GEORGE BERNARD SHAW ur.odził się w Dubli­nie w roku 1856 w rodzinie irlandzkich protestan­tów. Umarł w roku 1950 w Ayot, St. Lawrence Herts, w Anglii.

Karierę literacką rozpoczął kilkoma nieudanymi próbami powieściowymi i dopiero jego recenzje muzyczne, pisane pod pseudonimem Como di Ba­sseta, przyniosły mu pewien r.ozgłos. Od roku 1895 Shaw zaczyna uprawiać krytykę teatra Iną, prowadzi też intensywną działalność polityczną, będąc pod silnym wpływem ideologii marksistow­skiej (jak sam wyznaje osobowość jego uks~tał­towali: Marks, Nietsche i Ibsen). Shaw był Jed­nym z założycieli Stowarzyszenia Fabiańskiego (Fabian Society). gdzie głosił poglądy zbliżone do marksistowskiej koncepcji społeczeństwa, sam na­zywając się socjalistą.

I

Na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia Bernard Shaw wkroczył w tę dziedzinę twórczości, która miała mu przynieść najwięcej sławy: powstają pierwsze dramaty.

Sztuki Bernarda Shaw cieszyły się dużą popu­larnością u czytelników nie tylko ze względu na wartości ściśle literackie; zainteresowanie budziły również sążniste, lecz dowcipne i oryginalne wstępy, którymi Shaw z reguły opatrywał swoje dzieła sceniczne, uważając, że sam najlepiej p.o­trafi wyjaśnić i zinterpretować swoje utwory. Po­pularność wśród czytelników nie szła - nieste­ty - w parze z zainteresowaniem teatrów. Sha­w'a czytano ale go nie grano. Dopiero po roku 1904 zaczęto wystawiać jego sztuki w Anglii, a od roku 1910 również na wielu scenach europej­skich i amerykańskich.

W roku 1925 George Bernard Shaw otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

Do najwybitniejszych dzieł dramatycznych Ber­narda Shaw zaliczane są: „Profesja pani Warren" (1894), „Major Barbara" (1905), „Pigmalion" (1912), „święta Joanna" (1923).

Opinie o Bernardzie Shaw były zawsze nie mniej kontrowersyjne niż on sam. Jedni nazywali go wiel­kim humorystą, inni wspaniałym cynikiem, ale nie brak i takich, którzy nie szczędzą mu takich epi­tetów jak: kołtun, lub zidiociały stary mistyk. Nikt jednak nie może zaprzeczyć, że Shaw wniósł no­we, trwałe wartości do współczesnego dramatu an­gielskiego. George Sampson (autor „Hi_storii lite­ratury angielskiej") pisze o Bernardzie Shaw: „ ... jego największą siłą jest mistrzostwo inwen­cji komicznej.( ... ) W angielskiej komedii drama­tycznej nie ma nic, co by przewyższało Shaw'a od czasów Shakespeare'a i Ben Jonsona".

„Pigmaliona" napisał Shaw dla sławnej akt.ork~ tamtych czasów pani Patrick Campbell (wspa~~a!e! odtwórczyni roli Elizy), z którą złączyła go pozmeJ prawdziwa, choć nie pozbawiona dramatycznych spięć, miłość. Pierwowzorem literackim głów_neg~ bohatera sztuki prof. Higginsa był znany ang1elsk1 językoznawca Henry Sweet, z którym Shaw przy­jaźnił się przez długie lata. To właśnie Sweet miał zwyczaj wysyłania do pisarza kartek pocztowych z tekstami w transkrypcji fonetycznej. Shaw jednak­że stwierdza w przedmowie do „Pigmaliona" że: „Higgins nie jest portretem Sweeta, dla któreg.o przygoda z Elizą Doolittle byłaby niemożliwa."

„Pigmaliona" wystawiono po raz pierwszy w Wie­dniu w roku 1913 i tego samego roku w Berlinie. Obydwa przedstawienia miały świetne recenzje i zapoczątkowały zawrotną karierę sceniczną tej sztuki. W rok po premierze wiedeńskiej wystawio­no „Pigmaliona" w Londynie i Nowym Jorku.

W roku 1938 powstał film oparty na tekście tej sztuki, a w 1956 - już po śmierci pisarza - od­była się w Nowym Jorku premiera sławnej prze­róbki muzycznej „Pigmaliona" „My Fair Lady", która stała się wielkim światowym sukcesem jej twórców - Alana Lernera (libretto) i Fredericka Loewe (muzyka).

Bernard Shaw tak pisze w przedmowie do „Pi­gmaliona": „Dumny jestem z tego, że „Pigmalion" osiąga niezwykłe sukcesy zarówno na scenie jak i na ekranie w całej Europie a także w Ameryce Północnej i u nas (w Anglii). Jest to sztuka tak do­głębnie i rozmyślnie dydaktyczna, a jej treść ucho­dzi za tak drętwą, że z przyjemnością rzucam nią w twarz tym mądralom, którzy papuzim skrzekiem powtarzają, że Sztuka nie powinna być dydaktycz­na."

Wiesław Oleksy

Złotą maksymą jest to, że nie ma złotych maksym.

Ten kto może - działa; kto nie może - naucza.

Strzeż się człowieka, którego bóg jest wysoko.

Szczęście i Piękno są produktami ubocznymi.

Wielcy ludzie nie przyjmują zaszczytów ponieważ są o nie zazdrośni.

G.B.S. z „Maksym dla rewolucjonistów"

PIGMALION - mitologiczny król Cypru, wyrzeź­bił posąg kobiety niezwykłej piękności i błagał A­frodytę, by dała mu podobną żonę. Afrodyta wy­słuchawszy jego prośby, ożywiła posąg.

(Mała Encyklopedia Kultury Antycznej)

GEORGE BERNARD SHAW

------(Pygmalion)

Romans w pięciu aktach

Przełożył Kazimierz Piotrowski

Osoby:

-~-- -- -- -- -- -- -- -- -

Profesor Henry Higgins ________________ BOGUMIŁ ANTCZAK Pułkownik Pickering ANDRZEJ GŁOSKOWSKI Eliza Doolittle WANDA GRZECZKOWSKA

ALICJA KRAWCZYKóWNA Alfred Doolittle, jej ojciec ________________ FELIKS ŻUKOWSKI Pani Higgins, matka profesora MARIA KOZIERSKA Pani Pearce, jego gospodyni ALICJA CICHECKA Pani Eynsford-Hill BARBARA JAKLICZ Klara, jej córka KRYSTYNA TESARZ Freddy, jej syn MAREK KOŁACZKOWSKI Pokojówka BOŻENA DARŁAKóWNA

Obywatel I JóZEF ŁODYNSKI Obywatel 11 ZYGMUNT URBAŃSKI

Reżyseria - CZESŁAW WOŁŁEJKO Scenografia - ELŻBIET A IWONA DIETRYCH Asystent reżysera - Bożena Darłakówna

lnspcjent - Irena Przybylska

Premiera 21 września 1975 r.

Sufler - Helena Kamińska

TEi4TR IM.STE&1N~JAA4~ W ŁODZI Dyrektor i kierownik artystyczny

Zastępca dyrektora

Kierownik literacki

Kierownik muzyczny

Redakcja programu

JAN MACIEJOWSKI

ADAM KOMAN

Teresa Worono

Piotr Hertel

Teresa Worono i Jadwiga Bargiełowska

Opracowanie graficzne - Jerzy Wajdowicz

Adresy:

Duża 1 Mała Scena: ul. Jaracza 27.

Scena „7,15": ul. Traugutta 1.

Dyrekcja i sekretariat: ul. Kilińskiego 45 tel. 375-85.

Kasy teatru przy ul. Jaracza 27, tel. 266-18 i Sceny „7,15" przy ul. Traugutta 1, tel. 272-70 otwarte codziennie w godzi· nach 10-13 i 16--19,30.

Biuro Organizacji Widowni przy ul. Kilińskiego 45, tel. 315-32 przyjmuje zamówienia na bilety zbiorowe w godzinach 8-16.

W poniedziałki teatr nieczynny.

Cena 3 zł.

Zakłady Typograficzne lódż, zam. 424(75 - 5.000 egz. U-513833