KPSS2017

30.Eğitimde

yıl

önce bİz sorduk

soru92120 Soruda

Türkiye ve Dünya ile İlgili

konu anlatımlı

pratik bilgiler

sınavlara en yakın özgün sorular ve açıklamaları

çıkmış sorular ve açıklamaları

GENEL YETENEK - GENEL KÜLTÜR

GENEL, KÜLTÜREL ve GÜNCELSOSYOEKONOMİK KONULAR

Komisyon

KPSS GENEL, KÜLTÜREL VE GÜNCEL SOSYOEKONOMİK KONULAR KONU ANLATIMLI KİTAP

ISBN 978-605-318-483-6

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayım ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

10. Baskı: 2016, Ankara

Yayın-Proje: Elif Turanlıoğlu BultanDizgi-Grafik Tasarım: Selda Tunç

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

SUNU

Değerli Adaylar;

Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yer tutan “Türkiye ve Dünya ile İlgili Genel, Kültürel ve Güncel Sosyoekonomik Konular” kapsamındaki 6 soruyu etkili bir şekilde çözebil-meniz amacıyla hazırlanmıştır.

Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup 4 ana bölümden ve testlerden oluşmaktadır. Kitapta ele alınan bölüm başlıkları şunlardır:

1. Bölüm: Türkiye’deki Genel Kültürel Olaylar2. Bölüm: Dünyadaki Genel Kültürel Olaylar3. Bölüm: Ulusal Kuruluşlar4. Bölüm: Uluslararası KuruluşlarKarma Testler ve Çıkmış Sorular

Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına ve bilgi-lerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla somutlaştırılmasına, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir. Kitaba en güncel bilgiler eklenmeye çalışılmıştır.

Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerimize teşekkürü bir borç biliriz.

Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle pegem@pegem.net aracılığıyla paylaşınız.

Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, meslek hayatınızda başarılar.

Komisyon

İÇİNDEKİLER

Sunu ......................................................................................................................................................................iii

1. BÖLÜM TÜRKİYE’DEKİ GENEL KÜLTÜREL OLAYLAR

ÇALIŞMA ANAHTARI ............................................................................................................................................32016 KPSS ÇIKMIŞ SORULAR ............................................................................................................................3TÜRKİYE’DE KÜLTÜR SANAT .............................................................................................................................5

1. TÜRK EDEBİYATI .................................................................................................................................... 52. TÜRK TİYATROSU ................................................................................................................................... 5

a. Geleneksel Türk Tiyatrosu............................................................................................................... 5b. Tanzimat Dönemi ............................................................................................................................. 5c. Cumhuriyet Dönemi ve Tiyatro ........................................................................................................ 5

3. TÜRK SİNEMASI ..................................................................................................................................... 6a. Sinemayla Tanışma ......................................................................................................................... 6b. 1910-1930 ....................................................................................................................................... 6c. 1931-1960 ....................................................................................................................................... 6d. 1961-1970 ....................................................................................................................................... 6e. 1971-1980 ....................................................................................................................................... 6f. 2000’ler ............................................................................................................................................. 6

4. TÜRK RESMİ ........................................................................................................................................... 7Fikret Mualla (1903-1967) ................................................................................................................... 7Şeker Ahmet Paşa (1841-1907) .......................................................................................................... 7Osman Hamdi Bey (1842-1910) .......................................................................................................... 7Abidin Dino (1913-1993) ..................................................................................................................... 7Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1973) .................................................................................................... 7İbrahim Çallı (1882-1960) .................................................................................................................... 7Hoca Ali Rıza (1858 – 1930) .............................................................................................................. 7Mahmut Cûda (1904 – 1987) ............................................................................................................. 7Feyhaman Duran (1886 – 1970) ........................................................................................................ 7Nazmi Ziya Güran (1881 – 1937) ....................................................................................................... 7Nuri İyem (1915 – 2005) ..................................................................................................................... 7Hale Asaf (1905 – 1938) .................................................................................................................... 7İbrahim Balaban – (1921 – ...) ............................................................................................................ 7Nurullah Berk – (1906 – 1982) ........................................................................................................... 7Avni Arbaş – (1919 – 2003) ................................................................................................................ 7

5. KLASİK TÜRK MÜZİĞİ (SANAT MÜZİĞİ) ................................................................................................ 86. TÜRKİYE MÜZECİLİK TARİHİ ................................................................................................................. 87. TÜRKİYE’YE GERİ GETİRİLEN SANAT ESERLERİ ............................................................................... 9

a. Kanatlı Denizatı Broşu .................................................................................................................... 9b. Boğazköy Sfenksi ............................................................................................................................ 9c. Sinanpaşa Camii Çinileri ................................................................................................................. 9d. Herakles Heykelinin Üst Yarısı ........................................................................................................ 9

8. TÜRKİYE’DEKİ ANTİK KENTLER VE BULUNDUKLARI ŞEHİRLER ...................................................... 99. TÜRKİYE’DE BASIN .............................................................................................................................. 10

a. Osmanlı Basın Tarihi ..................................................................................................................... 10b. Cumhuriyet Dönemi Türk Gazeteleri ............................................................................................. 10

vi

10. UNESCO .............................................................................................................................................. 10UNESCO Dünya Miras Listesi .................................................................................................................... 11Dünya Miras Geçici Listesi ......................................................................................................................... 12

TÜRKİYE’DE SPOR OLAYLARI ..........................................................................................................................13TÜRKİYE’NİN İLKLERİ........................................................................................................................................13TÜRKİYE’YE İLİŞKİN COĞRAFİ BİLGİLER .......................................................................................................152016 YILINDA KAYBETTİKLERİMİZ ................................................................................................................... 26GÜNCEL BİLGİ BANKASI ................................................................................................................................... 26

2. BÖLÜM DÜNYADAKİ GENEL KÜLTÜREL OLAYLAR

DÜNYADAKİ KÜLTÜR VE SANAT ..................................................................................................................... 371. ÜNLÜ RESSAMLAR VE ESERLERİ ...................................................................................................... 37

Leonardo da Vinci (1452 - 1519) İtalya ............................................................................................. 37Frida Kahlo (1475 - 1564) - Meksika ................................................................................................. 37Michelangelo (1475 - 1564) -İtalya .................................................................................................... 37Pablo Picasso (1881 - 1973) - İspanya ............................................................................................. 37Salvador Dali (1904 - 1985) - İspanya ............................................................................................... 37Vincent van Gogh (1853 - 1890) - Hollanda ...................................................................................... 37Hieronymus Bosch (1450 – 1516) – Hollanda .................................................................................. 37Raffaello Sanzio (1483 – 1520) – İtalya ............................................................................................ 37Michelangelo Merisi Da Caravaggio (1571 – 1610) – İtalya ............................................................. 38Rembrandt Harmenszoon Van Rijn (1606 – 1669) – Hollanda ......................................................... 38Francisco Goya (1746 – 1828) – İspanya ......................................................................................... 38Caspar David Friedrich (1744 – 1840) – Almanya ............................................................................ 38John Constable (1776 – 1837) – İngiltere ......................................................................................... 38James Abbott Mcneill Whistler (1834 – 1903) – ABD ....................................................................... 38John William Waterhouse (1849 – 1917) – İngiltere.......................................................................... 38Georges Seurat (1859 – 1891) – Fransa .......................................................................................... 38Mary Cassatt (1844 – 1926) – Fransa ............................................................................................... 38Thomas Gainsborough (1727 – 1788) – İngiltere .............................................................................. 38Marc Chagall (1887 – 1985) – Fransa (Rus Kökenli) ....................................................................... 38Sir Frederic Leighton (1830 – 1896) – İngiltere ................................................................................. 38Diego Rivera (1886 – 1957) – Meksika ............................................................................................. 38Francesco Hayez (1791 – 1882) – İtalya .......................................................................................... 38Edward Hopper (1882 – 1967) – ABD ............................................................................................... 38Oskar Kokochaka (1886 – 1980) – Avusturya (Çek Asıllı) ................................................................ 38

2. SİNEMA .................................................................................................................................................. 38Oscar Ödülleri .................................................................................................................................. 3888. Akademi Ödülleri’nin Tüm Kazananları ...................................................................................... 392016 69. Bafta Ödülleri ...................................................................................................................... 3969. CANNES Film Festivali Ödülleri .................................................................................................. 402016 Altın Küre Ödülleri .................................................................................................................... 40

3. NOBEL ÖDÜLLERİ ............................................................................................................................... 41DÜNYADAKİ SPOR OLAYLARI .......................................................................................................................... 41DÜNYADA “İLK”LER ........................................................................................................................................... 42DÜNYANIN “EN”LERİ .......................................................................................................................................... 43DÜNYADA ÖNEMLİ GÜNLER ............................................................................................................................ 44DÜNYA ÜZERİNDEKİ ÖNEMLİ BOĞAZLAR VE KANALLAR ............................................................................ 44DÜNYAYA İLİŞKİN COĞRAFİ BİLGİLER ............................................................................................................ 45

UZAY .......................................................................................................................................................... 45Güneş Sistemi ............................................................................................................................................ 45Gezegenlerin Sıralanışı .............................................................................................................................. 45Cüce Gezegenler ...................................................................................................................................... 46Güneş ......................................................................................................................................................... 46Güneş Sistemi’ndeki İç Gezegenler ........................................................................................................... 46Güneş Sistemi’ndeki Dış Gezegenler ......................................................................................................... 47Asteroit Kuşağı ........................................................................................................................................... 47Plüton ......................................................................................................................................................... 47Hubble ........................................................................................................................................................ 47James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ...................................................................................................... 48Venüs Uranüs ............................................................................................................................................. 48Andromeda Galaksisi ................................................................................................................................. 48Voyager 1 ................................................................................................................................................... 48Yuri Gagarin ............................................................................................................................................... 49New Horizons (Yeni Ufuklar) ...................................................................................................................... 49DÜNYA ....................................................................................................................................................... 49Uzay Boşluğu ............................................................................................................................................. 75Hava Kirliliği ................................................................................................................................................ 751 Gün .......................................................................................................................................................... 75Dünya Yüzeyi ............................................................................................................................................. 75Uydu Çöplüğü ............................................................................................................................................. 76Meteor Yağmuru ......................................................................................................................................... 76Armstrong Limiti ......................................................................................................................................... 76Şimşek-Yıldırım .......................................................................................................................................... 76Dinozorlar .................................................................................................................................................. 77Dünyadaki Su Dağılımı ............................................................................................................................... 77Antarktika ................................................................................................................................................... 77Okyanus Canlıları ....................................................................................................................................... 77Köpek Balığı Saldırısı ................................................................................................................................. 78Volkanizma ................................................................................................................................................. 78İlk Canlılar .................................................................................................................................................. 78Dünya’nın Çekirdeği ................................................................................................................................... 78Dünyanın Yedi Harikası .............................................................................................................................. 78Babil’in Asma Bahçeleri - Irak .................................................................................................................... 79Zeus Heykeli - Yunanistan .......................................................................................................................... 79Rodos Heykeli - Yunanistan ....................................................................................................................... 79İskenderiye Feneri - Mısır ........................................................................................................................... 80Kral Mausollos’un Mezarı (Halikarnas Mozolesi) - Türkiye ........................................................................ 80Artemis Tapınağı - Türkiye ........................................................................................................................ 80Keops Piramidi - Mısır ................................................................................................................................ 81Yeni harikalar ............................................................................................................................................. 81

GÜNCEL BİLGİ BANKASI ...................................................................................................................................81

vii

viii

3. BÖLÜM ULUSAL KURULUŞLAR

MERKEZ BANKASI ............................................................................................................................................. 87BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURULU (BDDK) ...................................................................... 87HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI .................................................................................................................................... 88SERMAYE PİYASASI KURULU (SPK) ................................................................................................................ 88RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU (RTÜK) ............................................................................................. 88REKABET KURUMU ........................................................................................................................................... 88MİLLÎ İSTİHBARAT TEŞKİLÂTI (MİT) ................................................................................................................. 89DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI .......................................................................................................................... 89TÜBİTAK .............................................................................................................................................................. 89TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON KURUMU (TRT) ............................................................................................. 90YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (YÖK) .................................................................................................................. 90TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (TMSF) ............................................................................................. 90ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU .................................................................................... 91SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK) ............................................................................................................... 91ÖLÇME, SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ (ÖSYM) .................................................................................. 91KAMU İHALE KURULU (KİK) .............................................................................................................................. 92ŞEKER KURUMU (ŞK) ....................................................................................................................................... 92ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK) ......................................................................................... 92TÜTÜN VE ALKOLLÜ İÇKİLER PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (TAPDK) .................................................. 92BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU ................................................................................................ 93KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU (KGK) ............................................ 93

4. BÖLÜM ULUSLARARASI KURULUŞLAR

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) ............................................................................................................................ 97BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN ÖRGÜT YAPISI .............................................................................................. 97

Genel Kurul ....................................................................................................................................... 97Güvenlik Konseyi ............................................................................................................................... 97Ekonomik Sosyal Konsey .................................................................................................................. 97Vesayet Konseyi ................................................................................................................................ 97Uluslararası Adalet Divanı ................................................................................................................. 97Genel Sekreterlik ............................................................................................................................... 98BM Bağlı Kuruluşlar ........................................................................................................................... 98UNESCO (BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) .................................................................................. 98UNICEF (BM Çocuk Fonu) ................................................................................................................ 98

NATO (KUZEY ATLANTİK PAKTI) ...................................................................................................................... 99NATO Üyesi Ülkeler .................................................................................................................................... 99

AVRUPA BİRLİĞİ (AB) ......................................................................................................................................100AVRUPA BİRLİĞİ’NİN KURUMLARI (ORGANLARI) ................................................................................ 101TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ ......................................................................................................................... 1021. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN KRONOLOJİSİ ................................................................................................. 102

Schuman Planı ................................................................................................................................ 102Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ...................................................................................... 102

Roma Antlaşması ve Avrupa Ekonomik Topluluğu .......................................................................... 102Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) ................................................................................. 102Füzyon Antlaşması ve Avrupa Toplulukları ..................................................................................... 102Gümrük Birliği .................................................................................................................................. 102Avrupa Tek Senedi .......................................................................................................................... 102Maastricht Antlaşması ve Avrupa Birliği .......................................................................................... 102Lizbon Antlaşması ........................................................................................................................... 103

2. AB’YE ÜYE ÜLKELER ......................................................................................................................... 103Ombudsman .................................................................................................................................... 103

3. AB’NİN RESMÎ DİLLERİ ....................................................................................................................... 1034. MAASTRİCHT KRİTERLERİ ................................................................................................................ 1045. KOPENHAG KRİTERLERİ ................................................................................................................... 1046. BOLOGNA SÜRECİ NEDİR? ............................................................................................................... 1047. AB ÖĞRENİM PROGRAMLARI ........................................................................................................... 104

Erasmus Programı ......................................................................................................................... 104Comenius ........................................................................................................................................ 104Leonardo da Vinci Programı ............................................................................................................ 104

8. TÜRKİYE – AB MÜZAKERELERİ ........................................................................................................ 105AVRUPA KONSEYİ .......................................................................................................................................... 106AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM) ............................................................................................. 106AGİT (AVRUPA GÜVENLİK VE İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI)................................................................................... 107EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT) ......................................................................................................... 107G-20 ÜLKELERİ ................................................................................................................................................ 107G-7 ÜLKELERİ .................................................................................................................................................. 108E-7 ÜLKELERİ .................................................................................................................................................. 108EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ VE KALKINMA ÖRGÜTÜ (OECD) .......................................................................................................................... 108KARADENİZ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (KEİ) ...................................................................................... 109D-8 ÜLKELERİ (GELİŞMEKTE OLAN 8 İSLAM ÜLKESİ)................................................................................. 109İSLAM İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI (İİT) ................................................................................................................... 109PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ (OPEC) ...................................................................................... 110BRETTON WOODS SİSTEMİ ........................................................................................................................... 110DÜNYA BANKASI (WB) .....................................................................................................................................111ULUSLARARASI PARA FONU (IMF) .................................................................................................................111DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ (WTO) ..................................................................................................................111ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO)..................................................................................................... 112ASYA KALKINMA BANKASI (AKB) ................................................................................................................... 112AFRİKA BİRLİĞİ (AFB) ..................................................................................................................................... 112KUZEY AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ (NAFTA) ........................................................................... 112ASYA - PASİFİK EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ (APEC) ............................................................................................. 112ŞANGHAY İŞ BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ ...................................................................................................................... 112EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT) ......................................................................................................... 113

Üye Ülkeler ...................................................................................................................................... 113DÜNYA EKONOMİK FORUMU (WEF) ............................................................................................................. 113DÜNYA SOSYAL FORUMU .............................................................................................................................. 113EURO BÖLGESİ ÜLKELERİ ............................................................................................................................. 114

ix

x

EURO KULLANMAYAN ÜLKELER ................................................................................................................... 114ULUSLARARASI KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI VE TÜRKİYE ........................................................................................................................... 114

Standard & Poor’s ........................................................................................................................... 114Fitch ................................................................................................................................................. 114Moody’s ........................................................................................................................................... 114

TÜRKİYE’NİN ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR ...................................................................... 115TÜRKİYE’NİN KURUCU OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR .............................................................. 115DÜNYA DEVLET BAŞKANLARI VE BAŞBAKANLARI .................................................................................... 116CEVAPLI TEST - 1 ............................................................................................................................................ 117CEVAPLI TEST - 2 ............................................................................................................................................ 119CEVAPLI TEST - 3 ............................................................................................................................................121CEVAPLI TEST - 4 ............................................................................................................................................123CEVAPLI TEST - 5 ............................................................................................................................................124CEVAPLI TEST - 6 ............................................................................................................................................126CEVAPLI TEST - 7 ............................................................................................................................................128CEVAPLI TEST - 8 ............................................................................................................................................130CEVAPLI TEST - 9 ............................................................................................................................................132ÇIKMIŞ SORULAR ............................................................................................................................................135

"Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir."

SOKRATES

TÜRKİYE'DEKİ GENEL KÜLTÜREL OLAYLAR

¾ TÜRKİYE'DE KÜLTÜR SANAT

¾ TÜRKİYE'DE SPOR

¾ TÜRKİYE'NİN İLKLERİ

¾ TÜRKİYE'YE İLİŞKİN COĞRAFİ BİLGİLER

¾ 2016 YILINDA KAYBETTİKLERİMİZ

¾ GÜNCEL BİLGİ BANKASI

2006-

Yıllara Göre Çıkmış

Soru Analizleri

20166

2012-

2010-

2008-

20146

TÜRKİYE'DEKİ GENEL KÜLTÜREL OLAYLAR

ÇALIŞMA ANAHTARI

KPSS’de 6 sorunun geldiği “Genel, Kültürel ve Gün-cel Sosyoekonomik Konular” adlı çalışma alanının ilk bölümünü “Uluslararası Kuruluşlar, Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyal ve Siyasal Konular” ola-rak belirledik. Geçmiş yıllarda çıkan sınav sorularına göre oluşturulan konu başlıkları ve konu içeriğini ken-di içinde alt başlıklara bölerek konunun daha kolay anlaşılmasını sağlamaya ve konunun başında çıkan sınav sorularının analizine dayanan “soru tiplerini”ni vurgulamaya çalıştık. Bu soru yapılarını konu içeriği ile ilişkilendirmeniz sınavda sizin için büyük bir avan-taj sağlayacaktır.

2016 KPSS ÇIKMIŞ SORULAR

kpss Çıkmış soru

Bir kayanın üzerine oturmuş, elini çe-nesine dayamış ve derin düşüncelere dalmış bir erkek figürünün tasvir edildiği “Düşünen Adam” heykeli aşağıdakilerden hangisinin eseridir?A) Michelangelo

B) Pablo Picasso

C) Leonardo da Vinci

D) Auguste Rodin

E) Frederic Auguste Bartholdi

Çözüm: Bir kayanın üzerine oturmuş, elini çenesine dayamış ve derin düşüncelere dal-mış bir erkek figürünün tasvir edildiği “Düşü-nen Adam” heykeli Auguste Rodin tarafından yapılmıştır. Bronz ve mermer karışımından üretilmiş olup, sıklıkla felsefi düşünceyi anla-tan bir simge olarak kullanılmaktadır.

Cevap D

1. Bölüm

kpss Çıkmış soru

Dünya tıp tarihinde önemli bir yere sahip olan, El-Kanun fi’t-Tıb adlı eseri yazan ve Batı dünyasında “Avicenna” olarak bilinen İslam bilgini aşağıdakilerden hangisidir?

A) Farabi

B) El-Biruni

C) El-Cezerî

D) İbni Sina

E) İbni Haldun

Çözüm: Dünya tıp tarihinde önemli bir yere sahip olan, El-Kanun fi’t-Tıb adlı eseri yazan ve Batı dünyasında “Avicenna” olarak bilinen İslam bilgini İbn-i Sina’dır. İbn-i Sina, İslam’ın altın çağı olarak bilinen ve Yunanca, Fars-ça ve Hintçeden eserlerin çevirilerinin yapı-lıp yoğun bir şekilde incelendiği dönemde, önemli çalışmalar ve yapıtlar gerçekleştir-miştir. Orta Çağ modern bilimin kurucusu ve hekimlerin önderi olarak bilinir.

Cevap D

4

kpss Çıkmış soru

Her yıl adına ödül verilen Türkiye’nin ilk Müslüman Türk kadın tiyatro oyuncusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Afife Jale

B) Cahide Sonku

C) Neyyire Neyyir

D) Keriman Halis

E) Adile Naşit

Çözüm: Afife Jale, her yıl adına ödül verilen Türkiye’nin ilk Müslüman Türk kadın tiyatro oyuncusudur. 13 Nisan 1919 tarihinde, Hü-seyin Suat’ın “Yamalar” adlı oyununda, Emel rolü ile ilk kez sahneye çıktı. Asıl ismi Afife olan sanatçı, bu oyunda “Jale” takma ismini kullanmış ve daha sonraları Afife Jale adıyla anılmaya başlanmıştır.1997’den beri sanat-çının anısında Yapı Kredi tarafından Afife Tiyatro Ödülleri düzenlenmektedir.

Cevap A

kpss Çıkmış soru

İnsan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle dünyanın en önemli sağlık sorunlarından biri olan sigara bağımlı-lığına yol açan madde aşağıdakilerden hangisidir?

A) Adrenalin

B) Nikotin

C) Tein

D) Kodein

E) Serotonin

Çözüm: Nikotin, insan sağlığı üzerinde-ki olumsuz etkileri nedeniyle dünyanın en önemli sağlık sorunlarından biri olan sigara bağımlılığına yol açan maddedir.

Cevap B

kpss Çıkmış soru

2016 yılının Nisan ayında, elde ettiği başa-rılarla Kadınlar Tenis Birliği (WTA) tekler sıralamasında ilk 100’e giren Türk bayan sporcu aşağıdakilerden hangisidir?

A) İpek Soylu

B) Çağla Büyükakçay

C) Başak Eraydın

D) Pemra Özgen

E) Ayla Aksu

Çözüm: Çağla Büyükakçay, Grand Slam tur-nuvalarında tek bayanlarda ön eleme turların-da oynayan ve turu geçen ilk Türk tenisçidir. 2016 Fransa Açık Tenis Turnuvası ön eleme-lerinde de başarılı olarak ana tabloya kalmayı başaran ilk Türk kadın tenisçi oldu. İstanbul’da düzenlenen TEB BNP Paribas İstanbul Cup WTA turnuvasının finalinde Karadağlı rakibi Danka Kovinic’i üç sette deviren Çağla Bü-yükakçay, Türk tenis tarihinin en büyük şam-piyonluğunun altına imzasını koydu. 2016 yılının Nisan ayında, elde ettiği başarılarla Ka-dınlar Tenis Birliği (WTA) tekler sıralamasında ilk 100’e giren Türk bayan sporcudur.

Cevap B

kpss Çıkmış soru

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ba-rack Obama’nın 2016 yılının Mart ayında diplomatik ilişkileri normalleştirme kap-samında gerçekleştirdiği ziyaretle birlikte seksen sekiz yıl sonra ilk kez bir Ame-rikan başkanı tarafından ziyaret edilen ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çin Halk Cumhuriyeti

B) Afganistan

C) Küba

D) Vietnam

E) İran

Çözüm: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Barack Obama’nın 2016 yılının Mart ayında diplomatik ilişkileri normalleştirme kapsamın-da gerçekleştirdiği ziyaretle birlikte, seksen sekiz yıl sonra ilk kez bir Amerikan başkanı tarafından ziyaret edilen ülke Küba’dır.

Cevap C

TÜRKİYE'DE KÜLTÜR SANAT

1. TÜRK EDEBİYATI

1. İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem - Ara-ba Sevdası

2. İlk resmî Türkçe gazete: Takvim-i Vekayi

3. İlk yarı resmî gazete: Ceride-i Havadis

4. İlk tarihî roman: Namık Kemal - Cezmi

5. İlk özel gazete: Şinasi ile Agah Efendi - Tercüman-ı Ahval

6. Türkçe yazılan ilk kitap: Kutadgu Bilig

7. İlk siyasetname: Kutadgu Bilig

8. İlk seyahatname: Seydi Ali Reis - Mir’atül Memalik

9. İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf - Eylül

10. Sahnelenen ilk tiyatro eseri: Namık Kemal - Vatan yahut Silistre

11. İlk sözlük: Kaşgarlı Mahmut - Divan-ı Lügat-it Türk

12. Matbaada basılan ilk kitap: Vankulu Lügatı

13. İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eser: Kutadgu Bilig

14. Türk adının geçtiği ilk metin: Orhun Abideleri

15. İlk alfabe: Göktürk Alfabesi

16. İlk Türk destanı: Alp Er Tunga Destanı

17. İlk kadın roman yazarı: Fatma Aliye

18. Dünyanın bilinen ilk destanı: Gılgamış Destanı (Sümerler)

19. Dünyanın en uzun Türk destanı: Manas Destanı (Kırgızlar)

20. İlk mizah gazetesi: Diyojen

21. Bilinen ilk Türk yazar: Yollug Tigin

22. İlk kadın tiyatro sanatçısı: Afife Jale

23. Rishaletü’n Nushiyye adlı eserin yazarı – Yunus Emre

24. Makalat adlı eserin yazarı – Hacı Bektaş Veli

25. Mesnevî, Divanı Kebir, Fihi Mafih eserlerinin ya-zarı: Mevlana

26. Muhakemetu’l Lugateyn adlı eserin yazarı – Ali Şîr Nevaî

2. TÜRK TİYATROSU

a. Geleneksel Türk Tiyatrosu

• Geleneksel tiyatro başlığı altında genellikle kuk-la, meddah, Karagöz, orta oyunu ve köy seyirlik oyunu gibi gösteri türleri yer alır.

b. Tanzimat Dönemi

• Batılı anlamda ilk Türkçe oyun, Şinasi’nin Şair Evlenmesi’dir (1860).

• İstanbul’da ilk yerli tiyatro topluluğunu kuran Gül-lü Agop, bu olumlu hava içinde yetişmiş ve ilk adı Asya Kumpanyası olan topluluğun adını Osman-lı Tiyatrosu koyarak Müslüman nüfusun daha yoğun olduğu İstanbul yakasındaki Gedikpaşa Tiyatrosu’nda temsiller vermeye başlamıştır.

TuluatOrta oyunundan, Batı tiyatrosunun etkisiyle ken-dine özgü bir tiyatro türedi. Tuluat olarak bilinen bu tür sahnede metinsiz ve suflörsüz oynanıyor-du. Bu işe ilk başlayan, eski bir orta oyunu usta-sı olan Kavuklu Hamdi’dir. Tuluat tiyatrosunun Kavuklu Hamdi’den sonra ikinci büyük sanatçısı Abdürrezzak’ı; Ali Rıza Efendi, Hakkı Efendi ve Kel Hasan izledi. İsmail Hakkı Dümbüllü, Münir Özkul ve Ferhan Şensoy’la da zamanımıza kadar geldi. • 1989'da Ferhan Şensoy'a verilen "Kavuk"

ise Mayıs 2016 itibariyle Rasim Öztekin'e devredilmiştir.

c. Cumhuriyet Dönemi ve Tiyatro• Türkiye’nin ilk ödenekli tiyatrosu Darülbedayi’nin

bu dönemde adı İstanbul Şehir Tiyatrosu olarak değiştirilmiş (1927), görgü ve bilgisini yurt dışın-da geliştiren Muhsin Ertuğrul’un yönetimindeki bu tiyatro; yeni oyun yazarlarının, oyuncuların, yönet-menlerin ve her kuşaktan binlerce tiyatro seyircisi-nin yetişmesinde bir okul görevi görmüştür.

5

6

3. TÜRK SİNEMASI

a. Sinemayla TanışmaOsmanlı'nın sinemayla tanışması ilk kez 1895 yılın-da gerçekleşmiştir. Lumiere Kardeşlerin bir trenin La Ciotat garına varışını anlatan "L’Arrivée d’un tra-in en gare de La Ciotat" filminin, 29 Aralık 1895’te, Paris’teki ilk gösteriminden yaklaşık bir yıl sonra, bir Alman Yahudisi olan Sigmund Weinberg tarafından, İstanbul Galatasaray’daki bir birahanede gösterilme-siyle Türk toplumu sinemayla tanışmıştır.

b. 1910-1930

• Türkiye’de halka açık ilk sinema 19 Mart 1910’da, İstanbul Şehzadebaşı’nda “Millî Sinema” adı al-tında faaliyete geçmiştir.

• İlk konulu Türk filminin ise her ikisi de 1917’de Müdafaa-i Milliye Cemiyeti tarafından çekilen Pençe veya Casus adlı filmler olduğu konusunda tartışmalar bulunmaktadır.

• Aslında Türk sinemasında ilk konulu film dene-mesi Leblebici Horhor Ağa olmasına rağmen film oyunculardan birisinin ölmesi üzerine tamamla-namamıştır.

• İkinci film olan Himmet Ağa’nın İzdivacı ise filmin oyuncuları Çanakkale Savaşı’na katıldıklarından dolayı ancak 1918 yılında tamamlanmıştır.

• 1919 yapımı ve yönetmenliğini Ahmet Fehim’in yaptığı Mürebbiye isimli film sansüre uğrayan ilk Türk filmidir.

c. 1931-1960

• Bu dönemde Türk sinemalarının ilk sesli filmi Türk-Mısır-Yunan ortak yapımı olan İstanbul So-kakları çekilmiştir.

• Ayrıca ilk kısa metraj filmler ve dönem filmleri bu dönemde çekilmiştir.

• 1931-1950 yılları arasındaki en önemli gelişme Türk Sineması Cemiyeti tarafından düzenlenen yarışma olmuştur. Yarışmada Şakir Sırmalı’nın filmi Unutulan Sır “En Güzel Film” seçilmiştir.

• 1949 yılında çekilen Çığlık, ilk Türk korku filmi seçilmiştir.

• 1953 yapımı Halıcı Kız filmi ise çekilen ilk renkli Türk filmi olmuştur.

d. 1961-1970

• 1963 yapımı Susuz Yaz, uluslararası alanda ya-pılan sinema festivallerinde ödül alan ilk Türk fil-mi olmuştur.

e. 1971-1980

• Ömer Kavur’un yönettiği “Yusuf ve Kenan” filmi uluslararası Milano Film Festivali’nin büyük ödü-lünü almıştır.

f. 2000’ler

Nuri Bilge Ceylan, 2008’de 61. Cannes Film Festivali'nde Üç Maymun filmiyle “En İyi Yönetmen Ödülü”nü aldı.

Ödülü aldıktan sonra yaptığı teşekkür konuşmasında “Bu ödülü birisine adamak istiyorum: Tutkuyla sevdi-ğim, yalnız ve güzel ülkeme...” demiştir.

• 2011’de 64. Cannes Film Festivali'nde Bir Za-manlar Anadolu’da filmiyle "Büyük Jüri Ödülü"ne layık görüldü.

• 2014 yılında 67. Cannes Film Festivali’nde Kış Uykusu isimli film, büyük ödül olan "Altın Palmiye"ye layık görüldü.

NotUluslararası Enerji Ajansı (UEA) ve Nükleer Enerji Ajansı (NEA) OECD bünyesinde yer alan iki önemli kuruluştur.

Böylece Yılmaz Güney’in Yol filminin ardından ikinci kez bir Türk filmi bu ödülü kazanmış oldu.

4. TÜRK RESMİ

Fikret Mualla (1903-1967)

• Şehirleri resmetmeyi seven Mualla; İstanbul ve Paris’in insanlarını, sokaklarını, kafelerini, sirkleri, genelevleri, balıkçıları resimlerine taşımıştır. Caz Orkestrası ise en bilinen eserleri arasındadır.

Şeker Ahmet Paşa (1841-1907)

• Natürmort çalışmaları ile ünlüdür.

• 27 Nisan 1873’te Sultanahmet’te açtığı sergi, Türk resim sanatında bir sanatçının kendi adına açtığı ilk resim sergisi olarak literatüre geçmiştir.

• Başlıca Eserleri: Karpuz Dilimli ve Üzümlü Natür-mort, Ağaçlar Arasında Karaca, Manolya ve Mey-veler, Talim Yapan Erler, Manzara, Tepe Üzerin-deki Kale, Narlar ve Ayvalar

Osman Hamdi Bey (1842-1910)

• 1883 yılında Güzel Sanatlar Akademisi (Sanayi-i Nefise Mektebi) ve İstanbul Arkeoloji Müzesini kurdu ve müdürlüklerini üstlendi.

• 1884’te o güne kadar hiç gündeme gelmemiş olan antik eserlerin yurt dışına çıkarılmasını ya-saklayan Asar-ı Atika Nizamnamesi'ni çıkarttıra-rak yürürlüğe soktu.

• "Kaplumbağa Terbiyecisi”, Osman Hamdi’nin en ilgi çeken ve özgün eserlerinden birisidir.

Abidin Dino (1913-1993)• İşkence, Atom Korkusu, Savaş ve Barış, Çıplak-

lar, Dört Kent, Dağ-Deniz gibi birçok yapıtı çeşitli galeri, müze ve koleksiyonlarda yer aldı.

• Zaman zaman Türkiye’de kişisel sergiler açan Abidin Dino, 7 Aralık 1993 günü Paris’te hayatını yitirdi. Uzun Yürüyüş en önemli eserlerinin başın-da gelir.

Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1973)• Şair ve ressam.

• Şiirleri: Yaşadım, Karadut, Dol Karabakır Dol...

• Gezi ve Deneme: Cânım Anadolu, Tezek, Delifi-şek, Resme Başlarken

• Monografi: Nazmi Ziya, Babatomiler...

• En önemli eserlerinin başında "Tophane" gelir.

İbrahim Çallı (1882-1960)• Şeref Akdik, Refik Epikman, Saim Özeren, Elif

Naci, Mahmut Cuda, Muhittin Sebati, Ali Avni Çelebi, Zeki Kocamemi ve Bedri Rahmi Eyüboğ-lu gibi ressamların yetişmesini de sağlayan ünlü Türk ressam. Çallı ve Arkadaşları "Türk İzlenim-cileri", "1914 Türk Ressamları" olarak anılırlar. "Üsküdar" en önemli eserlerinin başında gelir.

Hoca Ali Rıza (1858 – 1930) – Göl Kenarı

Mahmut Cûda (1904 – 1987) – Sara (1929)

Feyhaman Duran (1886 – 1970) – Celaleddin Arif Bey (1907)

Nazmi Ziya Güran (1881 – 1937) – Sokak Manzarası

Nuri İyem (1915 – 2005) – Üç Güzeller

Hale Asaf (1905 – 1938) – Otoportre

İbrahim Balaban – (1921 – ...) Harman

Nurullah Berk – (1906 – 1982) – Ütücü Kadın

Avni Arbaş – (1919 – 2003) – Atlı

7

8

5. KLASİK TÜRK MÜZİĞİ (SANAT MÜZİĞİ)

• 20. yüzyılın ortalarından bugüne kadar gelen dö-nem çağdaş dönemdir. Oluşum, dönüşüm, kla-sik, son klasik, romantik ve çağdaş dönem olarak ayrılabilir.

• Bu dönemin en önemli temsilcilerinden biri Münir Nurettin Selçuk’tur.

• Bu dönemde kâr, beste, ağır ve yürük semâi gibi formlar arka planda kalırken modern müzik anla-yışına uygun kısa süreli, kısa güfteli ve hareketli şarkı ve fantezi formları Türk Sanat Müziği’ne hâkim duruma gelmiştir.

• Hacı Arif Bey ile başladığı ileri sürülen modern-leşme döneminde klasik üslubu ve anlayışı de-vam ettiren Fehmi Tokay, Zeki Arif Ergin ve Ah-met Avni Konuk gibi bestekârlar da yer almıştır.

6. TÜRKİYE MÜZECİLİK TARİHİ

• Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda, İstanbul’da “Asar-ı Atika Müzesi” olarak adlandırılan İstanbul Arkeoloji Müzesi, Aya İrini’nin ev sahipliğini yaptı-ğı Askerî Müze, Süleymaniye Camii’nde Türk ve İslam Eserleri Müzesi (Evkaf-ı İslamiye Müzesi) ve Anadolu’nun birkaç büyük şehrinde Osmanlı İmparatorluğu Müzesi (Müze-i Humayun) müze-leri vardı.

• Türk Arkeoloji Müzesi (Türk Asar-ı Atikası), Tür-kiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kuruldu.

• Malzemeleri ve içerisindeki sanat çalışmaları ile Topkapı Sarayı, 1927 yılında halkın ziyaretine açıldı.

• Aynı yıl İslami Müze “Türk ve İslam Eserleri Mü-zesi” olarak restore edildi ve Konya’da Mevlana derviş locası bir müzeye dönüştürüldü.

• İlk sanat müzesi, Cumhuriyet’in ilanından sonra, 1937 yılında Atatürk’ün emriyle kurulan İstanbul Resim ve Heykel Müzesi olmuştur.

Not

Ülkemizde bir sanat müzesi kurulması yönündeki çalışmalar ilk kez XIX. yüzyıl sonlarında başlamıştır. Güzel Sanatlar Okulunun (Sanayi-i Nefise Mektebi) kuruluşuy-la da yakından ilgisi olan bu girişimin sonunda bir koleksiyon oluşturulmaya başlanmış ancak müzenin açılışı gerçekleştirilememiştir.• 1940 yılında Ankara’da Mahmut Paşa Bedesteni içinde kurulmuş olan Hitit Müzesi, restore edilip yenileştirildikten sonra 1968 yılında Anadolu Medeniyetleri Müzesi hâline dönüştürüldü.• Bugün, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı 191 müze ve 138 düzenlenmiş örenyeri ziyaret edilebilir. 328 ünite aynı zamanda birer eğitim ve bilim kurulu bulunmaktadır.

• Topkapı Sarayı Müzesi - İstanbul: Dünyanın sayı-lı birkaç müzesi arasındadır. Kutsal emanetler, el yazması eserler, değerli Çin ve Japon porselen-leri ile Osmanlı’ya ait zengin eşyaların bulunduğu bir yer olarak 1924 yılında müzeye dönüştürül-müştür.

• Anadolu Medeniyetleri Müzesi - Ankara: 1967 yı-lında açılan, Taş Devri ve Tunç Çağı arkeolojik eserler ve buluntuların yer aldığı müzede Paleo-litik Çağ’dan kalan Hitit, Frig, Urartu sikkeleri ve altın süs eşyaları sergilenmektedir.

• Arkeoloji Müzesi - Hatay: Dünyanın ikinci büyük mozaik koleksiyonunun sergilendiği müzede çe-şitli tarihî yapıtlar da yer almaktadır.

• Etnografya Müzesi - Ankara: Anadolu’nun farklı yörelerinden derlenen birçok eserin sergilendiği müze, Ankara’nın başkent olmasından sonra ku-rulan ilk müzedir.

• Arkeoloji Müzesi - İstanbul: 1880’den beri müze olan İstanbul Arkeoloji Müzesinde, Eski Yunan ve Roma eserleri, Mısır, Mezopotamya, Türk çini ve seramiklerinin en güzel örnekleri sergilenmektedir.

• Arkeoloji Müzesi - Uşak: 1996 yılında bulunan Karun Hazinelerinin de sergilendiği Uşak Arke-oloji Müzesi’nde 35 binden fazla tarihî eser ser-gilenmektedir.

• Zeugma Mozaik Müzesi - Gaziantep: Zeugma’da ortaya çıkarılan muhteşem güzellikteki mozaikler, heykeller ve küçük tarihî buluntular bu müzede sergilenmektedir. Ayrıca Paleolitik Dönem’den Osmanlı Dönemi’ne kadar pek çok eser yer al-maktadır.

• Gordion Müzesi - Ankara: Polatlı’da Yassıhöyük köyünde bulunan müzede Tunç Çağı, Hitit ve Frig Dönemi buluntuları yer almaktadır.

• Su Altı Arkeoloji Müzesi - Bodrum: Dünyanın önemli su altı arkeoloji müzelerinden biri olan Bodrum Su Altı Müzesinde, dünyanın bilinen en eski batığının yanı sıra su altı kazılarında elde edilmiş olan nadir eserler de yer almaktadır.

• Bayburt Baksı Müzesi - Bayburt: Bayburt’un Bayraktar köyünde Prof. Dr. Hüsamettin Koçan tarafından kurulan Baksı Müzesine, 2014 Avrupa Konseyi Müze Ödülü verilmiştir. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) tarafından verilen ödüle, daha önce de İstanbul Arkeoloji Müzesi layık görülmüştür.

7. TÜRKİYE’YE GERİ GETİRİLEN SANAT ESERLERİ

a. Kanatlı Denizatı Broşu

Karun hazinelerinin en önemli parçalarından Kanatlı Denizatı broşu da Mart 2013´te Alman makamlar ta-rafından Türk yetkililere teslim edildi. Broş 2005 yılın-da Uşak Müzesinden çalınmıştı.

b. Boğazköy SfenksiMÖ 1300 yıllarına, Hitit İmparatorluk Dönemi'ne tarih-lendirilen Sfenks, yaklaşık 3300 yaşında. 2011 yılında iade edildi.

c. Sinanpaşa Camii ÇinileriÜzerinde Kur’an-ı Kerim’den Haşr suresinin 23. aye-tinin bir bölümünün yazılı olduğu pencere süsleme-sini oluşturan 34 parça çini karo; Bursa Sinanpaşa Camii’nden 2002’de gerçekleştirilen soygunda çalın-dı. İngiltere’de bulunan çiniler, yoğun çabalar sonucu Ağustos 2012’de Türkiye’ye iade edildi ve restorasyo-nun ardından Ankara Etnografya Müzesinde teşhire açıldı.

d. Herakles Heykelinin Üst Yarısı

Herakles Heykeli’nin alt yarısı, 1980’de Perge Ören Yeri'nde bulundu. 1990 yılında, heykelin üst yarısının Boston Güzel Sanatlar Müzesinde bulunduğu tespit edildi. Uzun yıllar devam eden temaslar sonucu, 2011 yılında mutabakat zaptı imzalandı ve heykel teslim alındı.

Heykel, Başbakan ve resmî heyetin bulunduğu uçakla 25 Eylül 2011’de Türkiye’ye getirildi ve Antalya Müze-si Müdürlüğüne teslim edildi.

8. TÜRKİYE’DEKİ ANTİK KENTLER VE BULUNDUKLARI ŞEHİRLER

• Acemhöyük → Yeşilova, Aksaray • Adramytteion → Burhaniye, Balıkesir• Afrodisias → Aydın • Aigai → Manisa • Aizanoi → Kütahya, German • Akalissus → Kumluca, Antalya • Alabanda → Çine, Aydın • Alinda → Karpuzlu, Aydın • Allianoi → Bergama, İzmir • Amorium → Emirdağ, Afyon • Amos → Marmaris, Muğla • Anavarza → Çukurova, Adana • Antik Nora Viranşehir → Aksaray• Çayönü → Ergani, Diyarbakır• Efes → İzmir • Euromos → Milas, Muğla • Hasankeyf → Batman • Harput → Elazığ • Hydai → Muğla • İasos → Milas, Muğla • Karkamış → Gaziantep• Laertes → Alanya, Antalya

9

10

Takvim-i Vekayi, II. Mahmud’un isteği üzerine çıkarıl-mıştı ve devletin resmî sözcülüğünü yapıyordu.

• 1840’ta yayımlanmaya başlayan Ceride-i Hava-dis de yarı resmî bir gazeteydi.

• Özel girişimce çıkarılan ilk gazete Tercüman-ı Ahval’dir. 1860’ta Şinasi ve Agâh Efendi yöneti-minde yayımlandı.

• Tercüman-ı Ahval’in yayına başlamasından iki yıl sonra, Osmanlı yönetiminde yenileşmeyi sa-vunan Yeni Osmanlılar hareketinin önderlerinden Şinasi, Tasvir-i Efkar Gazetesi'ni çıkardı.

• 1867’de Ali Suavi, yönetimi sert bir biçimde eleş-tiren Muhbir Gazetesi'ni yayımladı.

Not

Ali Suavi’nin yönetimin baskısı sonucu Avrupa’ya gitmesinden sonra Muhbir gazetesi Londra’da yayımlanmaya başladı ve yurt dışında Türkçe yayımlanan ilk gazete oldu.

b. Cumhuriyet Dönemi Türk Gazeteleri

1924’te Yunus Nadi tarafindan kurulan Cumhuriyet gazetesi günümüzde de yayımlanıyor.

NotCumhuriyet gazetesi, cumhuriyet tarihinin en uzun süreden beri yayımlanan gazetesi olma özelliğini taşıyor. • Cumhuriyet Dönemi’nde çocuklar için ilk kez 1938’de Çocuk Gazetesi çıkarıldı. Ama bu gazete uzun ömürlü olmadı ve beşinci sayıdan sonra kapandı.

10. UNESCO

UNESCO’nun amacı eğitim, bilim, kültür, iletişim ve enformasyon yoluyla, küresel barışın tesisine fakirli-ğin ortadan kaldırılmasına, sürdürülebilir kalkınmaya

• Labraunda → Milas, Muğla • Pergamon → Bergama, İzmir • Selinus → Gazipaşa, Antalya • Syedra → Alanya, Antalya • Telmessos → Fethiye, Muğla • Telmissus → Bodrum, Muğla • Tlos → Fethiye, Muğla • Truva → Çanakkale • Xanthos → Fethiye, Muğla • Yazılıkaya → Boğazköy, Çorum • Zeleia → Gönen, Balıkesir

• Zeugma → Nizip, Gaziantep

9. TÜRKİYE'DE BASIN

a. Osmanlı Basın Tarihi

• Türkçe ilk gazete 1828’de Kahire’de yayımlan-maya başlayan Vaka-i Mısrîye’dir.

• Bugünkü Türkiye sınırları içinde çıkmış ilk Türk-çe gazete ise 1831’de yayımlanan Takvim-i Vekayi’dir.

ve paylaşılan ortak değerlere dayalı bir toplumlararası diyaloga katkıda bulunmaktır.

Kuruluş tarihi, 16 Kasım 1945'te kurulmuş olup mer-kezi Paris'tir. Genel direktör Irina Bokova'dır.

Üye Ülkeler: UNESCO’ya 195 ülke tam üye, 8 ülke ise ortak üyedir. Türkiye kurucu üyeler arasında yer almaktadır. UNESCO, 16 Kasım 1945 tarihinde ara-larında Türkiye’nin de yer aldığı 20 ülke tarafından kurulmuştur. Bugün üye sayısı 195’e ulaşmıştır.

UNESCO TARAFINDAN İLAN EDİLEN veya BENİMSENEN GÜN VE HAFTALAR

• Uluslararası Sanat Eğitimi Haftası (21-27 Mayıs 2012 – Mayıs Ayının 4. Haftası)

• Afrika Haftası (21-27 Mayıs 2012 – Mayıs Ayının Son Haftası)

• Dünya Su Haftası (26 – 31 Ağustos 2012)

• UNESCO Mobil Öğrenme Haftası (18 - 22 Şubat 2013)

• 27 Ocak - Uluslararası Soykırım Kurbanlarını Anma Günü

• 13 Şubat - Dünya Radyo Günü

• 21 Şubat - Dünya Anadil Günü

• Anadil Günü olarak ilan edilmiştir.

• 08 Mart – Dünya Kadınlar Günü

• 21 Mart – Uluslararası Nevruz Günü

• 21 Mart - Dünya Şiir Günü

• 21 Mart - Uluslararası Irk Ayrımcılığının Kaldırıl-ması Günü

• 22 Mart Dünya Su Günü

• 20 Mart - Uluslararası Fransızca Konuşanlar (Francophonie) Günü

• 6 Nisan – Uluslararası Spor ve Fiziksel Aktivite Günü

• 23 Nisan Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü

• 30 Nisan – Uluslararası Caz Günü

• 03 Mayıs – Dünya Basın Özgürlüğü Günü

• 05 Haziran – Dünya Çevre Günü

• 08 Temmuz – Dünya Okyanus Günü

• 09 Ağustos – Uluslararası Dünya Yerli Halklar Günü

• 12 Ağustos – Uluslararası Gençlik Günü

• 08 Eylül – Uluslararası Okuryazarlık Günü

• 21 Eylül – Uluslararası Barış Günü

• 05 Ekim – Dünya Öğretmenler Günü

• (Ekim’in İkinci Çarşambası) Uluslararasi Dünya Afetten Kaçınma Günü

• 17 Ekim - Uluslararası Yoksullukla Savaşma Günü

• 27 Ekim – Dünya Görsel İşitsel Miras Günü

• 10 Kasım - Barış ve Kalkınma İçin Dünya Bilim Günü

• (Kasım’ın Üçüncü Perşembesi) Dünya Felsefe Günü

• 16 Kasım – Uluslararası Anlayış Günü

• 25 Kasım - Uluslararası Kadına Karşı Şiddetten Kurtulma Günü

• 29 Kasım – Uluslararası Filistin Halkıyla Daya-nışma Günü

• 01 Aralık – Dünya AIDS Günü

• 10 Aralık – İnsan Hakları Günü

• 18 Aralık – Uluslararası Göçmenler Günü

• 18 Aralık – Dünya Arap Dili Günü

UNESCO Dünya Miras Listesi

Ülkemizin Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür-lüğünün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 15 adet varlığımızın alınması sağlanmıştır. Bu varlıklardan:

• İstanbul’un Tarihî Alanları [1985]

• Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985]

• Hattuşaş (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum) [1986]

• Nemrut Dağı (Adıyaman - Kâhta) [1987]

• Ksantos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988]

• Safranbolu Şehri (Karabük) [1994]

• Truva Antik Kenti (Çanakkale) [1998]

• Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011]

• Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012]

• Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İz-mir) [2014]

• Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu (Bursa) [2014]

• Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri (2015)

• Efes (İzmir) [2015]

11