funkcije preduzeća (horizontalne i vertikalne)

8/20/2019 Funkcije Preduzeća (Horizontalne i Vertikalne)

1/16

VISOKA ŠKOLA TEHNIČKIH STRUKOVNIH STUDIJAČAČAK

„Organizacija funkcija u pr!uz"u#

S$r% &r'iz('!ni $na!)$n*

&r'f+'r% !r Vuk'$ir Čk'(ri"

S*u!n*% V,a!i$ir -uni*,ak

.r'j in!k+a% /01234


2/16

Sadržaj:

U('!55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555541. &r!uz" ka' '+n'(ni pri(r!ni +u6jka*5555555555555555555555555555555555555555555555572. 8unkcij pr!uz"a55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555559

3. Vr*ika,na p'!,a funkcija55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555514535 8unkcija upra(,janja55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555:4505 8unkcija ruk'(';nja5555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555553<4545 8unkcija iz(r=nja55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555334. H'riz'n*a,na k,a+ifikacija funkcija u pr!uz"u5555555555555555555555307535 T>ni?ka funkcija5555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555347505 8inan+ij i ra?un'('!+*('55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555347545 K'$rcija,na funkcija555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555377575 Ka!r'(+ka funkcija555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555377595 8unkcija k'n*r',55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555553995 Li*ra*ura55555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555539


3/16

Uvod

Sa(r$ni *'k'(i pri(r! i pr'$n,ji(i u+,'(i p'+,'(anja za>*(aju i+a(r$nu 'rganizaciju k'ja + par$ann*n' i !ina$i?ki $nja i pri,ag';a(a'kru)nju5 Da 6i pr!uz" '+*(ari,' !'6i*@ =*' j '+n'(ni ci,j z6'g k'ga +'+ni(a@ n'p>'!n' j iz(r=i*i $n'g ak*i(n'+*i5 &r +(ga p'*r6n' j !'n*i'!,uk =*a " pr!uz" pr'iz('!i*i@ na k'ji na?in " pri+*upi*i *r)i=*u@ k'jk',i?in " pr'iz('!i*i@ kak' '6z6!i*i p'*r6na +r!+*(a@ za*i$ i+*' *ak' j(a)n' kak' " + +upr'+*a(i*i k'nkurnciji@ kak' " pra*i*i raz('j u +('j'j'6,a+*i5 Da 6i + * ak*i(n'+*i $'g, '+*(ari*i@ n'p>'!n' i> j raz(r+*a*i u+kup'(5

Skup ak*i(n'+*i k'ji$a + '+*(aruj nki za!a*ak u pr'c+u '+*(ari(anja ci,japr!+*a(,ja funkciju58unkcija i p'+,'(i u pr!uz"u + $'gu u+p=n' '6a(,ja*i +a$' u+k,a;ni$ ip'(zani$ !,'(anj$ ,ju!ii $a*rija,ni> k'$p'nna*a5 a*' j nji>'(ap'(zan'+* u 'k(iru pr!uz"a 6i*an u+,'( njg'('g ra!a@ funkci'ni+anja i

'p+*anka5

U *'riji i prak+i k'n'$ik pr!uz"a p'+*'ji ("i 6r'j k,a+ifikacija funkcija upr!uz"u u za(i+n'+*i '! k'ncpcija i ci,ja nji>'('g p'+*a(,janja5 a*' jnji>'(a p'(zan'+* u 'k(iru pr!uz"a 6i*an u+,'( nji>'('g ra!a@funkci'ni+anja i 'p+*anka5

Skup i+*i> i,i +,i?ni> B+r'!ni>C p'+,'(a u 'rganizaci'n'j +*ruk*uri pr!uz"a'!n'+n' p'j!ina?na i,i grupna ak*i(n'+* nazi(a + funkcija5 T>ni?ka p'!,a

ra!a + j!n +*ran i pr'c+ ra!a i p'+,'(anja u pr!uz"u +a !rug +*ran@+u '+n'(a za k,a+ifikaciju i 'rganiz'(anj funkcija u k'nkr*n'$ pr!uz"u5Rpr'!uk'(anj pr!uz"a + '$'gu"a(a i '6a(,ja prk' razn'(r+ni>funkcija i ak*i(n'+*i nji>'(i> n'+i,aca5

8unkcij pr!uz"a + k,a+ifikuju pr$a >'riz'n*a,n'j i (r*ika,n'j !i$nziji5O6 grup funkcija '!n'+ + na $na!z$n* pr!uz"a i '6u>(a*ajuu+$ra(anj@ k''r!inaciju i k'n*r',u p'+,'(anja pr!uz"a5a +(aku '!funkcija p'+*'ji '!g'(araju"i 'rgan +k*'r i,i +,u)6a@ p'g'n@ '!,jnj555

3


4/16

1. Preduzeće kao osnovni privredni subjekat

&r!uz" j '+n'(ni pri(r!ni +u6jk*@ k'ji + '+ni(a ra!i +*icanja!'6i*i5 i,jna funkcija '+ni(anja pr!uz"a j !'6i* '!n'+n' Bpr'fi*C5O('karak*ri= +( pra(n f'r$ pr!uz"a5 &r!uz"i$a k'ja '6a(,jaju!,a*n'+* '! 'p=*g in*r+a +('j+*(n' j !a@ p'r! '( ci,jn funkcij@ $'gui$a*i i +kun!arnu ci,jnu funkciju5 Ona + +a+*'ji u za!'(',ja(anju p'*r6a

k'ri+nika u+,uga iz '6a(,janja '( !,a*n'+*i5

&r!uz"a 'rganizuju pr'iz('!nju@ nu! na *r)i=*i$a '!r;n k',i?in r'6aBg'*'(i> pr'iz('!aC@ na+*'j"i !a $ak+i$iziraju !'6i*5&r!uz"a + uz!r)a(aju'! +$anji(anja cna@ jr *' $'gu ura!i*i i k'nkurn*i5 Ti$ $'gu (i= izgu6i*ing' !'6i*i5

&r!uz"a k'ja n ('! ra?una ' *r'=k'(i$a i pri>'!i$a $'gu 6i*i,i$ini+ana +a pri(r!n +cn@ p' Dar(in'('$ B6i','=k'$C zak'nu ' *'$ !a

pr)i( +a$' naj+p'+'6niji5 &r!uz"a $njaju cn i '6i$ pr'iz('!nj ipr'!aj@ kak' 6i =*' (i= zara!i,i@ '!n'+n' $ak+i$izira,i !'6i* Bpr'fi*C5 &r'fi*B!'6i*C j iz('r +r!+*a(a za finan+iranj ra+*a pr!uz"a5 O+*(ari(anj +(("g ra+*a pr!+*a(,ja naj6',ju $'gu"u !ug'r'?nu +*ra*giju pr!uz"a za+*a6i,n' p'+*izanj =*' ("g pr'fi*a5 &r!uz*nik j k'n'$+ki u?+nik k'jizap'=,ja(a ,$n* pri(r;i(anja i u+$ra(a i> u pr'iz('!nji '!r;ni>fina,ni> pr'iz('!a Bu+,ugaC5 On '!,u?uj =*a " + pr'iz('!i*i i k',ik' " +pr'iz('!i*i5

&r!uz" i,i pr!uz*nik@ in!i(i!ua,ni i,i k',k*i(ni nazi( j za +(aku!,a*n'+* k'ja i$a za ci,j '+*(ari(anj !'6i*i5 a pr!uz" j (a)n' !a '!r!i+('j g,a(n a,*rna*i( pr!uz*ni?k $'gu"n'+*i *j5 k'ji$ " + p'+,'(anj$Bpr!uz*ni=*('$C 6a(i*i5 &r!uz" j '+n'(ni pri(r!ni +u6jk* na k'$p'?i(a pri(r!ni i c,'kupni !ru=*(ni raz('j5

.i*na '6,)ja pr!uz"a +u% fak*'ri pri(r;i(anja B$a*rija,ni@n$a*rija,ni i ra!ni r+ur+iC@ 'rganizacija@ !,a*n'+*@ fir$a@ +!i=*@ )ir' ra?un@'p=*i ak*i@ p'+,'(n knjig@ !'6i* Bpr'fi*C@ +a$'+*a,n'+* i pra(ni +u6jk*i(i**5

&r!uz" i$a pra(ni +*a*u+ i p'+*'ji !'*, !'k p'+*'ji njg'( kapi*a,Bi$'(inaC@ 'n' j '+n'(n' pr'iz('!n' *>ni?ka j!inica !ru=*(nrpr'!ukcij5Tak'; j n'+i,ac !ina$ik raz('ja pr'iz('!nj i pru)anja u+,uga@raz('ja *>n','gij@ pr'$n na?ina pr'iz('!nj5 U *'$ j '+n'(na u,'gapr!uz"a i pr!uz*ni=*(a5 &r!uz" j in+*i*ucija *r)i=n pri(r!@ k'ja n'+irizik za +('j p'+,'(anj na *r)i=*u@ u *r)i=n'j k'nkurnciji5Iz6'r *r)i=*a i *r)i=ni>+g$na*a j '+n'(na +*ruk*ura '!,uka pr!uz"a@ p'=*' + nji$a !fini=p'!ru?j njg'('g p'+,'(anja5 Ona + +a+*'ji u za!'(',ja(anju p'*r6ak'ri+nika u+,uga iz '6a(,janja '( !,a*n'+*i5

4


5/16

U+*an'( + razgrani?a(aju '! pr!uz"a p',az"i '! ci,jn funkcij5 i,jau+*an'(a j% ja(ni in*r+@ =iri in*r+@ za!'(',ja(anj p'*r6a k'ri+nika njni>u+,uga@ '!n'+n' njni> ?,an'(a5 &r!uz" 'p+*aj +a$' ka' !'6i*na'rganizacija5 U+*an'(a j n!'6i*na 'rganizacija5 &'nka! i 'na i$a p'zi*i(anp'+,'(ni rzu,*a*5

2. Funkcije preduzeća

Si+*$ inf'r$acija@ 'rganizaci'na p'!,a pr!uz"a@ p'!,a ra!a@$*'! ra!a@ +u fak*'ri k'ji i$aju zna?ajnu u,'gu u 'rgniz'(anju pr!uz"a5Nji>'(a (r!n'+* j nza(i+na '! karak*ra !ru=*(n'g +i+*$a i !rugi>+pcifi?n'+*i5 Si+*$ inf'r$acija j 6i*an ,$na* u+p=n'+*i p'+,'(anja5D'6r' iza6ran i pra('(r$n inf'r$acij '$'gu"a(aju !'n'=nj 6',j'!,uk5 &'!,a ra!a i 'rganizaci'na p'!,a pr!uz"a i$aju '+n'(n ci,j(u =*' prciznij'j (r*ika,n'j i >'riz'n*a,n'j p'!,i funkcija u pr!uz"u5

SF '6zir'$ na (r*ika,nu p'!,u funkcija u pr!uz"u +u pri+u*n funkcijupra(,janja@ ruk'(';nja i i iz(=a(anja5 &r$a >'riz'n*a,n'j p'!,i funkcija upr!uz"u pri+u*n +u% funkcija pr'iz('!nj@ funkcija na6a(k@ funkcijainf'r$i+anja@ ka!r'(+ka funkcija@ funkcija k'n*r',@ funkcija i+*ra)i(anja iraz('ja@ funkcija p,aniranja5 O(' +u 'rganizaci'ni za>(a*i@ k'ji$a +u +('j+*(ni+a(r$ni $*'!i ra!a k'ji *r6a !a !'prin+u u+p=n'$ i fika+n'$p'+,'(anju pr!uz"a5

Organizaci'nu +*ruk*uru pr!uz"a ?in i u+,'(i@ !ina$ika B!,'(anjC@funkci'ni+anj5 &'+,'(anja pr!uz"a '6a(,ja + uz pri+u+*(' k'n'$+ki> i

'rganizaci'ni> fak*'ra5 Oni ?in u+,'( p'+,'n'g u+p>a5 Efika+n'+*'rganizacij pr!uz"a j p'+,!ica +(i> fak*'ra5 8unkci'ni+anj 'rganizacij@pri i+*i$ u+,'(i$a k'j ?in k'n'$+ki i 'rganizaci'ni fak*'ri@ 6i" fk*i(n'ak' +u fika+niji +a$i fak*'ri !ina$ik pr'c+a k'ji i> '6j!inja(aju5 &ri+u+*('inf'r$aci'ni> +i+*$a '$'gu"uj !'n'=nj pra('(r$ni> '!,uka5 -;u*i$@iz$;u $'gu"n'+*i i !,'(anja na,azi + !' fak*'ra 'rganizacij5 Uk',ik' +pr'c+ 'rganizacij '!(ija *ak' !a + '!+*upa '! pr'gra$iran'g ra!a@ 'n!au+,'(i 'rganizacij '+*aju iz(an +a$'g p'+*upka5

&r'c+ ra!a i$a !( !i$nzij5J!na j na?in k'ri="nja u+,'(a zafika+niju 'rganizaciju@ a !ruga j +*(aranj *ak(i> u+,'(a5 Sa$ pr'c+funkci'ni+anja 'rganizacij !'('!i !' +*(aranj fak*'ra@ jr nji>'('npr'$njn' pri+u+*(' nij !'(',jn' za fika+nu 'rganizaciju5

Organizaci'nu +*ruk*uru pr!uz"a ?in njg'(i ,$n*i Bp'!+i+*$iCka' i '!n'+i iz$;u nji>5 Organizaci'na +*ruk*ura pr!uz"a j 'k(ir u k'j$+ '+*(aruju njg'( p'j!in poslovne funkcije5

5


6/16

O6,ik'(anj '!'+n' izgra!nja 'rganizaci'n +*ruk*ur (r=i + p',az"i '!ci,j(a p'+,'(anja i '! u+,'(a u k'ji$a " 'ni 6i*i '+*(arni5 &ri *'$ + $'rajui$a*i u (i!u% za!aci pr!uz"a@ +r!+*a(a@ zap'+,ni ra!nici@ +*ra*gija@pr'pi+ani u+,'(i5

Efikan'+* 'rganizaci'n +*ruk*ur pr!uz"a pra*i + na 6azi Op=**'rij +i+*$@ u k'j'j fun!a$n*a,nu u,'gu ia$ju p'j$'(i ra,ni>Bk'nkurn*ni>C i 'rganizaci'ni> +i+*$a5

T' +u +i+*$i@ +p'+'6ni !a iz(r=a(aju 'pracij@ !a '6z6;uju *'k*>n','=ki> i !rugi> pr'c+a@ *' !a r=a(aju za!a*k i !'+*i)u p'+*a(,jnci,j(5

Organizaci'na +*ruk*ura i$a pr'c+ua,ni karak*r5 T' zna?i !a + 'na na,azi u+*a,n'$ pr'c+u na+*ajanja i +*icanja n'(i> +('j+*a(a u p'!ru?ju '?u(anja ik(a,i*a*i(ni> 'pr!,jnja@ '! k'ji> j naj(a)nija +*a6i,n'+*5 Ona izra)a(a!ina$i?ki pr'c+ ka' +*a*i+*i?ki +a a+pk*a i,i +p',jni> i,i unu*ra=nji>

karak*ri+*ika5

Raz,ikuju + ?*iri '+n'(a +i+*$+ka 'pi+a 'rganizaci'n +*ruk*urpr!uz"a% procesulani, funkcionalni, ijerarijski i !akro opis5 Upr'c+ua,n'$ a+pk*u@ 'rganizacija pr!uz"a + raz$a*ra !ina$i?ki ka'pr'c+5 8unkci'na,ni a+pk* 'rganizacij (zuj + za njn' +>(a*anj ka'+kupa funkcija@ *j5 ak*i(n'+*i k'ji$a + '+*(aruju za!aci u pr'c+u '+*(ari(anjafika+n'+*i p'+,'(anja pr!uz"a5 S(aki !' 'rganizacij iz(r=a(a '!r;nufunkciju5

Skup +('j+*a(a pr('g r!a@ raz$'*rni> '!('jn' '! +('j+*a(a !rug'gr!a@ pr!+*a(,jaju funkci'na,n' $+*' !,'(a5 Organizaci'na +*ruk*urapr!uz"a j +kup funkci'na,ni> $+*a i '!n'+a@ k'ji za(i+ '! !,a*n'+*ipr!uz"a5 8unkci'na,ni +a!r)aj pr!uz"a@ pri *'$ '+*aj i+*i5-nja ++a$' na?in ra,izacij5

-akr' pr!+*a(,janj 'rganizaci'n +*ruk*ur karak*ri= njn'+>(a*anj ka' n!,ji( c,in5 O(! j (a)an p'ja$ 'kru)nja B'k',n

+r!inC5 Ok',na +r!ina j +kup +(i> '6jka*a@ ?ija iz$na +('j+*a(a u*i? na'rganizaciju i na k'ju u*i? iz$na +('j+*a(a 'rganizacij5

Hijrar>ij+k' pr!+*a(,janj 'rganizacij pr!uz"a@ ka' >ijrar>ij+kur;n'+*i@ za+n'(an' j na p'j$u p'!+i+*$a i j!inic@ k'ju *r6araz,ik'(a*i '! p'j$a ,$n*5 Organizacija + pr!+*a(,ja u (i!u +kupa

j!inica5

Skup j!inica@ k'j pripa!aju j!n'$ >'riz'n*a,n'$ nizu 'rganizaci'n>ijrar>ij pr!+*a(,ja ni(' >ijrar>ij5 Drugi (a)an p'ja$ >ijrar>ij+k'gpr!+*a(,janja 'rganizacij j p'ja$ ni(' ana,iz5

6


7/16

-'gu + iz!('ji*i !(a *ipa funkci'na,ni> (za iz$;u j!inica'rganizaci'n >ijrar>ij G >'riz'n*a,n i (r*ika,n5 H'riz'n*a,n (z B(zk''r!inacijC p'+*'j iz$;u j!inica j!n'g ni('a >ijrar>ij5 Vr*ika,n (zp'+*'j iz$;u j!inica raz,i?i*i> ni('a >ijrar>ij5 J!inic +(ak'g ni('aizra)a(aju + kr'z +kup (r*ika,ni> i >'riz'n*a,ni> (za5 S(ak'j '! nji>'!g'(ara j!inica ni)g ni('a >ijrar>ij5

&r'c+i k'ji + '!(ijaju u pr!uz"u !, + u !( grup% '+n'(ni ip'$'"ni5 U '+n'(n +pa!a raz(i*ak i funkci'ni+anj pr!uz"a5 &r'c+iraz(i*ka@ za raz,iku '! funkci'ni+anja@ $'gu + iz!('ji*i +a$' pri k'$paracijipr!uz"a +a !rugi$ pr!uz"i$a5 T' +u +p',jni pr'c+i pr!uz"a5 &r'c+ifunkci'ni+anja iz!(ajaju + +a a+pk*a !'+*izanja '! +*ran pr!uz"a5

&ri '+ni(anju pr!uz"a@ ?ij + funkci'ni+anj $nja u pri'!u )i('*a@pr'c+i raz(i*ka i$aju '!,u?uju"i zna?aj5 N$'gu" j '+ni(a*i pr!uz"'rijn*i=u"i + na + +a$' na +a!a=nj za>*(5 &'*r6n' j pr'gn'zira*inji>'(u pr'$nu@ '6u>(a*i*i u pr'jk*u $'gu" pr'$n u njg'('$ ra,n'$

funkci'ni+anju5

S(ak' +*anj u p'+,'(anju pr!uz"a $') + pr!+*a(i*i ka' c,ina'rganizacij i 'kru)nja5 Sa$' pr!uz" $') + raz(i*i u >ijrar>iju j!inica+( !' grani?n'g ni('a >ijrar>ij5 I+*'(r$n'@ +(aka j!inica >ijrar>ijpr!uz"a $') + pr!+*a(i*i ka' +kup funkci'na,ni> $+*a i '!n'+apr!+*a(,jni> '!r;n'$ +*ruk*ur'$5 &r'c+ua,n'@ >ijrar>ij+k' funkci'na,n'@$akr' i $ikr' pr!+*a(,janj pr!uz"a $') +@ u p'*pun'+*i@ 'pi+a*i +aa+pk*a iz$n njg'( +*ruk*ur5

8unkci'na,n' pr!+*a(,janj 6i*n' !'punjuj $akr' pr!+*a(,janj% pri'pi+u +*ruk*ur pr!uz"a iz!(ajaju + i+*'(r$n' i funkci'na,nkarak*ri+*ik njg'(i> ,$na*a pr!$*a ra!a@ +r!+*a(a za ra! i ra!n+nag5

R!'+,! pr!+*a(,janja pr!uz"a pr'c+ua,n' G funkci'na,n' G $akr' G >ijrar>ij+k' $ikr' pr!+*a(,janj '!r;uj karak*r njg'('g '6u>(a*anja@ra!i pra"nja i unapr;i(anja p'+,'(anja5 O!r;i(anj pr'c+ua,ni>

karak*ri+*ika pr!uz"a u(k pra*i funkci'na,ni i +*a*i?ki 'pi+ njg'('gfunkci'ni+anja Bp'+,'(anjaC5 Hijrar>ij+k' pr!+*a(,janj pr!uz"a '!r;ujpr'c!uru funkci'na,n'g ink'rp'riranja Bu$*anjC p'!+i+*$a@ k'ja +p'na(,ja $n'g' pu*a5 -akr' i $ikr' pr!+*a(,janj pr!uz"a pr!+*a(,jajuraz(ijn 'pi+ g'rnj i !'nj granic !a* pr'c!ur5

Si+*$+k' pr!+*a(,janj pr!uz"a i !a*i p'j$'(i@ ka' +r!+*('izra)a(anja i pra"nja p'+,'(anja pr!uz"a i pr'jk*'(anja njg'('g raz('ja'!n'+ + na ni(' k'nkr*n nau?n $*'!','gij5 T' j $*'!','gija Op=**'rij +,')ni> 'rijn*i+ani> +i+*$a5

7


8/16

Da*a *'rija j p'+*a(,jna uz raz$a*ranj i r=a(anj k'$p,k+npr'6,$a*ik% f'r$a,izacij u 'k(iri$a *'rij +,')ni> +i+*$a upra(,janj u+,')ni$ !ina$i?ki$ +i+*$i$a $>aniz$a iz6'ra ci,j(a upra(,janjap,aniranja ka' g,a(n funkcij upra(,janja pu*$ ci,ja $'!,iranja ka'naj(a)nijg $*'!a raz(ijanja pr'c+a !'n'=nja '!,uka5

Ana,iza p'+,'(anja pr!uz"a (r=i + +a a+pk*a $'!,iranja upra(,janjai k'n*r', u njg'('j !ina$ici5 &'ja(a +a(r$ni> ra?unara p'+*a(i,a j *uana,izu u n'( u+,'( i p'+*a,a '!,u?uju"i u+,'( =ir'k'g u(';nja +i$u,aci'ni>k+pri$na*a5

Na 6azi nji> $'gu" j rpr'!uk'(a*i razn',ik +cnarij5 SF !rug +*ranp'+*a(,jaju + i iz(r=a(aju za!aci '6ra! k'n'$+k inf'r$acij zna,a?ki6iraju *>ni?ka +r!+*(a za nji>'(' r=a(anj k'ri+* a,g'ri*a$+ki jzici iap,ika*i(ni pr'gra$+ki +i+*$i fk*i(n' k'ri+* $'gu"n'+*i 'pra*i(ni> +i+*$a+a(r$ni> ra?unara (r=i razra!a i u('! $n'g'6r'jni pr'jk*i $'!,iranjaupra(,janja@ ruk'(';nja@ iz(r=a(anja i k'n*r', u !ina$ici p'+,'(anja

pr!uz"a5

Organizacija u+p=ni> i fika+ni> pr!uz"a j f,k+i6i,na@ kra*i(na@in'(a*i(na Bna inf'r$acija$a za+n'(anaC@ znanj$ in*nzi(na@ pr$a kupci$ai !'6a(,ja?i$a u+$rna@ pri,ag'!,ji(a +( *ur6',n*nij$ i iz6ir,ji(ij$'kru)nju5

U pr!uz"u *r6a +*a(,ja*i *)i=* na iz6'r p'+,'(n +*ra*gij k'ja u(a)a(a+i*uaciju i !,'(anja fak*'ra 'kru)nja5 T' +u f,k+i6i,n +*ra*gij p'+,'(anja@

k'j !*r$ini=u p'+*a(,janj f,k+i6i,ni> 'rganizaci'ni> +*ruk*ura@ +p'+'6ni>!a pri>(a* rizik i !a p'nu;n =an+ i+k'ri+* na 'p*i$a,an na?in5

&'+,'(anj *r6a u+$ra(a*i na 6azi upra(,ja?ki> '!,uka@ k'ji$a +'6z6;uj '!r;na pr!n'+* i u!'(',ja(a fak*'ri$a@ k'ji +u kri*i?ni zap'+,'(ni u+p> pr!uz"a5 &'*r6n' j p'+(*i*i pa)nju i izna,a)nju na?inafk*i(n'g i fika+n'g pri,ag';a(anja pr!uz"a pr'$na$a i$;unaci'na,n'j k'n'$iji5

". #ertikalna podela funkcija

Vr*ika,na p'!,a funkcija +,!i >ijrar>iju p'+*a(,janja i ra,izacij ci,j(ai za!a*aka u pr!uz"u i na!,)n'+*i n'+i,aca funkcija5 Upra(,janj j pr$a(r*ika,n'j !i$nziji naj(i=a funkcija k'j'$ + p'+*a(,jaju i !fini=u ci,j(i i+*ra*gija pr!uz"a5 K'nkr*iz'(anj i razra!a ci,j(a (r=i + prk' funkcijruk'(';nja@ a u 'k(iru 'rganizacij pr!uz"a5 T' j !rugi ni(' (r*ika,ni>funkcija na k'j$ + k'nkr*izuju i p'+*a(,jni ci,j(i u (i!u za!a*aka i na,'gaza iz(r=nj5

8


9/16

Tr"i ni(' k,a+ifikacij j iz(r=a(anj k'nkr*ni> za!a*aka i p'+,'(a5 On''6u>(a*a ak*i(n'+*i '6a(,janja razn'(r+ni> faza i 'pracija ra!n'g pr'c+a@'!n'+n' ra,izaciju k'nkr*ni> p'+,'(a i +*(aranj rzu,*a*a u '6,iku pr'iz('!ai,i u+,ug5

&r$a (r*ika,n'j p'!,i ka' '+n'(n funkcij u pr!uz"u ja(,jaju +%

• funkcija upra(,janja• funkcija ruk'(';nja• funkcija iz(r=nja

Vr*ika,n'$ p'!,'$ funkcija +*(araju + 'rganizaci'ni ni('i u +*ruk*uripr!uz"a5Vr> pr!uz"a ?ini upra(,ja?ki ni('@+r!nji ni(' pr!+*a(,jaruk'('!i,a?ki ni(' i na karaju 'pra*i(ni ni('5

".1 Funkcija upravljanja

O+n'(ni za!a*ak funkcij upra(,janja j+* u+$ra(anj pr!uz"a pr$a'+*(ari(anju p'+*a(,jni> ci,j(a5 Upra(,janj$ + !fini=u i p'+*a(,jaju ci,j(i@+*ra*gija i p',i*ika pr!uz"a5 Sa!r)aj upra(,ja?k funkcij ?in pr!(i;anj@p,aniranj@ u+$a(anj i k'n*r',a5 Kr'z '( ?*iri faz + i '!r;uju i ak*i(n'+*ifunkcij ruk'(';nja i iz(r=n funkcij5 &',i*ika pr!uz"a j $+*' !fini+anja+(i> ak*i(n'+*i i na?ina '+*(ari(anja !a*i> ci,j(a@ a uj!n' i funkcija naj("'!g'('rn'+*i5

Sa!r)aj funkcij upra(,janja + $') !fini+a*i kr'z +,!" ak*i(n'+*i%

Usmeravanje

Ostvarivanje

Upravljanje

Rukovođenje

Izvršenje

ro!es ra#a

$e#instveni

pro!es ra#a

%


10/16

• p'+*a(,janj ci,j(a@ +*ra*gija i p'+,'(n p',i*ik pr!uz"a• p'+*a(,janj 'rganizacij pr!uz"a• p'+*a,janj +p',jni> i $;u'!n'+a u 'k(iru pr!uz"a• upra(,janj i ra+p',aganj +r!+*(i$a• upra(,janj rzu,*a*i$a i ra+p'!,'$ rzu,*a*a p'+,'(anja• k'n*r',a p'+,'(anja• '!,u?i(anj ' +(i$ +*a*u+i$a pr'$na$a pr!uz"a

N'+i'ci funkcij upra(,janja +u p'j!inci i, k',k*i(ni 'rgani5Oni i$aju'(,a="nja i +n'+ '!g'('rn'+* za '6a(,janj funkcij upra(,janja5Organiupra(,janja u pr!uz"u +kup=*ina (,a+nika Bakci'naraC@ upra(ni '!6'r i,i'!6'r !irk*'ra i na!z'rni '!6'r5

Upra(,janj rgu,i= +( !rug funkcij pr!uz"a i pr!+*a(,ja (';njpr!uz"a ka p'+*a(,jni$ ci,j(i$a k'ri="nj$ ruk'(';nja iiz(r=a(anja5a(i+n' '! (,i?in@ +,')n'+*i i i unu*ra=nj p',i*ik k'nkr*n'g

pr!uz"a za(i+i i +*ruk*ura funkcij upra(,janja5 T' + 'g,!a u ("$ 6r'juupra(,ja?ki> ni('a i ni('a razn'(r+n'+*i nji>'(i> '!n'+a5

N'+i'ci funkcij upra(,janja G Ak*u,ni zak'n ' pr!uz*nici$a rgu,i=upra(,ja?k ak*i(n'+*i kr'z *ri ni('a n'+i,aca@ !,girani> '! (,a+nika5 Onii$aju '(,a="nja i '!g'('rn'+*i za u+p=n' '6a(,janj funkcija upra(,janja5Organi upra(,janja u pr!uz"u +u%

35 Skup=*ina akci'nara

05 Upra(ni '!6'r 45 Na!z'rni '!6'r

Skup=*ina akci'nara j naj(a)niji '!6'r u pr!uz"u i '6a(,ja najzna?ajnijufunkciju5Upra(ni '!6'r pr!uz"a j pr(i i naj(a)niji 'pra*i(ni 'rgan upra(,janja@ 6iraga +kup=*ina pr!uz"a i nj'j '!g'(ara za ra!5Na!,)n'+*i '('g 'rganaupra(,janja +u%'+*a(,ja i razr=a(a !irk*'ra pr!uz"a@ pripr$a '6ra?un rzu,*a*a@ !'n'+i

in(+*ici'n '!,uk@ '!,u?uj ' '+ni(anju n'('g pr!uz"a5

".2 Funkcija rukovo$enja

O+n'(ni za!a*ak funkcij ruk'(';nja j pr*(aranj upra(,ja?ki> '!,uka uk'nkr*n za!a*k5 Ruk'(';nj j +*ru?n' (';nj p'+,'(a pr!uz"a5O+n'(ni z!a*ak '( funkcij j !a upra(,ja?k '!,uk *ran+f'r$i= uk'nkr*n ra!n ak*i(n'+*i5 Karak*ri+*i?n' j za pr!uz"a u (i!u k',k*i(a@g! j ra! zaj!ni?ki za ("i 6r'j ,ju!i5 Ruk'(';nj $')$' p'+$a*ra*i u

u)$ +$i+,u@ ka' +pr'(';nj upra(,ja?ki> '!,uka i u =ir$ +$i+,u@u+k,a;i(anj +(i> funkcija i p'+,'(a u 'k(iru !a* 'rganizacij5

1&


11/16

Sa!r)aj funkcij ruk'(';nja ?in%

• !fini+anj i p'(ra(anj ra!ni> za!a*aka• k''r!inacija +(i> ak*i(n'+*i u pr'c+u '+*(ari(anja ci,j(a• k'n*r',a iz(r=nja ak*i(n'+*i

8unkcija ruk'(';nja za!u)na j za 'rganizaciju funkci'ni+anja pr!uz"a5

-;u ruk'('!i'ci$a u pr!uz"u p'+*'ji ja+na p'!,a za!a*aka i'!g'('rn'+*i5Ta$' g! pr+*aj funkcija upra(,janja p'?inj funkcijaruk'(';nja5&r$a na?inu ruk'(';nja i !,'(anja ruk'(';nj $') 6i*i%

• au*'kra*+k'• 6ir'kra*+k'• !$'kra*+k'• k'n+u,*an*+k'

Ruk'(';nj j +*ru?n' (';nj (';nj p'+,'(a pr!uz"a5 O+n'(niza!a*ak '( funkcij j !a upra(,ja?k '!,uk *ran+f'r$i= u k'nkr*n ra!nak*i(n'+*i5 Karak*ri+*i?n' j za pr!uz"a u (i!u k',k*i(a @ g! j ra!zaj!ni?ki za ("i 6r'j ,ju!i5 Ruk'(';nj $')$' p'+$a*ra*i%

• U u)$ +$i+,u@ ka' +pr'(';nj upra(,ja?ki> '!,uka• U =ir$ +$i+,u@ u+k,a;i(anj +(i> funkcija i p'+,'(a ' 'k(iru !a*

'rganizacij

N'+i'ci funkcij ruk'(';nja g,a(ni n'+i'ci '( funkcij +u !irk*'ri iruk'('!i'ci p'j!ini> +k*'ra5 O+n'(ni na?in funkci'ni+anja +*ruk*urruk'(';nja j iz!a(anj na,'ga '! +*ran na!r;n'g p'!r;n'$ !a upr!(i;n'$ r'ku iz(r=i !a* '6a(z5 -;u+'6ni '!n'+i iz$;uruk'('!i,aca (i=g ni('a i ruk'('!i,aca ni)g ni('a +u ru,i+ana 6r'jni$pra(i,i$a5

"." Funkcija izvr%enja

O+n'(ni za!a*ak funkcij iz(r=nja j +a$' 'pra*i(n' iz(r=a(anj za!a*akapr!uz"a5N'+i'ci '( funkcij +u +(i zap'+,ni ra!nici pr!uz"a5Iz(r=a(anj ka'funkciju pr!uz"a karak*ri=u%

• za!a*ak• iz(r=i,ac

• ra!n' $+*'• rzu,*a*

11


12/16

Iz(r=nj zna?i !a + ra!ni za!aci np'+r!n' '6a(,jaju i *' na ra!ni$$+*i$a u 'k(iru p'j!ini> !,'(a pr!uz"a5 K'nkr*ni ra!ni za!a*aku*(r;uj + na '+n'(u *>ni?k p'!, ra!a5 N'+i'ci '( funkcij +u +(izap'+,ni p'j!ina?n'5

&. 'orizontalna klasifikacija funkcija u preduzeću

H'riz'n*a,na p'!,a funkcija +,!i nji>'( prir'!an *'k i '!(ijanja u*>n','=k'$ Bra!n'$C pr'c+u i '6a(,janju p'+,'(a pr!uz"a5 &rk'>'riz'n*a,ni> p'+,'(a i funkcija + '+*(aruj *>ni?ka p'!,a ra!a u ,ancu +(i>ak*i(n'+*i u j!n'$ za'kru)n'$ pr'c+u rpr'!ukcij5 U '('j k,a+ifikacijifunkcija '6u>(a*a +kup $;u+'6n' p'(zani> p'+,'(a k'ji$a + '6a(,ja'!r;ni p'+6an za!a*ak i,i !' za!a*ka pr!uz"a5

&r$a >'riz'n*a,n'j !i$nziji i u+,'(,jn'+*i% -akr' 'rganizaci'n +*ruk*ura pr!uz"a rprzn*uj@ u +u=*ini p'!,u nap'+,'( funkcij5 Sa+*a( p'+,'(ni> funkcija u in!u+*rij+k'$ G pr'iz('!n'$pr!uz"u (',uira' j *'k'$ (r$na@ !a 6i ak*u,na p'!,a ra!a nap'+,'(n funkcij 6i,a +,!"a%

raz('j $ark*ing pr'iz('!nja na6a(ka pr'!aja

ka!r'(+ka finan+ij+ka ra?un'('!+*('

Nza(i+n' '! (r+* i ni('a k,a+ifikacij@ funkcij u pr!uz"u u(k $'raju 6i*ik''r!iniran i p'(zan5 Iz(r=a(anj p'+,'(a i za!a*aka j!n funkcij jpr*p'+*a(ka za '+*(ari(anj !rugi>5 8unkcij@ p'j!ina?n' pr!+*a(,jajukarik u ,ancu funkci'ni+anja pr!uz"a5

a!a*ak '( funkcij j 'rganizacija *>n','=k'g pr'c+a pr!uz"a5Organizacija *>ni?k@ '!n'+n' pr'iz('!n funkcij +,!i *'k *>n','=k'gpr'c+a i p'!, ra!a u pr!uz"u5 a iz(r=a(anj p'+6ni> i +prcifi?ni>za!a*aka u pr!uz"u@ f'r$iraju + p'+6ni funkci'na,ni !,'(i@ ka''rganizaci'n ra!n p'+,'(n j!inic i,i funkcij5 On +u u+,'(,jnj*>n','=ki$ za>*(i$a@ ra!ni$ pr'c+i$a@ (r+*'$ i (,i?in'$ ka' i *r)i=n'$p'zicij'$ k'nkr*n'g pr!uz"a5 &'+6ni za!aci u pr!uz"u $'gu +ra+?,ani*i na na ("i 6r'j p'j!ina?ni> za!a*aka5 T' ra+?,anji(anj + p'+*i)*z(5 >'riz'n*a,n'$ p'!,'$ ra!a5 T'$ p'!,'$ ra!a + p'+6n grup

za!a*aka 'rganizacij+ki u'6,i?a(aju u '!g'(araju" funkcij@ a p'j!ina?niza!aci u '!g'(araju"i 6r'j ra!ni> $+*ai,i grup ra!ni> $+*a5

12


13/16

Na k',ik' " + ra!ni> $+*a k'nkr*iz'(a*i p'j!ina funkcija pr!uz"a za(i+i'! prir'! i zna?aja * funkcij u 'k(iru pr!uz"a@ ra+p',')i(i> +r!+*a(a@*>n','gij@ +p'+'6n'+*i i +*ru?n'+*i ruk'('!i,aca i iz(r=i,aca p'+,'(a i +,5

&.1 (eni)ka funkcija

a!a*ak '( funkcij j 'rganizacija *>n','=k'g@ '!n'+n' ra!n'gpr'c+a pr!uz"a na najfika+niji na?in5 U 'k(iru '( funkcij '6a(,jaju + i(r= p'+,'(i *>ni?k i 'pra*i(n pri$n@ ka' i pripr$ ra!ni> $+*a5 Upr'iz('!ni$ pr!uz"i$a *>ni?ka funkcija j najzna?ajnija i n'+"a@ jr '!njn'g k(a,i**n'g '6a(,janja za(i+i ra! i u+p> +(i> '+*a,i> funkcija i p'+,'(a5

T>ni?ki i *>n','=ki u+p=n' 'rganiz'(anj i '6a(,janj pr'iz('!njza(i+i '! (,ik'g 6r'ja fak*'ra5 -;u nji$a +u karak*ri+*ik +a$'g pr'iz('!a@ra+p',')i('+* 'pr$@ +ir'(ina@ '6u?n'+* i k(a,ifik'(an'+* ka!r'(a@ k(a,i***>n','=k '6ra!5

Organizacija *>ni?k@ '!n'+n' pr'iz('!n funkcij +,!i *'k *>n','=k'gpr'c+a i p'!, ra!a u pr!uz"u5 Ona j u (,ik'j $ri *>ni?ki '!r;na iu+,'(,jna +*an!ar!ni$ r=nji$a i p'+*upci$a '6a(,janja p'+,'(a i pr'c+a5U=*! i raci'na,izacij '+*(arn u 'k(iru '( funkcij !'prin'+ p'6',j=anjuk(a,i**a k'n'$ij pr!uz"a u c,ini5 K'n*inui** '( funkcij za(i+i '!pra"nja i $'gu"n'+*i pri$n rzu,*a*a i+*ra)i(a?k' raz('jn funkcijpr!uz"a5

&.2 Finansije i ra)unovodstvo

O(a funkcija j (zana za '6z6;i(anj@ k'ri="nj i up'*r6u finan+i+ki>+r!+*a(a5 U 'k(iru finan+ij+k funkcij '6a(,jaju + p,a"anja i nap,a*@u,aganj finan+ij+ki> +r!+*a(a@ '6z6;i(anj iz('ra finan+iranja *ku"i>p'+,'(a i !r5

Ra?un'('!+*(ni p'+,'(i '6z6;uju un'=nj@ pra"nj i a)urn'+*knjig'('!+*(ni> i 6i,an+ni> p'!a*aka pr!uz"a@ (';nj knjiga@ (i!ncija

+(i> (r+*a '6ra?una i +,55 Ak' uz$$' za pri$r pr'iz('!nu fir$u@ +a$ pr'iz('!ni pr'c+ p'?injna6a(k'$ p'*r6n'g rpr'$a*rija,a@ za*i$ i$a$' pr'iz('!ni pr'c+ *j5pr'c+ *ran+f'r$acij i na kraju +,!i pr'!aja5 Sa$ *aj pr'c+ izi+kuj pri,i('!,i( r'6a a +a !rug +*ran pr'uzr'kuj kr*anj n'(?ani> +r!+*a(a a,i +a+upr'*ni$ pra(c$ kr*anja5 Dak,@ na6a(ka p'kr" '!,i( n'(ca a pr'!ajapri,i( n'(?ani> +r!+*a(a5 Taj pr'c+ uk',ik' + n p,anira a!k(a*n' i na'!g'(araju"i na?in $') !a izaz'( pr'6,$ ,ik(i!n'+*i z6'g (r$n+k'gra+k'raka iz$;u !( +*ruj *j5 pri,i(a i '!,i(a k'j 'p* !a,j $'gu !a !'(!upr!uz" u nzg'!nu p'ziciju kr!i*n'g za!u)nja +a +(i$ p'*=k'"a$ak'j 'n' +a +'6'$ !'n'+i5

13


14/16

Dak,@ finan+ij+ka funkcija $'ra i$a*i +*ru?an $na!zr+ki *i$ k'ji *r6a !a6u! u+$rn na (r>un+ki ci,j pr!uz"a *j5 $ak+i$iziranj !'6i*i a,i u =*'!u)$ r'ku@ k'ji + 'p* p'+*i) finan+ij+ki$ p,an'$ i ana,iz'$@ finan+kij+k'$k'n*r','$ i naj6',ji$ '!,uka (zani$ za finan+iranj5

&." *o!ercijalna funkcija

U 'k(iru '( funkcij '6a(,jaju + p'+,'(i na6a(k@ pr'!aj@ $ark*inga@pr'pagan! i !r5 Na6a(k'$ + '6z6;uj k'n*inuiran' +na!6(anjp'*r6ni$ +r!+*(i$a za ra! i p'+,'(anj pr!uz"a5 U+p=ni$ '6a(,janj$'(i> p'+,'(a na6a(k@ pr!uz" +*(ara u+,'( za nprki!an pr'c+ ra!a@'6z6;uju"i p'*r6n za,i>@ p'*r6n k',i?in +ir'(ina@ rpr'$a*rija,a i !r555

&'+,'(i na6a(k +u 'krnu*i *r)i=*u inpu*a pr!uz"a% +r!+*a(a za ra!@rpr'$a*rija,a@ p'$'"n'g $a*rija,a@ rzr(ni> !,'(a i !r5 O(i p'+,'(i +u i+*'

*ak' (zani za pr'iz('!nju5 U $n'gi$@ nar'?i*' $anji$ pr!uz"i$a funkcijana6a(k j (zana za funkciju pr'iz('!nj i,i j pak@ 'rganiz'(ana u 'k(iru'( funkcij5

a!a*ak pr'!aj j p,a+$an g'*'(i> pr'iz('!a i,i u+,uga na *r)i=*u5 au+p=n' 'rganiz'(anj i ra! '( funkcij p'*r6ni +u% raz(ijna pr'!ajna$r)a@ kana,i pr'!aj@ '!g'(araju" ?u(anj i !izajn pr'iz('!a@ k(a,i**n'+r(i+iranj i +,i?n'5

Rzu,*a*i ak*i(n'+*i $ark*inga +,u) '+*a,i$ !,'(i$a i funkcija$apr!uz"a za pr!uzi$anj '!g'(araju"i> $ra i p'+*upaka za pri,ag';a(anj*r)i=ni$ kr*anji$a i p'*r6a$a5 T' +u npr pr'$na !izajna@ k(a,i**a@ izg,!apr'iz('!a@ a+'r*i$ana i !r5

&.& *adrovska funkcija

O(a funkcija + 6a(i ka!r'(i$a i zap'+,ni$a u pr!uz"u@ nji>'('$'6z6;i(anju@ pra"nju i u+a(r=a(anju5 U 'k(iru ka!r'(+k funkcij (r= +

(i!ncij ' ka!r'(i$a@ pra*i nji>'( ra!@ !ukacija i +*ru?n' u+a(r=a(anj@napr!'(anj na p'+,u@ pr+'na,n (i!ncij i +,555

Ka!r'(+ki p'+,'(i '6u>(a*aju !'n'=nj p,an'(a in'(iranja znanjazap'+,ni> i nji>'('g +*ru?n'g u+a(r=a(anja@ 'rganiz'(anja '!$'ra@ ku,*urn'za6a(ni> i +p'r*+ki> ak*i(n'+*i i !r5

Ka!r'(+ka funkcija + n 'rganizuj u +(ak'$ pr!uz"u5 Ona za(i+inar'?i*' '! (,i?in pr!uz"a5V,ika i +,')nija pr!uz"a i$aju ("u

ka!r'(+ku funkciju5 U $anji$ pr!uz"i$a +u '6i?n' '(i p'+,'(i 'rganiz'(aniu 'k(iru !rug funkcij5

14


15/16

&.+ Funkcija kontrole

K'n*r',a *r6a !a '$'gu"i n+$*an' '6a(,janj +(i> p'+,'(a i funkcijau pr!uz"u@ +pr?i z,'up'*r6@ ,'= ra! n!'$a"in+k' p'+,'(anj ip'na=anj@ p'=*'(anj +p',jni> i in*rni> pr'c+a5

K'n*r',i= + '+*(ari(anj ci,j(a i pra(i,a pr!uz"a@ up'r;i(anj'+*(arni> +a p,anirani$ rzu,*a*i$a5 K'n*r','$ + '6u>(a*aju p'+,'(i u +(i$faza$a pr'c+a ra!a i !,'(i$a pr!uz"a5

T>ni?k'$ k'n*r','$ + k'*r',i= k(a,i** pr'iz('!a i *>n','=ki pr'c+ra!a pr!uz"a i !,'(a pr!uz"a p'+,'(ni> i 'ganizaci'ni> j!inica5

Ek'n'$+ka k'n*r',a '6u>(a*a p'+,'( i funkcij k'ji + '6a(,jaju upr'c+u ra!a pr!uz"a5 Ona + (r=i ana,iz'$ '+*(arni> rzu,*a*a @

fika+n'+*i zap'+,ni> i ruk'('!+*(a@ ana,iz'$ principa p'+,'(anja5

Ek'n'$+ka k'n*r',a *r6a !a !,uj pr(n*i(n'@ ra!i '*k,anjanja(n*ua,ni> gu6i*aka kak' 6i + '*kri,i fak*'ri@ uzr'ci i '!g'('rn'+* za na+*a,gu6i*k i =**5

S,')n'+* i '6u(a*n'+* funkcij k'n*r',i+anja i+p',ja(a + u +,!"i$ak*i(n'+*i$a%

•

u*(r;i(anj +*an!ar!a i n'r$a*i(na '!,uka@ ra!ni> p'+*upakai rzu,*a*ap'j!ina?n'g i grupn'g ra!a

• $rnj i pra"nj !ina$ik '+*(arni> u,aganja i rzu,*a*a

• k'$paracija '+*(arni> rzu,*a*a i u,aganja@ ka' i *r'=k'(a +ap,anirani$@ '!n'+n' n'r$irani$

• u*(r;i(anja '+*upanja '+*(arni> p'kaza*,ja u '!n'+u na n'r$iran@

ka' i nji>'(' '*k,anjanj

Ak*i(n'+*i k'n*r',i+anja $'gu + grupi+a*i i pr$a p'+*upci$a k'ji +pr!uzi$aju5 U *'$ +$i+,u raz,ikuju + +,!"i '6,ici k'n*r',%

pr(n*i(na

u+$ra(aju"a

za=*i*na

k'rk*i(na

15


16/16

+. iteratura

1. &r'f5 !r Vuk'$ir Čk'(ri" „Poslovna ekonomija“

2. R5An!zi"@ -5 Vi!a+ .u6anja@ „Poslovna ekonomika“

16

funkcije preduzeća (horizontalne i vertikalne)

Documents