Gemeente Landsmeer

Raadsbesluit Datum raadsvergadering: 28 januari 2016 Voorstelnummer: 2016/3

Onderwerp: OuickScan rekenkamercommissie 2e fase invoering WMO in Landsmeer

De raad van de gemeente Landsmeer

Gelezen het raadsvoorstel van de Griffier Gehoord de beeld- en oordeelsvormende sessie van de raad van 14 januari 2016

Besluit: 1. alle aanbevelingen van de OuickScan rekenkamercommissie 2e fase invoering WMO in Landsmeer over te nemen.

De raad van de gemeente Landsmeer

De griffier

~ ::....---------

Raadsvoorstel Raadsvergadering: 28 januari 2016 Agendapunt: 'O Voorstelnummer: 2016/3 Landsmeer collegevergadering n.v.t.

Gemeente Landsmeer

Onderwerp: OuickScan van de Rekenkamercommissie naar de WMO van de gemeente Landsmeer

Inleiding: De rekenkamercommissie van de raad heeft een OuickScan gedaan naar de invoering van de WMO 2e fase van de gemeente. Dit onderzoek is besproken tijdens de 80 sessie van 14 januari 2016.

Voorgesteld besluit De raad wordt voorgesteld te besluiten

1. alle aanbevelingen van de OuickScan rekenkamercommissie 2e fase invoering WMO in Landsmeer over te nemen.

Wettelijke grondslag en/of kader: Verordening op de rekenkamercommissie 2011

Beoogd effect van het besluit: De aanbevelingen van de Ouickscan worden door de raad over genomen.

Communicatie: Gebruikelijke kanalen De rekenkamercommissie ontvangt namens de raad een brief met daarin dankzegging voor het onderzoek en vergezeld door een ondertekend raadsbesluit.

Stukken gepubliceerd op RIS 1. raadsvoorstel / besluit

De griffier

E. van der Voorde Griffier

,{ .

Rekenkamercommissie Landsmeer

aan: De Gemeenteraad van Landsmeer CC: Burgemeester en Wethouders van Landsmeer

datum: 6 september 2015 onderwerp: Quick scan 2" fase WMO bijlagen: Onderzoeksrapport + Oplegnotitie, Reactie College en Nawoord

Geachte Raadsleden,

De Rekenkamercommissie Landsmeer (verder RKC) heeft onderzoek gedaan naar de

voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden t.b.v de invoering van de 2" fase van de

Wmo. Over de stand van zaken van het onderzoek bent u eerder geinformeerd in onze brief van

17 juni il. Het onderzoek is thans afgerond en het onderzoeksrapport wordt u hierbij dan ook

aangeboden.

Het onderzoek is afgerond in oktober 2014 en het concept rapport is begin november 2014 voor

verificactie aangeboden. De reactie op dit rapport ontving de RKC pas medio januari 2015. Dit wegens

belasting van de medewerkers ten gevolge van werkzaamheden inz. de decentralisatie. In de

ambtelijke reactie werd aangegeven dat er tussen afronding van het onderzoek (oktober 2014) en de

invoeringsdatum heel veel gebeurd was, wat een ander lieht op de situatie zou werpen. De RKC heeft

vervolgens besloten nader onderzoek te doen naar deze ontwikkelingen, activiteiten en resultaten.

Omdat het onderzoek de stand van zaken per oktober 2014 weergaf, heeft de RKC het rapport zo

gelaten en een aanvullende notite gemaakt over de periode erna. De conclusies in die notitie betreffen

echter het geheel van de voorafgaande voorbereidende periode.

Deze notitie en het oorsrponkelijke rapport zijn begin mei aan het college vcor bestuurljke reactie

aangeboden. De reactie van het college d.d. 9 juni il. (ontvangen op 2 juli jl.] vindt u bijgesloten. De

Rekenkamercommissie heeft hier een Nawoord bij opgesteld; ook dit is bijgevoegd.

De RKC constateert, dat er veel is gebeurd om de invoering goed te laten verlopen. In de praktijk lijkt

de uitvoerig van de Wmo in zijn nieuwe vorm dan ook redelijk goed te veri open. Echter, er zijn nogal

wat zaken nog niet uitgevoerd, resp. in ontwikkeling, zodat er nog open einden zitten in de beheersing

van de Wmo-organisatie.

Het college lijkt in zijn reactie deels eens te zijn met conclusies en aanbevelingen, zegt dat daarop

reeds actie is ondernomen, maar specificeert niet op welke wijze dit is gebeurd. Voor het andere deel

geeft het college aan, dat de aanbevolen activiteiten nog in ontwikkeling zijn, maar licht niet toe wat

de stand van zaken is en hoe daarop terug gekomen wordt.

Naar de mening van de RKC laat het geheel dus nog wat open einden zien.

De Rekenkamercommissie beveelt de raad daarom aan:

1. Het college te vragen duidelijkheid te verschaffen over de toegezegde acties en te rapporteren

over de voortgang.

2. De aanbevelingen van de RKC over te nemen en het college op te dragen hier uitvoerig aan te

geven.

3. Alert te blijven op de toegezegde ontwikkelingen en op de uitvoering van de aanbevelingen.

4. Het college met enige regelmaat te vragen naar de stand van zaken.

Graag lichten wij u onze bevindingen, conclusies en aanbevelingen in een van uw vergaderingen toe.

Met vriendelijke greet,

Namens de Rekenkamercommissie,

/f¡Qa.te,.. v-aJr 8a&1( Ir. W.P. van Balen, voorzitter

Quick sean 2e fase WMO als onderdeel van de decentralisaties

Rapportage van bevindingen, conclusies en aanbevelingen

Bestuurlijke versie

RKC Landsmeer

April2015

Inleiding

Algemeen

In de plannen van het kabinet RuttenjAsscher zijn grote decentralisaties op het gebied van Jeugdzorg, Werk en Inkomen, AWBZjZorg (WMO) en Onderwijs voorzien. Volgens de plannen moeten deze per 1 januari 2015 ingaan. De decentralisatie op het gebied van Onderwijs heeft een beperktere impact en krijgt niet zoveel publiciteit als de andere 3, die ook wei als de 3D's worden aangeduid.

De voorbereidingen op een realisatie van deze decentralisaties en daarmee een overdracht aan gemeenten van budgetten, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn in volle gang aan de kant van lOwe I de rijksoverheid als de gemeenten. Gekoppeld aan deze herstructureringen worden bezuinigingen op het budget doorgevoerd. In de opvatting van de landelijke politiek zouden deze opgevangen kunnen worden door nieuwe constructies, contracten en arrangementen in de uitvoering; voor de WMO betreft dat begeleiding en huishoudelijke hulp. Vanaf 2016 wordt het voor de gemeenten mogelijk in te grijpen in de aard van de zorg; tot die tijd geldt een afnameverplichting. De VNG is echter van mening dat gemeenten te weinig instrumenten hebben om qat oak te kunnen realiseren.

Indien de Eerste Kamer - waar nog nodig - instemt met de hiervoor benodigde wetsvoorstellen, zullen per 1 januari a.s. ingrijpende wijzigingen ten aanzien van de AWBZ-zorg plaatsvinden. De medische zorg aan WMO-cliënten komt ten laste van de zorgverzekeraars. Dat vraagt om afstemming tussen gemeenten en deze verzekeraars. Daarbij zal ook de rol van de wijkverpleegkundige meer aan de arde komen, omdat deze volgens de kabinetsplannen een brug zal moeten slaan tussen het medische en sociale domein.

Gezien het grate belang van de wijzigingen in de WMO voor de verantwoordelijkheden en taken van de gemeente heeft de Rekenkamercommissie (RKC) in eerder stadium overwogen een aanvullend onderzoek in te stellen naar de manier waarop de Gemeente Landsmeer is voorbereid op de wijzigingen in de WMO. De RKC heeft daar toen echter van afgezien, omdat de desbetreffende wetgeving nog niet geheel was uitgekristalliseerd. Daarnaast heeft de RKC er ook van afgezien, omdat het ambtelijk apparaat al behoorlijk zwaar belast was met het treffen van voorbereidingen op dit gebied.

Inhoud en leeswijzer

De RKC heeft in het licht van deze factoren en overwegingen besloten tot een quick scan naar de stand van zaken met betrekking tot de voorbereidingen. De RKC heeft in het kader van dit 'onderzoek' een beperkt aantal vragen gesteid, in het bijzonder betreffende de invoering van de nieuwe WMO-taken. Zie voor deze vragen en introductie van het onderzoek de desbetreffende brief aan het college die als bijlage is bijgevoegd.

Ten behoeve van dit korte en compacte onderzoek zijn de nodige documenten bestudeerd, die de voorbereidingen en de verdere plannen van Landsmeer inzake de 3D's representeren. Ook zijn aanvullend hierop de verantwoordelijken inzake de decentralisaties geinterviewd. In de bijlagen is een lijst met bestudeerde documenten en geinterviewde functionarissen opgenomen.

Rapportage Quick Scan WMO 2' fase 1

Bedoelde (onderzoeks)vragen, bevindingen en conclusies dienaangaande zijn in een compact overzicht in deze rapportage opgenomen. De hierop gerichte aanbevelingen van de RKC zijn eveneens in het overzicht opgenomen.

Voorafgaand aan dit overzicht worden bevindingen gepresenteerd de geheie decentralisatieoperatie betreffend; hiervan maakt de AWBZ/Zorg/WMO onderdeel van uit. Deze bevindingen hebben dus een bredere invalshoek. Geiet op het karakter (compact en kort) van het onderzoek hebben deze bevindingen een globaal en beperkt karakter. Ze zijn indicatief en hebben ook zeker niet de intentie resultaten van een volledig en diepgaand onderzoek weer te geven.

Bevindingen

Algemeen

Vertrekpunt van het onderzoek voor de RKC, zeals dat in de brief aan het college is geformuleerd, betrof een 2-tal constateringen, resp. gegevenheden. Tussen een aantal gemeentes in de regio is afgesproken, dat nieuwe WMO-taken regionaal zullen worden opgepakt en ambtenaren van de Gemeente Zaandam zullen worden be last met de inkoop van WMO-lOrg. De bedoelde regionale inkoop krijgt gestalte in een Gemeenschappelijke regeling in een lichte vorm n.1. een intergemeentelijke samenwerking waarbij het feitelijke werk aan Zaanstad wordt uitbesteed.

Uit verdere informatie ontstaat het volgende beeld wat betreft de voorbereidingen door Landsmeer met betrekking tot de 3D's.

Landsmeer beoogt een op het brede vlak van de 3D's opererende, 1 e-lijnsorganisatie neer te zetten. Deze organisatie, Het Middelpunt geheten, wordt "het fysieke en virtuele loket waar elke inwoner/burger van Landsmeer terecht kan voor informatie, advies en ondersteuning op het terrein van maatschappelijke ondersteuning" (WMO, [eugdzorg, gezinsproblematiek en arbeidsparticipatie).

Het Middelpunt kan gezien worden als beleidsvormend en -uitvoerend front-office waarin de makelaarsfunctie en het casernanagemenr' is belegd. Behoeften van individuele klanten op het brede vlak van 3D-taken worden gekoppeld aan het aanbod van (zorg)dienstverleners en worden op uitvoering bewaakt. Dit impliceert naar de mening van de RKC ook dat er in Het Middelpunt een brede en tegelijkertijd specialistische kennis en ervaring aanwezig zou moeten zijn met betrekking tot alle doelgroepen. Dat is niet alleen am vragen (naar info en zorg) adequaat te kunnen beantwoorden, te sturen, te gidsen en te (doen) behandelen (bijv. in de zgn. keukentafelgesprekken). Het is uiteraard ook nodig am adequaat de rol van gids en casemanager in het aanbod en verdere zorg te laten invullen.

Vanuit externe dienstverleners en samenwerkingspartners gezien, kan Het Middelpunt worden beschouwd opdrachtgever, resp. inkoper van (zorgjdiensten en intermediair tussen vraag en aanbod. In Het Middelpunt worden zowel de toekomstige als ook de huidige gemeentelijk taken inzake de

Deze van oorsprong uit de psychiatrie afkomstige term wordt thans breed gebruikt en bedoelt aan te geven, dat de vraag van de patiënt en niet het toevallig beschikbare aanbod bepaalt welke hulp wordt ingezet, waarbij het accent meer op begeleiding ligt dan op behandeling. Het is vooral bedoeld om de zelfredzaamheid van patiënten te bevorderen en te ondersteunen. Kenmerkend voor casemanagement is dat een hulpverlener aan een patiënt wordt gekoppeld am op aile levensterreinen zorg te bieden of deze zorg voor hem of haar te regelen.

Rapportage Quick Scan WMO 2< fase 2

3D's ondergebracht. De lopende activiteiten (WMO le fase) worden in de intake- en behandelprocessen van deze organisatie ingebed. Het Middelpunt is nu al operationeel voor de huidige taken en fungeert als het ware ook als veranderorganisatie c.q. kwartiermaker.

Meerdere documenten zijn hiertoe opgesteld; ze dateren van eind vorig jaar en begin van dit jaar en hebben het karakter van voornemens, intenties (mede in de vorm van uitgangspunten) en beoogde activiteiten. De documenten omvatten ook het gedachtengoed en de wijze waarop Landsmeer omgaat of in het algemeen wenst om te gaan met de 3(+1) decentralisaties; jeugdzorg, AWBZ/Wmo, participatie (werk/inkomen) en onderwijs. Latere documenten zoals het uitvoeringsplan Middelpunt en de 3D-Kalender bouwen hierop voort en bieden ook concrete uitwerkingen. Uitvoeringsplan en Kalender geven oak inzicht in inrichting, opzet en procesvoering van Middelpunt en tevens in meer operationeie werkwijzen, overlegvormen en andere zaken de bedrijfs- en procesvoering betreffend. Zij bieden ook inzicht in concrete uitwerkingen.

Nog recenter zijn de documenten "Beleidskaders Zorg en Ondersteuning 2015" (incl. bijlagen, die uitwerking geven aan de kaders en ingaan op de risico's bij de uitvoering) en het "Communicatieconcept Middelpunt Landsmeer" . Oak deze documenten hebben - met alle mitsen en maren wat de mate van concreetheid betreft - het karakter van verdere uitwerking. Het beleidskader zoomt in op de wijze van behandeling van klanten, de beoogde veranderingen en resultaten hierop en aanpalende onderwerpen. Naar aanleiding van de bestudering van dit document is de conclusie te rechtvaardigen, dat nog veel uitwerking en concretisering nodig is. Het communicatieplan is compact, actiegericht en een planinstrument, maar biedt naar de mening van RKC weinig inhoud en diepgang van de beoogde communicatie. De inhoud wordt wel- in uitgangspunten en slogans - aangeduid, maar niet verder uitgewerkt en aangegeven. Met behulp van deze aanduiding en andere documenten is men in staat om te bedenken hoe de inhoudelijke invulling eruit zou moeten zien. De recente communicatie-uitingen in de lokale pers (Kompas) bieden wat dat betreft wellicht wat houvast; deze zijn aansprekend en goed vormgegeven.

Strategie en Uitgangspunten

De geformuleerde strategie met onderliggende doelen (6 stuks) is compact en helder. De uitgangspunten (12 stuks) zijn divers van karakter en vullen de strategie aan. Het aantal doelen en uitgangspunten roept de vraag op of dit alles te realiseren is. Het lijkt op jongleren met 12 ballen in de lucht en dan oak nag met 6 ringen aan het been. Beleidskader en communicatieplan bevestigen dit beeld; de operatie is complex, veelomvattend en nag steeds omgeven door de nodige (wettelijke en financiële) onzekerheden.

De opgevoerde cases in de verschilIende documenten (m.n. presentaties) maken duidelijk, dat de verschilIende te bewandelen paden min of meer helder zijn, maar dat oak (nog) rekening wordt houden met veranderbare omstandigheden; het is niet dichtgetimmerd.

De gemeentelijke inbreng, betrokkenheid en rol in de setting van de uiteindelijke decentralisatie, worden uitgedrukt in 3 ideaalposities. Variërend van "zeals nu" (lage betrokkenheid, geringere rol), "beleidsregisseur"(middelmatige inzet) tot "de grote stuurman" (hoge inzet). Deze wijze van positionering is duidelijk en helder; de keuze van een gewenste positie en het proces daartoe wordt goed ondersteund. Centraal in de aanpak staat Het Middelpunt.

Rapportage Quick Scan WMO 2e fase 3

Aanpak en Planning

In de 3D-Kalender en in het communicatieplan wordt een helder en duidelijk overzicht gegeven van noodzakelijke activiteiten (voor zover de RKC dat kan beoordelen), redelijk compleet lijkt waarbij ook is aangegeven wie wat doet en wanneer. In de aanpak zijn waarborgen op proces en inhoud ingebouwd evenals correctiemogelijkheden doordat ten aanzien van meerdere gebieden en activiteiten overleg, afstemming dan wei instemming van derden in het proces opgenomen is.

In het Uitvoeringsplan Middelpunt wordt aan taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, positionering, processen, samenwerkingsverbanden, administratieve procesgangen, contracten en dergelijke een nadere invulling gegeven. Voor dit moment lijkt dit het meest haalbare. Er is sprake van een praktische en pragmatische aanpak. De focus en aandacht ligt op zaken binnen het eigen domein, de eigen verantwoordelijkheid en de eigen invloedsfeer. Zaken die buiten de directe invloedsfeer liggen krijgen uiteraard wei aandacht, worden ook gevolgd en waar nodig opgepakt, maar deze liggen dan in eerste instantie op een lager aandachtsniveau dan de zaken binnen de invloedsfeer.

In de documentatie worden naar de indruk van de RKC de plannen aangaande jeugdzorg wat overbelicht en die aangaande participatie (en met name wat betreft de zorg voor ouderen en mensen met een be perking) wat onderbelicht. Verklaring hiervoor vanuit de projectleiding is dat de wetgeving, maar ook de overdracht vanuit het rijk van taken ten aanzien van de Jeugdzorg verder zijn uitgewerkt. Veel op het gebied van werk en inkomen (bijstand, WSW) is natuurlijk al bekend en is ook al (deeis) een gemeentelijke taak. Maar van een afgeronde wetgeving inzake de nieuwe gemeentelijke taken is nog geen sprake. Een vraag die hierbij naar boven komt is of er sprake is van een evenwichtige aanpak. Krijgen alle onderdelen en alle doelgroepen voldoende aandacht? Worden mogelijk risico's gelopen door de vermeende focus? De vraagstelling wordt mede gevoed doordat de aangestelde zorgregisseur een achtergrond in de jeugdzorg heeft en - niet ondenkbaar - mogelijk de recente werkervaringen doortrekt. Vanuit de projectleiding wordt vorenstaande onderkend; sterker nog, dit wordt ais een "plus" ervaren. Dit komt omdat bij de intake en behandeling van cllênten tegenwicht in de vorm van een procesregisseur is ingebouwd en omdat er al veel kennis in huis is van de (bestaande) WMO. De RKC snapt dat de organisatie een dergelijk standpunt hanteert. Hoewel naar de mening van de RKC de overwegingen vertrouwen bieden dat dit punt (kennis van het werkveld en doelgroepen) voldoende aandacht heeft, behoudt en krijgt, blijft alertheid in deze geboden.

Op één gebied, nI. inkoop, is e.e.a. ook al uitgewerkt. De organisatorische setting van inkoop geeft de RKC wat vraagtekens; er is sprake van 3 - 4 (regionale en intergemeentelijke) lagen met ook een brede inbreng op alle niveaus uit alle betrokken gemeenten. De aansturing is niet duidelijk geregeld; ook lijkt niet erg helder wie nu waarvoor verantwoordelijk is. Dit kan leiden tot een situatie waar iedereen voor een deel verantwoordelijk heeft, uiteindelijk niemand zieh verantwoordelijk voelt voor het geheel en dus niemand die algehele verantwoordelijkheid neemt.

Rapportage QUick Scan WMO 2e fase 4

Pfannen, fnrichten en Operatianaliseren/Uitvoeren (Opzet, bestaan en werking)

Het decentralisatieproces loopt; zowel vanuit de rijksoverheid, als oak vanuit gemeenten en andere betrokken instanties worden voorbereidingen getroffen, opdat de dienstverlening vanaf 1 januari a.s. uitgevoerd kan worden op het niveau dat gewenst is.

De vereiste wetgeving is, c.q. wordt nag vastgesteld, beleidsregels worden aangepast, de noodzakelijke be Ie ids- en uitvoeringsinformatie wordt voorgesorteerd, de overdracht van en de voorbereidingen op uitvoering van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn in volle gang, de budgetten worden vastgesteld, etc. etc.

Maar, pas vanaf 1 januari a.s. vindt de feitelijke overdracht plaats en is de gemeente verantwoordelijk. De activiteiten tot nu toe zijn voorbereidend daarop, deels is er sprake van schaduwdraaien en opereren in de overgang. En dat betekent ook dat veel documentatie, informatie, maar oak feitelijke activiteiten in die sfeer liggen. Veel van de documentatie behandelt de opzet (zoals de gemeente het graag geregeld wilt hebben of wil gaan doen C.q. uitvoeren), in een aantal gevallen zijn zaken (procedures, werkwijzen, de organisatie, de samenwerking met andere gemeenten, e.d.) op papier uitgewerkt en hier en daar al operationeel (in werking). Voor Landsmeer geldt dit oak voor de huidige activiteiten en verantwoordelijkheden inzake WMO, de inrichting van Het Middelpunt, maar oak bijv. integrale behandeling casuïstiek en overlegplatformen. De meer infrastructurele zaken en samenwerkingsverbanden krijgen vorm en zijn deels al operationeel. De communicatie he eft al wat meer body gekregen, maar dient - zoals oak door Procesmanagement wordt onderkend - nag meer invulling te krijgen met als basis het Communicatieconcept.

De meer recente documentatie en mondelinge toelichtingen laten op meerdere terreinen een nadere concretisering zien. Het geheel ademt nag steeds meer de adem van planvorming en inrichting, dan van feitelijke werking; dit alles past naar de mening van de RKC in het stadium van ontwikkeling. Er is op het gebied van uitwerking en realisatie van plannen en concepten meer en meer vooruitgang te constateren.

Risico- en doelgroep-analyse

Het beleidskader Zorg en ondersteuning 2015, de ingrediënten daarvoor in het hoofdrapport presenterend, biedt in de bijlage een overzicht van financiële (on)zekerheden en een risicoanalyse, waarbij tegenover de mogelijke risico's oak maatregelen en acties worden benoemd. De RKC spreekt zijn waardering voor de opzet uit, maar plaatst tegelijkertijd hierbij wei enige kritische kanttekeningen:

• Niet duidelijk is of deze opzet oak volledig aile potentiële risico's afdekt. Er is - althans dat wordt niet aangegeven - geen model (bijv. Coso-model, 'what-if-analyse of het Ishikawa­ visgraatmodel) of een ander samenhangende structuur gebruikt am de risico's te benoemen. De invulling van de opzet lijkt wat willekeurig tot stand te zijn gekomen. Een gerichte doelgroepenanalyse ontbreekt, waarbij omvang, samenstelling, zwaarte van zorg, zorgbehoeften en financiële beslaglegging van een minimaal en maximaal aantal cliënten tegen het licht worden gehouden. Dit geldt oak voor de analyse c.q. beoordeling van risico's op het gebied van personeie kennis, kunde en competenties, de kwaliteit en wil tot samenwerking en/of informatieverstrekkingen van (niet gecontracteerde) ketenpartners.

Rapportage Quick Scan WMO 2· fase 5

• Het afbreukrisico ontbreekt ofwel hoe hoog is de inschatting, dat het voorval dat ten grondslag ligt aan de gesignaleerde schade kan optreden en hoe hoog is de schade (in ({{) alsdan.

• waarom is het niet in het hoofdrapport opgenomen of als apart document zodat de risicoanalyse ook die aandacht krijgt die zij in de ogen van de RKC verdient.

Het Middelpunt

Binnen Het Middelpunt wordt - volgens opzet - geopteerd voor een brede, integrale benadering van cliënten en achterliggende problematiek. Het Middelpunt heeft functionele verbindingen met le_ lijnszorg, zorginstellingen (jeugd en ouderen), onderwijs, politie en andere sociale, welzijns- en zorginstellingen. In feite wordt er nu al zoveel als mogelijk volgens het beoogde concept geopereerd en gehandeld. De noodzakelijke overleggen en platforms krijgen gestalte gekregen en zijn ook al deels actief. Deels hebben de platforms nog wat verdere invulling nodig.

Er wordt zowel richting uitvoering, als ook qua veranderingen en implementatie hiervan regionaal samengewerkt met 3 gemeenten; deze samenwerking staat bekend als K4-gemeenten en bestaat uit Edam-Volendam, Waterland, Zeevang en Landsmeer. Naar de mening van de RKC heeft Landsmeer een duidelijke en goed onderbouwde keuze gemaakt inzake de gewenste regionale samenwerking; deze krijgt ook steeds meer gestalte.

De ontvangen documentatie en de informatie verkregen uit de interviews geven in het algemeen de indruk van een gedegen opzet en adequate aanpak. Het geheel oogt professioneel en het geeft de RKC ook de indruk van een grote mate van volledigheid; vele en wellicht alle zaken en aspecten van de 3D's zijn benoemd en/of aangeduid. Er is een "doorkijk" beschikbaar van lokale cliënten, behandelkosten en de hieraan verbonden overdracht van financiële middelen. Maar de basisgegevens hiervoor dateren m.n. in de jeugdzorg van 2 jaar terug. Hierbij geldt dat er sprake is van sterke fluctuatie in vraag en behoeften; dit betekent het bestaan van financiële onzekerheden (en dus van risico's). Beleidskader en communicatieplan kaderen het speelveld van Het Middelpunt in en geven richting en inhoud aan de voorziene activiteiten en de nodige veranderingen die in de nabije toekomst nodig zijn.

In dit verband wijst de RKC wei op de door haar geplaatste kanttekeningen bij de uitgevoerde (onvolledige) risicoanalyse en het ontbreken van een adequate doelgroepanalyse. Juist een houding van "we hebben alles in de greep" kan leiden tot een kokervisie met mogelijk alle gevolgen van dien.

WMO; Focus op de 5 vragen

In onderstaande schema's zijn de bevindingen van de RKC gekoppeld aan de betreffende vraagstellingen. Hierbij passen de kanttekeningen en opmerkingen:

• Deze quick scan betreft een momentopname van de huidige stand van voorbereiding; de voorbereidingen lopen nog door.

Rapportage Quick Scan WMO 2" fase 6

• Deze quick sean betreft de gemeentelijke activiteiten op het gebied van de 30's; er heeft geen onderzoek plaats gehad bij samenwerkingspartijen, dienstverlenende zorginstellingen, en andere partijen.

• De quick sean is een 'quick sean', niet meer en niet minder.

Rapportage Quick Scan WMO 2" fase 7

Vraagstellingen Bevindingen Conclusie Opmerkingen/ aanbevelingen

Welke concrete afspraken Bedoelde afspraken met Zaanstad betreffen de inkoop bij De inkooporganisatie is (in theorie) De RKC beveelt aan zijn regionaal en met de zorgleverancìers. Een programma van eisen is hiertoe zwaar opgetuigd en naar de verheldering in de Gemeente Zaandam opgesteld. De inkooporganisatie wordt ingebed in een mening van het RKC niet echt organisatie aan te gemaakt ten aanzien van de gemeenschappelijke regeling , waarin alle deelnemende helder. Dit komt door de regionale brengen. Dit kan door inkoop van WMO-lOrg? (K4) gemeenten in participeren. en lokale gelaagdheid in de aanpassing is de En hoe is in de aansturing De aansturing van de inkoop ligt bij de inkooporganisatie plus de gelaagdheid of door hiervan voorzien? portefeuillehouder(s); deze hebben een overlegplatform. functionele verbijzondering. Vraag heldere taakstellingen.

Daarnaast is er een directeurenoverleg en zijn er is of deze organisatie tot een Vraag die hier nog rijst: inkoopteams met lokale inbreng. optimale inkoop leidt. wat is momenteel de De inkoopregeling betreft m.n. raamovereenkomsten om stand van zaken? In een max. flexibiliteit in de afname te bewerkstelligen. Er kan hoeverre is er al ingekocht ook buiten de raamovereenkomsten - lokaal - bij andere voordejeugdzorg? aanbieders lo nodig c.q. gewenst ingekocht worden.

Welke effecten van de De effecten zijn (nog) niet bekend. De bedragen die met de De RKC vindt de beperkte inzichten Ook hierbij beveelt de RKC wijzigingen in de WMO ten verschiliende regelingen gemoeid zijn, zijn net bekend. De in de financiële situatie geen goede aan meer inzicht te aanzien van de begroting doorrekeningen dienen dus nog te geschieden. Bedragen en zaak. Dit baart de RKC zorgen verkrijgen in de financiële 2015 worden verwacht? aantallen zijn inmiddels grotendeels bekend, maar vertonen temeer daar fluctuaties een zeer consequenties en mogelijk En op welke wijze worden enkele onverklaarbare afwijkingen tussen gemeente en negatieve impact kunnen hebben. fluctuaties. Consequenties eventuele tekorten rijksoverheid. Voorts vertonen de (psychische) zorg aan Er zijn reserves, maar de vraag is of en fluctuaties zouden op opgevangen? m.n. jeugd en jongeren flinke fluctuaties. Ingezet wordt op deze voldoende zijn. Daar komt bij hun financiële effecten

preventie in de gezinszorg, om daarmee kostenposten in de dat weliswaar zicht is op het over doorgerekend en jeugdzorg te voorkomen. te dragen cliëntenbestand, maar geëxtrapoleerd moeten

dit biedt geen zekerheid dat dit worden. bestand ook de volledige doelgroep omvat en dat er geen andere behandelingen en (verborgen) kosten bijv. vanuit de integrale aanpak opstijgen.

Rapportage Quick Scan WMO 2" fase 8

Worden er al De voorbereidingen hiertoe zijn in volle gang. Beoogd wordt De verkregen informatie geeft de lie ook hiervoor de voorbereidingen getroffen een organisatie (Het Middelpunt) neer te zetten waarbij de RKC de indruk dat de opmerking met betrekking om de zorg inhoudelijk aan lopende activiteiten (WMO-1) worden/zijn ingebed en voorbereidende op een goede tot de opzet en uitwerking te passen aan de nieuwe waarbij integraal naar problematieken wordt gekeken. Deze wijze worden opgepakt. De RKC van de risicoanalyse, door de Rijksoverheid organisatie heeft functionele verbindingen met 1 e-lijnszorg, heeft de indruk dat het proces van aangegeven uitgangspunten onderwijs, politie en andere sociale, welzijns- en optuigen en implementeren in (Participatiewet, Jeugdwet)? zorginstellingen. In feite wordt er nu al zoveel als mogelijk voldoende mate wordt beheerst, Waaruit bestaan die volgens het beoogde concept geopereerd en gehandeld. De gegeven ook de onzekerheden in voorbereidingen? Op welke noodzakelijke overleggen en platforms hebben gestalte het decentralisatieproces. Des te wijze zijn deze activiteiten in gekregen en werken dee Is. Deels hebben de platforms nog meer waarde hecht de RKC aan de organisatie ingebed? wat stimulans nodig. een gestructureerde en volledige Maakt een risicoanalyse Er wordt in regionaal verband een (financieel) risicoanalyse risicoanalyse en een onderdeel uit van bedoelde gemaakt van de lokale situatie. Deze is begin/medio doelgroepenanalyse. voorbereidingen en wat is september beschikbaar gekomen. Bedoelde risicoanalyse is Er is een risicoanalyse gedaan, het resultaat hiervan? in de bijlage van het Beleidskader lorg en Welzijn echter deze biedt - ondanks de Is/wordt de Raad over de opgenomen. De risico's zijn weergegeven rondom enkele waardering die de RKC heeft voor uitkomsten geïnformeerd? invalshoeken/items zoals Bestuurlijke risico's en risico's de opzet - geen garantie, dat alle

Organisatie en personeel. risico's nu inzichtelijk zijn. Daarnaast wordt (voor zover mogelijk) op individueel (klant) niveau behandeling en kosten gemonitord. In statusrapportage/planning (cie Er is een reserve gevormd t.b.v. de invoering van de 3 D's. .Samenleving 15-1 jI.) wordt Daarnaast zijn de positieve resultaten in de uitvoering van nadrukkelijk vermeid dat in 2014 de WMO van de afgelopen jaren ook in een voorziening risicomanagement en de inrichting ondergebracht. van planning en control belangrijke

aandachtspunten zijn. De RKC vindt het laat en beperkt oppakken van een risicoanalyse wat teleursteIlend en ook niet zonder risico.

In hoeverre zal er De regio voert het overlegJde afstemming met de De RKC merkt op dat er sprake is Wij bevelen aan deze afstemming plaatsvinden zorgverzekeraars. De RKC heeft geen informatie wie dat van meerdere regie's en regionale samenwerkingsverbanden, tussen het regionale voor/namens Landsmeer doet. samenwerkingsverbanden. lo is er gremia en betrokken

Rapportage Quick Scan WMO 2e fase 9

samenwerkingsverband en Landsmeer heeft een duidelijke en een goed onderbouwde de 5tadsregio Amsterdam (m.n. functionarissen met de zorgverzekeraars? Op keuze gemaakt inzake de gewenste regionale samenwerking voor jeugdzorg en participatie van bijbehorende taken, welke wijze is de en de invulling ervan krijgt ook steeds meer gestalte. belang), regio Waterland (waar bevoegd-en verantwoordelijkheid van Landsmeer (bijv. in het onderwijs) verantwoordelijkheden Landsmeer hierin in participeert en de transparant te maken. Dit vormgegeven? samenwerkingsregio K4 kan door een openbaar

(Edam/Volendam, Waterland, overzicht/register op te Zeevang en Landsmeer). stellen.

Welk stand punt neemt de Primair geldt dat de WVP onderdeel is van de 1 e-lijnszorg In beginsel hebben gemeenten Draag de noodzaak van Gemeente Landsmeer in ten (vergelijkbaar met die van huisartsen) zij het dicht tegen het geen invloed op aantal en kwaliteit voldoende gekwalificeerde aanzien van de positie van Middelpunt aan. Het operationeie uitgangspunt is dat de van de WVP-en; zij maken immers WVP op aile mogelijke de wijkverpleegkundige WVP "meedraait" in het overlegjcase-behandeling van het geen onderdeel uit van het manieren uit in alle (WVP)? kernteam (via het 'Middelpunt'). In de /13 D Kalender" wordt gemeentelijk takenpakket. Wei mogelijke gremia.

aangegeven dat met de WVP werkafspraken dienen te invloed is er op de kwaliteit van de Overweeg de positie van worden gemaakt. Impliciet betekent dit ook dat de samenwerking en de overleggen. de WVP binnen of buiten positionering van de WVP nadere invulling krijgt. Uiteraard kan Landsmeer in de het Kernteam van Het In het uitvoeringsplan wordt niet of nauwelijks ingegaan op lobbysfeer het belang van een Middelpunt. relatie tussen Middelpunt en WVP. In het uitvoeringsplan voldoende gekwalificeerde WVP wordt de relatie en positie van WVP onderkend, overigens uit te dragen. zonder nadere omschrijving. Indien de wens van de WMO-raad De opvattingen van de WMO-raad zouden aanleiding hierin gevolgd zou worden kunnen zijn - juist vanwege diens cruciale positie - dat de opgevolgd, doen een aantal WVP in het kernteam van Het Middelpunt zou moeten mogelijke kneipunten zich naar worden opgenomen. verwachting minder of niet voor.

Rapportage Quick Scan WMO 2" fase 10

Bestudeerde documentatie en geïnterviewde functionarissen.

Documentatie

• Kadersteilende visie 3D 291913 • Presentatie Participatiewet 230114 • Presentatie Passend Onderwijs Landsmeer • Gegevenstabel 3D Landsmeer per 010214 • Informatie 3D Landsmeer juni 2013 vastgesteld door college • Informatiedocument inkoop regionaallfebr14

• Memo DVO naar Raad • Presentatie en commissieleden 2 april 2014 definitieve versie • Wat hebben we gedaan en wat gaan we nog doen 3 decentralisaties ? • 3D-Kalender Landsmeer versie 24 juni 2014 • Uitvoeringplan Middelpunt inspraakversie mei 2014

• Beleidskader Zorg en Ondersteuning 2015 • Communicatieconcept Middelpunt Landsmeer

Gesproken functionarissen

• Mevr. M. Rasker (hoofd Publiekszaken)

• P. Menting (gemeentesecretaris) • P.P. Lindner (Projectmanager 3D/Het Middelpunt)

• Mevr. L. Steensma (Zorgregisseur) • WMO-raad: mw. M. Huisman, mw. M. Witteveld en mw. C. Stellema

Rapportage Quick Scan WMO 2" fase 11

BIJLAGE

Rekenkamercommissie Landsmeer

aan: College van burgemeester en wethouders van Landsmeer Postbus 1 1120 AA Landsmeer

betreft: bijlagen: datum:

uitbreiding WMO

7 mei 2014

Geacht college,

Per 1 januari a.s. zullen - indien de Eerste Kamer met de betreffende wetsvoorstellen akkoord gaat - ingrijpende wijzigingen ten aanzien van de AWBZ-zorg plaatsvinden. De onderdelen Begeleiding en Persoonlijke Verzorging zullen uit de AWBZ gelicht worden en ten laste van gemeentelijke budgetten gebracht worden. Voor het jaar 2015 geldt een overgangssituatie, waarin de huidige AWBZ-cliënten hun rechten zullen behouden. Gemeenten zullen echter minder middelen ontvangen dan wat momenteel vanuit de AWBZ aan deze zorg besteed wordt. De VNG becijfert het tekort voor alle gemeenten gezamenlijk op € 105 miljoen (VNG-bericht, 18 april 2014). Dit tekort zou opgevangen kunnen worden door nieuwe arrangementen van begeleiding en huishoudelijke hulp. Vanaf 2016 wordt het mogelijk in te grijpen in de aard van de zorg. De VNG is echter van mening dat gemeenten te weinig instrumenten hebben am dat oak te kunnen realiseren. De medische zorg aan WMO­ cliënten kamt ten laste van de zorgverzekeraars. Dat vraagt am afstemming tussen gemeenten en deze verzekeraars. Daarbij zal oak de rol van de wijkverpleegkundige aan de arde moeten kamen, die volgens de kabinetsplannen een brug zal moeten slaan tussen het medische en sociale domein.

Gezien het grate belang van de wijzigingen in de WMO voor de verantwoordelijkheden en taken van de gemeente heeft de Rekenkamercommissie (RKC) eerder overwogen een aanvullend onderzoek in te stellen naar de manier waarop de Gemeente Landsmeer is voorbereid op de wijzigingen in de WMO. De RKC heeft daar echter van afgezien, omdat de desbetreffende wetgeving nag niet geheel uitgekristalliseerd was en omdat het ambtelijk apparaat al behoorlijk zwaar belast was met het treffen van voorbereidingen op dit gebied. Oak nu willen wij het ambtelijk apparaat niet meer dan noodzakelijk belasten. Wij hebben begrepen, dat de nieuwe WMO-taken regionaal zullen worden opgepakt en dat daartoe enkele ambtenaren van de Gemeente Zaandam belast zullen worden met de inkoop van WMO-zorg.

Echter, omdat het hier ingrijpende wijzigingen ten aanzien van de verantwoordelijkheden en taken van de gemeente betreft, zouden wij wei graag geïnformeerd willen worden en inzicht willen hebben in de stand van zaken. Wij hebben daartoe de volgende vragen geformuleerd:

1) Welke concrete afspraken zijn regionaal en met de Gemeente Zaandam gemaakt ten aanzien van de

inkoop van WMO-zorg? En hoe is in de aansturing hiervan voorzien?

Rapportage Quick Scan WMO 2· fase 12

2) Welke effecten van de wijzigingen in de WMO ten aanzien van de begrating 2015 worden verwacht?

En op welke wijze worden eventuele tekorten opgevangen?

3) Worden er al voorbereidingen getroffen am de zorg inhoudelijk aan te passen aan de nieuwe door de

Rijksoverheid aangegeven uitgangspunten (Participatiewet, Jeugdwet)? Waaruit bestaan die

voorbereidingen? Op welke wijze zijn deze activiteiten in de organisatie ingebed? Maakt een

risicoanalyse onderdeel uit van bedoelde voorbereidingen en wat is het resultaat hiervan? Is/wordt de

Raad over de uitkomsten geïnformeerd?

4) In hoeverre zal er afstemming plaatsvinden tussen het regionale samenwerkingsverband en de

zorgverzekeraars? Op welke wijze is de verantwoordelijkheid van Landsmeer hierin vormgegeven?

5) Welk standpunt neemt de Gemeente Landsmeer in ten aanzien van de positie van de

wijkverpleegkundige?

Graag zouden wij op karte termijn een antwoord van ontvangen op deze vragen, zodat wij ons een oordeel kunnen vormen over de wijze van voorbereiding op de komende veranderingen en de raad hierin te kunnen adviseren.

In afwachting van uw berichten verblijven wij, Haagachtend, de voorzitter van Rekenkamercommissie,

Ir. W.P. van Balen

Rapportage Quick Scan WMO 2' fase 13

020-4877111

Sod/av 9juni2015 Reactie op quick sean Rekenkamercommissie betreffende de r fase Wmo

Rekenkamercommissie Landsmeer T.a.v. de heer W. van Balen

Geachte heer Van Balen,

Wij hebben uw rapport Quick Scan voorbereiding en Invoering 2e fase Wmo in goede orde ontvangen, waarvoor onze hartelijke dank. U vraagt het college om een integrale reactie, die vindt u hie rna.

Aigemeen Beide rapportages geven een goed beeld van de fasen van invoering in het tweede halfjaar van 2014 en de implementatie in het eerste kwartaal van 2015. Inmiddels zijn er de nodige ontwikkelingen geweest, waarmee de aangegeven risico's voor een groot deel zijn ondervangen.

Oplegnotitie

1. Verordening en beleidskaders Wmo De RKC vond het niet duidelijk hoe de bepalingen de de Wmo-verordening in de praktijk gestalte hebben gekregen. Inmiddels is de praktijk bijna een half jaar gaande. Over het algemeen kan het Middelpunt goed met de nieuwe regelingen omgaan, waarbij het overigens nog wei nodig is dat de benodigde transformatie in de vorm van omdenken tot stand komt. In deze zelfde paragraaf wordt gerefereerd aan de overeenkomsten met de dienstverleners. Gesteid wordt dat er in de overeenkomsten geen bepalingen zijn opgenomen over de kwaliteit van de prestaties. Deze zijn echter al opgenomen in het inkoopdocument, in de inkoopvoorwaarden en in de bijlagen bij de regionale dienstverleningsovereenkomst. Tussentijdse monitoring en sturing vindt maandelijks plaats aan de regionale overlegtafels tussen gemeenten en aanbieders.

2. Advies van de Wmo-raad op de (concept)verordening Wmo Het is voor de RKC niet duidelijk wat er met deze adviezen is gedaan. De adviezen zijn bij het raadsvoorstel met betrekking tot de verordening gevoegd. Nog openstaande vragen zijn inmiddels in mei van dit jaar beantwoord. De RKC spreekt in deze paragraaf over het privacy reglement voor de uitvoering. Dit is momenteel in ontwikkeling en zal snel worden afgerond.

3. Contracten met zorgaanbieder/notitie aver algemene voorziening hulp bij het huishouden Op het moment dat u deze ontving was de raamovereenkomst met de aanbieders nog niet gereed. Dit is nu wei het geval.

4. Veilig thuis De RKC stelt dat niet duidelijk is welke acties zijn ondernomen om een eenduidig registratiesysteem te realiseren. Reactie college: Een nieuw registratiesysteem is in ontwikkeling als gevolg van de fusie tussen de twee organisaties, het Steunpunt Huiselijk Geweld en het Advies- en meld punt Kindermishandeling naar Veilig Thuis (ondergebracht bij de GGD Zaanstreek Waterland).

Reactie op de conclusies m.b.t. de Quick Scan

1. De (regionale) inkooporganisatie is zwaar opgetuigd en niet echt helder vanwege de gelaagdheid en verbijzondering in de organisatie. Reactie college: U bedoelt hiermee de bestuurlijke en ambtelijke overlegvormen in de regio random beleid en inkoop. De inkooporganisatie zelf is een gemeenschappelijke regeling met personeei, gehuisvest in het gemeentehuis van Zaanstad. De structuur hiervan is voor ons helder.

2. De beperkte inzichten in de financiële situatie (op termijn), mogelijke fluctuaties met een mogelijk negatieve impact en mogelijke verborgen kosten geven reden tot zorg. Reactie college: We hebben inmiddels inzicht in de financiële consequenties van de decentralisaties. Echter er kunnen altijd, voor een kleine gemeente grote, fluctuaties ontstaan. Bijvoorbeeld in het geval van een dure uithuisplaatsing. Hiervoor hebben wij een bestemmingsreserve sociaal dome in aangelegd.

3. De RKC heeft de indruk dat voorbereiding, realisatie en implementatie op een goede wijze zijn opgepakt en beheerst. De uitgevoerde risicoanalyse is laat uitgevoerd; deze risicoanalyse is niet volledig en weinig gestructureerd. Er is aldus geen garantie dat alle risico's in kaart zijn gebracht c.q. inzichtelijk zijn, laat staan dat duidelijk is hoe er wordt opgetreden indien de gevolgen van de risico's zieh manifesteren. Reactie college: Hartelijk dank voor het compliment. Op dit moment wordt een nadere en meer gestructureerde risico-analyse uitgevoerd.

4. Er is sprake van meerdere (regionale) samenwerkingsverbanden, die elkaar deels overlappen. Deze samenwerkingsverbanden zijn niet altijd even helder, duidelijk en transparant wat betreft functionele/personele bezetting, werkgebied/taken en verantwoordelijkheden. Reactie college: Er zijn samenwerkingsverbanden per domein van de decentralisatie, dus op het gebied van jeugd, Wmo, Participatiewet en onderwijs. Er is dus geen sprake van overlap. Het zijn geen formeie samenwerkingsverbanden, kunnen eerder worden gezien als functionele overlegstructuren die al ver in het verleden hun nut met betrekking tot afstemming van beleid en samenwerking bij de inkoop hebben bewezen.

Wij kunnen ons voorstellen dat u een veelheid ziet aan samenwerkingsverbanden. Voor ons zijn structuur en personeie bezetting helder.

5. De positie van de wijkverpleegkundige vanwege diens cruciale roi zou heroverwogen moeten worden, dichter bij het kernteam of daarvan deel uitmakend (indien mogelijk). Reactie college: Wij hebben de positie van de wijkverpleegkundige intern bediscussieerd. Het was een serieuze optie om deze functie te integreren in het kernteam. Wij hebben daar echter vanaf gezien omdat wijkverpleegkundigen per definitie niet onafhankelijk zijn aangezien zij in dienst zijn van twee zorgaanbieders die ook aanbieders zijn van Wmo diensten in Landsmeer. Met de wijkverpleegkundigen is wei afgesproken dat er regelmatig met hen wordt afgestemd aangezien zij een belangrijke signalerende functie hebben.

Reactie op de conc/usies n.o. v. de aanvullende informatie en documenten 1. De RKC vindt de positie van de "afhankelijke Wmo-klant (de burger)" een aandachtspunt in

het behandelingsproces. Dit betreft inhoudelijk de positie t.O.V. behandelaar, ondersteuning (door mantelzorger), privacy en klachtenregeling. Maar ook de borging en het toezicht (vanuit de gemeente) op procesvoering, prestaties en kwaliteit van/door de dienstverleners.

2. Een aantal essentiële zaken die een vereiste zijn in de opzet en uitvoering van de Wmo zijn nog niet deugdelijk geregeld (zie punt 1 t/m 4 hierboven). Ook zijn er geen plannen bekend waarin deze zaken opgepakt worden.

Reactie college: Hier hebben wij al op gereageerd bij de conclusíes van de Quick Sean.

Aanbevelingen ncar de gemeenteraad U heeft hiervoor onze reacties op uw conclusies vernomen. Een deel van de aanbevelingen zijn in praktijk gebracht. Voor de rest zullen wij uw aanbevelingen overnemen in met name de administratieve organisatie.

Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Landsmeer,

Burgemeester, Secretaris,

Nawoord bij de Quick Sean

Voorbereiding en invoering WMO

Versie definitief vastgesteld in vergadering RKC 26 aug 2015

naar aanleiding van de reactie van het

College van B & W, ontvangen 2 juli 2015

(bijgevoegd)

Rekenkamercommissie landsmeer 3 september 2015

Contactadres: De Rekenkamercommissie p/a de Griffie postbus 1 1120 AA landsmeer Tel.nr. 020 - 487 7145

Aigemeen

De Rekenkamercommissie heeft kennis genomen van de integrale reactie van het college op de Quick Scan Voorbereiding en Invoering WMO 2e fase. De reactie is gedateerd 9 juni, maar is tijdens het reguliere voortgangsoverleg van de RKC met het college van 2 juli overhandigd.

Het college geeft in haar reactie aan, dat het rapport een goed beeld geeft van de fasen van invoering in het 2e halfjaar van 2014 en de implementatie in het le kwartaal 2015. Voorts geeft het college aan, dat de aangegeven risico's (in het RKC-rapport) voor een groot deel zijn ondervangen door de inmiddels nodige ontwikkelingen. Hier geeft het college geen verdere uitleg bij. Onduidelijk is dan oak welke specifieke risico's hiermee worden bedoeld. En belangrijker in dit verband: dit geldt ook voor de opmerking "nodige ontwikkelingen". Deze worden niet verder geduid en/of beschreven, dus ook de in/doorwerking op kneipunten, problemen en risico's daarvan zijn niet duidelijk. In het verdere verloop van de reactie wordt inhoudelijk op meerdere bevindingen en conclusies nader ingegaan. Mogelijk dat het college hierop doelt wat betreft de ondervanging van risico's door de nodige ontwikkelingen. Als dit de bedoeling is van het college, kan de RKC zich niet vinden in deze gevolgtrekking van het college. Er kunnen nI. risico's blijven die niet zijn ondervangen en bovendien kunnen er risico's zijn die nog niet inzichtelijk zijn (gemaakt). Het college geeft immers aan (als reactie op de conclusie inzake de risico's), dat "op dit moment een nadere en meer gestructureerde risicoanalyse wordt uitgevoerd".

Uit de reactie maakt de RKC op dat het college op meerdere punten een andere kijk op mogelijke omissies en tekortkomingen in de voorbereiding en/of risico's in de uitvoering heeft. De reactie heeft naar het gevoel van de RKC een wat "Iuchtige" toonzetting. Dit is mede wellicht ingegeven, omdat na de implementatie inmiddels een halfjaar verstreken is, zander noemenswaardige problemen. De RKC spreekt de hoop uit dat dit ook zo blijft.

Met betrekking tot de "Oplegnotltie", 1. Verordening en beleidskaders

Het college geeft aan dat Het Middelpunt met de nieuwe regelingen goed omgaat. Wei nodig is dat de transformatie in de vorm van "orndenken" tot stand komt. Uit de literatuur is bekend dat "culturele" veranderingen binnen organisaties effort vragen en meer tijd vergen dan de structurele. Niet duidelijk is op welke wijze dit "omdenken" wordt gerealiseerd en bestendigd. Mogelijk dat in het omdenken ook risico's kleven die nader aangepakt dienen te worden. De RKC adviseert de raad am dit alles te blijven volgen en er met enige regelmaat navraag naar te doen.

Het college wijst erop dat in de inkoopdocumenten, in de inkoopvoorwaarden en in de bijlagen bij de regionale dienstverleningsovereenkomst bepalingen over de kwaliteit van de prestaties van dienstverleners is opgenomen. Niet duidelijk is hoe concreet en specifiek (voor Landsmeer) deze bepalingen zijn. En voorts geeft het college aan dat tussentijdse monitoring en sturing maandelijks plaats vindt aan de regionale overlegtafels tussen gemeenten en aanbieders. Op welke wijze dit geschiedt (gebeurt dit inhoudelijk? Met behulp van rapportages? Is het algemeen of specifiek Landsmeer?), blijft onduidelijk. De RKC beveelt de raad aan om het college te verzoeken om meer to­ the-point informatie te verstrekken.

2. Advies van de Wmo-raad op de (concept)verordening Wmo

2

Het college geeft aan dat de adviezen van de Wmo-raad bij het raadsvoorstel met betrekking tot de verordening zijn gevoegd. Nag openstaande vragen zijn inmiddels in mei van dit jaar beantwoord. Welke vragen en wat de inhoud en de wijze van de beantwoording is wordt niet verder geëxpliciteerd.

Oak wordt door het college aangegeven dat het privacy-regelement in ontwikkeling is en snel zal worden afgerond. Wanneer en wat de inhoud hiervan is wordt niet verduidelijkt. De RKC spreekt hierover zijn verontrusting uit omdat de privacy van de burgers op dit ogenblik klaarblijkelijk minder goed dan wenselijk of niet gewaarborgd is. De RKC dringt aan op een spoedig afronding en implementatie - in afstemming met de Wmo-raad - van een dergelijk reglement.

3. Contracten met zorgaanbieder/notitie aver algemene voorziening hulp bij het huishouden

Het college meldt dat de raamovereenkomst met de aanbieders gereed is.

4. Veilig thuis

Het college meldt dat een nieuw registratiesysteem in ontwikkeling is. Het bevreemdt de RKC, dat hierbij e.e.a. afhankelijk is van een fusie van de twee betrokken organisaties. De RKC dringt aan op een spoedige afronding.

Met betrekking tot de "Reactle op de conclusies m.b.t. de Quick Scan".

1. Inkooporganisatie

Voor het college is de structuur helder en doet daarmee de kritiek van de RKC op de bestuurlijke en ambtelijke inrichting, gelaagdheid en onhelderheid van de organisatie af. De aansturing blijft daarmee gecompliceerd (platform portefeuillehouders, directeurenoverleg, inkoopteams met lokale inbreng). De RKC beveelt de raad dan oak aan am bij het college aan te dringen op een gestructureerde vastlegging van de inkooporganisatie met daarbij verrnelding van naam en doel van het orgaan, belangrijkste taken en werkzaamheden, personeie bezetting met rol in het orgaan en functie in achterliggende (moeder) organisatie. Hierdoor wordt de organisatie en inrichting meer transparant en wordt de helderheid bevorderd.

2. Financieel inzicht

Het college meldt dat zij inmiddels inzicht in de financiële consequenties van de decentralisaties heeft. Waarbij er altijd - volgens het college - grate fluctuaties kunnen ontstaan met mogelijk een groat beslag op financiële middelen. Hiervoor heeft de het college een bestemmingsreserve sociaal domein aangelegd.

De RKC leidt hieruit af dat het college de zorg die de RKC op dit punt heeft en houdt, niet dee It. Zij acht klaarblijkelijk de bestemmingsreserve voldoende groat am eventuele financiële risicos op te vangen. Als RKC zijn wij hier niet gerust op. Recent zijn oak in de landelijke pers ontwikkelingen gemeld inzake budgetuitputting die dat gevoel verder voeden. De RKC adviseert de raad de vinger aan de pols te houden.

3. Voorbereiding, realisatie en implementatie

Het college meldt dat er momenteel een nadere en meer gestructureerde risicoanalyse wordt uitgevoerd. De RKC neemt gaarne kennis van de opzet en resultaten van deze risicoanalyse. De RKC

3

adviseert oak de raad dat te doen. Voorts am het college op te dragen maatregelen te nemen am eventuele hage risico's at te dekken.

4. Regionale samenwerkingsverbanden

Het college geeft aan dat structuur en personeie bezetting van de veelheid van samenwerkingsverbanden helder zijn. Daarbij voorbijgaand aan het punt van transparantie en duidelijkheid wat betreft werkgebied, taken en bevoegdheden, functionele en personeie bezetting en dan ook voor niet direct betrokkenen en ingewijden. De RKC beveelt de raad aan om bij het college aan te dringen op een gestructureerde vastlegging van alle samenwerkingsverbanden en overlegplatformen in het sociaal domein met daarbij vermelding van naam en doel van het orgaan, belangrijkste taken en werkzaamheden, personeie bezetting met rol in het orgaan en functie in achterliggende (moeder) organisatie. Hierdoor wordt de organisatie en inrichting meer transparant en wordt de helderheid bevorderd.

5. Positie wijkverpleegkundige

Het college geeft aan de positie van wijkverpleegkundige intern bediscussieerd te hebben. Niet duidelijk is voor de RKC of deze discussie zich heeft afgespeeld binnen het college en/of binnen (het projectteam en/of kernteam van) Het Middelpunt. Integratie binnen het kernteam is volgens het college nagelaten vanwege de dubbele petten-problematiek (het dienen van 2 heren). Deze overweging verbaast de RKC, omdat dit - voor zover de RKC heeft begrepen - voor meerdere (gedetacheerde) functies/personen geldt. De RKC beveelt de raad aan am in deze het advies van de RKC te volgen.

Met betrekking tot de "Reactie op de conclusies n.a.v. aanvullende informatie en documenten".

1. Positie afhankelijke Wmo-klant (de burger)en aanpalende punten. 2. Deugdelijke regeling van een aantal essentiële zaken.

Naar de mening van het college heeft zij hierop al gereageerd bij de conclusies van de Quick Scan. De ernst van deze zaken m.n. de positie van de klant vindt de RKC onvoldoende terug in de mening van het college. Oak in de reactie op vorenstaande punten wordt naar de mening van de RKC inhoudelijk onvoldoende ingegaan op de bevindingen en conclusies van het RKC-rapport. De RKC handhaaft derhalve haar kanttekeningen/kritiek.

Met betrekking tot" Aanbevelingen aan de Gemeenteraad".

Het college geeft aan dat een deel van de aanbevelingen in de praktijk zijn gebracht en de rest worden de aanbevelingen overgenomen.

Naar de mening van de RKC doet het college zich hier wei heel makkelijk van de aanbevelingen van de RKC af. Onduidelijk voor de RKC is welke aanbevelingen in de praktijk zijn gebracht is. Een nadere toelichting zou op zijn plaats zijn geweest. Ook de toezegging van het college dat voor de rest van de aanbevelingen deze worden overgenomen in met name de administratieve organisatie is voor de RKC onvoldoende. Welke zaken worden op welke wijze in de AD ingebed? Worden in beleid en regels geen inhoudelijke wijzigingen en aanpassingen gedaan?

4

Siotconciusies en -aanbevelingen

In de reactie van het college blijven een aantal zaken onduidelijk, omdat niet wordt toegelicht hoe ze zijn uitgevoerd; daarnaast geeft het college van een flink aantal zaken aan, dat ze nog in ontwikkeling zijn. Dat houdt in, dat er nog niet inhoudelijk iets concreets over kan worden gezegd. Hierbij verwijst de RKC in zijn algemeenheid naar de conclusies en aanbevelingen in het onderzoeksrapport bestaande uit Quick Scan en de Oplegnotitie. loals gezegd handhaaft de RKC zijn conclusies en aanbevelingen en beveelt de Raad dan ook aan om de effectuering van de aanbevelingen te bewerkstelligen.

Deze aanbevelingen betreffen:

1. De inkooporganisatie verhelderd wordt door bijv. heldere taakstellingen van onderscheiden functionele groepen, dan wei door de gelaagdheid in de organisatie aan te passen.

2. Zorg dat er een doorrekening en extrapolatie plaats vindt van mogelijk sterke fluctuaties in cllëntomvang, aantallen en samenstellingen naar financiële consequenties voor de gemeente. In dezelfde sfeer: bevorder het opstellen van een volledige en gestructureerde (modelmatige) risicoanalyse.

3. De RKC raadt transparantie aan in de onder de Wmo opererende samenwerkingsverbanden, gremia en betrokken functionarissen en bijbehorende taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden.

4. Draag de noodzaak van voldoende gekwalificeerde wijkverpleegkundigen en hun participatie in het Kernteam op alle mogelijke manieren uit in alle mogelijke gremia waar de gemeenten bij betrokken is.

5. Bevorder dat door het college het toezicht op naleving van (contractuele) regels (onderdeel uitmakend van de Wmo-verordening) organiseert en operationaliseert. Bevorder dat door het college maatregelen worden getroffen die de positie van de kwetsbare burger in de uitvoering van de Wmo versterken.

6. Neem kennis van de actuele Risico Analyse en bezie welke maatregelen worden getroffen voor eventuele risico's. Beoordeel de opzet en structuur van deze analyse m.n. op het punt van volledigheid.

7. Hou de vinger aan de pols wat betreft de lopende activiteiten en ontwikkelingen.

De RKC wi! hierbij benadrukken dat het sociaal domein het afgelopen jaar veel wijzigingen heeft ondergaan. De decentralisaties heeft veel capaciteit en inzet gevergd. Het uiteindelijke resultaat is op dit ogenblik alleszins redelijk te noemen. Er is veel bereikt en op tijd. Dat is zeker te waarderen.

Maar , het werk is naar de mening van de RKC nog niet af. De taart verdient nog een toef slagroom. De positie en privacy van de kwetsbare burger in deze behoeft nog de nodige aandacht. Daarnaast is 2015 een overgangsjaar, waarbij veel"nieuw" is voor de gemeente (met mogelijke risico's van dien) en er ook nog de nodige aanpassingen kunnen plaats vinden. Ook mogelijk her­ indicaties (al dan niet in het verlengde van gehouden keukentafelgesprekken) kunnen de nodige verrassingen inhouden, waarop gereageerd dient te worden.

Kortom: Het is nog geen tijd om voldaan achterover te leunen. Het is zaak om alert te blijven.

5

Rekenkamercommissie landsmeer

aan: De Gemeenteraad van landsmeer CC: Burgemeester en Wethouders van Landsmeer

datum: 6 september 2015 onderwerp: Quick scan 2· fase WMO bijlagen: Onderzoeksrapport + Oplegnotitie, Reactie College en Nawoord

Geachte Raadsleden,

De Rekenkamercommissie Landsmeer (verder RKC) heeft onderzoek gedaan naar de

voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden t.b.v de invoering van de 2" fase van de

Wmo. Over de stand van zaken van het onderzoek bent u eerder geinformeerd in onze brief van

17 [uni il. Het onderzoek is thans afgerond en het onderzoeksrapport wordt u hierbij dan ook

aangeboden.

Het onderzoek is afgerond in oktober 2014 en het concept rapport is begin november 2014 voor

verificactie aangeboden. De reactie op dit rapport ontving de RKC pas medio januari 2015. Dit wegens

belasting van de medewerkers ten gevolge van werkzaamheden inz. de decentralisatie. In de

arnbtelijke reactie werd aangegeven dat er tussen afronding van het onderzoek (oktober 2014) en de

invoeringsdatum heel veel gebeurd was, wat een ander licht op de situatie zou werpen. De RKC heeft

vervolgens besloten nader onderzoek te doen naar deze ontwikkelingen, activiteiten en resultaten.

Omdat het onderzoek de stand van zaken per oktober 2014 weergaf, heeft de RKC het rapport zo

gelaten en een aanvullende notite gemaakt over de periode erna. De conclusies in die notitie betreffen

echter het geheel van de voorafgaande voorbereidende periode.

Deze notitie en het oorsrponkelijke rapport ziin begin mei aan het college voor bestuurljke reactie

aangeboden. De reactie van het college d.d. 9 [uni il. (ontvangen op 2 juli jl.] vindt u bijgesloten, De

Rekenkamercommissie heeft hier een Nawoord bij opgesteld; ook dit is bijgevoegd.

De RKC constateert, dat er veel is gebeurd om de invoering goed te laten verlopen. In de praktijk lijkt

de uitvoerig van de Wmo in zijn nieuwe vorm dan oak redelijk goed te verlopen. Echter, er zijn nogal

wat zaken nog niet uitgevoerd, resp. in ontwikkeling, zodat er nag open einden zitten in de beheersing

van de Wmo-organisatie.

Het college lijkt in zljn reactie deels eens te zijn met conclusies en aanbevelingen, zegt dat daarop

reeds actie is andernomen, maar specificeert niet op welke wijze dit is gebeurd. Voor het andere deel

geeft het college aan, dat de aanbevolen activiteiten nog in ontwikkeling zijn, maar licht niet toe wat

de stand van zaken is en hoe daarop terug gekomen wordt.

Naar de mening van de RKC laat het geheel dus nag wat open einden zien.

De Rekenkamercommissie beveelt de raad daarom aan:

1. Het college te vragen duidelijkheid te verschaffen over de toegezegde acties en te rapporteren

over de voortgang.

2. De aanbevelingen van de RKC over te nemen en het college op te dragen hier uitvoerig aan te

geven.

3. Alert te blijven op de toegezegde ontwikkelingen en op de uitvoering van de aanbevelingen.

4. Het college met enige regelmaat te vragen naar de stand van zaken.

Graag lichten wij u onze bevindingen, conclusies en aanbevelingen in een van uw vergaderingen toe.

Met vriendelijke greet,

Namens de Rekenkamercommissie,

ú/ou.te,.. val( Bafel( Ir. W.P. van Balen, voorzitter