô xây qua chuy n khác mà nói:

- Mình ki m mà sang c c n ph n y thi t tôi ng b ng quá. Thu nay l cc trong cái chòi lá tum húm, bây gi c trong c n nhà ngói cao ráo,

ch s , r ng rãi, tôi khoái chí vô cùng. Tôi r t cám n mình, vì th ng tôi nênkhông n m i tháng ph i tr ti n m n ph t n nhi u, mình cho tôi h ngmùi i sung s ng mà t ngày xu t thân l y ch ng cho n bây gi ch a aidám cho tôi n m th . Có v y tôi càng th y rõ i v i tôi mình n ng tình nth nào. Tôi au kh h n 10 n m làm cho t m lòng tôi khô héo song nay nhmình r i n c, nên tôi c m th y lòng tôi ã b t u t i xanh l i, ch c r i

ây nó c ng s nh b i hu nh mai nh ng n gió xuân nó m bông tr t cho ng i s n sóc nó th ng th c mà áp ngh a n n.

- y l i mình nói ó cho tôi vui s ng, không c n ph i n áp gì n a.Tôit ti c ph n tôi là m t tên th máy côi cúc nghèo hèn. N u tôi là con nhà giàu

sang có ti n b c d y y nh h , d u mình c sung s ng mà tôi ph i t ny ngàn m y muôn tôi c ng không n .

- Tình yêu phát tri n tràn ng p mà lôi cu n con ng i, nó nh lòng ch n thành,nh cách t n t y, ch không ph i nh b c ti n hay nh th gì khác. Nh ngng i giàu sang ph n nhi u h say mê àn bà là h mu n th a mãn nh c d cch nào ph i h m i tình yêu. H b b c ngàn b c muôn ra mà mua svui s ng cho h , ch nào ph i h làm vui s ng cho ng i h yêu, b i v y

vui ch i cho ng a nguê m t h i r i h chán, h tr m t xây l ng mà ibét29 ng khác, h b bi t ng i mà h g i là ng i yêu, k thi t là n n nh n

a h , b v v i h i h n, bu n th m v i h ng i. Mình tuy nghèo, song tôinh n th y tình yêu c a mình thành thi t, n ng n , khác h n tình yêu c a thiên

, b i v y tôi c m xúc r i tôi x i l mà giao c danh giá, ti t h nh cùng ing c a tôi cho mình. Mình mu n x d ng th nào tùy ý. Mi n là tôi c

vui v i tình yêu trong ít n m cho th a mãn khao khát r i d u mình c ng nhthiên h , mình b cho tôi bu n th m mà ch t tôi c ng mát ru t.

- Tôi ã có th sanh t v i mình. Ch ng nào tôi ch t thì tình yêu c a tôi m ich m d t. B a nay ôi ta ã công khai thành v ch ng r i, không còn núp léngì n a. Chúng ta ph i bàn tính mà s p t cu c i s ng chung c a chúng ta,

u không r c r b ng ng i, mà ph i luôn luôn c êm m, an vui, th nhth i, kho kho n. M i tháng ti n công c a tôi c b y tám ch c. Tôi l y n m

i ng b túi phòng khi g p anh em r n u ng thì có s n ti n mà ch ii ng i ta. Còn bao nhiêu tôi giao h t cho mình li u mà mua chác n xài cho

kh i thi u h t.

29 tách, tách r i, i t .



- n v ây r i, tôi ra vô nh m nhía, tôi th y c c a mình t quá, trong chòi lá x ch x c thì c, mà d n v c n ph n y thì coi thi t là k . Tôitính ph i b n y h t mà s m khác cho x ng áng m i c.

- c không sá gì. Không ph i có t t m i c h nh phúc. Hôm tr c,i n y, mà hai a mình g n h nh phúc c ó. Theo tôi thì tôi cng chung v i mình, ó là h nh phúc. Mi n là có ch n ch n m thì thôi, tôi

không c n gì khác. Mình s ng cho mình, ch không ph i s ng cho thiên h ,nên c n ph i s m t t cho h coi p m t h . Mình còn nghèo thì ph i ti n

n. Th ng th ng ch ng nào khá r i l n l n s s a so n trong nhà. Bây gii tháng tôi giao ti n l ng cho mình cung c p i s ng, thì tr c h t

mình nên tính riêng m t s ng tr ti n ph , m t s n a ng mua g o,i, d u l a, m m mu i, ti n ch , ti n bánh hàng cho con Tý, ti n qu n áo cho ch ng mình. N u có d thì m i s m trong nhà c.

- Ph n tôi là n i tr . S n xài v ph n tôi s p t. Tôi sanh s ng trong nghèonàn, tôi bi t ti n t n, bi t trang tr i, mình kh i lo. Tôi mu n s m c trongnhà không ph i tôi có ý làm lòe l t cho p m t thiên h . Tôi ch mu n làmcho p m t mình, làm cho mình vui lòng, tôi mu n t ch c uyên ng chom áp, t t t i, ng v ch ng mình s ng cho vui s ng mà thôi, ch tôi k gì

thiên h . Ð tôi t ý tôi cho mình hi u. Tôi mu n s m là h u ích, chkhông ph i ch ng di n. Tr c h t ph i mua g p m t cái gi ng v i mùngchi u mà lót trong bu ng cho v ch ng mình ng , cái gi ng c cho conTý.

- Mua cái gi ng m i thì ph i.- n l n n u có ti n d thì mua m t b ván khá khá mà lót ngang d a vô vách

bu ng, tr a hay t i mình n m ch i cho kh e, em b ván c lót d i nhàp n u n có ch ng i ngh ch n. Mua m t cái èn t ng ng ban êm

tôi có may thì t cho sáng. Ch ng nào có ti n thì mua m t cái bàn v i b n cáigh ng i n c m, ho c khi nào có khách t i th m có ch mà ti p. Mua m tcái máy may cho h th y h bi t tôi là th may h m i em t i mà m nmay. Bên Sài Gòn tuy v i h c ng bu c may máy, mình may tay d u khéocho m y h c ng không ch u. Còn cái bàn nh n y thì em vô bu ng d a

u gi ng con Tý cho nó th cha nó. Sau h t m i mua m t cái t áo c t t v i qu n áo. Ðó, tôi mu n s m là s m nh v y ó.

- m nh v y thì c, nh ng ph i ch m ch m, th ng th ng s m l n l n. Ph inh ti n mà n. Hi n gi tôi còn c 70 trong túi ây. Tháng n y thì kh ithi u, nh ng c ng không d n s m c.

- Tôi tính ph ng cho mình nghe, ch s m cho ph i t n b c ngàn, làm saom m t l t cho n i. Nh ng hôm ám ma r i tôi còn c ít ch c ng b c.

Th ng bà M i Li u và m n ch t n vài ch c, nên còn d c chútnh. Bán nhà c hai tr m tôi còn gi y nguyên ây. Tôi mu n nói v i mình tôi xu t b t m t tr m mà mua vài món c n dùng g p. Ð c hôn? Mua

gi ng, mua èn.- c. Ð tôi giao ti n c a tôi cho mình gi . Tôi l y vài ch c trong mình mà

thôi.



Giao móc túi m 50 mà a cho Xuy n. Giao ng t i sáng r i i làm luôn ch không v nhà. Khi ra i Xuy n d n t i

a sau ng có qua ng bên n y n a, i bán nhà c r i s i luôn. Giao nói:“Tôi ã k h n n m ngày mà.” Giao nói r i thì b mà i, b không vui. Chi u b a sau Giao không qua, Xuy n có ý m ng, vì th y Giao bi t nghe l i ph i,nên s ti ng thiên h d ngh . Cô ch c chàng b n luôn cho t i n m ngày, nên côtính i mua . Ng i sang nhà có l i ng khóa và chìa khóa c a h t, l i còncho m t cái kh p ng n c u ng n a. Xuy n c ng có ch qua m t cái kh p, nh

y nên có ng n c u ng và n c r a ráy. Cô Xuy n ra quán ngoài u ng h m mua g o, c i, n c m m, d u l a, i

t lát r i v bi u con Tý nhà ch i coi nhà. Còn i lâu và i xa nh i ch và iki m gi ng gh mà mua thì cô khóa c a em Tý i v i cô, s nhà m t mình nóbu n. Qua êm th nhì, cô Xuy n c ng ch c Giao không qua nên cô t cái èn t ng

i mua mà trên cái bàn c ng m i mua, bàn gi a nhà, g n c a, có b n cái ghcây hai bên, gh ng i d a l ng r t kh e. Cô b c ra hàng ba ng ngó vô cô vui lòng

t s c. Cô tính th m nên mua m t b ván gõ nh lót sát trong vách bu ng n a thìi m t v nghèo nàn. Cô i th ng vô trong ng nh m cái gi ng m i n a, gi ng

ng m i mua d i tr i chi u bông, trên gi ng mùng v i tr ng, cô m ng nên khoankhoái trong lòng, ch c ít b a n a Giao qua Giao ngó th y uyên ng Giao thích

m. Ch a t i 8 gi mà con Tý ã chun vô mùng riêng c a nó mà ng r i. Cô Xuy nvui m ng mà không có ng i ng nói chuy n, cô tr ra ngoài kéo gh ng i v i cái

èn t ng cô ao c thu nay, bây gi cô m i s m n i. Thình lình m t chi c xích lô ng ng ngay tr c c a. Cô Xuy n ngó ra th y Giao trên xe ng b c xu ng có ôm ùm . Cô l t t i ra và h i: “Bán cái nhà

c r i hay sao?” Giao l c u nói: “Có ai mua âu mà bán. Tôi n m co m t mình ch u không n inên tôi giao nhà cho anh B y Cao m n anh bán giùm. Tôi kêu xe ch h t qu n áo,mùng m n tôi i.” Cô Xuy n nói: “Thôi, tr c sau gì c ng v y. H tr ng d a thì c d a có oan cgì âu.” Cô ra xe ph ôm vô. Giao tr ti n xe, vô th y bàn gh m i v i cái èn thì nói: “ a! Mua r i! L quá.”Chàng i th ng vô th y cái gi ng m i n a, có mùng chi u c ng m i, thì c i vànói: “Ô! uyên ng t t quá! Thi t áng khen.” Cô Xuy n ng s p c a ch ng trên b ván lót phía sau cái bàn, cô nghe khen,thì chúm chím c i.



Ph n b y

Cô Xuy n tuy là con nhà nghèo hèn côi cúc, ph i l n lóc theo i mà s ng gi aau kh c n lao, song t o hóa c c c khi cô sanh l i g n cho cô m t tâm h n a s u,a c m, s u v s ph n b n hàn, c m nh ng tình yêu n ng nhi t. Ch ng l n lên,

c ti p xúc v i i, tâm h n y càng thêm b ng b t, n m êm cô th m c mongcó c m t ng i ch ng là b n tri âm, ng i b n thân yêu tâm ng tâm, ý hi p ý,

si t tay sát cánh mà i cùng nhau trên ng i, chia s t ng t bùi, chung nu tcay ng, mi n v ch ng kh n khít th ng nhau, d u n c m v i mu i, trong l utranh c ng vui lòng ph chí. Khi bà dì nh g cô cho Túc, cô t ng c nh vui c a cô ch i ã lù ù hi n ramà ti p r c cô. Nào dè Túc là m t anh th máy c ng nh muôn ngàn anh th máykhác, c ng n, c ng ng , c ng vui, c ng bu n, mà không ph i ng i b n tri âm theotrí cô t ng t ng. Túc ch là m t ng i ch ng, ngh a là m t ng i ch trong nhà, có

các quy n mà sai khi n, r y la, n n t ánh ch i cô, l i c ng có quy n x d ngthân th cô, ép bu c trí não cô, d u mu n d u không, cô c ng ph i vâng ch u, chkhông c phép tr treo ch ng c . Trót 11 n m tr ng, cô Xuy n s ng chung v i m t ng i ch ng ã có sanh c

t a con, nh ng mà ch ng bao gi cô c th y ch ng chia s t chút ng t bùi nàocho cô, ch b t cô ngày nào c ng nu t nh ng ng cay gay g t. Ch ng bao gi cô

c nghe ch ng nói v i cô m t l i nào mà t bày tình ngh a, hay là hàm súc thânyêu. Mà m y n m sau n y ng i ch ng còn sanh t t say s a, làm cho n i au kh

a cô ch ng ch t ã nhi u r i mà c thêm hoài h ng b a. Ðùng m t cái, ng au kh tan rã ! Quen mang xi ng xích trót m i n m, tình c c thong th , nh nhàng mà côXuy n còn b ng nên ng ngáo ch a bi t còn bu n hay là c vui, ch a th y

ng l i nào mà b c t i. Ð ng tr c c nh i m i v a n ra ti p r c cô, nh ngvì còn ngán c nh i c , nên cô nhút nhát không dám m nh b c i vào, c ngkhông còn ngh l c mà hy v ng h nh phúc n a. Th i may cô Xuy n g p chàng Giao, c ng là th máy nh Hai Túc, nh ng chàngtr tu i, ch a mang t t nào, gi ng nh Túc khi m i c i cô v y. Giao là trai m i 20 m i tu i, trí còn non, máu ng nóng, y s c kh e,ch a bi t ái tình. Ai xuôi khi n Giao l i yêu Xuy n là m t óa hoa thu nay d arào không ai ngó t i, nên khô héo s p tàn nay mai. Giao yêu mà thi t thà nên nóingay ra không thèm môi mi ng. Chàng l i can m nên c ng c i, xin thay cho Túcmà t o h nh phúc cho Xuy n h ng, bù tr nh ng n i au kh trong kho ng i

a m i qua. Thu nay Xuy n khao khát nh ng l i tình ngh a mà ch a h c nghe. Ð n 31tu i r i, ã có m t i ch ng, l i có a con t i 7 tu i, Xuy n l i g p b n tri âm hi ubi t n i kh c a cô. Xuy n ng c nhiên, không bi t s có thi t hay là l i ph nh ph ,hay là gi c m m ng. Xuy n g n l i thì qu là s thi t. Nh ng cô c ng ch a dám m ng. Cô khuyênGiao ph i suy ngh l i, ph i d xét tình yêu cho châu áo, cô c ng xin cho cô h i



i lòng c a cô, nh t là cô ph i ngó k c nh t ng lai coi s tu i tác b t ng nó cóth t o h nh phúc mà chung h ng v i nhau, hay là nó gây ra nh ng au kh khác. Té ra thái c ng quy t c a Giao ti p theo tình âu y m thi t tha, l i th th t

ng n , và khinh r ti ng th phi c a thiên h , các u ó hi p nhau mà phá v tannh ng lo ng i c a Xuy n, làm cho cô l n tu i nên sáng su t và dè d t, mà c m xúc

n n i bó tay cho l a tình c a Giao tràn lan cháy luôn qua gan ru t c a cô r itình ng tình, ngh a c m ngh a, c hai kh i ái tình u n ng nhi t nh nhau m igây cu c v ch ng say s a m m, mê m t thân yêu, không c n th phi, không c ntu i tác. T khi d n qua chung v i nhau trong ng h m sau tr ng h c C u Kho, vch ng Giao v i Xuy n vui s ng v i chu i ngày luôn luôn êm m, t i c i, trànng p tình yêu, n c n ng o ngh a. Giao mê m t ái tình, nên không th y tu i b t

ng, ch c r ng h nh phúc c a mình không có h nh phúc nào bì k p, d u c i vtu i m i chín hay ôi m i nh mình, thì con v ó không th gây h nh phúc chomình h ng nh Xuy n v y c. Còn Xuy n thu nay khao khát tình yêu, bây gicô ã g p c r i thì cô h n h lo c ng c h nh phúc tuy t v i tr i ph t ban cho côlúc bóng ã x , hoa s p tàn. Cô ví ph n cô ch ng khác nào m t b i cây thu nay ckhô héo nh Giao oái t ng nên t i n c vun phân giùm m i m lá xanh t i.Cô ph i bi t n Giao, ph i lo n áp n y, lo duy trì chút nhan s c còn sót, lo gìngi tình yêu cho n ng nàn, ng Giao h ng h nh phúc mà Giao mong mu n khiGiao n d lòng t ý. Vì v y nên c an vui, c hai u không nhàm, không chán. Giao thì lo trau gi ingh nghi p ng n l ng cho nhi u giúp cho gia ình càng ngày càng thêm t t

p, thêm th nh th i. Còn Xuy n thì lo b n i tr cho vuông tròn, lo ti n t n cho cóti n d mà s m c trong nhà l n l n ng ch ng i làm m t h v t i nhà thì

ng không khí kho kho n t t t i, th y v p vui lòng, th y t t v a ý, n n ngon mi ng, n m ch n m kh e l ng. Ch ng c lo cho v vui, v c lo cho ch ng

kh e, ch ng v n ng nhau, lo cho nhau, t nhiên tình yêu không th l t phai, h nhphúc khó mà s p . Cô Xuy n có tánh nh nhoi, vui v , nên c vài tháng cô làm quen h t v i ànbà vùng n y. Ng i ta bi t cô là th may m i a cho cô may th . Th y cô maykhéo mà l i k , ai c ng ch u nên l n l n cô có may luôn luôn. H i ó máy maybán giá r , cô Xuy n mua ch u m t cái ng may cho mau, m i tháng góp cho ng ita m t s ti n, trong m t n m thì d t n , cô làm ch cái máy. Còn hãng c a th yGiao siêng n ng, gi i gi n, l i t n t y v i ngh , mu n c m ch n Giao nên t ng l nglên m i tháng m t tr m. Ch ng n l ng l n, l i v may m n m i tháng có ti n thêm n m ba ch c n a,bây gi ti n b c ph phê, trong nhà c h c h ch ng khác gì nhà m y th y ngoài ng l n. Nh nhà m t bên có vô èn khí30, cô Xuy n òn v i v th y

n nhà bên mà xin cho câu ng ban êm may cho ti n, thành th nhà c a v ch ngGiao c ng t èn n nh ai.

30 èn n



V ch ng Giao nhà thì m c qu n hàng áo l a và mang gu c luôn luôn. Giao ilàm thì mang giày Tây, m c Tây b ng b xanh theo u th máy. Mà chi u th

y d t nhau i n u ng r i coi hát thì v ch ng v i con Tý u m c àng hoàng,không thua ai h t. Con Tý m i ngày l i tr ng C u Kho mà h c, l n l n nó bi t c bi t vi t, thêmvui cho m cha n a. Cô Xuy n s già nên m i ngày ch m nom trau gi i trang m không dám loèlo t nh gái nh , ch r a m t s ch s , b i tóc vén khéo, làm cho tu i c a cô b t chinh

ch v i tu i ch ng. Giao làm th máy t nhiên da nám tay chai. Xuy n l c c trong nhà l i maichi u u m trang s c s o. V ch ng ch ng h nói chuy n nhà c a mình cho aibi t, c ng không cho ai bi t thi t tu i c a mình làm chi. Con Tý v n kêu Giao b ngba, cha con vui v trìu m n nhau luôn luôn. Vì v y nên chi trong xóm nghi Giao có

l n tu i h n ch ng chút nh v y thôi, không ai dè ch ng nh h n v n 11 tu ivà Tý là con gh c a Giao ch không ph i con ru t. V ch ng Giao v i Xuy n n cùng nhau trót m i hai n m, ch ng nh ng là nhà

a àng hoàng, b c ti n ch i ch , c hai u quên h t nh ng chuy n th c m c v inh ng l i chê c i h i còn bên xóm Tàu mà thôi, mà nhi u êm v ch ng vui

ng n m rù rì nói chuy n v i nhau, l i còn khinh thiên h d i kh k t ôi b n clo b c vàng ít nhi u, c ki m tu i tác cho x ng, không thèm l a ng chí ng tình,tâm u ý hi p, m i t o gia ình h nh phúc nh mình c.Mà thi t trót m i hai n m nay, m c d u tu i tác b t ng, v ch ng Giao v i Xuy nnhi t thành yêu nhau m i, ch ng không làm cho v bu n, v c ch m nomlàm cho ch ng vui, nh v y mà trên thu n d i hòa, trong êm ngoài m, c hai u

m kích vì ngh a, say s a vì tình, ngh a càng ngày càng thêm n ng, tình càng b acàng thêm sâu, m i n y n ê h h nh phúc trong gia ình cho ch ng v an h ng.Con Tý ham h c, trí sáng, tánh siêng, h i 14 tu i ã thi u b ng s h c d dàng.Giao h t s c vui m ng, bi u v ng s t n hao, cho nó vào tr ng t th c ti p theo

p trung h c, ng trong b n n m nó thi l y b ng thành chung31 r i xin làm n giáoviên cho i s ng c a nó ra kh i vòng lao ng ng t m thân nó th nh th i sung

ng. Vâng ý ch ng, cô Xuy n ki m th cho con Tý h c ti p. Tý c g ng êm ngày, mà

ng nh cha m an i ch m nom nên khi c 19 tu i nó thi u b ng thành chungvà c c p b ng làm n giáo viên d y tr ng con gái t i t nh l Gò Công. Giao l y làm c chí, vì ã làm tròn l i h a v i Xuy n khi tha thi t xin ph i hi pcùng nàng. Còn Xuy n th m ngh d u Túc s ng cho t i ngày nay, ch a ch c Túc locho con n h c mà l p thân c nh Giao v y, b i v y cô xem ngh a c a Giao càngthêm n ng dày, nên cô quy t em t t c tình yêu n ng nàn thành thi t c a cô mà n

áp. Vâng theo l i ch ng d y, cô Xuy n a Tý xu ng Gò Công, ki m ch t t g icon n mà d y h c, s p t âu ó yên n r i cô m i tr v lo nuôi ch ng.

31 (diplôme), b ng trung h c theo ch ng trình c c a Pháp, còn g i là b ng tài n ng



Qua n m sau có m t giáo viên tên Thành c ng có b ng thành chung, l i có t p st n m t i tr ng s ph m. Th y d y t i tr ng t nh Gò Công th y tánh h nh c a

cô Tý th y v a lòng, nên c y mai lên nói v i v ch ng Giao mà xin c i Tý. Giaobi u v xu ng h i ý con và d tánh tình c a chàng r . Nghe hai tr x ng ôi v a l a

i hi p ý ng ngh , Giao m i ng gã Tý l y ch ng, làm ám c i r ràng, gây chocô Xuy n ph i mang thêm cái ngh a n ng n n a. Xuy n khao khát tình yêu thì m y n m nay ã c th ng th c tình yêu mmãn, Giao h a ra tay làm ngh a th ng Tý nh con, thì v n toàn. T ây v ch ng

ng an vui v i tình ngh a ng a nguê, m c d u ngày l i tháng qua, Xuy n v i Giao say s a mê m n tình ngh a n ng dày, tin ch c c nh i th ng yêu êm m n y s

kéo dài cho n khi nh m m t lìa tr n, b i v y không c n ph i lo ng i chi h t.

Ph n tám:

B u tr i d u thanh b ch th nào c ng ph i l p ló m t vài c m mây en. Bi n cu im lìm th nào m t n c c ng l ng nh ng d n sóng.

M ng say s a tình ngh a, cô Xuy n cho tình yêu a y, ngh a n ng d p d n.Cách vài n m sau Xuy n nh n th y c p m t cô ã b t u l m , hàm r ng cô ãlung lay h t vài cái, ch c mu n r ng. Cô gi t mình nh l i ph n v ch ng tu i tác

t ng, cô m i lo. Ôi thôi r i! C nh xuân s p tàn! Ngày già ã n! R i ây m i l ychi mà níu c tình yêu? H nh phúc gia ình s tiêu tan nh c m mây, s bay m ttheo ng n gió! Cô Xuy n a n t m t mà tính l i, thì n m nay cô ã 47 tu i r i, hình vóc ã m

y, nhan s c ã phai l t. Ch ng cô m i 36 tu i, máu th t d i dào, s c kh e sung túc.Hình vóc v i nhan s c n y còn c ng i yêu nh h i m i l m m i sáu n mtr c n a hay không? C ng nh ng i té xu ng sông g p v t gì c ng ph i níu cho kh i chìm kh i ch t,cô Xuy n quy t ki m th c y nh duy trì tình yêu c a ch ng, duy trì c ngàynào hay ngày y. Cô lén ch ng, i mua m t c p m t ki ng lúc ch ng i làm vi cthì cô mang ki ng cho t mà may. Cô i m n nh m y cái r ng lung lay mu n r ngvà làm r ng gi mà th . Mà thay xong cái r ng n y r i thì cái r ng khác lung lay n a,bi t làm sao cho hai hàm r ng c ng ch c t t p nh x a. Mà l i thêm mái tóc c ng

t u m b c nhi u ch r i n a. Có ch thì g u b i tóc cô ém nó vô trong màgi u c, còn có ch chan nh n ngoài cô không bi t l y chi mà che m t ng i. Cônghe ng i ta nói dùng thu c mà nhu m cho tóc en c. Cô mu n làm th , mà

i cô ngh r ng r ng thì làm r ng gi mà thay th c.Tóc b c có th dùng thu cmà nhu m cho en c. Còn da ã dùn, làm sao cho nó m n và láng; vóc ã m teo,làm sao tr l i ph ng phi; nhan s c ã l t phai, làm sao em l i cái màu t t t inh h i lúc xuân xanh v y c. Cô Xuy n ki m ph ng th mà ng n c n cái già trong m y tháng, cô nh n th ycô không s c mà ch ng n i. Cô ph i ành co tay mà ch u thua, phú cho tunguy t nh t ph n s c a cô. Khao khát tình yêu, thì nh Giao mà cô c



ng ng a nguê tình yêu trót m i m y n m r i, không còn u t c gì n a. Giao ãlàm n cho cô nhi u l m, ã giúp cho th ng th c tình yêu trong m t kho ng i r tdài, l i còn giúp tác thành cho a con c a cô n a. Khi ng làm v Giao, cô v n bi t

có ngày già hôm nay.Vì Giao có th th t s tr n i chung th y v i cô, v y thì côph i bình t nh mà i xem t ng lai, ch ng nên lo s . Ví d u Giao có quên l i th

c, chê cô già b mà ki m v tr i n a, y là lý t nhiên, cô không nên trách Giaoi ngh a b c tình, b i vì cô ã tính cho i cô h h ng hoàn toàn, may mà c

sung s ng, vui c i trót 16 n m ã nhi u l m r i, không còn c hi p gì mà phi ntrách. Trót m y tháng trong u óc cô Xuy n b i r i nh t vò, nh ng h ch ng i làm

thì cô bình t nh nh th ng, c chi u chu ng vui c i, c lo mi ng n gi c nga ch ng r t châu áo, không dám bê tr o làm v , c ng không dám l v bu nu, không dám t l i ngh ch ý, s làm m t bu n r i ch ng chán, s nói ngh ch ý r i

ch ng gi n h n, bu n hay gi n là ngu n g c c a cu c phân ly, c ng nh vui v i yêulà cha sanh m cu c thu n hòa, thân ái. Ngày qua tháng l i, tình c a Giao i v ch a có chi mà dám nói l ng xao.Nh ng có b a Giao nhìn v r i s c m t d ng nh l ng l , Xuy n li c th y thì l nh

o c thâm tâm, nghi ch ng ã ngán s c cô l t phai, thân cô ti u t y. Cô th t th omu n làm vui mà làm không c, mu n khóc mà t n i kh tâm cho ch ng nghethì s khai m ch s u cho ch ng r i d c thúc phân ly thêm mau ch không ích gì. Côph i rán nu t gi t l y, ch n m ch s u, th m vái Ph t Tr i kéo dài giùm h nh phúccho c p ch ng tr v già, kéo c t i âu c ng là n, ch cô không dám nuôi tham

ng duy trì h nh phúc c a cô cho t i ngày cô ch t. Cô Xuy n nghi không l m. Nhìn v mà l l ng ó là cái ngòi chán n n c a Giao.

ó c ch c a Giao b t u bi n i. Có b a i làm vi c tr a Giao không v nm, chi u v chàng nói m t ng i b n trong s m i n c m thình lình chàng không mà cho hay c. Có êm chàng i ch i mà không r v , i t i 11, 12 gi m i v ,

có nhi u chúa nh t chàng i m t c ngày, nói anh em r i Lái Thiêu ho c i Thc.

Ngoài gi làm vi c mà ch ng b nhà i ch i nh v y thì cô Xuy n nhà cô bu ni vô cùng, d u ban êm cô c ng không dám vô mùng mà n m, s n m r i nh t i

vi c ch ng chê già nên ch ng b thì càng bu n t i thêm nhi u, cô ph i ki m ng imay ng m c ch m chú v vi c làm mà khuây lãng. Có b a cô th c t i m t hai gikhuya cô c ng th c. Mà khi ch ng v kêu c a thì cô v i vã m li n, l i vui v m ngch ng, không l s c bu n, c ng không dám h i i ch i ch nào mà khuya d v y. Có l nh v y mà Giao không n b v , n n ná dành cho v m t chút tình yêu.Mà có l c ng t i nh v y nên cô Xuy n tuy bu n t i song cô không dám than phi n,ngh vì ph n già dung nhan ã suy kém, mà ch ng tr còn l i cho m t chút tìnhyêu, ó c ng áng g i là may l m r i, không nên tham lam kêu òi, mà làm choch ng bu n r i nó b bi t, thì không còn m t m y tình yêu nào h t. Cô Tý có ch ng l t t ã h n hai n m r i. Cô sanh c m t a con trai v a

i n m tháng. Nh n d p bãi tr ng ngh hai tháng, v ch ng cô quy t nh emnhau ra V ng Tàu m i b a mà h ng gió bi n ng d ng s c kh e. Nh ngch ng cô tính tr c khi i h ng gió th y ph i v B c Liêu th m cha m vài b a r i s



i; ng t em còn nh quá, mà ng B c Liêu thì xa, b i v y th y s em nh i ngxa em b nh, nên th y nh em v con lên Sài Gòn r i g i l i ó v i cha m v ,th y i m t mình v B c Liêu th m nhà, ch ng th y tr lên th y s r c i V ngTàu. G n m i gi s m m i, cô Xuy n ng lúc thúc sau b p n u c m, c a tr ckhép l i v n chìa khóa. Thình lình cô nghe có ti ng kêu: “Má i ! M c a cho con vô,má. Con v ây nè.” Cô Xuy n ng i l t rau, cô nghe kêu, cô bi t ti ng con. Cô buông mà i ra tr c.Th y Tý t i c a s , ngay ch cô bàn máy may, cô vui m ng h t s c, nên l t t

n khóa mà m bét hai cánh c a ra. Tý b ng con i vô, v a c i v a h i: “Ba má u m nh gi i h t ph i hôn má? Cô Xuy n r i m c m ng r , là th y giáo Thành, d nón chào cô mà theo Tý

c vô, tay có xách m t cái hoa ly l n và n ng, sau l ng có m t con nh gi em,c áo bà ba v i tr ng, tu i l i 15 ho c 16, tay xách m t cái gi .



Ph n chín:

Cô giáo Tý em em nh vô mùng d em ng r i cô kêu con Hòa bi u vô n m v iem. Cô b c ra ngoài th y s p nh trong ng h m ch y ch i la gi n c i nói omsòm, còn m cô ng i ch ng hai tay trên bàn, m t mày bu n hiu, cô nghi m cô có vi c

u phi n trong lòng nên m i l v áo não ra ngoài m t. Cô Tý kéo gh ng i ngang v i m , nhìn m m t chút r i nh nh h i: “Lúc n y trong nhà có ti n xài hay không má?” Cô Xuy n ngó con mà áp: “Ð ch . Ba con bây gi m i k lãnh ti n c t itám ch c, thành ra m i tháng m t tr m sáu, gi sáu ch c mà xài, giao cho má t i m ttr m. Má may c m ch ng cho ch em trong xóm, ph n má ki m m i tháng c n mba ch c n a. Má không c n m n ng i , thành ra s n xài trong nhà không t nhao l m âu. Tháng nào c ng có d ôi ba ch c luôn luôn; có thi u h t âu mà conlo.” Tý h i n a: “V y thì sao mà má m? Chuy n n y con v con th y má m nhi u.Mà con còn nh n th y tuy có con v má m ng, song b má không c vui nh h itr c. S c m t má có nét bu n. Có vi c chi hay sao mà má bu n? Bây gi có m tmình con v i má, âu má nói thi t cho con nghe th coi.” Cô Xuy n th m t h i dài r i ch m rãi áp: “Có vi c chi âu con.” Tý nói: “Má không b nh ho n, ti n b c d , trong nhà không có vi c chi thì t i saomà má m. Con nghi ph i có vi c chi làm cho má bu n ng m ng m trong lòng, mán ng không c, nên má m i m ch . Má ph i nói thi t v i con, ch sao má l i

gi u con?” Cô Xuy n ng i l ng thinh, s c m t càng thêm bu n. Tý nói ti p: “Má sanh có m t mình con. Nh n ba má lo cho con n h c, nênngày nay con ã có m t a v tuy không cao sang cho l m, song c ng không n n ihèn h . Con ã có ch ng t t , ã sanh c m t a con trai kh a kháo d nuôi.Con v t s m m i hôm qua t i gi , con ý dòm xem c ch c a ba, thì th y con vba r t vui m ng, ba thân thi t v i r , ba n ng n u cháu ngo i. Ð i v i con, ba c ng

n th ng yêu nh h i con còn nh . Ð i v i má thì ba c ng quí tr ng, vui v nha. Gia ình c a mình êm m no nh v y thì khá g i là có h nh phúc l m r i,

còn mong mu n cao xa tr t d c làm chi n a.” Tý li c th y m ng i tr m ngâm mà a n c m t, cô bèn nói ti p n a: “Con nhngày ba tr c m t, con m i c b y tu i, nh ng mà con bi t chuy n r i. M conmình trong m t c n nhà lá b m th m bên xóm Tàu, ngày êm má ph i ng i may

n m i có ti n mua g o mà n v i nhau. Mà n c m thì ch có m t món m n m n nu t v y thôi, ch âu có th t cá nh bây gi . Nh ba sau yêu má, r i m n c n

nhà n y em m con mình v chung v i ba, má m i c th nh th i, l n l n s mc trong nhà, b n m i c sung s ng m t chút. Còn ph n con thì con c ng

nh ba sau lo cho con n h c h n hòi con m i l p thân c, r i ng g con l ych ng, con m i c t t nh v y. Con th y chuy n bây gi r i con nh chuy n h itr c, thì con cho m con mình ã có ph c l m r i. V y má nên vui lòng mà nngon, ng kh e ng b s c s ng lâu v i con, má ch ng nên ân h n v vi c x a, d uba có làm u chi má không ng ý, má c ng nên kh a l p, má ng thèm k , ng



thèm bu n. Má nên vui v i ngày già mà s ng ng h ng h nh phúc v i ch ng con.m nay tóc má ã b c, r ng má ã r ng, da má ã dùn, n u má ôm lòng u phi n

thì con s e má m o mà sanh b nh ho n, r i c nh già s t i g p cho má n a thì càngthêm kh .” Cô Xuy n mang tâm h n a s u a c m, mà b con ng t i nh c m c a cô,thì cô xúc ng ch u không n i, nên n c m t cô tuôn ra cô c m không c. Cô

ng d y b c ra khép khít hai cánh c a r i m i tr l i ng i mà khóc. Tý th y m nh v y cô c ng a n c m t mà nói: “Má có vi c chi c u t xin mánói rõ cho con bi t ng con li u coi có th g m i s u cho má c hay không. Mábanh da xé th t má con ra. Con là khí huy t c a má. Có vi c chi làm cho má bu n

u, má ph i chia s t cho con, ch sao m l i gi u con.” Cô Xuy n nhìn con v i c p m t chan ch a thân yêu, cô l y v t áo mà lau gi t l y

i cô nói:- Má th c m c n i lòng ã hai n m r i mà má không th nói ra c. Con là

máu th t c a má, mà má c ng không th cho con bi t, ngh vì con bi t thì b nthêm lòng con mà không ích gì cho má.

- u không ích, má c ng ph i nói cho con hi u ch . Vì má mà con b n lòng làvi c d nhiên. Má không ch u nói, con càng b n nhi u h n n a.

- Con mu n bi t thì b a nay má nói h t cho con nghe.- Má c nói thi t, ng d u chi h t. Con ã có trí khôn, con bi t qu y ph i,

bi t x s . N u má gi u thì con có bi t má au kh ch nào âu mà ch a.- i nãy con nói khi cha con ch t, con m i c b y tu i, nh ng con bi t

chuy n h t. Con có bi t là bi t chuy n con th y, còn chuy n con không th y,ho c không hi u, thì con bi t sao cho c. T ngày má làm b n v i cha concho t i ngày cha con ch t, kho ng i ó dài n 11 n m, má ch u au khhàng ngày, mà kh thân má không k , má ch bu n và kh trí mà thôi.

- Con nh h cha say r u thì cha c ánh ch i má.- Ðó là m t trong nh ng cái kh c a má mà thôi. N i au kh nh t c a má là

mà không th y ch ng làm m t u gì, c ng không nghe ch ng nói m tcâu nào có tình hay có ngh a h t. Thân má c ng nh v t ng ng cho ng ich ng th a nh c d c v y thôi. B i v y má chán n n, k i c a má là m tchu i s u n ch t c ng ch a c bi t m t ngày ho c m t gi vui nào h t.

m thân má ch ng khác nào cái xác không h n. Ngày má sanh con ra, máth ng con, nên má l y con mà làm m c ích cho i s ng c a má. T ó má

con, ch má không k n ch ng n a, d u ch ng làm kh cho má cách nàomá c ng s ng mà nuôi con. Thình lình cha con vì t t say s a mà ch t b ch t

i. Ch ng ch t không l má vui, mà thi t cái ch t ó m i gi i thoát kh nãocho má. Má quy t giá mà may m n ho c làm bánh bán ki m ti n l i mànuôi con cho nên vai nên vóc. Má ã chán c nh i làm v ng i r i, nên máquy t nh không làm v ai n a h t. Nào dè ba con bây gi ó, lúc y là trai

i l n lên, anh ta g n nhà mình m y n m, bi t gia o c a mình, hi u tâmn c a má, l i th ng n i kh c a má n a. Th y cha con ã ch t, anh ta n

nói ngay v i má r ng i v i má anh ta mang m t tình yêu n ng nhi t n ng. Anh ta xin má ng làm v ng anh t t c tình yêu cho má th ng



th c, gây h nh phúc gia ình cho má vui h ng. Anh ta quy t giúp cho másung s ng trong kho ng i t ng lai và giúp nuôi con h n hòi, h a sth ng yêu con c ng nh con ru t c a anh ta v y.

- Con công nh n ba ã gi v n m y l i h a ó.- Má c ng không ch i cãi. Nh ng con nên bi t r ng h i ó ba con m i 20 tu i,

còn má t i 31 tu i, má l n h n ba con nhi u quá. Tuy má ngao ngán cái c nh ch ng, song má là ng i khao khát tình yêu, b i v y nghe l i nói thi t tha

i th y b t ng thành thi t, má ph i ng tâm h n, không có ngh l cmà c tuy t. Nh ng má tr ng tu i mà có kinh nghi m v th thái nhân tình,má lo ng i quá, m t là v ch ng không x ng ôi v a l a s thiên h c i chê,hai là ngh không còn m y n m n a má s già, mà ba con còn trai tr , ba con

chán mà b má, làm cho i má ph i mang thêm m t t i nh c khác n a.Má nói ngay v i ba con, má khuyên anh ta ph i suy ngh l i, không nên h t

c mà h i má ph i au kh l n th nhì. Má xin c i gái son ng ch n mài v , còn có yêu má thì yêu theo tình ch em r i g n g i ho c chung ch

cho vui v y thôi. Mãn k h n 10 ngày, ba con tr l i nói c ng quy t r ng trêni ch yêu có m t mình má, ph i ph i hi p v i má mà thôi, th th t s yêu

má mãn i, s th ng con nh con ru t và s xây n n h nh phúc cho m conmình h ng, không k ti ng th phi v tu i tác chinh l ch. Má khao khát tìnhyêu, lúc ó m i c g p tình yêu v a ch n thành v a n ng nhi t, má khôngcòn s c mà phân tr n ph i qu y n a, xuôi tay nh m m t giao trái tim c a mácho ba con, phú may r i cho s m ng.

- Theo ý con, thì may ch âu ph i r i.- Khoan! Ð má nói h t r i con s bi t.Vì má không ch ng n i tình yêu tr c tr o

a ba con ó, nên ba con m i ki m sang c n ph ng d n v chung v inhau mà tránh ti ng c i chê c a ng i quen bi t bên vùng V nh H i. Trót

i m y n m ây, tuy không ph i giàu có gì, song ba con giao t t c tìnhyêu cho má, l i còn làm i ngh a v i con n a, thi t nh ba con mà i c a má

ng ã khô héo r i ch t r i, ch ng dè nó xanh t i l i, làm cho má vuing ch ng khác nào nh l n h p gi a v i c ng i c u v t em lên b .

Chung s ng v i ba con trong c n nhà n y má vui s ng nh trên cõi th ntiên. Ch ng con thi u c i làm cô giáo thì má còn mãn nguy n mà bacon c ng làm tròn l i h a. N m ó má nh n th y má ã b t u già r i.Nh ng má ngh d u má ch t má c ng vui lòng mát d , ng t tình yêu v ingh a n ng c a ba con s s ó, má ph i níu s s ng mà n áp cho ba con,ch ch t té ra má vô tình b c ngh a. Nào dè c nh già c a má càng ngày càngphát hi n rõ ràng, không th gi u gi m c. Trong vài n m sau ây, chính tngày g con l y ch ng r i, má li c m t dòm coi thì ba con ã th y s c iêu tàn

a má. Ði u má lo ng i ngày tr c thì ngày nay nó ã t i r i. Thi t tuy th ymá già, song ba con ch ng h khinh b hay b c b o má. V ch ng c ng v n

m m nh th ng nh ng vài n m nay ba con th ng có s c bu n r i hayth i ch i, m i tu n vài êm, có êm l i 11 gi thì v , mà có êm i t i m thai gi khuya. Còn th b y, chúa nh t thì i luôn luôn, i nh b a nay, t i



th b y h n c m r i thì i bi t, có khi sáng chú nh t thì v , có khi chi u t ii v .

- Má có h i ba i âu không?- i làm chi con. H i s ba con bu n. Mà có khi t nhiên ba con nói ng i n y

i ch i, ho c ng i n m i i n u ng, nói sao má hay v y ch má khôngdám g n h i. Mà h i ban êm thì má ng không c, má nhà má th cmá may mà ch , có khi má th c t i sáng bét.

- i nh v y nên má m ch gì. n ng không c, t nhiên ph i m, ph igià g p. Má không ch u h i, thì ít n a má c ng lén i theo mà rình coi ba con

i âu ch .- Con bày cái ó càng b y h n n a. Trót m i m y n m nay ba con cho má

ng tình yêu ng a nguê, h ng cái h nh phúc tuy t v ng mà má ã ch cmá h t th y c. Say s a v i tình yêu ch n thành và n ng nhi t t i m i

y n m, má ngh ã nhi u l m con à. Ngày nay má già r i, mà ba con còntr , má ã có bi t cái hoàn c nh y t khi ba má mu n ph i hi p v i nhau, b i

y má không l gì, mà c ng không u t c gì mà ghen t ng, nên i theong rình r p. Má bi t thân ph n má ã già, s c ã phai màu dã l t, nên ba

con m i i tìm mùi th m s c p mà vui ch i. Thi t ban u má c ng có logìn gi tình yêu c a ba con cho lâu dài h n, gi c ngày nào hay ngày n y.Má s a dáng, má thay r ng, má d u ch da dùn, má che mái tóc b c. Ng t cáigià nó không cho má ng n c n, nó c m nh d n mà t i hoài. Má ng n c nkhông n i, má ph i ành ch u thua khoanh tay an ph n. Má th m ngh hng i ch ng mà chán r i thì ch ng nên làm cho h bu n, h gi n. N u mìnhghen t ng ch c h gi n, h bu n thì h càng b mình mau h n n a. B i nghnh v y nên hai n m nay má au kh v tình yêu s p tan rã, nh ng má rán

n lòng mím mi ng mà ch u, không dám than th v i ba con, c làm cho bacon vui v luôn luôn, nh v y má m i níu c chút nh tình yêu, ba conkhông n b má già c mà theo tình yêu tr trung son giá.

- Má au kh mà má c gi u gi m ôm lòng mà ch u riêng, má ph i ch t g pch . Má ph i làm sao cho ba ng i ch i n a. Nh má không ch u r y rà, thìít n a má c ng n n n khóc lóc mà can ba m i ph i ch .

- Can gián sao c con. Má ph i bi t thân ph n má ã già mà ba con còn tr .i má già nên ba con m i ki m ng i trang l a cho vui. Ðó là l t nhiên. Má

ng c u sao c. H n n a ba con ã cho má th ng th c tình yêu m iy n m tr ng, má ngh ã nhi u quá r i, má không c phép òi h i

thêm n a. Hu ng chi má còn ch u cái n c a ba con tác thành cho nó (???). Ðólà ngh a n ng, mà ph i lo mà áp, ch âu dám làm bu n cho ba con. Thà máôm au kh mà ch t, ch má không n làm ph t ý ng i tình, ng i ngh a

a má.- Ba i ch i hoài nh v y ch c ba có trai gái v i ng i nào ó ch gì. Má có bi t

ba k t tình v i ai hay không? Vi c lâu quá có l ng i ta c ng n th u t i taimá ch .

Cô Xuy n ng i tr m ngâm không nói n a. Tý thôi thúc xin m nói cho cô bi t coicha cô k t tình v i ai âu mà gây bu n th m cho m nh v y.



Cô Xuy n ngh m y n m nay không có ng i tâm phúc cho cô than th ng nht n i lòng. Hôm nay có d p g p con, cô ã t bày tâm s g n h t r i, không c n

ph i gi u làm chi n a, b i v y cô th m t h i dài r i nói ti p: “Thi t hai n m nay vì làm bu n cho ba con nên má không dám h i on h i reng, mà má c ng không

dám theo mà rình r p. Nh ng ch em trong xóm h th ng má, h hay h t nên hômtr c h có h c v i má. H nói h n m t n m nay ba con trai gái v i cô L u, con gáibà T Y n, có s p bán hàng v i ngoài ch Ông Lãnh, ng i thì g p d t nhau i ch i,ng i thì g p hai ng i i coi hát.”Cô Tý tr n m t ngó m mà h i:

- có nói cô L u ó bao l n hay không má?- nói hai m i ngoài tu i, l i 23 ho c 24 tu i, ch không l n h n.- tu i con, có l con bi t. H có nói p hay không má?- c da tr ng, d coi, g ng m t vui v .- có nói nhà c a âu hay không?- Có ng i bi t. H nói bên r ch C u d a. H l i ch rành, h nói nhà ngói

hai c n vách ván, bên phía hãng Liên Thành, tr c a ngang lò heo, ngoàic c u i theo mé r ch mà vô, b vài cái nhà thì t i. Cô L u ó v i cha m .

- Má bi t rõ nh v y, sao má không qua mà b t ba?- t làm chi? Ba con i làm v , má không dám làm m t bu n v i ba con. Có l

nào má dám làm r y rà x u h cho ba con. Cô Tý l c u, b m môi, k nghe ti ng con khóc trong bu ng, cô v i vã i vô mà

con. Cô Xuy n gài c a r i t t èn i vô gi ng mà n m.



Ph n m i:

Ð c nghe m bày t n i lòng, cô Tý c m xúc quá, th ng m m t là vì tình hailà ngh a, nên ph i ôm lòng au kh mà ch u, không dám làm bu n cho ch ng. Ðêm

ó cô th n th c li u lo, không bi t làm sao g m i s u cho m , b i v y g n hai gikhuya, m t m i h t s c cô m i ng c. Ð n sáng chúa nh t, quá 7 gi r i, m t tr i ã m c lên cao, cô Tý m i th c d y.Cô không th y m , ch có con Hoà b ng em ng i ch i d a c a, cô h i nó v y ch bà

i âu. Con Hòa nói h i t ng sáng bà khu y giùm s a cho em bú r i bà xách gi ich . Cô Tý i r a m t r i 32 u mà b i tóc. Cô Xuy n i ch v , cô th y con thì cô vui v nói:

- i sáng th y con ng ngon quá, má êm cho con ng , má i ch m t lát.Má có mua ít gói xôi v i vài cái bánh ú ây. Con mu n n th nào con n, haylà con mu n n h ti u thì bi u con Hòa l y tô i l i u ng kia nó muacho.

- Thôi, con n m t cái bánh ú c ng ...Sáng nay mà ba c ng ch a v th yhôn má?

- , ch ng n y mà ch a v ch c chi u m i v . Cô Xuy n l y hai d a s p xôi v i bánh ú ra. Cô kêu con Hoà em em vô nó

m ch i. Cô a cho Hoà m t gói xôi bi u ng i ó n v i em. Tý l y m t cái bánh ú mà n, r i thay m c áo dài àng hoàng. Cô Xuy n h icon tính i âu thì Tý nói ra ch Sài gòn ki m v i mà mua. Tý d n Hoà nhà úng 9gi khu y s a cho em bú r i cô c m bóp mà i. Ra t i ng l n cô g p m t chi c xe xích lô, cô b c lên mà ng i, r i bi u xa phu

i qua C u D a. H i nãy s m c n, nên cô ph i nói d i v i m r ng cô i ch Sài gòn, ch k thi tcô quy t i tìm cha mà n n n cho cha v . Cô tính nói thi t cho cha bi t n u cha b

cô mà i hoài nh v y thì ch c m cô s ch t g p, cô ph i nói ngay ra coi chanh n tâm mà gi t ng i àn bà ngày tr c tin tình yêu b n v ng c a cha nên m itrao thân g i ph n. Xe qua t i d c C u D a, cô bi u xa phu ng ng l i, cô b c xu ng m bóp tr ti nxe. Nh l i m nói h i hôm cô l i con ng nh d c theo mé r ch mà i vô. V akh i hai cái nhà lá thì cô th y có m t cái nhà ngói hai c n, l i th y rõ ràng có Giao

ng ng tr c c a ngó xu ng r ch. Cô Tý i ri t l i g n t i và kêu “Ba” m t ti ng l n. Giao quay qua ngó th y Tý thìch ng h ng, nên ng tr tr , không k p tính tr n lánh ng nào h t. Cô Tý c m nh d n i vô. Giao h i: “Con i âu ây?” Tý vui v c i mà áp: “Con i ki m ba.” Giao ng n ng , không k p h i có vi c chi mà ki m, thì Tý l i h i:

- Ph i nhà ch L u ây không ba?- Ph i. Sao con bi t?

32 ch i



- Ch em b n h c c a con h i còn h c tr ng C u Kho.- y hay sao?- Thi t ch . Có ch L u nhà hay không v y ba?- Có. àng sau.- Có ba má ch nhà hay không?- Không có. Ba cô i Lái thiêu, còn má cô i bán hàng ngoài Ông Lãnh. Cô nhà

có m t mình.- Xin ba làm n kêu ch ra cho con h i th m m t chút.- Con mu n h i chuy n gì?- Con không h i ch chuy n gì h t. Con xin ch cho phép con ng i trong nhà mà

nói chuy n v i ba m t lát mà thôi. nhà có má, con nói chuy n riêng v i bakhông ti n, nên con ph i qua bên n y mà ki m ba ây.

Nãy gi Giao nghi Tý hay tình s c a chàng nên Tý binh m m i qua ây ki mchuy n mà r y, b i v y chàng có ý lo ng i. Ch ng th y Tý bình t nh, vui v , khôngcó s c gi n h n, thì chàng b t lo. Chàng l i ngh Tý mu n làm d , thì có chàng ây,chàng ng n c n c, không n n i d l âu mà s . Chàng m i bi u Tý vô vánng i ch i r i chàng i th ng vô phía sau b p. Cách m t h i Giao tr ra, có cô L u theo sau. Cô Tý v a th y cô L u thì v i vã

ng d y nói: “Ch L u, d quá, n b y tám n m r i ch em m i g p m t nhau ây!Ch m nh gi i h ? Ch nh em hay không?” Cô L u v a h th n, v a lo ng i, nên b ng . Cô ú áp:

- Nh ch ...Ch Tý mà...T ng ai l .- Ph i. Em là Tý ây. H i h c bên C u Kho, em phía sau nhà tr ng ó.- Tôi nh r i. N m ngoái i xe n tôi có g p ch Danh, ch làm cô giáo d y

tr ng Ch Quán. Ch nói ch c ng thi u m t l t v i ch và ch c ng làmcô giáo n a mà.

- Ph i. Em làm cô giáo d y d ói Gò Công ã ba n m nay.- Tôi r t m ng cho ch . Ch ki m tôi có vi c chi hay không?

Cô Tý v a ng i l i trên ván, v a nói: “Em có chút chuy n riêng c n ph i nói v iba em ây. Nghe nói ba em ch i bên n y nên em qua em ki m. Ch có th cho phépem ng i ây nói chuy n riêng v i ba em m t lát hay không?” Cô L u v i vã áp: “Ð c, c mà. Nhà tôi c ng nh nhà anh ch . Ch thongth t ti n, ng ng i chi h t. Xin l i ch , tôi m c l tay trong n y m t chút. Ch nóichuy n i.” Cô L u nói r i cô quày i vô phía sau, có ý cho cha con cô Tý nói chuy nriêng. Cô Tý ngó quanh qu t th y c n bên kia có m t cái bàn v i b n cái gh , cô bèn nói

i Giao: “M i ba l i kia ng i cho con h i th m ba m t chút.” Giao th y Tý v i L uquen bi t nhau, l i hai nàng thu n hòa, nói chuy n v i nhau nhã nh n, thì có b ng

ng, không còn lo s r y rà n a, nên i theo Tý li n, coi Tý mu n nói chuy n chi. Cô Tý nh c m t cái gh t i u bàn m i cha ng i, cô ng i cái gh g n m t bên

ó r i nh nh h i cha:- Con xin phép h i ba t ngày con i d y h c cho t i bây gi , má con nhà có

khi nào má con than phi n vi c chi hay không?



- Không. Con c làm cô giáo, má con c chí l m, có phi n con v vi c chiâu.

- Con mu n h i i v i ba, má có phi n trách ba hay không kìa?- ng không. Má con chi u chu ng ba, vui v v i ba luôn luôn, c ng nh h i

con còn nhà, không i tánh ý chút nào h t.- Có khi nào ba th y má l s c bu n r u hay không?- Ðâu mà có. Ba i làm v thì má con vui v l m, lo mi ng n ch ng cho ba t

chút, có bao gi ba th y má con bu n âu con. T i sao mà con h i nh v y?- Con xin th a thi t v i ba, con không có bà con thân t c nào khác h n ba v i

má. Má có công con ra r i m b ng út c m cho bú, con m i nên vai nênvóc. Còn ba tuy không ph i là cha ru t, song ba làm ngh a nuôi d y con t h icon m i b y tu i, ba cho n h c, ba l p thân danh cho con, d u cha ru t c ngkhông bì k p, công n cao c ó d u th nào con c ng không dám quên. Tnh con th ng yêu kính m n ba má h n t t c m i ng i trên th gian. Bâygi con có ch ng có con r i, nh ng tình con th ng ba má v n m à, xa bamá con càng th ng nhi u h n n a. Chuy n n y con v th m ba má, b c vônhà, con x n xang khó ch u. Con h i má có b nh hay không thì má nói không.Con h i ti n b c có mà n xài hay không thì má nói d d . Con h i vi cnhà có u chi làm bu n hay không thì má nói không có. Má tr l i xuôi h tnh v y thì con không tin. Con ch c ph i có vi c gì làm cho má con u s u, nng không c nên m i m, m i mau già nh v y. H i hôm n y ba i ch i

i, con nhà v i má, con g n h i l i. Ban u má con c nói nh ba mà thânmá c ng nh b i cây khô héo, may c ng i vun phân t i n c nênnhành lá sum suê, nh tình yêu c a ba nên má m i c n m mùi h nh phúcmà tr c kia má k ch c ã tuy t v ng. Ba ã giúp cho má say s a tình yêu,ng a nguê h nh phúc, c m i m y n m dài, má ã th a mãn, không cònmong mu n u chi n a mà bu n. Con không tin, con c nài n hoài nkhuya má m i ch u t thi t v i con, má có m t tâm s trót hai n m nay nó làmcho má au kh êm ngày, au kh nh ng ph i c n r ng mà ch u, không ththan th v i ai c. Má khóc má nh c tr ng h p tr trêu khi n cho ba v imá th nguy n k t tóc tr m n m cùng nhau, m c d u ba còn trai tr m i 20tu i, còn má là ng i àn bà ã 31 tu i, ã có m t i ch ng, l i có m t acon 7 tu i lòng thòng theo n a. Ba h a v i má, ba s g ng công a t t c tìnhyêu, gây cho c h nh phúc má h ng. Con c a má t c là con c a ba, ba

th ng yêu nuôi d y nh con ru t. Ba ch k tình yêu c a ba v i má màthôi, ba không c n l i khen ti ng chê c a thiên h . Má còn lo ng i v s tu itác b t ng, trong ít n m má già, s c phai s c y u, già tr c ba r i ba n n n,ba l t l t tình yêu, ho c ba b má, thì má ph i ch u au kh m t l n n a. Vcái m n y thì ba c ng quy t mà th th t ba s yêu má tr n i, không baogi ba n n n mà b bê má. Ph i v y không ba?

- Ph i, má con nói úng.- i ó con còn nh quá, con không hi u. Nay nghe má con nói l i, con mu n

i ba cho ch c ý.



- Ba công nh n má con nói úng. V y mà má con có công nh n các u ba h aó ba gi vuông tròn h t hay không?

- Ði u nào má c ng công nh n h t. Má nói ba cho má h ng tình ngh a tràn tr ,ng t i m i m y n m, má mang n ng tình sâu ngh a c c a ba, má không

bi t làm sao mà n áp cho v a.- Má con ã công nh n ba không th t c, v y thì còn tâm s gì n a mà má con

au kh ?- Má con au kh là vì má con nh n th y cái u má con lo ng i ngày tr c,

mà vì c m tình yêu n ng nhi t c a ba, má con b d p, không thèm k , bây giu ó phát hi n, nó làm cho má con b i r i, không bi t x trí cách nào cho

th a tình hi p ngh a, nên má con bu n r u n ng không c, r i m l n l n,già s p t i, có l s ch t nay ch t mai, mà ch a áp tình tr ngh a y choba c.

- Má con au kh nh v y, sao không nói cho ba bi t. Mà ba th y má con c ngvui v luôn luôn, ch có bu n r u bao gi âu.

- Chính au kh mà không nói ra cho ba bi t, không dám bi u l cho ba th y, ôm m p d u kín trong thâm tâm, nên m i m, m i ti u t y ó. Má nói ba

hai n m nay hay sanh t t th i ch i êm, có khi i sáng êm, chúa nh t thì iluôn c ngày êm, má l i càng ph i làm vui không dám bu n, không dám h i,vì má s làm nh c lòng, b c trí ba, thì ba gi n, ba ghét, ba i luôn, không thèm

nhà, càng kh h n n a. Thà là làm l , gi vui, gi d i, cho ba v a lòng mà chút c m tình v i má, t t h n là than khóc hay gi n h n, hay rình mò, làm

cho ba ghét r i ba b bi t.- Thi t hay sao?- Thi t v y, nên ba không th y má bu n, mà c ng không nghe má than phi n

chi h t.Giao ng i tr m ngâm suy ngh r i l i h i Tý:- Má con có nói má con bi t ba hay i qua bên n y hay không?- Th a có. Má nói ba i âu thì i, má má không dám h i on h i reng, c ng

không dám núp lén theo rình r p. Nh ng mà ch em trong xóm h th ngp ba i ch i ho c i coi hát v i ch L u, h bi t h ba i thì i qua ây ch

có i âu. H th ng ph n má c l c c nhà ng i may sáng êm mà iba, h h c chuy n cho má bi t h t. Nh ng bi t thì bi t, vì s làm bu n cho ba,nên má c n r ng mà ch u, có dám nói ra âu. Bu n r u, au kh mà c ôm p,không nói ra, cái ó m i mau ch t.

Giao châu mày x m t, ng i l ng thinh. Cô Tý nhìn cha r i cô ch y n c m t và ch m rãi nói ti p: “Ba nh l i coi, ngày bayêu c u nài n quy t k t tóc tr m n m v i má, tuy má ã c n a i ng i, má l ntu i h n ba nhi u, song s c má v n còn t i, vóc má còn p nên ba m i yêu má.Nh ng má bi t má s già tr c ba, má lo s v cái m ó, s m t ngày kia má già,tóc b c da dùn, vóc teo r ng r ng, r i ba h t yêu n a, ba b má, thì càng kh choph n má. Cái ngày má s ó nay ã t i r i. V ba có n nuôi d y con, còn má cócông sanh thành con, nên con kính m n ba má ng nhau. Ba chung v i má, bakhông th y thân th má bi n i. Con phân cách má m y tháng nên v t i thì con



li n nh n th y má khô héo, ti u t y, con th ng quá, nên con au lòng xót d , ch ukhông n i. V y con xin ba n u má già m, tình yêu c a ba l t phai, ba không g n má

a, thì ba cho con r c má xu ng Gò Công v i con ng con nuôi má. Con s ránlàm cho má vui lòng ng má s ng lâu v i con, ch má v i ba, má th y ba h t yêumá n a, má coi nh ba chê má già, nên ba b má, thì má c ôm lòng au kh nh

y, ch c má s ch t g p.” Giao xúc ng c c m nên v t ng d y mà nói: “Ba có tính b má con bao gi

âu? Má con b ba mà theo v i con sao c. Ba không b ng lòng má con i.Ðâu ba v ba h i má con l i coi.” Giao x ng x m v a kêu cô L u v a i l i ch móc nón l y nón n mà i. Cô L u nghe kêu cô l t t b c ra. Giao ngó th y li n nói: “Coi ch ng nhà nghe hôn...Qua v ”. Chàng day l i nói v icô Tý ã lau n c m t và ng c m bóp ng d y: “Thôi, v con.” Giao i ra c a. Tý nói v i cô L u: “Em xin t m bi t ch . Mai ho c m t em ph i ra

ng Tàu ít b a h ng gió bi n v i ch ng em. Ch ng em tr v , n u em còn Sàigòn lâu thì em s m i ch qua nhà ch i. Em chào ch .” Cô Tý ra c a i ri t theo cha. Cô L u ng ng n ng ngó, có s c th n thùa. Ra t i d c c u, cô Tý kêu xích lô, Giao không cho, bi u l i ò qua C u Kho mà v

i xe ph i i vòng xa vô ích l i t n ti n nhi u. G n 11 gi cô Xuy n kho th t kho cá xong r i h t, cô b t n i c m mà n u, c m

ng ã c n r i. Cô bi u con Hòa d i b p coi ch ng, cô b ng em nh ra c a ngch i, có ý ch Tý. Tình c cô th y ch ng v i con ngoài x ng x m i vô ng h m. Cô th t vô

ng d a cái bàn. Giao b c vô nhìn v trân trân. Cô Tý x t b ng em nh i th ngvô bu ng, có ý cho cha m thong th mà nói chuy n. Giao nhìn v m t chút r i h i:

- Mình bu n r u c hai n m nay, sao mình không ch u nói cho tôi hay, aukh n ng không c n m o nh v y?

- Nói cho mình bi t s mình không vui lòng.- u mình nói thì tôi nhà, ch i ch i làm chi.- cho mình i ch i ng mình vui ch . Tôi ã già r i, tôi ph i bi t ph n tôi.

Thà tôi ch u bu n m t mình, tôi kéo thêm cho mình bu n v i có ích gì?Giao l c u r i kéo gh mà ng i. Giao bi u v ng i cho chàng nói chuy n. V

ng i ngay m t chàng mà khóc. Chàng xúc ng, nên chàng nói:- ngày con Tý i d y h c cho t i bây gi , tôi th y mình v n vui v nh

th ng, nên tôi i ch i. N u tôi dè nh v y thì tôi có thèm i âu. Th i maycon Tý v , nó d d m lòng mình, r i nó nói tôi hay mình âm th m mà ch u

au kh cho tôi vui.- Tôi ph i xét ph n tôi. Tôi già r i mà mình còn tr . Vì tôi thành thi t yêu mình,

i tôi còn ph i áp tình tr ngh a cho mình n a, thì tôi ph i hy sinh, tôi tránhqua m t bên cho mình vui theo tu i c a mình v y m i ph i.

- Mình cho tôi vui mà mình bu n r u mình ph i ch t, thì té ra tôi gi t mình,tôi vui làm sao c.



- Tôi ch t c ng v a r i. Nh mình mà tôi c th ng th c tình yêu, th ngth c ng a nguê trót m i m y n m tr ng, thì ã quá s mong mu n c a tôingày tr c. Tôi còn c u t gì n a mà níu s s ng làm cho mình m t vui, thi tthòi cho ph n mình.

- Mình c lo ph n tôi, mình không k ph n mình.- Thì tr c kia mình c lo cho ph n tôi, nên bây gi tôi ph i lo cho ph n mình

ch sao.- Con Tý nói v i tôi nó xin r c mình xu ng Gò Công v i nó ng nó nuôi.

Mình có tính nh v y hay sao?- Không. Tôi có tính nh v y bao gi âu. Ð tôi kêu con Tý ra tôi h i coi t i sao

nó nói k c c nh v y. Tôi i theo nó tôi b mình sao c. Ai lo c m n c,áo qu n cho mình?

Nãy gi cô Tý ng i trong bu ng lóng nghe cha m nói chuy n. Ch ng nghe nóii cô thì cô b ng con ra b ván tr c mà ng i.

Giao nghe v nói không th b chàng c, thì chàng châu mày mà nói:- Mình không b tôi c, thì tôi ành b mình hay sao?- Ch ng nào mình b tôi thì t nhiên tôi ph i theo con.- Tôi có tính b mình h i nào âu. Thôi, g n 12 gi , coi c m chín thì d n n. Tôi

không thèm i ch i n a âu. Mình ng bu n r u n a, ph i lo ti p d ngc kh e ng s ng lâu v i tôi. H tôi h a thì ch c. Mình ã ngó th y r i,

ch ng nên nghi tôi nói dóc. Cô Xuy n ng d y i d n c m cho ch ng n. Cô Tý th y m cha ã hoà thu n,

ã già cha còn tr , mà c hai v n còn gi tình yêu n ng nhi t, thì cô h t s c vuing, b ng con i vô giao cho Hòa r i ph v i m d n c m n.

B a c m hoà hi p n y ch a chan tình thân ái, nên c cha m và con u vui v ,không ai mu n nh c t i chuy n au kh v c nh v già ch ng tr n a, nên cô Xuy nn bi t ngon, b i v y cô n nhi u.

Qua tr a th hai, Giáo Thành i B c Liêu, th y tr lên r i sáng th ba em v coni V ng Tàu h ng gió.

T i l i r nh rang, Giao v i Xuy n khép c a n m trên ván mà nói chuy n. CôXuy n m i h i ch ng v y ch s m m i chúa nh t Tý i ch , Tý g p Giao âu màcha con d t nhau tr v ó. Giao nói Tý qua nhà cô L u mà ki m chàng. Tý g p chàng t i ó làm cho chàng

th n b i r i h t s c, t ng Tý ki m chuy n mà gây g . Ch ng dè Tý v i L u làch em b n h c t i tr ng C u Kho h i tr c. Hai àng m ng nhau, nói chuy n vui

và nhã nh n, r i Tý xin phép nói chuy n riêng v i chàng. Giao thu t l i cho vnghe h t các l i Tý nói v i chàng. Nh v y chàng m i hay, hai n m nay chàng ich i, chàng làm au kh cho v nhà. Chàng nghe Tý nói chàng ng lòng. Chàngn n n v s chàng vô ý, th y Xuy n v n vui v , ch m nom, chàng quên l i th c

ngày x a, Cô Tý nh c chàng m i t nh ng nên l t t i v , k o Xuy n l m t ngchàng ã d t tình yêu v i nàng, k thi t d u nàng ã già nh ng tình yêu c a nàng

n còn n ng nhi t nh x a, yêu n hy sinh cho ch ng vui s ng, tình yêu ó làtình yêu quí vô giá, có th nào mà chàng b c. Giao nói t i ó, chàng vùng ng i d y ngó v mà nói ti p:



- Thà tôi b cô L u ch tôi b mình sao c. Tôi xin mình tha l i cho tôi. Tôivô ý nên m i l m l c. Bây gi tôi bi t b ng mình r i, tôi không n làm chomình bu n n a âu.

- Mình b cô L u có l t i nghi p cho cô. Tôi xin mình nói thi t cho tôi bi t coicô L u ph i là con bà T Y n bán hàng v i ngoài ch Ông Lãnh hay không,

- Ph i. Cô chung v i cha m bên xóm C u D a, trong m t nhà ngói hai c n.Bà T Y n bán hàng. Ông húng hính nhà, coi b không làm gì h t. Nh ngmà trong nhà c ng n.

- Mình k t tình v i cô L u t h i nào? Tôi h i cho bi t, ch không ph i tôighen.

- m ngoái tôi i ch i, tôi g p cô. Th y cô vui v tôi làm quen nói chuy n r ii cô i coi hát. Tôi giao tình v i cô t h i ó, r i t i lui th m cô.

- Mình t i nhà cô ngày êm, cha m cô không r y la, ng n c n hay sao?- ch ng ông T Y n có m t chút con ó mà thôi, nên c ng l m. L u mu n

th nào t ý, cha m không bao gi r y.- Cô L u bi t mình có v hay không?- Bi t ch . Tôi có nói. Nh ng cô ngh nhà ai n y , nên cô không ng i gì.- Cô là gái l th i hay là gái b ch ng b ho c ch ng ch t?- Không. Cô là gái m i l n lên. N m nay m i c 24 tu i.- Té ra l n h n con Tý mình m t tu i.- Hai a nó m t ch n v i nhau, b i v y h i nh m i h c m t l p.- Cô Xuy n gác tay qua trán n m suy ngh m t h i r i cô c ng ng i d y mà nói:- Không c mình không nên vì tình yêu c a tôi mà b cô L u. Làm nh v y

i l m.- i gì? H i m i g p nhau cô bi t tôi có v . Nh ng cô không n , cô nói th ng

nhau thì g n nhau, nh ng ai nhà n y, có h i chi âu mà s . Bây gi tôikhông t i lui n a cô bi t tôi b , thì cô ki m ch ng khác ch gì.

- Mình nói nghe d quá! Lòng d àn bà khó l m mình i! N u cô L u thànhthi t yêu mình, mà mình b cô thì cô nói mình g t mà phá trinh cô, mình vuich i cho ã r i mình b . Cô t c gi n, cô oán thù r i cô gi t mình ch ph i ch isao.

- Ðâu có d v y!- Bi t ch ng âu. Con ng i ch ng h u t c thì h có k t i ph c gì n a. V y

ch mình không nghe àn bà t ch ng, c t c ch ng, tra thu c c choch ng, mà nh t trình nói rùm beng ó hay sao? Mình không nên b cô L u.Tôi không b ng lòng chút nào h t, b i vì làm nh v y v ch ng mình umang ti ng không t t, tôi mang ti ng “bà già ghen t ng.”, còn mình mangti ng “ àn ông n h u.” Hu ng chi cô L u là gái m i l n lên, n u cô thànhthi t yêu mình mà mình g t cô r i mình b thì t i nghi p cho tình c a cô l m,

i c ng t i nghi p cho danh giá c a cô lem lu c n a. Ðã v y mà cha m cô có yêu mình, tin b ng mình l m, nên t n m ngoái cho t i gi m i cho

mình t i lui thong th . ng b t t v i mình nh v y mà mình ành lònglàm cho ng b x u h bu n r u hay sao mình?

- Tôi bi t làm sao? Tôi xa mình không c, t nhiên tôi ph i b L u.



Cô Xuy n suy ngh n a r i cô nói:- Tôi th y có cách n y thì l ng toàn: t i mai mình d t tôi qua C u D a ng

tôi làm quen v i v ch ng ông T Y n và tôi d tánh tình cô L u luôn th .u cô L u thi t yêu mình, tôi xin c i cô cho mình. Ð i nay thi u chi ng i

hai v .- Mình ch u chia s t tình yêu c a tôi hay sao?- Sao l i không ch u. Tình tôi già r i, tình mình còn tr . Tôi ph i tình tr ph i

hi p v i tình tr , tình già m t bên ch m nom s n sóc, làm cho h nh phúc giaình b n v ng hoài hoài. V y không ph i là t t hay sao? Ð c nh v y, gom

chung m t nhà, tôi h t bu n r u mà ch t g p, mình c th a mãn tìnhyêu tr trung, cô L u c ng kh i u t c mà oán h n. Ðó là gi i pháp hay nh t,tôi ã có bày t v i mình h i m i g p nhau, mình còn nh hay không?

- Nh . Mình mu n th nào tôi c ng ch u h t, mi n mình kh i au kh n a thìtôi b ng lòng.

- y thì chi u mai, mãn gi làm vi c, mình ghé cho cô L u hay tr c, r i t imình d t tôi qua th m. N u li u c thì tôi s tính cu c sum hi p cho âu ó

u an vui mà chung s ng trong c nh i thân ái. B a sau, n c m t i xong r i, Giao v i Xuy n m c y ph c àng hoàng, khóa c a

i qua C u D a. V ch ng T Y n v i cô L u, nh có Giao ghé cho hay tr c h i chi u r i, nên

ng s p t s n sàng mà ti p khách. V ch ng Giao vô c a. Cô L u b c ra ti p chào cô Xuy n mà m i vô nhà. Vch ng ông T Y n ni m n chào m ng. Bà T m i Xuy n ng i bên ván v i bà mà

ng n c, ông T v i Giao ng i gh g n ó. L u l ng x ng lo tr u n c mà ãikhách. Ch khách vui v nói chuy n m a n ng cùng giá sanh ho t m c m m t h i thìcô Xuy n nh n th y v ch ng ông T Y n thi t thà t t , còn cô L u không ph i là

t hoa khôi v s c p, song g ng m t sáng r , t ng m o yêu ki u, i d ng d udàng, l i nói khiêm nh ng, m trang không son ph n, y ph c không l l i mà

ng không lòe lo t. Ðàng kia cô L u c ng nh cha m cô u công nh n th y côXuy n tr ng tu i, tánh n t ôn hòa, l i nói hi n lành, g ng m t o c, không có vhung h ng c hi m. Hai bên u v a ý nhau h t. Nh ng cô Xuy n ch a bi t c tánh tình c a cô L u nên không dám nói t i vi chôn nh n. Bà T Y n ch a bi t ý cô Xuy n nên bà c ng không dám m l i. Ông T Y n mu n k t thúc công vi c ph t cho r i nên ông h i: “Theo l i c aGiao nói h i chi u thì cô hai qua th m v ch ng tôi ng bàn tính chuy n l o t ogi a Giao v i L u ph i hôn cô Hai?“ Cô Xuy n c i và áp:

- Th a ph i. Cháu qua tr c th m bác v i em L u, sao tính chuy n ó cho nth a, không nên th m t i r i hóa ra t i t ng i ta chê c i. Nãy gi cháuch a bi t ý hai bác th nào, nên cháu không dám nói ra.

- u vi c gì c ng v y, mình l y lòng thành thi t mà i ãi v i nhau thì t tn cô hai à. T i duyên n gì âu không bi t mà Giao v i L u th ng nhau tm ngoái n gi , nó làm cho v ch ng tôi lo ng i h t s c. N u cô hai không



ngh , cô n ây làm r y thì v ch ng tôi không còn m t m i nào ngó chòmxóm.

- Cháu không có v y âu bác. D u cháu có máu ghen i n a thì cháu làm saoch có l nào cháu dám nói ng t i hai bác. Sanh con há d sanh lòng, hai bác

nào xúi con làm vi c qu y hay sao mà phi n hai bác. Mà vi c c a em L ui nhà33 cháu ây ch c là cu c tình duyên c a ông tr i s p t, theo nh l i

bác m i nói h i nãy. N u hai bác vui lòng cho phép chánh th c ph i hi p thìcàng t t, cháu m ng l m ch sao l i r y rà. Ng i ta n ãi t i tai cháu lâu

i, ng t nhà cháu gi u, không nói cho cháu bi t, có l s cháu bu n, b i v ycháu không có phép h môi ra c. May có con nh cháu v ch i nó haychuy n n y, nó kh i ra, nhà cháu m i ch u nói thi t. B a nay cháu qua âycháu có ý mu n th m dò hai bác có vui lòng cho phép nhà cháu chánh th cph i hi p v i em L u hay không, ng cháu tính s p t gia o r i gây cu cxum hi p m t nhà cho vui.

Bà T Y n l s c m ng, bà giành v i ông mà tr l i:- Vi c d l r i, c nh v y thì v ch ng tôi m ng l m. Tôi nói thi t v i cô

hai, con L u ã có nghén h n hai tháng r i. N u cô hai xuôi thu n thì cô c ugiùm danh giá c nhà tôi.

- u có v y thì cháu càng xuôi thu n nhi u h n n a. Ðó là ph c c l n c aTr i ban cho nhà cháu. V y cháu xin hai bác cho phép cháu m i em L u tr amai qua nhà cháu n c m ng ch em bàn tính v i nhau cho trên thu n d ihoà trong êm ngoài m.

- c. Cô hai th ng em út, h cô bi u thì nó ph i qua, c n gì ph i xin phép ch ng tôi.

Cô Xuy n nói v i L u mai ch ng cô làm mãn gi ghé r c thì i theo qua nm. Cô L u nói cô bi t nhà, ch ng c n ph i r c. Cô h i Xuy n mu n cô qua gi

nào. Xuy n nói bu i s m m i cô i ch m t lát thì cô v . L u mu n qua gi nào c ngc.

L u h a ch ng chín m i gi cô qua. V ch ng Giao t mà v . L u a Xuy n ra t i d c c u r i ch em phân r . Sáng b a sau cô Xuy n i ch v , cô lui cui làm cá x t th t mà kho xong r i h t,

i 11 gi s n u canh chua và chiên th t bò. Cô i ra tr c ng i ch i. Cô ngó ng h m i 9 gi m t kh c. Cô ngh th m trongtrí r ng mình m i n c m tr a mà L u bi t Giao làm hãng c a 11 gi r i m i cngh mà v n c m, thì d u L u có qua s m c ng l i 11 gi nàng m i qua t i. Ch ng dè v a ngh nh v y k th y L u b c vô tay có xách m t cái gi , u

i kh n l a tr ng; ch n mang ôi gu c vông, mình m c qu n lãnh en v i áo dàia tr ng.

L u l t kh n chào Xuy n, Xuy n ng d y mà m ng, r i kéo gh , m i L u ng i. L u không ng i, c xách gi i vô trong, làm nh ng i quen bi t trong nhà lâu

i v y, ch không ph i ng i khách. Xuy n t ý nên cô i theo, mi ng chúm chím c i.

33 ch ng, v



L u v t cái kh n trên sào áo, cái gi trên b ván, r i l i c a ngó xu ng b p, bnh mu n ki m v t chi v y. Xuy n h i mu n ki m chi, thì L u xin cho m n hai cái

a. Xuy n l y a hai cái d a bàn. L u d gi mà s p ra m t d a bánh ng t v i m ta trái cây.

Xuy n nói: “Mua làm chi nhi u d v y?” L u c i mà nói: “Em em qua cho ch n ch i. Em ra m t ch ph i có l v t chút

nh. Em xin ch nh n ng ch ng lòng k nh thu n c a em.”Nghe l i khiêm nh ng khôn ngoan, Xuy n l y làm hài lòng nên bi u L u ng i lênván r i nói:

- i hôm nghe bà bác nói em có nghén ch m ng quá. Em ch c c m ytháng r i?

- Th a, ch ng hai tháng r i.- Bây gi ch m i th y rõ ba con Tý làm ph i nên Tr i Ph t cho h ng ph c.

Ch m i em qua ch i, ch có ý mu n bày t vi c nhà c a ch cho em hi u, r iy em hi p v i ch mà t o c nh gia ình hoàn toàn thân yêu, êm m, vì m t

mình ch không kh n ng mà t o ra. Ch t thi t v i em; khi ch làm b ntr m n m v i ba con Tý thì ch ã l n tu i, mà con Tý c ng ã c b y tu i

i. Có l ba nó ã có nói chuy n ó cho em bi t ch .- Th a, không có. Té ra cô Tý là con riêng c a ch hay sao?- Con riêng. V ch ng ch n v i nhau trót 15 n m nay thu n hòa vui s ng

vô cùng. Ba con Tý cho ch h ng tình yêu ng a nguê, l i nuôi d y cho con Týp thân v vang, ó là m t vi c ngh a r t l n. Vì ch l n tu i h n nhi u nên

ch già g p, không còn tình yêu tr trung mà áp v i tình yêu c a ba nó, c ngkhông sanh con c ng tr ngh a cho ba nó. Vì v y nên m y n m sau âych bu n r u n ng không c, nên ch m y u r i già thêm mau. Nay g p

c em, ch h t s c vui m ng. Ch mong em v chung m t nhà v i chng em em tình yêu tr trung c a em mà áp cho ba nó giùm cho ch . Em

sanh con thì ch b o lãnh ch th cho em mà nuôi d y nó tr ngh a cho banó. Thi t ý c a ch là v y ó. Ch xin em ng nghi ng i b ng ch . Em coi ch

ng nh ch ru t c a em. Ch già ch không ghen t ng gì âu mà s . Ch coiem c ng nh em ru t, cái gì em s sót ch ch b o cho. Ch ch mong em làmtr n o ng i v hi n, thì em s c m t ng i ch thân yêu v i m t ng ich ng dan díu.

- Em r t c m ng mà c ch thành thi t th ng em. Em s t n tâm lo náp tình ngh a c a ch , d u c c kh , d u nát thân i n a em c ng không n ,

nh ng em ph i th a thi t v i ch , cha m em ch có m t mình em là con màthôi, thu nay không r i em. V bên n y v i ch thì em s n lòng. Ng t em scha m em không vui.

- Nói v bên n y nh ng không ph i b t luôn, không cho em v b n. Ðây v i ókhông xa xuôi gì. M i ngày em v th m hai bác c ng c, ch có b bê gì mà

, ch không có cha m , ch s kính m n cha m c a em c ng nh c a ch . Chem mình hi p nhau mà ch m nom. N u em xuôi thu n thì ch b o lãnh ch snói cho hai bác vui lòng.



- Còn vi c n y n a. Em v i cô Tý là ch em b n h c h i tr c. Em v bên n y,cô g p cô có vui lòng không?

- Em kh i lo u ó. Nó là con c a ch , nó âu ngh ch ý ch . Mà nó qua nnhà em mà phân tr n vi c gia o, nó không có nói m t ti ng mích lòng em.Bao nhiêu ó c ng th y nó không có ác c m gì v i em h t.

- Vì em s ch nghi em trái ý nên em ph i t m y u em lo ng i cho ch nghe,ch ch ã s n lòng th ng em út, ch mu n l nào em c ng vâng, em âudám ch i cãi.

- Thôi, bây gi ch em mình xu ng lo làm n ng 12 gi ba con Tý v cóm mà n.

Cô L u c i áo dài ra mà máng trên sào, cô m c áo bà ba trong mà ph lo b am v i cô Xuy n.

Ch ng Giao v , chàng th y hai v l ng x ng trong b p thì chàng c i, m ngth m v s mình núp lén v con mà làm u qu y, nh ng nh con khôn ngoan, bi ttr ng ngh a và nh v thành thi t n già mà c ng v n n ng tình, b i v y c nh bu nhóa ra c nh vui, u qu y bi n thành u ph i. B a c m tr a n y là b a c m th nh t Giao c n chung v i hai v trong b ukhông khí chan ch a thân yêu, b i v y Giao c chí c i hoài, ngó v l n mà ngó vnh c ng c i, d ng nh mu n chia s t tình yêu y cho c ôi bên, không bên nào m ng nhi u, còn bên nào chê ít. Cô Xuy n thu t l i cho ch ng nghe các u cô m i bàn tính v i L u ng tch c cu c xum hi p êm m và lâu dài. Cô không gi u ch ng v trí ý và v m c ích

a cu c xum hi p n y. Cô c ng không quên hai u mà L u ái ng i, m t là bêny s cha m bu n, hai là i v i Tý, L u khó x .

Giao khen v khéo s p t, khen trí cao th ng, mà c ng khen m c ích ngh anhân. V s L u ái ng i thì Giao nói t i nay ho c t i mai v ch ng Giao qua th a v iông và bà T Y n v h o ý c a ôi bên t nhiên hai ông bà vui lòng; Còn s L u g pTý, L u ng ngàng thì ch v ch ng Tý h ng gió xong r i và ã tr v Gò Công r i

r c L u v chung, i lâu lâu s cho hai àng g p nhau t nhiên h t ng n ng i. Giao nghe ch c L u có thai chàng càng vui m ng thêm n a, b i v y ch ng n

m r i ba ng i c bàn lu n v vi c ó, ai c ng mong c L u sanh con trai thìph i t tên Quì k ni m s g p g nhau và d t nhau i coi hát nh m tu ng hhát có Ti t Giao v i Ti t Quì. Giao i làm bu i chi u c m t lát r i L u m i xin phép v i Xuy n mà v . T i b a ó Giao h i Xuy n mu n i qua nói chuy n v i v ch ng ông T Y nhay không. Xuy n nói ph i cho L u bàn tính v i cha m cho xong r i mình squa, ch m t hai b a ngh không mu n. Ðêm sau v ch ng Giao qua bày t trí ý tính em L u v chung thì v ch ngông T Y n nói vì tình vì ngh a nên d u th ng con hai ông bà c ng ph i ép b ng cho con theo ch ng. Nh ng hai ông bà xin ôi ba b a cho L u v th m m t lát choông bà b t nh . Tu n sau v ch ng Thành v i Tý i h ng gió r i tr v . Cô Xuy n thu t cho Týnghe chuy n cha m tính r c L u v chung và ông bà T Y n c ng ã th a thu n

i. Tý th y m có s c hân hoan, ch không ph i bu n b c nh hôm tr c n a, l i



nghe L u ã có nghén h n hai tháng thì Tý vui m ng, tán thành cu c xum hi p m tnhà và h a không v th m g p cho L u kh i ng n ng i. V ch ng Tý ch i vài b a r i tr v Gò Công. V ch ng Giao qua xin ông T Y n ch n ngày t t r i hai v ch ng i r c

u v chung m t nhà. T ây nhà c a Giao ch a y h nh phúc tràn tr . Giao vui v i ngh a, say v itình, quy t yêu hai v ng nhau cho kh i sanh xích mích. Xuy n c g ng làm cho

ng áng b c ch c . L u c ng thành tâm chi u chu ng, th ng ch ng k nh ch chotr n ni m v nh i v i v l n. L u lo c m n c cho Xuy n may. Nh ng Xuy ncó r nh thì c ng ph v i L u ho c i ch n u c m, còn gi nào L u r nh thì d y

u may vá. Cách sáu b y tháng sau L u sanh con, l i sanh con trai y nh ý v ch ng Giaomong c. Giao m ng r h t s c, khai sanh cho con chàng t tên Quì. Y nh l i

a. Xuy n t n tâm nuôi L u lúc còn n m d ng s c t i nhà b o sanh. Ch ng r c nhà thì Xuy n ch m nom s n sóc em nh châu áo.

V ch ng ông T Y n c ng m ng r h t s c, thay phiên nhau qua th m con,th m cháu ngo i h ng ngày. Cô Xuy n g i th cho Tý mà báo tin m ng. Tý h i âm chúc cho L u mau ph c

c và h a b a n y tháng nh m d p l c ngh , Tý s v th m mà chung vuii cha m .

Giao c th a mãn m i u, th a mãn v i ngh a c a v l n, v i tình v nh ,i d vãng thân yêu, v i t ng lai h a h n, b i v y chàng khoái chí nên b a n y

tháng, cô Tý con nhà v i ch ng, cô v m t mình mà chung vui, chàng bi u hai mua làm m t ti c ng m ng ti p h nh phúc.

Trong lúc v ch ng con cái n u ng vui c i, Giao cao h ng nên chàng nói:“Ng i ta th ng nói: “V già ch ng tr là tiên non b ng”. Bây gi tôi m i côngnh n l i y thi t là úng. Tôi nh có v già nên tôi m i c vui s ng nh tiên trong c nh B ng Lai nh v y ây.” Cô Tý c i mà nói: “Con nghe ng i ta c ng nói Tiên có khi c ng ph i a tr n.

y con xin ba nh má con l n h n ba có 11 tu i, còn ba l n h n dì L u t i 12 tu i.t ngày kia ba s g p cái c nh “ch ng già v tr .” Con s ba s a tr n, ba h t vuing n a.”

Giao c ng c i mà nói: “Ch ng già v tr là duyên.” Duyên n là vi c Tr i nh,có sao âu mà con s . Tr i nh l nào ba c ng ph i ch u. N u tr i bi u ông Tiên n yph i a tr n, thì ba i nón mà i li n. Mà con c ng ph i nh n trái oan h vay thìph i tr . Ba ã vay thì d u ph i tr ba c ng s n lòng. Ba không ch y ch i âu con.” Xuy n v i L u nhìn nhau mà c i. T i sao mà c hai nàng c i? C i Giao khônngoan dùng l i kín áo mà d y v nh .

Phú Nhu n, tháng 11 1956


già ch ng tr ò - hobieuchanh.com · trong 3 n©m ¶ Þu, ch ga có con, thì cô làm bánh cam...

Documents