front letter tonganrfb.to/anr/annualreport19992000t.pdf‘ofisa komipiuta kalasi iii miss lavinia...

20

Upload: others

Post on 03-Jul-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga
Page 2: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

HOKOHOKO

Memipa Poate 1

Kau Ngaue 2

Fakamatala ‘a e Pule Fakahoko Ngaue 3

Fakama’opo’opo ‘o e Fakahoko Ngaue 4

Lipooti ‘a e ‘Atita 6

Fakamatala Pa’anga 1

Fakamatala ki he Fakahoko Ngaue 2

Fakamatala ki he Tu’unga Fakapa’anga 3

Ngaahi Tu’utu’uni fakatauhitohi 4

Fakamatala Fakaikiiki mo e konga ‘o eFakamatala Pa’anga 5

MAKAMAILE FAKAPA’ANGA

1999/2000Pa’anga Tätänaki $Kätoa Pa’anga Tätänaki 2,256,895.80‘Akauni Ta’ekouna’i 53,963.74

Kätoa Pa’anga tupu mei he ‘InivesimeniPa’anga tupu ‘i he‘Inivesimeni 1,759,683.82

Totongi Monü’ia ki he Mälölö mei he NgäueKätoa e ngaahi Monü’ia 261,550.16Kätoa ‘o e kau Ngäue ‘okuMälölö mei he Ngäue 21

Page 3: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

1

MEMIPA ‘O E POATE

Pilinisi ‘Ulukalala-Lavaka-Ata Palemia ‘Eiki Sea

Hon. Tevita Poasi Tupou Dr. K Tutoatasi Fakafanua‘Ateni Seniale & Minisita Lao ‘Eiki Minisita Pa’angaFakafofonga Pule Ngäue’anga Fakafofonga Pule Ngäue’anga

Folau Lokotui Dr. S Leimoni Taufu’I Sefita TangiFakafofonga Mëmipa ‘Ofisa Pule Fakahoko Ngäue Fakafofonga Memipa

‘o e Sino’i Pa’anga/Sekelitali

Mr. Manu ‘Akau’ola Mr. Siaosi SovaleniMembers’ Representative Members’ Representative

Page 4: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

2

KAU NGAUE ‘A E SINO’I PA’ANGA MALOLO MEI HE NGAUE

Kau ‘Ofisa Fakahoko Ngäue Ma’olunga

‘Ofisa Pule Fakahoko Ngäue Dr. S Leimoni Taufu’i

Tokoni ‘Ofisa Pule Fakahoko Ngaue Lakanga ‘Atä

Pule Va’a Tauhi Pa’anga Lakanga ‘Atä

Tafa’aki ‘o e ‘Akauni mo e ‘Inivesimeni

‘Ofisa Tauhi Tohi Ma’olunga Mr. Saia Havili(B.B.S. Accounting)

‘Ofisa ‘Inivesimeni Ma’olunga Mr. Michael A Bloomfield(B.B.S. Accounting)

Tafa’aki ki he Komipiuta

‘Ofisa Komipiuta Ma’olunga Mr. Ikapote Tavalea(BCMS – Computing and Mathematics)

Tokoni ‘Ofisa Komipiuta Ma’olunga Lakanga ‘Atä

‘Ofisa Komipiuta Kalasi I Mrs. Veisinia Lo’amanu(Diploma – Computing)

‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia HalafihiMiss ‘Ofaloto Fatu

Tafa’aki Vähenga

‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga ‘Atä

‘Ofisa Vähenga Kalasi II Mr. ‘Anitoni Mo’ungaloaMr. Tevita Seluini Tu’itupouMr. Waller FifitaMr. Sione TaufaMrs. ‘Iunisi LiuMr. Tevita Vao

Page 5: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

3

Fakamatala ‘a e ‘Ofisa Pule Fakahoko Ngäue

Ko e kakato ko ‘eni ‘o e fuofua Fakamatala Fakata’u ‘a e Poate ‘o e Sino’i Pa’anga Mälölö mei heNgäue, ‘i he ‘aho 30 ‘o Sune 2000, ‘oku ne faka’ilonga’i ‘a e kakato ‘o e ta’u ‘e taha hono kamatangäue’aki ‘a e founga Penisoni Fo’ou, Sino’i Pa’anga Mälölö. ‘I he’etau hokosia ‘a e Mileniumefo’ou, ‘oku ne fakatupu ‘a e ngaahi pole fo’ou pea ‘oku ne toe ‘omai foki ki hotau fonuá ni ha ngaahifaingamälie kehekehe ke tau ngäue ‘aonga’aki ‘etau ngaahi koloa. Ko hono fokotu’u ‘o e Sino’iPa’anga Mälölö ma’ae Kau Ngäue Faka-Pule’anga ko e taha ia ‘o e ngaahi koloa. ‘I hono ngäue‘akie ngaahi founga ngaue maau mo ha ngaahi ‘inivesimeni ‘oku malu mo fakafiemälie, ‘oku fakapapauai pë ‘a e Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue ke ne tauhi ma’u hono fatongia ko ia ko hono teuteu’iha tu’unga fakapa’anga ‘oku malu ma’ae kau Mëmipa, pea ‘i he taimi tatau ‘oku tokoni ki he langafakalakalaka faka’ekonomika ‘a e fonua fakalukufua.

‘I he kamata ko ‘eni ke tupu ‘a e Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue, ko hono tefito’i fatongia ko iaki hono fakatupu ha ngaahi ‘inivesimeni ke tokoni ki he langa fakalakalaka ‘a e fonua ki he kaha’u, ‘ehoko ia ko e siate ngäue ki he Poate. Kaekehe, ko e fatongia mahu’inga taha ‘o e Poate ia, ko honotokanga’i ‘a e kau Mëmipa, ‘i hono ngaue’aki ha ngaahi ‘inivesimeni ‘oku malu mo fakafiemälie, peake ne ‘omai ha tupu ki he ngaahi ‘inivesimeni ko ia. Ko e taumu’a ngäue faka-‘inivesimeni ‘a eSino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue ‘oku fokotu’utu’u ia ke ne ‘omai ha tupu ‘oku fakafiemälie ‘akie founga ‘oku pau mo malu. Ko ia ‘i he’ene a’u ki he taimi ke tuku atu ai e fatongia kiate kinautolu‘oku molomolomu’iva’e mai, te nau ongo’i ‘oku malu pë ‘a e fua ‘enau ngäue ‘i he lolotonga ‘enaufaifatongia.

‘I he lolotonga ‘o e ta’u, na’e talitali ai ‘e he Poate ‘a e Tama Pilinisi ‘Ulukalala-Lavaka-Ata, ki heSea ‘o e Poate pea fakamävae ai pe mo ‘Eiki Paloni Vaea, ‘a ia na’e hoko ko e Sea ki he ‘uluakimahina ‘e ono (6) hono fokotu’u ‘o e Poate, ‘i he’ene poaki mälölö mei he ngaahi fatongia ngauefaka ‘ofisi. ‘Oku hounga’ia foki ‘a e Poate ‘i he’ene ngaahi to’ofohe fisifisimu’a ko ia, ki honofokotu’u e ngaahi makatu’unga ‘o e Poate lolotonga e taimi na’a ne fai fatongia ai.

‘I he lavame’a ko eni hono kamata ‘o e Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue ‘oku tau kau fakatahamo e ngaahi fonua ‘i he ‘Otu Motu ‘o e Pasifiki ‘i hono ngäue’aki ‘o e koloa fungani ko ‘eni ma’aelelei fakalukufua ‘o e fonua. ‘Oku ou fie puke foki ‘a e faingamälie ni ki hono fakamälö’ia ‘a e Poate‘i he’enau ngaahi visone mo e fokotu’utu’u ‘i hono fakahoko ‘o e visoné ni ‘o mo’oni.

Dr. S Leimoni Taufu’i‘Ofisa Pule Fakahoko Ngäue

Page 6: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

4

TO’OTO’O KONGA LALAHI ‘O E NGAAHI FAKAHOKO NGAUE

Fakahoko Ngäue ‘a e Sino’i Pa’anga

Ko e sino’i pa’anga ko e Sino’i Pa’anga Tätänaki pea ‘oku fakahoko ‘a e ngäue ‘o fakatatau ki hengaahi tu’utu’uni ‘a ia ‘oku hä ‘i he Lao ki he Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue 1998; Lao ki hePoate Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue 1998; mo e Ngaahi Tu’utu’uni (Pule’i) ‘o e Sino’iPa’anga Mälölö mei he Ngäue 1999.

Tu’unga ‘o e Kau Mëmipa

Ko e kätoa ‘o e kau mëmipa na’a nau tätänaki ki he Sino’i Pa’anga Mälölö mei he Ngäue ‘i he ‘aho30 ‘o Sune 2000 ko e toko 4,241.

Pa’anga Tätänaki

Ko e kätoa ‘o e pa’anga tätänaki na’e tänaki lolotonga ‘o e fuofua ta’u ngäue na’e fe’unga mo e$2,256,895.80, ‘a ia ‘oku kau ai e ‘Akauni Ta’ekouna’i ‘a e Mëmipa na’e fe’unga mo e $53,963.74.

Ola ‘o e Fakahoko Ngäue

Lolotonga ko eni ‘a e tatali ki hono fakakakato ‘ae ngäue ki he ‘Akauni Liliu Tauhi, ko e kätoa ‘o eNgaahi Monü’ia Tauhi ma’ae Mëmipa ki he ta’u‘o ngata ‘i he ‘aho 30 ‘o Sune 2000 na’e fe’ungamo e $32,223,751.77.

Tu’unga Pa’anga Tupu

Ko e tupu fakataimi ko e peseti ‘e 4.2 (%) na’ekuletiti ki he ‘Akauni ‘a e Memipa hili hono to’o‘a e ngaahi fakamole pea mo e tauhi ‘o e ‘AkauniTalifaki Fakalukufua mo e ‘Akauni Talifaki ki heFemaliuliuaki ‘o e ‘Inivesimeni lolotonga ‘okufakakakato ‘a e ngaue ki he Ngaahi ‘Akauni LiliuTauhi.

Ngaahi Totongi Monu’ia ki he Mälölö mei heNgäue

Ko e kätoa ‘o e pa’anga na’e totongi atu kiatekinautolu kuo mälölö mei he ngäue ‘i he ngaahimakatu’unga kehekehe, na’e fe’unga mo e$261,550.16.

Monu’ia ki he pekia

Ko e kätoa ‘o e pa’anga na’e totongi atu kiatekinautolu na’e pekia lolotonga ‘enau faifatongia,mei he Malu’i Fakakulupu, na’e fe’unga mo e$24,265.40.

Page 7: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

5

‘Inivesimeni

Ko e taumu’a ngäue faka’inivesimeni ‘a e Sino’iPa’anga Mälölö mei he Ngäue ‘oku fokotu’utu’uke ne ‘omai ha pa’anga tupu ‘oku fakafiemälie‘aki e founga ‘oku pau pea malu. Ko e kätoa ‘o epa’anga ‘oku ‘inivesi pe ‘i he mäketifakalotofonua.

Fakahoko fatongia ki he kau Mëmipa

Ko e fatongia fengäue’aki mo e kau Mëmipa ‘okukau ia ‘i he fatongia mahu’inga ‘aupito, ki hono‘oatu ‘a e ngaahi fakamatala ‘oku tonu mofe’unga ‘a ia ‘oku fiema’u ‘e he kau Memipa mo ekakai fakalukufua. Ko e ngaahi fakataha’angafakasemina mo hono tufa ‘o e ‘AkauniFakamatala ‘a e Memipa ‘i he taimi totonu, ko e ongo founga lelei taha ia ‘i he taimi ni ‘i hefengaue’aki ‘a e Poate mo e kau Mëmipa.

Tu’unga fakatekinolosia

Ko e tekinolosia ‘oku kau ia ‘i he tafa’akimahu’inga ‘aupito ‘i he fakahoko fatongia ‘a eSino’i Pa’anga mei he Ngäue. ‘I he kamata ko‘eni ke tupu ‘o lahi ‘a e sino’i pa’anga, ‘oku nefakatupu foki ‘a e ngaahi pole ki he tekinolosia kene fakahoko ‘a e fatongia ‘o e Poate ki he kauMemipa mo e kakai ‘i he taimi ‘oku vave ‘aki engaahi founga fakaonopooni.

Ngaahi Fatongia ‘oku te’eki fakakakato

Ko e ngäue ko ia felave’i mo e ‘Akauni LiliuTauhi ‘oku kei lolotonga fakahoko pe.

Page 8: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga
Page 9: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

POATE ‘O E SINO’I PA’ANGA MALOLO MEI HENGAUE

FAKAMATALA PA’ANGA

KI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE‘AHO 30 SUNE 2002.

Page 10: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

FAKAHOKOHOKO ‘O E FAKAMATALA PA’ANGA

Peesi

1. Fakamatala Pa’anga 1

2. Fakamatala ki he Fakahoko Ngäue ‘a e Poate 2

3. Fakamatala ki he Tu’unga Fakapa’anga 3

4. Ko e Fakamatala Fakaikiiki mo e konga ‘o e FakamatalaPa’anga ki he Ta’u ‘o ngata ‘i he ‘aho 30 ‘o Sune 2002 4-9

Page 11: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga
Page 12: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

$

Ngaahi Pa'anga Tatanaki

Tefito'i 'Akauni 'a e Memipa 9 1,059,169.31 'Akauni ta'ekouna'i 'a e Memipa 9 53,963.74 'Akauni 'a e Pule Ngaue'anga 9 1,029,226.99 'Akauni 'akinautolu 'oku 'ikai Memipa 10 114,535.76

2,256,895.80 Pa'anga humai mei he 'Inivesimeni 11Pa'anga tupu mei he 'inivesi fakalotofonua 40,553.45 Pa'anga tupu mei he 'Akauni Sieke 1,876.84 Pa'anga tupu mei he 'Akauni Liliu Tauhi 1b 1,717,253.53

1,759,683.82 Pa'anga humai makehe'Akauni Liliu Tauhi 1b 28,737,945.60 Ngaahi Monu'ia Malu'i Mo'ui 12 40,056.12 Pa'anga ki he Poate 13 80,786.84 Ngaahi Pa'anga Makehe 14 46,893.07 Pa'anga Hilifaki ki he Pule Ngaue'anga 3,729.09

28,909,410.72

Pa'anga humai fakakatoa 32,925,990.34$

Ngaahi Fakamole ki he Pule'i 'o e Sino'i Pa'angaTotongi Tauhi mo e Pule'i 15 (140,755.58)Ngaahi Totongi Malu'i 16 (47,354.28)Ngaahi Totongi Monu'ia 17 (261,550.16)Ngaahi Fakamole 'a e Poate 13 (50,879.10)Ngaahi Fakamole Makehe 14 (46,893.07)

Katoa ngaahi fakamole ki he Pule'i Sino'i Pa'anga (547,432.19)

Pa'anga ola 'o e fakahoko ngaue 32,378,558.15$

Pa'anga 'e 'ave ki he Pa'anga Talifaki 8a (154,806.38)

Ngaahi Monu'ia 'e tufotufa ki he Memipa 32,223,751.77$

Fakamatala Fakaikiiki

FAKAMATALA KI HE FAKAHOKO NGAUE 'A E POATEKI HE TA'U 'O NGATA 'I HE 'AHO 30 'O SUNE 2000

2

Page 13: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

Pa'anga mei he Fakahoko Ngaue$

Ngaahi Pa'anga TatanakiTefito'i 'Akauni 'a e Memipa 1,033,310.06

'Akauni Ta'ekouna'i 'a e Memipa 52,728.06

'Akauni 'a e Pule Ngaue'anga 1,001,426.21

'Akauni 'akinautolu 'oku 'ikai Memipa 114,231.41 'Akauni Liliu Tauhi 246,890.63

Pa'anga ki he Poate 80,786.84 Pa'anga tupu mei he 'Akauni Liliu - Pa'anga tupu mei he 'Akauni Tauhi Sieke 1,362.93 Ngaahi pa'anga tokoni mei Tu'apule'anga 34,409.65 Pa'anga Monu'ia Malu'i Mo'ui 40,056.12

2,605,201.91

Pa'anga na'e totongi 'aki:Totongi ki he fakamole 'a e Poate Pule (31,279.07)Totongi ki he kau ngaue 'a e Poate (84,976.13)Totongi ki he Malu'i Mo'ui (67,420.40)Ngaahi fakamole Kehe (93,009.09)

Totongi ngaahi monu'ia malolo mei he Ngaue (254,850.68)

(531,535.37)

Toenga pa'anga mei he fakahoko ngaue 2,073,666.54

Pa'anga mei he ngaahi fatongia 'InivesimeniPa'anga na'e humai mei he: - Pa'anga na'e totongi 'aki:Fakatau 'o e ngaahi koloa tukupau (49,347.00)

'Inivesimeni (2,000,000.00)(2,049,347.00)

Pa'anga na'e ngaue'aki ki he fatongia 'Inivesimeni 2,049,347.00-

Hulu/(Holo) 'i he pa'anga 'oku tauhi 24,319.54

Pa'anga na'e kamata'aki 'i he 'aho 1 Siulai 1999 - Pa'anga 'i he 'osi 'a e ta'u fakapa'anga, 30 Sune 2000 24,319.54$

FAKAMATALA KI HE TU'UNGA FAKAPA'ANGAKI HE TA'U 'O NGATA 'I HE 'AHO 30 'O SUNE 2000

3

Page 14: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

4

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000.

NGAAHI FAKAMATALA KI HE NGAAHI FOUNGA FAKATAUHITOHI

Ko e ngaahi founga mo e tu’utu’uni fakatauhi tohi ‘oku ngaue’aki ‘e he Poate:

(a) Ngaahi makatu’unga na’e teuteu’i’aki ‘a e ‘Akauni

Ko e ngaahi fakamatala pa’anga ‘o e Poate na’e teuteu’i ‘o fakatatau ki he fiema’u ‘a e Lao ki heSino’i Pa’anga Malolo mei he Ngaue pea mo e ngaahi Tu’utu’uni Fakatauhitohi mo e ngaahifakamatala ‘oku fiema’u ‘e he Ngaahi Tu’utu’uniFakatauhitohi ‘o ‘Aositelelia tukukehe ‘a epa’anga na’e hilifaki ki he Pule Ngaue’anga mo e Pa’anga Tatanaki ‘a ia ‘oku ngaue’aki e foungaTauhitohi ‘oku makatu’unga ‘i he Pa’anga Mo’oni. Ko e fakamatala pa’anga ni na’e teuteu’i ia ‘ofakatatau mo e tu’utu’uni ke ngaue’aki ‘a e fakahisitolia ‘o e totongi pea’oku ‘ikai kau ai ‘a efeliliuaki ‘o e mahu’inga ‘o e pa’anga. Tukukehe kapau ‘oku fakaha atu ko e ngaahi tu’utu’unifakatauhitohi na’e ngaue’aki ‘oku tatau aipe.)

(e) ‘Inivesimeni

‘Oku fakafofonga’i atu ‘e he ‘Inivesimeni ‘a e Ngaahi ‘Akauni Liliu Tauhi, pea ‘oku ‘ikai foki kene fakaha’i ‘a hono mahu’inga totonu ‘i he Maketi Fakahu Pa’anga.

Tipositi Taimipau ‘oku lekooti ‘i hono mahu’inga totonu pe ‘o e ‘aho ko ia.

(f) Ngaahi Koloa Ngaue Tukupau mo e Mahu’inga na’e ngaue’aki ‘i he koloa ko ia

Ko e Ngaahi Koloa Ngaue Tukupau na’e lekooti ia ‘i hono totongi totonu. Ko e mahu’inga ‘o ekoloa ko ia na’e ngaue’aki ‘a e Founga Fakaholoholo ‘i he mahu’inga tatau mo e Lao Pa’angaTukuhau 1976, ke fakamahu’inga’i ‘a e holo ‘o e mahu’inga ‘o e Koloa Ngaue Tukupau.

(h) Founga ki hono lekooti ‘a e Ngaahi Pa’anga Humai

Ko e Pa’anga Tatanaki Humai mei he Memipa mo e Pule Ngaue’anga ‘oku lekooti ‘i he taimi pena’e ma’u ai

Ko e taimi ki he ngaahi Pa’anga Tatanaki ‘a e Poate ko e ‘aho 1 Siulai ki he 30 Sune.

Ko e ngaahi Pa’anga humai makehe na’e lekooti pe mo ia ‘i he taimi na’e ma’u ai.

(i) Ngaahi Tokoni mo e Ngaahi Sino’i Pa’anga Mei he Pule’anga

Na’e ma’u ‘e he Poate ha ngaahi Pa’anga felave’i mo e Poloseki (Poate Sino’i Pa’anga MaloloMei he Ngaue) ko ‘eni mei he:

Pule’anga ‘Aositelelia ‘i he AUSAID. Ngaahi Sino’i Pa’anga mei he Pule Ngaue’anga Kupu 7(3) ‘o e Lao ki he Sino’i Pa’anga

Malolo mei he Ngaue 1998

Na’e fakapa’anga ‘e he Pule’anga ‘Aositelelia ‘a hono fakatau mai ‘o e ngaahi komipiuta fo’ou,naunau me’angaue mo e ngaahi ako taimi nounou ‘a e kau ngaue ‘i tu’apule’anga.

(k) Tukuhau

Ko e Poate ni ‘oku faka’ata ke ‘oua e Tukuhau’i fakatatau ki he kupu 9(1) ‘o e Lao ki he Sino’iPa’anga Malolo Mei He Ngaue 1998

Page 15: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

5

1 ‘Inivesimeni

(a) Ngaahi Tipositi Taimipau

Pangike Fika Totongi ‘Aho Taimi TipositiSetifikeiti Mahu’inga Tupu Tipositi (Mahina)

‘Aho ‘ema’u ai

ANZ Bank 113294-6 300,000.00 6.00% 10/11/1999 12 10/11/2000113424-0 200,000.00 6.00% 01/12/1999 12 01/12/1999113839-2 650,000.00 6.00% 01/02/2000 12 01/02/2001114163-3 150,000.00 5.75% 14/06/2000 12 14/06/2001114622-3 300,000.00 5.75% 15/05/2000 12 15/05/2001114822-1 200,000.00 5.75% 07/06/2000 12 07/06/2001115190-3 200,000.00 5.75% 30/06/2000 12 30/06/2001

TOTAL $2,000,000.00

(e) Ngaahi ‘Akauni Liliu Tauhi

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e Ngaahi Monü’ia ‘a e Kau Mëmipa na’e liliu mai mei he Founga Penisoni ‘a e KauNgäue Fakapule’anga ‘i he ‘aho 30 ‘o Sune 1999.

Fika ‘Akauni Liliu Tauhi‘Akauni Potungaue Mahu’inga Totongi Tupu

01 ‘Ofisi ‘o e Palasi 176,735.91 10,604.1503 ‘Ofisi ‘o e Palemia 620,383.89 37,223.0304 Potungaue Ngaahi Ngaue ki Muli 165,117.79 9,907.0705 Kovana Ha’apai 69,907.31 4,194.4406 Kovana Vava’u 116,445.91 6,986.75

07Potungaue Fonua, Savea mo e NgaahiKoloa Fakaenatula 1,004,000.39 60,240.02

09 Potungaue Fale Pulusi 594,698.63 35,681.9210 Potungaue Fakamaau’anga 391,471.95 23,488.3211 Potungaue Polisi 2,091,755.13 125,505.3112 Potungaue Lao ‘a e Pule’anga 146,732.47 8,803.9514 Potungaue Ngaue Fakapa’anga 2,164,436.85 129,866.2118 Potungaue ‘Atita 261,608.26 15,696.5019 Potungaue Ako 10,196,022.67 611,761.3620 Potungaue Mo’ui 4,690,906.26 281,454.3822 Potungaue Pilisone 302,767.07 18,166.0223 Potungaue Ngoue mo e Vaotata 1,852,673.45 111,160.4124 Potungaue Toutai 476,412.49 28,584.7525 Potungaue Palani Fakalakalaka 288,103.69 17,286.22

26Potungaue Ngaue ‘a e Kakai,Fefakatau’aki mo e Ngaahi Ngaue’anga 578,296.91 34,697.81

27 ‘Ofisi Takimamata ‘a Tonga 277,304.84 16,638.2928 Potungaue Ngaahi Ngaue 1,210,415.72 72,624.9429 Potungaue Fefolau’aki Vakapuna Sivile 747,416.81 44,845.0130 Potungaue Malini mo e Taulanga 94,675.01 5,680.50

KATOA 28,518,289.41 1,711,097.36

219,656.19 6,156.17

$28,737.945.60 1,717,253.53

Page 16: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

6

2. Pa’anga Tätänaki ‘oku te’eki ma’u

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e Ngaahi pa’anga tätänaki mei he Tefito’i ‘Akauni, ‘Akauni Ta’ekouna’i mo e‘Akauni ‘a e Pule Ngäue’anga ‘oku te’eki ke totongi mai mei Potungäue Pa’anga.

Tefito’i ‘Akauni 23,899.45‘Akauni Ta’ekouna’I 325.68‘Akauni Pule Ngäue’anga‘Akauni ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Mëmipa

44,615.61304.35

Katoa Pa’anga Tätänaki ‘oku te’eki ma’u ‘oa’u mai ki he ‘aho 30 ‘o Sune 2000 $69,145.09

3. Ngaahi Fakamo’ua Kehe

(i) Ngaahi pa’anga na’e totongi felave’i mo e Ta’u Fakapa’anga ka hoko 5,178.78Pa’anga Malu’i Mo’ui ‘a e kau Mëmipa 5,178.78Malu’i – Ngaahi Koloa Tukupau 837.70

(ii) Totongi tupu te’eki ma’u ‘i he Tipositi Taimipau 40,553.45Totongi tupu te’eki ma’u mei he ‘Akauni Sieke 513.91

(iii) Pa’anga Malu’i Mo’ui te’eki ma’u 14,818.34(iv) Pa’anga Tautea ki he Pule Ngäue 3729.09(v) Pa’anga Totongi tupu ‘i he ‘Akauni Liliu Tauhi te’eki ma’u 1,711,097.36

Palanisi ‘i he ‘aho 30 Sune 2000 $1,776,797.63

4. Ngaahi Koloa Ngäue Tukupau mo e Mahu’inga na’e Ngäue’aki

Mahu’inga ‘ihe Fakatauhi

TohiMahu’ingaNgaue’aki

Mahu’inga ‘ihe Fakatauhi

TohiFika Kalasi Mahu’inga Rate Jun-00 Katoa 31/12/2000

‘Aitemi Ngaahi Koloa Ngaue Kehe1 Naunau Fale 13,228.00 10% 719.58 719.58 12,508.422 Naunau mo e ‘Ofisi 6,492.00 20% 289.83 289.83 6,202.173 Seifi 3,464.11 10% - - 3,464.11

Katoa $19,720.00 $1,009.41 $1,009.41 $22,174.70Ngaahi Koloa Ngaue na’e ma’u ‘i he tokoni mei muli

4 Komipiuta 27,780.00 50% 9,555.00 9,555.00 18,225.005 Pulinita Sieke 950.00 20% 63.32 63.32 886.686 Misini Fotokopi 4,200.00 10% 315.00 315.00 3,885.007 Misini Fekisi 775.00 25% 80.75 80.75 694.258 Me’alele 17,600.00 25% 2,566.69 2,566.69 15,033.319 - Ngaahi Loki 16,762.00 10% - - 16,762.00

- Furniture 2,800.00 10% 21.67 21.67 2,778.33Katoa $70,867.00 $12,602.43 $12,602.43 $58,264.57

Fakakatoa $90,587.00 $13,611.84 $13,611.84 $80,439.27

Page 17: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

7

5. Ngaahi Mo’ua

Ngaahi Mo’ua ke totongi atu $3,808.66Ngaahi Mo’ua kuo ‘osi taimi ke totongi 587.20‘Akauni Liliu Tauhi 22,568.50Ngaahi Monü’ia ke totongi atu 6,699.48

$33,663.84

6. Tokoni ki he Poate

Pule’anga ‘Aositelelia $23,690.94Pule’anga Tonga 34,573.64

$58,264.58

Ko e ngaahi fakamole mo e pa’anga hümai mei he Tokoni ‘oku lekooti ‘o ngaue’aki ‘a e FoungaTauhitohi ki he Pa’anga Hümai

7. Ngaahi monu’ia ‘a e Kau Mëmipa

Ko e Ngaahi Monü’ia ‘a e Kau Mëmipa ‘oku ne fakamatala’i ‘a e fatongia lolotonga ‘o e Poate ke totongi atuki he kau Mëmipa mo kinautolu ‘oku totonu fakalao ki ai. ‘Oku fika’i eni ‘o ngäue’aki hono mahu’ingalolotonga neongo ‘e toki totongi atu ‘i he kaha’u, koe’uhi ko ‘ene hoko ko e Mëmipa ‘o e Sino’i Pa’angaMälölö.

(a) Tufotufa ‘o e Ngaahi Monü’ia

Ngaahi Monü’ia ‘oku tufa ki he Kau Mëmipa 32,223,751.77Ngaahi Monü’ia ‘oku ‘ikai tufa _______ nil

Ngaahi Monü’ia Tauhi ‘a e Kau Mëmipa $32,223,751.77

(e) Fakamatala Feliliuaki ‘a e Ngaahi Monü’ia ‘o e Kau Mëmipa

Ngaahi Monü’ia ‘i he kamata’anga ‘o e Ta’u Fakapa’anga nil

Tänaki: Ngaahi Monü’ia ‘i he lolotonga ‘o e ta’u 32,223,751.77Kole: Ngaahi Monü’ia na’e totongi atu lolotonga ‘o e ta’u ___________nil

Ngaahi Monü’ia ‘i he faka’osinga ‘o e Ta’u Fakapa’anga $32,223,751.77

8. Ngaahi ‘Akauni Talifaki

(a) Ko e Ngaahi ‘Akauni Talifaki ‘eni na’e liliu mai mei he Fakamatala Fakahoko Ngäue ‘a eSino’i Pa’anga Mälölö

‘Akauni Talifaki ‘a e Poate Pule $29,907.74‘Akauni Talifaki Fakalukufua 1,018.36‘Akauni Talifaki ki he Femaliuliu’aki ‘o e ‘Inivesimeni 590.64‘Akauni Talifaki ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Mëmipa 107,498.92‘Akauni Talifaki ki he Malu’i Mo’ui 15,790.72

Page 18: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

8

Katoa ‘o e Pa’anga na’e liliu mei he Ola ‘o e Fakahoko Ngäue $154,806.38

(e) Ko e Ngaahi ‘Akauni Talifaki ‘eni na’e fokotu’u ke lava ‘o liliu ‘a e ngaahi toenga pa’angaki he Ta’u Fakapa’anga ka hoko

‘Akauni Talifaki Fakalukufua $1,018.36‘Akauni Talifaki ki he Femaliuliu’aki ‘o e ‘Inivesimeni 590.64‘Akauni Talifaki ‘a e Poate Pule 28,412.10‘Akauni Talifaki ki he Malu’i Mo’ui 15,790.72‘Akauni Talifaki ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Mëmipa 107,498.92

Palanisi ‘i he ‘aho 30 Sune 2000 $153,310.74

9. Pa’anga Tätänaki

Kuopau ke tätänaki ‘e he Mëmipa mo e Pule Ngäue’anga ki he Sino’i Pa’anga ha peseti ‘e nima(5%) ‘omakatu’unga ‘i he Vähenga fakata’u ‘o e Mëmipa ‘a ia ‘oku ne ma’u ‘i he ‘aho Sivi ‘o Siulai.

‘E ngofua ke tätänaki ‘e ha Mëmipa ha pa’anga Ta’ekouna’i ki he’ene ‘Akauni ‘i he tu’unga mo e ngaahitaimi ‘e fakapapau’i mo fakahä ‘e he Mëmipa.

10. ‘Akauni ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Memipa

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e peseti ‘e nima (5%) tatanaki ‘o e kau Ngaue Faka-Pule’anga na’a nau fili kenau nofo ‘i he Founga Penisoni ‘a e Ngaue Faka-Pule’anga ka ‘oku tatali ke fakapapau’i mei hePotungaue Pa’anga ‘a e tu’unga ‘o e ngaahi ‘akauni.

11. Pa’anga Humai mei he ‘Inivesimeni

Ko e Pa’anga Humai mei he Ngaahi Tepile ‘Inivesimeni ‘a e Poate ‘oku lekooti ia ‘aki ‘a e Founga Tauhitohi Angamaheni

12. Ngaahi Monu’ia Malu’i Mo’ui

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e Ngaahi Monu’ia ki he Pekia ‘a ia na’e ma’u mei he Kautaha Malu’i Mo’ui peana’e totongi atu kiate kinautolu na’e totonu fakalao ki ai lolotonga ‘o e Ta’u Fakapa’anga. Ko e palanisi‘o e pa’anga ko ‘eni ‘oku ‘ave ia ki he Ta’u Fakapa’anga hoko, ke ngaue’aki ki he ‘uhinga tatau pe.

Pa’anga Malu’i Mo’ui na’e ma’u 40,056.12To’o Pa’anga Malu’i Mo’ui na’e totongi atu (24,265.40)Palanisi ‘oku liliu ki he Pa’anga Talifaki ki he Malu’i Mo’ui $15,790.72

13. ‘Akauni Talifaki ‘a e Poate Pule

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e toenga palanisi ‘o e ‘Akauni Pule’i ‘o e Poate na’e ma’u fakatatau ki he Kupu7(3) ‘o e Lao ki he Sino’i Pa’anga Malolo mei he Ngaue ‘a ia ‘oku lekooti ki he ‘uhinga tatau ki he ta’ufakapa’anga ka hoko.

Pa’anga Pule’i na’e ma’u 80,786.84To’o Pa’anga Pule’i na’e totongi atu (50,879.10)Palanisi na’e ‘ave ki he ‘Akauni Talifaki ‘a e Poate Pule $29,907.74

Page 19: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

9

14. Ngaahi Pa’anga Humai mo e Ngaahi Fakamole kehe

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e mahu’inga ‘o e ngaahi Tokoni mei Tu’apule’anga mo e Pule’anga ‘a ia ‘okulekooti ko e Pa’anga humai ke fakahoa ki hono ngaahi fakamole, ‘a ia ‘oku na tatau pe, ‘i he vaha’ataimipau.

Mahu’inga na’e ngaue’aki mei he Koloa Ngaue Tukupau mo e tokoni mei muli 12,602.43Ako taimi nounou 33,657.64Naunau fakakomipiuta 578.00Totongi Pangike 55.00

$46,893.07

15. Totongi Pule’i ‘a e Kau Memipa

‘Oku ne fakamatala’i ‘a e ngaahi fakamole ki hono pule’i mo hono fakalele ‘o e Sino’i Pa’anga Malolo.

Vahenga 83,421.81‘Ovataimi/Ngaahi Monu’ia 8,274.51Tatanaki ‘a e Poate 2,350.78Folau Fakalotofonua 550.00Telefoni/Fetu’utaki 7,515.07Totongi fakapositi ‘Ofisi 481.93Totongi Paaki 461.00Paaki & Naunau 4,447.32Lolo 1,334.50Monomono Me’alele 560.60Monomono ngaahi naunau tukupau 872.00‘Uhila 778.62Naunau faka’ofisi 6,444.46Naunau fakakomipiuta 2,601.50Totongi Memipa Fakataimi 1,196.86Totongi ‘Ofisi 17,698.40Totongi Malu’i 598.30Totongi Pangike 117.00Laiseni 41.50Mahu’inga na’e ngaue’aki ‘i he koloa Ngaue Tukupau 1,009.42Fakamole kehe

Katoa fakamole ki hono pule’i ‘i he ‘aho 30 Sune 2000 $140,755.58

16. Totongi Malu’i Mo’ui ‘o e Kau memipa

Ko e Memipa kotoa pe oku tau 60 pe to e si’i hifo, ‘oku malu’i mo’ui kinautolu ‘i he founga malu’i mo’uiFakakulupu.

Page 20: front letter tonganrfb.to/ANR/AnnualReport19992000T.pdf‘Ofisa Komipiuta Kalasi III Miss Lavinia Halafihi Miss ‘Ofaloto Fatu Tafa’aki Vähenga ‘Ofisa Vähenga Kalasi I Lakanga

KO E FAKAMATALA FAKAIKIIKI MO E KONGA ‘O E FAKAMATALA PA’ANGAKI HE TA’U ‘O NGATA ‘I HE ‘AHO 30 SUNE 2000 (Cont’d)

10

17. Ngaahi Totongi Monü’ia ki he Mälölö Mei he Ngäue

‘Oku ne fakamata’i ‘a e Ngaahi Monü’ia ‘oku totongi atu kiate kinautolu kuo tali ke nau mälölö mei NgäueFaka Pule’anga ‘o a’u mai ki he ‘aho 30 Sune 2000.

‘Akauni Liliu Tauhi $219,656.41‘Akauni ‘a e Pule Ngaue’anga 2,647.30Tefito’i ‘Akauni 2,857.32‘Akauni Ta’ekouna’i 449.97‘Akauni ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Memipa 7,036.84Ngaahi Totongi Tupu na’e totongi atu:

- ‘Akauni Liliu Tauhi 4,547.19- ‘Akauni ‘a e Pule Ngaue’anga 15.02- Tefito’i ‘Akauni 19.35- ‘Akauni Ta’ekouna’i 2.35- ‘Akauni ‘akinautolu ‘oku ‘ikai Memipa 53.01

Fakamole ki he Ngaahi Monu’ia Malu’i Mo’ui 24,265.40

Palanisi ‘i he ‘aho 30 Sune 2000 $261,550.16

____________________________________________________