genel kültür lİse Ön lİsans - pegem.net 1...lİse Ön lİsans konu anlatımlı Önce bİz...
TRANSCRIPT
-
LİSE ÖN LİSANSKonu Anlatımlı
ÖNCE BİZ SORDUK
120 Soruda 85 SoruKPSS2018
Pratik Bilgiler
Sınavlara En Yakın Özgün Sorular
ve Açıklamalarından Oluşan
TEK KİTAP
Genel YetenekGenel Kültür
-
Komisyon
GYGK LİSE ÖN LİSANS TEK KİTAP KONU ANLATIMLI
ISBN 978-605-241-119-3
Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayım ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ'ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.
1. Baskı: 2018, Ankara
Yayın-Proje: Özge IşıkcıDizgi-Grafik Tasarım: Kezban Yanık
Kapak Tasarımı: Pegem Akademi
Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105
Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)
Yayıncı Sertifika No: 36306Matbaa Sertifika No: 26687
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]
-
Değerli KPSS Adayları,
Kamu Personeli Seçme Sınavı, geleceğin kamu personelinin belirlenmesinde son aşamadır ve öğrenim hayatınız boyunca verdiğiniz emeğin sonucu meslek hayatınıza adım atmanızla nihai başarıya dönüşecektir.
Bu süreçteki emek ve çabanız programlı bir çalışma ile sizi hedefinize doğru yöneltecek ve öne geçirecektir. Böyle-si bir süreçte programlı bir çalışmaya kaynaklık edecek olan deneyimli bir yazar ekibi tarafından özenle oluşturul-muş, geniş kapsamlı yayınlar olacaktır.
Pegem Akademi yazar ekibinin öncelikli amacı tam da bu kaynağı sizlere sunmak olmuş ve sonucunda sizleri başarıda öne taşıyacak bu kapsamlı konu anlatımlı kitap ortaya çıkmıştır.
Bu kitap, Lise Ön Lisans Genel Yetenek - Genel Kültür Kamu Personeli Seçme Sınavlarının tüm yıllara göre analiz edilmesiyle hazırlanmıştır. Kitapta bu analiz sonuçlarına göre adayların sınavın kapsamında yer alan tüm konulara hâkim olup bu konularda sınavda çıkabilecek her türlü soruyu rahatlıkla çözecek seviyeye ulaşması hedeflenmiştir.
Sınavda başarılı olabilmek için müfredatta mevcut olan konularda yeterli bilgi düzeyine sahip olmak ve yeterince örnek soru ile bu bilgiyi pekiştirmek gerekmektedir. Bu kitabın temel amacı, adayın sınav kapsamındaki her konuya hâkimiyetini sağlamak ve böylece karşılaşacağı soru tiplerini rahatlıkla çözebilecek seviyeye gelmesini mümkün kılmaktır.
Büyük bir gayret ile hazırlanan bu kitap, size en üst düzeyde fayda sağlayacak ve KPSS’de sizi başarıya ulaştıra-caktır.
Kitaba ilişkin sorularınızı [email protected] adresine e-posta yoluyla ya da 0507-3166066 numarasına WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından cevaplandırılacak-tır.
Kitabın, kamu kurumlarında görev almak isteyen tüm okurlarımızın başarılarına katkı sağlaması dileğiyle...
PEGEM AKADEMİ
ÖNSÖZ
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
v
İÇİNDEKİLER
TÜRKÇE
Sözcükte Anlam ..........................................................................................................................................................3
SözcüğünAnlamÖzellikleri.................................................................................................................................3
SözSanatları.......................................................................................................................................................5
SözcüklerArasındakiAnlamÖzellikleri ...............................................................................................................7
KalıplaşmışSözÖbekleri ....................................................................................................................................8
Test ..........................................................................................................................................................................10
CümledeAnlam .........................................................................................................................................................12
Cümle ................................................................................................................................................................12
AnlamlarınaGöreCümleler...............................................................................................................................12
Test ..........................................................................................................................................................................16
ParagraftaAnlam .......................................................................................................................................................18
Paragraf ............................................................................................................................................................18
DüşünceyiGeliştirmeYolları .............................................................................................................................21
AnlatımNitelikleri ..............................................................................................................................................23
Test ..........................................................................................................................................................................24
YapıBilgisi .................................................................................................................................................................27
Kök ....................................................................................................................................................................27
Ekler ..................................................................................................................................................................27
YapılarınaGöreSözcükler ................................................................................................................................29
Test ..........................................................................................................................................................................30
SözcükTürleri ............................................................................................................................................................32
Test-1 .......................................................................................................................................................................47
Test-2 .......................................................................................................................................................................49
-
vi
İÇİNDEKİLER
CümleBilgisi ..............................................................................................................................................................51
CümleninÖgeleri ..............................................................................................................................................51
CümleTürleri .....................................................................................................................................................52
CümleDışıUnsurlar ..........................................................................................................................................53
Test ..........................................................................................................................................................................54
SesBilgisi ..................................................................................................................................................................56
SesOlayları.......................................................................................................................................................56
Test ..........................................................................................................................................................................58
YazımKuralları ..........................................................................................................................................................60
Noktalamaİşaretleri...................................................................................................................................................67
Test ..........................................................................................................................................................................73
AnlatımBozuklukları ..................................................................................................................................................75
Test ..........................................................................................................................................................................80
SözelMantık ..............................................................................................................................................................82
SıralamaKurguları ............................................................................................................................................83
EşleştirmeKurguları ..........................................................................................................................................91
Yer-KonumKurguları .........................................................................................................................................98
-
vii
İÇİNDEKİLER
MATEMATİK
Sayılar ....................................................................................................................................................................105
Test-1 ..................................................................................................................................................................... 113
Test-2 ..................................................................................................................................................................... 115
Bölme,Bölünebilme,OBEB-OKEK ......................................................................................................................... 117
Test ........................................................................................................................................................................121
ÜstlüveKöklüİfadeler.............................................................................................................................................123
Test ........................................................................................................................................................................129
Oran-Orantı .............................................................................................................................................................131
Test ........................................................................................................................................................................134
ÇarpanlaraAyırmaveÖzdeşlikler ...........................................................................................................................136
Test ........................................................................................................................................................................140
BirinciDerecedenBirBilinmeyenliDenklemler .......................................................................................................142
Test ........................................................................................................................................................................144
Problemler ...............................................................................................................................................................146
Test-1 .....................................................................................................................................................................149
Test-2 .....................................................................................................................................................................153
Test-3 .....................................................................................................................................................................157
Test-4 .....................................................................................................................................................................161
Test-5 .....................................................................................................................................................................165
Test-6 .....................................................................................................................................................................169
Kümeler ...................................................................................................................................................................171
Test ........................................................................................................................................................................176
BağıntıveFonksiyon ...............................................................................................................................................178
Test ........................................................................................................................................................................182
İşlemveÖzellikleri...................................................................................................................................................184
Test ........................................................................................................................................................................188
pegemSticky NoteMarked set by pegem
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
viii
İÇİNDEKİLER
ModülerAritmetik .....................................................................................................................................................190
Test ........................................................................................................................................................................194
Permütasyon-Kombinasyon-Olasılık ...................................................................................................................196
Test(Permütasyon) .................................................................................................................................................208
Test(Kombinasyon) .................................................................................................................................................210
Test(Olasılık) ...........................................................................................................................................................212
Tablo-GrafikYorumlama ........................................................................................................................................214
Test ........................................................................................................................................................................218
SayısalMantık .........................................................................................................................................................220
Test-1 .....................................................................................................................................................................230
Test-2 .....................................................................................................................................................................232
Test-3 .....................................................................................................................................................................234
Test-4 .....................................................................................................................................................................236
AçılarveÜçgenler ...................................................................................................................................................238
Test-1 .....................................................................................................................................................................243
Test-2 .....................................................................................................................................................................245
Test-3 .....................................................................................................................................................................247
Test-4 .....................................................................................................................................................................249
ÇokgenlerveDörtgenler..........................................................................................................................................251
Test-1 .....................................................................................................................................................................256
Test-2 .....................................................................................................................................................................258
ÇemberveDaire .....................................................................................................................................................260
Test ........................................................................................................................................................................263
DoğruveNoktaAnalitiği ..........................................................................................................................................266
Test ........................................................................................................................................................................275
KatıCisimler ............................................................................................................................................................277
Test ........................................................................................................................................................................278
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
ix
İÇİNDEKİLER
TARİH
İslamiyetÖncesiTürkTarihi ...................................................................................................................................283
Test ........................................................................................................................................................................293
TürkİslamTarihi ......................................................................................................................................................295
Test ........................................................................................................................................................................309
TürkiyeTarihi ........................................................................................................................................................... 311
Test ........................................................................................................................................................................319
OsmanlıDevleti .......................................................................................................................................................321
Test ........................................................................................................................................................................327
OsmanlıKültürveUygarlığı.....................................................................................................................................329
Test ........................................................................................................................................................................346
OsmanlıDevletiDuraklamaDönemi(ArayışYılları) ................................................................................................348
Test ........................................................................................................................................................................351
OsmanlıDevletiGerilemeDönemi ..........................................................................................................................353
Test ........................................................................................................................................................................357
OsmanlıDevletiDağılmaDönemi ...........................................................................................................................359
Test ........................................................................................................................................................................371
XX.YüzyılOsmanlıDevleti ......................................................................................................................................373
Test ........................................................................................................................................................................378
BirinciDünyaSavaşıveMondrosAteşkesi .............................................................................................................380
Test ........................................................................................................................................................................393
pegemSticky NoteMarked set by pegem
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
x
İÇİNDEKİLER
KurtuluşSavaşıÖrgütlenmeDönemi ......................................................................................................................395
Test ........................................................................................................................................................................401
I.TürkiyeBüyükMilletMeclisininAçılması ..............................................................................................................403
Test ........................................................................................................................................................................409
KurtuluşSavaşındaCepheler-Antlaşmalar ............................................................................................................ 411
Test ........................................................................................................................................................................422
AtatürkDönemiİçveDışPolitika ............................................................................................................................424
Test ........................................................................................................................................................................437
Atatürkİlkeveİnkılapları .........................................................................................................................................439
Test ........................................................................................................................................................................451
ÇağdaşTürkveDünyaTarihi ..................................................................................................................................453
Test ........................................................................................................................................................................482
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
xi
İÇİNDEKİLER
COĞRAFYA
Türkiye'ninCoğrafiKonumu ....................................................................................................................................487
Test ........................................................................................................................................................................496
Türkiye'ninYerŞekilleri ...........................................................................................................................................498
Test ........................................................................................................................................................................521
Türkiye'ninİklimiveBitkiÖrtüsü ..............................................................................................................................523
Test ........................................................................................................................................................................530
Türkiye'deNüfusveYerleşme .................................................................................................................................532
Test ........................................................................................................................................................................550
Türkiye'deTarım,HayvancılıkveOrmancılık ..........................................................................................................552
Test ........................................................................................................................................................................563
Türkiye'deMadenler,EnerjiKaynaklarıveSanayi ..................................................................................................565
Test ........................................................................................................................................................................576
Türkiye'deUlaşım,TicaretveTurizm ......................................................................................................................578
Test ........................................................................................................................................................................587
Türkiye'deKalkınmaProjeleri ..................................................................................................................................589
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
xii
İÇİNDEKİLER
VATANDAŞLIK
TemelHukukBilgisi .................................................................................................................................................593
Test ........................................................................................................................................................................616
DevletKavramı ........................................................................................................................................................618
Test ........................................................................................................................................................................624
1982Anayasası-TemelHükümler ..........................................................................................................................626
Test ........................................................................................................................................................................629
TemelHakveHürriyetler .........................................................................................................................................631
Test ........................................................................................................................................................................638
Yasama ....................................................................................................................................................................640
Test ........................................................................................................................................................................651
Yürütme ...................................................................................................................................................................653
Test ........................................................................................................................................................................660
Yargı .......................................................................................................................................................................662
Test ........................................................................................................................................................................669
İdareHukuku ...........................................................................................................................................................671
Test ........................................................................................................................................................................688
UluslararasıKuruluşlar ............................................................................................................................................690
Test ........................................................................................................................................................................698
pegemSticky NoteMarked set by pegem
-
TÜRKÇE
-
3
SÖZCÜKTE ANLAM
A. Sözcüğün Anlam Özellikleri
Paragraf
cümle
sözcük
Sözcükler, metinlerin temel yapı taşıdır. Dolayısıyla met-nin -ya da bir konuşmanın- anlaşılması için sözcük an-lamlarının iyi bilinmesi gerekir. Dilimizde bazı sözcükler tek bir kavramı karşılarken bazıları ise birden çok anlam karşılar.
Sadece bir kavramı karşılayan sözcüklerdir. Bu sözcüklerin başka anlamlara gelebilecek kullanımı yoktur.
“Kaldırım, testere, tencere” sözcüklerinin tek anlamı vardır.
Tek anlamlı sözcükler
Örnek:
Kullanıldığı yere ve duruma göre birden çok anlam kazanabilen sözcüklerdir.
“Ağız” sözcüğü kullanıldığı yere göre birçok anlam kazanabilir: İnsan ağzı, mağara ağzı, yol ağzı, Karadeniz ağzı vs.
Çok anlamlı sözcükler
Örnek:
Dilimizde sözcüklerin kullanıldıkları cümleye göre kazan-dıkları farklı anlamlara “yan anlam” ya da “mecaz anlam” denir.
Sözcük
Gerçek Anlam
Temel Anlam Yan Anlam
Mecaz Anlam
Gerçek Anlam
Gerçek anlam, sözcüğün temel ve yan anlamlarını içerir. Dolayısıyla sözcüğün gerçek anlamları birden fazla olabilir.
Temel Anlam:Bir sözcük tek başına kullanıldığında akla gelen ilk anla-mına temel anlam denir. Temel anlam, en yaygın anlam-dır. Sözlüklerde ilk olarak temel ya da en yaygın anlam açıklanır.
N Adamın kocaman ama estetik görünümlü bir ağzı vardı.
N Ormanda ateş yakmak oldukça tehlikeli ama sık rastlanan bir davranıştır.
Yan Anlam:Bir sözcüğün temel anlamıyla ilişkili olarak kazandığı di-ğer anlamlardır.
N Mağaranın ağzı o kadar küçüktü ki içeri ancak bir çocuk girebiliyordu.
N Çocuğun ateşini bir türlü düşüremiyorlar.
Pür
D kkat“Yan anlam” ile “temel anlam” ara-sında herhangi bir şekilde (biçimsel benzerlik, ortak işlev, aynı maddeden oluşması...) ilgi kurulabilmelidir.Örnek:
N Mağaranın ağzı o kadar küçüktü ki içeri ancak bir çocuk girebiliyor-du. (“Mağaranın ağzı” ile yemeye, içmeye ve ses çıkarmaya yarayan organ olan “ağız” arasında biçim-sel olarak bir benzerlik kurulmuş-tur.)
N Çocuğun ateşini bir türlü düşüre-miyorlar. (“Çocuğun ateşi” ile nes-nelerin tutuşmasıyla beliren “ateş” arasında bir ısı ortaklığı vardır.)
Mecaz Anlam
Sözcüğün gerçek anlamından (temel anlamından ve yan anlamından) uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlardır. Bir başka ifadeyle mecazlar, bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda, başka bir sözcüğün yerinde kullanılan sözlerdir.• Bu mahallede onun gibi ağzı bozuk birini daha görmedim. (Bu cümledeki “ağzı bozuk” söz öbeğinde kullanılan “ağız” sözcüğü kendi anlamının dışında, küfürbaz anlamında karşımıza çıkmaktadır.)• Yeni seçilen muhtar, ilk toplantısında çok ateşli konuştu. (”Ateşli” sözcüğü “heyecanlı, coşkulu” anlamında kullanılmış, sözcük anlamının dışına çıkmıştır.
-
4
SÖZCÜKTE ANLAM
Temel anlam (TA), yan anlam (YA) ve mecaz anlamla (MA) ilgili aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.
Yol:
7 Çocuk evin yolunu sordu. (TA) 7 Mahallemizin yolu nihayet asfaltlandı. (YA) 7 Bu soruyu farklı bir yolla da çözebiliriz. (MA)
Kafa:
7 Kafan, hâlâ omuzlarının üzerinde duruyor. (TA) 7 Fazla zorlayınca çivinin kafası koptu. (YA) 7 O adam, zaten kafasızın tekidir. (MA)
Büyük:
7 Uzun bir yolculuktan sonra büyük bir evin önün-de durduk. (TA)
7 Benim öğrencilerim, büyüklerine karşı saygıda kusur etmezler. (YA)
7 Büyük düşünenler, toplumlarına her zaman bir şeyler kazandırmıştır. (MA)
Pür
D kkatKPSS’de “temel anlam” ve “yan anlam” ayrımı sorulmamış, nadiren de olsa “gerçek anlam” ve “mecaz anlam” ayrımı sorulmuştur. Böyle bir soruyla karşılaşıldığında, seçenekler arasında yan anlamda kullanılmış sözcükler de verilebileceği için dikkatli olunmalıdır. Yan anlam, temel anlamla bir şekilde ilişkilidir ve gerçek anlam sayılır. Oysa mecaz anlam tamamen düşsel, gerçek dışı bir anlamdır.
Gerçek
ve meca
z anlam
lı
sözcük s
oruların
da çeldir
ici
olarak y
an anlam
da kullan
ıl-
mış söz
cükler v
erilir.
Bazı sorularda geçen
"düşsel öge" kavramı
da mecaz anlamla ilgilidir.
Terimsel Anlam
Bir bilim, sanat, spor ve meslek dalıyla ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir.
Açı, üçgen, dikdörtgen
Roman, öykü, kafiye, aruz
İsim, kök, gövde, fiil
Pota, minder, skor
Dava, mahkeme, yargıç
Matematik
Edebiyat
Dil bilgisi
Spor
Hukuk
C
C
C
C
C
Örnek:
Soyut-Somut Anlam
Somut Anlamlı Sözcükler:
Beş duyudan herhangi biriyle algılanabilen kavramları karşılayan sözcüklerdir.
Hava, su, toprak, ağaç, deniz, masa, sandalye...
Örnek:
Soyut Anlamlı Sözcükler:
Beş duyu ile algılanamayan, zihinde tasarlanan kavramları karşılayan sözcüklerdir.
Sevgi, umut, adalet, özgürlük, mutluluk, heyecan, aşk...
Nitel-Nicel Anlam
Nicel Anlamlı Sözcükler:
Varlıkların ölçülebilir, sayılabilir özelliklerini gösteren sözcüklerdir.7 Geniş bahçeli bir ev aldı İstanbul’da ve emekli olunca oraya taşındı. (alan ölçüsü) 7 Uzun bir moladan sonra yolcular tekrar araçlara bindiler. (zaman ölçüsü)7 Yüksek bir maaşla yeni işine başladı. (sayı-para ölçüsü)
Nitel Anlamlı Sözcükler:
Varlıkların ölçülemeyen, sayılamayan özelliklerini gösteren sözcüklerdir.7 Onun babası çok geniş biridir, hiçbir şeye kolay kolay kızmaz. (“rahat” anlamında) 7 Uzun etme işte, bu iş bugün bitecek dedim sana. (“nazlanma, direnme” anlamında) 7 Yüksek hedeflere ulaşmak, çok fedakârlık gerektirir. (“ulaşılması güç” anlamında)
-
5
SÖZCÜKTE ANLAM
B. Söz Sanatları
Benzetme (Teşbih)
Kişileştirme (Teşhis)
Mecazımürsel (Ad Aktarması)Mübalağa
(Abartma)
Dolaylama
GüzelAdlandırma
Dokundurma (Tariz)
Kinaye (Değinmece)
Eğretileme (İstiare)
Mecaza Dayalı Söz Sanatları
Benzetme(Teşbih)
Bir nesnenin, varlığın niteliğini daha etkili biçimde anlatmak için nitelikçe üstün bir varlıktan yararlanma yöntemine “benzetme” denir.
Örnek: J Selvi gibi uzun boylu bir güzele vuruldu.J Kar gibi beyaz çamaşırlar getirmiş ya-
nında.J Tilki gibi kurnaz çocuktur.J Adamın gözleri sanki bir ateş.
Benzetm
e ve kişi
leştirme
KPSS'de
en
çok soru
lan iki sö
z sanatı
dır.
Kişileştirme(Teşhis)
İnsana ait özelliklerin insan dışındaki varlıklara yüklenmesidir.
Örnek: 4 Bülbül, ağaran vakte kadar ağlarmış.4 Poyrazla söyleşir yaprakların sesi.4 Yağmur ağlıyor ikimiz için.
Eğretileme(İstiare)
Eğretileme (istiare), yalnızca “benzeyen” ya da “benzetilen” ögeleriyle yapılan söz sanatı, aynı zamanda bir benzetme çeşididir.
Pür
D kkatEğretileme (istiare) aslında benzet-me sanatından çok da farklı değildir. Eğretilemede de amaç bir kavramı, başka bir kavrama benzetmektir fakat benzetmeden farklı olarak bu kav-ramlardan sadece biri söylenir, diğer kavram karşı tarafça anlaşılır.
İki kapılı bir handaGidiyorum gündüz gece
(Dünya, bir "han"a benzetilmiş fakat "dünya" söylenmemiştir.)
Dışarıda bir dost eli okşuyor tenimizi.
(Rüzgâr, "dost eli"ne benzetilmiş fakat "rüzgâr" söylenmemiştir.)
Saçlarına yıldız düşmüş, koparma anne.
(Beyaz saçlar "yıldız"a benzetilmiş fakat "beyaz saçlar" söylenmemiştir.)
C
C
C
Gülünce incileri görünüyor. Her yaz bu cennette tatilini geçirir. Meleğim beşiğinde uyuyor.Bu adam herkesi sokar.
Gülünce inci gibi dişleri görünüyor.Cennet kadar güzel bir yer burası. Bebeğim beşiğinde melekler gibi uyuyor.Bu adam bir yılan, herkesi sokar.
Benzeyenya da kendisine
benzetilensöylenir.(İstiare)
Hembenzeyen hem
benzetilen söylenir.
(Benzetme)
İstiare ve Benzetme Farkı