gelİŞİm kuramcilari - members.comu.edu.trmembers.comu.edu.tr/ozerd/gls-kuramlar.pdf ·...

GELİŞİM KURAMCILARI ÜÇ BÜYÜKLER

PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI

SIGMUND FREUD

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu

FREUD’UN KURAMLARI

PSİKANALİTİK KİŞİLİK KURAMI

PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI



PSİKANALİTİK KİŞİLİK KURAMI

BİLİNÇ ALTI

BİLİNÇ ÖNCESİ

BİLİNÇ

SAVUNMA

MEKANİZMALARI

İD-EGO-SÜPER EGO



http://www.biltek.tubitak.gov.tr/gelisim/psikoloji/images/buzdag.jpg

YAŞ DÖNEMLER HAZ

BÖLGESİ

KAZANIMLAR

0-1.5 yaş Oral Dönem Ağız Bağlılık

1.5-3 yaş Anal Dönem Anüs Üretkenlik

3-6 yaş Fallik Dönem Cinsel

organlar

Cinsel kimlik

7-11 yaş Latens Dönem Toplumsal

olaylar

Toplumsal

ilişkiler

12-18 yaş Genital

Dönem

Genital bölge



KURAMIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Gelişimi 18 yaşa kadar incelemiştir.

Kuramını psikolojik bozuklukları olan

insanların geçmiş yaşantılarına inerek

oluşturmuştur.

Bir dönemde gereksinimlerin

karşılanmaması- yetersiz karşılanması ya

da uzun yıllar doyurulmasının saplantılara

yol açtığını ileri sürmektedir.



ORAL DÖNEM (0-1.5 yaş)

Haz bölgesi: Ağız

Kritik duygu: Bağlılık

Anne ve bebek arasındaki kuvvetli bir duygu

Oral Saplanma: Bağlılık duygusunun

gelişmemesi/ Aşırı doyurulma ve bağımlılığın

uzun yıllar beslenmesi



SUNUM: F. EMEL YAMANTÜRK



Anal Dönem (1-3 yaş)

Haz bölgesi anüs ve civarıdır.

Tuvalet eğitimi kişilik gelişimi açısından

son derece önemlidir.



Tuvalet eğitiminde baskı ve cezalandırıcı bir yaklaşım

Anal Kişilik özelliklerine neden olabilir.

Doğal eğilimler

Saldırganlık

Kirletme ve bulaştırma

Karşıt Tepkiler

Aşırı uysallık, inatçılık

Aşırı titizlik, düzenlilik

cimrilik, tutuculuk



Ödüllendirici bir yaklaşım yaratıcı düşünce ve

üretkenlik özelliklerini geliştirir.



Fallik dönem (3-6 yaş)

Haz bölgesi cinsel organlardır.

Cinsel konulara ilgi ve merak artar.

Kendi ve karşı cinsin bedenini inceler.

Kız çocuk anne, erkek çocuk baba ile özdeşim kurar.



Gizil Dönem (Latent)

Cinsel dürtü gizlidir.

Libido toplumsal olay ve ilgilere (öğrenme,

merak) aktarılmıştır.

Kızlar ve erkekler arasında gruplaşmalar

görülür.

Cinsel roller sağlamlaşır ve pekişir.



Genital Dönem (Freud)

Libido genital organlarda toplanır.

Cinsel organlar ve duygular arasındaki bağ

keşfedilir.

Karşı cinsle romantik ilişkiler yaşanır.

Temel gereksinim yetişkinlerle ilişkileri

düzenlemek ve çatışmaları çözümlemektir.



PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI

ERİK ERİKSON (1902-1994)



http://images.google.com/imgres?imgurl=http://ced.ncsu.edu/hyy/images/erikson.gif&imgrefurl=http://ced.ncsu.edu/hyy/devtheories.htm&h=211&w=158&sz=14&hl=tr&start=2&tbnid=Oq6aGSIHYSbglM:&tbnh=106&tbnw=79&prev=/images%3Fq%3DErikson%2B%26svnum%3D10%26hl%3Dtr%26lr%3D%26rls%3DCNDB,CNDB:2006-09,CNDB:en%26sa%3DN

YAŞ Dönemler Bunalımlar Etkiler

0-1 Bebeklik Güven/ Güvensizlik Anne

2-3 İlk Çocukluk Özerklik/Kuşku ve utanç Anne ve baba

3-6 Okulöncesi Girişkenlik/ Suçluluk Aile ,

arkadaşlar

6-11 İlkokul Çalışkanlık/Aşağılık

Duygusu

Okul

12-18 Ergenlik Kimlik/kimlik bunalımı Arkadaşlar

19-35 Genç yetişkinlik Yakınlık/Yalnızlık Eş

36-65 Ortayaş Üretkenlik/Durgunluk Aile,toplum

66 ve Yaşlılık Bütünlük/Umutsuzluk Tüm insanlık



Psikoseksüel gelişim kuramını çekirdek ailenin

sınırları dışındaki toplumsal dünyaya çıkarmıştır.

Çocuğun gelişimini erginlik sonrasında da

inceleyerek Freud’un gelişim kuramını

zenginleştirmiştir.



Erikson'a göre "eğer her şey çocukluk

dönemiyle açıklanırsa, o zaman her şey bir

başkasının kusuru olarak değerlendirilir ve

insanın kendi sorumluluğunu üstlenme

gücüne duyulan güvende azımsanmış olur!"



TEMEL GÜVENE KARŞILIK

GÜVENSİZLİK DÖNEMİ (0-1 Yaş)

Temel Güven duygusu : Bebeğin

gereksinimlerinin düzenli aralıklarla

karşılanması sonucu gelişir.



Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç

(1-3 yaş)- Erikson

Meraklı ve araştırmacıdır.

Zıt duygular içindedir. (Ambivalans)

İnatçılık görülür.

Bağımsız olma çabaları içindedir.

Dikkatleri kolayca başka bir yöne

çekilebilir.



Anababalar çocuklarına yetenekleri

çerçevesinde davranışlarını yönetme

olanağı verir ve rehberlik yaparlarsa

Çocuklar ÖZERKLİK duygusunu kazanırlar.



Baskı, ceza ve tehdit yolu ile çocuğu

itaate zorlarlarsa

Çocuklarda;

Karar verme ve davranışlarını yönetmede

yetersizlik ,

Utanç



Girişkenliğe Karşı Suçluluk

(3-6 Yaş)

Merak ve öğrenim ağır basar.

Cinsel kimlik duygusu gelişir.

Gerçekle gerçek olmayanı karıştırılar.

Yanlış algılarlar ya da algıladıklarını

çarpıtırlar.

Oyun en önemli uğraşıdır.



İlgi ve merakalrını ödüllendirici bir

yaklaşım; GİRİŞKENLİK

Kısıtlayıcı, eleştirici ve denetleyici iseler;

“ENGELLENME ve SUÇLULUK”



PULSUZ DİLEKÇE

Lütfen sesli izleyiniz



Çalışkanlık ve Başarılı Olmaya Karşılık

Aşağılık Duygusu (Erikson)

Yeni şeyler öğrenmek, üretmek ve başarılı olmak ister.

Sosyal davranışlarında gelişme görülür.

Öğretmen ve arkadaşların kişilik gelişimi üzerindeki etkisi artar.

Çabaları desteklenirse “Çalışkanlık duygusu” nu kazanır.

Yaptıkları beğenilmez ve eleştirilirse “Aşağılık Duygusu” gelişir.



Öğretmenlerin ve Anne

babaların

hangi davranışları

çocuklarda “Başarılı olma” ya da “ Aşağılık

duyguları” nın gelişimini destekler ?



Kimliğe Karşı Rol Karışıklığı Dönemi

(Erikson)

Ben kimim?

Ne olacağım?



ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL

ÖZELLİKLERİ

◦ Bedensel özellikleri ve fiziksel görünümü ile aşırı derecede ilgilidir.

◦ Ani duygusal değişimler ve kararsızlık görülür.

◦ Başkaldırıcı, tepkisel davranışlar gösterir.

◦ Kimlik arayışı içindedir

◦ Bağımlılık- Bağımsızlık

◦ Marka tutkunluğu

◦ Özdeşim modelleri

◦ Gel-geç hevesleri vardır.

◦ Arkadaş gruplarına yönelir .

◦ Çalışmaya daha az isteklidir.

◦ Meslek seçiminde kararsızlık görülür.



Robert Havighurst’ün Ergenlik Dönemi

Bedensel özelliklerini kabul etmek

Eril ya da dişil bir toplumsal rolü gerçekleştirmek

Her iki cinsten yaşıtlarıyla yeni ve olgun ilişkiler kurabilmek

Ana baba ve diğer yetişkinlerden duygusal bağımsızlığı gerçekleştirmek.

Mesleğe hazırlanmak

Evliliğe ve aile yaşamına hazırlanmak

Toplumsal sorumluluk duygusunu geliştirmek

Bir dizi değer, ahlak sistemi kazanmak, bir ideoloji geliştirmek



BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI JEAN

PİAGET



YAŞ DÖNEMLER TEMEL ÖZELLİKLER

0-2 Duyu- motor Duyular ve motor davranışlar

arasındaki ilişkiyi keşif

2-7 İşlem öncesi Nesnelerin temsilcilerini

kullanma

7-11 Somut İşlemler Akılcı düşüncenin gelişimi ve

mantığın egemenliği

11- Soyut İşlemler Soyut ve hipotetikal (varsayım

niteliğinde) düşüncenin

gelişimi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi


PİAGET’ NİN TEMEL KAVRAMLARI

Dengelenme

Şema

Adaptasyon

Özümleme ve Uyma



Dengelenme

Bireyin yeni karşılaştığı bir durumla, daha

önceden sahip olduğu yaşantılar arasında

denge kurmak için yaptığı zihinsel işlemler

Bilişsel gelişim zihindeki dengelerin

bozulması ve yeniden kurulması ile ortaya

çıkmaktadır.



Şema

Örgütlenmiş davranış kalıpları

Dünyayı anlamada kullanılan bilgi,

prosedür ve ilişkiler



Adaptasyon

Mevcut şemaların çevre koşullarına göre

değişim göstermesidir.

Özümleme ve uyma dengelenmeye ulaşabilmek

için gösterilen bir adaptasyon çabasıdır.

Zekanın tanımlarından biri de bireyin çevreye

adaptasyon yapma gücüdür.

Zihinsel gelişme için çocukları adaptasyon

sağlamaları gereken yeni durumlarla

karşılaştırmak gerekir.



Adaptasyon (Uyum sağlama)

Özümleme: Daha önce geliştirdikleri duyu

hareket şemalarını kullanma.

Uyma: Duyu hareket şemasını değiştirme

ya da uyarlama Çocuk. Hiç renksiz nasıl olur?

Anne: Su gibi

Çocuk: Allah da mı böyle?



Duyu- motor Dönem (0-2 yaş)

Kendini çevreden ayırt eder.

Ertelenmiş taklit görülür.

Nesne devamlılığı kavramı kazanılır.



Duyu Hareket Zekası

(Algılayan ve yapan zeka)

Düşünmez ve bilmezler. Bilgiyi zihinsel

olarak işleyemezler .

Çevreyi keşfetmelerine yarayan duyu

hareket şemaları geliştirirler.

Bir duyu hareket şeması geliştikçe bebek

onu bellekte depolar ve o sürekli bir

yetenek haline gelir.



Bebekler çevre ile bedenleri arasındaki ilişkiyi keşfetmekle meşguldür. Çevre ve kendileri hakkında bir şeyler öğrenmek için duyularını kullanırlar. Bakarlar, dinlerler, emerler, dokunurlar.

Duyusal yetenekler Motor Yetenekler

Sayısız doğal deneyimler yolu ile dış dünyanın kendilerinin bir uzantısı olmadığını anlarlar ve kendilerini çevreden bağımsız ayrı bir varlık olarak algılar.



Nesne Devamlılığı

0-4 Ay: Gözden uzak gönülden ırak



4-8 Ay: Kaybolan nesneyi kısa bir süre

aralar sonra ilgilerini kaybederler.



8-12 Ay: Saklanmış oyuncağı ilk gördükleri

yerde ararlar.



12-18 Ay nesneyi en son gördükleri yerde

ararlar.

18-24 Ay: Nesnelerin tüm olası saklanma

yerlerini bulurlar ve nesneyi saklayarak

karşılık verirler.



İşlemöncesi Dönem (2-7 Yaş)

Düşünce özellikleri

Benmerkezlilik

Sıvı miktarının korunumu



Odaklaşma

Tersine çevrilmezlik

Şimdiki durum

Yüzeyel görünümler



Sayılarla uğraşma yeteneği

Sayma hataları

Birebir denklik

Büyüme hataları



Sayma hataları



Birebir denklik



Büyüme hataları



Kavramlar ve kavram gelişimi

Bitkiler



AğaçlarÇiçekler

Meşeler Karaağaçlar Güller Papatyalar

Beyaz Sarı

Hiyerarşik örgütlenme yoktur.

Yapaycılık Dağları kim yaptı?

Başımızı kim yaptı?

Canlandırmacılık

◦ Ezan vakti nereden geliyor?

◦ Ezan vaktinin bacakları nerede?

◦ Bulutların gözleri nerede?



Somut İşlemler Dönemi (Piaget)

Mantıksal düşünme başlar.

Problemlerin çözümü somut nesnelerle yapılır.

Soyut işlemler yapılamaz.

Benmerkezlilikten giderek uzaklaşır.

Korunum ilkesi gelişir.

Özdeşlik: Ekleme ve çıkarma olmaksızın nesnenin aynı kalması

Ödünleme: Bir yöndeki artışın diğer taraftaki azalmayı karşılaması

Sınıflama ve sıralama da başarılıdırlar.

Geçişlik : Önceki parçalar arasındaki ilişkiden yeni bir

ilişkinin çıkarılması.



Geçişlik



Soyut İşlemler Dönemi (12 ve üstü yaş-

Piaget)

Tümden gelim yoluyla düşünür.

Güncel ve somut olan şimdinin ötesinde

düşünür.

Geçmişe ya da geleceğe yönelik olasılıklı

düşünür.

Hipotetik düşünce:

İdealler, değerler, inançlar gelişmeye başlar.



Elkind’ın Ergen Ben-merkezliliği

ve Düşsel Seyirciler

“İnsanların davranışları ve görünümleri ile

kendileri kadar saplantıyla ilgilendiklerine

inanmaları”

Kendilerini özel ve biricik hissederler.

Kendilerine hayran olma ile eleştirme arasında

gidip gelirler.



Ergen bu yaşta kendi düşüncelerinin ve söylediklerinin en doğru olduğunu düşünür. Herkesin kendisiyle uğraştığını ve onu takip ettiğini kimseye yaranamadığını düşünür!



Ergen benmerkezliliği

Fiziksel Ben-merkezcilik

Duygusal Ben-merkezcilik

Genç bu dönemde karşısındakinin duygularına kapalı kalıp sadece kendi duygularının farkındadır.

Zihinsel Ben-merkezcilik

Gencin; insanların dünyayı ve olayları algılama ve düşünme biçimlerinin yanlış olduğunu; tek doğrunun kendi algılama ve düşüncelerinin olduğuna inanmasıdır.



BEBEKLİK DÖNEMİ

Oral dönem ( Freud)

Temel Güvene karşı güvensizlik dönemi

(Erikson)

Duyu- motor dönem (Piaget)



KÜÇÜK ÇOCUKLUK DÖNEMİ

◦ Anal Dönem (Freud) (1-

3 yaş)

◦ Özerkliğe karşı kuşku ve

utanç (Erikson) (1-3 yaş)



OKUL ÖNCESİ DÖNEM (3-6

YAŞ)

Fallik Dönem ( Freud)

Girişimciliğe Karşı Suçluluk Dönemi

(Erikson)

İşlemöncesi Dönem (Piaget)



İLKOKUL DÖNEMİ (7- 11 YAŞ)

Latent Dönem (Freud)

Çalışkanlık ve Başarılı Olmaya Karşılık

Aşağılık Duygusu (Erikson)

Somut İşlemler Dönemi (Piaget)



ERGENLİK DÖNEMİ (12-18 Yaş)

Genital Dönem (Freud)

Kimliğe Karşı Rol Karışıklığı Dönemi

(Erikson)

Robert Havighurst’ün Ergenlik Dönemi

Elkind’ın Ergen merkezliliği

Soyut İşlemler Dönemi (12 ve üstü yaş-

Piaget)



Sizler birer sanat topluluğusunuz. Önemli

bir uluslar arası bienale katılıyorsunuz.

İşlediğiniz kavram gelişim. Bu kavramı

sanatsal bakış açısı ile yansıtmak için 5

dakikanız var. (Hazırlık süresi:20 dak)



Sizce hangi kelime, obje, renk, korku ve

arzu hangi yaşı ifade eder? –Form



Neden ilk üç yıla yatırım?

Daha sonraki yaşamı belirleyicidir.

Yaşam boyu üretkinliğin artması ve daha

yüksek yaşam standartları

Bir ülkenin küresel ekonomi içindeki

konumu, ülke halkının yeteneklerine

bağlıdır ve bu yetenekler erken dönemde

çocuk 3 yaşına gelmeden edinilir.



gelİŞİm kuramcilari - members.comu.edu.trmembers.comu.edu.tr/ozerd/gls-kuramlar.pdf ·...

Documents