gender en ass, van dongen & rommelse, 19 april 2016

19-4-2016

1

Gender(dysforie) & AUTISME

Martine van Dongen-Boomsma

Nanda Lambregts-Rommelse

Karakter Universitair Centrum

19 april 2016

Potentiele belangenverstrengeling

GEEN

19-4-2016

2

4/19/2016 www.karakter.com 3

Overzicht

Normale sekse ontwikkeling

Afwijkende sekse ontwikkeling

Gender enzo…

Genderdysforie

Genderdysforie & ASS


19-4-2016

3

Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme


Normale sekse ontwikkeling- seksueel dimorfisme


19-4-2016

4

Normale sekse ontwikkeling- genen



Normale sekse ontwikkeling- hormonen

19-4-2016

5


Normale sekse ontwikkeling- hersenen


Mannen ↑ perceptie en gecoördineerde actie

Vrouwen ↑ link tussen analytisch en intuïtieve

Normale sekse ontwikkeling- hersenen

Ingalhalikar et al., 2014

19-4-2016

6


Normale sekse ontwikkeling- cognitie en persoonlijkheid

Vrouwen

• emotie herkenning

• verbale vaardigheden

• rekenen

• neurotisch

• extravert

• eens zijn met anderen

• empathisch/sociaal invoelend

• gevoelig voor straf

• artistiek

Schmitt et al., 2008, Su et al., 2009, Thompson et al., 2014

Mannen

• mentale rotatie/ruimtelijk inzicht

• assertief

• open voor ideeën

• narcistisch

• zelfvertrouwen

• sensatie zoekend

• geïnteresseerd in dingen

• onderzoekend

Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra!


Valenzano, D. R. et al., 2006

19-4-2016

7

Normale sekse ontwikkeling: twee overlappende spectra!

Hoe mannelijk/vrouwelijk is jouw brein?



Genitale ontwikkelingsstoornissen/ geslachtsontwikkelingsstoornissen

Mogelijkheden:

- Afwijkend aantal geslachtschromosomen

- 45, X (Turner)

- 47, XXY (Klinefelter)

- Normaal aantal geslachtschromosomen

- 46, XY

- 46, XX


https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjX-OKk0_rLAhWGfxoKHYGrAp4QjRwIBw&url=https://pavanscorpio.wordpress.com/2013/09/30/the-story-of-xx-and-xy/&psig=AFQjCNGi_rcd_gr-Jb8nOG_j9ahO2Iqiuw&ust=1460053994809439

19-4-2016

8



Niet ‘100% vrouw’ volgens Olympisch Comité.

Voorzitter: ‘Er bestaat geen wetenschappelijk

verantwoorde laboratoriumtechniek waarmee

onderscheid gemaakt kan worden tussen man

en vrouw.’

Gender enzo…

• Sekse Fysieke aspecten van het geboortegeslacht

• Gender Het gevoel een meisje of een jongen te zijn

• Genderrol Gedrag gelabeld als typisch mannelijk of vrouwelijk

• Genderincongruentie Verschil tussen toegewezen en ervaren gender

• Genderdysforie Gevoel van onbehagen door genderincongruentie


19-4-2016

9


Genderontwikkeling- genen en hormonen


Genderontwikkeling- omgeving?

John Money, ’40/’50: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving

19-4-2016

10



Lovaas, ’70: genderontwikkeling is afhankelijk van omgeving



Kenneth Zucker, 2016 Hoofd Gender Identity Service, Toronto Hoofd taskforce DSM-5 Gender Identity Disorder

Oorsprong genderdysforie = omgeving Advies: verbiedt crossgender kleding, speelgoed en gedrag… Bij vroege behandeling verdwijnt genderdysforie

19-4-2016

11



DES


19-4-2016

12


Genderdysforie


2009

1933 2012

7e eeuw B.C. 15e eeuw

19-4-2016

13

Genderdysforie

= discrepantie tussen ervaren en bij de geboorte toegewezen gender minstens 6 maanden met functieverlies

symptomen

- afkeer eigen lichaam, specifiek van de geslachtskenmerken

- cross-gendergedrag en voorkeuren

- gevoel in het verkeerde lichaam te zitten

prevalentie

M 0,6% V 0,2 % incongruente genderidentiteit

4/19/2016 www.karakter.com 25 Kuyper, 2012

Genderdysforie

2 items CBCL (4-12 jaar)

- Gedraagt zich als het andere geslacht: jongens: 2,5%, meisjes: 5%

- Wil van het ander geslacht zijn: jongens: 1,4%, meisjes: 2,0%

Genderdysforie persisterend?

kinderen met GD- volwassen met GD?

Genderdysforie en seksuele oriëntatie

meeste GD kinderen, later homoseksueel/biseksueel

Verhulst, 1996, Steensma et al. 2011, Ristori & Steensma 2016


19-4-2016

14

Genderdysforie

Oorzaken

Seksuele differentiatie in de prenatale fase verloopt waarschijnlijk anders


Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie)

Genderdysforie

Gevolgen

- ↑ afwijzing door familie (50%)*

- ↑ afwijzing door leerkrachten, peers

- ↑ relatieproblemen tussen ouders

- ↑ (seksueel) geweld (80%)*

- ↑ vroegtijdig schoolverlating, werkloosheid

- ↑ depressie, zelfmoord

- Puberteit = traumatische ervaring


Prof. Heino Mayer-Bahlburg (expert gendervariatie)

* Amerikaanse cijfers

19-4-2016

15

Genderdysforie

Behandeling

< 12 jaar; psychosociale ondersteuning

> 10/12 jaar; puberteitsremmende behandeling

> 16 jaar; cross-sekshormoonbehandeling

> 18 jaar; operaties (gezicht, geslachtsdelen, elektrische ontharing, stembanden, borstvergroting/amputatie, verwijdering baarmoeder/eierstokken)

‘Harry Benjamin Standards’

www.vumc.nl/afdelingen/zorgcentrum-voor-gender


Rouwbegeleiding ouders verlies kind

Genderdysforie

Behandeling?

- Toenemende acceptatie ‘genderfluid’ (soms jongen, soms meisje) of ‘genderqueer’ (noch mannelijk, noch vrouwelijk). Geen operaties.

- Emmy Werner (grondlegger positieve psychologie): ‘minder strakke genderrollen bij ouders goed voor de opvoeding’ (minder ruzie, meer flexibiliteit)


http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj5-9S8kITLAhWHaRQKHebpCQMQjRwIBw&url=http://www.nameshapers.com/clients/training-the-vumc-communication-staff/&bvm=bv.114733917,d.d24&psig=AFQjCNENemUu5PB7cWZKyLu2gph5j2ACEw&ust=1455981616010285

19-4-2016

16


Samen…

• 7.8% ASS van genderdysfore verwezen jongeren

• Bij volwassen vrouw-naar-man transseksuelen vaker autistische trekken tov CON

• In klinische groep kinderen met ASS en ADHD vaker gender variant gedrag

de Vries et al., 2010, Jones et al., 2012, Strang et al., 2014


Prof. Peggy Cohen-Kettenis (VUMC) ‘genderidentiteitsproblematiek mag geen onderliggende problemen verhullen en problemen mogen de aanpak van genderidentiteit niet verhinderen’


Hypotheses…

Gemeenschappelijke genetische, hormonale en neurobiologische oorsprong.

‘Extreme male brain theory’? (Prof. Simon Baron-Cohen)

Geen ‘echte’ genderdysforie maar stereotiep gedrag?


19-4-2016

17


Complicerend…

- Inzicht/overzicht gevolgen van behandelingen

- Zwart-wit denken (jongen of meisje)

- Acceptatieproblemen bij zz en de omgeving

- Minder snel in aanmerking voor geslachtsoperatie


LESSONS LEARNED


19-4-2016

18

Discussie

DISCUSSIE & VRAGEN

gender en ass, van dongen & rommelse, 19 april 2016

Health & Medicine