Gebruik Leerlingvolgsysteem bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

André de JongManager toetsontwikkeling speciale leerlingen

Cito

Aanleiding Volgsystemen

Verbetering taal- en rekenprestaties leerlingen door onderwijs beter af te stemmen op leerlingen, waarbij een leerlingvolgsysteem een belangrijk hulpmiddel is.

•Opbrengst- en resultaatgericht werken•Passend onderwijs•Kwaliteitswetgeving•Referentieniveaus Meijerink

Wat heb ik eraan?

Leerling

• Ik kan laten zien wat ik kan in Taal en Rekenen.• Ik zorg dat ik blijf oefenen, precies op mijn niveau en

wat past bij mij.• Ik ervaar succes bij het maken van toetsen• Geeft mij informatie bij het maken van keuzen

Doel:• In mijn werk weten wat/hoe ik iets kan

uitrekenen/uitzoeken/opschrijven• Zelfredzaam zijn

Wat heb ik eraan?

Leerkracht/docent

• Is wat ik denk over de taal/reken kwaliteit van mijn leerling juist?

• Geeft mij een objectief gegeven over wat mijn leerling kan.

• Geeft mij inzicht in wat de leerbehoefte is van een leerling.

Doel:• Informatiebron voor gesprek met leerling bij het

maken van keuzen• Reflectie• Afstemming onderwijs

Wat heb ik eraan?

School

• Geeft ons informatie voor het samenstellen van klassen met identieke leerbehoefte

• Geeft ons inzicht in wat we bereiken met onze leerlingen

• Geeft ons een handvat om onderwijs af te stemmen op onze leerlingen

Doel• Efficiënter/effectiever onderwijs• Verantwoording naar leerling/ouders/inspectie

Belangrijk: Passende toetsen

Optimale meting door aanpassing:•Kenmerken van leerlingen

•Niveau van leerlingen

•Toetsomstandigheden optimalisen

Toetsselectie

Mogelijke aanpassingen

Niveaukeuze

Toetsselectie

Keuze

• Standaard toetsen Cito Volgsysteem PO of VO• Toetsen Speciale Leerlingen• Toetsen slechtziende en braille leerlingen• Toetsactiviteiten ZML

VSO in ontwikkeling voor:• Dagbesteding • Arbeidsmarktgericht• Diplomagericht

Standaard LVS/VAS-toetsen

Voorkeur voor iedere leerling!

•Bij regulier aanbod, niveau en groei vergelijkbaar met leeftijdgenoten.

Geeft meest optimale, efficiënte en vergelijkbare score voor leerlingen!

Toetsen voor speciale leerlingen

Toetsen speciale leerlingen

• Opbouw– Opgaventypen geclusterd– Instructie steeds vooraf aan opgavetype

• Samenstelling– Minder opgaven in één taak– Bepaalde opgavetypen niet of pas later

• Rapportagewijze - Functioneringsniveaus staan centraal

• Tussentoetsen

Visusproblemen 1

Slechtziende leerlingen:

Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde, Spelling, Woordenschat (3 t/m7)

•Opgaven en teksten groter afgedrukt•Meer contrast in tekst en afbeeldingen•Verwijzingen in teksten•Dikker papier•Opgaven selectie

Visusproblemen 2

Brailleleerlingen:

Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde, Spelling, Woordenschat

•Opgaven en teksten gebrailleerd•Omschrijvingen afbeeldingen•Opgavenselectie

Toetsactiviteiten ZML

Zeer Moeilijk Lerend

Doel: bepalen vaardigheid van leerlingen met vertraagde ontwikkeling, IQ tot 70•Voor wie ‘pen en papier’ toetsing niet mogelijk is.•Taal en rekenvaardigheden

Kenmerken

• Concrete natuurlijke activiteiten waarmee taal- en rekenvaardigheden in kaart worden gebracht.

• ‘Uitlokken’ verschillende toetsdoelen.• Koppeling ZML-leerlijnen.• Zelfredzaamheid

“Zet alle dieren in de wei, behalve de kip.”

ZML-toetsen TaalConcrete materialen en afbeeldingen

Hulpmiddel toetskeuze: stroomschema

SAMEN MET SCHOLEN!

VSO: In ontwikkeling

Dagbesteding

Concept Volgsysteem

Toetsactiviteiten taal en rekenen VSO:Met concrete activiteiten de taal- en rekenvaardigheden volgen.

•Zelfredzaamheid centraal m.n. in leefcontexten wonen en vrije tijd•Voortzetting ZML

–Toetsactiviteiten–Functionele theorietoetsen vlg peuter/kleuter opzet

•Gekoppeld aan leerlijnen (Criterium georiënteerd)

Arbeidsmarktgericht

Concept Volgsysteem

Twee toetstypen•Adaptieve theorietoetsen -‘functioneel’- •Praktijktoetsen: taal/rekenen

Leergebieden: •Begrijpend lezen, •Rekenen-Wiskunde, •Taalverzorging

Diplomagericht

Concept Volgsysteem

VAS-aanvulling•Adaptieve toetsen (‘entree’)

– Niveau-inschatting– Snelle rapportage

•Richtlijnen speciale leerlingen

Samenhang volgsystemen

• Aansluiting Cito volgsystemen, inclusief opbouw schalen;

• Mogelijkheid overgang aangeven;

• ‘Naast’ elkaar op school bruikbaar.

dagbesteding diplomaarbeid

1F

Alleen samen met scholen!

• Aangeven van wensen• Commentaar op bestaande toetsen• Bepalen toetsvorm• Construeren van opgaven• Bepalen rapportages• Deelname aan proeftoetsingen

Feedback

Niveaukeuze

98

100

102

104

106

108

112

114

116

118

120

122

124

110

Toets 2

45

17

36

7

Toets 1 32

44

18

49

Van toetsscores naar vaardigheidsscores

Doel:

Zo optimaal mogelijk vaardigheid leerling meten, passend bij de leerling.

•Uitslag toets meest nauwkeurig en betrouwbaar•Zelfvertrouwen leerling

Keuze passend niveau toets

• Uitslag vorige toetsafname• Onderwijsaanbod• Competentiegevoel leerling• Samenstelling van de groep

Toetsomstandigheden optimaliseren

Afname omstandigheden

• Aantal opgaven, soort opgaven, afnamecondities beïnvloeden wat een toets meet en hoe nauwkeurig een toets meet.

• Reden: vaststellen wat de vaardigheid van leerlingen is, zonder hulpmiddelen om ondersteuningsbehoefte te bepalen.

Doel van de toets is bepalend voor toestaan hulpmiddelen en aanpassingen!

Uitgangspunten

• Gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig.

• Alleen relevante aanpassingen meten.• Meten wat je wilt meten.

Aanpassingen zijn leergebied afhankelijk!

Mogelijke beperkingen en oplossingen

• Motorische beperking– Oplossing: omschrijven, aanwijzen,

• Korte concentratieboog – Extra pauze, opsplitsen taak.

• Beperkte leesvaardigheid– Extra tijd, voorlezen (niet bij begrijpend lezen!)

Inzet computer en digitale toetsen

Wegwijzer toetsgebruik

Gratis downloaden:

www.cito.nl zoek: wegwijzer

Volgen toetsontwikkeling:

Nieuwsbrief Speciale leerlingen

Vragen/opmerkingen?