MILOSAO, MILOSAO, VAZOJA DHE VAZOJA DHE FILXHANET E FILXHANET E NAPOLEONIT NAPOLEONIT DHURATE PER DHURATE PER ALI PASHE ALI PASHE TEPELENENTEPELENEN

takimet dhe bisedimet e tyre me përfaqësuesit e diplomacisë ruse, një orientim të ri të plat-formës së Moskës për çështjen e Kosovës: Nga paralelizmat me rajonet problematike ...

Viti XIII - Nr.3970 E diel, 26 Gusht 2007

Kryeredaktore: Anila BASHAZv/kryeredaktor: Erl MURATI - Rezarta DELISULA - Granit SOKOLAJ

Tel:(04)359-104, Fax:(04) 359-116 E-mail:gazetashqiptare@balkanweb.com

Çmimi, 50 lekë (1 euro)

OPINIONI I DITES

Në strategjinë ruse të bllo-kimit permanent të pa-

varësisë së Kosovës po del gjithnjë e më hapur një element i ri. Partnerët perëndimore, çdo ditë e më tepër po kuptojnë nga

RUSIA SYNON TA BEJE KOSOVEN PALESTINE

Nga KATOVICA

FALAS BASHKE ME GAZETEN

SOT NE SUPLEMENTIN Në faqet 2-4

NARD NDOKA:NARD NDOKA:

ZJARRET BLLOKOJNE EKSPORTIN. NE GREQI VDES NJE SHQIPTARNAFTA DREJT KOSOVESPolicia bllokon botet me naftë pasi fl akët u afruan në rrugën nacionale. Një shqiptare ndihmoi turistët

në hotelin grek, por u përfshi nga fl akët. Topalli: Trupi i saj do të sillet me urgjencë në Shqipëri

SITUATE ALARMANTE NE VERI TE VENDIT POR EDHE NE SHTETIN FQINJ PER SHKAK TE TEMPERATURAVE TE LARTA

As Kanuni As Kanuni nuk lejon nuk lejon djegien e trupavedjegien e trupaveVITO VITO KAPO: KAPO: Bëni ligjin Bëni ligjin

Vijon në faqen 20

HETIMET E MINISTRISE

Hapet dosja e Hapet dosja e vjedhjes në ’97 e vjedhjes në ’97 e thesarit të Veriutthesarit të Veriut

Në faqen 18INTERVISTA

Kadare kundër Kadare kundër Bashës: Duhet Bashës: Duhet bërë më shumë bërë më shumë

për Kosovënpër KosovënNë faqen 19

Në faqet 13-17

E diel 26 Gusht 20072- FAQJA E PARE

EDISUD Spa, REDAKSIA: Redaktor i Politikës: Erl Murati, Redaktor i Suplementeve: Rezarta Delisula, Redaktor i Specialeve: Artan Hoxha, Redaktor i Kronikës dhe Rretheve: Granit Sokolaj, Kultura: Admirina PEÇI, Ndërkombëtare: Elira Çanga,Art Designer: Nevila SAMARXHI. ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Lindita DODE, Shpërndarja: Gerti RUÇI, Cel 0682090378, Marketingu: Ilda ISUFI, Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04)359-104 Tel&Fax:(04) 359-116 Marketingu: 359-104. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@balkanweb.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Konica color”

ZJARRET NE GREQIDEMET

09:00Autoritetetgrekenjoftuan sezjarret e shumta që kanëpërfshirë vendin, e kanëçuar numrin e viktimavenë 37, ndërsa dhjetëra tëtjerë janë plagosur.Zjarret shpërthyen njëditë më parë në jug tëPeloponezit, dukebllokuar banorët e zonësnë këto fshatra,para se ata tëevakuoheshin.

11:15Dy vatra tëmëdha zjarrishpërthyennë afërsi tëkryeqytetit grek,Athinës, ndërsarrugët në këtë qytetu bllokuan. Numri iviktimave arrin në41, ndërsa zyrtarëtthonë se dy avionë,një helikopter dhe20 zjarrfikëse popërpiqen të shuajnëflakët.

12.20Zjarret nëmalinHymettusnë lindje të Athinës,mbërrijnë edhe nëkryeqytet, për shkak tëerërave të forta. Nisevakuimi i ndërtesaveedhe në kryeqytet,ndërsa autoritetetpohojnë se situata ështëshumë problematike dhenuk mundtë mbahetnën kontroll.

17:30Qeveriagreke shpalligjendjen ejashtëzakonshme nëvend, ndërsa numri iviktimave arriti në 44persona në rajonin ePeloponezit. KryeministriKostas Karamanlisdeklaroi se frontet eshumëfishta të zjarrit nukmund të jenë thjesht njëkoincidencë dhe sefajtorët duhen gjetur samë shpejt.

ORE PASORE

ZGJEDHJETGreqia pritet tëzhvillojë zgjedhjet eparakohshme më 16shtator, vendim ky qëu mor nga KryeministriKaramanlis, për shkaktë një sërë skandaleshqë “tronditën” qeverinëe tij, por edhe përshkak të situatës sëpaprecedent të krijuarnga zjarret që kanëpërfshirë gjithë vendin.

KARAMANLISKryeministri grek

deklaroi dje se i gjithëvendi është në gjendje

të jashtëzakonshmedhe se të gjithë duhettë mobilizohen për të

përballuar këtëfatkeqësi të madhe.

“Askush s’ka të drejtët’u marrë jetën të

tjerëve, të shkatërrojëmjedisin dhe të gjithë

vendin”, - tha ai.Kryeministri shprehu

keqardhjen për familjete viktimave dhe kërkoi

nga vendet e BE-së,ndihmë për të vënë

nën kontroll situatën.

VIKTIMATTë paktën 50 vetë kanë humbur jetën në zonat jugore të Greqisë,për shkak të zjarreve të fuqishme që kanë përfshirë të gjithëvendin. Qindra të tjera janë plagosur dhe intoksikuar për shkak tëflakëve dhe tymit. Rajoni më i prekur është ai i Peloponezit, ngaku, që dje në mëngjes ka nisur evakuimi masiv i popullsisë

50ZJARRETAutoritetet në vend kanë bërë të ditur se bëhet fjalë për më shumëse 170 zjarre që kanë shpërthyer gjatë 48 orëve të fundit dhe duketse e kanë “gjunjëzuar” vendin. Kryeministri ka shpallur gjendjen ejashtëzakonshme dhe ka kërkuar ndihmë nga vendet e BE-së, përtë mbajtur situatën nën kontroll.

170DËMETFlakët kanë shkatërruar mijëra hektarë pyje dhe dhjetëra ndërtesa,ndërsa zyrtarët pohojnë se dëmet janë të pallogaritshme dhe mundtë arrijnë në miliona euro. Rrugët në Athinë si dhe në qytete tëtjera janë bllokuar, ndërsa në rajonet e përfshira nga flakët vazhdonevakuimi i banorëve e turistëve.

MlnUSHTARËPërveç brigadave të panumërta të zjarrfikësve, qeveria kaangazhuar edhe ushtrinë në “luftën”kundër zjarreve. Rreth 700 ushtarë janë dërguar në tri zonat mëtë prekura nga zjarret, në Lakonia,Mesinia dhe Ilias.

700Shpallet gjendja e jashtëzakonshme. BE dërgon ndihmat e para

Zjarret gjunjëzojnëGreqinë, mbi 50 të vdekur

dhe qindra të plagosurELIRA ÇANGA

e.canga@gazetashqiptare.com

Zjarret gjunjëzojnë Greqinë. Të paktën 50 vetë,mes të cilëve edhe fëm-

ijë, kanë gjetur vdekjen, ndër-sa qindra të tjerë janë plago-sur për shkak të flakëve qëkanë përfshirë të gjithë zonënjugore të vendit. Autoritetetthonë se numri i viktimavemund të rritet nga momenti nëmoment, duke rritur përmasate asaj që konsiderohet tashmësi një tragjedi kombëtare”,njoftoi agjencia greke elajmeve ANA. Zjarret më tëfuqishme të dekadave të fun-dit në vendin fqinj shpërthy-en të premten në gadishullinjugor të Peloponezit, por tash-më janë përhapur në fronte tëtjera për shkak të erërave tëforta dhe temperaturës sëlartë. “Numri i të vdekurve kaarritur në 50 në rajonin ePeloponezit, në zonat e tjeranuk ka viktima”, - deklaruanburimet pranë zjarrfikësve.Ata thanë se kishin gjetur tru-

pat e karbonizuar të viktimavenë rrugë, në shtëpitë e djeguraapo makinat e shkrumbuara.Pamja më e tmerrshme ishteajo e një nëne të karbonizuarqë shtrëngonte ende fëmijën esaj në krahë.

Mesditën e djeshme, zjar-ret shpërthyen edhe në afërsitë Athinës, duke detyruarkështu evakuimin e banorëve,një manastiri si dhe dukebllokuar për disa orë rrugënqë lidh kryeqytetin meaeroportin. “Jemi të dëshpëru-ar për atë që po ndodh në

Peloponez, por situata këtuështë po kaq e tmerrshme”, -tha për televizionin grek, An-geliki Spanou, banor i lagjesHolargos të Athinës.

Zjarret kanë avancuar derinë periferitë e kryeqytetit, pornë orët e darkës janë vënëpjesërisht nën kontroll. Briga-dat e zjarrfikësve po luftojnëpër të shuar mbi 170 zjarre nëtë gjithë vendin, në Greqinëperëndimore, Peloponez, Il-ias, Mesinia, ishujt Evia si dheAtikë”, - tha zëdhënësi i depar-tamentit të zjarrfikësve Ioannis

Stamoulis said. “Fshati im podigjet”, - tha një banor i Trav-losit në zonën e Ilias për televiz-ionin grek. “Aty ndodhen 500vetë. Kemi mbushur dhjetërakova me ujë dhe po presim qëflakët të afrohen. Nuk mund tëbëjmë asgjë tjetër”, - shton ai.Ndërkohë, politikanët kanëndërprerë fushatën elektoralepër zgjedhjet e parakohshme të16 shtatorit, ndërsa kryeminis-tri grek, Kostas Karamanlis utha dje gazetarëve se “vendi popërjeton një tragjedi ko-mbëtare”. Ai shpalli gjendjen

e jashtëzakonshme, e ndërsabëri të ditur se qeveria ka mar-rë një sërë masash për të për-balluar situatën. Edhe Presi-denti Karolos Papoulias ushprehu keqardhjen dhengushëllimet e tij familjeve tëviktimave. “Më duket sikurkam humbur familjen time, ushpreh dhimbjen dhe dësh-përimin familjeve të vikti-mave”, - tha ai. Athina kakërkuar ndihmën e BE-së dheFranca, Kanadaja dhe Nor-vegjia kanë dërguar dje ndih-mat e para, pesë avionë, njëhelikopter dhe 60 zjarrfikëspër të ndihmuar grekët tëmarrin nën kontroll situatën

FAQJA E PARE - 3

500 mijëEMIGRANTËTSHQIPTARËRreth 500 mijë ështënumri i emigrantëveshqiptarë në Greqi.Shumica e tyre jetojnë nëAthinë dhe në zonatpërreth saj, por edhe nëqytete të tjera të mëdha,si dhe në zonën jugore tëvendit dhe në ishujt që errethojnë atë.

OFERTE SPECIALESIGUROJME TE DREJTA STUDIMI PA KONKURSNE RUSI, BJELLORUSI, KAZAKISTAN, LETONI,

LITUANI, MOLDAVI DHE UKRAINEPër shkolla të larta me pagesë të leverdisshme (disa herë më të ulta se në Perëndim dhe Shqipëri) për: Shkenca Mjekësore (mjekësi e pergjithshme, stomatologji, farmaci etj), Shkenca Politiko-

Shoqërore dhe Ekonomike (jurisprudencë, politologji, diplomaci, sociologji, ekonomi, bankë,financë, audit, marketing, hoteleri-turizëm, kulturë fizike dhe sporte etj), Shkenca Teknike (inxhinierimekanike, elektronike, radio, kompjuterike, inxhinjeri ndërtimi, arkitekturë, telekomunikacion,informatikë etj), artet e bukura (pikturë, skulpturë etj), në konservatore, kinematografi, teatër,balet, koreografi, gjuhë të huaja (anglisht, arabisht, frëngjisht, gjermanisht, italisht, japonisht,spanjisht, suedisht) etj. Mundësojmë vijimin e shkollës së mesme (shtetërore ose private) me pagesë për: muzikë,

pikturë, sport, shkenca teknike etj. Sigurojmë edhe të drejta studimi për kurse kualifikimi dhe specializimi pasuniversitare (në

mjekësi mbi 70 specialitete) dhe për diplomë të dytë në specialitetet jurisprudencë, diplomaci, gazetari,ekonomi, sociologji (me afate 2-3 vjet) etj. Kurse 1,2,3-6 mujore ose 1 vjeçare të gjuhës ruse ose tëgjuhëve të tjera të huaja (anglisht, arabisht, frëngjisht, gjermanisht, italisht, japonisht, spanjisht, suedishtetj.) Dorëzimi i kërkesave dhe dokumenteve të tjera për regjistrim përfundon më 12.09.2007. Nisja individuale ose në grup do të bëhet: 1. Për studentët e shkollave të larta në periudhën 15 Shtator - 15 Tetor 2007. 2. Për nxënësit e shkollave të mesme në periudhën 15 Shtator - 15 Tetor 2007.

PA HUMBUR KOHË KONTAKTONI ME KORDINATORIN NË VLORË:Cel. 069 21 50 160

Viktimatshqiptare- Altina Tomorri

- Spiro Kosia (i plagosur)- Tre të zhdukur

Tragjedia greke prek dhe emigrantët shqiptarë. Familjarët i kërkojnë ndihmë Tiranës për të kthyer trupat

Shqiptarja vdes duke shpëtuar turistëtTre të tjerë konsiderohen të zhdukur, një i plagosur rëndëDonte të

shpëtonteturistët e

fundit në hotelinku punonte, nëAeropoli të Gre-qisë, por ka përfun-duar vetë në flakëtqë prej ditësh kanëpërfshirë të gjithëzonën. Ështëtragjik fati i 33-vjeçares nga Sh-qipëria, Altina To-

bërë të ditur ende. Ata thonëse dhjetëra trupa janë gjeturtë karbonizuar mëngjesin edjeshëm, kryesisht në zonëne Peloponezit, të përfshirënga flakët në 24 orët e funditdhe se numri i viktimave dhe

të plagosurve mund të rritet.KËRKESA EFAMILJARËVE

Të afërmit e familjarëve tëviktimave kanë kërkuar djendihmë nga autoritetet sh-qiptare për të kthyer në atd-he trupat e të afërmve të tyre.“Ne kemi përballur çdo gjë

vetë. Autoritetet greke nukkanë kontaktuar me ne dhenuk na kanë premtuar ndih-më. Por, ne u kërkojmë au-toriteteve shqiptare të an-gazhohen dhe të na ndih-mojnë për të sjellë në atdhetrupat e të afërmve”, thanëata, të intervistuar nga

morri, e cila dje ka humburjetën dje për shkak të zjarrevetë fuqishme që kanë prekurqytetin e Aeropolit dhe kanëshkrumbuar rajonin ePeloponezit, në jug të venditfqinj. Emigrantja nga Sh-qipëria, që prej vitesh jetontenë vendin fqinj, rezultontashmë në listën e viktimavetë tragjedisë më të madhegreke. Një tjetër shqiptar,emri i të cilit nuk është bërë iditur, rezulton mes 50 vikti-mave të shkaktuara nga zjar-ret, ndërsa burime nga spi-tali grek në Pirgos bëjnë tëditur se një shqiptar ështëmes të plagosurve. Spiro Ko-sia nga Elbasani, prej viteshemigrant në Zahero të Gre-qisë, po kurohet aktualishtnga djegiet që ka pësuar.Ndërkohë, burimet kanë njof-tuar se edhe tre shqiptarë tëtjerë rezultojnë të zhdukur,por emrat e tyre nuk janë

televizionet shqiptare. Au-toritetet shqiptare, nga ana etyre, nuk kanë bërë asnjë de-klaratë në lidhje me këtëkërkesë të familjeve të vikti-mave. Por, Ministria ePunëve të Jashtme ka bërë tëditur dje se i ndjek meshqetësim këto ngjarje dheshpreh ngushëllimet e saj ethella familjeve të viktimave.Ministria njoftoi se “ambas-ada shqiptare në Athinë kadërguar përfaqësues pranëfamiljes së viktimës për t’ingushëlluar dhe për t’i ndi-hmuar në procedurat e ras-tit”. Ndërkohë, zyrtarët nëTiranë kanë konfirmuar se“janë në kontakt të vazh-dueshëm me autoritetetgreke dhe përfaqësinë nëAthinë për informacione tëmëtejshme”. el.ça

Ministria e Jashtme,shqetësim për emigrantët

Ministria e Jashtme e Shqipërisë deklaroi dje se "pondjek me shqetësim ngjarjet tragjike në Greqi", si dhe ishprehu ngushëllimet e thella qeverisë greke dhe famil-jeve të viktimave. "Ministria ka qenë edhe më e shqetë-suar dhe ka vijuar kontakte të vazhdueshme për emi-grantët tanë në Greqi", thuhet në një deklaratë për sht-yp të ministrisë. "Gjejmë rastin për të përcjellë ngush-ëllimet e thella të Ministrit të Jashtëm z.Basha përfamiljen e viktimës shqiptare, Altina Idriz Tomorri"."Ambasada jonë në Athinë ka dërguar përfaqësuespranë familjes së viktimës, për t'i ngushëlluar dhepër t'i ndihmuar në procedurat e rastit", theksohetnë deklaratë. "Po nga policia greke njoftohemi përnjë shqiptar të plagosur lehtë në dorë në zonën ePirgos, i cili aktualisht po trajtohet në spital dheështë jashtë rrezikut për jetën. Jemi në kontakt tëvazhdueshëm me autoritetet greke dhe përfaqësinëtonë për informacione të mëtejshme", thuhet në ko-munikatën e Ministrisë së Jashtme.

-

Topalli ngushëllonhomologen greke

Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli i ka dër-guar dje një letër homologes së saj greke, Ana Bena-ki, për të shprehur dhimbjen dhe ngushëllimet nëlidhje me tragjedinë e rëndë në zonën jugore të Gre-qisë, ku si pasojë e zjarreve të fuqishme humbën jetënmbi 50 vetë, mes të cilëve edhe dy shqiptarë. "Ndoqame dhimbje lajmet e hidhura dhe dua të shpreh dësh-përimin dhe dhimbjen lidhur me këtë tragjedi", thu-het mes të tjerash në letrën e Topallit. Kryeparlamen-tarja duke shprehur ngushëllime për familjet e vikti-mave, thekson se "qeveria dhe populli shqiptar gjen-det pranë Greqisë në këtë tragjedi". Kryetarja e Kuv-endit theksoi gjithashtu, se "qeveria duhet të sjellëpatjetër në atdhe trupat e viktimave shqiptare". Ajo ikërkoi gjithashtu Ministrisë së Punëve të Jashtme tëShqipërisë, të bëjë më shumë për t'u qëndruar pranëfamiljeve të viktimave dhe të angazhohet për të ndi-hmuar ato në përfundimin e procedurave dhe sjell-jen e trupave të të afërmve të tyre në Shqipëri.

E diel, 26 Gusht 20074 - AKTUALITET

Urdhri i policisëështë dhënë, pasi

ditët e funditkanë kaluar disa

bote tëfurnizuara me

naftë drejtKosovës

Situata në Kukësështë endealarmante.Ministria e

Brendshme nismjetet ajrore për

disa zona tëthella

Rregulli bën përjashtim vetëm për trajlerat që janë të shoqëruar me polici dhe zjarrfikëse

Bllokohen botet me naftë drejt KosovësPolicia jep urdhrin, pasi zjarri u afrua në Qafë-Shllak

VATRAT E ZJARREVE

• Në malin e Jushit në Bushat tëShkodrës, një vatër e re

• Situata në Kukës e njëjtë, zjarrenë Arrën, Qafë-Shllak etj

• Në Mirditë, shuhen dy zjarret nëLajthizë e Kaçinar; zjarrivazhdon në grykën e Oroshit.

• Disa vatra të vogla vijojnë endenë komunat e Gjirokastrës

• Në malin e Xhyrës në Elbasanvazhdojnë ende dy vatra zjarri

• Vatër e re zjarri në malin eNikolicës në Korçë

ALFRED OLLI

Qeveria italiane vë nëdispozicion një helikopter HEKTARË

pyje eshkurre janëdjegur nëbjeshkët eArrnit nëKukës,ndërsa dëmipërllogaritetnë milionalekë

2000MILIONElekëpërllogaritetdëmi iarritur derimë tani nëqarkun eShkodrës,si pasojë evatrave tëzjarreve

140

Arbër ZAPODIrrethet@gazetashqiptare.com

KUKES

Eksporti i karburantevenëpërmjet aksit Tiranë-Kosovë, për disa

ditë do të pezullohet. Bëhetfjalë për botet me naftë qëlëvizin në këtë aks. Policia eKukësit ka nxjerrë një ur-dhër, ku do të ndalohenbotet e ngarkuara me kar-burant që të lëvizin në Qafë-Shllak. Kjo për shkak të tem-peraturave tepër të larta dhezjarret që rrezikojnë tëbllokojnë totalisht këtërrugë. Ndërkohë, pushtetivendor ka rënë në negocia-ta me Ministrinë eBrendshme për të lokali-zuar vatrat me mjete ajrore,të cilat kanë ardhur nga Ita-lia. Këto mjete do të ndë-rhyjnë në mjaft terrene tëthella, ku ndërhyrja e çdomjeti tjetër për shuarjen eflakëve është e pamundur.Aktualisht, situata në disazona të Kukësit është alar-mante, sidomos në Arrën,Qafë-Shllak, Shëmri, etj.URDHRI

Sipas urdhrit të lëshuardje, për shkak edhe tëemergjencave dhe vatrave tëzjarrit që rrezikojnë të dalinnë akset nacionale, do tëndalohet të lëvizin në Qafë-Shllak autobotet e naftës dhenë tërësi karburantet apo tra-jlerat me çfarëdo ngarkese qëtë jenë, për shkak se rreziku izjarrit është permanent.Lajmi është pohuar dje zyr-tarisht nga shefi i Komisari-atit të Kukësit, nën/komisarMuharrem Furriku. Sipas tij,nga ky rregull bëjnë përjash-tim vetëm ato bote që janë të

shoqëruar me polici dhezjarrfikëse. Në të kundërt,mjetet do të bllokohen e kthe-hen mbrapsht, pasi nuk kaasnjë siguri për to dhemundësia e shpërthimit sipasojë e shkëndijave të zjar-rit është shumë e madhe.Urdhri i policisë ështëdhënë, pasi ditët e fundit

kanë kaluar disa bote tëfurnizuara me naftë drejtKosovës. Por vatrat e zjarrittashmë janë shumë afërrrugës nacionale, dhe këtomjete me karburant kanërrezikuar të shpërthejnë e tëdigjen në mes rrugës. Nëkëtë mënyrë, aksi do tëbllokohej totalisht e vargu i

makinave do të shkaktontekaos në këtë aks.SITUATA

Kreu i policisë, Furrikubëri të ditur në një konfer-encë për shtyp se situata ezjarreve në rajonin e Kukësitpo përparon me shpejtësi.Ai u ka bërë thirrje banorëvetë fshatrave, strukturave

lokale dhe gjithë faktorëve,që të bashkëpunojnë përmenaxhimin e situatës sëkrijuar. “Ne e kemi situatënnë vëzhgim, - tha Furriku, -dhe situata e zjarreve ështëe rënduar. Por mbi këdo qëvë dorë mbi masivet pyjore,pasi ka të dhëna se shumi-ca e zjarreve janë vënë me

qëllim, do të veprojë ligji meashpërsinë më të madhe”.Shefi i Komisariatit tëKukësit siguroi se pas nego-ciatave me Ministrinë eBrendshme, ishte arritur qëpasdite të dërgoheshin mjeteajrore për shuarjen e zjarritnë zonën e Shëmrisë të rre-thit të Kukësit.

Drejtori i Emergjencave Civile në Ministrinë e Brendshme, Alfred Olli ka kon-

firmuar dje se qeveria italiane ka vënë në dis-pozicion një helikopter, me qëllim shuarjen ezjarreve. Olli pohoi se situata në disa rrethetë vendit është ende alarmante. Ai citoi disavatra në rrethet Dibër, Mirditë e Bulqizë. “Kadisa vatra të reja në veri. Kemi përdorur sh-

tabin e emergjencës dhe shërbimet pyjore,ndërsa qeveria italiane ka ndihmuar me njëhelikopter pasi në disa zona nuk mund të ndë-rhyhet, veçse në rrugë ajrore”, - tha Olli. Shefii Shtabit të Emergjencave i bëri apel dhe ko-munitetit, që të jetë më i kujdesshëm. Shumëprej zjarreve kanë rezultuar të kenë qenë tëqëllimshme, sidomos nga barinj.

E diel 26 Gusht 2007 POLITIKE - 5

PLLKryetari i Partisë

Lëvizja e Legalitetit,Ekrem Spahia

deklaroi dje se "përzgjedhjet e pjesshme

parlamentare nëzonën elektorale nr.

31 në Tiranë, PLL dotë mbështesë Edi

Palokën si kandidatqë ka dalë nga

koalicioni i djathtë".Pasi ka sqaruar se

mes partisë së tij dheLZHK-së nuk ka asnjëlidhje, Spahia u kërkoi

të gjitha partivepolitike të spektrit tëdjathtë të unifikohen

për të dalë me njëkandidat të vetëm, përtë mos pasur rrjedhje

votash.

Ndërsa aleatët edjathtë kanë dalënë mbështetje tëkandidatit të PDPaloka tek e majtaLRI del për kartat estudentëve, por jopër kandidatin përdeputet të Zonës 31në Kryeqytet. Deritani asnjë parti emajtë s’ështëprononcuar përZhegun

PBKPartia e Ballit Kombëtar ka vlerësuar Palokën sikandidatin e duhur, duke theksuar se njëmarrëveshje mes kandidatëve të djathtë do tëlehtësonte fitoren. "Edi Paloka është kandidati meformatin e duhur për të përfaqësuar zonën 31", -është shprehur dje në një prononcim për mediat,kreu e kësaj partie, Artur Roshi. Në emër të PBK-së, ai ka shprehur gjithashtu mbështetjen eelektoratit të kësaj partie për kandidaturën ePalokës.

Tedi Blushi

Beteja elektorale përmandatin e deputetitnë zonën zgjedhore

nr.31 në kryeqytet, është çe-lur dje me një luftë të ashpërnervash dhe deklaratashmes kandidatëve Paloka,Zhegu e Shehi. Në një pron-oncim për mediat, gjatë taki-meve në bazë, kandidatidemokrat Paloka e ka cilë-suar si amatoresk kandidi-min e Luan Zhegut nga anae opozitës. Madje duke eironizuar atë, Paloka do tëshprehej se "kandidimi iZhegut në politikë është sikandidimi im në këngë".Mbështetur mbi këtë argu-ment, ai do të sh-tonte më tej se"për këtë arsye, ainuk ka kohë përtë humbur dukeu marrë me njëkëngëtar". Poredhe nga ana ekandidatit so-cialist nuk kanëmunguar thum-bimet në adresëtë rivalitdemokrat. Në njëprononcim për mediat, fillpas këtyre deklaratave tëPalokës, Zhegu u shpreh se"shoqëria shqiptare është aqe emancipuar sa të bëjëzgjedhjen e duhur, dukemos humbur kohë pas fjali-meve boshe". Në funksion tëkëtij qëndrimi ai tha gjith-ashtu se "përderisa Dashi kavotat e tij, Luani të tijat dhePaloka të tijat, elektorati e kavendosur tashmë fituesinmes garuesve". Jashtë kësajlufte nervash nuk ka mbeturas kandidati i Lëvizjes përZhvillim Kombëtar,Dashamir Shehi. Gjatë njëkonference me gazetarët, ai

ka kërkuar që "niveli i garëselektorale duhet të jetë më ilartë se kaq", duke iu referu-ar kësisoj dy konkurrentëvetë tij, Paloka e Zhegu. Porduke qenë i pafuqishëm përtë zgjedhur kundërshtarët etij, Shehi u shpreh se përballëtyre ai e ndjen veten fitues,përderisa sikundër u shpreh"gëzon mbështetjen dhe ale-ancën e qytetarëve të Ti-ranës". Siç shihet pra, ter-mometri politik ka shënuardje temperatura tepër të lartanë këtë zonë të Tiranës, aq sanuk është e vështirë tëparashikohet se gjatë ditëve

në vazhdim do të kemi njëgarë edhe më të tensionuarmes tyre.ZHEGU

Kryesia e PS-së vendosidy ditë më parë që të zyrtari-zojë kandidaturën e LuanZhegut, për zgjedhjet nëzonën nr. 31 në Tiranë. Dukee paraqitur atë si përfaqësuestë denjë të traditës qytetaredhe qeverisëse, Rama ushpreh se "ai është përfaqë-sues i denjë i asaj tolerancedhe i asaj vëmendjeje të do-mosdoshme të çdo qytetari tëkahershëm ndaj të ardhurvenë qytet". Zhegu, një nga kan-

tautorët më të njohur sh-qiptarë, iu afrua përfaqësim-it politik pas propozimit tëPS-së në vitin 2000 për të kan-diduar për kreun e njësisëbashkiake nr. 9. Pasi fitoimandatin në zgjedhjet e vitit2000, ai rikandidoi dhe nëzgjedhjet e ardhshme të vitit2003. Ish-këngëtari i njohur iskenave dhe ekranit drejtoinjësinë bashkiake nr.9 në dymandate, duke i lënë vendinnë vitin 2007, kandidatit tëopozitës së bashkuar, ArmondHalebi, nga LSI-ja.PALOKA

Partia Demokratike ka për-

caktuar si kandidatin e saj zyr-tar për zonën zgjedhore 31, EdiPalokën, i cili aktualisht ështëdrejtori i ATSH-së. Ai ështëshprehur i sigurt në fitoren e tijjo vetëm për faktin se ështëbanor i kësaj zone, por edhesepse gëzon mbështetjen emaxhorancës në pushtet. "Kjoështë zona ku unë banoj dhevërtet që kam obligime ndaj saj.Ajo është zona që zgjodhi Pres-identin e Republikës; kam mëse 40 vite që banoj atje, kam obli-gime ndaj miqve, ndajshokëve, kështu që obligimet emia do të jenë dyfish", - ështëshprehur Paloka. Në zgjedh-

jet e fundit parlamentare të 3korrikut '05, ky i fundit kandi-doi për mandatin e deputetitnë zonën zgjedhore nr.34, nëtë cilën humbi përballë social-istit Shpëtim Idrizi.SHEHI

LZHK do të konkurrojë nëkëtë zonë me kryetarin e saj,Dashamir Shehi, i cili gjithash-tu është banor i saj si edhe njënjohës i mirë i elektoratit tëdjathtë. Kandidimin e Shehitnë këtë zonë, LZHK-ja embështet në cilësitë e tij si njëfigurë me integritet moraldhe me një eksperiencë tëkonsiderueshme politike.

Lëvizja Rinore për Integrimreagoi dje lidhur me Kartën

e Studentit, e cila ende nuk ështëvënë në dispozicion për studentëtshqiptarë. Kjo lëvizje kërkon qëqeveria të bëjë një transparencëpër fondet që janë akorduar përrealizimin e kartës. Sipas drej-tuesve të saj, Karta e Studentitduhet të ishte funksionale gjatëvitit shkollor 2006-2007, por aspër vitin shkollor 2007-2008 nuk po realizohetnjë projekt i tillë.

"Ne si Lëvizje Rinore për Integrim e quajmë tëpapranueshëm faktin që talljet me studentët të vazh-

dojnë në pafundësi dhe i bëjmëthirrje qeverisë që të fillojë tamarrë seriozisht këtë punë e tëkthejë realisht vëmendjen ndajstudentëve", - bën të diturnjoftimi zyrtar i këtij forumirinor. Sipas tyre, karta i jep njëstatus të munguar studentëv,të barabartë me të gjithë bash-këmoshatarët e tyre në Europë,madje nga ajo, ato kanë për-

fitime të drejtpërdrejta nga zbatimi i saj. Dukeiu referuar gjithnjë të njëjtit burim, LRI-ja do tandjekë në vazhdimësi këtë çështje dhe kërkon ngaqeveria shqiptare të zbatojë vendimet e veta.

LRI: Karta e studentit,Qeveria të mbajë premtimin

Fillimi i sesionit të ri par-lamentar do të përkojë edhe mevazhdimin e punës së komisionittë posaçëm për reformën zgjed-hore, afati tremujor i të cilit kaskaduar pa ndonjë rezultat para-prak. Puna e këtij komisioni ësh-të mbyllur pa ndryshime në Ko-din Elektoral dhe në Kushtetutë,ndaj edhe gjithçka ka mbetur atyku nisi. Pas zgjidhjes së çështjessë Presidentit, klasa politike ka shprehur së fund-mi vullnetin për realizimin e reformës zgjedhore.Politikanë të të dy krahëve kanë deklaruar së fund-mi se përmirësimi i Kodit Elektoral dhe ndryshimet

në Kushtetutë do të shndërrohenshumë shpejt në kryefjalën e ax-hendës së politikës. Në këtëmënyrë, edhe pse mandati i Ko-misionit të Reformës Zgjedhoreka skaduar, ekziston vullneti iplotë politik për shtyrjen e tij. Nëkëtë mënyrë pritet që Kuvendi tëmarrë vendim për shtyrjen e afatittë mandatit të Komisionit të Re-formës Zgjedhore në seancën e

parë të tij, pasi si për çdo komision tjetër, veprimtar-ia e Komisionit të Reformës Zgjedhore është pezu-lluar dhe koha e mbetur deri në rifillimin të veprim-tarisë së Kuvendit nuk është e llogaritur.

Reforma zgjedhore, në shtatorpritet debati mes partive

Pas ngritjes së KZZ, aleatët e djathtë shprehin mbështetjen ndaj Palokës, të majtët heshtin

Zona 31, kandidatët luftë deklaratashZhegu, Shehi e Paloka pretendojnë fitore në zonë

E diel 26 Gusht 20076 - EKONOMI

“Do të shihet me përparësi mënyra eofrimit të ndihmës nëpërmjet kredive

të ndryshme familjeve që kanështëpi apo hotele akomoduese

"Rajoni turistik do pajiset me aeroport, port jahtesh e kredi; do ketë ujë e drita gjithë kohën"

Berisha shpall Sarandën "parajsë ujore"Synimi i qeverisë, sjellja e 1 milion turistëve në vit

Genc Kondi

Qeveria do të bëjëgjithshka që ka nëdorë, në mënyrë që

qyteti dhe zona turistike e Sa-randës të presin deri në 1milion turistë në vit. Ka dek-laruar kështu dje, nga qytetijugor, kryeministri shqiptar,Sali Berisha, duke bërë, gjith-ashtu, një numër prem-timesh të tjera me karakterekonomik. Kreu i Ekzekutiv-it zhvilloi dje një vizitë nëqytetin e Sarandës, ku patinjë takim në Bashkinë e qy-tetit edhe me Këshillin Bash-kiak.

Sipas Berishës, ky vit kashënuar një kthesë të rëndë-sishme në turizmin e vendit,një " bum " turistik, të pasuarnga një seri shërbimesh tëreja për turistët. Kryeminis-tri evidentoi faktin se Saran-da dhe i gjithë bregu kanëpritur këtë vit turistë të huajnga Europa dhe bota mëshumë se në çdo vit tjetër.Kështu, u shpreh ai, shëno-het një rritje prej 32 % e tur-istëve në Sarandë dhe 30 % etyre në mbarë vendin. Kjorritje, sipas kryeministrit,është e një rëndësie të jash-tëzakonshme, sepse sjellrritjen e punësimit dhe të fu-qisë së tregut. Ndër të tjera,Berisha tha se tani është rri-tur fuqia akomoduese hote-liere dhe ajo e shtëpivepritëse dhe premtoi se do tëshihet me përparësi mënyrae ofrimit të ndihmës këtyrefamiljeve, nëpërmjet kredivetë ndryshme, në mënyrë qëata të përmirësojnë cilësinëe shërbimit ndaj turistëve.INFRASTRUKTURA

Duke pranuar se një ngafaktorët frenues të dyndjessë turizmit në vendin tonëështë edhe mungesa seriozenë infrastrukturë moderne,kryeministri garantoi seqeveria do të mbështesë fu-qishëm projektet për nxitjene turizmit në qytetin e Sa-randës dhe në të gjithë bre-gun. Ndër to, ai ka përmen-dur idenë për ndërtimin eportit të jahteve. Është rriturnumri i jahteve që kanë viz-ituar këtë vit Sarandën, ushpreh kryeministri, pran-daj ky qytet duhet të ketëportin e tij. Gjithashtu, Ber-isha tha edhe se do të shqyr-tohet çështja e aeroportit,për të cilin do të merren të

Biznesi: Transferimii ujësjellësve,

pesë vjet humbjeSipas Konfindustrias, transferimi i sistemit të

ujësjellësave publikë, nga pushteti qendor, në pronë-si dhe administrim të Bashkisë dhe Komunave, ështëpër t'u përshëndetur. Por, ky ka qenë një vendim tepëri vonuar i vendimmarjes politike, që ka ndikuar mjaftnë vështirësitë dhe problematikën e rënduar të furni-zimit me ujë teknologjik të industrive të prodhimit etë shërbimeve. Ka më se 5 vjet, që një masë e tillë ështëvonuar, për më shumë, në shkelje ligjore, mbështeturnë Ligjin Organik të Pushtetit Vendor, Strategjinë eDecentralizimit dhe vetë Direktivat e Këshillit të Eu-ropës, që përcaktonin fundin e vitit 2002 për përfun-dimin e transferimit të ujësjellësave pushteteve ven-dore, sipas administratorit të përgjithshëm të Konfin-dustrias, Gjergj Buxhuku. Konfindustria shpreson qënjë vendim i tillë të mos jetë vetëm një shkarkimpërgjegjësish në kohë të vështirë nga qeveria.

gjitha masat e nevojshme.Një lehtësim të madh

pritet të krijojë segmenti i rirrugor, që lidh Kardhiqin meDelvinën. Një ndër projek-tet afatshkurtra të qeverisë,që do të fillojë muajt nëvijim, është kjo rrugë, që sh-kurton së tepërmi distancat,duke qenë së nuk ështënevoja të shkosh nëGjirokastër për të dalë nëSarandë." PARAJSA " ENDOTUR

Kryeministri siguroi,ndër të tjera, se Saranda dotë jetë në qendër të investi-

meve të qeverisë, pasi ajo emeriton të quhet " parajsaujore dhe tokësore " e këtijvendi. Por, kjo " parajsë "ende nuk është e tillë. Përkëtë qëllim, Berisha përu-roi dje fillimin e punimevepër rehabilitimin e impi-antit të përpunimit tëujërave të zeza për qytetine Sarandës, projekt prej tëcilit do të përfitojnë rreth80 mijë banorë të këtij qy-teti. Ky impiant sëbashkume kanalizimet e ujërave tëzeza shkon në rreth 500milionë lekë dhe është in-vestim i përbashkët i qever-

isë shqiptare me BankënBotërore, Bankën Europi-ane për Rindërtim dhe Zh-villim, Bankën Europianepër Investime si dhe qever-inë e Luksemburgut.

Kryeministri Berisha ushpreh se ndërtimi i këtyreimpianteve shihet me për-parësi nga ana e qeverisëpasi ndikon në pastrimine zonave turistike dhe përpasojë përmirësimin e in-frastrukturës për zhvil-limin e turizmit. Së shpej-ti, të tilla do të ndërtohennë Pogradec, Vlorë, Durrës,Shëngjin dhe Ksamil.

Masat e premtuaranga qeveria për

rajonin e SarandësDo të sigurohet ardhja në vit e 1.000.000

turistëve

Do të jepen kredi për pronarët e hoteleve dheshtëpive turistike

Do të përpunohen larg rajonit turistik ujrat e zeza

Do të ndërtohet aeroporti rajonal

Do të ndërtohet porti turistik i jahteve

Do të fillojë ndërtimi i rrugës Kardhiq-Delvinë

Do të krijohen lehtësi për fermerët nëfurnizimin me energji elektrike dhe ujë

Do të fillojnë projekte për mbështetjen eveprimtarisë bujqësore

Do të rritet prodhimi i energjisë nga burimettermike, për të mos krijuar varësi nga ato ujore

VAZHDOJNE RREGJISTRIMET PER VITIN SHKOLLOR 2007-2008SHKOLLA DITURIA JU OFRON:

PROGRAM SHTETEROR, DY GJUHE TE HUAJA, INFORMATIKE, STUDIM.STAF I KUALIFIKUAR ME EKSPERIENCE

ORARI I MESIMDHENIES : 8.00-16.00PAGESA : MESIMDHENIE 10 000 LEKE

TRANSPORT 3 000 LEKEUSHQIM 3 000 LEKE

ADRESA: RR.TRE VELLEZËRIT KONDIRR.ELBASANIT PERBALLË DISKO CALVIN

TEL : 04 346 555 , CEL : 068 40 58 587

DDITURIA

DITURIASHKOLLE 9-VJECARE, JO-PUBLIKEME NJE EKSPERIENCE 10 VJECARE

SEZONI TURISTIKPREMTIMET

E diel 26 Gusht 2007 SOCIALE - 7

Specialistët e Higjienës: Mund ta ketë origjinën edhe nga ushqimet e skaduara. ISHP do përcaktojë llojin

Alarmi, në qarkullim 19 virozaOBSH, Ministrisë: Bëni kujdes, është prekur gjithë rajoni

ESMERALDA KETAe.keta@gazetashqiptare.com

Viroza misterioze ecila po qarkullon qëprej disa ditësh në

vendin tonë, ka mbipopul-luar spitalet. Kështu në rep-artin e Pediatrisë në QSUT,gjatë ditës së djeshme janëshënuar në regjistrin eurgjencës së këtij shërbimiemrat e mbi 200 pacientëvetë vegjël, ndërsa po kaq alar-mante është gjendja edhe tekInfektivi. Mjekët pohojnë seviroza që po qarkullojnëështë ngjitëse dhe sqarojnëse pacientët shfaqin shenjatë ngjashme me gripin, pornuk mund të flitet për grip.Ndërkohë OrganizataBotërore e Shëndetësisë kahedhur alarmin duke ukërkuar Ministrive të shën-detësisë të bëjnë kujdes pasijanë identifikuar 19 lloje vi-rusesh që po qarkullojnë nëshumë rajone.VIROZA

Një virozë e cila prejditësh ka prekur me qindrabanorë, por që askush nuktë thotë saktësisht se përçfarë bëhet fjalë. Mjekëtkujdesen ta quajnë virozënormale për stinën dukeqetësuar banorët se nuk kaasgjë për t'u shqetësuar, porpranojnë se ende nuk ështëpërcaktuar lloji dhe tipi i saj.Ndërkohë që pavijonet e Pe-diatrisë dhe të Infektivit janëmbipopulluar. Vetëm gjatëditës së djeshme në shër-bimin e të vegjëlve kanëmbërritur mbi 200 pacientë,të prekur nga kjo virozë."Mesatarisht, çdo ditë 40prej tyre shtrohen në spital,- ka sqaruar mjeku i shër-bimit, - 80 të tjerë marrinmjekimin dhe mbikëqyrennga mjekët për 12-24 orë,ndërsa pjesa tjetër kthehennë shtëpi". Mjekët pohojnëse viroza është ngjitëse dhemendohet të ketë si shkak-tar ushqimet e skaduara.Gjithashtu ata dyshojnë senumri i të prekurve mund tëdy-apo tre herë më e lartë,pasi një pjesë e mirë e pa-cientëve iu drejtohen po-liklinikave apo ambulancavetë lagjes, ndërsa një pjesë tjetërzgjedhin ta kalojnë në shtëpipa marrë ndihmën e special-izuar të mjekut. Gjithashtu nëkëto raportime nuk janë mar-rë në konsideratë pacientët erretheve, por vetëm ata tëkryeqytetit. Edhe OrganizataBotërore e Shëndetësisë(OBSH) ka hedhur alarmin,duke i këshilluar ministritë eShëndetësisë që të bëjnëkujdes, pasi janë në qarkullim19 lloje virozash.ANALIZAT

Specialistët e sëmundjeve

Viroza Sipas OBSH-së, janë 19 viruse në qarkullim Mbi 200 fëmijë shkojnë çdo ditë në pediatri Mesatarisht 40 prej tyre shtrohen Ndërsa 80 të tjerë kurohen dhe mbahen

24 orë nën mbikëqyrjen e mjekut Pjesa tjetër kthehen në shtëpi Në Infektiv, numri i pacientëve që kërkojnë

ndihmë ka shkuar në 110 në ditë Dyshohet se e ka origjinën nga ushqimet e

skaduara

SHENJAT Kemi të bëjmë me një çrregullim të sistemit

gastrointeksional Është një virozë e rrugëve respiratore Pacienti mund të ketë temperaturë, dhimbje

fyti dhe të vjella

KURIMI Mjekët rekomandojnë shurupe, lëngje

frutash por jo antibiotikë pa rekomandimin emjekëve Evitimi i ambienteve me dendësi të madhe Kompresa me ujë të ftohtë Si dhe ajrosja e vazhdueshme e ambientit

Maturantët ende nuk ikanë parë pikët që kanëfituar. Kjo pasi "Libri iTransparencës", që përm-ban pikët e grumbulluaranga rreth 25 mijë mat-urantë, për secilën nga 10kërkesat që kanë paraqiturpër të vazhduar arsimin elartë, nuk ka mbërriturende pranë shkollave tëtyre. Megjithëse ministri iArsimit, Genc Pollo upremtoi maturantëve se mëdatë 24 gusht do të kishinparë pikët, nuk ka ndodhurkështu. Pritet që ky libër tëmbërrijë vetëm ditën ehënë. Ndërkohë që mësohet

Libri i pikëve pritet të mbërrijë të hënën

"Transparenca" e maturantëve vonohet 4 ditëse ka nisur shpërndarja e boti-meve të kësaj përmbledhje përdrejtoritë arsimore Rajonale nëtë gjithë vendin. Përmes këtijlibri, secili nga 24 533 kandi-datët për studentë, mund tëshikojë pikët, të bëjë llogaritjenvetjake, dhe nëse ka ndonjë pre-tendim për llogaritjen e tyre,ka të drejtë të bëjë kërkesë përrishikimin e pikëve në shkollëne mesme përkatëse. Kandidatëtdo të kenë afat deri më 3 shta-tor të kërkojnë saktësimin epikëve të marra dhe të marrinpërgjigje brenda datës 17 sh-tator pranë shkollave të tyretë mesme, duke iu referuarDrejtorisë Arsimore Rajonaletë rrethit përkatës. Pas kësaj

date do të publikohenedhe listat e sakta përpranimet në fakultetepër vitin akademik2007- 2008. Në këtëlibër, në formën e njëregjistri kombëtargjenden të renditura si-pas rrethit dhe shkollëskatër notat e përshkallë-zuara të 4 provimeve tëMaturës Shtetërore,mesatarja e shkollës sëmesme dhe rezultatet eshumëzuara me koefi-cientët përkatës të çdokandidati për të dhjetëdegët e shkollës së lartëtë aplikuara.

Libraritë kërkojnë të marrin një pjesë nga përqindja e fitimit

Shkollat kundër Pollos për ndarjen e tekstevePërplasje midis shtëpive botuese dhe librarive

Urdhri i dalë vetëmdisa ditë më parëpër mënyrën se si

do të shpërndahen këtë vitshkollor tekstet përnxënësit e sistemit paraun-iversitar, ka përplasur sh-tëpitë botuese me libraritë.Kjo pasi libraritë, të cilatjanë menduar të caktohenpër t'u shitur tekstet shkol-lor nxënësve, kanë kërkuarqë të marrin edhe një për-qindje fitimi, gjë që ështëkundërshtuar nga shtëpitëbotuese, pasi kjo gjë do tërriste koston financiare tëtyre. Në këtë situatë sh-tëpitë botuese kanëkërkuar që librat t'ia dorë-zojnë drejtorisë së shkollësdhe të jetë pikërisht drejto-ria e shkollës që të bëjë mëpas shpërndarjen e libravepër çdo klasë. Në fakt, disashkolla i kanë përzgjedhurtashmë libraritë kunxënësit do të marrin tëgjithë titujt e teksteve mësi-more dhe i kanë afishuarato përpara shkollës, pornë disa të tjera ende nukështë vendosur se si do tëfunksionojë kjo gjë. Drejtorii shkollës së mesme "SamiFrashëri" shpjegon se ai dot'i kërkojë drejtorisë arsi-more që librat të mos dër-gohen në librari, pornxënësit t'i marrin brendashkollës. "Kjo do të ishtezgjidhja më e mirë, - sqaronai. -Pasi ne do të dimë seteksti që është zgjedhur

nga shkolla jonë do të blihetpo nga nxënësit tanë dukeminimizuar mundësinë qëata të përfundojnë në tregune zi. ndërkohë që duke u shi-tur brenda shkollës ne e kemimë të lehtë që t'i detyrojmënxënësit të blejnë tekstet sh-

kollore, pasi një pjesë e tyrejustifikohen me faktin se nuki kanë gjetur librat. Shto këtuqë edhe shtëpitë botuese nukpranojnë të paguajë përqind-je fitimi për librarinë, ku dotë shiten librat", - ka përfun-duar ai. Vetëm pak ditë më

parë, kur ministria e Arsimitdeklaroi se është gati të nisëshpërndarjen e librave, dek-laroi se këtë vit tekstet nukdo të faleshin më, por do tëshiteshin nëpër librari, tëcilat do të përzgjidheshinnga vetë shkollat. Dhe pr-

onarë të tekstit shkollornuk do të ishte më MASH-i, por vetë shkolla, e cilaka përzgjedhur edhe alter-nativën që do të fusë nëprogramin e saj mësimor,një mënyrë kjo për tëshmangur abuzimet.

TEKSTET

ngjitëse shpjegojnë se aktu-alisht nuk e dinë se për çfarëviroze bëhet fjalë saktësisht,pasi kjo është detyrë e Insti-tutit të Shëndetit Publik."Specialistët e ISHP-së pomerren me analizat e rastit,për të përcaktuar tipin e vi-rozës", - kanë shpjeguarata. Sipas tyre përveç cilë-sisë së ushqimeve, një tjetërshkak për shfaqjen e kësajviroze është edhe ndryshi-

mi i herëpashershëm i kush-teve atmosferike, cilësisë sëajrit që ne thithim dhedendësisë së banorëve. "Nëtë gjitha rastet e konstatu-ara deri më tani vihet re senumri më i madh i pa-cientëve i përkasin zonësqytet dhe shumë më pakjanë nga periferia, - shpje-gojnë më tej specialistët. -Kjo lidhet dhe me faktin sedendësia e popullsisë është

më e madhe në qytet".SHENJAT

Kemi të bëjmë me një çr-regullim të sistemit gas-trointeksionar që shoqëro-het me temperaturë, dhimb-je fyti dhe të vjella. Mjekët ikëshillojnë të gjithëprindërit që në çdo rast tëmos i drejtohen farmacisëmë të afërt për të marrëmjekimin, por duhet të sh-kojnë te specialisti.

A X H E N D A P A R A S H I K I M I I M O T I T N E R R E T H I N E TIRANES

Dielli lind në ora 05.57

dhe perëndon në ora 19.31

Lagështira 74 %

Temperatura e parashikuarpër sot në TIRANË

Maksimale 38Minimale 22

Temperatura e parashikuarpër nesër në TIRANË

Maksimale 38Minimale 22

sot sot nesër

azetaE diel, 26 Gusht 2007

eeeee Tiranës

8

Era do të fryjë ngaVeriu me

shpejtësi 0 km/orë

Bashkia e Tiranës i ka kërkuar pushtetit qendror të mos imponojë formën e organizimit

Për 2 vjet, Tirana ujë 24 orë në ditëShalsi: Gati projekti për transformimin e Ujësjellësit

Bashkia tender vetëm për punëtorët

Mësuesit e ‘S.Frashërit’e lyejnë shkollënme bojë borxh

Nëse do të kishin pritur bashkinë, edhe këtë vit shkolla nuk do të ishte lyer. Drejtoria e shkollës së

mesme “Sami Frashëri” e ka gjetur vetë zgjidhjen.“Duke qenë se Bashkia nuk kishte lekë ne e gjetëm vetëbojën, sigurisht e morëm borxh, pasi ne nuk kemi tëardhura dhe i kërkuam bashkisë së Tiranës që të nisteprocedurat për lyerjen e godinës së shkollës”, -shpje-gon drejtori i një ndër gjimnazeve më të mirë nëkryeqytet. Sipas tij, shkolla kishte tre vjet pa u lyer, ndajishte e domosdoshme që këtë vit asaj t’i jepej një bojë.“Bashkia bëri tenderin e punëtorëve, caktoi edhe fon-din që do të ishte në dispozicion, por para nuk ka, ndajne e gjetëm vetë bojën, bëmë gati faturat, të cilat i kemiçuar në bashki, që duhet t’i paguajë”. Sipas kreut tëkësaj shkolle, punëtorët kanë lyer një pjesë të mirë tëklasave, por nuk janë prekur laboratorët. “Duke qenëse në to ka materiale shumë të rëndësishme, unë nuk ihapa këto klasa, pasi mësueset që merren me to ishinme leje, - shpjegon ai. – Kur të vijnë mësueset, i kamruajtur kutitë e bojës dhe ata do t’i lyejnë vetë klasat,pasi bojaxhinjtë e bashkisë kanë ikur”. Në këtë shkollëka laboratore të kompjuterave dhe të lëndëve të shken-cave ekzakte, salla aerobie dhe këtë vit pritet të hapenedhe sallat e forcës. Ndërkohë ai ka shpjeguar se kanënisur regjistrimet për në vitin e parë të kësaj shkolle,por ka sqaruar se do të pranohen vetëm ata nxënës qëkanë mbaruar në shkollat 9-vjeçare të përcaktuara ngaDrejtoria Arsimore e Tiranës. Ai shpjegon se vetë sh-kolla, me kontributin e disa prindërve është kujdesuredhe për të krijuar ambientet e gjëlbërta.

ZONAT PROBLEMATIKE

• Lagjia “Ali Demi”• Rruga e Kavajës• Tirana e re• Kombinati• Lagjia nr.10• Kodra e Priftit• Shkolla e Bashkuar• Lapraka• “21 Dhjetori”• Zona pranë Fakultetit të

Mjekësisë• Shkolla e Baletit• Zona pranë Gardës së

Republikës• Sauku• Paskuqani• Bërxulli

Disa pallate të kësaj lagjeje 5 ditë pa ujë

Thahet “Myslym Shyri”Ujësjellësi indiferent

Esmeralda KETAe.keta@gazetashqiptare.com

Brenda dy vjetëshbanorët ekryeqytetit do të

kenë ujë 24 orë në ditënë çezmat e shtëpive tëtyre. Premtimi ështëbërë gjatë ditës sëdjeshme, nga shefi ikabinetit të Bashkisë,Eduart Shalsi, i cili kapërshëndetur vendi-min e qeverisë për de-centralizimin e ndër-marrjeve të Ujësjellës– Kanalizimeve. Ai kagarantuar se Bashkiae Tiranës e ka gatiprojektin që do t’i bëjëbanorët të harrojnëujin me orare, si dhe ika kërkuar pushtetitqendror të mos im-ponojë formën e organizim-it të ujësjellësve dhe kjo ko-mpetencë t’i kalojë push-tetit lokal.BASHKIA

Ka marrë fund përplasjames bashkisë dhe qeverisëpër Ujësjellësin. Vendimimë i fundit i qeverisëparashikon që në dy vitet eardhshme, Ujësjellës-Kana-lizimet në të gjithë vendintë kalojnë në varësi të push-tetit lokal. Ky vendim ështëpërshëndetur edhe ngaBashkia e Tiranës, e cila kadeklaruar se më në fundqeveria e kuptoi se ka dësh-tuar me ujësjellësin. Sipasshefit të kabinetit të Ramës,Eduart Shalsi, tashmë ësh-të hapur edhe drita jeshilepër banorët e Tiranës, tëcilëve u ka premtuar seshumë shpejt do të marrëfund kriza e ujit të pijshëm.“Qeveria më në fund e kup-toi se ka dështuar meujësjellësin, - ka deklaruarShalsi gjatë ditës sëdjeshme. Ne e mbështesimvendimin e saj dhe ikërkojmë pushteti qendrortë mos imponojë formën e or-ganizimit të ujësjellësve dhekjo kompetencë t’i kalojëpushtetit lokal”, – ka për-

funduar ai. Ndërkohë që si-pas tij, Bashkia e Tiranës kagati projektin, i cili do të sig-

urojë 24 orë ujë në ditë përtë gjithë banorët e kryeqy-tetit. “Ne i garantojmë ban-

orët e Tiranës, se brenda dyviteve të ardhshme do të jetëzgjidhur kriza e ujit tëpijshëm. Puna do të nisëshumë shpejt, pasi ne e kemigati projektin që do të sig-urojë furnizimin pa ndër-prerje, 24 orë në ditë për tëgjitha lagjet e kryeqytetit”, -ka përfunduar ai. Vetëm njëditë më parë u bë publik ven-dimi për transferimin eUjësjellës–Kanalizimeve nëvarësi të pushtetit lokal,procedurë që duhet të për-fundojë brenda dy viteve.

Disa pallate në një ndër lagjet në qendër të Tiranëskanë më shumë se 5 ditë pa ujë të pijshëm.

Ndërkohë, me gjithë shkrimet që po botohen që prejdisa ditësh në faqet e gazetave, Ujësjellësi nuk e kaparë të arsyeshme të ndërhyjë për të zgjidhur këtësituatë. Banorët, të cilët janë ankuar pranë “GazetaShqiptare”, thonë se asnjë punonjës i kësaj ndërmar-rjeje nuk ka ardhur pranë pallateve të tyre për të parëse ku qëndron problemi dhe të zgjidhin situatën.“Është e tmerrshme. Ka 5 ditë që nuk shohim ujë tëpijshëm me sy. Ngelëm me bidonë në krah dheaskush nuk kujtohet. Lajmëruam Ujësjellësin dhe atana thanë se do të nisin specialistët, por nuk kemiparë asnjërin prej tyre”, - tregon një banore, e cila eka shtëpinë midis tregut çam dhe shkollës “ArbenBroci”. Ndërkohë që të njëjtin shqetësim shprehinedhe banorët e disa pallateve të tjera, të cilët po për-jetojnë të njëjtën krizë uji. “Nuk e dimë kur do tëmarrë fund e gjithë kjo. Të jesh në qendër të Tiranësdhe të mos kesh ujë për të pirë? Kur nuk na siguronujin e pijshëm, çfarë do na sigurojë tjetër ky shtet?”, -shprehen të irrituar banorët.

EduardShalsi

MARRËVESHJAVetëm pak kohë

më parë ndërmarrjae Ujësjellësit tëTiranës lidhi njëmarrëveshje meKESH-in për të

koordinuar oraret efurnizmit me ujë të

pijshëm me ata meenergji, marrëveshja

e cila dështoipërpara se të nistetë zbatohej duke e

thelluar më tejkrizën e ujit të

pijshëm

azetaeeeee Durrësit

A X H E N D A P A R A S H I K I M I I M O T I T N E R R E T H I N E DURRESIT

Temperatura e parashikuarpër sot në DURRËS

Maksimale

Minimale

Temperatura e parashikuarpër nesër në DURRËS

Maksimale

Minimale

sot sot nesër 9E diel, 26 Gusht 2007

Dielli lind në ora 05.57

dhe perëndon në ora 19.31

Lagështira 74 % 3822

3822Era do të fryjë nga

Veriu me shpejtësi0 km/orë

Shifrat e gushtit: Zbarkuan 93 mijë pasagjerë

Fluksi i emigrantëve, në njëmuaj kapen 10 me dokumente false

Gjatë muajitgusht janë futur

në Durrës 93mijë pasagjerë,prej të cilëve,

77.500shqiptarë dhe18 mijë e 700

të huaj

“

ARTUR KORRIKUrrethet@gazetashqiptare.com

DURRËS

Rreth 800 pasagjerëkanë mbetur dje nëPortin e Durrësit,

pasi trageti me të cilin ishteplanifikuar të udhëtonin,anuloi lundrimin. Katara-mani “San Guan” e ka pa-sur të pamundur të dalë nëdet të hapur, pasi moti i keqka egërsuar së tepërmi de-tin duke e çuar deri në 7ballë. Në këtë kushte, ko-mpania përkatëse ështëdetyruar t’u kthejë lekët ebiletave pasagjerëve, dukemos u siguruar dotudhëtimin. Gjendja ka sh-kaktuar kaos e stres tek rreth800 pasagjerë, të cilët do tëlundronin në dy rrugë; drejtItalisë, të parët në orën 10:00paradite dhe lundrimi idytë në orën 19:00.BLLOKIMI

Burime nga Porti i Dur-rësit bënë të ditur se për sh-kak të motit të keq i cili ka

egërsuar detin, forca e tëcilit në det të hapur arritideri në 7 ballë me drejtimveri-perëndim, shkaktoianomali në lëvizjen epasagjerëve, pjesa më emadhe emigrantë. Shkakështë bërë njëri prej trag-eteve që anuloi lundrimin.Trageti i tipit kataraman“San Guan”, i anuloi tëdyja lundrimet e plani-fikuara për ditën e djeshme,si atë të orës 10:00 kur ish-

in shitur 429 bileta, edheatë të orës 19;00, duke lënënë shesh edhe 350pasagjerë të tjerë, të cilët nëtotal bëhen 779 gjithsej.KOMPANIA

Sipas policisë kufitare,është në pikëpyetje edhenisja e këtij trageti për ditëne sotme. Këtë do ta sqarojëbuletini meteorologjik, tëcilin kapiteneria e portit dota bëjë të ditur në orën 24:00ku do të bëhet dhe parash-

ikimi i motit. Kompania elundrimit u ka kthyer lekët100 për qind mbrapshtudhëtarëve. Mësohet se njëpjesë e tyre janë nisur po dje

DURRËS - Ka disa ditëqë emigrantët shqiptarëkanë nisur të largohen ngavendi i tyre, në të cilin kalu-an pushimet verore. Tash-më janë ata që ikin dhembushin terminalin e trag-eteve. Gjatë kësaj periudhe,(muaji gusht) policia e Dur-rësit ka mundur të arrestojë10 persona, të cilët janëkapur duke tentuar të udhë-tojnë me dokumente të fal-sifikuara. Prej tyre, katërkanë qenë shqiptarë, pesëkosovarë dhe një shtetasturk. Sipas policisë, tenta-tivat kanë qenë të shumtapër të kaluar me doku-mente false, duke dashur tëpërfitojnë nga fluksi i madhnë përpunimin epasagjerëve. Vetëm gjatëmuajit gusht janë futur nëDurrës 93 mijë pasagjerë,prej të cilëve, 77.500 sh-qiptarë dhe 18 mijë e 700 tëhuaj. Gjithashtu hynë edhe24 mijë automjete. Ndërko-

hë, deri më tani kanë dalënga Durrësi 74 mijëpasagjerë dhe 15 mijë au-tomjete. Sipas policisë por-tuale, fluksi në ikje pritet tëvazhdojë edhe gjatë gjithëjavës së ardhshme. Ndër-sa dje, autoritetet italiane

riatdhesuan dy adolesh-entë, respektivisht 17 dhe16 vjeç, pasi kishin hyrë nëtragetin AURELIAnëpërmjet litarëve, gjatëkohës që ai qëndronte iankoruar në kalatën e ter-minalit të Durrësit.

Raiffeisen BANK sh.a. shpall konkurimin per vend te lire pune per pozicionin eperkohshem:

PUNONJES NE DEPARTAMENTIN E BIZNESIT VIP2 MUAJ (ME KOHE TE PLOTE)

PERSHKRIM I PERGJITHSHEM I POZICIONIT:Identifikon dhe percakton kriteret e kerkimit per individet e shquar (VIP) ne te gjithevendin. Mbledh dhe krijon nje baze te dhenash deri ne 5000 individe te shquar nefusha te ndryshme.

PERGJEGJESITE KRYESORE:Menaxhon projektin per plotesimin e nje baze te dhenash prej 3000-5000individesh te shquar ne sfera te ndryshme te venditIdentifikon individet e shquar dhe percakton arritjet ne fushat ku ata operojneEshte pergjegjes per percaktimin e kritereve mbi vleresimin e individeve nefusha te caktuaraProdhon nje sistemi rankingu ne baze te kontributit dhe potencialitMbledh te dhenat e kontaktit mbi individet e kualifikuarHedh te dhenat dhe ploteson nje baze te dhenash elektronike

NJOHURITE DHE AFTESITE E KERKUARA :Diplome ne Gazetari, Administrim Biznesi, Marketing ose ne nje fushe tjeterekuivalente me rezultate te lartaAftesi shume te mira komunikuese dhe prezantueseAftesi per t’u pershtatur shpejt ne nje ambjent dinamikAftesi per te punuar ne menyre te pavarur, me supervizim minimal dhe menje afat te percaktuarTe jete krijues dhe te punoje me metoda alternativeNjohuri shume te mira te kompjuterit, Microsoft Office, Excel, Word

Kandidatet e interesuar te paraqesin prane Departamentit te Burimeve Njerezore& Trainimit, brenda dates 31 gusht, 2007 dokumentat e meposhtme:

Kerkesen per pune ( letren e interesit);CV te hollesishme;

Dokumentat mund te dergohen ne adresen e meposhtme:

E-mail : humanresources@raiffeisen.al

Vetem kandidatet e perzgjedhur per interviste do te informohen.

DREJTORIA E PERGJITHSHMEDepartamenti i Burimeve Njerëzore & Trajnimit

Forca e detit arrin 7 ballë. Irritohen pasagjerët, disa mundin të gjejnë tragete të tjera

Acari kthen mbrapsht 800 emigrantë“San Guan” anuloi lundrimin, u kthen lekët e biletave

dronin edhe pse forca edetit për shkak të motit tëkeq arriti në 7 ballë. Biletaqë pasagjerët kishin prerëkushtonte rreth 70 euro.PASAGJERËT

Situata në Portin e Dur-rësit është rënduar, kurfillimisht 429 persona janëendur për të gjetur njëvend në ndonjë traget tjetërqë do të nisej drejt Italisë.Pasagjerët, shumica e tëci lëve emigrantë, janëshprehur të irrituar ndajkësaj situate. Ata kanë pri-tur me orë të tëra, derisakompania u ka komuni-kuar pezullimin e lundrim-it dhe më pas u ka kthyeredhe lekët e biletave, dukeu dhënë udhë që të zgjidh-nin të tjera tragete.

PASAGJERËTTrageti i tipitkataraman “SanGuan” i anuloi të dyjalundrimet eplanifikuara për ditëne djeshme, si atë tëorës 10:00 kur ishinshitur 429 bileta,edhe atë të orës19:00, duke lënë nëshesh edhe 350pasagjerë të tjerë, tëcilët në total bëhen779 gjithsej

me tragetet e linjave të tjera,si “Adriatika”, “Jonis” etj,të cilat kishin planifikuarlundrime për ditën edjeshme dhe mund të lun-

0azeta

eeeee Shkodrës

A X H E N D A P A R A S H I K I M I I M O T I T N E R R E T H I N E SHKODRESsot sot nesër

Dielli lind në ora 05.56

dhe perëndon në ora 19.33

Lagështira 44 %

Era do të fryjë ngaPerëndimi me

shpejtësi 6 km/orë

Temperatura e parashikuarpër sot në SHKODER

Maksimale 37Minimale

Temperatura e parashikuarpër nesër në SHKODER

Maksimale 38Minimale 25

10

24

E diel, 26 Gusht 2007

Kryebashkiaku Luka: Asfalti u ça pas ndërhyrjes. Të jepet garanci kontraktore për kryerjen e punimeve

KESH dëmton rrugët e sapondërtuaraDefekti në rrjetin nëntokësor la 48 orë pa drita mijëra banorë

FONDINë muajin prill tëkëtij viti, qeveriaakordoi një fondshtesë prej 120milionë lekësh përBashkinë eShkodrës. Ky fonddo të përdorej përshtrimin e rrjetitelektrik nëntokësor,telefonik dhe tëkanalizimeve, meqëllim që tëshmangej ndërhyrjanë rrugët esaporehabilituara

Policia: Viktima humbi jetën nga pakujdesia

Shkon për të gjuajtur peshk nëlumë, vdes nga korrenti 16-vjeçari

Brikena SHLLAKUrrethet@gazetashqiptare.com

SHKODER

Punimet e kryera pa cilësi nga ana e punonjësve të KESH-it për

shtrimin e rrjetit kabllor nën-tokësor të energjisë elektrike,vazhdojnë të krijojnë prob-leme të shumta në rrugët esaporikonstruktuara të Sh-kodrës. Një defekt i ndodhurnë rrjet jo vetëm ka lënë padrita për dy ditë radhazi 4mijë banorë të tre lagjeve tëkëtij qyteti, por është dashurqë të prishet dhe asfalti isapo shtruar i rrugës“Skëndërbej”. Dëmtimi ikësaj rruge për shkak të ndë-rhyrjes për rregullimin e de-fektit ka pasuar me reagimine ashpër të Bashkisë së Sh-kodrës. Drejtues të këtij in-stitucioni dje janë shprehurpër “Gazeta Shqiptare” seështë e dyta herë që konsta-tohen defekte të tilla në këtërrugë që u rehabilitua plotë-sisht në qershor të këtij viti.Bëhet fjalë për një nga inves-timet më të rëndësishme tërealizuara me fondet e bux-hetit të shtetit. Sipas bashki-akëve, prishja e rrugëve tësaporikonstruktuara tash-më është kthyer në njëfenomen mjaft shqetësues qëpo i shkakton shtetit një dëmqë kap vlerën e miliona le-këve. Nisur nga ky fakt, krye-

bashkiaku Lorenc Luka u kakërkuar drejtuesve të lartë tëKESH-it në Tiranë që përrrugët e tjera që do të rikon-struktohen të jepet garancikontraktore për cilësinë epunimeve që do bëhen ngafirma të ndryshme tëpërzgjedhura nga vetëKESH-i.DËMTIMI I RRUGËS

Prej dy ditësh, mijëra ban-orë të lagjeve “Tre Heronjtë”,“Perlat Rexhepi” si dhe“Tom Kola” janë zhytur nëerrësirë të plotë. Shkas përkrijimin e një situate të tillë,është bërë një defekt në rrje-tin kabllor nëntokësor të en-ergjisë elektrike të kësaj zone.Pas ankesave të shumta tëbanorëve, punonjësit e fili-alit të KESH-it të këtij qytetikanë ndërhyrë për riparimin

e defektit. Për këtë është bërëçarja e asfaltit të rrugës nënjë gjatësi të kon-siderueshme. Ndërkohë,vetëm një muaj më parë, ponë të njëjtën rrugë është ndë-rhyrë nga punonjësit eKESH-it për riparimin e njëdefekti të tillë. Por këto ndë-rhyrje kanë dëmtuar jo pakaksin rrugor. Burime zyrtarenga Bashkia e Shkodrës,thonë se prishja e akseverrugore të saporehabilituaravjen nga papërgjegjshmëriae punonjësve të KESH-it, të

cilët kryejnë punime pa cilë-si. “Jo vetëm në rrugën“Skëndërbej”, por edhe nëatë të lagjes “Guerile” dhe“Ahmet Pashë Toptani”, kandodhur e njëjta gjë. Është epapranueshme që të dëmto-het asfalti i akseve rrugoresa herë që shënohen defektenë rrjetin elektrik nëntokë-sor”, pohojnë burimet ngabashkia.KËRKESA

Vitin e kaluar, gjatë njëtakimi të drejtuesve vendorënë Shkodër u kërkua, që në

rrugët që po rikonstrukto-heshin të bëhej paralelishtdhe shtrirja e rrjetit elektriknëntokësor, atij telefonik sidhe i kanalizimeve. Madje ukërkua që institucionet për-katëse që përfshiheshin nëinvestimet që po kryenin në8 akset rrugore të qytetit, tëmbanin përgjegjësinë përkryerjen e punimeve. Kjo meqëllim që të evitoheshin ndë-rhyrjet në rrugët e saporreg-ulluara të paktën për një afat10-vjeçar. Por me gjithë udhë-zimet e dhëna, punonjësit e

KESH-it vazhdojnë të krye-jnë punime pa cilësi. Ishqetësuar nga përmasat efenomenit, kryetari i Bash-kisë së Shkodrës, LorencLuka u ka bërë apel krerëvetë KESH-it që të japin garan-ci për kryerjen me cilësi dhebrenda standardeve bash-këkohore të punimeve.

MALËSI E MADHE –Një 16-vjeçar nga Malësiae Madhe ka humbur jetënteksa po gjuante peshk meenergji elektrike në ujërate lumit Cem. Ngjarja kandodhur pasditen e sëpremtes, rreth orës 18:30,në fshatin Kozhnje të ko-munës së Tamarës. Burimezyrtare nga Komisariati iPolicisë së Koplikut, po-hojnë se Kristian Keraj kadalë nga banesa e tij dheështë nisur për të gjuajturpeshk në lumin Cem. Ad-oleshenti nuk është kthy-er më i gjallë në shtëpi,

pasi përdorimi i energjisëelektrike për zënien e pesh-kut i ka kushtuar jetën. Ban-orë të zonës kanë njoftuar tëafërmit e viktimës si dhe po-licinë. Menjëherë në vendng-jarje kanë mbërritur uniformat

blu, të cilët pas kryerjes së ve-primeve hetimore kanë dek-laruar se Keraj ka vdekur ngakorrenti. Sipas hetuesve tëçështjes, ngjarja ishte aksiden-tale dhe se viktima ka hum-bur jetën nga pakujdesia.

MALËSI E MADHE – Nëorët e para të mëngjesit tëdjeshëm janë zbuluar dheasgjësuar dhe dy parcela tëtjera të mbjella me hashashnë Malësinë e Madhe. Pasinformacioneve të sakta tësiguruara në rrugë opera-tive, Sektori i Antidrogës nëDrejtorinë e Policisë sëQarkut të Shkodrës ka ndër-marrë një aksion në komu-nën e Shkrelit të këtij rrethi.Rreth orës 05:00, dhjetërauniforma blu kanë mësyrënë bjeshkët e fshatit Dedajtë kësaj komune. Gjatë kon-trollit të bërë në këtë zonë të

thellë malore dhe pikërishtnë vendin e quajtur “Fush-at e Kurriles”, janë zbuluardy parcela të kultivuara mekanabis-sativa. Menjëherëështë bërë asgjësimi i 220bimëve narkotike. Ndërkaq,policia po punon për iden-tifikimin dhe vënien nëpranga të poseduesve tëbimëve të hashashit. Burimezyrtare nga dikasteri i Ren-dit, bëjnë me dije se bimëtnarkotike ishin kultivuar nëtoka të shpyllëzuara dhe papronar. Vetëm pak ditë mëparë, forcat e Drejtorisë sëPolicisë së Qarkut të Shko-

drës në bashkëpunim merepartin e FNSH-së së këtijqyteti dhe të forcave të Ndë-rhyrjes së Shpejtë të Tiranësndërmorën operacionin ekoduar “Antikanabis” nëmalësinë e Dukagjinit dhedisa komuna malore tëMalësisë së Madhe. Gjatëkëtij operacioni të kon-sideruar të suksesshëm, ubë i mundur asgjësimi i5.800 rrënjëve kanabis- sa-tiva. Ndërsa nuk pati asnjëperson të arrestuar.

Në kërkim poseduesit e drogës

Aksioni, asgjësohendy parcela me hashash

Burime zyrtarenga Bashkia e

Shkodrës thonëse prishja e

akseve rrugore tësaporehabilituara

vjen ngapapërgjegjshmëria e

punonjësve tëKESH-it, të cilëtkryejnë punime

pa cilësi

Rruga “Skënderbej” në Shkodër, e cila u dëmtua pas defektit në rrjetin nëntokësor të energjisë elektrike

E diel, 26 Gusht 2007 AKTUALITET - 11

FIER/ Protestojnë pacientët. Spitali: Faji i KESH-it

Mungesa e energjisë elektrikedëmton aparaturat e radiologjisë

ApeliKreu i Spitalit Rajonal të Fierit dje është shprehurse gjeneratori i vetëm që disponon, nuk mund tëpërmbushë nevojat për energji elektrike për të gjitharepartet. Sipas Artur Gjikës, Ministria eShëndetësisë dhe organet e tjera përkatëse duhettë shikojnë mundësinë e sigurimit të energjisëelektrike nga burime alternative

Arrestohen dhe dy policët e shërbimit në pikën kufitare. Akuzohen për shpërdorim detyre

Tropojë, pranga dy doganierëveFavorizuan kalimin e 5 tonë kafe kontrabandë në Qafë Morinë

TE ARRESTUARIT• Përparim Arifi, ndihmës

kontrollor në doganën e QafëMorinës

• Rasim Isufi, ndihmës kontrollornë doganën e Qafë Morinës

• Petrit Matoshi, polic shërbimi• Sami Seci, polic shërbimi

Banorët: Merrni masa, do bllokojmë rrugën!

Fshati në protestë për ujin e pijshëmKRIZA

Gjendet nëliqen kufomae 20-vjeçaresKUKËS – Pas plot 24 orë

kërkimesh, polumbarët kanëgjetur trupin e pajetë tëNazmie Ismailit, e cila uvetëmbyt në ujërat e Liqenittë Fierzës pasditen e së enjtes.Përmes dhimbjes së thellë,kryefamiljari Xhavit Ismailiështë shprehur se “vajzën mambyti malli dhe brenga përvëllain e burgosur në Greqi”.Babai i viktimës, ka treguarse në fakt vajza e tij 20-vjeçarekishte paralajmëruar se do t’ijepte fund jetës. Edhe burimezyrtare nga Drejtoria e Poli-cisë së Qarkut të Kukësit kanëdeklaruar se Nazmie Ismailiu vetëmbyt në kushtet e njëdepresioni të thellë.

Vapa, vdes nërrugë 60-vjeçariBERAT – Vapa e tmerrshme

e këtyre ditëve të fundit ka shënu-ar viktimën e parë në Berat. Rrethorës 9:00 të ditës së djeshme, Si-mon Duda ishte duke ecur në lul-ishten e këtij qyteti, kur ka pë-suar një atak kardiak. Pasdërgimit në spital të 60-vjeçarit,mjekët kanë deklaruar se vikti-ma vuante nga zemra. Sipasbluzave të bardha, babai i dy fëm-ijëve ka pësuar atak edhe ngatemperaturat e larta.

FIER – Defektet eshumta në rrjetin e en-ergjisë elektrike si dheluhatjet e shumta të ten-sionit, kanë bërë qëshumë prej aparaturaveradiologjike të Spitalit Ra-jonal dhe të PoliklinikësQendrore të Fierit, të da-lin jashtë funksionit. Njësituatë e tillë e krijuar qëprej më shumë se njëmuaji, ka bërë që dhjetërapacientë nga zona tëndryshme të këtij qarkutë presin për ditë të tëra

në radhë, në ambientet ekëtij institucioni shëndetë-sor. Të vetmet që garantojnë

shërbimin e radiologjisëdhe të skopisë janë klinikatprivate të qytetit, pasi ato

kanë mundur të sigurojnëfurnizim të rregullt me en-ergji elektrike. Por shumicadërrmuese e të sëmurëvenuk mund t’u drejtohen kë-tyre klinikave, ku shërbimimjekësor kushton mjaft sh-trenjtë për xhepin e tyre. Tëlodhur dhe të dëshpëruarnga mungesa e shërbimitmjekësor, pacientët janëmbledhur para repartit tëRadiologjisë dhe drejtorisësë Spitalit të Fierit, duke

kërkuar që të merren masapër zgjidhjen në kohë tëkëtij problemi. Ndërkohë,drejtori i Spitalit Rajonal tëFierit, Artur Gjika dje ka de-klaruar se dëmtimi iaparaturave mjekësore kaardhur si pasojë e kufizi-

meve drastike të en-ergjisë elektrike. Aisqaron se iu ka kërkuarzyrtarisht drejtuesve tëKESH-it, që të furnizojnërregullisht me energji ele-ktrike institucionin që aidrejton. ir.ho.

Arbër ZAPODIrrethet@gazetashqiptare.com

TROPOJE

Bllokimi i pesë ton kafekontrabandë që vintenga Kosova, u ka

kushtuar lirinë dy dogani-erëve të doganës së QafëMorinës si dhe dy policëvetë cilët ishin në shërbim. Për-parim Arifi, 37 vjeç dheRasim Isufi, 35 vjeç, medetyrë ndihmës kontrollorënë doganë janë arrestuar djenë akuzat e “shpërdorimit tëdetyrës” dhe “favorizimit tëkontrabandës”. Pas tyre,shijen e hidhur të prangavee kanë provuar dy policët eshërbimit, Petrit Matoshi dheSami Seci. Burime zyrtare tëpolicisë pohojnë se arresti-mi i tyre u krye pasi gjatë he-timeve rezultoi se teksa kry-enin detyrat përkatëse nëPikën e Kalimit Kufitar tëQafë Morinës, kanë favori-zuar kalimin e kamioni nëtë cilin u gjet një sasi prej 5tonë kafe kontrabandë qëvinte nga Kosova në drejtimtë Shqipërisë.

ARRESTIMIVetëm pak orë pas

bllokimit të një sasie të mad-he kafe kontrabandë, policiae Tropojës ka mundur tëvërë në pranga dhe dy ndi-hmës doganierë si dhe dypunonjës policie. Ndihmës-doganierët Përparim Arifidhe Rasim Isufi si dhe dypunonjësit e policisë së ko-misariatit të Tropojës, PetritMatoshi dhe Sami Seci, tëcilët kanë qenë në detyrë kurkamioni me kafe kontra-

bandë ka kaluar traun edoganës, fillimisht janë thir-rur për t’u marrë në pyetjeme qëllim që të sqarohejmënyra sesi kamioni memallin kontrabandë kishte“kapërcyer” traun edoganës pa asnjë pengesë.Dyshimet se ata kishin dije-ni për këtë fakt, por e kishinlënë kamionin me kafe kon-trabandë të kalonte, ka bërëqë ndaj tyre të pritej dhefletë-arresti nën akuzat e“shpërdorimit të detyrës”,

“shkeljes së rregullave tëshërbimit” dhe “favorizim-it të kontrabandës”.KONTRABANDA

Rreth orës 03:00 tëmëngjesit të dy ditëve mëparë, policia e Tropojësbllokoi një kamion, në të ci-lin u gjet dhe sekuestrua njësasi prej 5 tonësh kafe kon-trabandë. Automjeti i drej-tuar nga Ahmet Gjocaj, 51vjeç u ndalua një kilometërlarg nga pika e kalimitkufitar në Qafë Morinë.

Shoferi Gjocaj mundi të lar-gohej sapo policia i ka bërëthirrje të ndalohej. Deri nëorët e vona të mbrëmjes sëkaluar ai u ka shpëtuarprangave. Pas bllokimit tësasisë së madhe të kafesë qëvinte nga Kosova, policiaka ushtruar një kontroll nëbanesën e Gjocajt, ku ka gje-tur dhe një armë automa-tike. Ai tashmë është shpal-lur në kërkim nën akuzën e“kontrabandës” dhe“armëmbajtjes pa leje”.

FIER – Banorët e fshatitVaribop të Fierit dje kanëprotestuar sërish për mu-ngesën e ujit të pijshëm.Gjatë tubimit ata janëshprehur se që prej tremuajsh, nuk rrjedh qoftëdhe një pikë ujë në çezmate banesave të tyre. “Durimiynë ka marrë fund. Nukmund të presim pafundë-sisht që drejtuesit lokalë tëkujtohen për zgjidhjen e

krizës së ujit të pijshëm.Prefekti dhe të tjerët duhettë tunden nga karriget kujanë ulur dhe të vijnë e tëshohin me sytë e tyre seçfarë ndodh në fshat”, - po-hojnë të revoltuar banorë tëfshatit Varibop. Protestues-it sqarojnë se nga pompat efshatit të tyre furnizohet meujë të pijshëm qyteti i Patos-it dhe gjithë rrethinat e tij.

“Gjendja është alarmante,pasi edhe puset që kemihapur në oborret e bane-save tona nuk kanë me ujë”,thotë Ethem Likaj, njëri prejbanorëve. Ndërkohë, për-faqësues të 60 familjeve tëkëtij fshati dje kanë kërcënu-ar se në rast se nuk do tëfurnizohen me ujë të pijshëmbrenda tri ditëve, do tëbllokojnë rrugën që lidh qy-

tetin e Patosit me atë tëBallshit. Nga ana tjetër,prefekti i Fierit Shahin Be-jdaj dhe kreu i Ndërmarrjessë Ujësjellësit, Eqerem Zav-alani kanë deklaruar se janëvetë banorët e fshatit Vari-bop përgjegjës për situatëne krijuar. Këta të fundit,shprehen se uji mungon përshkak të lidhjeve të shumtatë paligjshme në rrjet. ir.ho.

Komisariati i Policisësë Tropojës

Spitali Rajonal i Fierit

E diel, 26 Gusht 200712 - REKLAME

E diel, 26 Gusht 2007 SPECIALE - 13

Redaktor përgjegjës: Ilda LUMANI, Art Dizajn: Altin ALIAJ, E-mail: summerpages@gazetashqiptare.comummer pagessummer pagesSSBULEVARDI POLITIK

REPORTAZH

Nuk mund ta çoj dot deri në fund amanetin e Vito Kapos

Moisiu, shumë Moisiu, shumë shpejt shpejt me libër me libër kujtimeshkujtimesh NARD NDOKANARD NDOKA

DEBATI PER KREMATORIUMIN, DEBATI PER KREMATORIUMIN, NDOKA: AS NE KANUN NUK NDOKA: AS NE KANUN NUK

DIGJEN TRUPATDIGJEN TRUPAT

Kur Nora e Kur Nora e Kelmendit vjen Kelmendit vjen me magjinë e me magjinë e “Miss Bjeshkës”“Miss Bjeshkës”

E diel, 26 Gusht 2007

Summer pagesummer pages14 - SPECIALE

Vito Kapo, bashkëshortja e HysniKapos, në një intervistë ekskluzive

për "Gazeta Shqiptare", pak ditë mëparë bëri një deklarim se pas vdekjes,amaneti i saj është të digjet nëKrematorium. Ajo është epara shqiptare qëkërkon të digjet nëK r e m a t o r i u m .Madje, ka bisedu-ar paraprakishtme mjekët nëspital dhethotë se ndi-het krenareqë do të jetëe para nëS h q i p ë r i ,që mundtë çelë si-parin ek ë t i js h ë r b i -m i .E d h epse afro85 vjeç,ajo kavendo-sur tëshkojënë Tër-b a ç ." N d j e -h e mshumë ep r e k u rqë Tër-baçi asn-jëherë nukmë ka har-ruar për tëmë ftuarpër të qenë epranishme nëkëtë festë tëbukur dheshumë prekëse,ku unë nuk kammunguar. Por këtëherë ndjehem e pa-mundur, duket sepleqëria po më mund. Jukujtoj se pas pak ditësh unëmbush 85 vjeç. Shpresoj të mbledhforcat për të shkuar atje më 22 shtator,në ditën e 28-vjetorit të vdekjes së Hys-niut, për të vendosur për herë të fun-dit një buqetë me lule mbi varrin e tijdhe për të takuarbashkëfshatarët emrekul lueshëm.Padyshim që do tëjetë hera e fundit,para se të shkojë va-zoja me hirin etrupit tim, për t'uvendosur pranëzemrës së tij". Kjo do të thotë që "unëVito Kapo, ndonëse jam nga Zagoriae Gjirokastrës, po deklaroj publikisht

ZENEPE LUKA

Ministri iShëndetësisë, NardNdoka ië s h t ë

përgjigjur kërkesës publiketë Vito Kapos për t'u djegurnë Krematorium pas vde-kjes, me anë të një intervisteekskluzive për "Gazeta Sh-qiptare". Ai shprehet se nëShqipëri ka kërkesa të shum-ta nga artistë, njerëz publikëdhe politikanë, por munge-sa e një ligji të posaçëm qëpasohet me mungesën e in-frastrukturës së nevojshme,e bën të pamundur këtëshërbim, që është tabu nëvendin tonë.

Zoti Ministër, mendonise ka ardhur koha që të fu-tet një shërbim i ri, djegiae trupit në Krematorium,ndërkohë që për motive tëndryshme, ka shumëkërkesa nga njerëz të cak-tuar?

Kjo është një çështjeshumë delikate. Është evërtetë se ka kërkesa ngaindividë të caktuar, që t'udigjet trupi pas vdekjes,nganjëherë bile edhe ngapersonalitete publikë,artistë, shkrimtarë, sh-kencëtarë. Por, po e them qënë fillim, ne si shoqëri, edhepsikologjikisht jemi të pa-përgatitur për përmbushjene këtij amaneti nëse mundta quajmë kështu. Sh-qiptarët, në kodet e tyrekanë një respekt të veçantëpër trupin e njeriut pas vde-kjes. Nderimi për vdekjenështë respekt dhe dashuripër jetën. Edhe në Kanun,trupit të njeriut pas vdekjesi kushtohet një respekt iveçantë: Edhe kur gjakësimerr gjakun e tij, sipas Ka-nunit, ai e ka për detyrë tarespektojë trupin e të ndjer-it, ta kthejë mbarë, t'i ulë qe-pallat e t'i mbyllë sytë dhet'i vendosë duart kryq mbibark. Përçudnimi apo çdokeqtrajtim tjetër i trupit të tëndjerit, ishte një nga aktetmë të turpshme dhe më tëdënueshme. Prej këtej kaardhur edhe respekti përvarret, madje edhe kur ish-in të ushtarëve armiq. Edhesot e kësaj dite në malettona ka varre të ushtarëveturq apo sllavë, po kur-rkush nuk ka shkuar t'idhunojë ato prej qindravjetësh. Kjo është një traditëe ngulitur thellë nëvetëdijen e shqiptarëve.Nga ana tjetër, shikuar nëkonceptin e të drejtave tënjeriut, gjithsecili ka tëdrejtë të zgjedhë se çfarë do

të bëhet me trupin e tij pasvdekjes. Por edhe pse dje-gia e trupave është për-dorur që në epokën e gurit,të paktën 3000 vjet paraKrishtit, për shkak tëformimit tonë etnokulturor,prapë e themi se legalizimii djegies së trupave do të sh-kaktonte një farë shokupsikik, sidomos te be-simtarët. Për të krishterëtpër shembull, trupi ështënjë "objekt i shenjtë".

Çfarë mungon, bazamateriale apo njerëz tëspecializuar për të kryerkëtë shërbim që Europa e

AMANETI IVITO KAPOS

"Pas vdekjes dua të më djegin dhe hirin ta vendosin në varrin e Hysniut"

DJEGIA E TRUPAVEDjegia e trupave është përdorur që në epokën egurit, të paktën 3000 vjet para Krishtit, për shkaktë formimit tonë etnokulturor, prapë e themi selegalizimi i djegies së trupave do të shkaktontenjë farë shoku psikik

aplikon prej shumë ko-hësh?

Së pari mungon ligji. Nenuk kemi një ligj që sank-sionon djegien e trupavenjerëzorë pas vdekjes. An-glezët e kanë miratuar njëligj të tillë në vitin 1902 dhenjihet me termin "Crema-tion act". Ky ligj ështëamenduar në vitin 1930 dhepërsëri është rishikuar dhei janë bërë amendime të rejanë vitin 2006. Një ligj të tillëe kanë edhe shumë vendetë tjera të botës. Në SHBA,në vitin 2001 rreth 26.93 përqind të të vdekurve u ështëdjegur trupi në krematori-ume, pra kemi më shumë se650 mijë djegie trupash tëpajetë në atë vit. Edhe Ital-ia ka një ligj strikt për dj-egien e trupave pas vde-kjes, të miratuar në shtatortë vitit 1990, një ligj strikt qëpërcakton kushtet në tëcilat kryhet djegia. Nëse ne

se ua kam lënë amanet fëmijëve qëpas vdekjes, të më djegin dhe hirinnë një vazo ta vendosin në varrin eHysniut, që ndodhet në Tërbaç të

Vlorës. Për këtë amanet edëshirën time kam bised-

uar vetë gjithçka memjekët në spital dhe

ata ma kanë prem-tuar këtë gjë", - ushpreh Kapo pakditë më parë.Edhe pse nëShqipëri nukka Krematori-um, Kapo ekërkon meinsistim njëgjë të tillë."Nuk duatë lëvizvarrin eH y s n i u tqë ështënjë me-morial iv ë r t e t ënë fsha-tin e tij tël indjes ,p o rnjëherëshdua tëj e mb a s h k ëme të. Nëk ë t ok u s h t e ,rruga e

vetme ësh-të që unë të

digjem dhevazoja me

hirin tim tëvendoset afër

zemrës së tij.Për t'ua lehtë-

suar punën fëm-ijëve, unë kam

biseduar vetë memjekët, se në spital

nuk është e vështirë tëketë një kremator.

Ndoshta do të jem shqiptar-ja e parë që do të çel këtë shër-

bim në Shqipëri, që mendoj se i kaardhur koha të funksionojë. Sh-qipëria është e vogël dhe nuk ka sh-kak që të ketë qindra ha tokë me

varre. Jam e qetë seky amanet do tëpërmbushet, pasimë kanë premtuarsi fëmijët, ashtuedhe mjekët."Amanetin nuk etret dheu", keminjë shprehje të urtë

në Shqipëri, ndaj nuk e vë në dyshimrealizimin e kësaj dëshire të hershmetimen", - ka kërkuar ajo.

"Rruga e vetmeështë që unë të digjem

dhe vazoja me hirin tim të vendoset

afër zemrës së tij

"Ne si shoqëri, edhepsikologjikisht jemitë pa përgatitur përpërmbushjen e këtijamaneti nëse mundta quajmë kështu"

"Në konceptin etë drejtave të

njeriut,gjithsecili ka të

drejtë tëzgjedhë se çfarë

do të bëhet metrupin e tij pas

vdekjes"

"Nëse bëhetligji, kushtet etjera, sigurisht

janë tërealizueshme,

por kjo nukmund të kryhet

nga spitalettona"

ANGLEZETAnglezët e kanë miratuan një ligj të tillë në vitin1902 dhe njihet me termin "Cremation act". Kyligj është amenduar në vitin 1930 dhe përsëriështë rishikuar dhe i janë bërë amendime të rejanë vitin 2006. Një ligj të tillë e kanë edhe shumëvende të tejra të botës.

E diel, 26 Gusht 2007

Summer pagesummer pagesSPECIALE - 15

Nard

do tëbëjmë njëligj të tillë,ligji sigur-isht që dotë përcak-tojë kushtetë sakta nëtë cilat kry-het djegia e

trupave pasvdekjes dhe

do të mundë-sojë licen-cimin e krema-t o r i u m e v e ,ashtu sikundërjanë të licenc-uara shërbimetfunerale. Nësebëhet ligji, kush-tet e tjera sigur-isht janë të reali-zueshme, por

kjo nuk mundtë kryhetnga spitalettona, të cilat

asgjësojnë nëpërmjet dje-gies vetëm mbetjet e ndë-rhyrjeve kirurgjikale.

Duke respektuaramanetet e njerëzve, ështëdetyrë e dikasterit që drej-toni, që të krijoni infras-trukturën e nevojshmeqoftë edhe për raste tëveçanta dhe emergjente,sikurse është rasti i zonjësVito Kapo?

E ritheksoj, nuk mund tëkrijojmë një infrastrukturëtë tillë pa pasur paraprak-isht një ligj. Por edhe nësebëhet ligji, është Ministriae Transporteve ajo që mbu-

lon shërbimet funerale dhemendoj se duhet të jetë pokjo ministri, që do të japë li-cencat për ngritjen e krema-toriumeve që do të mbulo-nin një aktivitet të tillë.

Është e mundurz.Ministër, që në njëemergjencë ky shërbim tëkryhet në një aneks tëmorgut të spitalit?

Gjykoj se nuk është Min-istria e Shëndetësisë ajo qëmbulon shërbimet fu-nerale. Por nëse merret njënismë ligjore e tillë, atëherëne mund të japim kontrib-utin tonë për të hartuar njëligj, që të reflektojë të gjithëeksperiencën ligjore në këtëfushë. Nga ana tjetër, pa pa-sur këtë ligj, Krematoriumii spitalit "Nënë Tereza" nukmund të përdoret për shër-bime të tilla, sepse nuk ësh-të ndërtuar në ata parame-tra teknikë që ndërtohenkrematoriumet për djegien

e kufomave njerëzore. Nëasnjë rast, krematoriume tëtillë nuk ngrihen në ambi-entet e spitaleve. Djegia etrupave njerëzorë pas vde-kjes është një shërbimshumë i veçantë.

Duke qenë pjesë e kab-inetit aktual, mendoni seka ardhur koha për tëmiratuar ligjin enevojshëm, çka do të thotëqë jo vetëm plotësohenamanetet e njerëzve, thy-het një tabu në vendintonë, por njëherësh kurse-hen edhe sipërfaqe tëmëdha toke që janë push-

tuar nga varret?Nuk mendoj se Sh-

qipëria me numrin e popu-llsisë që ka, ka problemepër tokën e varrezave, pa-varësisht se në disa qytetetë mëdha si Tirana përshembull, vazhdimisht kr-ijohen alarme se të vdeku-rit do të mbetën pa varr,duke akuzuar për këtë herëbashkinë e herë qeverinë.Sigurisht, djegia e trupitpas vdekjes për ne sh-qiptarët përbën një thyerjetabuje, pavarësisht se cilitbesim fetar i përkasim.Gjithsesi, ky është një prob-lem i rëndësishëm qëkërkon një vëmendje, njëdebat publik, nisma ligjore,sensibilizim të qytetarëvedhe një sërë bashkëpun-imesh për më tej. Ministriae Shëndetësisë nuk ështëpërgjegjësja kryesore, porangazhimi ynë do të jetëmaksimal.

“Edhe nëKanun, trupit të

njeriut pasvdekjes i kushtohet

një respekt iveçantë"

"Nëse ne do tëbëjmë një ligj të

tillë, ligji sigurishtqë do të përcaktojëkushte të sakta në tëcilët kryhet djegia”

TE DHENA

SHBANë SHBA në vitin2001 rreth 26.93për qind e tëvdekurve u ështëdjegur trupi nëkrematoriume,pra kemi mëshumë se 650mijë djegietrupash të pa jetënë atë vit.

ITALIAEdhe Italia kanjë ligj strikt përdjegien etrupave pasvdekjes, tëmiratuar nështator të vitit1990, një ligjstrikt qëpërcaktonkushtet në tëcilat kryhetdjegia.

Nuk mund taçoj dot deri nëfund amanetine Vito Kapos

Ministri i Shëndetësisë duhet bërë një ligjpër djegien e trupit në Krematorium

NDOKA:

E diel, 26 Gusht 2007

Summer pagesummer pages16 - SPECIALE

Parking me qiratë ulët te PD-ja

PolitikBulevardBulevardBulevardBulevardPolitikPolitik

BulevardBulevardMoisiu, shumë shpejt me

libër kujtimeshMinistratalkoolpirës

kundër Ndokës

Instituti i Gencit, më isuksesshmi

Shumë ministra duhanpirësi janë ankuar Berishës se

nuk po munden të punojnë dotpa pirë duhan në zyrë. Madjeata kanë bërë kërkesë, që nëmbledhjet e gjata të qeverisë tëmund të lejohet duhani, pasikështu janë mësuar të punojnë.Por Berisha ka buzëqeshur dheu është drejtuar atyre, lidhur mearsyen se pse zgjodhi Ndokënpër ministër Shëndetësie."Arsyeja është se Ndoka nuk pias duhan dhe as alkool, ashtu sidhe unë, kështu që është njeriui duhur për të ndaluar duhaninnë institucione". Disa prejministrave i janë drejtuarNdokës: "Mos do na e ndaloshedhe alkoolin me ligj, se ndry-she dhamë dorëheqjen".

Drejtuesit e shumë instituteve tëpavarura ia kanë zili karrierës së

tre drejtuesve të Institutit të StudimeveBashkëkohore. Po pse gjithë kjo zilipër këta intelektualë ndaj këtij instituti?Po ja, presidenti i tij, Genc Ruli ështëbërë ministër i Ekonomisë, Tregtisëdhe Energjetikës, zëvendësi i tij, DritanShano ka qenë zëvendësministër iFinancave dhe këshilltar i disa qever-ive të koalicionit të majtë, Artan Hoxha,pjesëtari i tretë i institutit, është anëtar i

bordit në KESH. Por thuhet se edheshoferi i dikurshëm i Rulit, kur drejtonteinstitutin, ka zënë vend të mirë nëadministratën aktuale. Këtë karrierë eduan të gjithë këto institute, por duhet tëpresin ndryshime të reja në qeveri, osezgjedhjet e reja në 2009-ën.

Punonjës të administratëssë Partisë Demokratike

po përfitojnë shumë ngamungesa e drejtuesve tëkësaj partie në seli. Gjatëkëtyre pushimeve, një pjesë etyre e kanë dhënë me qirasheshin përpara PD-së, aty kudikur bëheshin mitingje. Dukeqenë se punonjësi i Bashkisësë Tiranës nuk afrohet aty përtë marrë paratë për makinat eparkuara, ata të garantojnëparking të sigurt dhe meçmim më të ulët se sa ai ibashkisë. Kështu që pranëkësaj selie parkohen shumëmakina, madje disa prej tyrekanë edhe njoftimin se shit-en. Por punonjësit nuk gux-ojnë të zënë vendin e parkim-it për makinën e kryetarit, tëcilin e kanë të ndaluar,prandaj vendin e Berishës eruajnë mirë.

Moisiu do të shkruajë

kujtimet e tij presidenciale.

Ky është lajmi i fundit nga ish-

Presidenti shqiptar, i cili u largua

nga posti më 24 korrik. Ai edhe

pse nuk ka më as zyrë shtypi, as

ndonjë zëdhënës, gjithsesi ka

bërë të ditur se do të bëjë gati

librin me kujtime, ku do të përf-

shijë më së tepërmi debatet që ka

pasur me drejtues të ndryshëm të

politikës si Berishën, Topallin apo

me deputetë që e akuzuan për

lidhjen e tij me krimin e organi-

zuar. Projekti i Moisiut, gjithsesi

kërkon një sponsor dhe për këtë

libër i janë ofruar shumë shtëpi

botuese. Ata janë në konkurrencë

me njëra-tjetrën, pasi mendojnë

se Moisiu do të zbulojë shumë

sekrete të punës së tij pesëvjeçare

si president.

Basha: Dhomën e gjumit edua unë

Arsyeja tjetër se pse Bashamori këshilltar nipin e

Ahmet Zogut, ishte fakti seqeveria e ka shkëmbyer këtëpost me pronën më të rëndë-sishme të familjes mbretërore,siç është hotel "Dajti". Men-

jëherë sapo të fitohet tenderi, kyhotel, i cili nga dita në ditë ështëduke u degraduar, do të shndër-rohet në Ministrinë e Punëve tëJashtme. Nipi i Zogut, Leka ZoguII, sapo u emërua kërkoi që përzyrë të mbajë ish-dhomën egjumit të gjyshit të tij. Kjo kërkesënuk i ka pëlqyer Bashës, i cili kadeklaruar se "pse e morakëshilltar, ai nuk do ta marrëzyrën më të madhe se e imja".

E diel, 26 Gusht 2007

Summer pagesummer pagesSPECIALE - 17

NË TUBIMIN TRADICIONAL QË ORGANIZOHET ÇDO VIT NË PIKËN MË VERIORE TË VENDIT

Festa e krahinës përsëritet që nga lashtësia

Kelmendi,e vërteta pasnjë lapsusi

Duke u nisur nga disakundërshti dhe rek-

lamime të materializuarazyrtarisht nga Kryetari iKomunës së Kelmendit Z.Ndue Lelçaj, për një re-portazh të realizuar nëkëtë zonë dhe të pub-likuar në Gazetë më 14gusht 2007, redaksiasqaron se pikësëpari qëlli-mi nuk ka qenë të hidhetbaltë mbi dinjitetin e ban-orëve të zonës. Reportazhi"Kelmend, ku meshkujtmbajnë femrat në pëllëm-bë të dorës", është nisurme një barcaletë të cilë-suar si të tillë dhe të vlerë-suar si "të mbrapshtë".Gjithsesi, ky nuk është njëjustifikim dhe përgjegjësiapranohet nga autori i sh-krimit. Redaksia e Gazetësështë e bindur që bëhetfjalë për një lapsus aspaktë qëllimtë edhe sepse nëgjithë pjesën tjetër të sh-krimit krahina dhe ban-orët e saj janë përshkruarme shumë respekt, mad-je shkohet deri në rek-lamim vlerash. Pikërishtky fakt shpjegon se gabi-mi nuk ka qenë i qëllim-shëm. Gjithsesi, banorëvetë zonës të prekur nga kylapsus, Redaksia ukërkon falje dhe i siguronse në të ardhmen do tëjenë më të kujdesshëm,duke u përpjekur që nëraste të tjera të pasqyrojnëvlerat reale të krahinës sëKelmendit.

Kur Nora eKelmendit vjenme magjinë e“Miss Bjeshkës”

Kur Nora eKelmendit vjenme magjinë e“Miss Bjeshkës”

Shekuj të shkuar, në datimin 1639, ardhur nënjë variant të vetëm e tëpandryshuar, historiaidentifikon krahinën eKelmendit edhe me gjes-

tin fisnik të një vajze, e mirënjohursi "Nora e Kelmendit". Në kohët kurkombi shqiptar përpëlitej për tëmbijetuar, vajza bëhet pjesë ezgjidhjes duke u vetësakrifikuar. Ipremton martesë kreut të ushtrisëturke, të quajtur Vuçi Pasha, dhe nërastin më të parë e vret, duke i pre-rë njëkohësisht krahët edhe furisësë pushtimit të huaj.

Nuk dihet nëse festa e "Logut tëBjeshkëve" e organizuar që nga ko-hët që nuk mbahen mend, të dielënqë bie në mes të muajit gusht të çdoviti, ka pasur lidhje edhe me Norëne Kelmendit. Por ardhur në vitet efundit, me organizimin e "MissBjeshkës", zgjedhjes së vajzës më tëhijshme të kësajkrahine, Nora eK e l m e n d i tduket e pran-ishme në pam-jen e secilës vajzëqë sfilon përpublikun ezgjedhur, mbër-ritur në qafën ePerdelecit për tëqenë pjesë e fes-tës. Sepse, qoftëveshja me xhub-letat karakteris-tike, qoftë krehjae flokëve e pam-ja e vajzave, kanëmbetur të pan-dryshuara ngavitet apo koha.PELEGRI-NAZHI

E diela e 12gushtit të këtijviti, i gjeti ban-orët e Kelmendit të veshur si përditën më të shënuar të jetës. Burratme këmishë të bardha dëborë e mekollare dhe gratë me veshje nga atoqë sheh përditë bashkëmoshatarete tyre në qendër të Tiranës. Prapanuk mbeten asnjë grimë vajzat edjemtë e rinj. Një fenomen që mundtë habisë shumëkënd që bën llogarise bëhet fjalë për krahinën mbasemë të thellë të vendit, vendosur nëpikën më veriore të hartës dhe asmë pak e as më shumë, por fiks 100kilometra larg nga qyteti i Shkodrës.Të gjithë mblidhen mbi qafën e Per-delecit, një nocion gjeografik mesVermoshit dhe Selcës, por farepranë Lepushës, në një pllajë qëduket e formuar me qëllim nganatyra në formën e një amfiteatri.Gazetarët, gjysma e të cilëve duketqë janë të huaj, nuk lënë rast pafokusuar kryesisht pamjet e shtatëvajzave pjesëmarrëse në konkursin

e bukurisë. Veshjet e tyre si dhetrukimi i flokëve e fytyrës janë vërtetmbresëlënëse. Dhe të mendosh qëfigura e përftuar ruhet me xheloziprej shekujsh. Edhe xhubletat kar-akteristike, teknika e manifakturim-it të të cilave mbase nuk është ruaj-tur, ka të ngjarë që të jenë ruajtur eveshur që nga nëna deri te bija.

FESTAFesta e organizuar nga krerët e

pushtetit lokal, nis me vendosjen eflamurit në pllajën përballë nga disatë rinj. Më tej valle e këngë karak-teristike të zonës, tingujt e sharkisë,instrumentit karakteristik dhe bir-ra apo pije joalkoolike për të gjithëtë pranishmit. Atmosfera elektrizo-

het nga sfilata e parë e vajzave qëbëhet mbi kuaj. Një pamje që duketdikur ka pasur edhe nusja e kësajkrahine në ditën që martohej, e ni-sur për te shtëpia e bashkëshortitmbi një kalë. Sfilata e dytë është mefytyrën të zbuluar dhe për herë tëparë spektatorët nisin të bëjnëpërzgjedhjet duke u përpjekur të

gjejnë më simpatiken, pra fituesen.Pandehmat janë të shumta. Duketpër malësorët, përzgjedhja nuk katë bëjë vetëm me simpatinë e fytyrëssë vajzës, por me gjithë totalin e saj,ku përfshihet veshja, mënyra se siecën, si vallëzon, mbase edhe gjatë-sia etj. E me sa duket, këtë radhë tëgjitha këto do t'i plotësonte numri5, Erjona Volaj nga Tamara, e cila uzgjodh fituese me votat e një jurie,ku bënin pjesë që nga drejtues tëpushtetit lokal, artistë dhe të ftuarnderi. Rreth orës 16:00, gjithçka kapërfunduar nëse nuk do të llog-ariten gazetarë e kameramanë, qëiu janë ngjitur shtatë bukuroshevepër intervista e filmime ekskluzive.Shtatë Norat e Kelmendit përgjigjenpa u ndrojtur dhe krejtësisht të qeta,ca vlera të ngjashme dhe të pandry-shuara që duket lidhin fort të vjetrënme të tashmen.

NORA E KELMENDITVuçi Pasha kish menduargjithë Rugovën për taposhtëruar.Të marrë bija të malësisë!Ta korisë fisin e shqiptarisë!

Nora trimëreshë kishteqëlluar,thotë: "Vuçi Pashën kampër ta martuar!"Nora Pashës kokën iashkurtoi.Nderin e malësisënë vend e çoi.

"LOGU I BJESHKËVE"Festa e "Logut të Bjeshkëve" realizohet çdo vitnë të njëjtin vend, në rrëzë të "Bjeshkëve tëNamuna", në qafën e Perdelecit në krahinën eKelmendit. Që nga kohët që nuk llogariten dot,në këtë vend burra e gra janë mbledhur për tëpasur një ditë feste të përbashkët. Në këto vitetë shkuara, tubimi konceptohej me realizimin elojërave popullore, demonstrim të shkathtësisëe kurajos si dhe me valle e këngë të zonës.

Festa e “Logut tëBjeshkëve” në

Kelmend.(lart) Miss

Bjeshka 2007,Erjona Volaj

E diel, 26 Gusht 200718 - AKTUALITET

Ministria e Brendshme konfirmon rinisjen e hetimeve për vjedhjen më të madhe në Ballkan

Rihapet dosja e vjedhjes së 6 mln USD“Thesari i veriut” u grabit në ’97-ën në Shkodër

VJEDHJABunkeri kumbaheshin tëfshehura paratë,ndodhej nëntokë në afërsi tëPrefekturës nëqytetin eShkodrës. Bëhete ditur segjashtë personakanë shpërthyerme antitankderën e blinduartë bunkerit, dukehyrë brendadhomës sëthesarit

Precedenti, në tunelet e Krrabësu vodhën 340 kilogramë flori

Tentoi t’i nxirrte pasaportë djalit që e ka jashtë shtetit

Arrestohet për falsifikimpunonjësi i policisë së burgjeve

Kishte marrë 38 mijë lekë

Denoncohet mashtruesime vizat kanadeze

AKUZAVezir Kamberi ka aplikuar pranë Komisariatit tëPolicisë Nr.6, për pajisje me pasaportë të djalittë tij, Leonard Kamberi, 17 vjeç, i cili ndodhetjashtë shtetit. Në këto kushte, Kamberi kishteparaqitur pranë punonjësit të zyrës sëpasaportave një shokun e djalit të tij

Gazmend JANKUg.janku@gazetashqiptare.com

TIRANE

Rihapja e dosjeve të vjetra të vitit 1997 nuk kapërfshirë vetëm vras-

jet, por edhe vjedhjet ebujshme të thesareve të sh-tetit. E tillë është edhe gra-bitja e të ashtuquajturit the-sari i veriut në qytetin e Sh-kodrës, ku persona ende tëpaidentifikuar mundën tëgrabisnin plot 6 milionë dol-larë. Shuma është e konver-tuar në dollarë, pasi paratë egrabitura ishin në lekë sh-qiptare. Kjo supervjedhje kandodhur në ditët e para tëmuajit mars të vitit 1997,kohë në të cilën në qytetin eShkodrës ashtu sikurse në tëgjithë vendin, filloi edheshpërbërja e institucioneveshtetërore. Kjo ngjarje përshumë vite është mbajtur sisekrete nga krerët e atëher-shëm të Ministrisë së Rendit,të cilët disa herë gjatë këtyreviteve e kanë rihapur dhembyllur sërish, pa mundurtë identifikojnë autorët ekësaj grabitjeje, e cila ështëcilësuar si më e madhja nëBallkan për sa i përketshumës së vjedhur prej 6milionë dollarësh. Por duketse organet e Drejtësisë nukjanë dorëzuar ende, dukerishkundur sërish pluhurine kësaj dosjeje me shpresën ezbardhjes së plotë të saj.NGJARJA

Nga ajo çka është mundurtë mësohet, thesari i veriutështë grabitur në fillim tëmuajit mars të vitit 1997.Bunkeri ku mbaheshin tëfshehura paratë, ndodhej

nën tokë, në afërsi të Prefek-turës në qytetin e Shkodrës.Sipas disa dëshmive të mar-ra në atë kohë, bëhet e diturse gjashtë persona kanëshpërthyer me antitankderën e blinduar të bunkerit,duke hyrë brenda dhomës sëthesarit. Gjatë kohës që gjas-

htë personat po kryenin su-pervjedhjen, askush nuk i kashqetësuar. Pas largimit tëtyre, në vendngjarje kanëmbërritur disa forca policie,të cilat morën në mbrojtje dhetransferuan një pjesë të vogëltë parave që ishin lënë atynga grabitësit. Nga të dhënat

dhe kalkulimet e mëpasmerezultoi se nga bunkeri i“thesarit të veriut” ishte gra-bitur një shumë e kon-siderueshme lekësh sh-qiptare, që të konvertuar nëdollarë bënin plot 6 milionëtë tillë. Kartëmonedhat egrabitura ishin kryesisht të

prerjeve 500 dhe 1000-le-këshe. Ndërkohë që autorëte kësaj vjedhjeje nuk kishinpreferuar të grabisnin prer-jet 200-lekëshe, të cilat men-dohet se ishin rreth 1.5 mil-ionë dollarë.HETIMET

Burime pranë Ministrisë

së Brendshme nuk kanë bërëtë ditur detajet apo indiciot ereja që kanë detyruar krerëte këtij dikasteri të rihapinhetimet për këtë super-vjedhje. Për sa i përket au-torëve të dyshuar, ajo që di-het është fakti që ata kanëqenë gjashtë të tillë, por nukjepen të dhëna për identite-tet e tyre. Ndërkohë, burimetë rezervuara janë shprehurse ka të dhëna që paratë egrabitura në vitin 1997 nëShkodër mund të jenë inves-tuar pikërisht në këtë qytet,dhe ky fakt duket se mundt’i shërbejë hetuesve për tëhedhur dritë mbi autorët ekësaj grabitjeje. Gjithsesi, përmomentin nuk janë pranuartë jepen detaje të tjera, pasikjo dosje konsiderohet simjaft sekrete, të paktën derinë momentin që do të ketërezultate konkrete të heti-meve të rinisura për të dis-atën herë.

DOLLARËËshtë shuma ekonvertuar e paravetë vjedhura nëbunkerin e qytetit tëShkodrës, në ditëte para të muajitmars të viti 1997.Grabitësit lanë nëbunker mijërakartëmonedha tëprerjeve 200-lekëshe, qëllogariteshin nërreth 1.5 milionëUSD

6 mln

Në shtator të vitit 1998, në tunelet e Krrabës, pak kilometra larg Tiranës, u zbu-

lua zhdukja e 340 kilogramëve flori, nëmonedha dhe sende të çmuara. Nga hetimete kryera më pas rezultoi se thesari ishtevjedhur gjatë trazirave të viti 1997. Filli-misht u tha se dera e blinduar e tunelit ish-te dëmtuar nga disa gurë që kishin rënë ngamali si pasojë e shirave. Por më pas nukkishte asnjë dyshim që kjo ishte një vjedhjee pastër, në një objekt që konsiderohej i

rëndësisë së veçantë. Hetimet e kryera nx-orën në bankën e të akuzuarve disa fsha-tarë të zonës, të cilëve u ishin gjetur disamonedha, që u tha se ishin nga ato të vjedhu-ra në tunelet e Krrabës. Por sasia prej 340kilogramësh flori edhe sot e kësaj dite nukdihet se ku ka përfunduar. E njëjta situatëështë edhe për autorët dhe organizatorët evërtetë të kësaj grabitjeje, të cilët mundën tëdepërtonin brenda tuneleve, ku shumë pakpersona kishin hyrë brenda. ga.ja

Oficerët e seksionitkundër pastrimit të

parave dhe krimitekonomik-financiar, kanënisur procedimin penalndaj 42-vjeçarit ShpëtimBalilajt, për akuzën e“vjedhjes me anë të masht-rimit”. Burime zyrtarepranë Drejtorisë së Poli-cisë së Tiranës, janë shpre-hur se Balilaj është denon-cuar nga një person, të cil-it i kishte premtuar nxjer-rjen e një vize udhëtimi përnë Kanada. Për t’i kryerkëtë shërbim, bëhet e diturse Balilaj i kishte marrë kli-

entit të tij një shumë fille-stare parash prej 38 mijë le-kësh. Por sipas denoncim-it të të dëmtuarit, jo vetëmqë nuk mori vizën eudhëtimit drejt Kanadasë,por nuk ka mundur të mar-rë as paratë që i kishtepaguar 42-vjeçarit, ShpëtimBalilaj. Ndërkohë, burimetzyrtare bëjnë të ditur se per-soni i denoncuar, Balilaj re-zulton me precedentë tëmëparshëm penalë dhe idënuar për të njëjtën akuzëpër të cilën akuzohet edhetani, “vjedhje me anë tëmashtrimit”. ga.ja

Tentativa për t’i nxjerrë një pasaportë

djalit të tij që e ka jashtështetit, i ka kushtuarprangat punonjësit tëpolicisë së burgjeve,Vezir Kamberi 47 vjeç.

Ky i fundit është prangosurnga agjentët e seksionitkundër krimit ekonomik-fi-nanciar dhe pastrimit tëparave. Sipas të dhënave zyr-tare të policisë, Kamberi kaaplikuar pranë Komisariatittë Policisë Nr.6, për pajisjeme pasaportë të djalit të tij,Leonard Kamberi, 17 vjeç, icili aktualisht ndodhet jas-htë shtetit. Në pamundësipër të paraqitur djalin e tij,Kamberi ka falsifikuar for-mularin “kërkesë”, dukeparaqitur përpara punon-jësit të pranimit të doku-menteve për pasaportë një

shokun e djalit të tij, meqëllim për të kryer proce-durat e aplikimit. Kjo par-regullsi është konstatuarnga personeli i zyrës sëpasaportave, të cilët kanëbërë edhe njoftimin përkatëspranë agjentëve të anti-krimit ekonomik-financiar.Ndërkohë, pas verifiki-

meve të bëra u procedua nëgjendje të lirë, për veprënpenale të “shpërdorimit tëdetyrës” edhe një punonjësee Gjendjes Civile të komunësNdroq, për të cilën dyshohetse ka plotësuar certifikatën elindjes së djalit të Vezir Kam-berit, Leonardit, pa prezencëne këtij të fundit. ga.ja

Tunelet e Krrabës

E diel, 26 Gusht 2007 RAJON - 19

Godo: Në dhjetorzgjidhje për Kosovën

Kryetari i nderit i Partisë Republikave, Sabri Godo, u shprehdje se shpreson se do të ketë një zgjidhje për Kosovën deri në

fund të këtij viti. “Besoj se çështja e Kosovës do të ketë një zgjidhjederi në fund të këtij viti”, - tha dje Godo. Sipas tij, trojka e bised-imeve nuk e ka ndër mend ndarjen e Kosovës, por kjo ishte pjesë edisa prej shumë propozimeve të bëra për këtë çështje. “Them qëtrojka dhe Këshilli i Sigurimit, BE-ja, SHBA-ja, të gjithë faktorëtqë do të vendosin për Kosovën, nuk e shtrojnë si zgjidhje ndarjene Kosovës”, - shprehet më tej Sabri Godo. Ai mendon se diskutimipër çështjen e Kosovës, ndodhi në një moment të tillë ku vendet mëtë fuqishme të botës po masin forcat e tyre.

Çollaku: Serbia pospastron Mitrovicën

Zëvendësambasadori i Shqipërisë në SHBA, Kreshnik Çollaku,theksoi se pavarësia e Kosovës do të kushtëzohet me ndarjen e

Mitrovicës nga Kosova, atëherë kjo do të jetë një çështje krejt eshqiptarëve. Në këtë rast, deklaroi mbrëmë Çollaku në intervistëne tij dhënë “Zërit të Amerikës” do kemi një “reagim të shqiptarëve,një komb një qëndrim”. Sipas tij, aktualisht në Mitrovicë po ndodhnjë “spastrim i butë etnik” dhe kjo është e palejueshme për sh-qiptarët. “Serbët po përpiqen të legalizojnë ndarjen me atë që popërpiqen të bëjnë në Mitrovicë”, - u shpreh dje Çollaku, i cili shtoimë tej se pas 121 ditëve të bisedimeve, nëse çështja e statusit tëKosovës nuk zgjidhet do të ketë një qëndrim të Tiranës zyrtare.

Në një intervistë për “Europa e Lirë”, Kadare kritikon diplomacinë shqiptare

Kadare: Shqipëria të bëjë më shumë për Kosovën“Serbinë po e përkëdhel Europa, e kjo e zhyt më shumë në faj”

SHKURTShkrimtari Ismail Kadare kritikoi ashpër djediplomacinë shqiptare

se ka pasur një mungesë se-rioze në ndjekjen hap pashapi të çështjes së Kosovës.Në një intervistë dhënë përRadio “Europa e Lirë”, Ka-dare ka theksuar se Sh-qipëria duhet të bënte shumëmë tepër se sa çka bërë derimë tani për Kosovën, pasisipas tij, Kosova nuk ështënë Hënë, që të jepen gjykimesi për diçka të largët që nukka lidhje me shqiptarët e Sh-qipërisë. “Mendoj se Sh-qipëria duhet të bënte mëtepër. Ato pseudofilozofitë ediplomacisë sonë, disa herëqë kanë dalë nga pjellë e njëpaaftësie dhe një mangësiemorale, ato janë jo qesharakepor janë të dënueshme. Sh-qipëria nuk është një planettjetër dhe po jep gjykime përKosovën nga planeti Hëna,nga Bangladeshi ose ngaJaponia. Shqipëria ështëvend i parë i interesuar dhenuk e fshehë këtë gjë s’ka pseta fshehë sepse do të ishtehipokrizi totale”, - ështëshprehur në këtë intervistëKadare. Më tej, aishtoi se Shqipëriaështë vendi që du-hej të angazhohejme ndershmëri,me dinjitet, dukeqenë sigurishtkonstruktive, jod e s t r u k t i v e ,“prandaj Sh-qipëria - ështëmorali i saj his-torik që e kërkon,është dinjiteti his-torik i një kombi”.Ai mendon se di-plomacia sh-qiptare do ta kor-rigjojë shumëshpejt qëndrimine saj sa i takonkësaj çështjeje.

Sa i takon njo-hjes së njëanshmetë pavarësisë sëKosovës, Kadareështë shprehur nëkëtë intervistë sepopulli i saj ka të

drejtë të shfrytëzojë të gjithamundësitë që të mos posh-tërohet. “Populli i Kosovëska të drejtë të përgjigjet me tëgjitha opsionet. Nuk bëhetlëshim kur është fjala për lir-inë e një populli. Nuk ka ne-gocim për këtë gjë. Ky popu-

ll ka të drejtë me të gjithamënyrat të kërkojë lirinë e vet.Ta mbrojë deri në fund lirinëe vet”, - thekson më tej ai. PorKadare nuk pranon asesi qënë këmbim të pavarësisë,Kosova të këmbejë territorete saj. Sipas tij, ndarja është

pazar jo i pastër dhe se nësendodh një gjë e tillë atëherëajo do të hapë radhën e njëkonflikti të ri të pam-barueshëm në Ballkan. “Dotë hapi vatra sherresh, grind-jesh të cilat do të kushtojnëjashtëzakonisht shtrenjtëpopujve këtu dhe Evropësbashkë. Prandaj kjo nuk e

zgjidh, kjo nuk e mbyll, kjohap një konflikt të ri tëtmerrshëm”, - shton më tejKadare.

Bisedimet shtesë, Kadarei konsideron si një lloj “pen-dimi” të komunitetit ndërko-mbëtar ndaj ndërhyrjes qëbëri vite më parë në Kosovë.“Ky pendim është njëherëshabsurd i pakuptueshëm.Pendim pse u bombardua njështet, Jugosllavia. Thuhetose s’thuhet hapur ndihet kypendim. Në Ballkan ndodhinjë gjë që ka qenë shumë eqartë, ndodhi një nga krimetmë monstruoze në historinëe Evropës, në gjithë Ballka-nin, në gjithë Evropën”, -shprehet më tej Kadare nëkëtë intervistë. Sipas tij, ko-muniteti europian nuk duhettë pendohet për sulmet që bërikundër Jugosllavisë, pasinuk duhet të ketë kthim pra-pa. Europa, sipas Kadaresë,duhet ta detyrojë Serbinë qëtë kërkoj të falur për krimet qëka bërë ndaj popullsisë sëpafajshme të Kosovës. “Ser-bia po përkëdhelet dhe dukee përkëdhelur Evropa po ibën dëmin më të madh Ser-

bisë, popullit serb.E zhyt më thellë nëfajin e tij”, - thotëshkrimtari. Aithekson se, me këtëpërkëdhelje të fun-dit, serbët nuk poarrijnë të kuptojnëse ç’kanë bërëushtarët dhe para-militarët në Kos-ovë dhe vendet etjera të Jugosllav-isë. “Nëse ai kup-ton ai çlirohet nganjë gjë e keqe dhekjo ndihmondemokracinë ser-be. Nuk e ndih-mojnë këto paz-arllëqe. Nuk kademokraci në Ser-bi në qoftë se nukpranohet kykrim”, - shprehetKadare në interv-istën e dhënë përradion Europa eLirë.

“““Serbia popërkëdhelet dhe

duke epërkëdhelur,

Europa po i bëndëmin më të

madh Serbisë,popullit serb. Ezhyt më thellënë fajin e tij”

Jeremiç: Jo pavarësisësë Kosovës

Ministri i Jashtëm i Ser-bisë Vuk Jeremiq, ka deklaru-ar se pavarësia e Kosovësmund ta rikthejë në Ballkankrizën e viteve të 1990-ta. Jer-emiq gjatë një vizite në Oslo,ka deklaruar se Serbiadëshiron kompromis, por joatë që përfshin pavarësinë eKosovës. Ndërsa Ministripër Kosovën në Qeverinë eSerbisë, Sllobodan Samarx-hiq ka deklaruar se Beogra-di konsideron që takimi iVjenës do ketë natyrë kon-sultative.

Kuvendi kosovarfillon punën

Të hënën Kuvendi i Kos-ovës mblidhet në njëmbledhje plenare, ku në renddite do të ketë shqyrtimin eparë të katër projektligjeve.Ata do të marrin në shqyrtimProjektrezolutën për komple-ksin “Trepça” si dheshqyrtimin e rekomandimittë Komisionit për ÇështjeGjyqësore, Legjislacion dheKornizë Kushtetuese lidhurme propozimin e Prokuror-isë Publike të Kosovës.

KQZ: Partitë tëshlyejnë borxhet ose

jo në zgjedhjeLDK-ja, PDK-ja, AAK-ja

dhe ORA janë shprehur op-timiste se do të arrijnë t’iplotësojnë kushtet e para-para për çertifikim, ndonësekjo është një periudhëshumë e shkurtër kohore.Ato vlerësojnë se më logjikedo të ishte përcaktimi i datëssë mbajtjes së zgjedhjeve emë pas të bëhet çertifikimi isubjekteve politike. Komisio-ni Qendror i Zgjedhjeve kaparaparë që subjektet poli-tike që shpresojnë të marrinpjesë në zgjedhje të kryejnëobligimet deri më 7 shtator.Në të kundërtën nuk do tëmund të marrin pjesë nëzgjedhje.

Kryeministri serb deklaron: Jo rol aktiv të NATO-s në Kosovë

Koshtunica: SHBA ‘të harrojë’ AhtisarinKryeministri i Ser

bisë, Vojisllav Ko-shtunica deklaroi djese “nuk është mirë qënë prag të negociatavetë reja për statusin eKosovës, Shtetet eBashkuara ende po in-sistojnë në planin eMartti Ahtisaarit”. Si-pas tij, në këtë planparashikohet që Ale-anca e Atlantikut tëVeriut të ketë një rolkyç në Kosovë.“Kurrsesi nuk ështëmirë që në këtë planparashihet që NATO-ja ta ketë rolin që deritash në botën

demokratike nuk e ka pa-sur asnjë organizatë ush-tarake”, - u shpreh djekryeministri serb. Ai sh-toir se Serbia është e gat-shme që ta marrë pjesën evet të përgjegjësisë dhe tëjapë kontribut adekuat për

gjetjen e zgjidhjes me ko-mpromis. Në këtë kuadër,Koshtunica shtoi më tej sekjo zgjidhje mund të gjen-det nëse Shtetet e Bash-kuara tërhiqen nga planii Martti Ahtisaarit.

Më 30 gusht, pala serbe

shkon me një plan tëqartë në bisedimet mepalët. Ata e kanë hedhurme kohë idenë, që planii Ahtisaarit mos të mer-ret më parasysh ngaGrupi i Kontaktit. Porndërkohë që pala sh-qiptare vazhdon tëmbajë të njëjtin qëndrimprej kohësh, mosndarjetë Kosovës, realizimi iPlanit të Ahtisaarit, përnjë pavarësi tëmbikëqyrur. Kryeminis-tri Çeku dy ditë më parëkërkoi nga BE-ja që nëfund të bisedimeve tanjohë Kosovën si shtettë pavarur.

Sabri Godo Kreshnik Çollaku

Kadare

E diel 26 Gusht 200720 - OPINION

O P I N I O N

KATOVICA

(Vijon nga faqja 1)

... të ish-hapësirave sovje-tike, si Abhazia, Osetia e Jugutapo Transdniestri, që kanëqenë fjala kryesore e diploma-cisë ruse për çështjen e Kos-ovës qysh nga janari i vitit2006, po del në krye të kësajplatforme përpjekja për ngjas-hmërinë e Kosovës me çësh-tjen e Palestinës. Aktualiz-imin e këtij qëndrimi e formu-loi edhe njëherë më 21 gushtKostantin Kozaçev, kryetar ikomitetit të politikës së jasht-me të Dumës ruse dhe qëvlerësohet nga rusologët, sinjë nga hartuesit e vijës ob-struksioniste zyrtare të Rusisëndaj Kosovës. Në një interv-istë me një gazetë serbe, aideklaroi se "Rusia nuk do tëlejojë kurrë që Kosova të bëhetshtet. Çështja palestineze kamarrë disa dekada për t'uzgjidhur dhe Kosova nuk du-het të jetë përjashtim". Në fakt,autorësinë e këtij qëndrimizyrtar për ngjashmërinë eçështjes së Kosovës me çësh-tjen e Palestinës e ka ministrii Jashtëm, Sergej Lavrov, i ciliështë i pari që e ka lancuar nëtryezat më të rëndësishmediplomatike ndërkombëtare,ku është diskutuar për çësh-tjen e Kosovës dhe i cili edhenë një artikull të tij të njohurtë kohëve të fundit për poli-tikën e jashtme të Rusisë, metitull: "Të frenosh Rusinë: Njëkthim në të kaluarën", shkru-an se në rastin e Palestinës,për dekada me radhë kemiparë një situatë të ngjashmeme Kosovën dhe shteti pales-tinez është ende inekzistent.

Paralelizmi që po vendosdiplomacia ruse mes çështjessë Kosovës dhe çështjes sëPalestinës shënon një sh-kallëzim të ri dhe tepër meinteres për t'u analizuar, tëplatformës dhe strategjisë sëRusisë, së pari në drejtim tëKosovës dhe së dyti në një

RUSIA SYNON TA BEJEKOSOVEN PALESTINE

plan më të gjerë të mar-rëdhënieve ndërkombëtare, qëkanë të bëjnë me raportet e sajtë mëtejshme me BashkiminEuropian dhe me SHBA-në.

Gjëja e parë që bie në sy,është se Rusia e klasifikonçështjen e Kosovës si një çësh-tje, e cila kërkon dekada përt'u diskutuar apo zgjidhur.Ajo jo vetëm refuzon afatetkohore që kërkon perëndimipër përcaktimin e statusit tëKosovës në 120 ditë apo nëgjashtë muaj apo në një vit,por paraqet dhe natyrishtkërkon afatin e dekadave tëpafund.

Gjëja e dytë që tërheq vë-mendjen, është se Rusia i jepçështjes së Kosovës një dimen-sion botëror njëlloj me konflik-tin e Lindjes së Mesme, i cilizgjat prej 60 vjetësh. Pady-shim, çështja e Kosovës nuk eka këtë përmasë dhe as mundta ketë, por Moska ka syniminta shndërrojë në një konfliktndërkombëtar të atij karakteri.

Gjëja e tretë që konstatohet,është se Moska bën një ndry-shim në qëndrimin e sajstrategjik dhe kërkon tashndërrojë Kosovën nga një"konflikt të ngrirë" siç janëAbhazia apo Transdniestri,në një "konflikt të shkrirë", siçështë ai i Lindjes së Mesme,konflikti palestinez.

Nuk është vendi këtu t'ihyhet hulumtimit dhe karak-terit të konfliktit palestinez,por është me vend të kujtohetse Bashkimi Sovjetik, pra Ru-sia, vendi i Putinit dhe i Lavro-vit, është një nga protagonistëte krijimit të konfliktit të përg-jakshëm, që ka në qendër Pal-estinën. Interesi publik ështëtë zbërthehen taktikat dhestrategjia e Kremlinit për tashndërruar Kosovën në njëPalestinë.

Në kronikën e tratativavendërkombëtare për statusin eKosovës ka një dinamikë agre-sive ruse, jo vetëm për refuz-imin e pavarësisë dhemoszgjidhjen e çështjes së sta-

tusit, por për radikalizimin engritjen e tensioneve në Kos-ovë e rreth saj. Ky radikalizimështë shprehur në hedhjenposhtë apriori të planit të ish-presidentit të një vendi neu-tral si Finlanda, planit Ahti-saari për pavarësinë embikëqyrur, plan që fitoimbështetjen e sekretarit tëpërgjithshëm të OKB-së, BanKi Mun, të Bashkimit Europi-an, SHBA-së, NATO-s,Këshillit të Europës, etj. Kyradikalizim është shprehur nëpozicionin e ngurtë dhe bol-shevik të Rusisë, e cila nuk kabërë asnjë lloj kompromisi apolëshimi, ndonëse perëndimika afro një vit që vetëm kalëshuar pe dhe madje ështëarritur në një situatë diploma-tike, ku pa mbushur tre muaj

nga paraqitja në OKB, për t'ibërë qejfin Moskës plani Ah-tisaari nuk po figuron as nëlistën e literaturës diplomatiketë Grupit të Kontaktit. Kyradikalizim shprehet sido-mos në përpjekjet për të ngri-tur tensionet dhe acarimet nëterren. Ka një politikë zyrtaretë Moskës të inkurajimit të agre-sivitetit nacionalist në rritje tëBeogradit zyrtar, i ngjashëmme histerinë nacionaliste tëregjimit të Millosheviçit në vitet1998-1999. Në qarqet zyrtaretë Serbise dhe vetë kryeminis-tri V.Koshtunica, janë lëshuarditët e fundit haptas kërcënimepër dërgimin e trupave dhepolicisë serbe në Kosovë, qëështë një provokim i rëndë, portë mos thënë pothuajse njëshpallje lufte. Në qarqet zyrtare

të Serbisë, ministrat e partisësë kryeministrit V.Koshtunicakanë ndërmarrë një fushatskandaloze kundër NATO-s,me deklaratat e Popoviçëve,Samarxhiçëve dhe sidomos tëministrit të brëndshëmDragan Joçiç, një nga protek-torët kryesorë të kriminelit tëfshehur, Ratko Mladiç dhekrahu i djathtë i Koshtunicës.Shërbimet sekrete serbe dheruse po nxisin një radikalizimtë situatës në veri të Kosovës,ku forcat ekstremiste serbekanë deklaruar se do të shpal-lin edhe ata shtetin e Mitrov-icës veriore, nëse Kosova merrpavarësinë. Edhe alternativa endarjes së Kosovës, që ridoli nëskenë javët e fundit, është njëlëvizje shahistike e diploma-cisë ruse për ta turbulluar samë shumë situatën rreth Kos-ovës.

Përfundimi kryesor, qëmund të nxirret nga këto zh-villime, është se Rusia dhe di-plomacia ruse kanë ndërmar-rë një fushatë të gjërë për takthyer Kosovën nga një konf-likt të ngrirë, në një konflikt qëvlon dhe të vazhdueshëm. Atae bëjnë këtë jo për Serbinë, porpër interesa gjeopolitike e gjeo-strategjike të Rusisë në konti-nentin europian dhe më gjërë.Vërtet presidenti i Rusisë,Vladimir Putin shpalli parapak kohësh në mënyrë pom-poze se Rusia do të kthehet nëBallkan, por synimi i shndër-rimit të Kosovës në një Pal-estinë, lidhet jo me vetë Ballka-nin, se sa me politikën e Krem-linit ndaj BE-së dhe SHBA-së.

Moska kërkon dhe polufton që Kosova të shndërro-het në Palestinë, jo vetëm sepseajo është kundër shqiptarëvedhe kombit shqiptar, por sepseajo synon t'i krijojë BashkimitEuropian dhe SHBA-se njëkonflikt të pazgjidhshëm, tëngjashëm në intensitet dhe nëefekte ndërkombëtare si konf-likti i Palestinës. Ky mund tëjetë shpjegimi i vetëm që mundt'i bëhet paradoksit që Serbia

dhe udhëheqësit e saj, nëmënyrën më absurde dhemadje donkishoteske, arrijnëderi atje sa të kërcënojnë BE-në, NATO-n e SHBA-në dheshpallin se ata refuzojnë tëbëhen anëtarë të NATOs e tëBE-së, nëse Kosovës i njihetpavarësia, me një megalomanitipike ballkaniko-komuniste,sikur është NATO dhe BE, qëia kanë nevojën e Serbisë dhejo e kundërta. Prapa këtij qën-drimi jashtë kohe të Beograditështë Rusia. Madje do tëthoshim se Rusia tani nukduket e gatshme të pranojë asdhe një zgjidhje të Kosovës si-pas planit serb, sepse Rusisë iintereson konflikti ipazgjidhur dhe i zgjatur medekada si Palestina.

Rezulton kështu njëstrategji tepër e rrezikshme eRusisë, që dëmton interesat jovetëm të Kosovës, jo vetëm tëkombit shqiptar, jo vetëm tëstabilitetit dhe paqes në rajon,por shumë-shumë më gjërë.Nuk duhet harruar se diplo-macia e Rusisë gjithmonë kaavancuar objektivat e sajnëpërmjet konflikteve tëpazgjidhura apo konflikteve tëngrira dhe të shkrira në rajonetë ndryshme të globit. Në këtëkuadër, ajo kërkon që tashndërrojë Kosovën në Pal-estinë, sepse në rastin e Kos-ovës, si një konflikt ipazgjidhur dhe i zgjatur,çmimin e paguan Europa. NjëKosovë e shndërruar në Pal-estinë është një hipotekë e re evazhdueshme e Europës tekRusia.

Këto janë zhvillime nega-tive dhe duket tepër naiveshpresa e disa qarqeve diplo-matike europiane, të cilët men-dojnë se duke i lëshuar Rusisënë çështjen e Kosovës, do taqetësojnë ariun rus dhe do tabëjnë më bashkëpunues. Ob-jektivi i shpallur i Rusisë përkthimin e Kosovës në një Pal-estinë, duhet të shërbejë si njsinjal alarmi për diplomacinëeuropiane.

E diel, 26 Gusht 2007 SPECIALE - 21

arsye të punës keni lënë mbasdore të gjitha gjërat e tjera po tëvlefshme me punën por shikojse do të ja dilni mbanë.edonëmos prish shumë lek këtë peri-udhë sepsë nuk të leverdis ako-ma kurse për shitblerie do të jenime shumë fat.

DUKE RRITUR VIRGJËRESHË Bëjnë gjithmonë diçka për t'i kënaqur mjafton të dini se ç'doniprej tyre. Sa rriten do të gjejnë vështirësi në lidhje me seksintjetër. Duan shumë këmbëngulje që tu mbushet mendja sejanë tërheqës. Duke i mbështetur i ndihmoni të gjejnë rrugënpër një dashuri të vërtetë. Prindërit nuk duhet asnjëherë tëngatërrohen kur gjejnë interes për dikë të seksit tjetër. Kritiki-mi dhe më i vogël do t'i bëjë të tërhiqen mbrapsht. Ka nevojëvazhdimisht për mbështetje sepse gjithashtu ndërton dhevetëbesimin e tij. Në përgjithësi janë nxënës të mirë, ndih-mojnë në shtëpi. Janë të saktë në orën e tyre dhe I kanë tëgjitha me rregull dhe ju pëlqen ushqimi i mirë. Kritikojnëpjesëtarët e familjes sidomos kur u kërkohet mendimi i tyre.

VIRGJËRESHA SI SHOKTërhiqen nga shokët që janë të rregullt, të pastër dhe tëzgjuar. Ju pëlqejnë shokët që janë të drejtë dhe që nuk jupëlqen të duken.Adhurojnë teatrin dhe imitimin. Gjithashtu pëlqejnë artin dhedijet e përgjithshme. Janë besnik, të sjellshëm dhe ndihmëspër shokët e tyre.Janë të përzgjedhur dhe kanë shije për gjërat artistike dheshumë informacione për shumë tema të ndryshme. Nuk janëtë shpifur dhe nuk shpenzojnë paratë e tyre. Janë besnik dheshumë të sjellshëm. Janë shumë nevrik në rast se dikush ishqetëson. E kanë shumë të vështirë të pranojnë se bëjnëgabim për diçka.

PESHORJA

DASHI

AKREPI

Do të jëni të fokusuar nëambjent in famil iar.Prindërve tuaj ju nevoitetmbështetja juaj sot dhedo të jeni më se të gat-shëm tjua oftoni atë.Nësejeni të dashurur ju presinkohë të lumtura.

DEMI

Influenca pozitive e yjeve judrejton drejt suksesitsot.Do të takoni persona tëcilët do tju stimolojnë përvazhdimësinë e projektittuaj. Gjithshtu do të men-doni se koha e humbur nukështë aspak në favorin tuaj.

Koha është e favorizuar përpersonat të cilët janë finan-ciarisht të varur. Motivi i ve-primeve tuaja sot do të jetëai profesional.Mundohuni tëarrini maksimumin sepseyjet ju favorizojnë në këtëdrejtim.

BINJAKET

BRICJAPI

Mendoj ini mirë gjëratpërpara se t i bëni sotsidomos ato të l idhu-ra me punën tuaj .Mëvonë do të pëndohenipër ndërmarr jen e ve-primeve të gabuara.

GAFORJA

Dita nuk do të jetë aspake qetë për ju sot.Do men-doni për shumë gjëranjëkohësisht dhe nuk doarrini të përqendroheninë detyrën tuaj.Meditimido të ishte dicka që dotju ndihmonte.

UJORI

Do të jëtë një ditë e mirëpër tu marrë me cështjegjyqsore.Ndjeheni të qetëdhe të aftë për të mend-uar në drejtime të ndry-shme. Të sigurtë gjithash-tu do të ndjeheni në vep-rimet që do të kryeni.

LUANI

Do të jëtë një ditë mjaftfrytdhënëse për ata tëcilët kanë marrëdhëniepro fes iona le jash tëvendit.Do kri joni kon-takte të reja prej të cilavedo të mbeteni mjaft tëkënaqur .

PESHQIT

VIRGJERESHA

SHIGJETARI

Pjesën më të madhe tëkohës së sotme do tiadedikoni partnerit apo tëdashurit tuaj. Gjithashtudo ndjeni nevojën të ve-proni s ipas inst ik t i ttuaj,qofshin këto veprimetë gabuara për të tjerët.

HOROSKOPI I SOTEM

PERGJIGJE PER LEXUESIT

Ekziston mundësia enjë gjendje pasivi tet it ek j u p jesën më tëmadhe të kohës së sot-me. Merrni masat qëdita të kalojë në qetë-si .

Një kombinim i mirë me 59 %Alketi shenja demi horoskopiujori. Marsida shenja dashi,horoskopi peshqit.Pak kujdes në lidhje me njeritjetrin në disa biseda që mund

Sot është dita e ak-tiviteteve të mëdha dhekontakteve të reja. Për-gatituni për të punuarshumë pasi mundësitëtë ci lat do t ju ofrohensot do jenë suksesi ibiznesit tuaj.

ALKET & MARSIDA

një kombinim i vështirëme 26 %.Ferdi shenja gaforrja, horosk-opi virgjëresha.Edona shenja ujori, horosko-pi shigjetari.Këtu duhet të ketë kujdesmadie shumë kujdes ferdi për

të bëni përsa i përket udhëtimitmud të ju them me bindie tëplote se do të kaloni shumëmirë do të jeni ju ata që do tëkeni në dorë shansin e mar-tesës

La jme të mi ra do tëmerrni nga një persontë cilin kishit kohë qënuk e takonit. Në amb-jentin familiar do të jenit ë s h q e t ë s u a r r r e t hshëndetit të një perso-ni tuaj të afërt.

FERDI-EDONA

Do jeni të fokusuar në atëcka do tju thotë një personi afërt. Kjo mund të krijojënjë gjendje tensioni tek ju.Nëse do të ruani qetësinëdhe vetëkontrollin do arrinitë kuptoni atë cka dashurtë thotë në të vërtëtë ai.

E diel, 26 Gusht 200722 - KULTURE

SË SHPEJTI KTHEHET NË TIRANË PËR MUSICALIN E FAMSHËM "KISS ME KATE"

Andis

Artisti ka realizuarskenat e komedisë "PB & J"

Piktori dheskenografi shqiptar, AndisGjoni, ka marrëpjesë në Festiva-

lin Ndërkombëtar të TeatritFringe midis qindra artistëvenga e gjithë bota, një festival icili mbyllet të dielën (26gusht) me një mbrëmje fes-tive ku janë të ftuar të gjithëartistët pjesëmarrës. Nën dri-tat e teatrit Players artisti sh-qiptar, i cili prej pesë viteshjeton në Nju Jork, është para-qitur meskenat e ko-m e d i s ë"PB&J" që nëshqip dop ë r k t h e h e jkomedia eGjalpit dheReçelit, njëkomedi e keqkuptimeve, eshkruar me nota humori ngaTara Dairman. Kritikja DianaT. Barito e ka konsideruarkëtë shfaqje për shtypin si njëspektakël të realizuar me el-egancë nga regjisorja SindiMarion, me të cilën AndisGjoni ka bashkëpunuar dheherë të tjer. Sipas saj, "suksesii veprës në këtë festivalmbështetej edhe në krijimine Gjonit me skena modulareshumë të përshtatshme dhetë trajtuara në një frymëgjysmë-paraqitëse". Në njëbisedë telefonike, regjisorjaamerikane u shpreh se, "puname Andis Gjoni ishte njëkënaqësi e vërtetë dhe se kur-rë më parë nuk kisha parë njëentuziazëm të tillë, energjidhe përkushtim nga njëskenograf". Andis Gjoni, ushpreh ajo, "i kalon të gjithakufijtë e detyrës dhe me kr-ijimet e tij arrin të japë mak-simumin e mundshëm. Ai kanjë aftësi të gjejë gjithmonëzgjidhje shumë interesante.Me një punë këmbëngulësedhe me vëmendje ndaj deta-jeve edhe më të vogla ai arrint'i japë formë të gjithë koncep-tit të shfaqjes". Ndërkohë më-sohet se artisti shqiptar nëmuajin tetor do jetë në Tiranëpër realizimin e skenografisësë musicalit me famëbotërore "Kiss me Kate", njëbashkëpunim shqiptaro-amerikan, ku regjisori dhe di-rigjenti janë amerikanë. Dukee pohuar këtë, Gjoni shprehetse "ka besim se kjoshfaqje, me një popu-llaritet të madh në botë, do të jetë një shfaqjeshumë mbresëlënëseedhe për publikun sh-qiptar". Ai kujtoi mekëtë rast premierënbotërore "Ëest SideStory" ("Histori e Anës Perën-dimore) ku ai realizoiskenografinë e saj, një bash-këpunim shqiptaro-ameri-kan i suksesshëm i vitit 2004,

GJONI

që shënoi njëherazi edhe pre-zantimin për herë të parë tënjë musicali amerikan në Sh-qipëri. Gjithsesi, Gjoni nukharron të thotë se "dëshira e

tij mbetet pjesëmarrja e Sh-qipërisë me artistë e trupa te-atri në aktivitetet dhe festiva-let amerikane". Dhe për këtëai nuk ka asnjë dyshim seshumë shpejt do realizohet.AKTIVITETI

Kur ishte në Shqipëri aiështë prezantuar me sukses nëfushën e skenografisë së teat-

rit, e cilësuar si një skenografimoderne, që solli një frymë tëre në skenografinë shqiptaretë pas viteve '90-të. Për-menden si të suksesshme

skenografia e "Zonjush-ës Zhuli" e Strintbergut,skenografia e "Ylli paemër" e Mihai Sebas-tian, "Jashte bie borë" eVincenso Sallemme.Gjatë qëndrimit të tij nëNju Jork , Gjoni ka real-izuar një sërë

skenografish në Broduej siçështë shfaqja "Xhaxha Vanja"e Çehovit, vënë në mars të vitit2006. Shfaqja e realizuar ngaregjisorja amerikane MelissaJohnson, interpretuar nga ak-torët e njohur amerikanë,J.T.O'Connor, Robyne Parrish,Elizabeth Yocam, DavidFraioli, mbështetej në një sim-

bolikë transhendente, ndërko-hë që skena krijonte përsh-typjen e një hapësire të dh-jetëfishuar nga zgjidhja har-monike, dhe përcillte me njëkëndvështrimi realkonceptin regjisorialdhe skenografik. Pro-ducentja amerikaneKetrina Kent, u shprehatëhere për shtypin se"skenat e kësaj shfaqjejanë gjetje origjinaledhe rezultati në skenëështë vërtetë magjik", ndërsaregjisorja Johnson theksoi se"skenografi është në ekstrem-itet krijues". Në qershor tëkëtij viti ai realizoi në Nju Jorkedhe skenografinë e pjesësamerikane "Half".PIKTURA

Karriera e tij artistike veçskenografisë, dallohet edhe

në zhanrin e pikturës, e cilë-suar nga kritika si një pikturëqë mbështetet në mitet dhelegjendat shqiptare apo edheballkanike, ndërtuar mbi një

stil abstrakt, ku dallohenqartë elementë të surreal-izmit. Ato trajtohen përmesnjë mendimi të perceptuarqartë nga Gjoni, i cili ab-stragon me origjinalitet përtë dhënë përjetimet e tij siartist. Të panjohura aq saedhe të afërta, pikturat eGjonit, jepen me ngjyra të

forta sa edhe të gjalla, dukengulmuar tek shikuesit njëpikturë origjinale dhe qëkëmbëngul në mendimin qëkërkon të thotë. Ndoshta kjoka qënë edhe arsyeja që njënga pikturat e tij është pran-uar të qëndroje për disakohë edhe në MuzeuminMetropolitan të Nju Jorkut(Muzeumi më i madh i artitnë SHBA). Por piktura e tijka qënë prezente në një sërëekspozitash kombëtare dhendërkombëtare si "Onufri2002", "Onufri 1997". Ai ish-te pjesëmarrësi i vetëm nga

Shqipëria në konkurs-in ndërkombëtar përMemorialin e 11 Shta-torit në Nju Jork(2003). Andis Gjoni kalindur në Tiranë më1968 dhe është bir arti;babai i tij është ko-mpozitori Simon Gjo-

ni dhe nëna e tij koncertmaestër Hermira Gjoni. Aikreu studimet e larta në Ak-ademinë e Arteve në Tiranënë vitin 1991.

Skenografishqiptarprezantohetnë skenën eNju Jorkut

Skenografishqiptarprezantohetnë skenën eNju Jorkut

FESTIVALIPiktori dhe skenografi

shqiptar, Andis Gjoni, kamarrë pjesë në Festivalin

Ndërkombëtar të TeatritFringe midis qindra

artistëve nga e gjithë bota.Është paraqitur me skenat

e komedisë "PB&J", eshkruar me nota humori

nga Tara Dairman.

MUSICALIAndis Gjoni, që prej 5vjetësh jeton në Amerikë,së shpejti do të jetë nëTiranë. Do të realizojëskenografinë e musicalitme famë botërore "Kiss meKate", një bashkëpunimshqiptaro-amerikan, kuregjisori dhe dirigjenti janëamerikanë.

Sonila Meço:Nuk kam bërë

asnjë operacionplastik

Dy ditë më parë nëGazetë u fol për

personat VIP, të joshurnga kirurgjia plastike,ku mes të tjerëve për-mendej edhe emri imoderatores SonilaMeço. Vetë spikerja enjohur e kapërgënjeshtruar këtëlajm. "Unë nuk kambërë asnjë operacion tëkëtij lloji në fytyrëntime", ka thënë Meçoduke hedhur poshtë tëgjithë zërat për ndë-rhyrjet kirurgjikaleplastike. Duke qenënjë nga moderatoretmë të njohura, përSonilën është mëshumë e rëndësishmeajo çfarë u trasmetonshikuesve dhe jo pam-ja e jashtme.

Skenografi do të kthehet nëTiranë për realizimin e

skenografisë së musicalit“Kiss me Kate”, një

bashkëpunim me amerikanët

Ai ka aftësi të gjejëgjithmonë zgjidhje shumë

interesante.Arrin t’i japë formë gjithë

konceptit të shfaqjes”

E diel, 26 Gusht 2007 SPORT - 23

Flamurtari fiton 1-0 në takimin e hapjes me Tiranën, falë të riut Franc Veliu

Festë vlonjate, kampionëtmposhten nga një 19 vjeçarDinamo, pokeri i jep përkohësisht kreun

BUNDESLIGA

Lala del mëtë kuqe në"Allianz Arena"

SUPERLIGA

2715

Festa, masa të rreptanë stadiumin vlonjat

79

Në fillim të pjesës sëdytë, takimi u ndërprepër 2 minuta qëlojtarët të pinin ujëdhe të frekoheshin

"Nuk është një nisje emirë e kampionatitdhe them se nuk kemiluajtur mirë në këtëndeshje", tha Starova

DINAMOBlutë kanë

marrëpërkohësisht

kreun erenditjes, pas

fitores 4-0 ndajBeslidhjes në

"SelmanStërmasi".

Sebino Plakurezulton që tani

një blerje eshkëlqyer e këtij

ekipi, pasi airealizoi njëdygolësh.

SULMUESI

Bodgani,Kievo ështëgati ta shesë

APELI

Vendimi i FSHF:Delain iVllaznisë

GARAGara e sotmeparashikohet ngamë të bukurat esezonit, përshkak se pista eStambollit lejon tëkryhenparakalime. Kurduhen edhe 6gara kampionatiudhëhiqet ngaHamilton me 80pikë, i ndjekurnga FernandoAlonso me 73.

Formula 1, Masa niset ipari në garën e Turqisë

Rruga drejt titullit kampion duket e vështirë, megjithatë Ferrari provon të ngjitet. Felipe Masa ka fituar pole-positionin

në Çmimin e Madh të Turqisë, duke u konfirmuar si një preten-dent serioz për të fituar mbi cirkuitin e Stambollit. Braziliani fi-toi edhe në sezonin e shkuar mbi këtë pistë. Vendi i dytë në nisjepër liderin e Botërorit Ljuis Hamilton, që nuk ka mundur të ruajëdot ritmin e provave të lira. Pas tij do të nisen menjëherë Kimi Raikonenme Ferrarin dhe kampioni Fernando Alonso me MekLaren. Vija etretë është rezervuar për dy makinat BMV, me polakun Robert Ku-bika që ka lënë pas shokun e skuadrës Nik Haidfeld.

ALTIN LATIFI

Kampionët thyhen në Vlorë.Tirana ka humbur 1-0 nëtakimin e luaj-

tur dje përballë Flamurtarit,duke u ndëshkuar nga njëgol i një futbollisti 19 vjeçar,Franc Veliut, i cili plotësoifestën e nisur në stadiumpërpara takimit. Në qytetinbregdetar, dje ka qenë njëfestë dyfishe, teksa ceremo-nia e hapjes me flamujt e 12skuadrave është pasuar ngaajo për triumfin e ekipit ven-das. Presidenti i FSHF-sëArmand Duka zgjodhiVlorën për t'u uruar sukseseskuadrave, ndërkohë qënuk mungoi fjala përshën-detëse e kryetarit të bash-kisë Shpëtim Gjika dhe do-natores së Tiranës, ShefikatNgjela. Përsa i përketndeshjes, vendasit kanëqenë më luftarakë në pjesënmë të madhe të kohës, mad-je kanë arritur të shënojnëedhe golin e dytë në minu-tat shtesë, por arbitri e anu-loi. Për të ndjekur ndeshjennë stadium ishin rreth 6 mijëtifozë, teksa klubi vlonjatkishte marrë masa të ashprasigurie për shkak tëprezencës së personave tëlartë të Federatës, por edhetë arbitrit Bardhyl Pashaj, qënjë vit më parë hasi në shar-jet e pafundme të tifozerisënë takimin Flamurtari-Teu-ta. Bardheblutë e kanë mby-llur takimin me 10 vetë përshkak të daljes me karton tëkuq të Elvis Sinës në pjesëne dytë. Në fund gjithçka iështë lënë festës, teksa ti-fozët vlonjatë janë parë tëgjithë në delir për mposh-tjen e kampionëve.DINAMO

Në "Selman Stërmasi",Dinamo ka treguar se ështënjë nga skuadrat më të fortatë këtij sezoni, pas blerjevetë reja të bëra nga drejtues-it. Bekim Kuli dhe SebinoPlaku shënuan tre herë nëportën e lezhjanëve, duke ukonfirmuar si një dyshe efrikshme në sulm. Pady-shim që heroi i bluve ishtesulmuesi i ardhur nga Apo-lonia, me dy gola në minu-tat 33' dhe 86'. Një eurogoledhe për Goran Vinçetiç, që

duke tentuar një gjuajtjekros, e ka dërguar topin nërrjetën e Beslidhjes. Nëfushë luajti për disa minutaedhe Dimitar Bici, djali iteknikut të njohur shqiptar,Vasil Bici. Me këtë fitore,skuadra dinamovite merr

përkohësisht edhe kreun erenditjes, për shkak të gola-varazhit më të mirëBESA DHE TEUTA

Në Kavajë, Besa ka bërëdetyrën përballë Kastriotit,duke fituar me rezultatin 3-1. Elokan shënoi golin e parë

të sezonit të ri në Shqipëri,duke zhbllokuar rezultatinnë minutën e 14-të. Një au-togol i Belishës, riktheugjithçka në barazim nëminutën e 40-të, por dy go-lat e Parid Xhihanit nëminutat 51' dhe 90' i dhanë

triumfin Besës, që e mbyllindeshjen me 10 vetë për sh-kak të kartonit të kuq tëAndi Lilës. Ndërkaq Teutanuk ka hasur asnjë problempërballë Skënderbeut, dukearritur të marrë tre pikët epara, falë një fitoreje me re-zultatin 3-1 në Korçë. Dygolat e Hysës dhe një i Dra-gushës me penallti, e bënëtë pavlefshëm atë të El Hax-hi Gudjabit në pjesën e dytë.ELBASANI

Elbasani edhe pse kamundur të mbajë GentjanStojkun në organikë, nuk kamundur të shkojë më shumëse një barazim pa golakundër Vllaznisë. Në njëndeshje që nuk dhuroi emo-cionet e pritura për shkak tëtemperaturave të larta, ver-dheblutë kanë qenë disi mëkërkues, megjithatë kanërrezikuar jo pak mbrapa, mekundërsulmet e rrezikshmetë Vllaznisë.

Flamurtari-Tirana 1-0

Elbasani-Vllaznia 0-0

Dinamo-Besëlidhja 4-0

Besa-Kastrioti 3-1

Skënderbeu-Teuta 1-3

Sot

Partizani-Shkumbini

RENDITJADinamo 3Teuta 3Besa 3Flamurtari 3Elbasani 1Vllaznia 1Partizani 0Shkumbini 0Tirana 0Kastrioti 0Skënderbeu 0Besëlidhja 0

Prania e drejtuesve mëtë lartë të Federatës si

edhe ajo e arbitrit BardhylPashaj, ka bërë që masat esigurisë dje në Vlorë të ish-in më të larta sekurrë. Përveçpolicisë që sigu-ron si zakonishtndeshjen, pranëdyerve të sta-diumit janë parëedhe forca të"security" pri-vate, të cilatkanë kontrollu-ar gjithçka me imtësi,ndërkohë që këtij kontrol-li u janë nënshtruar madje

edhe gaazetarët. Megjith-atë, nga ajo që u tha nëmjediset e stadiumit, kuishin të pranishëm rreth 5-6 mijë vetë, një nga arsyet

e masave tërrepta ishteedhe prania earbitrit Pashaj.Kjo edhe përshkak të prob-lemeve të ha-sura në sezonine shkuar, kur igjithë stadiumiu ngrit në një

revoltë popullore ndaj ar-bitrit që guxoi të jepte njëpenallti për Teutën.

Altin Lala e ka mbyllur përpara kohe

takimin që skuadra e tij Ha-novër 96 luajti në "AllianzArena" kundër Bajernit tëMynihut. Kapiteni i ko-mbëtares shqiptare doli mekarton të kuq në minutën efundit të pjesës së parë, pasnjë ndërhyrje jo shumë tërëndë ndaj Ze Robertos.Mesfushori kuqezi e kishtenjë karton të verdhë dhe ar-bitri Kinhofer nuk e ka falur.Takimi përfundoi me rezul-tatin 3-0 për bavarezët eHitcfeld, që shënuan me anëtë Luka Tonit, Mark VanBomel dhe Hamit Altintop.

Duket se Kievo ështëdorëzuar në tenta-

tivën për të mbajtur Er-jon Bogdanin në SerinëB edhe pse merkatoitaliane ka vetëm pakditë që të mbyllet. Sul-muesi i kombëtares sh-qiptare kërkohet ngashumë skuadra tëSerisë A, ndërkohë qëoferta e fundit , nëmënyrë të çuditshme,ka ardhur nga rusët eRubin Kazan. Drejtori iKievos Xhovani Sartoriështë vetëm në pritje tëofertës zyrtare për talënë të lirë sulmuesinkuqezi.

Sasha Delain mund tëluajë pa problem me

Vllazninë për sezonin eardhshëm. Mbrojtësikongolez është lënë i lirëdje nga vendimi i Komi-sionit të Apelit në FSHF,që i ka dhënë të drejtëntë federohet me ekipinshkodran vetëm pak orëpërpara startit të Super-ligës. Delain ishte pezul-luar për 6 muaj për shkakse prishi në mënyrë tënjëanshme kontratën meFlamurtarin, por vlon-jatët arritën një mar-rëveshje me Vllazninë.

Nga takimiElbasani-Vllaznia, 0-0

E diel, 26 Gusht 200724- REKLAME

PiktoriEl Greko “Rezervàt”BiblotekeNjë grua në pasqyrë

Redaktore përgjegjëse: Admirina PEÇI

milosao2005@yahoo.com

NobelistiPamuk Dashuria e mohuar

NË SHQIPËRI, VAZOJAdhe filxhanët e Napoleonit

Një dhuratëperandori përAli Pashë Tepe-lenën, trashëguarderi në ditët esotme. Ja disa ngaporcelanët eSevrës, qëNapoleonBonaparti idhuroi Pashaitqë sfidonteSulltanin

Misteri, kujanë zhdukur

dymbëdhjetëfilxhanët me

zarfa prej aridhuruar AliPashë Tepe-

lenës ngaperandori

francez

E diel, 26 Gusht 2007

Një dhuratë perandori për Ali Pashë Tepelenën, trashëguarderi në ditët e sotme. Ja disa nga porcelanët e Sevrës, që Napo-leon Bonaparti i dhuroi Pashait që sfidonte SulltaninRelikeHistori

TrashëgimiII- DHURATA

FREDERIK STAMATI

Një dhuratë perandori

Është aq e përsosur sa që deljashtë fantazisë. Çdo përshkrim, sado impresionues, nukdo të mund ta vërtiste shpirtin në hapësirat e pafundme

të imagjinatës. Jepi krahë asaj dhepërsëri nuk do të mundesh ta imagji-nosh. Ja shikojeni në fotografi. Ajorroket e tëra ashtu siç është e të futet nëshpirt, për të krijuar mahnitjen dhenjëherësh ti ke hyrë në tërësinë e saj, jesi i hipnotizuar. Një vazo si e Napo-leon Bonapartit për një pasha që sfidon-te Sulltanin? Natyrisht që jo, është mbifamën e perandorit, është në lavdinë eartit. Të artit aq të famshëm të Sevrës!Sepse ishte aq e famshme Sevra, pran-daj Napoleoni porosiste atje dhurata tëdenja për emrin e tij.

Vazoja e larë në arËshtë e lartë 49 cm dhe përbëhet nga

disa pjesë prej bronzi dhe porcelani tëlidhura nga brenda me vida, për të kri-juar një tërësi. A nuk do të ishte posh-tërim për artin po ta krahasoje me njështamë? Bazamenti është prej bronzi, ilarë me ar. Edhe vegjat janë të praru-ara, edhe dekoracionet janë prej ari. Sashumë lëvizje ka në linjat që formojnëbukurinë. Është e stilit barok në të gjithëelementët e saj përbërës. Ajo është

prodhuar në fillim të shekullitnënëtëmbëdhjetë dhe natyrshëm qëdo të ndiqte modën e epokës. Duke

parë pjesët prej porcealni dhe atotë arta është e vështirë të thuash

se cila është më e bukur. Porpatjetër, pjesa qendrore prejporcelani me glazurë blu të

thellë si qielli inatës. Brenda nëmedalionët ovalë

të kufizuara me tan-tella ari, ku fantaziaka krijuar motivefloreale nga më har-moniket me tërësinë

e vazos, janë realizuardy piktura romantike

me tema të zakonshme përshije të atëhershme.

E përparmja është një skenë erealizimit të një pikture, siçndodhte në familjet aristokrateose të oborrit. Një madmazel,patjetër e bukur, e veshur mefustan të gjatë belngushtë ei gjerë në fund, simbasmodës së kohës. Ajo qën-dron pranë artistit, i cilimban tavallozin në dorëne majtë kurse në të djath-

Të dyja pikturat janë realizuar nga Poitevii,ose Poiterii, emër me të cilin janë firmosur në fundtë tyre. Duhet të ketë qenë një mjeshtër nga ataqë punonin për të aplikuar artin e krijuar prejtyre , ose artin e artistëve të vërtetë në vepra tëartit të aplikuar. Nuk ishte e lehtë. Kur piktur-on në glazurë të duket vetja si me një farë dan-tonizmi, sepse ngjyrat që aplikohen nuk do tëruajnë mbas pjekjes po ato tonalitete, por do tëtransformohen në tonalitete të kundërta, ose dotë devijohen sipas kapriçove kimike të për-bërësve mineralë të ngjyrave. Kjo fantazi e de-formuar e bën mjeshtrin e pikturës së aplikuarnë glazurë një hamendësues me tru roboti. Japra se sa e vështirë që është. Dhe kjo e vlerësonedhe më pikturën në glazurë duke e ngritur nëmaja financiare, me të cilat mund të merrenvetëm bankat. Duke parë me kujdes rrathëtmetalikë që lidhin si me kllapa pjesët prej por-celani mund të lexojmë edhe një shkrim:MIR&COTTEREAU. Çfarë do të thotë? Edhebrenda këmbëve të bazamentit ka disa gërma,që formojnë një tërësi enigmash që duhenzgjidhur. Edhe pse historia, ndërtimi i saj e lidhinme Napoleon Bonapartin dhe Ali Pashë Tepelenën,gjithçka mbetet për t’u verifikuar në dokumenta.

Historia e vazosJu e njihni Pal Mirashin atë futbollistin e paha-

rruar të “Punës” së Tiranës, ose keni dëgjuar përtë. Vazoja ruhet në familjen e tij. E ka trashëguar eshoqja Saideja, bijë nga familja Libohova, së bash-ku me historinë e saj aq tërheqëse të lënë në shek-uj gojë më gojë. Më interesantja: kjo vazo i ështëdhuruar Ali Pashë Tepelenës nga NapoleonBonaparti. Pukëvili, ambasadori i tij, e dorëzoi nësaraje.

Nuk e dimë se si por këtë vazo dhe disa dhu-rata të tjera të Napoleonit Ali Pashë Tepelena, iadha motrë së tij Shanishasë, për të cilën kishtedobësi. Ajo ishte martuar me Sulejman bej Libo-hovën. Kështu këto objekte hynë në linjën e famil-jes Llibohova. Rrjedha e tyrë është kjo:

Napoleon Bonaparti -º% Ali Pashë Tepelena -º%Shanishaja -º% Adem Beu( i biri) -º% Maliq NailPasha (nipi) -º% Riza Bej Libohova(stërnipi) -º%Servet bej Libohova (i biri i Rizait) -º% Enver BejLibohova (i biri i Servetit) -º% Saide Libohova (ebija e Servetit dhe trashëgimtarja e sotme e vazos)

Hataja e bojaxhiutKjo hata ndodhi nja tetë vjet më parë. Po lyhej

shtëpia. Vazoja qëndronte mbi një bufe si shfaqjee një kurioziteti nga më të rrallët dhe e një krena-rie fisnike. Bojaxhiu, duke lëvizur nëpër shtëpi egoditi padashur vazon me kovën e gëlqeres dhe etheu. Ja pra se ç’mund të bëjë një bojaxhi! Ja pra sesa shpet mund të shkatërrohet një kujtim krena-rie!

RestaurimiNë muajin shkurt të këtij viti më sollën në labo-

rator vazon e çapërluar. E kishin futur në një thes tëvjetër të lidhur në grykë me një spango. Sapo e pa-shë, i çova fjalë Saidesë: Zonjë, keni humbur një the-sar! Në atë kohë nuk e dija historinë e vazos. Erestaurova me kujdes, duke bërë më të mirën emundshme, por jo atë që di, i kufizuar nga shtrënge-sa financiare absolute e laboratorit.

tën bastonin.Në sfond është kavaleti, piktura

ovale, pemët, lulet dhe pastaj nëjshtëpi me një majë të gjatë e tëngushtë si nëj shigjetë. Apo mosvallë është fjala për një çift aris-tokratësh në piknik që pikturoninpër pasionin e tyre?

Piktura tjetër është një peisazhromantik i kohës. Është e koncep-tuar me shije dhe e realizuar me

dashuri për natyrën. Një lumë,pemët që varen mbi të dhe përtejnjë kështjellë karakteristike me dykulla të stilit gotik. Ka edhe pak im-presionizëm. Harmonia e ngjyravedhe harmonia e përgjithshme meelementët dekorativë të vazos i jap-in thellësi peisazhit ndërtuar mepenelata impresionizmi. Duketsikur vjen nga brendësia e ndonjëskene.

NË SHQIPERI, VAZOJAdhe filxhanët e Napoleonit

E diel, 26 Gusht 2007 PERANDORI - III

Ndër dhuratat e Napoleon Bonapartit për AliPashë Tepelenën ishin dhe dymbëdhjetëzarfa prej ari në të cilët ishin futur dym-

bëdhjetë filxhanë kafeje me ngjyrë blu të thellë tëprodhuar në atelienë e Sevrës. Në zarfa dallohejgerma N. që do të thotë Napoelon, e futur në artme një dekret mbasi ai u shpall perandor. Edheato i solli Pukëvili. Ishin vendosur në një kuti tëveshur me kadife blu, e të ndarë brenda në dym-bëdhjetë folezëza. Rruga e trashëgimisë së tyreështë deri diku e njëjtë me atë të të vazos. Ndry-shimi është në brezin e Riza bej Libohovës. Ky kish-te tre djem: Fuatin, Servetin dhe Izetin. Ai e ndautakëmin në mënyrë të barabartë midis të tre fëm-ijëve. Servet Bej Libohova kishte katër djem qëtrashëguan pjesën e tyre të zarfeve dhe filxhanëve.Saideja, e bija e Enver bej Libohovës i kujton menostalgji. Ata ua shitën zarfat dhe filxhanët përbukën e gojës specialistëve sovjetikë që erdhën nëShqipëri mbas çlirimit. Kjo ndodhi diku nga vitet1949-1950. Nuk dihet se çfarë u bë pjesa e Izetit.Më ndryshe ishte fati i pjesës që mori Fuat bej Li-bohova. Ky kishte një vajzë, Hiqmetin. Vajzae Hiqmetit i shiti apo i la peng nënës së SabriPeqinit, edhe ky futbollist por me “Dina-mon” dy zarfa me filxhanë. Në atë kohë ajobanonte në Shijak. Kurioziteti më shty tëkërkoj më tepër, por deri tani me gjithëpërpjekjet që kam bërë, nuk kam mun-dur të zbuloj më shumë.

Linja e trashëgimisë sëzarfeve dhe filxhanëve ësh-të kjo:

Napoleon Bonaparti Ali Pashë Tepelena

Shanishaja (motra e AliPashës, e martuar me Sulej-man Bej Libohovën)

Adem Beu (i biri) Maliq Nail Pasha (nipi) Riza Bej Libohova (stërnipi) Fuati, Serveti, Izeti (djemtë e Riza

beut)Servet Bej Libohova

Enveri, Asafi, Shefqeti, Ihsani(Janë djemtë e Servet Bej Libohovës

që shitën tek specialistët sovjetikëpjesën e tyre të takëmit)

Fuat Bej Libohova Hiqmeti (e bija) ...(e bija e Hiqmetit që i dha

pjesën e vet të takëmit tek e ëma eSabri Peqinit)

Misteri/ Ku janë zhdukur objektet etjera dhuruar Ali Pashë Tepelenës?

DymbëdhjetëFILXHANËT

me zarfa prej ari

E diel, 26 Gusht 2007IV- KRITIKE

MISHELLANEO 2Në vargjet e një poeti rebel

EpokatPoezia

“Mishellanea 2” janë poezi të botuara në vitet 1989-1995, në shumicën dërrmuesetë tyre në shtypin e kohës. Është dhe s’është po ai poeti i njohur i viteve ’70-’80, ashturebel dhe i mëvetësishëm, provokues, eksperimentues, optimist, plot ngazëllime rinore.Koha ka lëvizuar. Ajo i ka sjellë në vitet ’90 një anije me emrin: Liri. Por liria s’ështëveçse një premisë. Si pirat i kahershëm i detit të ideve dhe mendimit, Moikom Zeqotashmë duket se ka qejf të sfidoj dallgët, të përballet me rreziqet e thellësive, melartësitë dhe humbëtirat.

JOSIF PAPAGJONI

Poeti është një ekuinoks emocional mes ideve dhe realitetit, një pikë e rrezikshmeprerjeje e rrethit të ëndrrës,dhe rrethit të përditsh-

mërisë, një kafshë utopike e tëardhmes” - shprehet në parafjalënhyrëse të librit “Mishellanea 2” M.Zeqo. “Mishellanea 2” janë poezi tëbotuara në vitet 1989-1995, në shu-micën dërrmuese të tyre në shtypin ekohës. Është dhe s’është po ai poeti i

njohur i viteve ’70-’80,ashtu rebel dhe i mëvetë-sishëm, provokues, eks-perimentues, optimist,plot ngazëllime rinore.Koha ka lëvizuar. Ajo i kasjellë në vitet ’90 një anijeme emrin: Liri. Por lirias’është veçse një premisë.Si pirat i kahershëm i detittë ideve dhe mendimit,Moikomi tashmë duket seka qejf të sfidoj dallgët, tëpërballet me rreziqet ethellësive, me lartësitëdhe humbëtirat. Poeziafiton më shumë“muskul”. Diku-diku, sinjë oshënar e mik i vjetëri emocionit të drejtpër-drejtë, ai përmallet teksaulet në tryezën e vjetër tëngrënies, tek ai “Dru imotshëm, nga brrylat ingrënë/ kujtimet ndrijnë,shuhen si eklipset nëHënë” (“Tryeza e vjetër”).Është një nga poezitë kudhimbja pikon e ku “mallie prek vdekjen e vdekja

vdes”. Lëvizja e kohës ngrin… Shpesh,si eremiti në shpellën e Prespës, rrekettë kuptoj misterin e vetë jetës, e shen-jave të fshehta mbyllur përjetësisht nëgur. Jeta dhe poezia janë një mister(“Shpella e eremitit në Prespë”). Dhekur poezia ngrihet tutje tropeve të saj,qoftë dhe mbi një subjekt të veçantë portë rokshëm, atëbotë ngjan sikur dhim-bja, dashuria dhe mendimi diku bren-da teje janë strehuar duke marrë tra-jtën e një pikëllimi kozmik. Ja… një

plak i vetmuar, të cilit i ka vdekur gru-aja. Ai e mëson kalin e vet që ta sho-qërojë në dhimbjen e madhe që e kazënë duke i vënë një çibuk duhani nëgojë. Dhe pinë që të dy, kal e njeri, simiq të mirë; thithin helmin e duhanit,pezmin dhe mërzinë. E çuditshmevërtet, e pakonceptueshme, por ka kaqshumë dhimbje brenda e gjitha kjomarrëzi njerëzore, o zot! (vjersha “Bal-adë”).Metafora – kjo dashnore e

përhershmeI sëmurë pas metaforës, ajo shndër-

rohet sakaq e gjitha në një kostum stil-istik. Në lëkurë. Në klorofilë poetike.Në formën e të menduarit dhe përfy-tyrimit letrar. “Metafora e mbetur pa-pritur shtatzanë/ mbas kataklizmës mëlind mua sërish” (“In memoria – ëndër-rat”). Dhe përplaset shpirti kontradik-tor i poetit me mjetin artistic që vet e

ka pjellë: “Marr kafenë e fundit, i tërihamletian/ kafkën e metaforave nëduar” (“Skicë muzgu”). Por prehjes’gjen. Kuptimi shtegëton më tutje, sifantazma e mbretit Hamlet. Metaforabëhet edhe më e vrazhdët. E pamëshir-shme. Ajo gëlltit kuptimet e para dukerikuptimësuar të mbramet. Imazhimitik modernizohet, si p.sh. “Një si-renë me kancer në ujrat e thellë/ haflokët e saj të arta” (“Te kepi i Cur-rilave”).

Figura poetike tek vargjet e Zeqosnuk sajohet. Ajo buron. Nuk lodhet, asurdhërohet truri, sado i lodhur, që t’ishpikë e rishpikë, përkundrazi ajo buitdiku thellë tij, si lëngu në hardhinë emespranverës. Është rrjedhë e nënd-heshme, grishje, pasion, urdhër mistik,epifani. Një shartesë e vetvetishme erastit me të domosdoshmen, e tëpaqëllimtës me të qëllimtën. Vetë poe-

ti është qenia e brishtë, që vdes përzambakun, që harpën e gjakut të Prom-eteut ka, ku AND-ja e tij shkrihet mekozmosin, ku testamentet e historisëdhe mbijetesës kombëtare e mbarën-jerëzore shndërrohen në kode estetike,në heliograma drite dhe energjie.Sepse: “Në qytetin e ëndrrave/ Bëhemibanor të përkohshëm/ Aty poeti ështëi përjetshëm… Në kopshtin e sëVërtetës/ Një trëndafil gjëmon, pors’mbin/ Kështu pa rrënjë është dhepoeti” (vjersha “Poeti”). Ëndrra dhe evërteta, e përkohshmja dhe e përjetsh-mja – a s’janë këto vetë kolonat e poez-isë, raportet e saj estetike me jetën dheme shpirtin? Ndaj dhe marrin frymëtë tilla metonimi: “Gjaku im/ i klonuarme detet/ skelete rrufesh ç‘trupa kanëpatur/ O, klithëm!” (“Kjo dëborë”) Jadhe një tjetër, edhe me e bukur, tash-më vepruese në dy kahje: “Anije ështësyri/ mes dallgëve/ qepalla” (“Gr-ishje”). Por shpesh nuk është metaforazonja e rëndë e vargjeve të Moikomit.Ka dhe të tilla, ku e papritura dhe be-fasia çlirojnë një energji emocionale metë vërtetë të madhe: “Skulpturat/ kthy-en kokat/ Kur kalove ti” (“Skulpturatkthyen kokat”). Diçka nga orali hom-erik, kur Helena hyri në pallatin e Pri-amit dhe pleqtë “ktheyn kokat” tëpataksur nga bukuria e saj tronditëse.Ose: “Një pikturë të Dalisë/ e djeg/ Porëndrrën/ s’e djeg dot”. Këtu antinomiadhe shpërndërrimi semantik i vargjevejanë sa fine, po aq tronditëse (sepsepikturat e Dalisë janë pikërisht si ën-drrat).

Metonimitë dhe metaforat epanumërta në vjershërimin e MoikomZeqos krijojnë një lloj mozaiku ngjy-ror, spektre ku drita “ylberizohet” sikurorat apo aureolat mbi kryet epoezive, edhe kur ato janë fare të sh-kurtra, disavargëshe. Vetëm një mend-je poetike që lodron mes tyre, që lindmes tyre, mund të përqas cilësi apoobjekte në simbioza metonimike kësil-loji si: “Papagalli-ylber”. Sepse, vallë,sqepi i lakuar i papagallit a s’është tra-jektorja e harkut të ylberit? Kursengjyrat e pendëve të tij, si një brerorenga pas, a s’janë gjithpo ato ngjyra tëspektrit të dritës, ai gjysëmrreth i këtijylberi në dy skajet e horizontit? Ose, as’është paradoksale, madje e guxim-

Figura poetiketek vargjet eZeqosnuk sajohet. Ajoburon. Nuk lodhet,as urdhërohet truri,sado i lodhur, që t’ishpikë e rishpikë,përkundrazi ajo buitdiku thellë tij, silëngu nëhardhinë emes pranverës.Është rrjedhë enëndheshme,grishje, pasion...

E diel, 26 Gusht 2007 KRITIKE -V

shme, një e tillë figurë: “Një dru gorice/ka çelur karafila?” ( “Më kot”). Ose:“Jam kokë e prerë/ me jakë Hëne”(“Vetëm”). Kurse lëngu poetik rrjedhvetiu, pikë-pikë, nga këto vargje: “Nëkishën e një portokalli të stërlashtë/kokrrat i kam gjuhëza të arta këmban-ash”. Dhe mëpastaj, përfytyrimi i te-jkalon caqet, e kohës dhe të hapësirës,ndërsa poeti bëhet vetë ai rikrijimi imadh: Demiurgu estetik.

Jo rrallë herë, dëshira e Zeqos për tëqenë i pranishëm me metaforat e tij tëshumta shndërrohet në një lëngatë, gjernë mani. Mbishtresimi i tyre bëhet njëtrinë burgimi për rrjedhshmërinë emendimit. Lind hermetizmi. Paqartë-sia. Edhe lodhja. Në këtë rast, drita qëlëshon metafora apo trope të tjera ndi-hmëse nis e “vet-verbohet”, “vet-shur-dhohet”, humbet të papriturën, en-ergjinë fillestare, tashmë të ndrydhur,që shkakton edhe emocionin. (Vetëmnë vjershën “Ç’klithëm do të dalë”, nënëndë vargje has 6 të tilla; ose në vjer-shën “Ëndërrat” autori thërret në ndi-hmë plot 23 figura nga kultura e lash-të dhe ajo e re e njerëzimit si: Atlanti-da, lisat e Dodonës pirrike, kometa,Polifemi, sirenat plaka, Solomoni, shënMaria, Krishti, dhia e Gandit, Akili,Zenoni, Kostandini, Athinaja, Estrama-dura, Sartri, Orkidat, Osip Mandelsh-tajmi, Neandertali, argonaut, apokalip-si, Afërdita e Milosit etj.). Zbukurimi itepruar e humbet qëllimin fillestar,bëhet dekor, arabeskë poetike.

Kozmosi dhe njeriuGjithheri poeti e përfshin kozmosin

si një shtjellë vegimesh dhe ndjesish,jo thjesht në sensin ontologjik por edhenë atë psikik. Sublimimi i figurës sëpoetit-Zot duke e bërë dhe zhbërëgjithçka me një të rënë lapsi a me disa

metafora, i ka dhënë atij funksionin enjë Demiurgu rikrijues, sikundër edheshijen për të udhëtuar nëpër gjësendetdhe dukuritë kozmike. Për këtë arsyejanë edhe kaq të dendura në vargjet eMoikomit apokalipset, galaktikat,planetet e thërmuar, ankthi kozmik,horizontet dhe infinitet, atlantidat efundosura, meteorët, të cilat mbartinjo vetëm aftësinë e dimensionimit tëhapësirës dhe mendimit por edhe vetëthelbin e përjetimit poetik dhe dëshirënpër t’u paraqitur, pra, si një Demiurg.Dhe kur këto amalgohen me begatinëe figurave të ardhura prej arsenalitmitik, me gjithë kalendarin e tyre tëmotshëm a të ri, të Lindjes a të Perën-dimit, atëbotë vegimi poetik merr mëshumë dritë. Të shumta janë vjershë-rimet kësilloji, si përshembull: “Pllajatjonike shkuma e prillit i mpiks/ Një stu-hi e mplakur në morg të ajrit mbyllsytë/ Adami-muzg këlthet në ankthinkozmik/ me mollën e hënës të mbeturnë fyt” (“Saga ekzistenciale”).Megjithqë ai lundron në apokalipsinkozmik, pas një kaosi gjësendesh tëprishura, të zhbëra nga anarkia dhekoha, ja ku rivjen sërish njeriu: zoti,mbreti dhe kuptimi i jetës (“Eccehomo”).

Poeti e ndjen veten si pllenues i ko-hës dhe i të ardhmes, ku paraja, kjoshaka e mallkuar e intelektit, s’mundt’i zhduk dot iluzionet e lashta (“Amë-si”); kur te: Muri i Vajtimit në Jeruza-lem/ fytyra ironike e Sharlotit ështëgdhendur (“Apeli i njeriut”), si për tarroposur krejt besimin, kurse profecitët’i shndërronte në blasfemi; kur shehse si Shqipëria digjet nga “revolucio-narët e palarë, frikacakët groteskë tëpronës” (“Shqipëria”); nga “Ata, ata, qëi denoncuan kolegët/ për çdo metaforsi për një flirt imoral/ vetshpallendisedentë e papritur ndjejnë/ or-gazmën…, e iluzionit fatal” (“Kroni-kë”). Dhe andaj poeti këlthet e mallkonqë krejt bota e molepsur të zhbëhet dheme farën e tij, si një Jehova i ri, ta ribëjënga e para (“Te kapilarët e hollë”).Imazhi poetik bëhet sykuq, makabër,apokaliptik: “Oqeanët e sahartë kanëstërkala – kafka/ e oaze kanë mbetursi kërma pranvere/ kur në qytetinPompe bëheshin shumë dasma/ orgaz-ma e llavës së Vezuvit shpërthente”(Nga cikli “Ravgimet e kujtesës”).

Kërkimi – kjo “sëmundje” e vjetërM. Zeqo ka qenë në fillimvitet ’70

nga të paktët poetë që aplikoi poezinëmoderne. U kritikua rëndë, u ndësh-kua, por shpirti kërkues, paçka se ustruk diku thellë tij, nuk vdiq. Sepsenatën, në heshtinë e vet, poeti studi-onte anatominë e brengës duke i bërëautopsi të qeshurës së fundit të botës.Sikun dër bleta gjëmton nektarin dhepolenin mbi lulet e bukura gjithfarëngjyrash, ashtu dhe poeti flatron mbishpirtrat njerëzorë dhe sjell larushigjasash poetike. Dhe s’çuditemi kurdëgjojmë, sakaq, pas fluturimeve mbioralet e dhimbjes njerëzore edhe brit-mën e hedonistit për ta pirë me fund

ambrosirën e jetës: “Më bëhet të iki ngaeshtrat tani/ Kronosin ta shndërroj e taquaj Bakus/ të pimë, të pimë – në djallkjo mërzi/ a s’tha dhe Katuli “ergobibamus” (“Thirrje”). Veçse, nga anatjetër, sa herë që revolta ia ngushtonzemrën, gjithashtu pezmi, neveria, ais’mëngon të na japë gjer në tone e për-masa mitike tablonë e ndotësisë, medemonë si mace acidi, gjarpërinj qëgëlltisin eshtra kujtese, me mizakokëgorgona (“Apokalips”).

Simbioza e poezisë së tij me lexuestë ndryshëm mund të krijojë ritme tëndryshme perceptimi, që lëvizin ngamënyrat e kontaktit të lexuesit me të:është një valle që nis dhe s’dihet se si,se ku dhe se kur mbaron. Sepse ajo ësh-të e vetvetishme, spontane, shtegëtonnëpër imazhe duke u shndërruar povet në imazh. Liria që fryn qysh nëzanafillë të vargjeve ngjan një hop sianarkia dhe kaosi i një “Big-Bangu”apokaliptik. Andaj poeti është i gjithë-formshëm. Ritmik. Në turavrap. Sikurkryen një akt ekumenik për tëpranëvënë vargje, stile dhe perceptimetë llojllojshme, që nga ato klasiket e gjertek ato më të fundmet, me paradoksetdhe eksperimentimet edhe në anëtvizive të paraqitjes. Madje-madje, ajo,poezia, bëhet e çuditshme. Poeti ap-likon forma paraqitjeje gjer manieriste,ku përzihen mbetje e stilema nga pro-za me struktura të vargut të lirë; kuaforizmat, parabolat, retorika poetikegërshetohen me skelete fabulash, meminiatura esseistike etj. (“Vdekja eGjergj Kastriotit”, “Poema apokalip-tike”).

Rindërtimet klasike të poezisë, porme një tjetër ritëm, nuk se braktisenkrejt nga vëmendja e M.Zeqos. Sidoqë po ajomagje e po ai brum,mënyra e mbrujtjes ndry-shon dhe prandaj ndrys-hon edhe trajta e poezisë.Janë disa syresh, që bëjnëobjekt fëmijërinë, dashu-rinë, nostalgjitë nga e sh-kuara, prindërit, posaçër-isht nënën. Jo pa shkakportreti i nënës së Moiko-mit është vënë në ballinëne dy përmbledhjeve të tij,“Mishellaneo 1” dhe“Mishellaneo 2”. S’ështëvetëm kujtesa e rënduarnga vdekja e saj, as vetëmnostalgjia apo imazhi i sajqë s’shuhen: dashuria,nderimi, përhirimi e nd-jenja të tjera kësilloji qënjë bir i blaton nënës sëvet. Ka një arsye mëshumë. Jo rrallë herë nënashfaqet si një figurë poet-ike e drejtpërdrejtë, qërigon mall: e ëmbël, e mis-tershme, e butë, si hojëzdrite në jetën tunnel, tëcilës paqësisht ai i jep dimensionin eëndrrave të bardha. S’gaboj nëse njëpoezi të shkurtër kushtuar asaj do tacitoja të plotë:

Tjegullat e shtëpisëKush i shndërroiNë gjethe?

Në telin e ylberitKush i nderiKëmishët e mia?

Deti m’i kripëzoiAnkthetMe argjend.

Duar të padukshmeM’i përkëdhelinFlokët.

Qenke ngritur ti nënë? (“Nëna”).

Simbioza e poez-isë së tij me lexuestë ndryshëm mundtë krijojë ritme tëndryshmeperceptimi, qëlëvizin nga mënyrate kontaktit të lex-uesit me të: ështënjë valle që nis dhes’dihet se si, se kudhe se kur mbaron.Sepse ajo ështëe vetvetishme,spontane

Zeqo ka qenë në fillimvitet ’70 nga të paktëtpoetë që aplikoi poezinëmoderne. U kritikua rëndë,u ndëshkua, por shpirtikërkues, paçka se u strukdiku thellë tij, nuk vdiq

E diel, 26 Gusht 2007VI-PIKTORI

LIBRIArti

Një botim kompleks, ku nuk bëhet fjalë për një monografi, porpër një analizë sinkretike mbi paraardhjen, thyerjen e shumërregullave të pikturës humaniste, revolucionin dhe dezyrtarizimin easaj pikture të mbërthyer brenda kanoneve të kristianizmit, mbitipologjinë, interpretimin dhe deviacionin mbi temat tabu tëpsikologjisë asketike

EL GREKO“REZERVÀT”

GËZIM TAFA

Duhet të ketë qenë viti1974 kur rashë përherë të parë në kontakt me disa vepra tëpiktorit të madh El

Greko. Asokohe sapo kisha nisurstudimet në Liceun Artistik në Ti-ranë në degën e pikturës dhe një enjohura ime më ofroi të shihja nëBibliotekën Kombëtare një albumtë greko-spanjollit vetëm për pakorë. Për pak orë dhe në fshehtësitë plotë. Isha adoloshent dhe nuki pëlqeja fshehtësitë, por qeshë idetyruar të mos komunikoja measkënd sepse më pritej “rrisku”për më tej. Jam befasuar e “trem-bur” njëkohësisht në atë dhomëmisterioze të katit të parë të bib-liotekës ku lejohej të hynin njerëz

Nga një vizitë e fshehtë në bodrumet eBibliotekës Kombëtare te një libër që sot

mund ta prekë çdo lexues dhe adhurues i artit

të besuar, personalitete të rëndë-sishëm dhe artistë të njohur vetëmme autorizim nga institucione apoindividë përkatës, dhe fondi ikërkuar shfletohej brenda hapë-sirës së kësaj salle. Më lejuan tëshikoja albumin e El Grekos, bot-im i Hacchette, me kërkesën time.Nuk kisha shumë njohuri mbi të,por figurat e tij të stërgjatura mëkishin bërë kurioz. Në Lice lëndën

e Historisë së Artit e bënim në vitine tretë dhe mua më duheshin edhedy vjet të tjera deri atëherë.

Pra, fare rastësisht isha takuarme El Grekon e madh në rezervat,por jam tronditur në vitin e tretënë lëndën e Historisë së Artit kurfolëm për këtë piktor sepse kammbajtur vetëm tetë rreshta shën-ime. Ky paradoks absurd vazh-donte edhe në Istitutin Lartë e

E diel, 26 Gusht 2007 PIKTORI -VII

Arteve. Edhe aty për të nuk flitejmë shumë. Më ka shoqëruar derivonë gjykimi i cekët mbi analizëne veprës dhe informacionin egabuar mbi Grekon, anashkalimidoktrinar që i bëhej epokës dhe ve-prës së tij deri në cilësimin si edëmshme... E vërteta është se thu-hej se ishte piktor manierist, e kjokonsiderohej si izmë...

***Por para pak ditësh arkitekti i

talentuar e përkthyesi shijehollëGjergji Ruci dorëzoi për botim njëpërmbledhje sintezë mbi fenome-nin El Greko. E them fenomensepse është një botim kompleks, kunuk bëhet fjalë për një monografi,por për një analizë sinkretike mbiparaardhjen, thyerjen e shumërregullave të pikturës humaniste,revolucionin dhe dezyrtarizimin easaj pikture të mbërthyer brendakanoneve të kristianizmit, mbi ti-pologjinë, interpretimin dhe devi-acionin mbi temat tabu tëpsikologjisë asketike. Tiparet jonatyrale, që ndeshen në person-azhet e subjekteve të tij kompozi-cionale, ishin materializimi i asajfilozofie për të cilin vetë ai ishteshprehur se “ishte i kufizuar ngaqënuk arrinte të prekte atë që ishteqiellore, frymën, e kjo e pengonteqë piktura e tij të ishte sa më afërvetë kuptimit të demiurgut”.

Interpretimi nëpërmjet trajtavealegorike të personazhevekonkrete historikë të epokës, de-formimi i tipareve antropofizikedhe ngarkesat emocionale koloris-tike i subjekteve të trajtuara prej tij,figurativitieti dhe dramaciteti filo-zofik, skemat jo zyrtare të kompo-zimeve, raportet e ndryshme mebashkëkohësit e tjerë, trajtohen meelegancë dhe finesë në këtë vepërtë përkthyer nga arkitekti Ruci.Përgatitja e këtij botimi është kon-ceptuar mbi linja interesante struk-turore e mbi intensitetet psiko-es-tetike të zhvillimit artistik. Kjo ve-për jo vetëm informon, por edheinterpreton mbi magjinë me tëcilën është mbështjellë ky piktor imadh.

Kjo përmbledhje mbi El Grekonmbart tiparet e një botimi bash-

këkohor. Qëndrimet kritike apostudimet e kryera për të nuk e kanëezauruar plotësisht përmasën evërtetë të këtij fenomeni enigmash.As kjo përmbledhje nuk e luan ro-lin e përmasës përmbyllëse mbipiktorin. Por përgatitja e këtij bot-imi në shqip nga Gj. Ruci, që e nd-jen pikturën po aq sa edhe arkitek-turën, sjell një konceptim struktur-or interesant, njëkohësisht frymë-marrje edhe dinamizëm të paprit-urash.

Ky botim e hedh vështriminpërtej një libri monografik. Nukështë e tepërt të thuhet se El Greko-ja cilësohet revolucionar. Nuk ësh-të e turpshme apo mohim vlerashkur thuhet se El Grekoja ishtemanierist. Ky konstatim është idukshëm dhe i lexueshëm në çdofaqe të këtij libri... por nuk ka psetë mos themi se nëpërmjet përk-thimit, përgatitjes dhe kurimit mekujdes të pikturave të zgjedhura nëkëtë libër, vjen një retroekspozitë

serioze në gjuhën shqipe.Ky është një rast ku duhet be-

suar se sa të vonuar jemi në infor-macion, se sa kemi gabuar nëgjykimin duke u nisur vetëm ngaperceptime sipërfaqësore mbi ve-prën e këtij fenomeni.

Kjo vepër mund të lexohet edhesi enciklopedi e jetës së El Grekos.Ajo mbart peshën e rëndë të men-dimit të studiuesve dhe histori-ografëve të tij, mbart thellësinë einterpretimit dhe analizën pik-torike, mbart botëkuptimin ko-mpleks mbi të cilin El Grekoja lin-di dhe u formua si piktor.

* * *Ka një liman nga ku të pëlqen

me u nis ngaherë për të grishur aposhijuar të bukurën. Po nga kyliman mëson se përmasa e saktë evetë së bukurës nuk ekziston. Më-son se mes morisë së gjigandëve tëpikturës, që nga shenjat apo gjur-mët e para të lindjes së saj deri mësot, çuditërisht lakohet edhe emrii El Grekos. Në limanin e artit për-masa e veprës së tij është sugjes-tionuese, është befasuese. Gjuhashprehëse e kësaj vepre është e tjer-rur me kujdes, është tronditëse. Poaq tronditës është edhe dimensio-ni ekspresivo-koloristik. E nësemundohesh të kufizosh strukturënpërmbajtësore të opusit të El Gre-kos ke ndryshuar destinacioninuniversal të vetë pikturës së tij. Ainuk është akademik. Është pikëorientimi. Tek piktura e tij kanëtrokitur herë pas herë në kohë tëndryshme piktorë të drejtimeve tërëndësishme të pikturës moderne.Janë referuar jo vetëm bashkëko-hës të tij, por edhe shumë ndjekëstë mëvonshëm kanë marrë ti-pologjinë kromatike dhe elementëstilistikorë të shprehjes. Kanë mar-rë shumë nga shpirti vullkanik i tij,të cilin Gj Ruci eksploron me seri-ozitet në një botim me vlerë.

Është i vlefshëm ky libër sepsebibliotekës shqipe i mungon kjoseri botimesh. Njëkohësisht ështëfat që sipari i kolanës së piktorëvebotuar nga Ombra GVG çelet meEl Grekon.

Është i vlefshëm ky libër sepseartistët e ardhshëm do jenë meformim të cunguar pa e njohur këtëmag të pikturës botërore, konstel-acioni piktorik i të cilit, ndihmonnë kuptimin më mirë të zhvilli-meve historisë së pikturës, arkitek-turës dhe arteve të tjera.

Është i vlefshëm libri i përgati-tur nga Ruci, jo vetëm për të shuarkureshtjen e lexuesit por edhe përtë patur një material ndihmës përtë gjithë ata që kanë vendosur tëbëhen piktorë, sepse konstelacio-ni piktorik i El Grekos, ndihmonnë kuptimin më të mirë të zhvilli-meve të historisë së pikturës, ar-kitekturës dhe arteve të tjera dhese ka monumente piktorike tëcilave koha vetëm ua rrit shkël-qimin.

Kam besuar deri sa u formovasi piktor se paradoksit të El Gre-kos “rezervat” do t’i skadonte njëditë afati. Por nuk kam besuar sestudentët e Liceut Artistik dhe Ak-ademisë së Arteve të Bukura endevazhdojnë të mbajnë shënime melaps për gjenitë e artit, sepse...mungojnë librat në gjuhën shqipe.E pra ky është rasti i bukur që vjennjë libër i tillë. Me vlerë. Për këtëjam i bindur.

*) Piktor, botues i ShtëpisëLibrit OMBRA GVG

Fare rastësisht ishatakuar me El Grekone madh në rezervat,por jam tronditur nëvitin e tretë në lëndëne Historisë së Artitkur folëm për këtëpiktor sepse kammbajtur vetëm tetërreshta shënime. Mëka shoqëruar deri vonëgjykimi i cekët mbianalizën e veprës dheinformacionin e gabuarmbi Grekon, anash-kalimi doktrinar që ibëhej epokës dheveprës së tij

E diel, 26 Gusht 2007VIII- LETËRSI SHQIPE

TE VETEM

NATASHA LAKO

Poezia e Demir Gjergjit ushfaq së pari brendamitit letrar, të krijuar nganjë poezi e madhe shqipe, duke shpallur be-

snikërisht prejardhjen e vet. MeDemir Gjergjin jemi dhe nuk jemibrenda poezisë klasike, të organi-zuar, të matur dhe të rregullt.Kështu Demir Gjergji fillon tapërkthejë dhe ta transmetojë vet-en e tij së brendshmi, derisa gjen-det në një botë pa masë dhe pakufij, ku rrethanat personale bëhengjithnjë e më dramatike, mes po-himit dhe mohimit. Demir Gjergjiështë një poet që flet gjithnjë përveten.

Poezia e tij kthehet dalëngada-lë dhe qetësisht në një poezi të lojësdhe dramacitetit mes vuajtjes dhefajit, ku nuk dihet se kush ështëpohimi dhe kush është mohimi.Njeriu kështu është gati të hum-basë dhe të alienohet, po të mosgjejë shpëtimin. Dhe shpëtimi ësh-të dashuria, me të gjithë variacio-net e veta. Që të hysh dhe të pene-trosh thellë në botën njerëzore, ësh-të e nevojshme të vësh maskat. Nëtë kundërt, në përpjekjen e njeri-ut për të gjetur dashuri, të gjithëmaskat bien. Ja pse i duhet poet-it dashuria, për të pohuar deri nëfund sinqeritetin e tij mashkullor.

Dashuria është trualli i vetëmi Demir Gjergjit, ku përputhetsinqeriteti i tij poetik me atënjerëzor. Dhe ky sinqeritet përpu-thet, gjithashtu me kohën që je-tojmë dhe që e zmbraps vazhdi-misht artikulimin e përgjithshëmtë mirëbërësisë, humanizmit, or-ganizimit, filantropisë e të tjera etë tjera gjasa që bota ka prodhuarderi sot. Por poeti nuk ka nevojëtë gjendet krahas artikulimeve tëtjera. Poezia mbetet vetëm meveten, në një botë që nuk mundta shohësh dhe nuk mund ta vëshre, po të mos çelësh dritën poet-ike. Kjo është vetmia e tij sublime,që nuk përmban brenda as ar-tikulimin e drejtësisë, as ar-tikulimin e mashtrimit, as ar-tikulimin e të tjerëve. Ai kthehetnë një qenie më vete, në qenie po-etike. Mbetemi kështu brenda njëuniversi, ku poeti endet pothuaji pastrehë nga gjithçka dhe nga egjithë çatia njerëzore, si shprehjee plotë e njeriut të vetmuar.

Kthehemi kështu në një botëpothuajse natyrale, ku fjala shër-ben si një armë për t’u mbrojturme një mekanizëm, që bëhetgjithnjë e më i sofistikuar.

Demir Gjergji i kthehet dhe i

rikthehet të vetmit fabrikimnjerëzor, atij të fjalës, sa duke erespektuar, sa duke e pasuruarrregullin e gjallë metrik, që poe-zia shqipe vazhdon ta trashëgojëgati si një rikthim të vazh-dueshëm. Në poezitë e shumtametrike dhe muzikore të vëllim-it, përtërihet sa mjeshtëria eDemir Gjergjit, aq edhe mjesh-tëria e poezisë popullore që e kamëkuar. Disa prej tyre janë poez-itë më të ngrohta të të gjithëvëllimit, pasi i vënë fjalët shumëpranë, gati të puqura me njëra-tjetrën.

Jemi në vitet 2000, të njëmijëvjeçari. Gjithsesi njeriu poetdhe poeti njeri, janë takuar menjëri-tjetrin, në periudhën e FastFood-it. Kanë rrjedhur shumë ng-jarje dhe peripeci. Por edhe poetinjeri dhe njeriu poet ka përparapjatën e tij të fundme, i zhveshurnga mistifikimi dhe çmistifikimi.

Tashmë brenda një jete urbane,pothuajse tërësisht të zhveshur, sipër të theksuar vetminë e tij tëplotë, një herë në një skaj dhe njëherë në skajin tjetër të botës,gjithnjë në kërkim, shfaqet shen-ja e fundme e trinitetit poetik tëDemir Gjergjit, që është trupi igruas, në një marrëdhënie dhe nënjë gjuhë të pafundme.

Në kohët moderne, ky trupnuk gjendet përballë. Ai ështëshenjë e një qytetërimi të ri, njëFast Food gati i shenjtëruar, njëikonë e përjetshëm dhe kal-imtare, i ngjashëm me ushqimine tij të përditshëm. Është shenjae një humanizimi dhe e një besi-

mi tjetër.Demir Gjergji na fton me poez-

inë e tij ta braktisim për një çastqarkullimin e përshpejtuar tëvlerës kalimtare dhe tëpërpiqemi të kuptojmë moshëne lojës së vuajtjes me fajin.

Zakonisht poezia e një poetivjen të nderet mbi jetën e lexues-it, i ngjashëm me retë qiellore. Tivazhdon rrugën dhe, mbase nuke ngre kokën që të shohësh.Ndoshta do të bjerë shi, ndoshtanuk do të bjerë. Kjo nuk varetnga ty, por nga qarkullimi i ujitnë tokë.

Dhe ti nuk je i ndërgjegjshëm,madje se çfarë përqindje uji kaedhe trupi i njeriut.

Kështu ndodh edhe me poez-inë. Ajo është brenda çdo njeriu.

Me këtë botë poetike njeriufillon të ndeshet nga jashtë dhenë mënyrë të vazhdueshme.Kështu fi l lon në botë edheqarkullimi i poezisë. Në ciklin epafund të furtunave dhe qetë-sive të poezisë së sotme shqipe,poezia e Demir Gjergjit shfaqetsi shenjë e këtij qarkullimi tëvazhdueshëm kozmik dhe uni-versal, por njëkohësisht dheshumë të thjeshtë e njerëzor.

Ndoshta edhe poezia e DemirGjergjit ka ardhur të na kujtojënjë rrugëtim të lashtë, që vijëzo-hen që nga koha e Platonit, kurpoezia fitoi një sqimë të re, atë tëvargut të rregullt dhe të kontrol-luar, të cilën e ruajti e mbrojti dhee konservoi edhe poezia shqipenëpër shekuj, veçanërisht poeziapopullore, si shenjë të dikurshme

të avancimit dhe të përpunimitmetrik dhe muzikor. Po, pra, kjoështë një mjeshtëri. Është një llojvirtuoziteti. I përgjigjet një peri-udhe të gjatë inkadeshente dhepjekurie.

Demir Gjergji arrin në një peri-udhë të tillë sprovash besnike, sinjë zë i një njeriu të vetëm, që dotë këndojë dhe njëkohësisht tëqajë, duke dhënë vazhdimishttablonë e qenies së tij të mirëfilltëdhe të vetmuar.

Të hyjë kështu në poezinë sh-qipe nuk ishte e lehtë në fund tëviteve ‘70, apo në fillim të viteve’80 të shekullit të tronditjeve mëtë mëdha të njerëzimit. Shqiptarëtkishin hyrë në kohën e mikroin-dustrializimit të tyre të mbyllur,nën një depresion që nuk e tejka-lonte dot lavdinë e dikurshme tëgamileve, që, për shkak të aftësisëpër të duruar etjen e ujit të sh-kretëtirës, do të sillnin në botë zh-villimin e madh të tregtisë Lind-je-Perëndim, nën një depresion qënuk e tejkalonte dot as lavdinë eparë të periudhës viktoriane, kuru shpik makina e parë me avull.Poezia shqipe kishte marrë rrugëne vet, në një rrugë tjetër, atë tëkërkimit të distancave të tjera, kuajo iu bashkëngjitet ligjeve të uni-versit, në të cilin njeriu është dorë-zanësi mes vetes dhe natyrës. Poe-zia e Demir Gjergjit ndjek rrugëne një shtegtari të vetmuar, qëkërkon të takohet me fjordet qëzbrazen, algat që zbardhen,drurët që zbathen dhe ishujt qëmbeten si kafka të hedhura kutu-ru. Kjo hapësirë kaq e pafundme,

ku dhe sendet marrin përmasa tëpamasa, fillon të zgjerohet gjith-një e më tepër, gati në një lojënjerëzore që xhonglon me fjalënsi me veten, dhe përplaset vazh-dimisht diku, ndoshta te njeriutjetër, ndoshta në një shpirt të ri.Kështu fitohet një ritëm i vazh-dueshëm, i njeriut poet, që vazh-don të ngjitet në majat e veta.

Ne nuk jemi mësuar të flasimpër këtë njeri-poet të vetmuar, qëherë pas here, vazhdon të ecë pau vënë re, derisa një ditë prejditësh, na del përpara për të naprerë rrugën. Po Demir Gjergji, kadalë me ritmin dhe frymëmarrjene tij përpara poezisë shqipe.

Ai, si të thuash, del nga koraljae madhe njerëzore dhe gatinatyrale e këngës, pra ka vetinë emadhe ta dojë shumë atë, pasipoezia, si nuk duam ta kuptojmëshpesh, është vetë jeta, gjithnjë ehapur, në një metabolizëm tëpafund me gjithçka rreth e rrot-ull.

Më kujtohet padashur RolandBarthes, që pothuaj në të njëjtënperiudhë me hyrjen e DemirGjergjit në poezinë shqipe, kafolur për mitin, për matematikëndhe poezinë, duke i vënë ballëpërballë njëra-tjetrës. Poezia eDemir Gjergjit, që paraqitet nëkëtë vëllim të përzgjedhur, sigjithë poezia e vërtetë, krijonstrukturën e saj të hapur tëveçantë që eksplodon maksimal-isht dhe këtë ne e kuptojmëpothuaj pa e kuptuar. Dukeardhur në mijëvjeçarin e ri nga njëshoqëri, që, mbi të gjitha, i vinterëndësi idesë dhe mendimit tëpërcaktuar, ne do ta kishim vësh-tirë të zbulonim drejtpërdrejtdomethënien e sendeve, pa ndih-mën e poezisë. Poeti është ai që embush gjuhën me re të shumta,arrin përtej abstragimit të koncep-tit me një arbitraritet shenjashpërtej limiteve. Çdo gjuhë e njëpoeti të veçantë është gjithashtunjë antigjuhë. Këtë e arrin edhepoezia e Demir Gjergjit.

Do të mjaftonte një poezi e vet-me e Demir Gjergjit, për të shpal-osur të gjithë lëndën e tij të nderurpoetike.

Dashuri e thellë, që s’di të thu-het dot, krahu ballkanik, myshkui zhgënjimit, ku myken apostujt,shpirti i shkrehur në vaj, ku do tëdijë zemra ta shpërthejë gjith-monë dhe, më në fund, në një skajkrahët si shandanë, ku gajaset njëtrëndafil i bardhë, që gjithsesi,është trëndafil i tjetërkujt (Dhu-ratë e kthyer).

Po! Në poezinë shqipe, kaardhur edhe ky njeri.

Dashuria është trualli i vetëm i Demir Gjergjit, ku përputhet sinqeriteti i tij poetik me atënjerëzor. Dhe ky sinqeritet përputhet, gjithashtu me kohën që jetojmë dhe që e zmbraps vazh-dimisht artikulimin e përgjithshëm të mirëbërësisë, humanizmit, organizimit, filantropisë e të

tjera e të tjera gjasa që bota ka prodhuar deri sot.Por poeti nuk ka nevojë të gjendet krahas artikulimeve tëtjera. Poezia mbetet vetëm me veten, në një botë që nukmund ta shohësh dhe nuk mund ta vësh re, po të mosçelësh dritën poetike. Kjo është vetmia e tij sublime, qënuk përmban brenda as artikulimin e drejtësisë, as ar-tikulimin e mashtrimit, as artikulimin e të tjerëve. Ai kthe-het në një qenie më vete, në qenie poetike. Mbetemi

kështu brenda një universi, ku poeti endet pothuaj i pastrehë nga gjithçka dhe nga e gjithëçatia njerëzore, si shprehje e plotë e njeriut të vetmuar.

POEZIAe një njeriu

VepratDiktatura

E diel, 26 Gusht 2007 LETËRSI SHQIPE -IX

DEBORA NE DEVOLLDëbora në Devoll

S’mund të thuash se po bie që nga retë kjodëborë.Të bardhën e zemrës devollinjtë kanë zbra-zur përmbi tokë,Vështrimit tënd të habitur ia kanë bërë sh-trojë.

Ç’bardhësi! Ç’bardhësi!

Ç’bardhësi!

Fytyra e tokës, e gjelbra e gjethes

dhe syri i lules

Vallë ku vanë?(Kanë mbetur te shpatet matanëVeç petale zambakësh të bardhë).

Shihi drurët! Si duken drurët!-Vizatime me plumb,hedhur nga doçka fëmijësh në kartë...

Anash teje, poshtë e lart:e bardhë, çdo gjë e bardhë!E kupton se unë e ti te këta njerëzkemi hyrë në strehën e zemrës,të zemrës që ngrohet me prushin e ndjen-jësdhe kjo dëborë; ca sot e ca nesër,nis e bëhet prapëfytyra e tokës,

syri i lules,e gjelbra e

gjethes? 1978

Moshatar

Ju thoshit vjersha para meje,Të druajtur e me zë të hollëE dorën unë me përkëdheljeJua shkoja prindërisht mbi flokë.

...Po si kështu? Me ju ç’po ngjet?(Apo me mua kjo po ndodh?!)S’u mbushën plot as katër vjetDhe ndiej të jemi në një moshë!

Më flisni me një tjetër zëDhe kokën ulni si me turp...Ndërkohë... Ç’po ndodh me mua, ë?Vërtet po skuqem para jush?!

...Të tjerë nxënës para mejeMe zë të hollë vjersha thonë.Po me këta, - mendoj me vete,A do më ngjajë se kam një moshë?...

1983

Lojë

P.

Si hymë kështu në këtë lojë,Pa qenë fëmijë, pa u njohur mirë,Pa e bërë me fjalë, ndër sy pa dalë?...Si hymë kështu në këtë lojë?!

Ti erën ngre nga s’di se ku,Unë retë i shtyj kuturu...Dhe shi, ylbere, e vesë, e borë.Si hymë kështu në këtë lojë?!

Midis pohimit, kundërshtimit:Një fjalë e kotë, prani e ngrohtë,Ca pika lot, pastaj një botë.Si hymë kështu në këtë lojë?!

Mjafton t’ia mbajmë një të fshehtëGjithkujt përreth. Dhe dritës vetë...Pastaj kush mund të na ndalojë?

Si hymë kështu në këtë lojë?!

1989

SytëSytë Me sens lazgushian

Dy ishuj-idhuj...Dhe unë,Robinson atje.

I pashë a më panëmë parëI piva a më pinënjë stinëI vrava a më vranëdhe vanëI humba a më humbënnë xhungël?!

...Tani i kërkoj si plagëNëpër shpirtDy ishuj-idhuj...

1992

Varri im

Herë-herë më le shpirti.Bëhet pjalm në putërz bleteE shkon përtej,Tek mbin një tufë vjollcashMe aromën që dënes në erë.

Kurmi im, gjysmëfshehur nëpër dhè.

Nën dhè merr frymë terriDhe misteri i mosqenies.

Rënkon toka poshtë vjollcës,Në atë natë sa trupi im...

2000

Fshehur...Në sabah ma ktheje ndryshe

Folklor

Në bujtinë të netëveNdizeshim si yje,Fshehur prej të tjerëve,Në një mijë kyçe.

Binte dritë e ditës,Ti hyje në të,

Statujë e pritjes, ditaM’u thërrmua ndër gishta

Po të kishe ardhur,Tani do të më lijeSi dru të ngulur në hijen e vet.

Më mirë me ankthin e ardhjes të pres,Se në muzgun e ndarjes të vdes.

2003

Vonë

Andej larg po shtron dëborë,Këtu heshtja ngrin tani.Mbi borë dridhet zog i gjorëAtje ku je ti.

Vetëm plaket dhe kjo ditë.Qan te shkallët krizantema.Ti ngre perden dhe saksitëI fton me sy brenda.

Yjet po pikojnë nga streha...Ti del jashtë, me dorë i kap.Portën ku troket mështeknaDel e hap me vrap.

Befas unë të dal në natë!…Ankthi të mban gjatë në prag:Të qëndrosh me mua jashtë,A ta gdhijmë në shtrat!?

Atje larg po shtron dëborë...Ngrohtë kam, ku jam tani.Me sa duket, zog i gjorëGjeti strehë te ti.

2005

Zemra…

Zemra jote, gotë e ftohtë.Zbrazet, mbushet pa u ndierHerë me raki të fortë,Herë me xhin ose me verë.

Zemra jote mbrëmë për mua,-Ishte shtresë dhe mbulesë,Sot ti hasmit tim i thua:“Për ty rroj e për ty vdes!”

Zemra jote, - sheshbetejë,Vend i fshehtë për dyluftim.Herë mbret aty jam vetë,Herë është armiku im.

Zemra jote, - katër stinë,Heshta hedh e harkun fsheh…Aty dimri qan rininë,

Aty prilli flokët kreh.

… Zemra jote, gotë ftohë,Copë-copë kris në heshtje,Qelqet mua po më shpojnë,Tjetri verën pi me etje.

2007

Poeti!F. Rr.

Ç’është kjo dremitje dritëhijesh?Kjo britmë bardhezi!Nga buron kjo bukuri,Shfaqur me shëmti?!

Në një strofë e bardhë,Brinjët rrinë në radhë,

…Një varg me retiçenca…Apo janë vertebra?!

Titulli dhe finalja,Kafka!

Ç’është ky djallnjeri!?Ç’të jetëKy shenjtpoet!?

Që vdiq kur u ngjall,Që lindi kur ndërroi jetë?!

2007

E diel, 26 Gusht 2007X - BIBLIOTEKE

BBIBLIOTEKENjë grua në pasqyrë

“Fletorja e ndaluar” është shkruar, në Ilati, në një kohë e cila nuk ishteaspak në favor të zhvillimit të ngjarjeve apo edhe vetë protagonistes.Tashmë, në Shqipëri, i përkthyer gjysmë shekulli më pas, libri gjen një atmos-ferë të ngjashme

NGA ARTA MARKU

Një ditar duket sikurështë mënyra më emirë për të njohurveten, një lloj pasqyre ku rrëfyesi

vetëpasqyrohet dhe ka mundës-inë të vetëkundrohet në distancë,dhe sidomos e vetmja mundësitërësisht e sinqertë rrëfimi, i vet-mi vend ku njeriu nuk ka frikë tëzbulojë të vërtetën lakuriqe, pasikoncepti “të tjerët” në këtë rastnuk ekziston.

Dhe prandaj Valeria Cossatizgjedh të shkruajë një ditar, njëditar, të fshehtë madje ku asn-jëherë askush nuk mund të lex-ojë asgjë… Mandej, jo rastësishtnë faqen e fundit, protagonistjae librit “fletorja e ndaluar” për-shkruan pikërisht djegien e ditar-it që e ka shkruar me shumëdashuri e përkushtim, për muajtë tërë, duke regjistruar çdo çasttë jetës së saj, duke u rrekur tëanalizojë, të interpretojë, të kup-tojë, veten dhe rrethanat që ekanë formuar atë…

“Fletorja e ndaluar” (1952), eAlba de Cespedes, është një ro-man i ndërtuar në formën e njëditari, ku përshkruhet dinamikae një familjeje të vogël borgjezetë Romës së mesit të shekullit tëshkuar. Protagonistja, ValeriaCossati, dyzetvjeçare, grua dhenënë e dy fëmijëve, është, si paza-konshmërisht për kohën, e punë-suar. Dhe ky është një detaj kyç,një bosht që mban në këmbërrëfimin dhe domethënien e tij.Pikërisht për këtë element, pro-tagonistja, e nxitur kryekreje ngarrethanat dhe më pas nga voka-cioni i saj, e sheh veten dukendërtuar një jetë krejt ndryshenga shoqet, duke pranuar kon-cepte krejt të pazakonshme përmjedisin të cilit i përkiste e prejnga i cili rreket të dalë ca nga ca.

Rrëfimi në formën e një ditari,fillon me një akt të vogël nor-mathyes: Valeria blen mëngjesine një të diele të bukur një fletoretë cilën i duhet menjëherë t’afshehë. Fillimisht pasi, sipasligjeve të kohës, cigareshitësi nukmund të shesë tjetër artikull të di-elën, veç cigareve. Por, edhe mëpas, gjatë gjithë kohës që ai ditarshkruhet, fletorja përfaqëson diç-ka të ndaluar të cilën pose-deueses i duhet gjithnjë të fshe-hë nga sytë e të tjerëve. Ndërsashkruesja e ditarit ndjen nevojënpër t’u shprehur, për të komuni-kuar njëfarësoj edhe pse thjeshtme unin tjetër të saj, bëhet gjith-një e më shumë e domosdoshmefshehja e ditarit. Familjarët nukdo ta kuptojnë dhe nuk do ta

miratojnë. E megjithatë, të shkru-arit do të shërbejë për shfryrëndjenjat e saj, për të lehtësuar vet-minë e saj, për të qartësuar mo-tivet më të thella të shqetësimittë saj duke bërë edhe një analizëkritike. Vetëm faqeve të ditarit,teksa kthen kryet pas Valeria vëre se nuk ka pasur në mjedisinfamiljar një rol autonom, por ndi-hmës, të nënshtruar ndaj nevo-jave të burrit dhe fëmijëve; asedhe i shoqi nuk e thërret me em-rin e saj, por thjeshtësisht me“nofkën” mami. Puna që bën nëzyrë për të cilën ndjehet krenareshihet, nga të shtëpisë, vetëm nëpikëpamjen utilitare. Jo rastësishtnë këtë dimension përtej-famil-iar, ku komptetencat e saj njihen,Valeria do t’ja dalë të zhvillojë njëdialog gjithnjë e më të thellë dhedomethënës me një burrë që nukështë i shoqi, po drejtori i zyrëssë saj. Por sërish një problem:është fakti së ata të dy, nuk i lidhndjenja dashurore e mirëfilltë porndjesitë e pakënaqësisë ndajjetëve vetjake. Ndryshe e thënë,nëpërmjet kësaj lidhjeje, Valeriakërkon të largohet nga një dimen-sion familjar mbytës, ndërsa tëshkruarit e praktikuar në mënyrëtë fshehtë do t’i jepër një tjetërformë vetëndërgjegjësimi.

Si rezultat, përpjekja e protag-onistes për t’u çliruar nga vetja,do të përfundojnë në një falimentdhe ditarin do ta djegë si pasojëe këtij falimentimi. Qe fillimi igjysmës së parë të shekullit XX....

E ndërsa koha në të cilin libri“Fletorja e ndaluar” është shkru-ar, në Ilati, nuk ka qenë aspak nëfavor të zhvillimit të ngjarjeveapo protagonistes, në Shqipëri, ipërkthyer gjysmë shekulli mëpas, libri gjen një atmosferë tëngjashme. E kjo nënkupton njëvlerë sulplementare, pikërishtpër aktualitetin: në vendin e Vale-ria Cosatit, italianes së viteve ’50të shekullit të kaluar, qëndrojnëekzaktësisht gratë shqiptare.Fëmijët kanë jetët e tyre, sekretete tyre të vogla, secili ka një sirtartë mbyllur me çelës ku vë letratdhe ditarët, ndërsa gratë kanë njësirtar të përbashkët me burrat, njësirtar ku vënë paratë, dokumen-tet, faturat, gjëra të shtëpisë…Ashtu si protagonista e “Fletoressë ndaluar, ka të ngjarë që shumëprej lexueseve tashmë shqiptaretë këtij libri të sapo përkthyer nëshqip, të ndjehen krenare përpunën që bëjnë, t’ja njohin vetesvullnetin aftësitë... por jo burratdhe fëmijët e tyre.

Për këto por edhe shumëçkatjetër, De Cespedes, e në veçanti“Fletorja e ndaluar”, ja vlen tëmerret në konsideratë...

“Fletorja e ndalu-ar” (1952), e Albade Cespedes, ështënjë roman i ndërtu-ar në formën e njëditari, ku përshkru-het dinamika e njëfamiljeje të vogëlborgjeze të Romëssë mesit të shekullittë shkuar. Protago-nistja, Valeria Cos-sati, dyzetvjeçare,grua dhe nënë e dyfëmijëve, është, sipazakonshmërishtpër kohën, e punë-suar. Dhe ky ështënjë detaj kyç, njëbosht që mban nëkëmbë rrëfimin dhedomethënien e tij

E diel, 26 Gusht 2007 DITARI- XI

5 maj

Dua të them tëvërtetën, të rrëfej se,që nga çasti i parëkur Guidoja mëkërkoi të shkonim

në Venezia, una isha e vendosurta pranoja. Nuk e kam pasur kur-rë çiltërsinë ta them hapur, as edhenë këtë ditar. Pasiqë, përndryshe,duhet të pranoj se mundimi i bërëpër të harruar veten gjatë njëzetvjetëve, ka qenë i kotë. Ja kam dalëqë nga momenti në të cilin, fshe-hur nën pallto, kam sjellë në shtë-pi këtë fletore të zeze dhe me sh-këlqim si një shushunjë. Gjithçkafilloi që atëherë; në fund të funditedhe zhvillimi i raporteve të miame Guidon ka filluar ditën kurunë vura re se mund t’i fshihja diç-ka burrit tim, sadoqë thjesht njëfletore. Doja të isha vetëm për tëshkruar; dhe kush do që të mbyl-let në vetminë e tij, në familje sjellgjithnjë me vete embrionin emëkatit. Në të vërtetë përmes kë-tyre faqeve gjithçka duket ndry-she: edhe ndjenja që provoj përGuidon. Fajsoj paratë e tij përdobësitë që unë nuk arrij t’imposht apo t’i pranoj. Dua t’imbush mendjen vetes se vetëm njëforcë e jashtme më shtyn të tradhë-toj detyrat e mia, nuk guxoj tërrëfej se e dua. Besoj se ndjenja mëe fortë brenda meje është hila-cakëria.

Jam e vendosur të nisem meGuidon. Por pastaj kur të kthe-hem, nuk do ta shoh më. Nukmund të çoj një jetë dredhish,gënjeshtrash. Ai do ta kuptojë, dotë më ndihmojë të gjej një punëtjetër; në shtëpi askush nuk do tëmë bëjë vërejtje nëse pagesa do tëjetë më e mirë. Por tani dua tënisem. Tashmë i kam shkruar tezeMatildës: sapo të marr përgjigjene saj do ti hip trenit, menjëherë, tënjëjtën ditë. Në Verona do të blejnjë fustan të ri. Nuk ka mundësiqë gjithçka të ketë marrë fund, nëmoshën time: ditët janë të qeta,netët e vetmuara. Deri pak kohëmë parë, Rikardoja donte të shtri-hesha në shtrat, në krah të tij, përta vënë në gjumë; unë i përkëdhel-ja flokët, fytyrën; i kishte faqet tëashpra dhe ende thoshte: “dua tëmartohem me mamin”. Tani shtë-pia është e shkretë, e heshtur, dëg-

johet vetëm përplasja e derës sëjashtme pas Mikelit që del, pasfëmijëve që dalin.

Ndoshta kanë shërbyer këto treditë që Mikeli ka kaluar në shtëpipër të qartësuar pasiguritë e miatë fundit. Nuk kishte paqe pormërzi përreth. Ai lexonte gazetën,blen disa këto kohët e fundit, dheduket në ankth për të gjetur lajmeqë bëjnë fjalë për luftën. I tregonme kënaqësi, pothuaj sikur thotëqë producentët kanë të drejtë qënuk duan të punojnë. Sot fliste meRikardon dhe i thoshte: “Shpresojqë brezi yt të jetë më me fat. Sa mëpërket mua, çdo herë që kam qenënë pikën për të arritur diçka që madonte zemra, shikoja të shembejgjithçka për shkak të një lufte tëre”. Unë e shikoja për të kuptuarnëse ishte me të vërtetë i bindurpër atë që thoshte, dhe shpresojaqë po. Kujtoja diskutimet që kishadëgjuar të bënte im atë rreth kar-rierës së tij, ose atë që ime më thotëgjithnjë për Bertolotin dhe pyesjaveten nëse është fat që çdo brez tëketë luftën e vet të cilës ti vërë fa-jin për humbjet vetjake. Vija re qëjeta e Mikelit, tashmë do të vijojëmonotone si jeta e babait tim i cilie kalon gjithë ditën në kolltuk,duke pritur; dhe më kaploi një pa-durim i madh.

Mbërrita në zyrë më shpejt setë shtunat e tjera, Guidoja nuk ish-te. Erdhi gjysmë ore me vonesëkur tashmë po trembesha se nukdo të vinte. Vija përqark me njëankth të pafajshëm: ai kërkoindjesë tha se kishte pasur një ditëtë vështirë, në shtëpi dhe unë nuke pyeta përse. “Oh Valeria duhettë nisemi”, thoshte sikur të kishtenevojë të thithte ajër të pastër.Hymë më dhomën e tij, u ulëmnjëri ballë tjetrit, në skrivani, sigjithnjë. Unë përsërita: “Po duhettë nisemi. Mund ta lemë Romënpas dhjetë ditësh, pres një letër ngatezja ime”. Ndjehesha më në funde çliruar nga pasiguria në të cilënkaq gjatë kisha debatuar me vet-en; do të kisha dashur të niseshamenjëherë, të shkoja drejt e ngazyra në stacion, që kurajoja të mosmë mungonte. Ju rrëfeva Guidosdhe ai shtoi: “Oh sikur tëmundeshim. Unë do të doja të moskthehesha më, kurrë më, në atështëpi”. Dukej sikur donte të nisejpër t’i shpëtuar diçkaje që e bën të

ALBA DECESPEDES

Fletorja e ndaluar(fragment)

-PËRKTHEU ARTA MARKU-

Fajsoj paratë e tij për dobësitë që unë nukarrij t’i mposht apo t’i pranoj. Dua t’i mbushmendjen vetes se vetëm një forcë e jashtme mështyn të tradhëtoj detyrat e mia, nuk guxoj tërrëfej se e dua. Besoj se ndjenja më e fortëbrenda meje është hilacakëria

E diel, 26 Gusht 2007XII-DITARI

palumtur në shtëpi, më shumë sesesa për të gjetur diçka që e bën tëlumtur me mua, por edhe unë pro-voj të njëjtën ndjenjë. Ai fliste përhotelin ku do të qëndrojmë, më ikushtueshmi i Venecias dhe unë,më shumë sesa e kënaqur ndje-hesha e përkëdhelur. Megjithatëndoshta ngase vendimi kishte qenëkaq i papritur nuk dinim më të flis-nim; për të rigjetur fjalët do të kishqenë e nevojshme të punonimbashkë, por kam vënë re se tash-më, kur jemi vetëm, nuk punojmëmë. U ndjeva e përhumbur, thirra“Guido” dhe ai erdhi shpejt te unëdhe më puthi. Deri në çastin kur undamë, nuk bënim tjetër veçseputheshim, shiheshim, dhe sërishputheshim.

Tek kthehesha në shtëpi mëdukej se i kisha rrobat e çrregull-ta, çehren të prishur. Trembeshamos Mikeli e vinte re. Kishte hyrënë atë çast dhe mbante në dorë njëpusullë të lënë nga Mirela për tëlajmëruar se nuk do të kthehej përdarkë. Unë thashë me një theksngashëryes, përgjërues: “Duhet qëti të marrësh ndonjë vendim,Mikel, që ti ta ndalosh…”. Ai mëshikonte i habitur dhe unë ndjejase po humbja kontrollin: “Do të jetëvonë pastaj, bëj diçka, Mikel…”. Ifola për sjelljen e patolerueshme tëMirelës, duke heshtur për vizitëne Kantonit pasi trembesha mos mëqortonte që e kisha pritur. Kurrënuk kisha folur me kaq ven-dosmëri. Ja kisha marrë Mikelitpusullën nga duart dhe e lexoja, erilexoja: “E dashur mami, më fal,sonte nuk kthehem për darkë,natën e mirë”. Acarimi im rritej:“Kupton Mikel, asgjë më shumë sekaq, nuk kthehem në shtëpi dhenatën e mirë. Familja nuk vlen më.Unë nuk mund të merrem me tëgjitha, jam e lodhur, kam vendo-sur të nisem për Verona, prej viteshnuk marr një ditë pushim. Duhetqë ti të bësh diçka. Në fund të fun-dit je ti kreu i familjes, je ti që du-het ti bësh të të binden, unë nuk jadal dot. Mikeli mu përgjigjej nëngrohtësi: “Në rregull, nisu e qetëmami, qetësohu. Nuk ka asgjë tëre. Mirela është kthyer në shtëpivonë shumë herë të tjera”. I thashëse kisha përshtypjen se kishte diç-ka të ndryshme nga e zakonshm-

ja, sonte. Trembesha pothuaj, ndër-sa e vështroja e dëshpëruar dukethirrur: “Ndihmonë Mikel; nuk dipse po prej disa kohësh kam frikë”.Ai tha se kjo vjen nga moshat tonatë ndryshme: “Kjo e fëmijëve tanë,kur rinia fillon dhe e jona që...”.Pata një çast ngurrimi pastaj e pa-sova hidhur: “Që mbaron do tëthuash?”. Ai shkundi kokën dheme një buzeqeshje tha që, sikur tëmbaronte do të ishte tashmë njëçlirim.

8 majSot, pas drekës, Rikardoja më

thirri në dhomën e tij. Mbylli mekujdes derën pas vetes, rrotulloiçelësin edhe pse qemë vetëm nështëpi, dhe ky gjest më ngjalli dy-shim. “Cfarë ke?”, e pyeta ashpër-sisht. “Dua të të flas”, tha ai “Tash-më prej disa ditësh dua ta bëj pornuk arrijmë kurrë të jemi vetëm, nëkëtë shtëpi, për të diskutuar nëpaqe”. Shtoi: “Ulu”. Unë këm-bëgulja “Cfarë ke?”, ndërkaq ai mëdetyronte të ulesha në kulltuk.Mori një karrike dhe u ul përballëmeje. Unë isha gjithnjë e më eshqetësuar. “Dëgjo Rikardo”, eparalajmërova: “Jam shumë elodhur; nëse do të më thuash diç-ka që mund të më shqetësojë tëlutem të flasësh me babain tënd,pasi...”. Ai më ndërpreu: “Nukduhet të nisesh për në Veronamami”. U hodha përpjetë dhe fri-ka ime ishte e tjetërsojtë. “Pse?”, epyeta duke u zbehur. “Sepse kamnevojë për ty këto ditë”. Lëshovanjë frymëmarrje çlirimi ndërsa epyesja në mendonte se edhe unëkisha të drejtën e një pushimi. Aitha se i vinte keq të turbullonteplanet e mia, por ishte një gjëshumë e rëndësishme për të.Atëherë duke u përpjekur që tëmbrohem paraprakisht e lajmëro-va se gjithë sa ai do të më thoshtedo të kish qenë e kotë: gjithsesi dotë nisesha. “Je burrë tashmë, du-het të mësosh të jetosh vetë. Nësedo të më flasësh të dëgjoj, por bëjeshpejt, pasi duhet të kthehem nëzyrë. Si është puna?”. Ai pas njëpauze, tha: “Kam vendosur të mar-tohem menjëherë”.

Brofa në këmbë dhe duke e py-etur nëse për të më thënë budalla-llëqe të tilla më mbante në shtëpi,

nëse e llogariste absurditetin eqëllimeve të tij; pashë librat e mby-llur në tryezë dhe i thashë se do tëduhej të studionte, mbi të gjitha.“E ke idenë se çdo të thotë “të mar-tohesh”?”, e pyeta. “Trembem semartesa është diçka tjetër nga ajoqë përfytyron ti. A do të mëshpjegosh se si do të jetoni?”. Aimë pa në sy, serioz dhe rrëfeu:“Nuk e di”.

U përpoqa të qesh, por vështri-mi i tij që mbetej i ashpër, ndërsaai më jepte një përgjigje shumëbudallaqe, më mbante në merak.“E atëherë”, e pyeta: “Cfarë do tëbësh nëse nuk e di ende si do tëmund të jetoni? Të martohesh dotë thotë sidomos këtë: t’u siguroshjetën shumë njerëzve”. Ai heshtte.“E atëherë”, këmbëngulja unë. “S’edi”, përsëriti ai: “Mendoj se nuk dotë shkoj në Argjentinë tani për tani,do të gjej një punë të përkohëshme,këtu, me qëllim që të përballojfillimin; mora vesh se nëArgjentinë do të më merrnin edhevitin e ardhshëm, ose mbas dy trevjetësh”. Ishte i zverdhur. Unëkëmbëngulja: “Nuk është e lehtë tëgjesh një punë. E megjithatë tazëmë se ti do ta gjesh menjëherë.Ta shohim: si do tja bëni për të jet-uar me rrogën tënde, me dyzetm-ijë lira në muaj, të paktën. E kemenduar?”. “Po”, u përgjigj ai,duke më parë në sy. Pastaj ulishikimin dhe shtoi: “E vetmja

mënyrë është që të vijmë të jetojmëkëtu me ju, unë do ti jap të gjithaqë do të fitoj, deri në qindarkën efundit, nuk duam asgjë. Mjaftonkjo dhomë, kështu siç është: do tëduhej vetëm të vinim një shtrat tëmadh”.

Tunda kokën e ndërkaq men-doja se, nëse ishte kjo që donte, nukdo tja arrinte qëllimit. I kujtovabindjet e mia të ngulitura: “Gjith-secili duhet të ketë shtëpinë e vet,jetën e vet”. Kisha nisur të ecja larte poshtë, nervoze, duke i thënë sedo të duhej të martohej kur të kish-te mundësinë; nuse në shpëpi kur-rën e kurrës. Dhe për më tepër, psenuk shkonin të jetonin në shtëpinëe Marinës. Ai tha se gruaja e ba-bait të saj nuk do ta kishte pranu-ar kurrë dhe që, mbi të gjitha, ba-bai i Marinës fiton shumë pak,kanë sa për të jetuar. “Po ne?”, jaktheva me ashpërsi: “Po babai yt?Po lodhja ime? Gjithnjë më kenipërfytyruar të zonjën të bëjmrekullira pa e vënë re se nuk janëmrekulli janë mundime, orë dro-bitjesh. Dhe tani në vend që tëdëshironi që unë ta lë punën, që tëpushoj, mendon se unë mund tëpunoj edhe për një njeri më shumë.Je mosmirënjohës, mosmirënjohësdhe i papërgjegjshëm”. Ndërkaq,me gëzim, gati si për inat, përfyty-roja nisjen time: e shikoja vetentashmë në tren, mes valixheve,shikoja lagunën, pallatet, qiellin e

madh të Venecias, të lehtë si atë tësë dielës. Shkova drejt derës: Rikar-doja më kapi, vuri njërën dorë tedoreza për të më penguar të dal:“Jo mami, jo, mos ik, të lutem, dëg-jo. Kam vendosur të martohem meçdo kusht, menjëherë, sa më shpe-jt. Pas pesëmbëdhjetë ditësh”.

U ktheva me vrull. “Je çmen-dur?”, e pyeta “Rikardo, je çmen-dur?”, ai më ngulte sytë pa m’upërgjigjur, i zbehtë. Shkova afër tij,e kapa nga jaka e xhaketës. “Jeçmendur” përsërisja dhe tashmëkisha kuptuar gjithçka. “Cfarë kebërë?, e pyeta më në fund padëshirë, me neveri: “Cfarë kebërë?”.

Atëherë ai lëshoi kokën në su-pin tim dhe shpërtheu në të qara.“Cfarë ke bërë? Cfarë ke bërë?”,përsërisja duke qarë edhe unë dheduke çuar sytë nga qielli për tëkërkuar, s’di nëse ndihmë apoçlirim. Mbi dollap shikoja triçikline kuq, që rri aty, mbuluar nga plu-huri, qysh kur Rikardoja ishte fëm-ijë.

“Duhet të martohemi shpejt”,tha “para se gruaja e babait ta vërëre. Kështu askush nuk do të dijëasgjë. Vetë Marina ka lindur shta-tanike, por nuk mund të presim mëas edhe një ditë. Gjithçka do të sh-kojë mirë, ke për të parë, unë do tëpunoj. Marina do të të ndihmojë nështëpi. Duhet që ti të mos jesharmiqësore mami, e bëj përMarinën, kupton?”. “Ah”,shpërtheva unë egërsisht: “Pikër-isht për të po më pyet. Duhet tandihmoj, ta marr në shtëpi, këtëMarinën, atë që akuzonte motrëntënde, atë që nuk vë as edhe të kuqnë buzë, që thotë menjëherë po ejo. Eshtë një fëmijë, thoje ti. Ka di-

Vijon nga faqja 11

Letësia ishte padyshim pasioni i vërtetë i jetëssë Cespedes, por shkrimtarja ka eksperimentuarpërveçse në formën e rrëfimit, edhe në gazetari, nëteatër dhe në skenarë filmi

E diel, 26 Gusht 2007 DITARI -XIII

tur ç’të bëjë për të të detyruar që tëmartohesh menjëherë, fëmija”.Rikardoja mbulonte fytyrën,ankthshëm: “E di, ke të drejtë tëmendosh kështu”, thoshte “PorMarina është pikërisht siç të kamthënë, një fëmijë, nuk kuptonte asse çfarë bënte…”. “Më keq,atëherë, duhej ta dinte”, vazhdojaunë. “Cila grua ka të drejtë të jetëfëmijë, sot? Për më tepër, asnjë s’kapasur kurrë të drejtën të jetë”. “Tësiguroj”, vazhdonte ai “Faji është iimi, vetëm unë jam përgjegjës. E dikur ka ndodhur? Pak ditë pasiMarina ka ardhur të na takojë përherë të parë. Isha i kënaqur që eshikoja këtu, pranë teje, në sh-tëpinë tonë, kisha folur me Bonfa-tin dhe ai më kishte siguruar segjithçka do të shkojë mirë, që nëtetor do të nisesha për Argjentinë.Gjithçka ishte kaq e thjeshtë, në atoditë, ndjehesha i fortë, e megjith-atë ky fat i papritur më trembte semos çdo gjë mund të shembej ngafillimi, që Marina nuk do të mundtë rezistonte një ose dy vjet pa mua,mos më harronte. E akuzoja gjith-një për këtë dhe ajo më siguronte,më përbetohej, unë e torturoja mexhelozinë time, e përgjoja, fjalët esaj nuk më mjaftonin kurrë, dojainstiktivisht ta lidhja në një farëmënyre, duke i provuar vetvetesqë isha i aftë ta mbaja, që isha pad-ron i saj, i fatit tim, i jetës sime…”.“Llafe”, thashë unë “Justifikime…dihet mirë si ndodhin këto gjëra.Kusurin e shpikim më pas, për tujustifikuar”. Ai tundte kokën dukethënë: “Jo të siguroj, ndoshta ti nukmund ta kuptosh, nuk e di çdo tëthotë të kesh moshën time në kohëtë tilla, dhe të gjendesh vetëm, panjë dyshkë në xhep, pa asnjë sig-

uri për të ardhmen, pa asgjë,përveç kësaj vajze, dhe të keshfrikë ta humbasësh dhe me të tëhumbasësh gjithçka”.

Është dobësuar, kishte mjekrrëntë parruar, flokët e çrregullt. Mëvinte ndërmend si ishte të shtunëne shkuar, pranë Marinës, edhe ajoe dobët, e zbehtë; e di që i pret njëjetë e mundimshme, një jetë si eimja, dhe trembem se ata nuk kanëforcën që ka qenë e nevojshme përMikelin dhe mua. “Po tani? Nukke frikë tani?”, i thirra. Ai nisi tëfliste nën zë, sikur fliste me vete:“Më pak. Ditët e para ishte etmerrshme. Sikur ta dije sa netëkam kaluar, këtu brenda, pa fjeturfare, mendoja madje të niseshamenjëherë, ta lija, tja mbathja si njëhajdut. Tani që ti e di jam më mirë.Më duket se nuk kam më aq shumëpasiguri për të ardhmen, tashmëështë vendosur gjithçka, nuk epyes më veten as cila do të jetë jetaime, tani e di”. “Tamam, duhetvetëm të jetosh tani”, shtova nënzë. Ai nuk kuptoi, erdhi të mëpërqafonte, duke ngjeshur nëfaqen time faqen e tij të lagur ngalotët.

Shkova te telefoni, formovanumrin e zyrës, thashë se mëkishin dalë disa punë të nguts-hme familjare. Pastaj shkova nëdhomën time, mbylla derën dheu lëshova në shtrat. Mendoja që,megjithatë, mund të rezistoja:problemi nuk më përkiste vetëmmua, por mbi të gjitha prindërvetë vajzës: “Janë ata që duhet tëvijnë të më takojnë: ata që paskësaj që ka ndodhur duhet tëvijnë të propozojnë diçka. Duhetqë Marina të flasë me të atin. Aiduhet të vijë këtu, nuk duhet tëjemi të vetmit që të mbajmë gjithëpërgjegjësitë”. Por ndërsa men-doja këto gjëra, shikoja Mikelintë ulur në paradhomën e Kanto-nit, mes njerëzve të tjerë në pritje:kishte kapelen bojkafe mbi gjun-jë. Pastaj e shihja duke folur meKantonin i cili është i ri sigurisht:Mikeli ulej përballë tij, i përgjëro-hej. E lodhur, më zuri gjumi dukemenduar: “Këtu në shtëpinë timenuk e dua, absolutisht jo”. Rashënë një gjumë të rëndë, mes veg-imesh konfuze. Isha në një shtrattë butë, dhoma shikonte mbi Ka-nal Grande, nuk e shihja Guidonpor e dija që ishte, do të mbër-rinte pas pak, prisja të dëgjojahapat e ti j në korridor; dhe,përkundrazi, dëgjoja të vinindrejt meje, të vendosur, pothuajarrogantë, hapat e Marinës. Uzgjova e trembur dhe pashë Mire-lën që hynte: “Po fle mami?”, mëpyeti. Ishte tashmë mbrëmje. Uzgjova duke u ulur në anë të sh-tratit dhe qëndrova duke e parë,e shushatur. Pastaj papritmasgjithçka kishte ndodhur pak mëparë m’u kthye në mendje. “Ma-rina është shtatzënë”, thashë. Ajou hodh përpjetë dhe vuri duartnë fytyrë, e tmerruar: “Nga edi?”. “Ma tha Rikardoja. Thotë që

duan të martohen shpejt, paspesëmbëdhjetë ditësh, që duan tëvijnë të jetojnë këtu, në këtë sh-tëpi. Si t’ja bëjmë Mirela? Unë jame lodhur, nuk mundem më”. Mëerdhi pranë, mbështeta kokën teajo: fustani i saj prej mëndafshimë freskoi fytyrën. “Ju fëmijëtnuk keni kurrë mëshirë”,mërmërita.

Mirela më përkëdhelte ballin,flokët; nuk e dija se mund të ish-te kaq e butë. “Mos u shqetësomami”, thoshte. “Nuk do të jetëkaq e rëndë sa të duket tani. Ekuptoj, është një goditje, një be-fasi, por pastaj gjithçka do të sis-temohet dhe, ndoshta, do tëzgjidhet mirë. Unë gjithnjë kammenduar se Rikardoja nuk do tëkishte pasur kurrë forcën të bëntediçka serioze në jetë. Ndoshtaështë më mirë kështu, disa njerëzduhet të jenë të detyruar ngaforca të jashtme që të mbajnëpërgjegjësitë e veta, të marrin in-isiativa; pra të jetojnë. Ndoshtaështë një e mirë. Mos u shqetësomami: do të flas unë me Rikar-don, duhet ta ndihmoj, do të flasedhe me Marinën, e di që Marinanuk më pëlqen, por ndoshta këtëherë, pa e ditur ka bërë diçka in-teligjente. Ti pusho, dukesh kaqe lodhur. Unë s’kam kohë të tëndihmoj në shtëpi, nuk mundem,por pikërisht këto ditë kamdashur të të them të merrje njëgrua, me gjysmë shërbimi,tamam siç e doje ti. Do ta pagua-jmë me rrogën time”. Kishakokën mbështetur në kraharorine saj, ndjeja zemrën e saj të rrihte,fort, pak shpejt. Ime më thotëgjithnjë se Mirela më ngjan mua:ndoshta, nëse kohët e mia do tëkishin qenë ndryshe, edhe unë dotë kisha qenë një vajzë si ajo, kaqe sigurtë. Kisha frikë se, pikërishtpër shkak të sigurisë së saj, mundtë binte në grackë. “Jo, mos men-do për asgjë”, i thashë “Do tëmendoj unë, lodhja ime ështëvetëm kalimtare, ke për të parë,tani do ta marr veten menjëherë.Pas pak do të kthehet në shtëpi ytatë, dua të ha para… para se t’i flaspër gjithë këtë. Mos u merr me këtogjëra Mirela”, përsërita. “Ti kepunën tënde, studimet e tua, rrugëntënde…”. Pastaj më ngadalë, shto-va: “Shko”. Më dukej sikur duhejta prisja për herë të dytë, kordonini cili, para se të lindte, e mbantelidhur me mua. “Shko”, përsërita,“trembem se këtu ka shumë gjëratë shëmtuara, shumë gënjeshtra.Ndoshta nuk do ta them më porkujtohu që ta kam thënë sonte:shpëtoje veten, ti që ende mund tabësh. Shko, shpejt”. Mirela më sh-trëngonte fort, nuk e shikonim njëra-tjetrën. “Kur do të lindë fëmija”,tha më në fund. U shkëputa nga ajo,e befasuar, sikur të kishte thënë njëgjë që s’e prisja. “Kur do të lindë?”,përsëriti. Unë isha e shpërqëndru-ar, e zhyur në mendime. “Nuk edi”, mërmërita: “Nuk e kisha men-duar ende se do të lindë fëmija”.

ALBA DE CESPEDES(1911-1997)

Alba de Céspedes është lindur në Romë nga asokoheambasadori kuban dhe një grua italiane. Bilingue italiano-spanjolle, shkruan pjesën në të madhe të veprave

të saj në gjuhën e nënës. Librin e saj i parë me tregime tëshkurtra “Shpirti i të tjerëve”, e boton në moshën 24 vjeçare,që e pason nga shumë cikle me poezi, të botuara deri nëfund të vitit 1976.E rritur në një mjedis familjar shumë të përfshirë në politikë(gjyshi nga babai kishte qenë presidenti i parë i Kubës), merrpjesë aktivisht në rezistencë dhe, në Bari ishte zëri radio-fonik i Rezistencës, me pseudinimin Clorinda. E arrestaurnga fashistët në 1935, i censurohet romani “Askush nukkthehet mbrapa” (1938) dhe një cilëk me tregime.Në 1944, para fundit të luftës themelon Il Mercurio, një gazetëletrare partizane, që do ta drejtonte deri në 1948. Me mbyll-jen e gazetës, bashkëpunon me Epoca dhe La Stampa, përt’ju kushtuar më pas, mes viteve 1949 dhe 1963, tërësishshkrimtarisë. Në këtë periudhë boton: “Nga ana e saj” (1949);“Fletorja e ndaluar” (1952); “Më parë dhe më pas” (1955)dhe “Brerja” (1962).E lidhur më së shumri me vendin e saj të lindjes, Romën, DeCespedes, ka jetuar megjithatë edhe në vende të tjera si nëAmerikë. Në Paris është shpërngulur në vitet e fundit dheka jetuar deri në vdekje.Letësia ishte padyshim pasioni i vërtetë i jetës së Cespedes,por ndoshta do të ishte më mirë të flitet për “shkimtarinë”pasi shkrimtarja ka eksperimentuar përveçse në formën errëfimit, edhe në gazetari, në teatër dhe në skenarë filmi.“Nuk di ta imagjinoj jetën time pa të shkruarit”, ka thënë ajo

E lidhur më së shumti me vendin e sajtë lindjes, Romën, De Cespedes, kajetuar megjithatë edhe në vende tëtjera si në Amerikë. Në Paris ështëshpërngulur në vitet e fundit dhe ka jetuarderi në vdekje

PASAPORTA

E diel, 26 Gusht 2007XIV-ZBULIMI

Artistët

E dini cili do të jetë romani i ri i nobelistit turk Orhan Pamuk?Është një libër përdashurinë, një roman që po e shkruan dhe që ai nuk nguron ta rrëfejë historinë e person-azheve të tij, madje edhe fundin e librit.Nobelisti, ndodhet në Itali, në një shtëpi ku mundtë shohë detin, me të njëjtat mëngjese, thellësisht grishëse për të shkruar...

NostalgjiaSekretetShkrimtari

ORHAN PAMUK

Profesor Haug-toni siguron sebotimi i plotë iletrave të tij “do të përditësojëvështirësitë ejetës së tij pri-vate me gruan eparë, Vivien”, qëvdiq në vitin1947, pas njëkohe të gjatënevrozash.

Nobelisti zbulon ro-manin e ri që po shk-

ruan

MARCO ANSALDO

Edhe këtë mëngjes kamshkruajtur shumë mirë...Orhan Pamuk merrfrymë thellë i lehtësuardhe buzëqesh. Në

Portofino nuk ndihen të njëtaterëmime në ajër si tek porti. Në ajërndihet aroma e fiqve të pjekur dhee rozmarinës. Është fresk, nuk katuristë. Dielli perëndon larg nëhorizont dhe gjatë pasdites ngrihetnjë fije e hollë mjergulle. Fituesi ifundit i çmimit Nobel për Letërs-inë ka shkuar të fshihet për disaditë në hotelin e madh dhe shumëtë qetë që shikon mbi gjirin Para-jsa. Ai do të shkruajë në qetësi.Qetësi, heshtje, cicërima të lehtazogjsh, balli që përkëdhelet nga njëpuhizë e lehtë. Shikimi ulet posh-të, deri në qytezën e San Roços. Nëtë majtë duket plazhi i Camolit,diku më larg zgjatet Gjenova.Gjithçka duket larg dhe rrallë. Kashumë pak kohë që janë bërëzgjedhjet në Turqi, por sot, Pamukdëshiron të flas vetëm për letërs-inë. “Kam ardhur këtu në fshehtë-si”, na thotë, “ kam bërë zgjedhjene duhur”.

I qetësuar dhe i lumtur, shkrim-tari tregon intrigën e librit të tij tëri. “Do të quhet Muzeu i pafajsisë”,na thotë vetë ai, “ jam duke bërërregullimet e fundit dhe ndoshtado të botohet në janar në Turqi,ndërsa në Itali do të botohet ngashtëpia Einaudi, që në fakt botontë gjtiha romanet e mi, pra mendojse në Itali do të botohet brenda vitit2008-të”.

Më pas vazhdon të na tregojëdetaje: “Kjo është një vepër shumëambicioze, për të cilën kam dhjetëvjet që mendoj. Ngjarja zhvillohetsi gjithmonë në Stamboll, qyteti im,nga vitet 1970 e deri në ditët tona.Në qendër qëndron një dashuri eadhe, gati obsesive dhe një pyetjee madhe. Ç’është dashuria? Ç’nandodh përbernda kur biem nëdashuri? Por mbi të gjitha cilat janëmendimet që kalojnë në mendjene një djali që ka rënë në dashuri menjë vajzë dhe e gjen veten përballëJo-së dramatike? Ja pra edhe Pam-uk ka vendosur të trajtojë një temëshumë të vështirë dhe shumë tëvjetër, një temë që autorët më tëmëdhenj të botës e kanë risjellë nëaktualitet, pas dhjetra e dhjetravitesh që ishin përpjekur të shkru-anin për të. “Ka shumë kohë qëkam dashur të pyes veten në lidhjeme këtë pyetje të përjetëshme”,vazhdon Pamuk gjatë kohës qëgjerb kafenë, “është një pyetje qëja vlen gjithmonë ta bësh, njeriu itë gjitha kohërave e bën këtë py-etje dhe sigurisht që do ta bëjë edhenë të ardhmen. Ky është një argu-ment që u përket të gjithëve si bur-rave ashtu edhe grave. Është njëndër temat universale të ekzis-tencës sonë. Edhe unë, këto kohëte fundit kam dashur të merrem mekëtë argument të pafund”.

Dashuria e mohuar

“Unë kam dashur të lidh mefjalën dashuri fjalën muze”, nathotë, “por çështja lidhet me kon-servimin e gjërave: përse objektetkanë një vlerë kaq të rëndësishmepër ne? Përse kemi të gjithë ten-dencë që t’ i ruajmë, madje arrijmëderi aty sa t’i kalojmë nga një breznë tjetrin. A është ky një akt dashu-rie? Pra nga shumë vëzhgime dhemendime më lindi ideja për tëfolur për muzeumet. Gjatë kësajkohe unë po vizitoj shumë të tillë,në të gjitha qytetet, në të gjitha ven-det ku po shkoj për vizitë. Megjith-atë unë mund të them se kjo ështënjë gjë që e kam bërë gjithmonë.Ideja e muzeut është një gjë që mëpëlqen, më prek shumë. Kam njëpasion shumë të madh për këtovende që në fakt ruajnë. Sa mëshumë që kalon koha aq më shumëmë pëlqejnë. Ishte e paevitueshmepër mua të shkruaja një libër”.

Më tej, Pamuk fillon të na flasëpër detajet e historisë. “Ja pra kushështë intriga: ai është një mesobur-rë, vjen nga një familje borgjeze.Një i ri që ka bërë një shkollëshumë të mirë, me të ardhmeshumë të mirë, i destinuar të ketënjë grua të të njëjtit nivel. Por ai bienë dashuri me një të afërmen e tijtë varfër dhe shumë të bukur.

Ai i bie prapa, shkon ta vizitojënë shtëpinë e saj, shkon tekprindërit ashtu siç ndodh edhe sotnë shumë familje turke. Dhendodh pikërisht këtu, nëpër këto

mjedise shumë të errata. Mbi mo-biljet e shtëpisë ka shumë objektezbukurimi, qen të vegjël që mundt’i gjesh kudo, në çdo sallon, si tekne ashtu edhe tek ju. Ata të dybëjnë edhe dashuri bashkë, por jomenjëherë”

Po si mbaron?“Ajo bën të vështirën,

kapriçozen, nuk e pranon”, thotëPamuk gjithmonë e më i kënaqur,duket se po argëtohet shumë ngatregimi i tij, “ai merr një vendim,dëshiron të martohet me të. Porpapritur vajza vdes. Ai është i des-tinuar të jetojë me kujtimin e tëdashurës së tij. Nuk është më njëhistori dashurie”, thotë ai “ por njëide fikse. Në sfond kemi Stambol-lin borgjez, ku edhe objektet emuzeumeve, të shtëpive, kthehennë ide fikse”. “Pra”, thotë ai, gati

në siklet që po na tregon për per-sonazhet dhe ngjarjet e romanit, qëende nuk ka përfunduar, “ ështënjë ngjarje që më rrëmben të tërinpor edhe më argëton shumë. Ësh-të vërtetë për të qeshur kur e tre-goj. Ja është njësoj sikur Tolstoi tëthoshte: “Ja për shembull AnaKarenina, në fund të romanit bënkëtë apo atë gjë”. Qesh i kënaqurdhe ka dëshirë të shkojë të bëjë njëshëtitje. “ Ke punë?” thotë, “ kamnja dy orë të lira. Dalim pak, bëjmënjë xhiro dhe pastaj shkojmë tëpimë ndonjë gjë”. Ecja është pasio-ni i tij më i madh. Pas shkrimit sig-urisht.

“Mua më pëlqen të shkruajherët në mëngjes, dua të shfrytë-zoj për punën time orët e para tëmëngjesit. Edhe kur isha në Kanëgjatë festivalit të filmit, ku merjapjesë si anëtar jurie, kërkova njëdhomë me pamje nga deti, doja qënë mëngjes të isha i lirë për të shk-ruar, filmat doja t’i shikoja pjesëntjetër të ditës. Megjithatë kam qenënjë anëtar shumë i disiplinuar ju-rie. Më pëlqeu shumë”. Më pasPamuk na tregon për mënyrën dhepër kohën se kur shkruan.

“Unë jam shumë i regullt edhegjatë ditëve normale. Ngrihem nëorën shtatë, më ndodh që të ulemnë tavolinën e punës ende mepizhame, aty kam lënë fletoret dhestilolapsin”, thotë. Shkrimi ështënjë ide fikse: “ndonjëherë jam aqnë ankth, mezi pres sa të kontrol-

loj punën që kam bërë një ditë mëparë, ulem dhe filloj të pi kafen qëka mbetur dhe filloj të shkruaj.Nuk i lexoj gazetat, vetëm pas-diteve mund t’u hedh ndonjë sy.Do të trishtohesha shumë ngapërmbajtja e tyre. Do të humbjavëmendjen. Në mëngjes kamdëshirë të rri vetëm, mbyllur nëdhomën time duke shkruar faqete mia: duhet të shkruaj dy, por nësepër shembull ndodh që një gjysmëfaqe të jetë shumë mirë, mendoj seja kam dalë për mrekulli atë ditë.Në darkë vajza ime Ruya e kup-ton menjëherë nga fytyra ime nësejam i kënaqur apo nëse nuk kampatur rezultate të mira”.

Por si ja bën Pamuk që të punojëtani, tani që është kaq i kërkuarkudo në botë, sidomos pas marrjessë çmimit Nobel? “Shikoni gjatëkëtyre muajve të fundit jam dukejetuar nga një vend në tjetrin një-soj si një bretkosë. Pak ditë më parëisha në Shtetet e Bashkuara tëAmerikës, më pas në Francë, Gjer-mani dhe tani jam në Itali, më pasdo të kthehem në Turqi, dhe mëpas përsëri në Francë dhe nëAmerikë. Megjithatë gjatë kësajperiudhe është shumë e vështirë qëtë përqëndrohem në Stamboll, mëkanë kërcënuar shumë herë dhekam gjithmonë dhjetë truproja.Tashmë shkruaj shumë mirë edhekur udhëtoj, edhe kur jam në ho-tel apo në avion. Nuk them se ësh-të njësoj si të shkruash në shtëpi,po aty afër”.

Pamuk bën vazhdimisht fo-tografi. Ai ka blerë një aparat të rifotografik (njërin e humba para caditësh). Nuk është vetëm pasion.Në Stokholm, gjatë ditëve kur fi-toi çmimin Nobel, ai u tregonte tëgjithë njerëzve që e rrethonin fo-tografitë e vazjës së tij të bukurgjashtëmbëdhjetë vjeçe, (Pamukështë i divorcuar). Fotografitë janënjë moment i rëndësishëm në jetëne tij, falë tyre ai mund ta bëjë tëpavdekshme çdo gjë që i duhet përshkrimet e tij. Ai nuk mban shën-ime, ai e kap realitetin duke sh-krepur aparatin e tij. “Për librin“Dëbora” (historia e disa vajzavevetëvrasëse për shkak të vellos, njëroman i krahsueshëm me Dos-tojevskin), “në qytetin e Karsit, nëkufi me Armeninë, kam përdorurnjë videokamera. Fshatarët e atijvendi më thoshin: bir flit mirë përtokën tonë. Edhe në Kanë kam bërëshumë fotografi. Disa prej tyre iakam dhënë të përjavshmes “Aktu-el”. Kam majde edhe një fotografitë fotoreporterëve që po më fo-

I qetësuar dhe i lumtur,shkrimtari tregon in-trigën e librit të tij tëri. “Do të quhet Muzeu ipafajsisë”, na thotë vetëai, “ jam duke bërë rreg-ullimet e fundit dhendoshta do të botohetnë janar në Turqi

E diel, 26 Gusht 2007 ZBULIMI -XV

Vivieni, gruaja e tije parë, flinte meBertrand Russellin.Biografët thonë seEliot e tolerontekëtë gjë sepse ejoshte filozofi.

tografojnë mua”.Gjatë pasdites ai dëshiron të

shkojë poshtë në Camoli. ‘ Ishashtatë vjeç kur erdha këtu për herëtë parë. Ishte viti 1959. Kishimardhur me makinë nga Gjeneva”.Ai shëtit përgjatë detit, shkon për-para portit të vogël. Shikon meëndje të gjitha vilat përgjatë ko-drës. “Kanë kaluar pesëdhjetë vjetqë atëherë” , thotë ai, duke parërreth e rrotull gjithë admirim.“Këto vende nuk kanë ndryshuarfare. Portofino dhe Camogli mëduken njësoj si më parë. Shtëpitëme ngjyra të ndryshme, peshka-tarët vazhdojnë të bëjnë rrjeta, rit-met janë të ngadalta, si çdo vendnë provincë.”

Kur shkon në një bar, ai pi gjith-monë Lemon Soda. E porosit.“Nuk e njihja fare si pije”, thotëndërsa e pi ngadalë, i kënqur. Aido të vazhdojë ta porosisë sa herëqë do të shkojë në një bar dhe nësendonjëherë do t’i sjellin ndonjësodë me shije limoni, atëherë ai dota kthejë mbrapsht dhe do të mar-rë një lëng portokalli.

Pamuk ha shumë, pjata tëmëdha me sallatë dhe perime, sho-qëruar me një Coca Cola Light. Atiji pëlqen shumë ekspresi italian.

Në mëngjes, i freskët dhe i pa-krehur, me fytyrën plot me gjumë(“sonte kam fjetur shumë mirë”,mërmërit i kënaqur turku) ha përmëngjes një tas të madh me frutadhe kafe. Kur të shkoj në Milanonuk do të humb asnjë muze. Njëpasdite e kalon në Brera.

Ai viziton Pinacotecën, muzeunPoldi Pezzoli që në fakt e njihteedhe më parë. Ai njeh shumë mirëedhe Bagatti Valseçhi, një shtëpi qëdikur i përkiste fisnikërisë së vjetërmilaneze ku në të shkaurën ka

qenë edhe dy herë të tjera. Ai i laciceronët pa fjalë. I mban mendshumë mirë disa dhoma që në fakttani janë mbyllur sepse po rinovo-hen. Ai shkon e futet aty ku janëpunëtorët. “Nuk janë objektet që

më interesojnë më shumë”, thotëme ngadalë, “më tepër më tërheqmënyra sesi është konceptuar dhendërtuar.” Duket qartë që po men-don për librin që po përgatit. Kurdel nga muzeu nuk harron të shk-

ruajë në librin e kujtimeve një me-sazh që përkthyesja e tij, SemsaGezgin, na e kthen aty për aty nëitalisht:

“Është e treta herë që po vij në këtëmuze të shëlqyer. Unë e dua shumë

Në festivalin e fundit të Kanës, ku Pamukishte anëtar i jurisë, regjisori tridhjet e trevjeçar, turko-gjerman, Fatih Akin, fitoi

çmimin Palma e Artë për skenarin më të mirë,për filmin “The Edge of Hevan”, një film që duketse është kapitulli i dytë i një triologjie, i ndjekurnga filmi i njohur dhe që mori shumë çmime “NusjaTurke”. Akini është pasqyra e Pamukut. Shkrim-tari i vendos ngjarjet e romanit të tij në Turqi, porasosiacionet për Evropën dhe kulturën e saj janëtë shumta, të fshehta dhe të menjëhershme.Ndërsa regjisori flet për Gjermaninë, por me njëvëmendje të madhe lidhur me Turqinë dhe kul-turën e saj. Ata kanë një kulturë të rrallë dhe nëveprën e tyre flasin për kulturën në mënyrëfilologjike.

Akini thotë: “Nuk e shoh filmin tim si një vepërshumëkulturore. Mendoj se flet më shumë përfaktin se tani gjendemi në një botë që po bëhetgjithmonë e më e vogël. Unë kam lindur dhe jamrritur në Gjermani. Aktorët turq i kam njohur dukeparë me qindra filma mbi dashurinë dhe pasion-in. Akin tashmë po ndjen lidhjet e forta të jetës siajo midis një prindi dhe fëmijës së vet. Vdekjaaksidentale e prostitutës Yeter nga dora e shokuttë saj, pensionisti Ali, do ta largojë përgjithmonëAlinë nga djali i tij Nejat, profesor në Universitet.“Zgjoha këtë si profesion për Nejatin sepse dojatë reflektoja historinë time”, thotë Akini. “Univer-

këtë shtëpi. Ideja dhe fantazia që ështëhedhur këtu më kanë influencuarshumë për romanin që po shkruaj,“Muzeu i pafajsisë”. Për mua ështëvërtetë një kënaqësi që u ktheva përsërikëtu. Orhan Pamuk”.

Përpara se të iki ai premton sedo të flasë për këtë shtëpi në ro-manin e tij të ri. Kalojmë edhe njëorë tjetër në Canacalon e Leonar-dos. Nobelisti na shpjegon meshumë detaje teknikën e ngjyraveqë ka përdorur Da Vinci. Më pasprovokon: “ Epo nuk paska qenëdhe kaq i pazakontë, imazhet janëzbardhur!” Ai kërkon një shpjegimtë plotë mbi origjinën e pikturës.

Ngjyrat janë një tjetër motivgjithmonë prezent në romanet e tij,siç mund edhe të meret me mendnga titujt e romaneve të tij (“Unëjam e kuqja”, “Libri i Zi”, “Kësh-tjella e bardhë”). Duke u kthyer nështëpi me makinë, ai na tregon seështë duke mendura për një libërtjetër, me titullin “Ngjyra të tjera”,një përmbledhje mendimesh,esesh, artikujsh, intervistash qëkanë dalë në Turqi në vitin 1999.Për botimin italian ai po ndryshonrreth shtatëdhjetë përqind të librit.I lexon me shumë entuziazëm tëgjitha kronikat që flasin për të. Ailexon çdo gazetë që gjen dhe ështëi abonuar kudo. Por ka më shumëdëshirë për gazetat e ilustruara, ishfleton me shumë dëshirë: “Ç’është kjo? Pyet? “Kjo gazetë qen-ka ende komuniste?” E njoh men-jëherë revistën “New Yorker”, nënjë nga numrat e arshëm do tëbotohet një artikull për mua”.Edhe kur është jashtë shtetit atijnuk i shpëton asgjë, ai di gjithçkashkruhet për të. Një ditë futet nëmakinë duke tundur një libër tëpabotura në italisht me fytyrën etij në kopertinë. Askush nga ata qëishin aty nuk e kishin parë. “ Madha një lexues”, shpjegon. E shfe-ton librin me të shpejtë, gjen disaintervista, kandidimin e tij përçmimin Nobel. “Ok. i kanë blerëtë drejtat. Gjithçka është e rreg-ullt”.

Historia e nje turku me fatL’espresso

SIMONE PORROVEÇHIO

siteti i Hamburgut më propozoi të bëhesha peda-gog. Në filmin “Nusja turke”, protagonistët ishin tëgjithë kriminelë, proletarë dhe njerëz jo shoqërorë.”

Në fakt është edhe imazhi që shumë njerëzkanë lidhur me disa realitete të vështira për emi-gracionin në Gjermani. Mendoj për shumë nga atoperiferitë që tregohen nëpër filmat gjermanë.Natyrisht që bëhet fjalë për lagje ku theksohet faktise popullsia përbëhet kryesisht nga emigrantëturq. Por e vërteta është se midis emigrantëve turqka dhe shumë intelektualë”.

Një ndër momentet kryesore të filmit është pikër-isht çasti kur Docenti i dhuron të atit një libër. “Po,letërsia dhe kultura kanë një rol thelbësor në filmintim. Libri është një ndër imazhet thelbësore në kon-fliktin midis babait dhe të birit. Në fakt nuk dija sekë libër duhet të tregoja, ishte një zgjedhje e vësh-tirë. ‘Siddharta’? ‘Hobbit’? Apo diçka nga Dostojevs-ki? Më pëlqen shumë edhe Pamuk. Por në fundmendova dhe zgjodha “Vajza e zdrukthtarit” ngaSelim Ozdogan. E kam mik dhe doja ta bëja pub-like punën e tij të mrekullueshme. E ardhmja? Njëditë degjova Martin Skocezen të thoshte: “Unë jamgjithmonë në kërkim të një kryevepre”. Ja ndoshtaedhe unë kam vendosur të bëj filma për të njëjtënarsye. Brenda meje dëshira për të bërë filma qëlidhen me jetën time është shumë e fortë. Historiae një tridhjetë vjeçari, djalë i disa emigrantëve turqnë Gjermani që ka patur vetëm pak fat”.

E diel, 26 Gusht 2007XVI - REKLAME