frar 2011 numru 75 - ms.maltadiocese.orgms.maltadiocese.org/website/2011/flimkien/flimkien_frar...

Frar

201

1 N

um

ru 7

5

You are what you eat 6 • Ta’ kull età, daqs u xog˙ol 9

Óabibti, is-si©ra xwej˙a 10 • Ittri mill-Qarrejja 13

Xxx! ... Ieqaf ftit! 14 • Penitenza ta’ An©lu 18 • PoeΩiji 21

Pa©na g˙at-Tfal 23 • Kont Taf? 25

Log˙ob 27 • Sa˙˙itna 29 • Parable of the Cross 30

3 - 10 ta’ Marzu

Britannia Tours

¢789minn

L-Art Imqaddsa

PREZZ JINKLUDI

Titjiriet diretti mal-Air Malta: Malta / Tel Aviv / Malta 7 iljieli akkomodazzjoni Full Board Trasport skond il-programm L-entraturi kollha Gwidi lokali jitkellmu bl-ingliÿ Direttur Spiritwali Tour Leader Taxes kollha u tips

L-Art L-Art Pellegrinagg GewwaPellegrinagg GewwaPellegrinagg Gewwa

.Pellegrinagg GewwaPellegrinagg GewwaPellegrinagg GewwaPellegrinagg Gewwa

.Pellegrinagg GewwaPellegrinagg GewwaPellegrinagg Gewwa

.

L-Art Imqaddsau l-Jordan

3 - 10 ta’ MarzuInÿuru wkoll Petra

BSL

Head Offi ce: Valletta Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904Paola Offi ce: Tel: 2180 9930Gozo Offi ce: Rabat Tel: 2156 5620

Il-prezzijiet kollha huma bbaÿati fuq it-tqassim tripla u li huma nkluÿi Titjiriet, Lukanda, Trasferimenti, servizzi ta’ Tour Leader, Direttur Spiritwali u t-Taxxi (Kundizzjonijiet japplikaw)

¢999minn

7 ILJIELI F’LUKANDI ÆEWWA NAZARETH,

AMMAN U JERUSALEM. SAQSU GŒALL-PROGRAMM

SŒIŒ.

Head Offi ce:Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904

Il-prezzijiet kollha huma bbaÿati fuq it-tqassim tripla u li huma Il-prezzijiet kollha huma bbaÿati fuq it-tqassim tripla u li huma Il-prezzijiet kollha huma bbaÿati fuq it-tqassim tripla u li huma

Lourdes20 - 25 ta’ April

Head Offi ce:Tel: 2123 8039, 2124 5418, 2124 1904

LourdesLourdes20 - 25 ta’ April20 - 25 ta’ April20 - 25 ta’ April

¢548minn

FULL BOARD

L-Ghid Gewwa- .

Rivista ta’ kull xahar ma˙ru©a mill-Kulle©© tal-Kappillani u titqassam b’xejn lill-familji Maltin kollha.

Biex tirriklama fuq Flimkien ag˙mel kuntatt direttament bit-telefon fuq 2590 6400 jew 2137 4942 Email: [email protected] jew bil-posta

Indirizz EditorjaliFlimkien, Kulle©© tal-Kappillani, Kurja, Floriana Email: [email protected]

Tista’ tisma’ l-magaƒin Flimkien jinqara fuq www.rtk.org.mt jew fuq cassette jew CD ming˙and il-kappillan tal-parroçça tieg˙ek.

In-nannaMark Micallef

Mark Micallef twieled fis-17 ta’ Settembru 1973. Huwa g˙alliem tal-arti fil-Liçeo, il-Óamrun u ilu membru tal-Malta Photographic Society g˙al dawn l-ah˙ar tliet snin

EditurCarmel Conti

GrafikaOutlook Coop

StamparVelprint Ltd

www.maltaphotographicsociety.org

Editorjal

dUN aNtoN PortElli

Ħafna għandhom il-kanarini d-dar.Illum m’għadhomx biss sofor, imma

ssibhom f’ħafna kuluri. Imma kollha jgħannu.

Uħud minnhom jgħannu s-sena kollha - sew meta jkollhom il-libsa sħiħa u sew meta joħorfu.

Iħobbu jgħannu. Iħobbu jferrħu lil min jismagħhom. Bla waqfien. Avolja qegħdin fil-gaġġa, avolja msakkra, avolja jkun hemm min iħallihom bil-ġuħ u bil-għatx.

Aħna ma nafux inkantaw bħal kanarini. Imma jien għandi ferħ x’inxerred u x’naqsam ma’ ħaddieħor?

Għandi xewqa kbira li nferraħ lil ħaddieħor?

Jew il-gaġġa tal-ħajja tiegħi, bix-xibka ta’ problemi u tfixkil, ma tħallinix inkun ferħan?

Għaliex inħalli lili nnifsi nitgħaffeġ meta l-Mulej qalli, “Ejjew għandi, intom ilkoll li tinsabu mħabbtin u mtaqqlin u jiena nserraħkom”? ■

L-g˙anja tal-kanarini

T: 2141 0382 M: 99425113A: 6, Main Street, Naxxar

Opening Hours:Monday : 16:30 - 19:00Tuesday to Friday: 9:00 - 12:00, 16:30 - 19:00Saturday: 9:00 - 12:00

. SOUVEN I RS . INV I TAT IONS . G I F TS . ACCESSOR I ES .

Share the happiness of the

First Holy Communion& Confirmationwith our Souvenirs,Invitations &Bookmarks.

Share the happiness of the

First Holy Communion& Confirmationwith our Souvenirs,Invitations &Bookmarks.

practical & innovative ideasfor your celebration

WIN ¤100in souvenirs

Visit our website, fill in the questionnaire and get the chance to win!

wEEkEndS GÓall-MIÛÛEwÌInOkkażjoni għall-koppji miżżewġin biex iġeddu u jiċċelebraw il-wegħdiet taż-żwieġ tagħhom. Il-koppji jkollhom ħin ta’ riflessjoni u talb flimkien kif ukoll ħin ta’ sharing fi grupp magħmul minn 8 koppji. mill-Ġimgħa 25, fis-7pm sal-Ħadd 27 ta’ Frar, wara l-pranzumill-Ġimgħa 25, fis-7pm sal-Ħadd 27 ta’ Marzu, wara l-pranzuMount St Joseph, Tarġa Gap, MostaBiex tibbukkja ċempel 2141 6916.

Flimkien Frar 2011 | 3

Ftit ilu l-Papa Benedittu XVI ta intervista twila lil ġurnalist Ġermaniż,

Peter Seewald. Inħeġġeġ lil kull min jixtieq jaf il-ħsieb tal-Papa biex jaqraha!

Sfortunatament dak biss li ssemma’ fil-gazzetti u t-televiżjoni internazzjonali kienet dik is-silta fejn issemmew il-condoms.

Fil-fatt il-Papa kien qiegħed jagħtina riflessjoni fuq l-attitudni tal-persuni, u dan hu spjegah bl-eżempju ta’ żewġ prostituti morda bl-HIV/AIDS.

Qabel xejn irridu ngħidu li meta nitkellmu fuq prostituzzjoni diġà nkunu qed nitkellmu fuq att li fih l-użu tas-sess ma jkunx att ta’ mħabba u rispett, iżda għemil fejn wieħed juża lill-persuna l-oħra.

L-eżempju li semma’ l-Papa nistgħu nispjegawh hekk. Mela l-ewwel prostituta taf li hi marida bl-HIV/AIDS, imma tant tkun neżżgħet l-att sesswali minn kull sentiment uman li ma jimpurtahiex li tista’ tgħaddi l-marda lil min hemm quddiemha, u ma tużax condoms.

It-tieni prostituta ukoll taf li hi marida bl-HIV/AIDS. Din ukoll qed tuża’ s-sess biss biex taqla’ l-flus, iżda din tuża

l-condom biex tnaqqas il-possibbiltà li tgħaddi l-marda lil min jiġi jużaha għall-pjaċir sesswali tiegħu.

Il-Papa jara xaqq dawl, anki f’att fih innifsu ħażin (il-prostituzzjoni): din it-tieni prostituta diġà bdiet il-proċess biex l-att sesswali tagħmlu aktar “uman”.

Jiġifieri l-Papa qed jara tama fit-tieni mara għax din qed tqis li dan l-att li qed tagħmel (avolja nieqes minn kull imħabba umana) qed tagħmlu ma’ bniedem, għax qed tipprova ma tgħaddilux il-marda.

L-użu tal-condom f’dan il-każ ma jagħmilx il-prostituzzjoni tat-tieni mara att ta’ mħabba’ bejn żewġ bnedmin, imma għall-inqas huwa l-ewwel pass biex wieħed jifhem li s-sesswalità fiha żewġ aspetti.

Hemm l-aspett purament fiżiku, li fih parti mill-ġisem tagħna titmexxa mill-istint; hemm ukoll l-aspett li jiffoka fuq il-fatt li dan l-att qed isir bejn raġel u mara, it-tnejn bid-dinjità tagħhom.

Biex l-att sesswali jkun tassew uman, trid tiġi rispettata d-dinjità tal-ieħor jew l-oħra. Propju waħda mill-akbar sfidi tal-koppja hija li ma jifirdux ir-relazzjoni fiżika sesswali għaliha. Imma dwar dan nitkellmu darba oħra. ■

X’qal il-Papa dwar il-condoms

mEssaÌÌ tal-arçisqoF

moNs. P. CrEmoNa o.P.


You are what you eat

sPiritwalità

Mass is not boring when it is too long, but when it is irrelevant

Grazzi lil Michael Zammit Munro li bagħtilna din is-silta mill-ktieb Guiltless Catholic Parenting

6 | Flimkien Frar 2011

For most of our young people, mass is boring. It’s easy to say mass is not

supposed to be entertaining. You can believe that they will grow up and learn to appreciate the mass, but although a few might, the majority of our youth leave the church because boring means irrelevant. Something is not boring because it’s too long. It’s boring because it’s meaningless. Most of our youth believe that our faith is irrelevant to their lives. Nothing is further from the truth.

The reason most of us stay Catholic is the Eucharist. The Eucharist is the real presence of Jesus Christ. It is the way we accept Christ and experience him. The Eucharist is the centre of our faith. It is also a gift that the Catholic church can give us that most other Christian churches cannot. Yet many of us hide the real presence of Christ beneath non-participatory music and irrelevant homilies.

We do not have enough passion for God. We do not have enough passion for the Real Presence. We do not allow the love of God to shine through us enough. Human warmth and healthy human touch are often left out of our celebrations.

Several years back Mother Teresa was asked what message she had for those who work with teenagers. She replied, “Bring the young people to adoration.” Everybody’s jaw dropped. It was not the answer every one anticipated. She meant bring young people to the real presence of Jesus in the Eucharist. Help them to feel loved by the Jesus we celebrate in the Eucharist. That should be the goal of

every parent, every priest and every youth worker!

Do you believe in the old saying “You are what you eat”? It’s funny that even teenagers identify themselves with their heritage in terms of food, with the food their mum made. They love to eat food from their cultures of origin – pasta, rice or other national foods. Our Catholic kids need to identify with our food, the food of Heaven, the Bread of Life. The Eucharist must hold our youth at our table.

To do this our liturgies and masses must come alive. Priests and liturgists must make our celebrations places of life, not death. Parents must find parishes or work to build parishes that minister liturgically to their children. Parish councils must demand that parishes see the liturgy as the primary place where our families – especially our youth – come to experience God’s Love.

Of course parents must set a good example themselves. And they must also talk to their teens about their experience at the Lord’s table. The best thing parents can give their children is openly sharing their own love for Christ.

So, parents, above all else, teach your children Who the Eucharist is. Find a parish where the liturgies are alive and the whole family can participate in the life of the church. Sharing these experiences will open the hearts of our youth and form them in the likeness of Christ. Once that happens, they will always hunger for what the church has to offer. And perhaps with grace, they will desire to serve others at the banquet table of the Lord. ■


Tara minnhom ta’ kull età u daqs. Tarahom jagħmlu kull xorta ta’ xogħol:

xi wħud iduru bil-morda, oħrajn jistudjaw u jgħallmu; hemm min imexxi l-parroċċi; janima gruppi tal-Bibbja jew tal-katekeżi; iwassal l-Aħbar Tajba bil-kant u l-mużika; ħafna minnhom jgħinu individwi li għandhom bżonn min jifhimhom; u jagħtu kenn lill-membri “msawta” tal-familji.

Anki l-ilbies hu differenti: hemm min jilbes iċ-ċoqqa jew il-velu; oħrajn jilbsu bħal kulħadd.

Ħaġa waħda għandhom l-istess: kollha “ssaħħru u ntrebħu minn Ġesù Kristu”. Xi darba, aktarx fiż-żgħożija, iddeċidew bħal Pawlu ta’ Tarsu, li dak kollu li seta’ jkollhom, bħall-karriera professjonali, l-istatus f’għajnejn in-nies, il-flus, il-familja, eċċ. ma kien jiswa xejn għalihom, meta tqabblu ma’ Ġesù Kristu, li kien qiegħed isejħilhom.

Ħallew il-familja, il-ħolm ta’ karriera li n-nies tqis b’rispett ... u ħadu l-“voti” (wegħdiet) li jgħixu kif għex Kristu - safi, fqir u ubbidjenti.

Ħafna minnhom jgħixu f’komunità. Dawn huma kollha patrijiet, sorijiet, istituti jew individwi sekulari kkonsagrati. Il-voti li jwiegħdu mhumiex ċaħda tal-libertà tal-persuna. Għall-kuntrarju, huma l-aqwa sinjal ta’ libertà sħiħa għax minn jeddhom jagħżlu lil Alla bħala l-ikbar rigal li qatt jista’ jkollhom.

maNwEl Borg BoNEllo osa

Persuni li s-sej˙a tag˙hom la hi ça˙da tal-libertà u lanqas ˙arba mir-realtà

jUm il-Óajja KKoNsagrata

Bħal Pawlu ta’ Tarsu, huma wkoll inħatfu minn Kristu, u bħalu jixtiequ jagħrfuh u jingħaqdu miegħu dejjem iktar bis-sħiħ. Dan l-istil ta’ ħajja, jew aħjar “ħajja kkonsagrata” huwa don speċjali li Alla jagħti lill-Knisja tiegħu, u min iwieġeb għaliha, iwieġeb bl-imħabba u l-libertà. Min iħaddan il-ħajja kkonsagrata ma jkunx qed jaħrab mir-realtà tad-dinja, iżda jipprova jara u jgħix din ir-realtà bħalma għexha l-Imgħallem, Ġesù Kristu.

Fit-2 ta’ Frar niċċelebraw “Il-Jum Dinji tal-Ħajja Kkonsagrata”. Dakinhar nirringrazzjaw lil Alla talli jsejjaħ. Jalla aktar żgħażagħ - u adulti - jiftħu qalbhom għas-sejħa tiegħu. ■

Ta’ kull età, daqs u xog˙ol

MarrIaGE EncountErInsaħħu r-relazzjoni tagħna fiż-żwieġImexxi Fr Joe Mizzi, direttur ta’ Kana flimkien ma’ koppja tal-Gruppi Familji Nsara

Mis-Sibt 26 wara nofsinhar sal-Ħadd 27 ta’ Marzu, wara nofsinharĦin għall-koppja biex jirriflettu fuq ir-relazzjoni ta’ bejniethom u kif jistgħu isaħħuha u biex jinqatgħu mir-rutina ta’ kuljum u jgħadduh ma’ xulxin u għal xulxin

Għal aktar informazzjoni ċempel lil Franco u Nancy Buttigieg 2152 1669 jew 9983 4654


Ma nafx kemm għandha żmien eżatt, imma dak mhux importanti – l-aqwa

li hi ħabiba tiegħi. Dejjem hemm, f’xifer it-triq, u taqsam miegħi ħafna memorji dwar ħajjitha.

Is-siġra ħabiba tiegħi tkellimni dwar il-passat, dwar meta kienet għadha ċkejkna u ma kinitx is-siġra kbira li hi llum.

Fil-bidunett il-ħajja kienet toffri ħafna perikli għas-siġra “tiegħi”. Dak iż-żmien kienet għadha daqsxejn ta’ rimja fost il-ħafna ħaxix selvaġġ li kien jikber f’dik l-għalqa, u faċilment xi ħadd seta’ jitfixkilha magħhom u jaqlagħha bl-għeruq kollox, għax kienet għadha fraġli ħafna. (Imma għaliex xi ħadd qatt kellu jfettillu jqaċċat pjanta tant ċkejkna?)

Fiċ-ċokon tagħha, kienet tostor wegħda ta’ futur sabiħ. Kieku xi id fettlilha tqaċċatha, kienet iċċaħħad lil ħafna nies milli jsibu ftit kenn u dell mis-sħana tax-xemx u mistrieħ wara ġurnata xogħol.

Dak iż-żmien, din ir-rimja ċkejkna u fraġli kienet viċin ħafna tal-fjuri żgħar, u kienet tifhem tajjeb is-sitwazzjoni tagħhom. Ftit ftit, grazzi għan-nutriment li kienet tieħu mill-ħamrija, din ir-rimja saret zokk

u wara ftit bdiet ittella’ l-ewwel friegħi ċkejknin tagħha, u tgħollihom lejn is-sema.

Iva, lejn is-sema! Dik kienet il-ħolma tagħha, imma mhux għax kienet supperva, mhux biex issir “is-sid tas-sema” – kif darba għamel il-bniedem meta bena dak it-Torri. Le, is-siġra “tiegħi” mhix supperva.

Jekk xtaqet togħla sas-sema, dan riedet tagħmlu biex minn hemm tkun tista’ tammira s-sema aħjar, għax is-sema tant hi sabiħa li qatt ma tista’ tammiraha biżżejjed.

Is-siġra tirrakkontali kif kompliet togħla ‘l fuq, ‘il fuq, lejn is-sema. Iżda aktar ma kibret, aktar niżżlet l-għeruq tagħha ‘l isfel fil-ħamrija, biex tkun aktar soda u stabbli.

Ix-xewqa tagħha li tilħaq is-sema ma għamlithiex indifferenti għall-bżonnijiet tal-ħamrija li kienet tmantniha. Anzi, għall-kuntrarju, kien propju fil-ħamrija li kienet issib dak kollu li kellha bżonn biex issaħħaħ lilha nnifisha u tkun tiflaħ togħla ‘l fuq, ‘il fuq lejn is-sema, ikħal u ċar.

Ara ma taħsibx li s-siġra “tiegħi” riedet tgħix din l-avventura waħedha! Xejn minn dan. Għall-kuntrarju, riedet taqsamha ma’ ħutha l-ħlejjaq l-oħra. Le, is-siġra ħabiba tiegħi la hi supperva u lanqas egoista.

G˙andi ˙abiba li toqg˙od fit-tarf tat-triq. Din il-˙abiba hija si©ra,si©ra g˙olja, u g˙andha ˙afna ƒmien

EsPErjENzaEsPErjENza

XaviEr CErECKi

Óabibti, is-si©ra xwej˙a


Għalhekk bdiet tifrex il-friegħi tagħha ‘l barra, biex l-għasafar setgħu jistrieħu fuqhom u jingħaqdu magħha fl-innu ta’ tifħir tagħha.

Meta l-ħabiba tiegħi s-siġra saret kbira ħafna u b’saħħitha ħafna, tgħidx kemm nies kienu jieħdu gost jistrieħu taħtha u jisimgħu l-innu ta’ tifħir sieket tagħha.

Staġun għadda, u ieħor ġie, u ż-żmien baqa’ għaddej. Is-siġra ġarrbet maltempati u rwiefen, iżda rat ukoll il-qawsalla li kienet dejjem tfiġġ wara kull maltempata.

Aktar ma kibret fiż-żmien aktar kiber ir-rispett tal-oħrajn lejha. Imma sfortunatament mhux kulħadd kien ta’ dan il-ħsieb. Xi wħud li kienu jaħsbu li jafu ħafna bdew jgħidu li s-siġra kienet ta’ tfixkil għall-progress, li kienet ingombru, li kienet xjieħet, li ma tiswa għal xejn, u li aħjar tinqata’ u titneħħa biex jinħoloq ftit spazju.

Taħseb li s-siġra rrabjat għalihom? Xejn minn dan. Baqgħet xorta waħda toffri l-għoli u l-wisgħa tagħha bħala talba u bħala sinjal li jipponta lejn is-sema. Kienet tagħti xhieda, għal kull min kien jimpurtah jieqaf u jaħseb, li lil hin minn din il-ħajja hemm ħajja oħra li għaliha kull bniedem huwa msejjaħ.

Huwa propju għalhekk li l-ħabiba tiegħi, is-siġra xwejħa, għandha sehem importanti x’taqdi fid-dinja tagħna. Hija xhieda siekta u umli li tfakkarni li wieħed għandu dejjem iħobb u juri rispett lejn l-oħrajn u lejn il-ħolqien.

Din is-siġra xwejħa, ħabiba tiegħi, u li tgħix fit-tarf tat-triq, hija int, jiġifieri dak l-anzjan jew anzjana li niltaqa’ magħkom għal għonq it-triq tal-ħajja, u li narakom titbissmuli. ■

Óabibti, is-si©ra xwej˙a

Mosta & B irk irkara

tel: 2142 3282 / 2147 2308 Mob: 9947 1817

a l i s ta i r F e n e c h

F l o r a l D e s i G n e r & D e c o r ato r

alistairfenech official Florist for the Pope’s Visitwww.alistairfenech.com

Valentines DayMonDay 14 FeBruary

we shall Be oPen on

sunDay 13 FeBruary

ittri mill-qarrEjja

XaviEr CErECKi

Persekuzzjoni ©didaSur Editur - Spiss nisma’ b’aħbarijiet ta’ barra, fejn saċerdoti Kattoliċi jisfaw attakkati u anki maqtula. Ftit ilu saċerdot Indjan, missjunarju fl-istat ta’ Madhya Pradesh, ġie attakkat minn tnax-il persuna fis-2am. L-Insara fl-Indja ilhom mill-2007 jiġu attakkati, speċjalment fi żmien il-Milied, minħabba li politiku Hindu kien inqatel propju fil-Milied, u kulħadd waħħal fl-Insara. Persekuzzjonijiet oħra qed iseħħu fl-Iraq, iċ-Ċina, in-Niġerja, l-Eġittu, il-Filippini u l-Pakistan.

Għaliex fil-knejjes tagħna rari tisma’ b’dawn ħutna li għaddejjin minn persekuzzjoni u martirju? Għaliex qatt ma nitolbu għalihom? Għaliex qatt ma nuru solidarjetà magħhom? Għaliex hawn Malta nippikaw bil-festi parrokkjali u ħaddieħor imut għall-fidi tiegħu? Joseph Scerri

It-Tribunal EkkleΩjastikuSur Editur - Fid-dokument tas-Sinodu “Żwieġ u Familja”, eżattament paragrafu 48, hemm miktub hekk: “Għandha tingħata prijorità kbira ħafna lil din il-kwistjoni. Għalhekk għandha tinħatar kummissjoni pastorali li l-għan tagħha jkun biss li teżamina x’jeħtieġ isir biex il-funzjoni pastorali tat-Tribunal Ekkleżjastiku f’Malta tkun imwettqa aħjar. Din għandha titqies bħala xi ħaġa urġenti, bl-iskop li t-Tribunal jitmexxa fuq linji aktar effiċjenti u pastorali u biex sens akbar ta’ urġenza janima lil kull min jaħdem fih. Din il-kummissjoni pastorali bl-ebda mod ma jkollha x’taqsam

mad-deċiżjonijiet infushom tat-Tribunal.” Peress li s-Sinodu qal (fl-2003) li din

“għandha tingħata prijorità kbira ħafna” u li “għandha titqies bħala xi ħaġa urġenti” biex “sens akbar ta’ urġenza janima lil kull min jaħdem fih”, jista’ xi ħadd jgħid fiex waslet din il-kummissjoni? Stefanie Ciantar

Óajja sabi˙a hi possibbli Sur Editur – Kulħadd sema’ bid-dehriet ta’ Marija. Lourdes u Fatima huma biss tnejn minnhom. Għaliex tidher il-Madonna? X’messaġġi qed twassal?

Il-messaġġi tal-Madonna dejjem jikkonċentraw fuq il-konverżjoni. Dejjem iddur fuq l-“arma” tar-Rużarju. Min jgħid ir-Rużarju b’devozzjoni u umiltà, ikun qed jagħmel l-ewwel pass biex jiftaħ qalbu għal Ġesù.

Hi grazzja kbira għalija li qatt ma nħossni waħdi għax naf li Alla dejjem jismagħni, jistennieni ndur lejh. Kien għalhekk li hu jibagħtilna ħafna għajnuna: is-sagramenti u lil ommu Marija. Iva, nistgħu ngħixu ħajja sabiħa u fil-paċi, anki jekk imdawrin bit-taħwid. Rosanne Debono

IktBIlna!Ibg˙at l-ittra tieg˙ek g˙al din il-pa©na – mhux bilfors dwar su©©ett strettament reli©juƒ; l-importanti li jkunu dwar su©©ett ta’ interess g˙all-qarrejja kollha. L-ittra m’g˙andhiex taqbeƒ il-100-150 kelma. L-ittra tax-xahar tirba˙ voucher ta’ E20 li jissarraf f’ikla g˙and Pollino’s, Baystreet. Ibg˙at l-ittra tieg˙ek b’email: [email protected] jew bil-posta: Flimkien, Ittri mill-Qarrejja, kulle©© tal-kappillani, kurja, Floriana. Kull ittra tista’ ti©i mqassra u editjata.

rEBBIEÓa


Kif nasal id-dar niftaħ it-televixin;

fil-karozza nixgħel ir-radju; meta mmur nimxi nitfa’ l-mużika f’widnejja; is-silenzju donnu jbeżżagħni. Imma dan l-aħħar is-silenzju sar aktar importanti, biex nikkalma minn dak li jtaqqalni, nirrifletti fejn ninsab, nara x’qed jgħidli Alla.

Sar tassew diffiċli li tingħalaq ftit fik innifsek u tipprova ma taħsibx fuq l-eluf ta’ ħsibijiet għaddejjin minn moħħok. Għalhekk iddeċidejt nagħmel irtir ta’ ħamest ijiem fis-silenzju.

Mort għall-irtir b’qalbi miftuħa. Iltqajt ma’ żgħażagħ oħra li bħali xtaqu jfittxu s-silenzju. Kelli l-gwida ta’ patri Ġiżwita li kuljum kont niltaqa’ miegħu biex nitkellem fuq il-qari mill-Bibbja li jkun issuġġerieli u naqsam miegħu dak li kont inħoss. Għal ħamest ijiem inqtajt ftit mid-dinja, sibt aktar lili nnifsi, u

ÛgÓaÛagÓ PaÌNa KoordiNata miNN iNYgo - Óidma tal-ÌiÛwiti maÛ-ÛgÓaÛagÓ

lilliaN CasalEtto

wEEkEndS GÓaÛ-ÛGÓaÛaGÓIpprova agħmel irtir int ukoll din is-sena, anki jekk mhux fis-silenzju! inYgo se jorganizza weekend fis-silenzju għaż-żgħażagħ mill-11 sat-13 ta’ Marzu, Mount St Joseph, Mosta. Ċempel lil Fr. Jimmy fuq 9928 1101 jew ikteb lil [email protected].

X’InhI r-rIEda ta’ alla GÓalIja?Irtir għall-ġuvintur li qed ifittxu bis-serjetà u jistaqsu dwar ir-rieda ta’ Alla f’ħajjithom. Imexxu: Fr Jimmy Bartolo sj, Fr Michael Bugeja sj u Fr Paul Zammit sj18-21 ta’ Frar, Manresa House (Rabat, Għawdex)Ċempel lil Fr. Jimmy fuq 9928 1101

Xxx! ... Ieqaf ftit!

ħriġt b’aktar ottimiżmu u b’lenti differenti fuq ċerti

aspetti tal-ħajja.Għen ħafna

l-ambjent li konna fih fl-irtir, in-natura, bogħod mit-teknoloġija. Imma kont determinata

li s-silenzju li sibt hemmhekk insibu

wkoll fil-ħajja mgħaġġla ta’ kuljum.

Jgħinni ħafna meta mmur f’kappella, qrib xi wied jew ningħalaq

f’kamarti: nagħlaq għajnejja u nwaqqaf kollox, u fil-kwiet inħalli lili nnifsi nintelaq f’dirgħajn il-Mulej, ma noqgħodx ninkwieta x’se ngħidlu jew fuqiex se naħseb - Hu jafni aktar milli naf lili nnifsi.

Fis-skiet ta’ qalbi nħoss l-imħabba tiegħu tgħannaqni u timlieni kuraġġ u tama. Nibqa’ fil-kwiet sakemm inħoss il-bżonn, imbagħad inqum, deċiża li nagħti lura minn dak li nkun ħadt f’dik il-laqgħa ma’ Alla.

X’inhu għalija s-silenzju? Rigal imprezzabbli! ■


for your promotional needscreative solutions

Outlook Coop, Triq l-Iskultur, Ħal Qormi QRM 3580, MaltaTel: 2144 1604 Fax: 2144 1605 Email: [email protected]

www.outlook.coop

RecycledMade from

Materials

3 modi konvenjenti kiftiffranka l-flus fuq l-enerġija

2, 3 Triq tal-Balal, Xwieki, Limiti tal-Gћargћur • Tel: 21424750 / 27424750Email: [email protected] Sit Elettroniku: www.solarsolutions.com.mt

Solar Solutions Ltd

1 IFFRANKA – billi tiġġenera l-elettriku u l-ilma sħun, kif ukoll sħana biżżejjed biex issaħħan darek

2 IFFRANKA – b’apparat affidabbli tal-aqwa ditti li jiggarantilek effiċjenza u serħan il-moħħ

3 IFFRANKA – ammont sostanzjali fuq l-investiment tiegħek billi tibbenefika minn sussidju tal-Gvern. Aħna lesti nagħtuk parir professjonali b’XEJN dwar kif tista’ tikkwalifika

L-enerġija kif nafuha aħna qed issir dejjem aktar għalja. Ma taħsibx li wasal iż-żmien li INT tibda TIFFRANKA?

Kien qieg˙ed jiskonta sentenza ta’ tliet ©img˙at fid-dinja mg˙a©©la u kollha

©enn tal-bnedmin. Is-Sinjur Alla kien tah din il-penitenza wara m©iba ˙aΩina li kien wera lejn s˙abu l-an©li l-o˙ra. F’dawn it-tliet ©img˙at kellu wkoll iwettaq opra tajba bi tpattija g˙al g˙emilu. G˙alhekk kien ©ie assenjat biex iwettaq din il-˙idma ma’ blokk ta’ tliet appartamenti li s-Sinjur Alla ma kienx kuntent bil-mod li r-residenti li joqog˙du fiha kienu qed jg˙ixu.

Ma kellux ˙jiel minn fejn se jaqbad jibda, u kien ikkonfondut g˙all-a˙˙ar! Matul l-a˙˙ar ©img˙a kien studja g˙al ˙inijiet twal ir-residenti tat-tliet appartamenti mit-twieqi tag˙hom. Wara kollox ma setg˙ux jarawh g˙ax hu kien spirtu. L-an©lu kien niΩΩel dawn in-notamenti fuq il-˙ajja tar-residenti:

Appartament 1: Żew© tfajliet studenti – i˙obbu jΩommu l-muΩika g˙olja; jo˙or©u aktar bil-lejl milli bi nhar; studju ftit li xejn.

Appartament 2: Ra©el jg˙ix wa˙du – problema ta’ xorb; kellu l-inkwiet mal-pulizija.

Appartament 3: Koppja g˙adhom Ωg˙ar – mhux miΩΩew©a; ma ja˙dmux; possibilità ta’ qlieg˙ ta’ flus b’mod illeçitu.

KonkluΩjoni: Alla fil-˙ajja ta’ dawn in-nies ma jeΩistix.

Re©a’ qara n-noti li kien niΩΩel. Aktar ma beda jaqrahom, aktar beda jaqta’ qalbu! G˙andu ra©un is-Sinjur Alla ma jkunx kuntent!

Bdiet it-tieni ©img˙a. Ideat ta’ b’liema mod kien se jwettaq l-opra tajba kien g˙ad ma kellux. Madankollu hu u jistudja r-residenti mit-twieqi tag˙hom kien innota li wa˙da mill-istudenti tal-appartament numru 1 kienet qieg˙da ©©ib ru˙ha b’mod mhux tas-soltu. Aktar st˙arri© wera li kienet inqabdet tqila minn one night stand li kellha ma’ ©uvni li kienet in©ibdet lejh.

Mo˙˙ it-tfajla kien di©à qatag˙ha kif te˙les mill-problema. Żgur mhux se tg˙id lill-©uvni b’dak li ©ara g˙ax wara dik il-lejla qatt aktar ma kienet ratu! L-an©lu kien semag˙ha tistaqsi lit-tfajla l-o˙ra kif l-a˙jar tag˙mel u ssiefer sa Sqallija malajr.

storja

CYNthia dEBoNo

An©lu jintbag˙at fid-dinja b’kastig talli ©ab ru˙u ˙aƒin ma’ s˙abu... u malajr jer©a’ jsib ru˙u fl-inkwiet...

Penitenza ta’ An©lu


L-an©lu beda ja˙seb kif seta’ j©ieg˙el lil din it-tfajla tifhem il-valur tal-˙ajja. Żgur li ma kenitx xi ˙a©a façli, imma kienet biçça xog˙ol li jekk jirnexxielu jwettaqha seta’ jer©a’ lura d-dar, il-Ìenna.

F’nofs it-tielet ©img˙a, it-tfajla ˙assitha mdejqa. Mo˙˙ha kien qieg˙ed jewhden minn xiex se jkollha tg˙addi fil-weekend li ©ej meta ssiefer wa˙edha biex tag˙mel dak li kienet da˙˙let f’rasha li twettaq.

Iddeçidiet li tmur tixtri xi ˙a©a tal-˙wejje© biex idderri ftit. L-an©lu ˙ataf l-okkaΩjoni u mexa warajha. It-tfajla da˙let fi stabbiliment b’˙afna ˙wienet. Da˙let f’˙anut tal-˙wejje© u xrat li xtaqet. Hekk kif kienet ˙ier©a mill-˙anut rat tifla ta’ madwar sitt snin tibki u tolfoq: kienet tilfet lil ommha waqt li kienet aljenata t˙ares lejn il-©ugarelli.

Dak il-˙in l-an©lu ˙ass il-kuxjenza tniggΩu g˙ax b’xi mod kien sab mezz kif jifred it-tifla minn ma’ ommha. It-tfajla resqet lejn it-tifla u staqsietha xi ©ralha. Id f’id bdew iduru l-˙wienet biex ifittxu lil omm it-tifla. Sadattant it-tifla kkalmat u bdiet tirrakkontalha li hi ma kellhiex papà g˙ax il-mamà ma kenitx miΩΩew©a. B’le˙en innoçenti stqarritilha li ommha kienet t˙obbha ˙afna u min jaf dak il-˙in kemm kienet inkwetata g˙aliha.

Komplew it-tfittxija u wara xi kwarta raw mara ppanikjata fil-qrib. Fl-a˙˙ar kienu sabuha! L-innoçenza, is-sempliçità u l-im˙abba li din it-tifla kellha g˙al ommha kienu evidenti; tg˙idx kemm ˙addnu lil xulxin!

Din ix-xena messet qalb it-tfajla. Dak il-˙in f’mo˙˙ha ˙asbet li a˙jar tipposponi l-appuntament g˙al aktar tard. Minnufih ˙asset b˙al qisha ne˙˙iet toqla minn fuq l-istonku. Kemm hi ˙a©a sabi˙a li jkollok lil xi ˙add b˙al dik it-tifla li j˙obbok ming˙ajr kundizzjonijiet!

Hi u ˙ierga mill-istabbiliment it-tfajla ˙arset lura. Dak il-˙in ˙asset b˙al forza barranija u sodisfazzjon li kien da˙lilha dan id-dubju. Sadattant l-an©lu li kien instiga dan kollu kien di©à lura f’postu fil-Ìenna! ■

private investigation

www.privateinvestigationmalta.com

79 590 000

• Engagement / marriage / cohabitation, etc• Cases of children taken away from their homeland• Business and company surveillance• Adoption & tracing of children and family issues• Property surveillance eg. rightful owners• Intensive investigations are carried out

on any court case

24/7 servicefully licensed

• Forensic tests eg. DNA, signature analysis, etc• Services of Lawyers, notary & other advisors on demand• We also offer security guards for offices, shops, hotels,

restaurants, etc• We testify in court and any court case is dealt with• Our services are carried out both locally and overseas

lEctIo dIvInaLectio Divina hu metodu ta’ talb ta’ qari spritwali u talb bil-Bibbja. “L-erba’ stadji f’dan il-metodu qishom skaluni ta’ sellum li saqajh imissu mal-art imma l-quċċata tiegħu tinfed is-sħab u tgħarrex is-sigrieti tas-sema.” Irtir fis-silenzju.Mill-Ġimgħa 18 ta’ Frar wara l-ikla ta’ filgħaxija sal-Ħadd 20, wara l-pranzuImexxi Dun Alex RefaloDar Manresa, Rabat, GħawdexGħal tagħrif u biex tibbukkja: 2155 6635

TENA FLEX It-TENA Flex huwa prodott magħmul mill-aqwa materjali biex jgħinuk tħossok komdu/a l-ħin kollu.

Il-kwalitajiet li jagħmlu dan il-prodott speċjali u superjuri għal prodotti oħrajn huma:

Meta xxarrab il-prodott – int tibqa’ niexef/niexfa.

Il-ġilda tiegħek tibqa’ naturali bla ma tinstelaħ.

Iċ-ċinturin SuperfitTM jassigura li l-prodott joqgħod sew miegħek, filwaqt li l-lakstu tal-ġenb ma jillikja qatt.

Il-materjal fuq barra mhuwiex plastik, allura ma jħaxwix.

TENA jgħinuk tadatta aħjar għar-realtà

TENA jipprovdu prodotti ta’ kwalità li jagħmlu l-ħajja inqas diffiċli kemm għal min jużahom, kif ukoll għall-carers.

Għal SAMPLE B’XEJN jekk jogħbok ibgħat e-mail fuq [email protected] jew ċempel 2144 1870

www.tena.co.uk

Bilqiegħda

Bilwieqfa

Óalluli nifs il-beraħ u la toħonqunix:dak nifs li Alla tani, minn ħajti ċċaħħdunix.

Aħjar l-isqra ta’ l-ajru kif ħalaq il-Mulej,mill-isqra kollhom regħba li ma jxebbagħhom xej’.

Ħalluh ir-raba’ tagħna, l-għelieqi jħaddru sbieħ;ħalluh in-naħal jaħdem fl-imġiebaħ bla mistrieħ.

Ħalluh fil-barumbara, ibarqam il-ħamiem;ħalluha s-sienja ttella’ mill-miġra ta’ bla tmiem.

Ħalluha d-dielja ssajjar l-għenieqed għall-inbid,li ttuq il-benna tiegħu u jrodd is-saħħa, l-ġid.

Ħalluha s-siġra twelled il-ħawħ, bajtar u tin,in-nuċipresk, il-pruna, larinġ u mandolin.

Ħalluha l-merħla tirgħa fil-qasbi wara l-ħsad,ibeqqu l-ħrief u jaqbżu man-ngħaġ u ma’ l-ifrad.

Ħalluha l-bilbla tbejjet u tbid qalb il-kemmun,tgħannilna fl-ogħla sema mal-qtajja’ tar-rundun.

La teqirdux il-ġenna li ħalaq il-Mulej,u qiegħed fiha l-bniedem jitgħaxxaq u mexxej.

Ma rridx li tirfsu fuqha, din l-isbaħ tal-ħolqien;‘il bogħod minn hawn tar-regħba kull ħsieb qarrieq, ħajjien.

Ma rridx id-dell jinfirex ta’ ġebel u konkrit:il-ġnien li Alla tana, li jħaddar jibqa’ jrid!

Ħalluli nifs il-beraħ u la toħonqunix:dak nifs li Alla tani, minn ħajti ċċaħħdunix! ■

Pawlu Aquilina, Siġġiewi

PaÌNa lEttErarja

miÌBUra miNN CharlEs magro

Protesta kontra l-qerda tal-ambjent

u n-natura

Nifs

Alla

TENA FLEX It-TENA Flex huwa prodott magħmul mill-aqwa materjali biex jgħinuk tħossok komdu/a l-ħin kollu.

Il-kwalitajiet li jagħmlu dan il-prodott speċjali u superjuri għal prodotti oħrajn huma:

Meta xxarrab il-prodott – int tibqa’ niexef/niexfa.

Il-ġilda tiegħek tibqa’ naturali bla ma tinstelaħ.

Iċ-ċinturin SuperfitTM jassigura li l-prodott joqgħod sew miegħek, filwaqt li l-lakstu tal-ġenb ma jillikja qatt.

Il-materjal fuq barra mhuwiex plastik, allura ma jħaxwix.

TENA jgħinuk tadatta aħjar għar-realtà

TENA jipprovdu prodotti ta’ kwalità li jagħmlu l-ħajja inqas diffiċli kemm għal min jużahom, kif ukoll għall-carers.

Għal SAMPLE B’XEJN jekk jogħbok ibgħat e-mail fuq [email protected] jew ċempel 2144 1870

www.tena.co.uk

Bilqiegħda

Bilwieqfa


Malta-EU Steering& Action Committee

indirizz: 280, Triq ir-Repubblika, Valletta tel: 2200 3300 email: [email protected]

Malta-EU Steering& Action Committee

Avviƒ bi ˙las

Kull sitt xhur fl-Unjoni Ewropea jinbidel il-pajjiż responsabbli mill-Presidenza

tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea. Din id-darba l-Presidenza għaddiet mill-Belġju - wieħed mis-sitt pajjiżi fundaturi tal-UE, għal wieħed mill-pajjiżi li daħlu flimkien ma’ Malta fl-2004 u li jinsab fil-Lvant tal-Kontinent Ewropew – l-Ungerija.

Il-Presidenza għandha rwol essenzjali fl-organizzazzjoni tax-xogħol tal-istituzzjoni, b’mod specjali fit-teħid ta’ deċiżjonijiet leġiΩlattivi u politiċi. Hi responsabbli biex torganizza u tippresjedi l-laqgħat kollha, inklużi d-diversi gruppi tax-xogħol u biex tiżviluppa kompromessi.

L-Ungerija qiegħda tmexxi l-Presidenza tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea għall-ewwel darba. Wara li daħal fis-seħħ it-Trattat ta’ Liżbona, bdiet titħaddem sistema ta’ Trio tal-Presidenza. L-Ungerija ġġib fi tmiemu l-ewwel Trio tal-Presidenza. Malta mistennija jkollha l-Presidenza tal-Kunsill fl-2017.

Ta’ min jagħti titwila fil-qosor ta’ x’inhuwa mistenni li se jkun qiegħed imexxi ’l quddiem il-Gvern Ungeriż matul il-Presidenza tiegħu fis-sitt xhur li ġejjin:• Tkabbir fl-ekonomija, aktar xogħol u

inklużjoni soċjali. • Tisħiħ fl-Ewropa.• Unjoni aktar qrib tac-çittadini tagħha. • Responsabbiltà fil-proċess ta’ tkabbir u

suċċess fuq livell internazzjonali.

Fl-1 ta’ Lulju li ġej, il-presidenza tgħaddi f’idejn il-Polonja. It-Trio tal-Presidenza li jmiss ser ikun magħmul mill-Polonja, id-Danimarka u Ċipru.

Fit-18 ta’ Jannar il-MEUSAC organizza djalogu pubbliku fejn l-ambaxxatur Ungeriż għal Malta, Janos Balla u l-Viċi Prim Ministru u Ministru għall-Affarijiet Barranin, Tonio Borg ippreżentaw u ddiskutew il-prijoritajiet tal-Presidenza għal dawn is-sitt xhur li ġejjin.

L-Ungerija fit-tmun

PaÌNa gÓat-tFal

ClaUdia CiNi

Nhar ta’ Ħadd, Ġanluka u Maruska jiltaqgħu maz-zijiet u t-tliet kuġini tagħhom Gilbert, Norbert u Roberta fir-razzett tan-nanniet. It-tfal tgħidx kemm jieħdu gost jilagħbu flimkien. In-nanna Minka kienet spiss twiddibhom biex ħadd ma jmur ħdejn it-tiġieġ u l-papri, iżda xi ħadd mit-tfal kien qed imur ħdejhom u jgerrixhom. Ta’ xejn in-nanna kienet tistaqsihom min kien li mar ħdejn it-tjur għax kollha kienu jgħidu li mhux huma.

ASULLEF

NAJDNUD

PAPRAWN

AKSAIDIGIÛ

ÌLUUMOGÓÛA

EKEDTEUÌÛR

IERMRTIAAM

ÌLKEEEAMFU

IBARRISQAÌ

TÓMARIÛNAÓ

Óames qasbiet

Log˙ob bi premju

Fittex il-KelmaSib dawn il-kliem fil-kaxex ta’ hawn ta˙t f’direzzjoni orizzontali, vertikali jew djagonali. Imxi mix-xellug g˙al-lemwin u minn fuq g˙al isfel. Bl-ittri li jifdal g˙aqqad il-kelma rebbie˙a. L-ewwel twe©iba tajba tirba˙ voucher ta’ E10 li jissarraf g˙and Once Upon A Time (Vjal ir-Ri˙an, San Ìwann). Ibg˙atha hekk: Flimkien, FITTEX IL-KELMA, Kulle©© tal-Kappillani, Kurja, Floriana. Ikteb ismek, l-indirizz u l-età. It-twe©iba tidher fil-˙ar©a li jmiss.

BARRI, DUNDJAN, FELLUS, GIDI,ÓAMIEMA, ÓANÛIR,

ÓMAR, KELB, MOGÓÛA, NAGÓÌA, PAPRA, QATTUS,

SERDUK, TIÌIEÌA, WIÛÛA, ÛARMUÌ, ÛIEMEL

Soluzzjoni g˙al jannar: Innu MaltIrebbie˙a: k. Shepherd, Paola

Fl-aħħar in-nanna Minka ddeċidiet li ssir taf min ma kienx qed jgħid il-verità. Sejħet lill-ħames neputijiet u tagħthom qasba kull wieħed. Qaltilhom li ta’ min, sal-Ħadd ta’ wara tkun twalet ftit, allura dan ikun dak li ma obdiex. Il-Ħadd ta’ wara n-nanna sejħet lit-tfal ħdejha. Hija ma damitx ma ndunat min kien li ma obdiex, għaliex il-qasba ta’ Ġanluka kienet iqsar minn tal-oħrajn. Ġanluka kien beża’ li l-qasba tiegħu veru kienet se titwal għax ma kienx obda, u għalhekk qatgħalha biċċa! ■


BO

V 2

8730

Impenn lejn is-Suċċess tiegħek.

BOV MOTOR LOAN 2131 2020 I bov.com

Maħruġ mill-Bank of Valletta p.l.c.58, Triq ŻakkarijaValletta VLT 1130 - Malta

* L-offerta hija valida sat-30 ta’ April 2011 fuq BOV Motor Loans ġodda li jittieħdu sabiex jiffinanzjaw karozzi ġodda taħt l-iskema tal-Gvern favur it-tneħħija ta’ karozzi qodma mit-toroq. Is-self kollu huwa suġġett għal kriterji normali ta’ self u għall-approvazzjoni finali mill-fergħa tiegħek tal-BOV. Termini u kundizzjonijiet japplikaw.

benefiċċji fuq BOV Motoru BOV Eco Loans

Qed taħseb biex tbiddel il-karozza għal waħda li tniġġes anqas l-ambjent? Ibbenefika mill-iskema tal-Gvern favur it-tneħħija ta’ karozzi qodma mit-toroq fl-istess waqt li tieħu vantaġġ mill-BOV ECO Loan u l-offerti speċjali li għandna bħalissa fuq il-BOV Motor Loan. Kellimna llum għal aktar dettalji.

BOV Motor Loan*Ebda spejjeż -

tal-ipproċessar

Terminu ta’ self estiż - sa 7 snin

BOV Eco Loan għal karozzi electric/hybrid - Ebda spejjeż tal-ipproċessar

- Skont fuq ir-rata tal-interessi

- Terminu ta’ self estiż sa 8 snin

28730 Flimkiem 230x155mm.indd 1 1/20/11 3:02:59 PM

kelb il-ba˙ar li jiekol ˙afnaIl-kelb il-baħar imsejjaħ “tiger shark” jiekol pratikament kull ħaġa ħajja: ħut, fkieren, granċijiet, mammiferi u għasafar tal-baħar - mhux bħall-klieb il-baħar l-oħra li jieklu plankton, klamari u ħut żgħir. Jissejjaħ “tiger” minħabba l-faxex skuri li għandu, għalkemm dawn jisparixxu mal-età. Kapaċi jgħix kemm fil-baħar kif ukoll fl-ilmijiet tropikali. Wara l-Great White Shark huwa l-aktar xark perikoluż għall-bniedem, għax għandu ħabta jidħol anki fejn il-baħar ikun baxx. Kull sena hu stmat li jinqatlu aktar minn 100 miljun xark, kemm biex jitneħħa l-periklu għat-turisti kif ukoll għall-ikel (fih ftit vitamina A jekk issajjar ix-Shark Fin Soup). B’din ir-rata ma jdumx ma jkun fil-periklu tal-estinzjoni. Judith Zahra

la GiocondaLeonardo dam ħafna snin (għalkemm mhux kontinwament) biex lesta l-Mona Lisa (La Gioconda jew La Joconde). Illum il-pittura qiegħda l-Louvre, Pariġi. Il-mudell għaliha kienet Lisa Gherardini, mart

Francesco del Giocondo li kkummissjona l-pittura biex jiċċelebra d-dar ġdida tal-koppja u t-twelid tat-tieni tifel tagħhom Andrea. Għalhekk hija magħrufa bħala Lisa del Giocondo. Leonardo bdieha fl-1503 jew l-1504 f’Firenze imma ħadha naqra bil-mod u ħalliha inkompluta – ħaġa mhux rari għal Leonardo. Wara, reġa’ komplieha u lestieha fl-1519. Ir-re François I ta’ Franza xtraha, u għaddiet minn re għall-ieħor. Għamlet xi żmien ukoll fil-kamra tas-sodda ta’ Napuljun! L-isem “La Gioconda” huwa logħob bil-kliem bejn il-kunjom Giocondo (li kkummissjonaha) u l-kelma “gioconda” (“ferriħija” jew “kuntenta”). Daniela Dimech

Çajta tajBaF’a©enzija tal-Ivvja©©arMara li qatt ma siefret qabel, ċemplet lill-aġent: “Kemm idum biex jasal l-ajruplan minn Londra?”L-operator wieġeb: “Sekonda waħda.”Il-mara: “Grazzi.”Carmelo Agius

Kont tafÓiN FlimKiEN

PrEMju GÓall-kItBa tIEGÓEkIbg˙atilna xi çajta jew cartoon umoristiku, jew tag˙rif interessanti biex jidher f’din il-pa©na. Il-kontribuzzjonijiet li ji©u pubblikati (çajta jew tag˙rif g˙al “Kont Taf?”) jid˙lu biç-çans li jirb˙u voucher ta’ E5 li jissarraf g˙and Merlin Library. Ibg˙atha bl-email: [email protected] jew bil-posta: Flimkien, kont taf? kulle©© tal-kappillani, kurja, Floriana. Kull kontribuzzjoni tista’ ti©i kkore©uta u editjata.

rEBBIEÓa


ELECTRIC ADJUSTABLE BEDS FOR HOME OR RESIDENTIAL NURSING CARE

QUALITY GUARANTEED– TAKES UP TO 190KG

FOUR SECTIONS – FULLY ELECTRONICREMOTE ADJUSTMENT

WOODEN INTEGRATED SIDE-RAILS

Automated External Defibrillators

Reclining Armchairs Commodes First Aid Kits Blood Pressure Monitors

PSAILA STREET, BIRKIRKARA (NEXT TO DHALIA) – TEL: 2385 9272FREE UNDERGROUND PARKING FOR EUROPHARMA CLIENTS

HOMPESCH ROAD, FGURA – TEL: 2385 9340ST MARTHA STREET, VICTORIA GOZO – TEL: 2385 [email protected]

Visit our new website

+ many more productsto choose from…

www.europharma.com.mt

Soluzzjoni ta’ diçembru: (1) ROÛI (4) GANÇ (6) ITTRI (7) RANDA (9) DLAM (10) IXXALA (12) NISKOT (14) LIMA (17) WENZU (18) NEFQA (19) NANI (20) NESA. weqfin: (2) OÓTNA (3) ISIB (4) GARAXX (5) NANNA (6) INDUNAW (8) ALABAMA (11) KOMUNI (13) SINNA (15) IRFES (16) ANONrebbie˙a: Ms a. Briffa, Birkirkara

Irba˙ voucher ta’ €25 ming˙and Crosscraft billi twie©eb tajjeb sal-15 tax-xahar. Ikteb ismek, in-numru tat-telefon u l-indirizz. Ibg˙atha hekk: Flimkien, tisliba, kurja, Floriana.

logÓoB

tisliba FrarMimdudin1. Iswed ibeżża’, abjad ixebba’! (4)4. L-aktar vulkan qrib tagħna (4)6. Marda li tolqot il-patata (5)7. Ġeneralment issibu mimli fjuri (5)9. Bih jinksew it-toroq, imma mhux tarmak (4)10. Kixfu (6)12. Omm 20 mimduda (6)14. Dan l-Iben berbaq kollox (4)17. Fażi qabel l-għerusija (5)18. Qagħdet nieqsa mill-ikel (5)19. Omm 12 mimduda (4)20. Il-Mulej (4)

weqfin2. Storja, bħal ta’ Esopu (5)3. Dawn ifuru fi Frar! (4)4. Hekk ngħidu qabel nixorbu grokk (6)5. Ma baqax fuq (5)6. Tip ta’ fjuri (7)8. Ressaqt b’idi (7)11. Nabitaw fihom (7)13. Jekk tħawwad ftit 17 mimduda ssibu f’Ruma (5)15. Tilef lil martu (7)16. Mhux imbagħad (4)

1 2 3 4 5

6

9

12

17

19

13

11

10

7 8

14 15

16

18

20

Sudoku Imla l-vojt kollu b’mod li l-kolonni, il-linji

u kull kaxxa ta’ disg˙a jimtlew bin-numri 1 sa 91 6 9 3

7 5 4

1 7 8 4 6 9

8 4

4 2 5 1 8 3

6 9 1

5 7 8 9

Ibg˙at it-twe©iba sal-15 tax-xahar hekk: Flimkien, Sudoku, Kurja, Floriana. Premju voucher ta’ E10 li jissarraf g˙and Alfsons Enterprises Ltd, Óamrun.

1 8 2 3 7 4 5 6 9

3 9 5 1 2 6 4 8 7

6 7 4 9 5 8 1 2 3

8 5 1 2 6 9 3 7 4

2 6 9 4 3 7 8 5 1

4 3 7 5 8 1 6 9 2

9 2 8 6 1 3 7 4 5

7 4 3 8 9 5 2 1 6

5 1 6 7 4 2 9 3 8

Soluzzjoni ta’ diçembru

rebbie˙: Ms M. cortis, Ûebbu©


Aħna tewmin, magħmulin minn tliet taqsimiet, jiġifieri l-widna ta’ barra, dik

tan-nofs, u dik ta’ ġewwa. Il-pinna hi dik il-biċċa li tidher fuq barra,

magħmula minn cartilage (qarquċa) li xogħolha hu li tgħinni niġbor il-ħsejjes mill-madwar, u niġbru fil-kanal ta’ barra. Fin-naħa ta’ barra tal-kanal għandi ċelloli tax-xemgħa kif ukoll xagħriet żgħar.

Il-ħsejjes mill-ambjent li jinġabru mill-pinna jiġu amplifikati mill-mekkaniżmu li għandi fin-nofs. Il-widna tan-nofs tikkonsisti fi tliet għadmiet żgħar jiġifieri l- malleus (f’forma ta’ martell), l-incus (inkwina) u l-istapes (staffa).

Din tal-aħħar hi l-iżgħar għadma f’ġismek! Hemm ukoll il-ftuħ tat-tubu msejjaħ Eustachean li jikkomunika l-widna tan-nofs mal-gerżuma. It-tambur iċaqlaq it-tliet għadmiet, waħda wara l-oħra, li mbagħad jgħaddu ċ-ċaqlieq lill-parti ta’ ġewwa li hi mimlija likwidu.

Dan il-likwidu qiegħed fil-kanali tal-widna ta’ ġewwa li tinstab fl-aktar parti

iebsa ta’ rasek. Iċ-ċelloli li jiffurmaw il-widna ta’ ġewwa għandhom xagħar fin li meta jiġi mċaqlaq minn dan il-likwidu jerħi kimika li permezz tagħha jistimulaw in-nervituri li jwasslu impulsi elettriċi lill-moħħ, u b’hekk int tisma’ l-ħoss. Il-ħsejjes li tista’ tisma’ permezz tagħna jvarjaw bejn l-20 u 20,000 Hz!

Fil-widna ta’ ġewwa hemm mekkaniżmu li jkejjel il-gravità u ċ-ċaqlieq ta’ ġismek. Il-parti tal-bilanċ tissejjaħ semicircular canals u vestibule. Dawn jirreġistraw il-pożizzjoni ta’ ġismek kif ukoll jibagħtu messaġġi lil moħħok meta ddawwar rasek jew timxi ’l quddiem, lura jew laġenba.

Nixtieq nagħmel appell biex tibża’ għalija speċjalment għall-mekkaniżmu delikat tas-smigħ fil-widna ta’ ġewwa. Dan huwa sensittiv ħafna għall-istorbju, kif ukoll għal xi mediċini, u jekk tiġrilu l-ħsara mhux dejjem jista’ jissewwa’! ■

Dr Peter Ferry huwa Speċjalista tal-Mediċina u l-Anzjani

saÓÓitNa

dr PEtEr FErrY md, msC, FrCP

Nisimg˙u u nibbilançjaw

99, Mill Street, Qormi QRM 3100 • Tel: 2278 5200 • Email: [email protected] • www.firetech.com.mt Trade enquiries are welcome.

FireTech oFFers a Full range oF ccTV sysTems, inTruder alarms, hall porTers and securiTy soluTions.

VISIT OUR SHOWROOM

All the people who had ever lived were assembled before the throne of

God. They all began to murmur among themselves: Who does God think he is, anyway?

One of the groups was composed of Jews who had suffered persecution. Some had died in gas chambers and concentration camps. They grumbled: How could God know of the suffering they had been through?

Another group was slaves – black men and women with brands on their brows. They had suffered indignities at the hands of those who called themselves “God’s people” – What could God know about their plight?

There were long lines of refugees driven from their lands, and there were poor people, and there were sick ones and sufferers of all kinds, hundreds of groups, each with a complaint against God: What could he know what human beings were forced to endure?

From each group a leader was chosen and a commission appointed to draw up the case against the Almighty. Instead of God judging them, they began judging Him.

And the verdict was that God should be sentenced to live on earth as a human being with no safeguards to protect his divinity. And here was a bill of particulars:

Let Him be born a Jew. Let Him be born poor. Let even the legitimacy of his birth be suspect. Give him hard work to do and poverty that he might know the pinch. Let him be rejected by his people. Give him for friends only those who are held in contempt. Let him be betrayed by one of his friends. Let him be indicted on false charges, tried before a prejudiced jury, convicted by a cowardly judge. Let him be abandoned by his friends and see what it is to be terribly alone. Let him be tortured, and then let him die at the hands of his enemies.

As each group announced its sentence on God, roars of approval went up from the throng. When the last had finished, the raucous noise had become almost deafening … and then everyone turned toward the throne. And suddenly heaven was filled with shocked penitent silence. For where there had been a throne, now could be seen a Cross. ■

l-aÓÓar PaÌNa

miBgÓUta miNN roNald aBEla

Parable of the Cross


Fl-Art Imqaddsamal-Franġiskani - 2011

Ikteb jew ċempel:Kummissarjat tal-Art Imqaddsa8, Triq Santa Luċija,Valletta, VLT 1188MaltaTel: 2124 2254E-mail: [email protected]

30 Marzu – 7 April18 Mejju – 26 Mejju

20 Lulju – 28 Lulju3 Awwissu – 11 Awwissu

24 Awwissu – 1 Settembru7 Settembru – 15 Settembru

Art Imqaddsa u Sinaj3 Novembru – 13 Novembru

Sirja u Ġordan7 Ġunju – 18 Ġunju

frar 2011 numru 75 - ms.maltadiocese.orgms.maltadiocese.org/website/2011/flimkien/flimkien_frar...

Documents